گرفت و بر اساس آن، سؤال اصلی پژوهش چنین تعریف شد: «آیا شهرستان لارستان از یک نظام سکونتگاهی متعادل و مطلوبی برخودار است؟» در ادامه متناسب با مبانی و پیشینه تحقیق، سه فرضیه متناظر تعریف گردید. جهت آزمون فرضیه ها با توجه به ماهیت آنها، هم از روش تحقیق کمی و هم کیفی استفاده گردید. داده های مورد نیاز نیز از روش کتابخانه­ای گردآوری شد و از طریق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، تحلیل شد. در این رابطه از تکنیک های کمی و کیفی متناسب با هر فرضیه استفاده شد. شامل نخست شهری، شاخص های تحلیل تمرکز و مدل های و ضریب های توزیع منعادل و تراکم در نظام شهری و روستایی.
نتایج آزمون فرضیه اول، نشان داد که نظام شهری و روستای شهرستان لارستان با مقدار مطلوب و حد بهینه تعادل فاصله دارد. لذا فرضیه اول رد شد. در رابطه با فرضیه دوم تغییرات میزان نخست شهری نشان داد این شهرستان با میزان مطلوب نخست شهری فاصله دارد بنابراین فرضیه وجود نخست شهری در شهرستان به طور نسبی و ضعیف تأیید شد. همچنین در این فرضیه با توجه به شاخص های هرفیندال و هندرسون استفاده شده نشان داد وجود پدیده تمرکز در شهرستان لارستان رد شد. در رابطه با فرضیه سوم و با توجه به روش های ضریب مکانی و مقیاس گاتمن به کاربرده در این فرضیه نشان داد که روستاهای سطح 1 و 2 از نظر تعداد و توزیع فضایی برای پوشش کامل سایر سکونت گاه ها کافی نیست و از عدم سازمان یافتگی برخودار است لذا فرضیه سوم رد شد. نتیجه این که، نظام سکونت گاهی شهرستان از عدم تعادل و تراکم فضایی جمعیت و خدمات برخودار است و نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری در چارچوب راهبرد تمرکز غیرمتمرکز و رویکرد توسعه سلسله مراتب شهرها و روستاهاست.
واژگان کلیدی: شهرستان لارستان، نظام شهری، نظام روستایی.

فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه. 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1 -2 – بیان مسأله و ضرورت تحقیق. 4
1 -2 – اهداف تحقیق. 8
1 -3 – فرضیه های تحقیق. 8
1 -4 – روش تحقیق. 9
1 -5 – مشکلات و محدودیت های تحقیق. 10
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه. 12
2 -1 – تعاریف و مفاهیم تحقیق. 12
2 -1 -1 – فضا 12
2 -1 -2- ساماندهی فضایی سکونتگاه ها 12
2 -1 -3 – سازمان فضایی 13
2 -1 -3 -1- مکان مرکزی 13
2 -1 -3 -2 – منطقه پیرامونی 13
2 -1 -3 -3 – کنش متقابل و روابط فضایی 14
2 -1 -4 – ساختار فضایی 14
2 -1 -4 -1- عنصر ساختار فضایی 14
2 -1 -4 -1 -1 – عناصر نظام سکونتگاهی(شهر ها، روستاها، فعالیت ها) 15
2 -1 -4 -1 -2 – عناصر مناطق طبیعی 15
2 -1 -4 -1 -3 – عناصر انسان ساخت(شبکه های زیربنایی، و .) 16
2 -1 -5 – سطح بندی 17
2 -1 -5 -1- سطح بندی سکونتگاه های روستایی 17
