ورزش یکی از عواملی است که بطور مستقیم و غیر مستقیم بر رشد اقتصادی اثرگذار است. از این­رو با توجه به اهمیت ورزش و رشد اقتصادی در کشور، در این رساله سعی گردید ابتدا به اثرات اقتصادی و اجتماعی ورزش پرداخته شود و سپس با مدل رشد، اثر مخارج ورزشی بخش دولتی بر رشد اقتصادی بررسی شود. در این رساله دو فرضیه در نظر گرفته شده است: فرضیه اول: اثر مخارج دولتی ورزش بطور مستقیم بر رشد اقتصادی ایران معنی­دار است و فرضیه دوم: مخارج دولتی ورزش بر رشد اقتصادی از کانال سرمایه انسانی اثر معنی­داری دارد. روش اقتصاد سنجی مورد استفاده برای برآورد الگو ، روش خود توضیح با وقفه­های گسترده (ARDL[1]) می­باشد.

 

در خصوص فرضیه اول تحقیق، نتایج بدست آمده از الگوی برآورد رشد اقتصادی، بدین شرح می­باشد: نتایج آزمون کوتاه­مدت و بلندمدت نشان می­دهد که اثر سرمایه­گذاری دولت در بخش ورزش، غیر معنی­دار می­باشد. ضریب ورزش در کوتاه مدت (0.023-) و در بلند مدت (0.024-) بوده و در سطح 5 درصد معنی دار نمی­باشد.  با توجه به اینکه در فرضیه دوم، مجموع اثرات مستقیم و غیر مستقیم مخارج ورزشی بر رشد اقتصادی از کانال سرمایه انسانی مورد بررسی قرار گرفته است، ابتدا  اثر غیر مستقیم که در واقع اثر مخارج ورزشی بر سرمایه انسانی می­باشد مورد تخمین قرار گرفت که نتایج نشان می­دهد که این اثر، چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت در سطح 5 درصد،  معنی­دار نیست. برای بدست آوردن مجموع اثرات مستقیم و غیر مستقیم با توجه به ترکیبی که صورت گرفت، مشخص شد که مجموع اثرات مستقیم و غیر مستقیم مخارج ورزشی بر رشد اقتصادی، در سطح 5 درصد معنی­دار نیست.

 

کلید واژه: مخارج دولتی ورزش، صنعت ورزش، اقتصاد ورزش، ARDL و رشد اقتصادی

 

 

 
 

 

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

 

فصل 1. کلیات 1

 

1-1 مقدمه. 2

 

1-2 تعریف و بیان مسأله. 4

 

1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق. 6

 

1-4 فرضیات و اهداف تحقیق. 8

 

1-5 سوالات تحقیق. 8

 

1-6 چه کاربردهایی از انجام این تحقیق متصور است؟ 8

 

1-7 روش انجام تحقیق. 8

 

1-8 محدودیت تحقیق و جامعه آماری 9

 

1-9 روش جمع‌آوری اطلاعات 9

 

1-10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 9

 

1-11 ساختار تحقیق. 9

 

فصل 2. ورزش، صنعت ورزش و اثرات اقتصادی- اجتماعی آن. 11

 

2-1 مقدمه. 12

 

2-2 تعریف ورزش 14

 

2-2-2 صنعت ورزش 16

 

2-3 عوامل مؤثر بر توسعه صنعت ورزش 21

 

2-3-1 میزان علاقه مردم به فعالیت ها و رویدادهای ورزشی. 21

 

2-3-2 توسعه بخش های تجاری در صنعت ورزش 22

 

2-3-3 افزایش فرصت های انجام ورزش 22

 

2-3-4 معرفی ورزش های جدید 22

 

2-3-5 افزایش تعداد و تنوع ورزش های حرفه ای 23

 

2-3-6 رشد گردشگری در ورزش 23

 

2-3-7 تنوع در رشد کالاها و تجهیزات ورزشی. 24

 

2-3-8 محوریت فناوری در ساخت تجهیزات و ابزارهای ورزشی. 24

 

2-3-9 افزایش تعداد و تنوع تأسیسات و اماکن ورزشی. 24

 

2-3-10 حرکت از سوی تسهیلات تک منظوره به سوی تسهیلات چند منظوره 25

 

2-3-11 افزایش خدمات مربوط به توسعه تندرستی و طب ورزشی. 25

 

2-3-12 افزایش فعالیت های مربوط به تجاری سازی در ورزش 25

 

2-3-13 رشد حمایت گری در ورزش 25

 

2-3-14 افزایش صحه گذاری 26

 

2-3-15 صنعت رسانه ای و رشد بازار در ورزش 27

 

2-4 ورزش، یکی از اهداف توسعه ای در جهان. 27

 

2-4-1 حداکثر کردن جنبه های مثبت ورزش 30

 

