گفتار اول: تعاریف نظری. 4
گفتاردوم: تعاریف عملیاتی. 4
فصل دوم: پدیده تکدی گری. 4
مبحث اول: تاریخچه تکدی گری. 4
مبحث دوم: خصوصیات تکدی گری. 6
مبحث سوم: روند سیرتکاملی تکدی گری. 6
مبحث چهارم: انواع تکدی. 7
گفتار اول: تکدی پنهان. 7
گفتار دوم: تکدی آشکار. 8
مبحث پنجم: علل و عوامل مؤثر در ظهور پدیده تکدی. 9
گفتار اول: عوامل اجتماعی – اقتصادی. 9
گفتار دوم: عوامل روانی و فردی. 9
مبحث ششم: تکدی گری، زمینه ساز آسیبهای اجتماعی. 10
مبحث هفتم: سنین تکدی گری. 10
مبحث هشتم: تکدی گری از دیدگاه اسلام 10
مبحث نهم: تکدی از دیدگاه فقها 11
مبحث دهم: راه های مقابله با پدیده تکدی گری. 12
مبحث یازدهم: نقش آموزشهای مهارتی فنی وحرفه ای در کاهش آسیبهای اجتماعی (تکدی گری) 13
مبحث دوازدهم: علل عمده تکدی و تکدی گری. 15
بخش دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
فصل اول: مفهوم تکدی. 16
مبحث اول: مفهوم تکدی و کلاشی در حقوق اسلامی. 16
گفتار اول: مفهوم تکدی در قرآن کریم 16
گفتار دوم: مفهوم تکدی در زبان فقها 17
گفتار سوم: مفهوم تکدی در روایات 17
مبحث دوم: مفهوم تکدی و کلاشی در حقوق عرفی. 18
مبحث سوم: جرم تکدی گری. 19
مبحث چهارم: جرم تکدی گری در قانون جرم 19
مبحث پنجم:مهمترین عامل گسترش تکدی گری. 21
مبحث ششم: عوامل بروز تکدی گری. 21
فصل دوم: تکدی گری از نظر قانون. 21
مبحث اول: ماده های جزایی قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با تکدی گری 21
مبحث دوم: بررسی جرایم ولگردی و تکدی گری. 22
مبحث سوم: برخورد قانون با ولگردان. 23
مبحث چهارم: آگاهی متکدیان از خلاء های قانونی. 24
مبحث پنجم: سازمان و ارگان مسئول ساماندهی متکدیان. 25
مبحث ششم: خلأ قانونی. 25
مبحث هفتم: گدایی از نظر قانون. 26
فصل سوم: راه های رفع تکدی. 27
مبحث اول: ابزارها و راه های رفع تکدی. 27
بخش سوم: روش تحقیق
فصل اول: جرم زدایی از جرایم ولگردی و تکدی گری. 30
مبحث اول: تخطی از اصول جرم انگاری در تجریم ولگردی و تکدی گری. 30
مبحث دوم: منافع حاصل از جرم زدایی ولگردی و تکدی گری. 33
گفتار اول: مقابله با تورم کیفری. 33
گفتاردوم: رهایی قانون گذار از اتهام جرم انگاری فقر و آثار آن. 34
گفتار سوم: تشویش قانون گذار به وضع قوانین حمایتی. 35
گفتار چهارم: هم سویی با موازین شرعی و عرفی. 36
گفتارپنجم: جلوگیری از نقض غرض قانون گذار. 36
مبحث سوم: معایب جرم زدایی از ولگردی و تکدی گری. 37
گفتار اول: از دست دادن مزایای جرم انگاری جرایم مانع. 37
گفتاردوم: محقق نشدن اهداف تربیتی قانون گذار. 38
فصل دوم: منشا و مکان های تکدی گری و ابزارهای رفع تکدی گری. 40
