(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

 

 

فهرست مطالب

 

چکیده 1

 

فصل اول کلیات پژوهش . 2

 

1-1 مقدمه . 3

 

1ـ2 بیان مسئله . 5

 

1ـ3 ضرورت و اهمیت تحقیق 7

 

1ـ4 اهداف تحقیق 8

 

1ـ4ـ1 هدف کلی 8

 

1ـ4ـ2 اهداف اختصاصی 8

 

1ـ5 فرضیه‌های تحقیق 9

 

1ـ5ـ1 فرضیه‌های اختصاصی 9

 

1ـ6 متغیرهای تحقیق 10

 

1ـ7 محدودیت‌های قابل کنترل . 10

 

1ـ8 محدوده غیر قابل کنترل . 10

 

1ـ9 تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها 11

 

فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش . 13

 

2-1 مقدمه . 14

 

2-2 مبانی نظری 14

 

2-2-1 قدرت عضلانی 14

 

2-2-2 اندازه‌گیری 16

 

2-2-1 استعداد و استعدادیابی 20

 

2ـ3 پیشینه تحقیق 28

 

2ـ3ـ1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور . 28

 

2ـ3ـ2 تحقیقات انجام شده در خارج کشور . 34

 

فصل سوم روش پژوهش . 38

 

3ـ1 مقدمه . 39

 

3-2روش تحقیق 39

 

3-3 جامعه آماری 39

 

3-4 متغیرهای تحقیق 39

 

3-4-1 متغیرهای مستقل 39

 

3-4-2 متغیر وابسته . 39

 

3-5 ابزار جمع آوری داده ها 39

 

3-6  شیوه اجرای تست ویسناپو و همکاران . 40

 

3ـ6ـ1 شیوه استفاده از دینامو متر . 43

 

3ـ6ـ2 شیوه استفاده از متر . 43

 

3-7 روش جمع آوری داده‌ها و مراحل انجام کار . 43

 

3-8 روش تجزیه و تحلیل آماری 44

 

فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافته‌ها 45

 

4ـ1 مقدمه . 46

 

4ـ2 آزمون فرضیات پژوهش 48

 

1ـ قطر مچ و محیط ساعد بر قدرت دست تاثیر دارد . 48

 

2ـ گستردگی انگشتان بر قدرت دست تاثیر دارد . 49

 

3ـ طول دست بر قدرت دست تاثیر دارد . 50

 

4- طول انگشتان بر قدرت دست تاثیر دارد . 51

 

5-پارامترهای محیطی انگشتان بر قدرت دست تاثیر دارد . 52

 

6ـ اندازه دست هندبالیست‌ها بزرگتر از والیبالیست‌ها است . 53

 

7ـ قدرت دست والیبالیست‌ها بزرگتر از هندبالیست‌ها است . 54

 

8- با افزایش سن، قدرت دست تغییر می‌کند . 55

 

4ـ3 رگرسیون چند متغیره گام به گام (Stepwise) برای تجزیه و تحلیل متغیرهای مدل در گروه والیبالیست‌ها 57

 

4ـ4 رگرسیون چند متغیره گام به گام(Stepwise) برای تجزیه و تحلیل متغیر‌های مدل در گروه هندبالیست‌ها 59

 

فصل پنجم نتیجه‌گیری 62

 

5ـ1 مقدمه . 63

 

5ـ2 خلاصه پژوهش 63

 

5-4 پیشنهادها 70

 

5-4-1پیشنهادات برخاسته از پژوهش 70

 

5-4-2 پیشنهادات پژوهشی 70

 

منابع 71

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 4ـ1 آمار توصیفی متغیرهای پژوهش 47

 

جدول 4ـ2 آزمون همبستگی پیرسون . 48

 

جدول 4ـ3 آزمون همبستگی پیرسون . 49

 

جدول 4ـ4 آزمون همبستگی پیرسون . 50

 

جدول 4ـ5 آزمون همبستگی پیرسون . 51

 

جدول 4ـ6 آزمون همبستگی پیرسون . 52

 

جدول 4ـ7 آزمون t مستقل 53

 

جدول 4ـ8 آزمون t مستقل 54

 

جدول 4ـ9 آزمون همبستگی پیرسون . 55

 

جدول 4ـ9 آزمون کفایت رگرسیون چند متغیره 57

 

جدول 4ـ10 آزمون معنی‌داری ضرایب رگرسیون . 57

 

جدول 4ـ11 ضریب همبستگی و ضریب تعیین 57

 

جدول 4ـ12 متغیر‌های خارج شده از مدل در گروه والیبالیست‌ها 58

 

جدول 4ـ13 آزمون کفایت رگرسیون چند متغیره 59

 

جدول 4ـ14 آزمون معنی‌داری ضرایب رگرسیون . 59

 

جدول 4ـ15 ضریب همبستگی و ضریب تعیین 59

 

جدول 4ـ16 متغیر‌های خارج شده از مدل در گروه هندبالیست‌ها 60

 

 

 

 

 

فهرست تصاویر

 

شکل 3ـ1 گستردگی انگشتان . 40

 

شکل 3ـ2 طول انگشتان . 41

 

شکل 3ـ3 پارامترهای محیطی انگشتان . 42

 

 

 

 

 

فهرست نمودار

 

 

 

نمودار 4ـ1 پراکنش دو متغیر سن و قدرت دست . 56

 

 

 

چکیده
 

در حال حاضر برنامه‌های جامع استعدادیابی در کشورهای صاحب نام در ورزش قهرمانی اصولا بر اساس معیارهای بسیاری است. که یکی از این معیارها مربوط به شاخص‌های آنتروپومتری است. این امر به ویژه در برخی رشته‌های ورزشی مانند هندبال، والیبال و بسکتبال که ابعاد بدنی می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در اجرای مطلوب داشته باشد حائز اهمیت است. ویژگی‌های آنتروپومتریک دست مانند اندازه، شکل و ساختار، روی قدرت دست موثر است. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه تاثیر ابعاد آنتروپومتریک دست برتر در قدرت دست هندبالیست‌ها و والیبالیست‌های دختر نوجوان شهر دامغان است. تا از این طریق و با کمک دیگر عوامل فیزیولوژیک و آنتروپومتریک و روانی بتوان به هدایت دانش‌آموزان در رشته‌ای که امکان موفقیت بیشتری دارند بپردازیم.

 

روش شناسی: این پژوهش توصیفی-همبستگی و از نوع تحقیقات کاربردی است. آزمودنی‌های مطالعه شامل دختران دانش‌آموز والیبالیست و هندبالیست شهر دامغان با حداقل دو سال سابقه بازی و شرکت در مسابقات شهرستانی هستند که تعداد 30 نفر با رده سنی 13تا 16 سال به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. سپس ویژگی‌های آنتروپومتریک مورد نیاز برای تحقیق شامل محیط ساعد، قطر مچ، طول انگشتان، پارامترهای محیطی انگشتان، گستردگی انگشتان و قدرت دست برتر ارزیابی شد.

 

یافته ها: از بین متغیرهای اندازه‌گیری شده فاصله بین انگشت شست تا حلقه در هندبالیست‌ها با قدرت دست در آنها ارتباط معنی‌داری داشت. همچنین پارامترهای محیطی P3-P4-P5 در والیبالیست‌ها با قدرت دست در آنها ارتباط معنی‌داری دارد. همچنین داده‌ها نشان می‌دهد اگر سطح معنی‌داری برابر1/0 باشد می‌توان نتیجه گرفت اندازه دست هند بالیست‌ها بزرگتر از والیبالیست‌ها است همچنین قدرت دست هندبالیست‌ها بیشتر از والیبالیست‌ها است.

 

بحث و نتیجه گیری: مهمترین نتیجه حاصل از این تحقیق بیان می‌کند که در والیبالیست‌های دختر نوجوان پارامترهای محیطی و در هندبالیست‌ها فاکتوری از گستردگی انگشتان در حداکثر قدرت دست موثر است. و در رابطه با دیگر فاکتورهای آنتروپومتریکی اندازه‌گیری شده رابطه معنی‌داری یافت نشد. از این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که تاثیر ابعاد آنتروپومتریک دست در قدرت آن با توجه به نوع رشته ورزشی متفاوت است.

 

واژه‌های کلیدی: ویژگی آنتروپومتریک، والیبال، هندبال، قدرت دست، دختران نوجوان

 

 

 

فصل اول
کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه
 

مفهوم ورزش و تربیت بدنی پدیده‌های زیستی – روانی و اجتماعی است که در چارچوب هنجارهای فرهنگی و اجتماعی عمل می‌کند. از نقطه نظر فرهنگی حرکت لازمه ورزش است اما برای شناخت کل آن کافی نیست. حرکت و مهارتهای حرکتی پدیده‌هایی زیستی هستند که در انسان و حیوان مشترک است ولی ورزش یک پدیده فرهنگی است که یکی از وجوه ضرورت مهندسی فرهنگی ورزش و تربیت بدنی در ایران و فصل ممیز انسان از موجودات دیگر است (آقاپور، 1391). به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. فرآیند استعدادیابی رویکردی برای کشف استعداد ورزشی به منظور شرکت در برنامه‌های تمرینی سازمان یافته و تخصصی و در نهایت هدایت و معرّفی نخبه‌های ورزشی به سوی باشگاه‌ها و فدراسیون‌ها برای ارتقای قابلیت‌ها و مهارت‌های تخصصی می‌باشد. (ابراهیم، 1383)

 

همه می‌توانند آواز خواندن، نقاشی کردن و نواختن یک ساز را بیاموزند؛ اما افراد کمی به سطوح بالای مهارت و چیرگی می‌رسند. بنابراین در ورزش به عنوان یک هنر، کشف افراد با استعداد و انتخاب آنها در سنین پایین و سپس هدایت، کنترل و ارزیابی آنها در رسیدن به بالاترین سطح مهارتی اهمیت زیادی دارد (بلوچی، 1389). قدرت فشردن دست یکی از معیارهای مهم سلامت عمومی است. همچنین به عنوان یکی از قابل اعتمادترین روش‌ها برای برآورد قدرت عمومی در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند ارزیابی سریعی از قدرت بالاتنه (اندام فوقانی) ورزشکاران فراهم کند (Hager et al, 2002). بسیاری از رشته‌ها و زمینه‌های متنوع ورزشی مانند کشتی، بدمینتون، فوتبال، تنیس، بسکتبال، هندبال و . که دست‌ها و انگشتان بیشترین درگیری را دارند به سطح پایدار و ثابتی از قدرت فشردن دست برای به حداکثر رساندن کنترل و عملکرد و همچنین کاهش احتمال ناشی از آسیب‌های مختلف نیازمند هستند.

