مجموعه حاضر حاصل جدال و مناظرات زیبائی است که از امام صادق و امام رضا علیهمالسلام به جا مانده است. وروشهای دقیق و منظم آنها را جمعآوری کرده است. در این مجموعه علاوه برمفهوم شناسی روش ها و زمینه ها وتاثیرات مناظرات به بیان روش های مناظراتی برهانی، جدلی، تجربی و وجدانی پرداخته که در هر روش به شیوههای مختلفی به بحث و گفتگو پرداخته اند مثلاً در روش برهانی به بررسی شیوههایی همچون برهانهای اثباتی ،سلبی ، توصیفی ، معقولیّت و نقلی که به بیان ماهیت برهانی این مناظرات پرداخته شده و در روش جدلی به بررسی شیوههای جدلی مانند نقلی، نقدی، پرسش محور، تقیهای و تشبیه و تمثیل و افشای حقائق که به بیان شیوه های مجادله احسن پرداخته اند.
ودر روشی تجربی نیزبه بررسی شیوههای مانند تجربه محسوس، تشبیه معقول به محسوس و در روش وجدانی به بررسی شیوههای وجدانی ادراکی و فطری و خیالی و ذهنی پرداخته شده است. درتمامی روش های مناظراتی این دوامام به خوبی احاطه علمی وتسلط آنها برتمامی علوم زمان وراه های تبلییغی صحیح وشیوه های درست پاسخ گویی دیده می شود ومیابیم که مناظرات آنها بادیگران با دو هدف: اول اسکات خصم ودوم آموزش علوم خود وشیوه های درست تبلغ دین به یاران خود صورت می گرفت.
در این مجموعه سعی شده است تاحد ممکن به شیوه یابی اهم مناظرات کلامی پرداخته وراه های درست پاسخ دهی در مقابل شبه پراکنی دشمنان اهل بیت رابه رشته تحریر درآورد تا بتوان با بهره گرفتن از این نحوه پاسخ گویی به تبلیغ دین مبین اسلام وپاسخ دادن به تمامی شبهات دشمنان آنها بپردازیم.
فهرست مطالب
مقدمه 1
الف)تعریف و تبیین مساله: 2
ب)پیشینه موضوع: 3
ج) ضرورت تحقیق: 4
د) اهداف تحقیق: 4
و-1) پرسشهای اصلی تحقیق: 5
و-2) پرسشهای فرعی تحقیق: 5
و-3) فرضیههای اصلی تحقیق: 5
و-4) فرضیههای فرعی تحقیق: 5
بخش اول :کلیات 7
فصل اول : مفهوم شناسی 7
1- معنای مناظره 8
الف: معنای لغوی: 8
ب . معناى اصطلاحى 8
ج :مناظره کلامی: 10
2- روش شناسی 11
الف: معنای لغوی: 11
ب: معنای اصطلاحی: 11
3ـ شبهه. 12
الف:معنای لغوی: 12
ب: معنای اصطلاحی: 12
ج: شبهه کلامی: 13
4 – برهان. 13
الف:معنای لغوی: 13
ب: معنای اصطلاحی: 14
ج: روش برهانی 14
5 – تجربه. 15
الف:معنای لغوی: 15
ب. معنای اصطلاحی: 15
ج. روش تجربی: 16
6 – معنای جدل : 16
الف . معناى لغوى 16
ب . معناى اصطلاحى 17
7 – وجدان: 18
الف:معنای لغوی: 18
ب:معنای اصطلاحی: 19
ج:روش وجدانی 19
فصل دوم : آداب و آفات واقسام مناظره 20
اول . شرایط و آداب بحث و مناظره 20
قداست هدف؛ اثبات حقّ و حقّ جویى 21
اولویت امر به معروف و نهى از منکر نسبت به مناظره 22
مناظره با افراد برجسته علمى 22
داشتن اخلاص و انصاف در مناظره 23
رعایت ادب در مباحثه و رویارویى 23
اجتهاد مناظره کننده 24
دوم . آفات و نتایج سوء مناظره نادرست 25
نپذیرفتن حقّ 25
تظاهر و ریاکارى 26
خشم و غضب 27
سخنان ناروا و گفتارهاى حرام. 29
تکبّر و خود بزرگ بینى 29
تجسس و کنجکاوى در عیوب طرف مناظره 30
شادمانى از اندوه دیگران و نارضایتى از شادمانى دیگران. 31
خودستایى 31
نفاق و دو رویى 32
سوم:اقسام مناظره 33
1 . مناظره احسن: 33
مناظره غیراحسن: 36