مبحث اول: ابزارها و راههای رفع تکدی گری. 40
مبحث دوم: تکدیگری محصول نارساییهای اجتماعی. 40
مبحث سوم: تدابیر قانونی برای مقابله با تکدی گری. 42
مبحث چهارم: شهرهای توریستی، مغناطیس متکدیان. 43
مبحث پنجم: نگاه قانونگذار در چارچوب مجازات متکدیان. 43
مبحث ششم: خیریهها عامل اصلی کاهش تکدیگری. 44
مبحث هفتم: چارچوب های قانونی برخورد با تکدی گری. 44
مبحث هشتم: نگاه قوه مقننه به متکدی و تکدیگری. 44
مبحث نهم: موانع اصلی کاهش تکدیگری. 45
مبحث دهم: نگاه جرمشناسانه به تکدیگری. 45
مبحث یازدهم: راه های مقابله با تکدی گری. 46
مبحث دوازدهم: سازمان بهینه سازی تکدی گری. 48
مبحث سیزدهم: آسیب دیدن فرهنگ کار در جامعه 49
مبحث چهادهم: بهزیستی تنها متولی متکدیان نیست 50
مبحث پانزدهم: بررسی چارچوبهای قانونی برخورد با تکدیگری. 50
مبحث شانزدهم: نگاه قوه مقننه به متکدی و تکدیگری. 50
مبحث هفدهم: موانع اصلی کاهش تکدیگری. 51
مبحث هجدهم: نگاه جرمشناسانه به تکدیگری. 51
مبحث نوزدهم: مراجع قضایی؛ پله آخر برخورد 52
مبحث بیستم: مددکاری اجتماعی و تکدی گری. 52
مبحث بیست و یک: نقش مددکاری اجتماعی در تکدی گری. 54
مبحث بیست و دو: بررسی مبانی جرم انگاری جرایم مانع در حوزه حقوق کیفری ایران. 55
مبحث بیست و سه: جرم انگاری. 56
گفتار یک: اقسام جرم انگاری. 56
گفتاردو: مبحث معیارهای عمومی جرم انگاری. 56
فصل سوم: جرائم مانع. 58
مبحث اول: تفاوت جرم و انحراف 58
مبحث دوم: تعریف جرائم مانع. 60
مبحث سوم: ویژگی های جرائم مانع. 61
گفتار اول: مطلق بودن. 61
گفتار دوم: غیرقابل گذشت بودن. 62
گفتار سوم: بدون بزه دیده بودن. 62
گفتار چهارم: بازدارنده بودن. 62
گفتار پنجم: قراردادی بودن. 63
مبحث چهارم: مصادیق جرائم مانع. 63
گفتار اول: جرایم بدون بزه دیده 63
گفتار دوم: جرایم ناتمام 66
مبحث پنجم: مبانی جرایم مانع. 68
بخش چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات
فصل اول: نتیجه گیری. 73
مبحث اول: نتیجه گیری. 73
مبحث دوم: پیشنهادات 73
منابع. 76
چکیده
درباره لزوم جرم زدایی از رفتارهای مجرمانه ی بدون بزه دیده ی مستقیم که با ارزش ها و هنجارهای اساسی جامعه مخالفت اساسی ندارند، ولی قانون گذار آن ها را جرم انگاری کرده، بسیار بحث شده است. تحقیق پیش رو، به بررسی دو فقره از این انحراف ها که در ماده ی 712 قانون مجازات اسلامی(تعزیرات)، تحت عناوین بررسی جرم تکدی گری در مشهد و ارزیابی اقدامات سیستم قضایی در پیشگیری از آن، می پردازد و درباره ی منافع و موانع جرم زدایی از رفتارهای مذکور بحث می کند و در نهایت، جرم زدایی از آن ها را موجه می داند.
