گرایش :
تجزیه وتحلیل سیستم
عنوان :
بررسی عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری و کاهش مطالبات معوق بانکی
مطالعه موردی(بانک کشاورزی استان تهران)
تابستان1391
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات
مقدمه
1- 1 . بیان مساله. 2
1-2 . هدفهای تحقیق 5
1-3 . اهمیت وضرورت انجام تحقیق 5
1-4 . سوالات یا فرضیه های تحقیق 8
1-5 . تعاریفی متغیرها 8
1-6: روش و نحوه اجرای تحقیق 10
1-7 . ابزار گردآوری داده ها 11
1-8 . جامعه آماری ، روش نمونه گیری و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها 11
1-9. محدودیت‌های تحقیق 11
1- 10 . پیشینه تحقیق . 11
1-11. نتیجه گیری. 12
فصل دوم : بیان مبانی نظری تحقیق
مقدمه
. 1-2: مفهوم ریسک در معاملات. 14
2-2: ضرورت مدیریت ریسک در نظام بانکداری. 15
3-2: عناصر ایجاد ارزش افزوده در بانک 17
4-2: انواع ریسک. 18
5-2: انواع ریسک های بانکی. 21
6-2: ریسک بازار محصول 23
7-2: ریسک بازار سرمایه. 23
1-7-2: ریسک اعتباری. 23
2-7-2: ریسک نقدینگی. 25
3-7-2: ریسک بازار 26
4-7-2: ریسک نرخ بهره. 27
8-2: ساختار ترازنامه و انواع ریسک مرتبط با ساختار 27
9-2: رویکرد ها و ابزارها ی مدیریت ریسک در بانک 28
1-9-2: حذف و اجتناب. 29
2-9-2: انتقال ریسک 29
3-9-2. نگهداری و اداره نمودن ریسک 30
1-3-9-2 افزایش تنوع 31
2-3-9-2 بیمه کردن 31
3-3-9-2 نگهداری سرمایه. 31
10-2. اندازه‌گیری ریسک اعتباری (Credit Risk measuring). 31
11-2.کاربرد مدل های ریسک اعتباری. 32
1-11-2. تصویب اعتبار 32
2-11-2. تعیین رتبه اعتباری. 32
3-11-2. قیمت گذاری وام. 33
4-11-2. هشدار دهنده به موقع مالی. 33
5-11-2. ایجاد ادبیات اعتباری مشترک 33
6-11-2. تدوین استراتژی وصول مطالبات. 33
12-2. اعتبار سنجی. 36
13-2. حساب‌های معوق 37
نتیجه گیری. 38
فصل سوم: مروری بر مطالعات تجربی
مقدمه
1-3. مطالعات انجام شده در خارج از کشور 41
2-3. تجربیات چند بانک خارجی در زمینه مدیریت ریسک 43
1-2-3. توکایی بانک (ژاپن). 43
2-2-3. بانک توکیو- میتسوبیشی (ژاپن). 46
3-3. مطالعات انجام شده در داخل کشور 50
نتیجه گیری. 52
فصل چهارم : بررسی مدل ها و روش های برآورد ریسک اعتباری
مقدمه
1-4. ارتباط مدلهای ریسک اعتباری با تصمیمات اعتباری. 58
2-4. کاربرد مدل های ریسک اعتباری. 59
1-2-4. تصویب اعتبار 59
2-2-4. تعیین رتبه اعتباری. 59
3-2-4. قیمت گذاری وام. 59
4-3-4. هشدار دهنده به موقع مالی. 59
5-2-4. ایجاد ادبیات اعتباری مشترک 60
6-3-4. تدوین استراتژی وصول مطالبات. 60
3-4. چالش های کلیدی در کاربرد مدل 60
4-4. فنون اندازه گیری ریسک اعتباری. 60
1-4-4. فنون اقتصاد سنجی. 60
2-4-4. مدل شبکه عصبی. 60
3-4-4. تکنیک های بهینه سازی. 61
4-4-4. سیستم های خبره یا سیستم های مبتنی بر قواعد 61
5-4-4. سیستم های ترکیبی. 61
5-4. مدل های اعتبار سنجی مشتریان مبتنی بر اطلاعات حسابداری. 61