 

قدرت فشردن دست و اندازه‌گیری ابعاد دست، پارامترهای آنتروپومتریکی ضروری برای پرتاب کردن، نگهداشتن و فشردن یک شی هستند. در عین حال تعیین کننده عملکرد در ورزش‌هایی‌اند که در آنها دست‌ها و انگشتان ابزار اصلی هستند. همچنین ارزیابی آن برای مربیان جهت انتخاب بازیکنان جوان، تشخیص آمادگی سطوح رقابت‌های مختلف و انجام ورزش‌های مختلف ضروری است بالا بردن توانایی و قابلیت‌های افراد به ویژه در زمینه عملکرد دست، از وظایف مهم مربی به شمار می‌رود. از آنجایی که عملکرد دست و کیفیت اعمال آن بستگی زیادی به قدرت دست دارد از این رو شناخت عوامل موثر بر قدرت آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.

 

با توجه به این که ارزیابی قدرت برای مربیان ضروری است و با بهره گرفتن از آن می توانند به بررسی میزان آمادگی و ضعف عضلانی، اندازه‌گیری اثرات تمرین و کنترل پیشرفت ورزشکاران بپردازند و همچنین از آنجا که ویژگی‌های آنتروپومتریکی مختلف، ترکیب بدن و قدرت فشردن دست، متغیرهایی‌اند که در برخی از ورزش‌ها برای ارزیابی اثرات تمرین و فراهم کردن اطلاعات برای مربیان جهت انتخاب بازیکنان جوان، برای تشخیص آمادگی سطوح رضابت‌های مختلف و انجام ورزش‌های مختلف مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند لذا شناخت ویژگی‌هایی که بر قدرت فشردن دست تاثیرگذار هستند را ـ به ویژه در ورزشکاران ـ پررنگ‌تر می کند. (افشارنژاد و همکاران، 1390)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1ـ2 بیان مسئله
 

استعداد[1] در فرهنگ لغت به معنای توانایی ویژه و طبیعی و ظرفیت دستیابی به موفقیت تعریف شده است. با بهره گیری از این تعریف، استعداد یابی ورزشی را می‌توان شناسایی پتانسیل‌های بالقوه ویژگی‌های انسانی که تحت تأثیر عوامل مختلف ژنتیکی، جسمانی و رفتاری قرار دارد، معرفی کرد. بدیهی است استعداد یابی به معیارهای ویژه‌ای نیاز دارد. این معیارها از این جهت ضرورت دارند که فرد توانا را از ناتوان متمایز می‌کند. و آنهایی که مناسب یک رشته ورزشی بوده به این ورزش روی می‌آورند و افرادی که به معیارهای لازم دست نیابند در جهت دیگر هدایت می‌شوند. (صادقی، 1391) شاخص‌های آمادگی حرکتی عبارتند از: سرعت،[2] توان،[3] تعادل،[4] سرعت عمل و عکس‌العمل[5] و هماهنگی عصبی-عضلانی.[6] شاخصه‌های آمادگی جسمانی[7] عبارتند از استقامت قلبی تنفسی،[8] قدرت عضلانی،[9] استقامت عضلانی،[10] انعطاف‌پذیری[11] و ترکیب بدن.[12]

 

ویژگی‌های آنتروپومتریکی، مانند توده بدنی، قد، قد نشسته، فاصله دو دست، ضخامت یا عمق سینه، دور سرو دور سینه از جمله متغیر‌های مورد نظر در سنجش و اندازه‌گیری صفات و ویژگی‌های بدنی هستند. درک روشن از ارتباط بین ویژگی‌های ساختاری بدن و عملکردها، می‌تواند هم در شناسایی استعدادهای ورزشی و هم در روند آماده سازی ورزشکاران کمک کننده باشد. (آقا علی‌نژاد، رجبی، 1391) شناخت ویژگی‌های آنتروپومتریک و فیزیولوژیک برای هر رشته ورزشی بسیار مهم است و در واقع تعیین کننده قابلیت‌های عملکردی ورزشکار در رشته مورد نظر می‌باشد. آگاهی از این خصوصیات برای مقایسه یک ورزشکار با نتایج قبلی خودش و برای مقایسه با دیگر ورزشکاران و همچنین برای شناخت ضعف‌ها و برطرف کردن آن‌ها و سرانجام تصمیم‌گیری برای طراحی صحیح برنامه‌های تمرینی، ضروری است. (Abdossaleh et al, 2008)

 

هندبال که ورزشی پرتحرک و در ردیف ورزش‌های خشن معرفی شده در مدت یکساعت و یا حتی بیشتر بازی می‌شود و از مجموعه‌ای از مهارتها و حرکات مثل دویدن- راه رفتن- پریدن – توقف کردن – عقب و جلو رفتن – پرتاب کردن و برخوردهای فیزیکی در دفاع و حمله. تشکیل شده است. (آقاعلی‌نژاد، 1386).

 

ورزش والیبال یکی از پر طرفدارترین ورزش‌های جهان و پر افتخارترین ورزش گروهی ایران است. و پس از فوتبال از نظر تعداد بازیکن و علاقمندان و بینندگان دومین ورزش محبوب جهان به حساب می‌آید. این رشته ورزشی از ورزش‌های اینتروال با شدت تناوبی است که از تمرینات پلیومتریک در آن بسیار سود می‌برند (Mario et al, 2006). و با توجه به اطلاعات کسب شده و موارد مشاهده شده از موفقیت و یا عدم موفقیت برخی از بازیکنان این سئوال در ذهن ایجاد میشود که چرا در شرایط مساوی تمرینی برخی از بازیکنان پیشرفت بسیار خوبی دارند و برخی هیچ موفقیتی کسب نمی‌کنند؟ و اینکه چه عاملی می‌تواند در ایجاد این تفاوت مهم باشد؟ برای تشویق و هدایت افراد برای شرکت در تمرینات ورزشی باید به چه مواردی دقت کرد که بتوان پیشگویی صحیحی از موفقیت آنها در آینده داشت؟

 

 

 

 

 

چکیده

 

 

 

تاثیر 8  هفته تمرین ایروبیک و پیلاتس بر بهبود عملکرد شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری

 

 

 

به وسیله:

 

مریم مسعودی

 

 

 

سابقه و هدف: اختلال یادگیری از چالش برانگیزترین اختلالات در زمینه ی روان شناسی و آموزش و پرورش است. یکی از ویژگی های مهم کودکان دارای اختلال یادگیری، اختلال درکارکردهای حافظه است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرینات ایروبیک و پبلاتس بر بهبود عملکرد شناختی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری بود.

 

مواد و روش ها: ابتدا از طریق مصاحبه با کودک و والدین، بررسی پیشینه، و اجرای آزمون وکسلر، اختلال یادگیری در این افراد تایید شد. کودکان شرکت کننده هیچ گونه بیماری خاص دیگری نظیر صرع نداشتند. جامعه ی آماری در این پژوهش 45 نفر از دانش آموزان دختر 8 سال مبتلا به اختلال یادگیری شهرستان سرایان در سال تحصیلی 1393-1392 بوده که در پژوهش حاضر به صورت تمام شماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. در ادامه تمامی افراد به طور تصادفی به 2 گروه تجربی (ایروبیک و پیلاتس) و یک گروه کنترل تقسیم بندی گردیدند ( هر گروه 15 نفر ). سپس گروه های آزمایش به مدت 8 هفته تحت تاثیر متغیر های مستقل (پروتکل تمرینی ایروبیک و پیلاتس) قرار گرفتند. پس از اتمام دوره تمرینات  فرآیند ارزیابی های پس آزمون برای هر سه گروه اجرا شد و نتایج حاصل از پیش آزمون و پس آزمون کنترل و مورد تجزیه و تحلیل آماری با بهره گرفتن از روش توصیفی و تحلیل کوواریانس با  کمک spss نسخه 18 قرار گرفت.

 

نتایج: 8 هفته تمرینات ایروبیک و پیلاتس بر بهبود عملکرد شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری در گروه مداخله با ایروبیک و پیلاتس نسبت به گروه کنترل تاثیر معنی داری داشت(05/ 0< p). نتایج نیز نشان می­دهد که تفاوت معناداری در مقایسه دو گروه مداخله با پیلاتس و ایروبیک وجود ندارد.

 

نتیجه گیری: به نظر می رسد تمرینات ایروبیک و پیلاتس می تواند به عنوان یک روش غیر تهاجمی و غیر دارویی تأثیر مثبتی بر بهبود عملکرد شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری داشته باشد.

