این تحقیق، رابطه بین تجدید ارائه صورت های مالی و حق الزحمه های حسابرسی و تأثیر تغییرات هیئت مدیره بر این رابطه را بررسی می نماید. تجدید ارائه صورت های مالی شاخصی برای سرمایه گذاران است که نشان می دهد مدیران قابل اعتماد نیستند و اطلاعات مالی منتشر شده توسط مدیران کمتر قابل اتکا هستند که با افزایش ریسک حسابرس منجر به ایجاد حق الزحمه حسابرسی بالاتری می گردد. تحلیل رگرسیون با بهره گرفتن از مدل تغییر حق الزحمه حسابرسی براساس مطالعات قبلی اعمال می گردد. یافته های تحقیق نشان می دهند که بین تجدید ارائه صورت های مالی و حق الزحمه حسابرسی یک رابطه معنادار مثبت وجود ندارد و در نهایت اشاره به این موضوع دارد که تغییرات هیئت مدیره یک استراتژی مؤثر جهت تقلیل رابطه بین تجدید ارائه صورت های مالی و حق الزحمه حسابرسی نمی باشد زیرا این رابطه در شرکت های دارای صورت های مالی اصلاح شده که اعضای هیئت مدیره خود را تغییر می دهند در مقایسه با شرکت های دارای صورت مالی اصلاح شده که اعضای هیئت مدیره را تغییر نمی دهند تضعیف نمی شود. این تحقیق بر شرکت های عضو سازمان بورس و اوراق بهادار برای سال های 1392-1390 تمرکز می کند و با پاسخ به درخواست فلدمن و همکاران (2009) ، به بررسی شاخص های احتمالی می پردازد که شرکت ها با بهره گیری ازآن می توانند مشروعیت آسیب دیده خود ناشی از تجدید ارائه صورت های مالی را جبران نمایند.
واژگان کلیدی: تجدید ارائه صورت های مالی، حق الزحمه حسابرسی، اطلاعات حسابداری.
فهرست مطالب
عنوان.صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1) مقدمه 1
1-2) بیان مساله.3
1-3) سابقه و ضرورت انجام تحقیق 5
1-4) چهارچوب نظری تحقیق7
1-5) سوال اصلی تحقیق.8
1-6) اهداف تحقیق.9
1-6-1) اهداف آرمانی و کلی.9
1-6-2) اهداف ویژه 9
1-6-3) اهداف کاربردی.9
1-7) فرضیه های تحقیق.10
1-8) روش انجام تحقیق.10
1-9) کاربردهای متصور از تحقیق11
1-10) قلمرو تحقیق.11
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق
1-2) مقدمه 13
بخش اول ) تجدید ارائه صورت های مالی
2-2) صورت های مالی 13
2-3) تجدید ارائه صورت های مالی.15
2-3-1) استانداردهای حسابداری در خصوص تجدید ارائه صورت های مالی15
2-3-2) علل تجدید ارائه صورت های مالی.16
2-3-3) تاثیر ارائه مجدد صورت های مالی بر رقم سودخالص.19
2-3-4) عوامل موثر بر وقوع تجدید ارائه صورت های مالی.21
2-3-5) پیامدهای تجدید ارائه صورت های مالی.23
2-4) تقلب چیست ؟25
2-4-1) شیوه های انجام تقلب در صورت های مالی.26
2-5) طبقه بندی تجدید ارائه صورت های مالی29
2-6) راهکارهای واکنش به علل تجدید ارائه صورت های مالی.33
بخش دوم ) حسابرسی و حق الزحمه های حسابرسی
2-7) حسابرسی37
2-7-1) مفهوم اهمیت در حسابرسی.39
2-7-2) اهمیت و ریسک در حسابرسی41
2-7-3) مسئولیت حسابرسان در قبال ارزیابی سیستم کنترل داخلی 42
2-7-4) مسئولیت حسابرسان در قبال کشف تقلب و اشتباه.42
2-7-5) مسئولیت حسابرسان در قبال ارزیابی و رعایت قوانین و مقررات.43
2-8) حق الزحمه های حسابرسی43
2-8-1) عوامل مربوط به عرضه کنندگان خدمات حسابرسی.45