2 -1 -5 -1 -1- روستاهای اقماری 17
2 -1 -5 -1 -2 – روستاهای مستقل. 17
2 -1 -5 -1 -3 – روستاهای مرکزی 18
2 -1 -5 -1 -4 – روستا- شهر. 18
2 -1 -5 -2 – سطح بندی فضاهای روستایی 18
2 -1 -5 -2 -1- حوزه های روستایی 18
2 -1 -5 -2 -2 – مجموعه های روستایی 18
2 -1 -5 -2 -3 – منظومه های روستایی 19
2 -2 – سیستم شهری و نابرابری های منطقه ای 19
2 -2 -1 – نخست شهری 19
2 -2 -2- نابرابری شهری و روستایی در کشور های توسعه نیافته. 19
2 -2 -3 – نابرابری شهری و روستایی در ایران. 21
2 -2 -4 – عدم کارایی شهرهای بزرگ 22
2 -2 -5 – سلسله مراتب شهری و توسعه ملی 25
2 -2 -6 – عوامل مؤثر در سیستم های شهری 26
2 -3- تحولات نظری نظام شهری و نظریه های مرتبط. 27
2 -3 -1 – نظریه های اندازه بهینه شهر. 30
2 -3 -1 -1 – نظریه های موافق وجود یک اندازه بهینه. 31
2 -3 -1 -2 – نظریه های مخالف اندازه بهینه. 31
2 -3 -1 -3 – نظریه های مدافع شهر های کوچک و میانی 33
2 -3 -1 -4 – نظریه های مدافع شهر های بزرگ 33
2 -3 -1 -5 – نظریه های مدافع اندازه بهینه شهر در چارچوب شبکه شهری 34
2 -3 -2 – نظریه های توسعه فضایی 35
2 -3 -2 -1 – دیدگاه نوسازی و نظریه قطب رشد 35
2 – 3 – 2 -2 – دیدگاه وابستگی 37
2 -3 -2 -2 -1 – نظریه مرکز پیرامونی 37
2 -3 -2 -2 -2 – نظریه توسعه روستا- شهر. 40
2 -3 -2 -3 – نظریه های سلسله مراتبی سکونتگاه ها 42
2 -3 -2 -3 -1 – نظریه مکان مرکزی 42
2 -3 -2 -3 -2 – نظریه عملکردهای شهری در توسعه روستایی (مدل یوفرد) 43
2 -3 -2 -3 -2 -1 – وظایف تحلیلی یوفرد 44
2 -3 -2 -3 -2 -2 – فرایند برنامه ریزی و تحلیل منطقه ای در رویکرد یوفرد 45
2 -3 -2 -3 -2 -2-1 – تحلیل کلی منابع ناحیه ای 45
2 -3 -2 -3 -2 -2 -2 – تحلیل سیستم سکونتگاهی 46
2 -3 -2 -3 -2 -2 -3 – تحلیل پیوند فضایی 47
2 -3 -2 -3 -2 -2 -4 – تهیه نقشه های تحلیلی 48
2 -3 -2 -3 -2 -2 -5 – تحلیل قابلیت دسترسی 48
2 -3 -2 -3 -2 -2- 6- تحلیل خلاء عملکردی 49
2 -3 -2 -3 -2 -2 -7 – تدوین راهبرد های توسعه فضایی 49
2 -3 -2 -3 -2 -2-8 – شناسایی پروژه ها و برنامه های سرمایه گذاری 49
2 -3 -2 -3 -2 -2 -9 – بازنگری و ارزیابی 50
2 -3 -2 -3 -2 -2-10 – نهادینه کردن تحلیل فضایی در فراینده برنامه ریزی ناحیه ای 50
2 -3 -2 -3 -2 -3 – طبقه بندی وابستگی های مهم فضایی از نظر راندینلی 50
2 -3 -2 -3 -2 -4 – ارزیابی نهایی از رویکرد یوفرد 51
2 -3 -2 -3 -2 -4 -1 – قابلیت ها ومزیت های رویکرد کارکردهای شهری در توسعه روستایی 52
2 -3 -2 -3 -2 -4 -2 – کاستی و محدودیت های رویکرد کارکردهای شهری در توسعه روستایی. 53
2 -3 -2-3 -3 – نظریه مراکز رشد میسرا 54
2 -3 -2 -3 -4 – سلسله مراتب فضایی و قاعده رتبه- اندازه 56