 

واژگان کلیدی: تمرینات ایروبیک، تمرینات پیلاتس، اختلال یادگیری، عملکرد شناختی

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                                 صفحه

 

فصل اول:کلیات تحقیق. 1

 

مقدمه. 2            

 

1-1- بیان مسئله. 4

 

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق. 6

 

1-3-اهداف تحقیق. 8

 

1-3-1-هدف اصلی. 8

 

1-3-2-اهداف فرعی. 8

 

1-4-فرضیه های تحقیق.  8

 

1-5-متغییرهای تحقیق. 9

 

1-5-1-متغییرهای مستقل. 9

 

1-5-2-متغییرهای وابسته 9

 

1-5-3-متغییرهای کنترل 9

 

1-6-قلمرو تحقیق. 10

 

1-6-1-قلمرو مکانی. 10

 

1-6-2-قلمرو زمانی 10

 

1-7-محدودیت ها. 11

 

1-8-تعریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق 11

 

1-8-1-تعریف مفهومی 11

 

1-8-2-تعریف عملیاتی 13

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق. 15

 

مقدمه 16

 

2-1-مبانی نظری تحقیق 17

 

2-1-1مفهوم اختلال یادگیری. 17

 

2-1-2-مفهوم عملکرد شناختی 19

 

2-1-3-مفهوم ایروبیک. 20

 

2-1-4-مفهوم پیلاتس 21

 

2-2-مروری بر تحقیقات انجام شده در داخل کشور 23

 

2-2-1-تحقیقات در مورد تعامل ورزش ایروبیک با عوامل شناختی. 23

 

2-2-2-تحقیقات در مورد تعامل ورزش پیلاتس با عوامل شناختی. 26

 

2-3-مروری بر تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 26

 

2-3-1-تحقیقات در مورد تعامل ورزش ایروبیک با عوامل شناختی. 26

 

2-3-2-تحقیقات در مورد تعامل ورزش پیلاتس با عوامل شناختی 28

 

2-4-جمع بندی 29

 

فصل سوم: روش تحقیق. 30

 

مقدمه 31

 

3-1-      روش تحقیق. 32

 

3-2-      جامعه و نمونه تحقیق . 32

 

3-3-      ابزار گردآوری اطلاعات . 33

 

3-4-      روایی و اعتبار ابزار پژوهش. 34

 

3-5-      روند اجرای برنامه تمرین. 35

 

3-6-      تجزیه و تحلیل اطلاعات 37

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق 38

 

مقدمه 39

 

4-1-توصیف ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها 40

 

4-2-شاخص های توصیفی 41

 

4-3-آزمون و تجزیه و تحلیل فرضیه ها. 43

 

4-3-1-فرضیه اول. 45

 

4-3-2-فرضیه دوم 48

 

4-3-3-فرضیه سوم. 52

 

فصل پنجم:تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق 54

 

مقدمه 55

 

5-1-بحث و تفسیر نتایج 56

 

5-2-نتیجه گیری کلی 63

 

5-3-پیشنهادات کاربردی. 64

 

5-4-پیشنهادات پژوهشی. 64

 

منابع و مواخذ 65

 

پیوست 73

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                                    صفحه

 

 

 

جدول 4-1میانگین و انحراف معیار قد، وزن و شاخص توده بدنی (BMI) دانش آموزان دارای اختلال یادگیری 40

 

جدول 4-2 شاخص های توصیفی نمرات کل هوشبهر و مولفه های آن در مرحله پیش آزمون و پس آزمون گروه های

 

آزمایش و کنترل . 42

 

جدول4-3  نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه مقایسه نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون 43

 

جدول 4 – 4 نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای نرمال بودن توزیع 44

 

جدول 4-5  نتایج آزمون آزمون لون برای سنجش برابری واریانس های متغیر وابسته. 44

 

جدول 4-6 نتایج توصیفی تفاضل نمرات هوشبهر کل و خرده آزمون های آن در گـروه های مداخـله ی با ایروبیک و

 

کنترل  در پیش آزمون و پس آزمون 45

 

جدول 4-7 آزمون مانوا برای مقایسه متغیرهای وابسته در گروه ایروبیک و کنترل. 46

 

جدول 4-8 نتایج آزمون تک متغیری در متغیر هوشبهر و مولفه های آن 47

 

جدول4-9 نتایج توصیفی هوشبهر کل و خرده آزمون های آن در گروه های مداخله ی با پیلاتس و کنترل 49

 

جدول 4-10 آزمون مانوا برای مقایسه متغیرهای وابسته در گروه پیلاتس و کنترل. 50

 

جدول 4-11 نتایج آزمون تک متغیری در متغیر هوشبهر و مولفه های آن. 51

 

جدول4-12 شاخص های توصیفی تفاضل پس آزمون و پیش آزمون  نمره هوشبهر و مولفه های آن در گروه ایروبیک

 

و پیلاتس 52

 

جدول 4-13 آزمون مانوا برای مقایسه متغیرهای وابسته در گروه پیلاتس و ایروبیک 53

 

 

 

 

 

فهرست نمودار ها

 

عنوان                                                                                                                                 صفحه

 

نمودار 4-1  فراوانی نمرات هوشبهر کل و خرده آزمون های آن در پیش آزمون و پس آزمون. 42

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

 

 

در گستره ی حیات فردی و اجتماعی انسان، مطالب بی شماری با طرق مختلف برای یادگیری وجود دارند. یادگیری را به جرأت می توان بنیاد ی ترین فرآیندی دانست که در نتیجه ی آن، موجودی ناتوان و درمانده در طی تعامل با رشد جسمی، به فرد تحول یافته ای تبدیل می شود که توانایی های شناختی و قدرت اندیشه ی وی حد و مرز نمی شناسد. یکی از مواردی که روی فرآیند یادگیری اثر می گذارد و به تبع آن استعدادها، علایق، نگرش ها، آموزش، کارآیی و به طور کلی شخصیت فرد تحت تأثیر آن قرار می گیرد، اختلالات یادگیری[1] است (32).

 

اصطلاح اختلال یادگیری در سال 1962 و 1963 توسط ساموئل کرک[2] ارائه شد. او این اصطلاح را برای کودکانی که در تحول یادگیری خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی پیشرفت ناچیزی داشتند به کار برد، و اختلال یادگیری را وارد حوزه برنامه آموزش های ویژه کرد (13). طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی [3](DSM-IV) اختلالات یادگیری زمانی تشخیص داده می شوند که پیشرفت در آزمون های استاندارد شده برای خواندن، ریاضیات یا بیان نوشتاری به طور قابل ملاحظه زیر حد مورد انتظار برحسب سن، تحصیلات و سطح هوشی باشد (57). معمولا این دانش آموزان از هوش متوسط یا بالاتر برخوردارند، و علی رغم قرار داشتن در محیط آموزشی مناسب و نیز فقدان ضایعات بیولوژیکی بارز و عدم مشکلات اجتماعی و روانی حاد، قادر به یادگیری در زمینه های خاصی (خواندن، نوشتن،محاسبه) نمی باشند (55).

 

عملکرد شناختی مجموعه فرآیندهای ذهنی است که از طریق آن ها اطلاعات را به دست می آوریم، ذخیره و هنگام نیاز، بازیابی می کنیم (8). پژوهش ها نشان داده اند که ، تفاوت های زیادی در عملکردهای شناختی بین افراد سالم و افراد مبتلا به اختلالات یادگیری وجود داد ( 28). به نظر می رسد که اختلالات یادگیری، احتمالا معلول عملکرد بد یک یا چند قسمت از سیستم اعصاب مرکزی باشد. تانر[4] توضیح داده است که هرگاه عملکرد علمی یک دانش آموز نسبت به سطحی پیش بینی شده که از طریق ارزیابی قابلیت دانش آموز احراز شده است، به طور معنی داری پایین تر قرار گیرد، علت آن به عملکرد بد سیستم اعصاب مرکزی مربوط می شود (40). به علت این که مخچه در ارتباط با قسمت تحتانى و ریشه ی مغز است، نه تنها وظایف حرکتی و انتقالی ، بلکه وظایف ذهنی و حسی را نیز بر عهده دارد. زمانی که با کودکان حرکات ورزشی کار شود، سود حاصل از آن ، به یادگیری سایر مهارت ها انتقال می یابد. این کار بدون نیاز به هوشیاری و به طور خودکار اتفاق می افتد ( 11).

 

همان طور که توسط مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها [5] اشاره شد، فعالیت بدنی می تواند فیزیولوژی مغز را با افزایش رشد مویرگ های مغزی، جریان خون، اکسیژن، تولید و رشد سلول های عصبی در هیپوکامپ (مرکز یادگیری و عملکردهای شناختی)، سطوح انتقال دهنده عصبی، توسعه اتصالات عصبی، تراکم شبکه عصبی و حجم بافت مغز تحت تاثیر قرار دهد. این تغییرات سبب می شود تا عملکردهای شناختی از جمله توجه ، پردازش اطلاعات، ذخیره و بازیابی اطلاعات، افزایش عاطفه مثبت ، کاهش احساس هوس و درد بهبود یابد. می توان گفت عملکرد شناختی ، و به طور خاص عملکرد اجرایی ، از طریق فعالیت بدنی هوازی افزایش می یابد (67).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بیان مساله
 

 

  عنصر کلیدی برای بهره گیری از زندگی شاد و سالم، به فعالیت واداشتن مغز است. عملکرد شناختی با فعال نگه داشتن مغز، بهبود می یابد. یکی از مهم ترین روش هایی که سبب فعال نگه داشتن مغز می شود تمرین و فعالیت های ورزشی است (69). برنامه های حرکتی و بازی های هدفمند همراه با سایر فعالیت های تربیتی و پرورشی بستری مناسب برای تمرین و تکرار برخی از مفاهیم ذهنی و شناختی، در دوره دبستانی است. پژوهشگرانی مانند کفارت،[6] هارتمن،[7] جین آیرز،[8] حرکت و فعالیت را اساس یادگیری و پایه ای برای تحول ذهنی می دانند. آنان تفکیک ناپذیری نیروهای روانی و جسمانی را در به اجرا درآوردن هر گونه الگوی حرکتی آن هم در مراحل اولیه آموزش به منزلۀ یک اصل اساسی مورد تاکید قرار می دهند (25).    فعالیت های ورزشی سبب تسهیل پردازش اطلاعات و بهبود بهداشت روان در کودکان می شوند (84). جالب آن که، آن بخش از مغز که حرکت را پردازش می کند، همان بخشی است که یادگیری را پردازش می کند (11).   شگفت آور آن است که در مغز فقط یک مرکز حرکتی وجود ندارد .حرکت و یادگیری، کنش متقابل و دایمی دارند و در واقع، آن بخش از مغز که تقریباً در تمام یادگیری ها درگیر است؛ یعنی، مخچه، بسته به نوع نرمش بدنی، به فعالیت زیاد وا داشته می شود. بنابراین با کمی اندیشه درباره ی این سخن، چنین بر می آید که تفکر و اندیشه و به عبارتی فعالیت های ذهنی، نمی توانند از فعالیت ها و توانایی های حرکتی پایه جدا باشند (11).