فصل اول: کلیات تحقیق
مبحث اول: مقدمه
یکی از آسیب ها و مسائل مورد توجه هر جامعه، پدیده تکدی گری و گدا صفتی است که با ساختارهای فرهنگی اجتماعی، اقتصادی هر جامعه ای در ارتباط است. در این بین این پدیده در شهرها بویژه در شهر های بزرگ از معضلات اجتماعی گریبان گیر بوده که با شیوه های گوناگون و با سوء استفاده از احساسات و عواطف انسانی، سعی در کسب منافع شخصی دارد که در نهایت باذلت و خواری و نمایش اعضای از کارافتاده، معلول، زخمی، بدشکل و. در گوشه و کنار شهر ها و حتی روستاها ی کشور پدیدار می شوند .در این راستا باید تو جه داشت که این متکدیان و گدایان شامل دو طیف عمده هستند یک گرو هی از آنان، متکدیان بومی بوده و گروه دوم متکدیان خارجی نظیرکشورهای افغانستان، پاکستان، بنگلادش و. می باشند. در واقع متکدیان با گدایی کردن نه تنها به کار تولیدی نمی پردازند و یا خدمتی ارائه نمی دهند، بلکه علاوه بر مصرف گرایی در بسیاری از موارد در مسیر های انحرافی غیر قانونی حاوی دهها پیامد منفی اجتماعی و فرهنگی و بهداشتی برای کشور فعالیت می کنند.
تکدی گری، عوارض و مخاطرات زیادی را درپی داشته که بخشی از مطالعات مقطعی و روبنایی روی این پدیده، درباره مسائلی نظیر درآمد، مسکن، فقر مادی، فقر فرهنگی، ناکامی اقتصادی، نابسامانی اجتماعی، و سرانجام، دستگیری و بازپروری سخن می گوید عده ای سعی کرده اند این مشکلات و مخاطرات را تعدیل کنند و در نتیجه، آن را به گردن افراد دیگر انداخته، نشان دهند که تکدی گری امری طبیعی و پذیرفتنی است که می شود آن را نادیده گرفت و با آن کنار آمد. برخی از محققین در بررسیهای خود به ریشه ها، شیوه ها، انگیزه ها، پیامدها و راه های رفع تکدی گری، نظر داشته، این ریشه ها را مشمول پیری و از کارافتادگی، مسائل خانوادگی، اعتیاد و مهاجرت، دانسته که اهمیت این پدیده را برای هر کشوری مهم کرده است و در تمام کشورهای پیشرفته دنیا کنترل و پیشگیری از این گونه آسیب ها مورد توجه تمام سازمانهای مردمی و دولتی است. در این حال در کشور ما نیز هر چند برابر مواد 712 و 713 قانون مجازات اسلامی تکدی گری جرم محسوب می شود به همین علت افراد متکدی مجرم بوده و برابر قانون باید با آنها برخورد شود و پیش از این نیز حدود 11 ارگان موظف شدند که با پدیده تکدی گری برخورد کرده و آن را ساماندهی کنند اما وجود این پدیده در کشور بویژه نمود تکدی گران خارجی در شهر های بزرگ همچون تهران خود نشان از عدم توجه کافی نهاد های مسئول به این امر دارد.
در این حال باید گفت که هر چند علت کشیده شدن بعضی افراد به تکدی گری فقر و نیاز مالی افرادو بیکاری می باشد اما آنچه مشخص است در واقع درصد کمی از گداها از روی احتیاج به
تکدی گری روی می آورند. آنچه جالب است مافیای تکدی گری و عملکرد باندی گسترده ی این گروه ها در شهرهایی نظیر تهران است به طوری که تعداد زیادی از متکدیان ساعت کار، محل و موقعیت از پیش تعیین شده برای تکدی گری دارند و به صورت دسته جمعی و سازمان یافته و زیر مدیریت افراد سودجو، تکدی گری می کنند و گاه در شهر های بزرگ برای گریز از قانون به دستفروشی تغییر ماهیت می دهند و با فروش فال، گل، تمیز کردن شیشه خودرو و. در بسیاری از موارد شهروندان را با وجود عدم نیاز مجبور به خرید کالای گران خود می کنند. در واقع رویکرد مقابله بااین آسیب اجتماعی نیازمند اهتمام ویژه وهمکاری نهادهای مسئول با رویکردهای نوین در برابر برخورد با متکدیان است وازسویی دیگر نیازمند فرهنگ سازی در بین مردم (عدم کمک به این نیازمندان غیر واقعی) و انجام اقدامات حمایتی، مشاوره ای و.اعطای فرصتهای بیشتر به متکدیان برای باز گشت سالم به جامعه می باشد.