6-4. رویکرد های کلاسیک اندازه گیری ریسک اعتباری. 62
1-6-4. سیستم های خبره و تحلیل قضاوتی. 62
1-1-6-4. روش پنچ C اعتباری. 62
2-1-6-4. روش پنچ P اعتبار تجاری. 63
3-1-6-4. روش LAPP 64
نقدینگی و توان پرداخت بدهی 65
فعالیت 66
سودآوری 66
2-6-4. شبکه های عصبی. 67
3-6-4. سیستم نمردهدهی اعتباری بر مبنای اطلاعات حسابداری. 70
1-3-6- 04مدل احتمالی خطی. 71
2-3-6-4. مدل رگرسیون لاجیت 71
3-3-6-4. مدل رگرسیون پروبیت 72
4-6-4. مدل نمره z آلتمن. 73
5-6-4. سیستم های رتبه بندی داخلی. 75
7-4. مدل های پیشرفته ریسک اعتباری. 75
1-7-4. اولین نسل مدلهای ساختاری. 76
1-1-7-4.مدل مرتون. 77
2-7-4. دومین نسل مدلهای ساختاری. 79
3-7-4.مدلهای تعدیل شده. 80
1-3-7-4. مدل CREDIT RISK+. 82
4-7-4.مدلهای ارزش در معرض ریسک اعتباری. 85
8-4. روش تحقیق 86
9-4. ابزار گرد آوری داده ها 87
10-4. جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه‌گیری و شیوه تجزیه و تحلیل داده‌ها 87
11-4. معرفی متغیرهای تحقیق 88
نتیجه گیری. 92
فصل پنجم : تخمین و برآورد مدل، نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5. نتایج تحقیق 93
1-1-5. نتایج برآورد مدل 94
2-5. تفسیرضرایب. 95
1-2-5. تعداد حساب های بانکی (X1). 95
3-5. نکویی برازش مدل لاجیت. 96
4-5. بررسی قدرت پیش گویی مدل 97
5-5. بررسی قدرت تفکیک کنندگی مدل 99
نتیجه گیری. 102
6-5. ارائه پیشنهاد. 103
منابع . 105
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول1-4 ماتریس دقت. 74
جدول2-4: جدول بررسی وضعیت نکول شرکت بر اساس مدل مرتون 78
جدول3-4: متغیرهای تحقیق 91
جدول 1-5. برآورد ضرایب تابع لاجیت. 94
جدول 2-5 . شاخص های نکویی برازش مدل 96
جدول 3-5 . قدرت پیشگویی مدل در حد آستانه 0.5 97
فهرست نمودار ها
عنوان صفحه
نمودار1-2: ارتباط متقابل بین اجزاء ایجاد ارزش در بانک 18
نمودار 2-2- شبکه انواع ریسک 20
نمودار3-2: انواع ریسک در بانک ها 22
نمودار 4-2: ساختار ترازنامه و انواع ریسک مرتبط با آن 28
نمودار 5-2: نظری اجمالی بر روش های مدیریت ریسک در بانک 30
نمودار1-3: سیستم مدیریت ریسک اعتباری توکایی بانک ژاپن 45
نمودار2-3: ساختار مدیریت ریسک بانک توکیو- میتسو بیشی(ژاپن). 48
نمودار 3-3: اندازه گیری ریسک اعتباری بانک توکیو- میتسوبیشی. 49
نمودار4-3: چارچوب مدیریت ریسک بانک توکیو- میتسوبیشی(ژاپن). 49
نمودار1-4 ارزیابی بر اساس پنچC اعتبار 63
نمودار2-4 ارزیابی بر اساس پنچP اعتبار 64
نمودار3-4 ارزیابی بر اساس روشLAPP 65
نمودار1-5 بررسی کارایی و قدرت تفکیک کنندگی مدل به کمک داده های تست مدل 100
چکیده