 

ریتم[9]، خصوصا در شکل موسیقی به عنوان قسمتی از آموزش انسان ها و فرهنگ های مختلف، امری مهم تلقی می شود. در آمیختگی این حرکت های ورزشی به موسیقی و اشعار و ترانه های موزون و آهنگین، بر اثربخشی این روش در کار با کودکان می افزاید. موسیقی بر شکل پذیری و فعالیت قشر مغز تاثیر قابل توجهی دارد و از آن جا که در کودکان با اختلالات یادگیری، راه های حسی مختلفی که بخشی از آن ناشی از محدودیت های عصب شناختی است، وجود دارد؛ استفاده از موسیقی و ریتم در قالب بازی و ورزش های حرکتی موزون به طور همزمان سبب افزایش و ازدیاد شاخه های عصبی می گردد. به عبارتی، تحریک حسی طولانی مدت، باعث افزایش سیناپس های مغزی شده و در نهایت، به ادراک حسی در سطوح بالا می انجامد  (19). حرکات یا تمرینات ریتمیک، یکی از روش های تمرینی مورد علاقه کودکان و به ویژه نوجوانان است. این حرکات و فعالیت ها، ذاتی هماهنگ دارند و اجرای صحیح آن ها نیازمند اجرای منظم حرکات مختلفی با توالی های مشخص است. از آن جا که این حرکات اغلب با موسیقی های شاد و به صورت دسته جمعی انجام می گیرد، افراد انگیزه  بیشتری برای شرکت در آن دارند ( 43 ).

 

بین شناخت و موسیقی ارتباط وجود دارد، چی هو و چون [10]( 2003) حرکات ریتمیک نظام مند و منظم را در پردازش حافظه مؤثر می دانند. کولیر و لوگان[11](2000) نیز بر این باورند که عملکرد حافظه کوتاه مدت با بهره گیری از تحریکات موزون شنیداری متناوب، بهتر از زمانی است که تحریکات بینایی به کاربرده می شود. گفته می شود موسیقی از راه تصویرسازی ذهنی، تقویت حافظه را به دنبال دارد ( 45). میربها نیز به نقل قول از گاردنر[12] بیان می کند که موسیقی را می توان به عنوان یکی از عوامل سازمان دهندۀ فرآیندهای شناختی کودکان مطرح کرد ( 53). مطالعات مختلفی عملکرد شناختی و انعطاف پذیری مغز را با ورزش و فعالیت های حرکتی مرتبط می دانند. در آمیختگی این حرکت های ورزشی به موسیقی و اشعار و ترانه های موزون و آهنگین بر اثر بخشی این روش در کار با کودکان می افزاید (39).

 

یکی دیگر از روش های حرکت درمانی که در سال های اخیر مورد توجه متخصصین ورزشی قرار گرفته است و به طور وسیعی در حال فراگیر شدن می باشد، ورزش پیلاتس[13] است. پیلاتس در سال ۱۹۳۰، توسط ژوزف پیلاتس پایه گذاری شد. این ورزش شامل تمرین هایی است که روی پیشرفت انعطاف و قدرت در تمام اندام های بدن تمرکز دارد، بدون آن که عضلات را حجیم کند، یا آن ها را از بین ببرد. این ورزش، مجموعه ای از تمرینات تخصصی و ترکیبی از هردو عنصر جسم و ذهن است. در واقع ورزش پیلاتس یک روش مناسب برای تمرین آگاهی ذهن- بدن و کنترل حرکات وضعیتی است (33). از مزایای گسترده پیلاتس می توان افزایش قدرت عضلانی، استقامت قلبی عروقی، انعطاف پذیری، توجه و تمرکز، حس عمق، کنترل بدن و از همه مهم تر، به وجود آوردن یک اثر ذهن و بدن نام برد (80). تحقیقات نشان دادند که این شیوه تمرینی سبب افزایش ترشح سروتونین، که یکی از میانجی های عصبی مهم و اثرگذار بر عملکرد مغز است، می شود (24).

 

تحقیقات زیادی درباره اثر تمرینات ایروبیک و پیلاتس به صورت مجزا صورت گرفته است، ولی بر اساس یافته های محقق تحقیقی در خصوص مقایسه تاثیر این دو نوع تمرین بر عملکردهای شناختی دیده نشده است. لذا این پژوهش یافتن پاسخ سؤالات زیر را به دنبال خواهد داشت:

 

آیا تمرینات ایروبیک می تواند بر عملکردهای شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری تاثیر گذار باشد؟
 

آیا تمرینات پیلاتس می تواند بر عملکردهای شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری تاثیر گذار باشد؟
 

کدام نوع تمرین (ایروبیک یا پیلاتس) اثر بیشتری بر عملکردهای شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری دارد؟
 

 

        چکیده

 

هدف: هدف این مطالعه ارزیابی اثربخشی تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر وضعیت تندرستی کودکان فلج مغزی اسپاستیک بر اساس مدل سیستم طبقه بندی بین المللی کارکرد، ناتوانی و تندرستی بود.

 

شرکت کنندگان: مجموع 27 کودک گردشی با فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک (سطح I-III طبقه بندی کارکرد حرکتی درشت) با میانگین سنی 04/11 و انحراف استاندارد 97/1سال (9 دختر و 18پسر) به طور تصادفی به دو گروه مداخله (13 نفر) و گروه شاهد (14 نفر که در حال مراقبت معمولی روزانه بودند) تقسیم شدند.

 

مداخله: گروه مداخله 12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده را برای سه زمان در هر هفته به مدت 55 دقیقه در یک شکل گروهی که بر اندام های تحتانی متمرکز بود، انجام دادند. بار تمرین بر اساس سطح بیشینه قدرت کودک و بر اساس 6 تکرار بیشینه به طور فزاینده افزایش یافت.

 

اندازه گیری ها: نتایج اولیه در این مطالعه قدرت عضلانی کارکردی (با تست 30 ثانیه بالا رفتن جانبی و 30 ثانیه نشستن به ایستادن اندازه گیری شد)، کارکرد حرکتی درشت ( با ابعاد D و E آزمون کارکرد حرکتی درشت اندازه گیری شد)، توانایی راه رفتن (با آزمون 10 متر راه رفتن، 1 دقیقه راه رفتن سریع و زمان بالا رفتن از پله اندازه گیری شد) بودند. نتایج ثانویه شامل مشارکت در فعالیت های ورزشی (با پرسشنامه ارزیابی مشارکت و لذت کودکان اندازه گیری شد) بود.

 

یافته ها: تحلیل آماری تی مستقل در پس آزمون بهبودهای معناداری را در قدرت عضلانی کارکردی ( (بالا رفتن جانبی (043/0P=) و نشستن به ایستادن (03/0P=) )، کارکرد حرکتی درشت ( (ابعاد D (01/0P=)، E (042/0P=) و مجموع ابعاد D و E (02/0P=) ) و توانایی راه رفتن ( (سرعت راه رفتن خود انتخابی (03/0P=)، سرعت راه رفتن سریع (041/0P=) و زمان بالا رفتن و پایین آمدن از پله (033/0P=) ) نشان داد. بهبود معناداری در مشارکت ورزشی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل نشان داده نشد (987/0P=).

 

نتیجه گیری: این یافته ها نشان می دهد که 12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی قدرت عضلانی، توانایی راه رفتن و کارکرد حرکت درشت کودکان cp اسپاستیک را بهبود می بخشد، بدون اینکه باعث بهبود مشارکت در فعالیت های ورزشی شود. یافته های مطالعه به کاردرمانان و پزشکان کمک می کند تا راهبردهای موثرتر و کارآمد تر را به منظور اثربخش تر کردن تمرین قدرت عضلانی در کودکان با cp فراهم کنند.

 

واژگان کلیدی

 

فلج مغزی، قدرت عضلانی، تمرین مقاومتی گروهی، فعالیت، مشارکت ورزشی، ساختارهای و کارکردهای بدن، وضعیت تندرستی، کودکان، طبقه بندی بین المللی کارکرد

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل اول: طرح پژوهش.1

 

1-1 مقدمه.2

 

1-2 بیان مساله.4

 

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق انجام پژوهش10

 

1-4 اهداف تحقیق14

 

1-4-1 هدف کلی14

 

1-4-2 اهداف اختصاصی.14

 

1-5 فرضیات تحقیق. 14

 

1-5-1 فرض کلی14

 

1-5-2 فرضیات اختصاصی.14

 

1-6 محدودیت های تحقیق.15

 

1-6-2 محدودیت های خارج از کنترل.15

 

1-7 پیش فرض های تحقیق.16

 

1-8 تعریف واژه ها و اصطلاحات (1- تعاریف مفهومی، 2- تعاریف عملیاتی).16

 

فصل دوم: پیشینه و مبانی نظری18

 

1-1 مقدمه21

 

2-2 فلج مغزی21

 

2-2-1 خصوصیات پزشکی فلج مغزی22

 

2-2-2 علت شناسی فلج مغزی22

 

2-2-2-1 علل پیش از تولد23

 

2-2-3 فلج مغزی در کودکان متولد شده بسیار زودرس24

 

2-2-4 فلج مغزی در کودکان متولد شده با وزن پایین.25

 

2-2-5 نواحی آسیب پذیر مغز در افراد مبتلا به فلج مغزی26

 

2-2-6 طبقه بندی فلج مغزی.27

 

2-2-6-1 اسپاستیک28

 

2-2-6-2 دیسکنزیا ( ناتوانی در انجام حرکات ارادی).29

 

2-2-6-3 آتاکسی یا ناهماهنگی عضله.31

 

2-2-6-5 فلاسید یا هیپوتن (شلی)33

 

2-2-6-7 ترکیبی.33

 

2-2-7 انواع فلج مغزی اسپاستیک بر اساس اندام های درگیر.34

 