فصل سوم: زمینه های مناظرات امام صادق وامام رضاعلیهماالسلام 39
1.انحرافات سیاسی 39
الف:اصل و نسبِ جانشین 41
ب: مصداق خلیفه. 41
انحرافات اجتماعی 42
الف: تحریف تاریخ شیعه. 42
ب:تخریب چهره ائمه. 43
انحرافات فکری و اعتقادی 43
الف: به وجود آمدن فرقههای فکری و اعتقادی 43
ب: منع نقل روایت از رسول اکرم
: 44
تعامل دنیای اسلام با کشورهای فتح شده: 44
ترویج افکار و عقاید انحرافی 45
کج فهمی از منابع دینی 45
توانایی علمی ائمه. 45
8 . اعتقادات مخصوص شیعیان. 46
فصل چهارم: تأثیرات مناظرات امام صادق و امام رضا علیهما السلام 47
1.تاثیرات مناظرات امام صادق علیه السلام. 47
الف. برتری علمی امام نزد اهل علم : 48
ب. ایمان آوردن طرف مقابل: 49
ج.آموزش به شاگردان. 50
د. گسترش نهضت علمی 51
تاثیرات مناظراتی امام رضا: 51
الف: برتری علمی امام: 52
ب: ایمان آوردن برخی از مناظره کنندگان: 53
ج: شکست مأمون: 54
د: شهادت امام: 54
چکیده 56
بخش دوم:جایگاه روش های برهانی درپاسخ به شبهات کلامی درمناظرات امام صادق و امام رضا(علیهماالسلام) 58
فصل اول : مؤلفه های برهان 58
الف. صورت برهان. 59
ب. ماده برهان. 60
اقسام یقینیات 60
ج. شرایط مقدمات برهان. 62
فصل دوم:اعتبار،اقسام وره آورد روش برهانی 64
الف. اعتبار برهان: 64
علت حجیت بدیهیات 65
ب . اقسام برهان. 67
1.برهان لمی 67
ج. ره آورد برهان: 70
فصل سوم:تحقیق اقسام روش های برهانی در پاسخ به شبهات کلامی مناظرات امام صادق و امام رضاعلیهما السلام 71
تحقیق اقسام روش های برهانی در پاسخ به شبهات کلامی مناظرات امام صادق علیه السلام. 72
الف- روش برهان های اثباتی 72
ب . روش برهانی سلبی 76
ج. روش برهانی نقلی 78
د. روش برهانی معقولیت 80
تحقیق اقسام روش های برهانی در پاسخ به شبهات کلامی مناظرات امام رضا علیه السلام. 82
الف- روش برهانهای اثباتی 82
ب: روش برهانی توصیفی 85
ج. روش برهانی سلبی 87
د) روش برهانی نقلی 89
و . روش برهانی معقولیت 92
چکیده 93
بخش سوم:جایگاه روش های جدلی در پاسخ به شبهات کلامی در مناظرات امام صادق وامام رضا(علیهما السلام) 96
فصل اول: مؤلفه های روش جدلی 96
الف. مشهورات 96
اقسام مشهورات 97
اسباب شهرت 97
ب . مسلمات 99
اقسام مسلمات 99
فصل دوم: اعتبار،اقسام و ره آورد روش جدلی 101
الف. اعتبار روش جدلی 101
تفاوت برهان و جدل. 101
ب . اقسام روش جدلی 103
1 . انگیزه جدل. 103
2 .کیفیت بحث و جدل. 104
3 مواد و ابزار جدل. 105
4 موضوع جدل. 106
ج . رهآورد روش جدلی 106
استیفای حقوق 107
تبلیغ دین 107
گمراهی 107
دلسوزی 108
فصل سوم:تحقیق روشهای جدلی در پاسخبه شبهات کلامی درمناظرات امام صادق و امام رضا علیهماالسلام 109
اول: روشهای جدلی در پاسخبه شبهات کلامی درمناظرات امام صادق علیه السلام. 110
1 . روش جدلی نقدی 110
2 .روش جدلی نقلی 115
روش استفاده از مقبولات خصم علیه خودش. 118
پاسخ های کوتاه ومفید. 120
روش پرسش محور. 120
روش بر خورد کوبنده 124
7 . روش افشای حقایق 126
8 . روش تعلیمی 127
روش تقیهای: 127
دوم: روش جدلی درپاسخبه شبهات کلامی در مناظرات امام رضا علیه السلام 128
روشهای نقدی 129
1 . نقد برداشت جدلی خاص از آیات 129
نقد برداشت جدلی خاص از روایات 132
نقد آراء وافکار. 134