مساله بزهکاری نوجوانان یک مشکل واقعی در جامعه ماست. قطع نظر از اینکه میزان و شدت بزهکاری هر روز بیشتر می شود و یا بدون تغییر باقی بماند، باید برای از بین بردن شرایط و موقعیت های جرم زا، در حد امکان چاره ای اندیشید.به بیان دیگر، بزهکاری امروز نوجوانان
می تواند عامل جرائم فردای بزرگسالان باشد .مگر آنکه برای پیشگیری و جلوگیری از آن اقدام جدی بعمل آید.
شایدامروزه یکی از پر کارترین و نیازمندترین حوزه های علوم اجتماعی، مسایل دنیای جرم، بزهکاری و انحرافات باشد .بی شک ،مسایل جدیدی که امروزه دست اندرکاران و مسئولان قضایی و امنیتی در دنیای مجرمان و بزهکاران را دست به گریبان نموده، با رهیافت علمی و پژوهشی به سمت جامعه ای با کمترین میزان جرایم و انحرافات سوق داده می شود.[1]
بزهکاری یکی از تجلیات رفتارهای ضد اجتماعی و سازش نایافته است و به عنوان یکی از مقولات مهم در حوزه مسائل جوانان به شمار می رود.در جوامع امروزی، رفتار بزهکارانه مسئله ای است که اثرات نامطلوبی را در حیات فردی و خانوادگی افراد بر جای گذاشته و موجب نابسامانی های اجتماعی فراوانی است .به منظور شناخت عوامل مرتبط با گرایش به رفتار بزهکارانه و پیشگیری از ارتکاب آنها ،انجام پژو هشهای کاربردی در این زمینه ضروری می نماید.
لذا با توجه به مواردی که تاکنون مطرح شد بررسی مسئله بزهکاری نوجوانان و نقش کانون های اصلاح و تربیت در پیشگیری از تکرار جرم در بین آنها از اهمیت شایان توجهی برخوردار است.
مبحث دوم: بیان مسئله و چارچوب نظری آن
بررسی جرم تکدی گری در شهرستان مشهد و ارزیابی اقدامات سیستم قضایی در پیشگیری از آن که تکدی گری، عوارض و مخاطرات زیادی دارد. بخشی از مطالعات مقطعی و روبنایی روی این پدیده، درباره مسائلی نظیر درآمد، مسکن، فقر مادی، فقر فرهنگی، ناکامی اقتصادی، نابسامانی اجتماعی و سرانجام، دستگیری و بازپروری سخن می گوید. عده ای سعی کرده اند این مشکلات و مخاطرات را تعدیل کنند و در نتیجه، آن را به گردن فرد انداخته نشان دهند که تکدی گری امری طبیعی و پذیرفتنی است که می شود آن را نادیده گرفت و با آن کنار آمد. برخی محققین ضمن بررسیهای خود به ریشه ها، شیوه ها، انگیزه ها، پیامدها و راه های رفع تکدی گری، نظر داشتنه اند، این ریشه ها شامل پیری و از کارافتادگی، مسائل خانوادگی، اعتیاد، مهاجرت، معلولیت و غیره
می شود.
با این حال، این مسائل از جنبه های اجتماعی، فرهنگی، روانی، اقتصادی و بعضا اجتماعی از جمله، جامعه شناسان، مطرح بوده است که:
پاسخگویی به پرسشهایی از این قبیل بدون اطلاعات آماری دقیق و کافی در این زمینه ها و تحلیلهای جامع و مبتنی بر اصول جامعه شناسی ممکن نیست و احیانا نتیجه ای که به دست
می دهیم بسیار محدود خواهد بود و با دیده تردید باید به آن نگریست.