2-2-7-1 کوادری پلژی.34

 

2-2-7-2 داپلژی34

 

2-2-7-3 مونوپلژی34

 

2-2-7-4 تریپلژی35

 

2-2-7-5 همی پلژی35

 

2-2-8 کلاس بندی فلج مغزی بر اساس توانایی های کارکردی (GMFCS).36

 

2-2-9 درمان فلج مغزی.39

 

2-2-9-1 شیوه های درمان غیردارویی39

 

2-2-9-2 درمان دارویی.40

 

2-2-10 نظریه سیستم های پویا و تاخیرهای حرکتی در کودکان فلج مغزی.41

 

2-2-11 ضعف عضلانی در کودکان فلج مغزی و ارتباط آن با عملکرد حرکتی.43

 

2-2-12 سیستم طبقه بندی بین المللی کارکرد (ICF) برای کودکان فلج مغزی.45

 

2-2-12-1 ابعاد مدل ICF.47

 

2-2-13 مشارکت کودکان فلج مغزی در فعالیت های اوقات فراغت49

 

2-2-13-1 تاثیر ناتوانی بر مشارکت.50

 

2-2-14 تمرین مقاومتی51

 

2-2-14-1 تمرین مقاومتی برای کودکان CP51

 

2-2-14-2 تمرین مقاومتی فزاینده51

 

2-2-14-3 اصول تمرینات مقاومتی پیشرونده.52

 

2-2-14-4 سازگاری عصبی و فیزیولوژیکی با تمرینات مقاومتی.53

 

2-2-15 انگیزش در کودکان فلج مغزی54

 

2-2-16 تمرینات مقاومتی گروهی54

 

2-2-16 -1 شناخت انگیزش و نظریه های رفتار انسانی55

 

2-2-16-2 دلایل شرکت کننده ها به منظور شرکت در تمرینات گروهی.56

 

2-2-16-3 مهارت های ارتباطی: حمایت و انگیزش در تمرینات مقاومتی گروهی.57

 

2-2-16-3-1 مهارت های ارتباط کلامی و غیرکلامی.52

 

2-2-16-3-2 بازخورد در تمرینات مقاومتی گروهی.53

 

2-2-16-4 استفاده از موسیقی در تمرینات مقاومتی گروهی58

 

2-2-16-4-1 استفاده از موسیقی در تمرینات با وزنه60

 

2-2-16-4-2 موسیقی و فعالیت بدنی.60

 

2-2-16-4-3 پاسخ های فیزیولوژیک به موسیقی60

 

2-2-16-4-4 موسیقی درمانی در توانبخشی.62

 

2-2-16-4-5 انواع موسیقی 64

 

2-2-16-4-6 روش های استفاده از موسیقی در تمرینات مقاومتی.64

 

2-2-17 پیشینه پژوهش.65

 

2-2-17-1 مطالعات خارج از کشور.65

 

2-2-17-2 مطالعات داخل کشور.68

 

2-2-17-3 تحقیقات در مورد موسیقی درمانی در کودکان فلج مغزی.68

 

2-2-17-4 تحقیقات در مورد اثرات موسیقی روی عملکرد حرکتی افراد بدون اختلال63

 

2-2-17-5 جمع بندی پیشینه تحقیق.70

 

فصل سوم: روش شناسی پژوهش.71

 

1-1 مقدمه61

 

3-2 روش شناسی تحقیق.61

 

3-3 جامعه آماری، نمونه تحقیق و نحوه انتخاب.61

 

3-3-1 ویژگی های شرکت کننده ها61

 

3-3-1-1 معیارهای ورود به مطالعه.61

 

3-3-1-1 معیارهای خروج از مطالعه.62

 

3-4 متغیرهای تحقیق.63

 

3-4-1 متغیر مستقل63

 

3-5 نحوه جمع آوری اطلاعات.63

 

3-5-1 اطلاعات دموگرافیک و نمو63

 

3-5-2 سیستم طبقه بندی کارکرد حرکتی درشت.64

 

3-5-3 آزمون GMFM- 66.64

 

3-5-4 پرسشنامه CAPE.64

 

3-5-3 ابزار تحقیق.64

 

3-5-4 روایی و پایایی ابزار جمع آوری داده ها.65

 

3-6 پروتکل تمرینی66

 

3-7 رویه ارزیابی69

 

3-7-1 اندازه گیری قدرت عضلانی کارکردی69

 

3-7-2 اندازه گیری توانایی راه رفتن.70

 

3-7-3 اندازه گیری کارکرد حرکتی درشت 71

 

3-7-4 اندازه گیری سطح مشارکت در فعالیت های ورزشی71

 

3-8 روش تجزیه و تحلیل آمار72

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش73

 

4-1  مقدمه.74

 

4-2 توصیف ویژگیهای فردی نمونه های حاضر در تحقیق74

 

4-3 ارزیابی میانگین پیش آزمون متغیرهای مورد مطالعه.75

 

4-4 آزمون فرضیه ها.79

 

4-4-1 فرضیه 179

 

12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر قدرت عضلانی کارکردی کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک تاثیر ندارد79

 

4-4-2 فرضیه 280

 

12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر توانایی راه رفتن کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک تاثیر ندارد80

 

4-4-2-1 تاثیر 12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر توانایی راه رفتن کودکان فلج مغزی80

 

4-4-3 فرضیه382

 

12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر کارکرد حرکتی درشت کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک تاثیر ندارد82

 

4-4-3-1 تاثیر 12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر کارکرد حرکتی درشت کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک82

 

4-4-4 فرضیه 484

 

12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر سطح مشارکت در فعالیت های ورزشی اوقات فراغت کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک تاثیر ندارد84

 

4-4-4-1 تاثیر 12 هفته تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر سطح مشارکت ورزشی کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک.84

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.86

 

5-1 مقدمه91

 

5-2 خلاصه نتایج91

 

5-3  بحث و نتیجه گیری.92

 

5-3-1 فرضیه اول.92

 

5-3-2 فرضیه دوم96

 

5-3-3 فرضیه سوم.100

 

5-4-4 فرضیه چهارم103

 

5-4 نتیجه گیری.105

 

5-5 پیشنهادهای برخاسته از پژوهش106

 

5-5-1 پیشنهادهای کاربردی106

 

5-5-2پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده.107

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

طرح پژوهش

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه
 

رشد حرکتی[1] تغییرات پیوسته رفتار حرکتی در طول عمر است که حاصل تعامل بین نیازهای تکلیف[2]، شرایط زیستی فرد[3] شرایط محیطی[4] می باشد (1). دوره های کودکی، نوجوانی و بزرگسالی مانند حلقه های زنجیر به هم پیوسته اند و هر کدام از این دوره ها در شکوفایی استعدادها و بروز توانمندی های مختلف نقش مهمی ایفا می کنند که از میان این دوره ها کودکی مهم ترین و حساس ترین دوره می باشد. یکی از اختلالاتی که باعث تاخیر در رشد حرکتی کودکان می شود، فلج مغزی[5] می باشد. فلج مغزی گروهی از آسیب های حرکتی غیر پیشرونده[6] اما متغیر را شامل می شود که ایجاد آن بر اثر ضایعات ثانویه و رشد غیر طبیعی مغز در مراحل اولیه رشد است (2). این اختلال غیر پیشرونده باعث اختلال در رشد حرکتی و کنترل پاسچر می شود. فلج مغزی با یک شیوع 5/2 – 5/1 در هر 1000 کودک متولد شده شایع ترین اختلال حرکتی در کودکان می باشد. اسپاستیسیتی[7] شایع ترین نوع اختلالات حرکتی می باشد که در حال حاضر 80% همه کودکان با CP را شامل می شود (3). فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک[8] نوعی از تقسیم بندی فلج مغزی بر اساس درجه صدمه دیدگی و منطقه درگیری که حاکی از درگیری پاها (هر دوپا) با اثر کم بر دست ها می باشد. فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک در کودکان باعث افزایش غیرطبیعی عملکرد حرکتی، ضعف عضلانی، حرکات کنترل نشده یا ناهماهنگی در حرکات می شود (4). ضعف عضلانی به عنوان یک اختلال شایع در افراد CP با فعالیت و کارکرد حرکتی درشت[9] ارتباط دارد (5). اخیرا” یک مدل به نام سیستم طبقه بندی بین المللی کارکرد (ICF)[10] توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شده که بیان می کند معلولیت یک مفهوم چند بعدی است که به وسیله کارکردها و ساختارهای بدن افراد[11]، فعالیت هایی[12] که آن ها انجام می دهند، زمینه های زندگی که آن ها در آن مشارکت[13] می کنند و عوامل فردی و محیطی تحت تاثیر قرار می گیرد (6). در کودکان CP ضعف عضلانی به عنوان یک مولفه ساختاری باعث محدودیت های کارکردی در فعالیت های زندگی روزمره و مشارکت در فعالیت های اجتماعی می شود (7). با توجه به ضعف عضلانی زیاد، کودکان و نوجوانان CP از نظر بدنی نسبت به همنوعان سالم خود کمتر فعال می باشند و تمایل کمی به شرکت در فعالیت های بدنی دارند (8). یکی از بهترین روش های تمرینی به منظور جبران ضعف عضلانی استفاده از تمرین های مقاومتی فزاینده [14]می باشد که در برنامه های تمرینی و نوتوانی بیماران مبتلا به فلج مغزی که ضعف عضلانی را نشان می دهند می تواند استفاده شود (9). کاهش توانایی عضلات به منظور تولید نیرو به علت مصدومیت، آسیب شناسی یا عدم استفاده یک اختلال شایع است که به وسیله فیزیوتراپ ها گزارش شده است. اگر کمبود تولید نیرو به وسیله عضلا توانایی فرد برای انجام مهارت های حرکتی درشت و مشارکت در فعالیت های بدنی روزانه را دچار اختلال کند، بنابراین منطقی را برای مربیان، کاردرمانان و فیزیوتراپ ها فراهم می آورد تا اصول این گونه تمرینات را برای کودکان با CP به کار بگیرند. بر اساس مطالعات مروری انجام شده اثر بخشی تمرینات مقاومتی فزاینده بر وضعیت تندرستی (قدرت عضلانی، کارکرد حرکتی درشت و توانایی راه رفتن) کودکان و نوجوانان با CP دارای تناقض می باشد. این نتایج متناقض باعث شکل گیری بحث و موضوعات جدیدی در مورد اثر این گونه تمرینات بر بیماران با CP شده است. یکی از موضوعات اصلی در این حوزه طراحی برنامه های تمرینی مقاومتی گروهی[15] با ضمیمه موسیقایی می باشد. این گونه تمرینات می تواند با فراهم کردن محیطی لذت بخش و حمایتی، انگیزه افراد را به منظور ادامه دادن و مشارکت در تمرین افزایش دهد. بنابراین محقق در این تحقیق به دنبال اثر تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقیایی بر وضعیت تندرستی کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک می باشد.