2 -4 – پیشینه تحقیق. 57
2 -4 -1 – جهان. 57
2 -4 -2 – ایران. 61
2 -5 – نتیجه گیری و ارائه چارچوب نظری تحقیق. 66
فصل سوم: معرفی محدوده مورد مطالعه و روش شناسی تحقیق
مقدمه. 72
3 -1 – معرفی قلمرو مطالعه. 72
3 -1 -1 – موقعیت جغرافیای شهرستان لارستان. 72
3 -1 -2 – ویژگی توپوگرافی و ارتفاعات شهرستان لارستان. 73
3 -1 -3 – ویژگی های اقلیمی شهرستان لارستان. 74
3 -1 – 4 – تقسیمات سیاسی شهرستان. 75
3 -1 -5 – ویژگی های انسانی شهرستان لارستان. 77
3 -1 -6 – تحولات جمعیتی در شهر لارستان. 78
3 -1 -7 – جایگاه جمعیتی شهرستان لارستان در استان. 79
3 -2 – تعریف عملیاتی مفاهیم اصلی تحقیق. 80
3 -2 -1- تعادل توزیع و تراکم فضایی جمعیت و سکونتگاه ها 80
3 -2 -2 – تمرکز و نخست شهری 82
3 -2 -3 – سازمان یافتگی مکان های مرکزی 83
3 -3 – روش تحقیق. 84
3 -4 – روش جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات 84
3 -5 – روش تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه ها 84
فصل چهارم: یافته ها و آزمون فرضیه ها
مقدمه. 86
4 -1 – توزیع و تعادل و تراکم فضایی جمعیت و سکونتگاه ها 86
4 -1 -1 – تقسیمات سیاسی شهرستان و توزیع جمعیت شهری و روستایی 86
4 -1 -2 – تحلیل میزان تعادل توزیع جمعیت در ناحیه با ضریب آنتروپی 90
4 -1 -3 – تحلیل میزان تعادل توزیع جمعیت در شهرستان با سطح تمرکز و ضریب توزیع. 93
4 -1 -4 – تحلیل میزان تعادل توزیع جمعیت در شهرستان با ضریب جینی 99
4 -1 -5 – تحلیل بر حسب قاعده رتبه- اندازه 101
4 -1 -6 – بررسی نظام شهری شهرستان لارستان بر حسب ضریب پاره تو. 108
4 -1 -7 – جمع بندی و آزمون فرضیه اول. 109
4 -2 – تحلیل تمرکز و نخست شهری (فرضیه دوم) 110
4 -2 -1 – بررسی شاخص نخست شهری در شهرستان لارستان. 110
4 -2 -2 – بررسی تغییرات شاخص دو شهر. 111
4 -2 -3 – بررسی تغییرات شاخص کینزبرگ 112
4 -2 -4- بررسی تغییرات شاخص چهار شهر مهتا 113
4 -2 -5 – بررسی تغیییرات شاخص موماو و الوصابی 113
4 -2 -6 – بررسی تغییرات شاخص موسوی 114
4 -2 -7 – بررسی تغییرات شاخص هرفیندال. 115
4 -2 -8 – بررسی تغییرات شاخص هندرسون. 116
4 -2 -9- جمع بندی و آزمون فرضیه دوم 117
4 -3 – تحلیل سازمان یافتگی مکان های مرکزی (فرضیه سوم) 120
4 -3 -1 – سطح بندی سکونتگاه ها براساس مقیاس گاتمن. 120
4 – 3 -2 – نتیجه گیری فرضیه سوم 131
فصل پنجم: بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادات
مقدمه. 133
5 -1 – جمع بندی 133
5 -2 – بحث و نتیجه گیری 136
5-3- پیشنهادات 142
5-3 -1 – پیشنهادات برنامه ریزی و راهبردی 142
5- 3- 2- پیشنهادات پژوهشی 143
منابع و مراجع. 144











فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (2-1) جمع بندی نظرات تعدادی از محققین در مورد اندازه بهینه شهر. 32