گفتار اول: اهمیت و ضرورت تحقیق
الف: اهدف تحقیق
هدف کلی از این تحقیق این است گه چرا افراد بی بضاعت و فقیر به تکدی گیری روی می آورند وبررسی اقدامات قضایی و پیشگیری از آن چه می باشد.
ب: سوالات تحقیق
1- علل پیدایش تکدی چیست؟
2- شرایط و عواملی که موجب ظهور چنین پدیده ای می شود کدام است؟
3- چه سازمانی مسؤول مبارزه با تکدی است، و برخورد آنها به چه صورت است؟
4- آیا در اصل امکاناتی جهت بازپروری متکدیان وجود دارد؟
مبحث سوم: تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم تحقیق
گفتار اول: تعاریف نظری
تکدی فراگردی است که به موجب آن، فرد متکدی از دسترنج دیگران بهره مند می شود و زندگی می گذراند.
هر یک از افراد جامعه را که نه صاحب حرفه (در مفهوم اقتصادی آن) هستند و نه در تولید اجتماعی، مشارکتی دارند و همواره با شیوه ها و شگردهای متنوع، طفیلی و زائده اجتماعی هستند، متکدی می گویند.
گفتاردوم: تعاریف عملیاتی
تکدی گری را می توان نوعی انحراف اجتماعی – که فرد در آن نقش مشخص و بعضا متفاوتی (سرقت، روسپی گری، واسطه گری، نزد متکدیان حرفه ای، (CCAREER) ، اعتیاد، و.) را بر عهده دارد – به حساب آورد. و یا به منزله نمونه ای از مرحله شغلی آبرومندانه و غیرآبرومندانه (غیر مشروع) در مشاغل انحرافی تلقی کرد.
فصل دوم: پدیده تکدی گری
مبحث اول: تاریخچه تکدی گری
تکدی گری از زمانهای دور در ایران وجود داشته است و تحت عناوین گوناگونی مانند: متکدیان، گدایان، مخطرانی، مکی، شجوی ها، ذراریحیها، زحکیم المرحومه ها، شعبها و اسطیلها وجود داشته است. به گونه ای که : کنت دوگوانیو از مستشرقان اروپایی دیدگاه ایرانیان را نسبت به تکدی گری چنین بیان میکند: “ایرانیان با دیده نفرت به گدایان نمی نگرند و آنان را مورد محبت قرار
می دهند.
در روزهای عزا و عید، گدایان شهر های بزرگ به قدری غذا و شیرینی دریافت میکنند که اشراف و اعیان اروپایی در جشنهایمان آن اندازه، از بستگان و خویشاوندان هدیه دریافت نمینمایند. در ایران در بحث تکدی وتکدی گری در سنوات خیلی دور ونیز در معاصر دولتمردان با تصویب قوانین مختلف ونیز موفقیت های اجتماعی در طول تاریخ در راستای ساماندهی این مقوله دست به اقدامات متعددی زده ونتایج قابل قبولی حاصل گردیده است به عنوان مثال : اولین بار در سال 1276 هجری قمری شورای دولتی موقت که به آن “مجلس مصلحتخانه ” میگفتند، درخصوص اختصاص صدقه ها و نذریهای مردم به متکدیان ناقص الاعضاء حکم داد[2]، و در سال 1328 اولین برخورد سازمان یافته با پدیده گدایی در ایران آغازشد و ثروتمندان واقشارپر درآمد ومتوسط جامعه درآمد حاصل از اخذ عوارض ویژه بنزین و شکر که توسط سازمانی به نام اردوی کار ، جمع آوری می شد را صرف جمع آوری، نگهداری ، مهارت آموزی و حرفه آموزی، به متکدیان میکردند. (در اسفند سال 1334 لایحه ای به