2-8-2) عوامل مربوط به متقاضیان خدمات حسابرسی46
بخش سوم ) مشروعیت
2-9) مشروعیت سازمانی52
2-9-1) علل کسب مشروعیت سازمانی.54
2-9-2) استراتژی های راهبردی جهت کسب مجدد مشروعیت.55
2-9-3) راهکارهای پیشنهادی جهت بازسازی اعتماد عمومی و ارتقاء گزارشگری مالی57
بخش چهارم ) هیئت مدیره در سازمان ها و شرکت ها
2-10) هیئت مدیره.58
2-10-1) نقش هیئت مدیره در سازمان ها.58
2-10-2) وظایف و مسئولیت های هیئت مدیره.59
2-10-3) حاکمیت شرکتی.61
2-10-4) اهداف و رهبری استراتژیک.64
2-10-5) کمیته استراتژی.66
2-10-6) کمیته حسابرسی67
2-10-7) نقش مدیر عامل و دیگر مدیران ارشد اجرایی. 68
2-10-8) مقایسه تغییرات اعضای هیئت نظارت با تغییرات اعضای هیئت اجرایی 68
بخش پنجم ) مدیریت
2-11) مدیریت و تحول سازمانی.71
2-11-1) تحول سازمانی72
2-11-2) نقش مدیریت و نیروی انسانی در تحول سازمانی73
2-11-3) نظارت و کنترل به عملکرد مدیران.76
2-11-4) جلب مشارکت کارکنان در تغییر.76
2-11-5) نقش سیاست مدیریتی بر نتایج مالی و اقتصادی.77
2-12) پیشینه تحقیق.79
2-12-1) پیشینه تحقیق داخلی.79
2-12-2) پیشینه تحقیق خارجی.81
فصل سوم: روش تحقیق
3-1) مقدمه84
3-2) فرآیند اجرای تحقیق.84
3-3) فرضیه های تحقیق.84
3-4) روش تحقیق.85
3-5) جامعه و نمونه آماری.87
3-6) روش و ابزار جمع آوری داده ها و اطلاعات.87
3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها.87
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1) مقدمه89
4-2) بررسی نرمال بودن داده ها.89
4-3) ماتریس همبستگی پیرسون 90
4-4) آزمونهای ایستایی متغیرهای موجود در مدل91
4-5) آزمون ایستایی با بهره گرفتن از آزمون ریشه واحد دیکی فولر.91
4-6) آزمون فرضیه شماره یک93
4-7) آزمون فرضیه شماره دو96
4-8) آزمون فرضیه شماره سه.99
4-9) خارج کردن متغیرهای کنترلی خاص از مدل حق الزحمه حسابرسی.99
4-10) سنجش مدل پیشنهادی حق الزحمه حسابرسی102
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه.105
5-2) نتیجه گیری105
5-3) محدودیت های تحقیق.106
5-4) پیشنهادات تحقیقات آتی107
پیوست
منابع داخلی 108
منابع لاتین.111
فهرست جداول
عنوان.صفحه
جدول3-1) تعریف متغیرهای مدل رگرسیون86
جدول4-1) آزمون نرمالیتی با بهره گرفتن از آزمون کلموگرف- اسمیرنوف89
جدول 4-2) ماتریس همبستگی پیرسون 90
جدول4-3) نتایج آزمون دیکی فولر برای داده های سری زمانی متغیرهای تحقیق93
جدول 4-4) نتایج رگرسیون OLS از ممیزی مدل هزینه 95
جدول 4-5) نتایج رگرسیون OLS با بهره گرفتن از روش Stepwise.96
جدول4-6)حجم معادلات هیئت مدیره(90:n) .99
جدول 4-7) نتایج رگرسیون مدل به استثناء برخی متغیرها 102
جدول 4-8) نتایج رگرسیون OLS شاملΔDEBT, ICD, AUDITOR 102
جدول 4-9) نتایج رگرسیون OLS مدل پیشنهادی حق الزحمه حسابرسی104
فصل اول :
کلیات تحقیق
1-1)مقدمه