در این تحقیق بر آنیم تا به بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری اشخاص حقوقی و کاهش مطالبات معوق بانکها در بانک کشاورزی جمهوری اسلامی ایران بپردازیم. درهمین راستا با بکار گیری آمار و داده های مربوط به مشتریان حقوقی بانک کشاورزی استان تهران در بازه زمانی تحقیق که سالهای 1385 تا 1389 را در بر میگیرد به سنجش این ارتباط می پردازیم. برای آزمون میزان این ارتباط از تکنیک اقتصاد سنجی ، با بهره گرفتن از مدل های لاجیت استفاده شده و ضرایب به وسیله نرم افزار Eviews برآورد شده است. بنا به فرض تحقیق یک مدل طراحی نموده ایم که در آن به اندازه گیری ریسک اعتباری مشتریان بپردازیم. مدل دارای 16 متغیر مرتبط با ریسک اعتباری مشتریان تعریف شده است و نتایج بدست آمده از این مدل حاکی از این واقعیت است که با مدیریت درست عوامل موثر در ریسک اعتباری مشتریان می توان باعث کاهش 81 درصدی در مطالبات معوق خواهد شد.
مقدمه
زندگی امروز در حالی ادامه می یابد که سایه افکنی شرایط عدم اطمینان بر کلیه امور به علل مختلف فرآیند تصمیم گیری را به کلی متحول ساخته است. تغییرات قیمت کالاهای اساسی ، تغییر نرخ ارز ، تغییر نرخ سود و همچنین تغیر قیمت سهام مواردی هستند که سازمانهای امروزی دائما با آن دست به گریبانند. این تغییرات در کنار سایر تغییرات محیطی سازمان ها باعث ظهور نظریات جدید علمی در حوزه ی مدیریت شده است تا آنجا که نظریه آشوب مطرح گردیده و سازمان ها در محیطی مملو از پیچیدگی و در عین حال قابل مدیریت ، تصویر کرده است.
در این بین ، علوم مختلف به میدان آمده و هر یک از زوایای تخصصی در گوشه ای از ارکان سازمان، شرایطی متعارف را ایجاد کرده است. مدیریت ریسک نیز وظیفه کنترل ریسک های مالی را بر عهده گرفته و با ارائه راهکار های نوین و استراتژی های بدیع توانسته است در این راستا برای شرکت های تجاری ، تولیدی و خدماتی و نیز بانک های تجاری روش های نظام مندی خلق کنند.
مقوله جهانی شدن اقتصاد و از بین رفتن مرزهای اقتصادی ، ناگزیر ما را با موضوعات نا آشنای تخصصی مالی و اقتصادی مواجه خواهد ساخت. افزایش روز افزون مراودات و انتقال اطلاعات ، خصوصا با پیشرفت جهانی شدن و فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک و امروزه مالی – الکترونیک و سایبر فایننس خود عاملی در جهت افزایش سرعت جهانی شدن اقتصاد می باشد. بنابر این ما به بهانه ی نداشتن ابزار های مدیریت ریسک ، بعد از این قادر نخواهیم بود تا موضوعات مربوطه را نادیده انگاریم و به تحقیقات انجام شده در این خصوص توسط متخصصین مالی و اقتصادی بی توجه باشیم. در این فصل بر آنیم تا با معرفی مقوله ریسک و برشمردن انواع آن روابط منطقی برای محاسبه و سنجش و نیز روش های مدیریت آن بپردازیم. و برای آشنایی با مدیریت ریسک به تعریف ماهیت ریسک خواهیم پرداخت و بعد از آن ، انواع ریسک هایی که یک سازمان با آن مواجه می شود بر خواهیم شمرد. در بخش بعد ، پس از ذکر منابع ریسک، به اهمیت مدیریت ریسک به عنوان عناصر استراتژی سا زمان و بانک ها ودر نهایت به عناصر اصلی مدیریت موفق ریسک اشاره خواهیم.