 

1-2 بیان مساله
 

از زمان کودکی تا سراسر دوران بزرگسالی همه الگوهای حرکتی که آموخته، استفاده، پالایش و تغییر داده می شوند، تحت تأثیر عوامل متفاوتی قرار گرفته که می تواند بر اجرای مهارت ها تأثیر بگذارد (10). الگوهای فعالیت بدنی در سالهای اولیه کودکی رشد مهارت حرکتی را هدایت می کند (1).رشد مهارت های حرکتی پایه در دوران کودکی علاوه بر لذت بردن از فعالیت ها و بازی ها در همین دوران، در سال های بعد زندگی نیز می تواند سبب رشد آمادگی گردد. این عامل می تواند باعث توسعه سبک زندگی فعال، کاهش خطر های مرتبط با تندرستی و افزایش ظرفیت انجام کار شود تا در آینده نیاز رفتن به آسایشگاه کاهش یابد (11).

 

یکی از اختلالاتی که باعث تاخیر در رشد حرکتی کودکان می شود، فلج مغزی می باشد. فلج مغزی به یک گروه از اختلالات غیر پیشرونده دایمی رشد حرکتی و پاسچر اختصاص دارد که که در رشد مغز جنین و یا طفل رخ می دهد (12). افراد دارای فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک از اختلال در اندام های تحتانی رنج می برند به طوری که ضعف در عضلات اندام های تحتانی 50% واریانس سرعت راه رفتن را کودکان دایپلژی اسپاستیک را توضیح می دهد (13). CP علاوه بر اختلالات دایمی در رشد حرکتی باعث محدود کردن کارکردهای روزانه  نیز می شود (14). اخیرا” یک مدل جدید به نام ICF (طبقه بندی بین المللی کارکرد) از کارکرد انسان و ناتوانی توسط سازمان جهانی بهداشت توسعه یافته که به تعامل بین وضعیت تندرستی و عوامل زمینه ای اشاره دارد. الگوی ICF ناتوانی و تندرستی کارکرد انسان را با توجه به کارکردها و ساختارهای بدن (کارکردهای فیزیولوژیکی و بخش های آناتومیکی)، فعالیت (اجرای یک تکلیف و یا عمل) و مشارکت (درگیری در موقعیت های زندگی) توصیف می کند. درون این چارچوب عوامل محیطی و فردی به عنوان عوامل زمینه ای وجود دارد که ممکن است بر وضعیت تندرستی (کارکردها و ساختارهای بدن، فعالیت و مشارکت) کودک فلج مغزی تاثیر بگذارد (6).

 

برطبق مدلICF، ضعف عضلانی به عنوان یکی از اجزای ساختار بدنی یک اختلال شایع در کودکان CP می باشد که این ضعف عضلانی با فعالیت و کارکرد حرکتی درشت ارتباط دارد (15). اغلب کودکان مبتلا به فلج مغزی ضعف عضلانی قابل توجهی را در مقایسه با همسالان سالم خود نشان می دهند (16, 17). مطالعات اخیر نشان داده که در کودکان CP ضعف عضلات نسبت به اسپاستیسیته یک ارتباط قوی تری با محدودیت های جابجایی دارد (18). به همین دلیل تمرکز از اسپاستی به سمت ضعف عضلانی تغییر یافته است. کودکان با CP به خاطر آسیب هایی نظیر ضعف و اسپاسم عضلانی در انجام فعالیت هایی مانند راه رفتن و دویدن مستقل دچار مشکل می شوند. این عوامل میزان مشارکت این کودکان را در فعالیت بدنی روزانه محدود می کند (19, 20). بر طبق مدل ICF، محدویت های ساختار و کارکرد بدنی می تواند بر مشارکت افراد در فعالیت های ورزشی اوقات فراغت و فعالیت های روزمره اثر بگذارد. مطالعات اخیر نشان می دهند کودکان با CP محدودیت مشارکت بیشتری را نسبت به کودکان بدون ناتوانی تجربه می کنند (21-23). علاوه بر این، کودکان cp  مقایسه با کودکان بدون ناتوانی در فعالیت های اوقات فراغت مشارکت کمتری داشته و بیشتر در فعالیت های خانه و تفریحی آرام و فعالیت هایی که جنبه جسمانی و اجتماعی کمتری دارد مشارکت بیشتری دارند (24, 25). با توجه به اینکه CP بزرگترین و بیشترین گروه تشخیصی تحت درمان در توانبخشی کودکان می باشد (26)، بنابراین مداخلات به منظور بهبود وضعیت تندرستی در این جمعیت مهم می باشد.

 

با توجه به ضعف عضلانی در کودکان cp، یکی از بهترین روش های افزایش قدرت عضلانی، کارکردهای حرکتی درشت و در نهایت بازگشت آن ها به روند عادی زندگی استفاده از تمرین های مقاومتی فزاینده می باشد که در برنامه های تمرینی و نوتوانی بیماران مبتلا به اختلالات عصبی – عضلانی رواج پیدا کرده است (16, 27). اصول این گونه تمرینات در دستورالعمل کالج آمریکایی طب ورزش (ACSM)[16] و انجمن ملی قدرت و آمادگی بدنی (NSCA )[17] به طور خلاصه توضیح داده شده است (28). این گونه تمرینات نسبت به آنچه که با نمو و رشد طبیعی مرتبط می باشد،  می تواند باعث تحریک افزایش قدرت و بزرگتر عضله شود (29). اثر برنامه های مقاومتی فزاینده به منظور بهبود وضعیت تندرستی (قدرت عضلانی، کارکرد حرکتی درشت و توانایی راه رفتن) کودکان با CP هنوز دارای نتایج بی ثبات و پراکنده می باشد. یک سری از مطالعات مروری نشان داده اند که تمرین قدرتی باعث بهبود وضعیت تندرستی کودکان با CP می شود (30). با این وجود بر اساس مطالعات مروری اخیر محققان نتیجه گرفتند که تمرینات مقاومتی فزاینده در حال حاضر بر بهبود وضعیت تندرستی این کودکان اثربخش نمی باشد (31) و مطالعات جدید نیز عدم اثر بخشی این گونه تمرینات را گزارش کرده اند (32, 33). این نتایج متناقض باعث شده تا بحث های زیادی را در آینده در مورد اثر تقویت عضله برای این گروه از بیماران به وجود آورد. بر اساس شواهد موجود، هیچ کدام از نویسندگان این مطالعات مروری پیشنهاد نکرده اند که تمرینات مقاومتی فزاینده به عنوان یک بخشی از تمرین برای کودکان با CP متوقف شود (34, 35). این عوامل باعث شده محققان به نتایج اثربخش در مورد اثر این نوع برنامه ها بر وضعیت تندرستی دست پیدا نکنند (31). در نتیجه سوالات در مورد اثر بخشی تمرینات مقاومتی فزاینده بر وضعیت تندرستی کودکان CP باقی مانده است.

 

عضلات کودکان و نوجوانان CP ضعیف هستند و تردیدی مبنی بر ضعف عضلانی در اندام های تحتانی این کودکان وجود ندارد (36). یک تصور منطقی و معقول این که عضلات ضعیف قادر به تقویت هستند و یک دامنه و قلمرویی برای تقویت آن ها وجود دارد (15). پس چرا نتایج با ثبات و اثربخشی در مورد اثرات تمرینات مقاومتی فزاینده بر وضعیت تندرستی کودکان CP به دست نیامده است؟ برای توانایی کسب افزایش نگرش در این زمینه ما باید محتوای مداخلات این مطالعات را بررسی کنیم. توضیح احتمالی برای نبود اثرات مثبت این گونه تمرینات بر وضعیت تندرستی ممکن است نقص و کاستی های روش شناسی، طرح های مطالعاتی ناقص، تفاوت در روش برنامه های تمرینی و همچنین تغییرات زیاد در ویژگی های تمرینی مانند نوع تمرین، شدت تمرین و دوره تمرین به عنوان عناصر کلیدی PRE باشد. دلیل و توضیح احتمالی دیگر برای عدم بهبود توانایی جابجایی و کارکرد حرکتی درشت در این مطالعات ممکن است این باشد که بهبود قدرت برای بهبود توانایی جابجایی و کارکرد حرکتی درشت کمتر از آن مقداری بوده که بتواند این کارکردها را افزایش و یا این که تعداد عضلات به منظور افزایش قدرت محدود بوده است(33).