تقریبا تمام ناکامی های پرسر و صدا و خبر ساز نشان دهنده تاثیر مشترک ناکامی ها در تجارت ناکامی در نظام راهبری و ناکامی در گزارشگری مالی است. وقایع ناگوار و بحران های به وجود آمده در بورس های جهان و نیز سقوط شاخص های بورس تهران در سال 1383 باعث گردید تا مقوله شفافیت گزارشگری مالی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف تهیه صورت های مالی به عنوان هسته اصلی گزارشگری مالی این طور تعریف شده است : ” ارائه 
اطلاعات تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری که برای طیف گسترده از استفاده کنندگان صورت های مالی دراتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود (کمیته تدوین استاندارهای حسابداری ˓1388)”. اطلاعات مالی واحد تجاری زمانی می تواند مفید واقع شود که بتوان آن را با اطلاعات مشابه سال های گذشته همان واحد و یا با اطلاعات مشابه سایر واحدهایی که در آن صنعت فعالیت می کنند مقایسه کرد. اما با توجه به تغییرات مستمر و مداوم در شرایط اقتصادی و اجتماعی˓ تغییر در اصول و روش های حسابداری، پیچیدگی و حجم بالای معاملات تجاری بروز اشتباه در گزارشگری مالی و در نهایت تجدید ارائه صورت های مالی منتشر شده اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
در سال های اخیر تجدید ارائه صورت های مالی بین شرکت های ایرانی بسیار رایج شده است به گونه ای که از تعدیلات سنواتی به عنوان یکی از عناصر نسبتا پایدار در گردش حساب سود و زیان انباشته یاد می شود. این تعدیلات عمدتا به دلیل اصلاح اشتباهات دوره گذشته است و موارد مربوط به تغییر روش های حسابداری کمتر مشاهده می شود. این موضوع بر اتکاپذیری و توان اعتماد ارقام ارائه شده در صورت های مالی به ویژه رقم سود تاثیر دارد.
تجدید ارائه صورت های مالی از دیدگاه سرمایه گذاران نه تنها بیانگر مشکلات عملکرد دوره گذشته است، بلکه نوعی پیش بینی مشکلات آتی برای شرکت و مدیریت آن نیز محسوب می شود و موجب سلب اطمینان سرمایه گذاران نسبت به اعتبار و شایستگی مدیریت و کیفیت سودهای گزارش شده می شود و این استنباط را قوت می بخشد که برگزارشگری مالی نباید تکیه کرد و این امر موجب لطمه دیدن مشروعیت سازمانی شرکت ها می گردد.
تجدید ارائه صورت های مالی با مشروعیت سازمانی شرکت ها تداخل دارند، بدین معنا که زمانی که تضادی بین رفتار سازمان ها و شرکت ها با وعده ها و گفتارهایشان مشاهده گردد سبب از بین رفتن اعتماد عمومی می گردد. یک سازمان جهت ادامه اقدامات خود باید مشروعیت آسیب دیده خود را مجددا کسب نماید و در جهت بازسازی اعتماد عمومی قدم بردارد. از جمله اقداماتی که سازمان ها و شرکت ها جهت نیل به این هدف انجام می دهند، تغییر هیئت مدیره از جمله مدیر عامل و مدیر مالی ارشد است. این اقدامات که در جهت کسب مجدد مشروعیت انجام می گیرد ریسک ذینفعان و از میان آنها ریسک حسابرسان را افزایش می دهد و بالطبع آن منجر به افزایش حق الزحمه های حسابرسی می گردد.
در پژوهشی که توسط فلدمن وهمکاران)2009)¹ انجام گرفت بیان گردیده است که بین حق الزحمه حسابرسی و تجدید ارائه صورت های مالی ارتباط مثبتی وجود دارد که تغییرات هیئت مدیره سبب تضعیف این ارتباط مثبت می گردد و در واقع یک استراتژی جهت دستیابی به مشروعیت مجدد سازمانی تلقی می گردد.