2-4-2 ورزش و توسعه انسانی پایدار. 30

 

2-4-3 ورزش و توسعه اقتصادی 31

 

2-4-4 ورزش و صلح. 32

 

2-4-5 ورزش به عنوان حق انسانی. 33

 

2-4-6 ورزش و سلامتی و فواید اقتصادی 33

 

2-4-7 ورزش و آموزش 35

 

2-4-8 ورزش و توسعه اجتماعی. 37

 

2-4-8-1 نقش ورزش در شکل گیری سرمایه اجتماعی. 38

 

2-5 مشخصات اقتصادی ورزش: ورزش به عنوان کالای سرمایه ای یا مصرفی. 42

 

2-6 آثار اقتصادی ورزش 44

 

2-6-2 ورزش و بازرگانی. 47

 

2-6-3 آثار اقتصادی مستقیم ورزش 48

 

2-6-3-1 مشارکت در ورزش و تأثیر بر هزینه خانوار. 48

 

2-6-3-2 تأثیر صنعت ورزش بر صادرات و واردات 52

 

2-6-3-3 اشتغال. 52

 

2-6-3-4 جذب گردشگران. 54

 

2-6-3-5 رشد رسانه های ورزشی. 55

 

2-6-3-6 تبلیغات و جذب حامیان مالی ورزشی. 57

 

2-6-3-7 افزایش سلامتی، بهره وری و کاهش هزینه ها 59

 

2-6-4 آثار اقتصادی رویدادهای ورزشی. 59

 

2-6-4-1 اثرات اقتصادی کوتاه مدت 60

 

2-6-4-2 اثرات اقتصادی بلند مدت 61

 

فصل 3. مبانی نظری و تحقیقات انجام شده 64

 

3-1 مقدمه. 65

 

3-2 دولت و ورزش 66

 

3-3 تبیین رابطه بین ورزش و رشد اقتصادی با بهره گرفتن از مدل رشد و مبانی ریاضی آن. 70

 

3-4- مطالعات انجام شده 75

 

فصل 4. تاریخچه ورزش و داده های ورزش در ایران. 89

 

4-1 مقدمه. 90

 

4-2 ورزش و تربیت بدنی در ایران باستان. 90

 

4-3 ورزش در ایران بعد از اسلام تا قرن معاصر. 93

 

4-4 ورزش و تربیت بدنی در قرن معاصر تا پیروزی انقلاب اسلامی. 95

 

4-5 وضعیت ورزش و تربیت بدنی در ایران بعد از انقلاب اسلامی. 99

 

4-5-1 سند چشم انداز. 100

 

4-5-2 سیاست‌های کلی کشور. 101

 

4-5-3 قانون برنامه پنج‌ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران (1372-1368) 101

 

4-5-4 قانون برنامه پنج‌ساله دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران (1378-1374) 102

 

4-5-5 قانون برنامه پنج‌ساله سوم توسعه اقتصای، اجتماعی و فرهنگی ایران (1383-1379) 103

 

4-5-6 قانون برنامه پنج‌ساله چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران (1388-1384) 104

 

4-5-7 عملکرد برنامه چهارم توسعه بخش تربیت‌بدنی و ورزش طی سال‌های 1388- 1384. 108

 

4-5-8 قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران (1394-1390) 117

 

4-6 مخارج و سرمایه گذاری دولت در ورزش بعد از انقلاب اسلامی (1391-1358) 118

 

4-7 هزینه ورزشی خانوارهای ایرانی. 142

 

4-8 اماکن ورزشی موجود و در حال احداث در ایران. 144

 

4-8-1 اماکن ورزشی موجود در کشور. 145

 

4-8-2 اماکن ورزشی در حال احداث 147

 

4-8-3 4-8-3- کل اماکن ورزشی (مجموع موجود و در حال احداث) 148

 

فصل 5. معرفی مدل و برآورد آن. 150

 

5-1 مقدمه. 151

 

5-2 معرفی مدل اول (اثر مخارج ورزش بطور مستقیم) 151

 

5-2-1 داده های تحقیق. 154

 

5-2-2 آزمون مانایی متغیرها 154

 

5-2-2-1 تابع خودهمبستگی و نمودار همبستگی نگار. 155

 

5-2-2-2 آزمون ریشه واحد دیکی- فولر. 155

 

5-2-3 تخمین مدل و نتایج حاصل از آن. 156

 

5-2-4 نتایج حاصل از برآورد الگوی تصحیح خطا (ECM) 158

 

5-2-5 نتایج حاصل از برآورد الگوی بلند مدت 160

 

5-2-6 آزمونهای تشخیص. 161

 

5-2-7 آزمونهای ثبات 162

 

5-3 معرفی مدل دوم ( اثر مخارج دولتی بر رشد اقتصادی از کانال سرمایه انسانی) 164