 

ویژگی تمرین[18]:

 

در اکثر مطالعات انجام شده از تمرینات چند مفصله (مانند بالا رفتن جانبی، نشستن به ایستادن، اسکات و .) نسبت به تمرینات تک مفصله (مانند اکستنشن زانو) به منظور تقویت عضلات ضعیف شده کودکان CP استفاده شده است (33، 34). با توجه به دستوراالعمل های تمرینات مقاومتی افزایش قدرت باید با بهره گرفتن از ترکیب تمرینات تک مفصله[19] – چند مفصله[20] و انقباضات کانسنتریک[21] – اکسنتریک[22] انجام شود (30). بنابراین ممکن است تمرین مقاومتی شامل فقط تمرینات چند مفصله دارای اثربخشی محدودی بر تقویت عضلات بسیار ضعیف شده باشد، زیرا تغییرات در عملکرد تکلیف ممکن است به منظور جبران بسیاری از عضلات ضعیف شده رخ دهد (37). بنابراین در تحقیق های انجام شده، تمرین هایی که به طور مداوم یک گروه عضلانی خاص را تقویت کند، وجود ندارد. علاوه بر این، در اکثر این تحقیقات از اصول ویژگی تمرین استفاده نشده و بیشتر تمرینات انجام شده بر عضلات اکستنسور متمرکز بوده که باعث محدودیت اثر بخشی این گونه تمرینات بنابراین در تحقیق حاضر از تمرینات تک مفصله و چند مفصله و اصول ویژگی تمرینی مناسب استفاده شده است تا اثربخشی این گونه تمرینات افزایش یابد.

 

شدت تمرین[23]:

 

شدت تمرین (بار تمرینی) و حجم تمرین[24] (تکرار) به منظور تقویت عضله مهم می باشد. با این وجود شدت تمرین شاید به منظور طراحی برنامه های تمرین مقاومتی دارای اهمیت بیشتری باشد، به دلیل این که شدت تمرین محرک اصلی برای تغییرات در قدرت عضلانی می باشد. در اکثر تحقیقات انجام شده از شدت های تمرینی %50 -20 تکرار بیشینه استفاده شده است. بر طبق دستورالعمل NSCA، شدت تمرین به منظور افزایش قدرت عضلانی باید بین   % 85 – 35 تکرار بیشینه باشد (30). با توجه به وزنه های کم (از نظر وزن) استفاده شده در این تحقیق ها مشخص می شود که تمرینات دارای شدت پایینی بوده است (34). بر اساس شواهد موجود، مدت تمرین باید به اندازه کافی طولانی و دارای شدت بالای مناسبی باشد تا امکان به حداکثر رساندن سازگاری عصبی و هایپرتروفی عضله ممکن شود (29). بنابراین در تحقیق حاضر از شدت تمرینی بر اساس دستورالعمل NSCA استفاده شده است.

 

مدت (دوره) تمرین[25]:

 

در اکثر این تحقیقات مدت تمرین بین 10- 5 هفته بوده و نشان دهنده این است که پروتکل تمرینی بر اساس دستورالعمل NCSA نبوده است (34). بر طبق دستورالعمل NCSA یک برنامه تمرینی مقاومتی باید بین 20 – 8 هفته به طول بینجامد (30). بر اساس شواهد موجود، مدت تمرین باید به اندازه کافی طولانی باشد تا امکان به حداکثر رساندن سازگاری عصبی و هایپرتروفی عضله ممکن شود (29). بنابراین در تحقیق حاضر مدت تمرین 12 هفته در نظر گرفته شده تا با اصول مربوط به سازگاری و افزایش قدرت همخوان باشد.

 

زمینه (محیط) تمرین[26]:

 

در اکثر تحقیقات قبلی، پروتکل های تمرینی به صورت ثابت بوده و حرکات به صورت انفرادی انجام شده است. همچنین برنامه های تمرینی آن ها به گونه ای نبوده که که باعث لذت بردن کودکان و افزایش انگیزه کودکان از محیط تمرین در جهت حداکثر مشارکت تمرینی  شود (33، 34). براساس شواهد موجود، شرکت کنندگان باید به طور کافی مشارکت کامل و تلاش بیشینه ارادی در طول تمرین داشته باشند (38). بر طبق مدل ICF یک از عوامل اثرگذار بر وضعیت تندرستی کودکان CP عواملی فردی می باشد. این عوامل می تواند شامل لذت بردن از تمرین و داشتن انگیزه بالا جهت حداکثر مشارکت تمرینی باشد. لذت بردن از تمرین به دلیل این که می تواند باعث بهبود پایداری و دنبال کردن تمرین شود، بسیار مهم تلقی می شود (38). انگیزش[27] یک انرژی روانی ذاتی یا نیرویی است که سطح پافشاری ما را به منظور دنبال کردن تکالیف یا فعالیت های چالشی جهت می دهد. با توجه به این کودکان cp به منظور انجام فعالیت های بدنی انگیزش کمی دارند، بنابراین فراهم کردن یک محیطی که باعث افزایش انگیزش به منظور درگیری در هر کدام از کارهای درمانی (بازتوانی) یا فعالیت های معنی دار روزانه و همچنین باعث اثر بخش تر شدن برنامه های درمانی شود، ضروری می باشد(39).

 

یکی از تمریناتی که می تواند باعث افزایش لذت بخش تر کردن تمرین شود و انگیزه شرکت کنندگان جهت مشارکت کامل در برنامه های تمرین مقاومتی را افزایش دهد، تمرینات مقاومتی گروهی می باشد. این گونه تمرینات باعث حمایت و پشتیبانی و انگیزش به منظور افزایش قدرت و استقامت عضلانی، انعطاف پذیری، آمادگی قلب – عروقی، ترکیب بدن و هر مهارت های حرکتی مرتبط با حوزه های آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت می شود. در مجموعه تمرینات گروهی می توان از موسیقی برای تحریک و انگیزش شرکت کنندگان و افزایش تجربه تمرینی استفاده نمود (40). موسیقیی که اثرات مثبت را تحریک و باعث افزایش لذت شود احتمالاً باعث افزایش سطح پایبندی (دنبال کردن) تمرین می شود (41). یک عامل انرژی زایی[28] به عنوان یک تاثیر بیرونی با توانایی افزایش ظرفیت بدن و نیروی ذهنی با حذف علایم خستگی تعریف می شود که موسیقی نیز به عنوان یکی از این کمک های انرژی زایی می باشد (42, 43). بنابراین عدم توجه به عوامل روانشناختی ذکر شده می تواند از دلایل اثربخش نبودن تمرینات مقاومتی بر سطح تندرستی کودکان CP باشد. در تحقیق حاضر از تمرینات مقاومتی فزاینده به شیوه گروهی و همراه با موسیقی مهیج به منظور لذت بخش تر کردن تمرین و افزایش انگیزه جهت حداکثر مشارکت استفاده شده است.

 

در تحقیق حاضر از تمرینات مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقی استفاده شده است تا یک محیط انگیزشی و لذت بخش به منظور اثربخش تر کردن تمرینات مقاومتی فراهم آورده شود (44, 45). در این تحقیق اثر بخشی یک برنامه تمرین مقاومتی نسبتا” طولانی که مبتنی بر اصول PRE و تکالیف کارکردی ویژه و از همه مهمتر در تعامل با همسالان در مدرسه می باشد بر وضعیت تندرستی کودکان CP مورد ارزیابی قرار گرفته شده است.

 

بنابراین محقق در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر می باشد :

 

1- آیا تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقایی قدرت عضلانی کارکردی اندام تحتانی کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک را افزایش می دهد؟

 

2- آیا تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقایی توانایی راه رفتن وکارکرد های حرکتی درشت کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک را افزایش می دهد؟

 

3- آیا تمرین مقاومتی فزاینده گروهی با ضمیمه موسیقایی سطح مشارکت در فعالیت های ورزشی کودکان فلج مغزی اسپاستیک را افزایش می دهد؟

 

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق انجام پژوهش
 

با توجه به تحقیقات انجام شده، در مورد تاثیر تمرین مقاومتی فزاینده بر وضعیت تندرستی (قدرت عضلانی،کارکرد حرکتی درشت و توانایی راه رفتن) کودکان فلج مغزی نتایج متناقض وجود دارد (30, 32, 33, 46) . نقص های روش شناسی، طرح های مطالعاتی ناقص و عدم استفاده از یک پروتکل تمرینی متناسب با اصول تمرین مقاومتی (32, 47, 48) مانند ویژگی تمرین، شدت تمرین و مدت تمرین باعث شده که محققان به نتایج جامع و اثر بخشی در مورد تاثیر این گونه تمرینات بر وضعیت تندرستی کودکان فلج مغزی دست پیدا نکنند (49, 50) . با توجه به این که داشتن انگیزه و لذت بردن از محیط تمرین جهت حداکثر مشارکت تمرینی و اثرگذاری بیشتر این گونه تمرینات ضروری می باشد، هیچ کدام از تحقیقات مربوط به تمرینات مقاومتی یک محیط دارای جو انگیزشی و حمایتی را به منظور افزایش مشارکت کودکان جهت انجام تمرینات فراهم نکرده اند. بنابراین استفاده از تمرین مقاومتی گروهی با ضمیمه موسیقایی احتمالاً می تواند باعث بهبود شرایط تمرینی و اثر بخش تر شدن تمرینات مقاومتی بر وضعیت تندرستی شود. با توجه به این که کودکان به منظور انجام تمرینات نیاز به انگیزه بالایی دارند، بنابراین تحقیق در مورد تاثیر تمرینات مقاومتی فزاینده گروهی بر وضعیت تندرستی کودکان CP وجود ندارد.