در این تحقیق به بررسی تاثیر تغییرات هیئت مدیره بر رابطه بین تجدید ارائه صورت های مالی و حق الزحمه حسابرسی پرداخته خواهد شد. در این تحقیق به بررسی تجدید ارائه صورت های مالی، حسابرسی و حق الزحمه های حسابرسی، مشروعیت سازمانی، نقش هیئت مدیره و نیز نگاهی اجمالی به نقش مدیریت در یک سازمان خواهیم پرداخت، سپس فرضیه ها توسعه یافته، نمونه ها داده ها و روش تحقیق ارائه می گردد. همچنین یافته های تحقیق نشان داده شده و آنالیز می گردد و در پایان نتایج، تلویحات و پیشنهادات جهت تحقیقات آینده ارائه خواهد شد .
1- Feldmann and et al
1-2) بیان مساله
صورت های مالی، خلاصه عملیات تامین مالی و فعالیت های سرمایه گذاری است. هدف اصلی صورت های مالی آشکار کردن اطلاعات حسابداری داخلی از وضعیت اقتصادی شرکت ها به دنیای بیرونی، توسط قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار است. به منظور حفاظت از سرمایه گذاران در مقابل اطلاعات غیرقابل اطمینان یا ناقص، سازمان بورس و اوراق بهادار قوانین و مقرراتی وضع می کند تا صورت های مالی طبق استانداردهای حسابداری کاربردی تدوین گردند. علاوه بر این حسابرس ها نیز تضمین قابل قبولی ارائه می دهند مبنی بر اینکه صورت های مالی دیدگاهی حقیقی و منصفانه از وضعیت اقتصادی شرکت ها را نشان می دهند و صورت های مالی شامل اطلاعات صحیح و درستی می باشند (گائو، 2006)¹.
هر شرکت سهامی به وسیله یک عده اشخاص صاحب سهم اداره می شود که قانون عنوان “هیئت مدیره” را به آنان داده است. قوام هر شرکت، سود و منافع آن بیشتر بستگی به وضعیت افراد هیئت مدیره شرکت دارد.پس از افشای تقلبات گسترده در بازار سرمایه جهانی، قانون ساربنز اکسلی(2002)² با محتوای افشای اطلاعات درست و به موقع، شفافیت مالی و نیز رابطه فی مابین حسابرسان و شرکت ها در ایالات متحده آمریکا وضع گردید. این قانون، استانداردهای جدید و بهبود یافتهای را برای هیئت مدیره ها و مدیران شرکتهای عام و موسسات حسابرسی عمومی مقرر کرده است. طبق این قانون، مدیران ارشد شرکتهای عام مکلفند شخصاً درستی اطلاعات مالی شرکت را گواهی کنند. همچنین، جریمههای سنگین و جدیتری نیز برای فعالیتهای مالی متقلبانه مقررشده است. این قانون نقش هیئت مدیره و نیز استقلال حسابرسان مستقل– که درستی صورتهای مالی شرکت ها را بررسی میکنند- را افزایش داده است. پس از تصویب این قانون، در تعداد صورت های مالی اصلاح شده افزایش قابل توجهی مشاهده شد. تعداد تجدید ارائه صورتهای مالی در ایالات متحده از 709 مورد در سال 2002 به 1801 مورد در سال 2006 افرایش یافت.
1- United States Government Accountability Office (Gao)
2- Sarbanes-Oxley Act
تعداد زیاد صورتهای مالی، تاثیرات منفی بر بازار دارند. از جمله این تاثیرات منفی می توان به واکنش های منفی قیمت سهام قبل و بعد از ارائه صورت های مالی اشاره کرد(پالم روس و همکاران ،2004)¹، زیرا نسبت های مالی که برگرفته شده از صورت های مالی هستند می توانند ساختار اصلی تصمیم گیرندگان مالی را تشکیل دهند.
با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل نسبت ها، اطلاعاتی در زمینه قدرت نقدینگی، حجم فعّالیت، کارایی توان باز پرداخت وام و بدهی، ریسک پذیری، سود آوری و. به دست