در جامعه ی امروز تقریبا تمام افراد با ماهیت ریسک به نحوی آشنایی دارند و اذعان می کنند که کلیه شئونات زندگی با ریسک مواجه است . ریسک در زبان عرب عبارتست از خطری که به علت عدم اطمینان در مورد وقوع حادثه ای در آینده پیش می آید و هر چه قدر این عدم اطمینان بیشتر باشد اصطلاحا گفته می شود ریسک زیاد تر است . فرهنگ و بستر ، ریسک را در معرض خطر قرار گرفتن تعریف کرده است .
تحقیق حاضر در پنج فصل ارائه گردیده است که فصل نخست به بیان کلیات موضوع شامل روش و نحوه اجرای تحقیق ، ابزار گردآوری داده ها و بیان مسئله می پردازد . در فصل دوم به بیان مبانی نظری تحقیق می پردازیم و از ریسک اعتباری ، مطالبات معوق و عوامل موثر بر آن سخن گفته ایم . در فصل سوم به بررسی مطالعات انجام پذیرفته در ارتباط با موضوع پرداخته ایم و در فصل چهارم ابتدا با شرح و معرفی متغیر های استفاده شده در تحقیق پرداخته و سپس به معرفی مدل و رسم مدل ، برآورد و تحلیل نتایج انجام پذیرفته و به بررسی فرضیه های تحقیق می پردازیم . در فصل پنجم با بهره گرفتن از نتایج بدست آمده از مدل های اقتصاد سنجی به ارائه نتیجه گیری پرداخته و پیشنهاداتی را با توجه به وضعیت ریسک اعتباری بانک کشاورزی ارائه داده ایم . در مجموع این پژوهش می تواند تصویری از ریسک اعتباری مشتریان حقوقی و نحوه مدیریت آن ترسیم نماید .
فصل اول
کلیات
مقدمه
در این فصل ، نخست شمایی از طرح کلی تحقیق ارائه داده به روش نحوه اجرا و ابزار گردآوری داده ها اشاره شده است . تحقیق پیش رو در این فصل در نظر دارد به تجریه و تحلیل داده هایی که به آن اشاره می شود پرداخته و از این رهگذر به پرسش های مندرج در متن پژوهش پاسخ داده و فرضیه های آزمون که در همین فرض می آید را به آزمون بگذارد.سپس به بیان مسئله پرداخته و چارچوب کلی از موضوع ارائه داده تا با اشراف گسترده تری به موضوع بنگریم.در این راستا به بحث مدیریت ریسک وارتباط آن با کاهش مطالبات معوق بانک ها پرداخته تا با الزامات و واقعیت هایی که تحقیق در بستر آن جاریست ارتباط ملموس تری برقرار ساخته،در همین راستا به تعریف های گوناگونی که صاحب نظران اقتصادی و مالی در مورد ریسک دارند اشاره نموده و در ادامه تاثیر مدیریت ریسک بر کاهش مطالبات معوق به بحث گذاشته و نظرات گوناگون در این مقوله را ارائه داده. در این فصل ضرورت انجام پژوهش پیش رو گفته و به جنبه های از مدیریت ریسک اعتباری وبه دنبال آن کاهش مطالبات معوق می پردازیم.
1- 1 . بیان مساله
امروزه صنعت اعتبار نقش مهمی در اقتصاد کشور ها ایفاء می نماید. جهانی شدن اقتصاد و ورود کانال های جدید خدماتی نظیر اینترنت، امکان جست وجوی اعتباردهنده