جدول (2-2) مراحل رشد اقتصادی مکان و سازمان یابی فضایی نظریه مرکز پیرامون فریدمن. 39
جدول (2-3) وابستگی های مهم فضایی از نظر راندینلی. 51
جدول (2-4) سطوح کانون های رشد پیشنهادی میسرا در مورد ایران. 56
جدول (2 -5) عناصر اصلی نظریه های سه گانه مرتبط با الگوی شبکه شهری. 67
جدول (3 -1) تقسیمات سیاسی 1390 شهرستان لارستان. 76
جدول (3 -2) روند افزایش رشد جمعیت در شهرستان لارستان. 77
جدول(3 -3) تحولات خانوار و جمعیت و نرخ رشد متوسط سالانه شهر لارستان. 79
جدول (3-4) ضریب شهر نشینی و روستا نشینی لارستان در سال 1390. 80
جدول (4 -1) تقسیمات سیاسی شهرستان لارستان. 87
جدول (4 -2) سیر افزایش جمعیت در شهرستان لارستان و تعداد جمعیت شهری و روستایی. 87
جدول (4- 3) جمعیت و خانوار و بعد خانوار در شهرستان لارستان. 87
جدول (4- 4) تراکم جمعیت و تراکم خانوار در بین بخش های شهرستان لارستان. 88
جدول (4 -5) تراکم جمعیت روستایی بر حسب دهستان. 89
جدول (4 -6) تراکم در واحد سطح کل جمعیت ناحیه بر اساس دهستان. 90
جدول (4 -7) ضریب آنتروپی چگونگی توزیع جمعیت روستایی بر حسب دهستان ها 91
جدول (4- 8 ) ضریب آنتروپی طبقات جمعیتی روستایی. 92
جدول (4- 9) ضریب آنتروپی برای جمعیت شهری بر اساس شهرها 92
جدول (4- 10) محاسبه سطح تمرکز و تمرکز ضریب توزیع و جمعیت روستایی دهستان های شهرست94ان لارستان در سال 1390. 94
جدول (4- 11) محاسبه ضریب توزیع و شاخص تمرکز جمعیت روستایی دهستان های شهرستان لارستان 1385. 95
جدول (4- 12) محاسبه ضریب توزیع و شاخص تمرکز برای مجموع جمعیت شهرستان لارستان 1385. 97
جدول (4- 13) محاسبه ضریب توزیع و شاخص تمرکز برای مجموع جمعیت شهرستان لارستان سال 1390. 98
جدول (4- 14) توزیع جمعیت بین نقاط روستایی. 99
جدول (4- 15) توزیع جمعیت بین نقاط شهری. 100
جدول (4- 16) رتبه- اندازه در شهرهای شهرستان لارستان. 102
جدول (4- 17) بررسی رتبه اندازه آبادی های شهرستان لارستان. 103
جدول (4- 18) تغییرات شاخص های تعادل نظام شهری و روستایی در شهرستان لارستان طی سالهای 90- 1355. 110
جدول (4- 20) تغییرات شاخص های نخست شهری در شهرستان لارستان طی سال های 90- 55. 119
جدول (4- 21) شاخص های تمرکز در شهرستان لارستان طی سال های 90- 55. 119
جدول (4- 22) سطح بندی آبادی های شهرستان لارستان براساس مقیاس گاتمن. 121
جدول (4- 23 ) نتایج سطح بندی به روش ضریب مکانی و سطوح برخوداری. 126
جدول (5- 1) نقش و جایگاه شبکه شهری شهرستان لارستان در دوره‌های تاریخی و مطالعاتی مختلف در استان ‌فارس 137
جدول شماره (5- 2) سطوح خدمات پیشنهادی در شهرهای موجود و آتی شهرستان لارستان. 139
جدول (5- 3) سطح بندی خدماتی سکونتگاه ها در شهرستان لارستان. 141