 

مهر 92

 

تربیت بدنی

 
 

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر افزایش مسافت توجه بیرونی و ترجیح افراد بر دقت اجرا و فعالیت EMG عضلات بود. تعداد 20 نفر دانشجویان پسر تربیت بدنی با دامنه سنی 19- 24 سال برای حضور در این پژوهش به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش از تکلیف دارت استفاده شد و دستورالعمل های مربوط به توجه شامل تمرکز بیرونی نزدیک (پرواز دارت) و تمرکز بیرونی دور (نقطه مرکز دارت) به شرکت کنندگان آموزش داده شد. از شرکت کنندگان خواسته شد تمرکز توجه ترجیحی خود را پس از انجام دو پرتاب تحت هر دو وضعیت توجه بیرونی بدون آگاهی از نتیجه انتخاب کنند. همه شرکت کنندگان 2 بلوک 24 کوششی را تحت هر کدام از وضعیت توجه با ترتیب تمرکز ( ترجیح- غیر ترجیح) به صورت برابر اجرا کردند. نمره خطاهای اجرا از طریق خطا دو بعدی و خطا شعاعی و فعالیت عضلات از طریق تبدیل سطح فعالیت عضلات به RMS محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های t مستقل و t همبسته و سطح معنی­داری نیز برای کلیه روش­های آماری ، 05/0P< در نظر گرفته شده است. نتایج نشان داد افراد صرف نظر از نوع توجه ترجیح انتخابی خود در تمام شرایط در وضعیت تمرکز توجه بیرونی دور دقت بیشتری در اجرا پرتاب دارت داشته اند. نتایج همچنین نشان داد میزان فعالیت EMG عضلات در شرایط توجه بیرونی دور نسبت به شرایط توجه بیرونی نزدیک تفاوت معنی داری مشاهده نشد.  بدون در نظر گرفتن ترتیب تمرکز افراد, یافته های حاضر شواهدی ارائه می کند که اثر فاصله در تمرکز توجه یک پدیده کلی است و به ترجیحات فردی بستگی ندارد. با توجه به نتایج این تحقیق مربیان می توانند در تکالیفی که مستلزم دقت می باشد و زمانی که افراد تمرکز توجه بیرونی نزدیک را انتخاب می کنند جهت توجه آنها را به سمت توجه بیرونی دور برای اجرا دقیق تر هدایت کنند.

 

کلمات کلیدی:

 

تمرکز توجه – مسافت توجه – ترجیح تمرکز – الکترومیوگرافی – پرتاب دارت

 

 

 

فصل اول: طرح تحقیق

 

مقدمه. 1

 

بیان مسئله. 4

 

ضرورت واهمیت تحقیق 7

 

اهداف تحقیق 9

 

هدف کلی. 9

 

اهداف اختصاصی. 9

 

فرضیه های تحقیق 10

 

فرض کلی. 10

 

فرضیات اختصاصی. 10

 

پیش فرضهای تحقیق 10

 

محدودیتهای تحقیق 11

 

تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها 11

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

 

مقدمه. 14

 

مبانی نظری تحقیق 15

 

مفهوم توجه و کانون توجه. 15

 

مکانیسم های عصبی توجه. 16

 

کنترل و توجه. 19

 

پردازش خودکار و کنترل شده 19

 

توجه و سطح مهارت 20

 

سبک های توجه. 21

 

کانون توجه درونی در مقابل بیرونی. 22

 

دستورالعمل های آموزشی. 22

 

پیچیدگی دستورالعمل های آموزشی. 23

 

     فرضیه های توجه. 24

 

یادگیری مهارت حرکتی در افراد مبتدی 28

 

اثر فاصله کانون توجه بیرونی از بدن. 28

 

اثر فاصله و فراوانی تعدیل های حرکتی. 29

 

الکترومیوگرافی. 30

 

تعریف و مفاهیم. 30

 

مبانی پایه و فیزیولوژیک الکترومیوگرافی سطحی. 31

 

پیشینۀتحقیق 35

 

نتیجه گیری کلی از تحقیقات گذشته. 46

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

 

مقدمه. 49

 

روششناسی تحقیق 49

 

جامعه و نمونه آماری 50

 

متغیرهای تحقیق 51

 

متغیر مستقل. 51

 

متغیر وابسته. 51

 

متغیرهای کنترل شده 51

 

متغیرهای مزاحم. 51

 

ابزار تحقیق 52

 

تکلیف 52

 

شیوه اجرای تحقیق و جمع آوری اطلاعات 52

 

 

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق

 

مقدمه. 57

 

غربالگری داده ها 57

 

توصیف آماری داده ها 59

 

آزمون فرضیه های پژوهش. 59

 

خلاصه یافته ها 66

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

مقدمه. 68

 

یافته های تحقیق 69

 

پیشنهاد های برخاسته از تحقیق 77

 

پیشنهادات برای تحقیقات آینده. 77

 

منابع 79

 

پیوست 86

 

 

 

جدول 1-4: نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف 58

 

جدول2-4: نتایج آماره­های توصیفی متغیرهای پژوهش .59

 

جدول 3-4: نتایج آزمون t همبسته برای مقایسه خطاها .60

 

جدول 4-4: نتایج آزمون t همبسته برای مقایسه RMS های عضلات 62

 

جدول 5-4: نتایج آزمون t مستقل برای مقایسه خطاها .64

 

جدول 6-4: نتایج آزمون t مستقل برای مقایسه متغیرهای RMS .65

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1-2: سطوح توجه .21

 

شکل1-4: نمودار مقایسه­ای خطاهای شعاعی و متغیر .61

 

شکل 2-4: . نمودار مقایسه­ای RMS عضله دو و سه سر63

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

 

 

طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
 

یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در روند اجرا و یادگیری انسان “توجه” است که یادگیری حرکتی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

 

پیشینه پژوهش ها و نظریه های مربوط به توجه[1] به قرن نوزدهم (کتل، 1886؛ ولش، 1898) باز می گردد. آنها معتقد بودند که “توجه”نوعی درگیری ذهنی است. در آن زمان تحقیقات بسیاری توسط ویلیام جیمز (1890) انجام گرفت و مفهوم توجه، تمرکز هوشیار جهت انجام فعالیت بیان شد و تمرکز “توجه” تلاش ذهن برای تمرکز بر شی ای از میان اشیا یا رشته ای از اندیشه های همبسته بیان گردید (1). در ادامه تحقیقات مگیل (2001) هوشیاری در توجه را مورد سوال قرار داد و بیان داشت که توجه الزاما فعالیتی هوشیارانه نیست و به نظر می رسد برخی فعالیت های توجه طلب نیازمند هوشیاری نیست (2). این مباحثه از آن زمان آغاز شد و هنوز هم تلاش برای شناخت بیشتر نقش و چگونگی تاثیر آن بر فرآیند اجرا و یادگیری، با سرعت بیشتری ادامه دارد.

 

به منظور روشن کردن نقش توجه در اکتساب و یادگیری مهارت، در سال های اخیر فرضیه های گوناگونی ارائه شده است. از جمله فرضیه عمل محدود شده [2](کنترل خودکار) (ولف و همکاران 2001)، فرضیه نقاط گره[3] (هاسنر و ارلن اشپیل 2006) و فرضیه ویس، ریبر و اون (2008) مبتنی بر کانون توجه ترجیحی هر فرد (احترام به خود)، این فرضیه ها در مقابل نظریه های قدیمی تر یادگیری آشکار (اشمیت و لی 1994) ارائه شده است. نیدفر (1967) نقش کانون توجه را در دو بعد: پهنا (وسیع و باریک) و جهت (درونی و بیرونی) مطرح کرد. در ادامه نظرات وی، محققان دیگری این وضعیت را در تکالیف مختلف و با رویکردهای متعددی آزموده اند.

 

این تحقیقات به نتایج متفاوتی دست یافته اند. برخی به یادگیری از طریق کانونی کردن توجه بر بدن و نحوه اجرای حرکت تاکید داشته اند و بر این باورند که یادگیری به صورت آشکار و از طریق کانونی کردن فراگیر به قوانین حرکت، وضعیت بدن و چگونگی اجرای حرکت افزایش می یابد(سالمونی، 1940؛ سینگر، 1988؛ اشمیت و لی، 1994؛ اشمیت، 1997) (1).

 

در حالی که پژوهش ها در دو دهه اخیر نظریه های دیگری را ارائه داده اند. ولف، مک نوین، شیا و پارک (2001، 2003) نیز در طرح فرضیه عمل محدود شده به بررسی مکانیسم عمل توجه درونی (توجه به بدن و نحوه اجرای حرکت) و بیرونی (توجه به محیط، اثر حرکت و ابزارهای مرتبط با حرکت) پرداخته اند. آنها معتقدند توجه فراگیر به بدن و نحوه اجرای حرکت سبب محدود کردن فرآیند کنترل خودکار می شود. ولی در کانونی کردن توجه بیرونی خلاف این وضعیت رخ می دهد. فرآیندهای پردازش کمتری درگیر می شوند. نیازهای توجهی کاهش و اجرا و یادگیری حرکت تسهیل می شود، به این ترتیب سرعت یادگیری افزایش می یابد (3).

 

هاسنرو ارلن اشپیل (2006) نیز به تازگی فرضیه نقاط گره را در توجیه آثار مثبت کانون توجه بیرونی در برابر کانون توجه درونی طرح کرده اند. آنان معتقدند حرکات از توالی سه گانه محرک، پاسخ و اثر تشکیل شده اند و در ابتدای یادگیری باید توجه به اثر حرکت هدایت شود و به عنوان تکیه گاهی برای کانون توجه عمل کند (4).

 

از آنجا که در اجرای هر مهارت حرکتی چندین اثر بیرونی و درونی مرتبط و غیر مرتبط با حرکت وجود دارد که تمرکز توجه به هر کدام از آنها می تواند اثر متفاوتی بر اجرا و یادگیری مهارت داشته باشد و هر کدام از این اثرها در فاصله های مختلفی از بدن قرار دارند، لذا این موضوع مطرح است که تمرکز توجه بر چه اثری و در چه فاصله ای از بدن می تواند برای اجرا و یادگیری مهارت مفید تر باشد (5).

 

هنگامی که یافته ها در مورد اثرات تمرکز درونی و بیرونی ارائه گردید، برخی محققان به مزایا و فواید تمرکز بیرونی افراد مشکوک بودند. برخی محققین این سوال را مطرح می کنند که آیا تفاوت های فردی در برتری و شاید اثر بخشی آن برای انواع تمرکزها وجود دارد. آیا می توان گفت برای یک اجرا کننده تمرکزهای بیرونی می تواند موثر باشد، در حالی که برای اجراکننده دیگر تمرکز درونی بهتر باشد؟ حتی اگر تمرکز بیرونی برای اغلب مردم موثر باشد، ممکن است برخی افراد تمرکز درونی را ترجیح دهند، در حالی که تمرکز بیرونی ممکن است سودمندتر از تمرکز درونی باشد. مزیت تمرکز روی اثرات (پیامد) حرکت نسبت به خود حرکت می تواند نسبتا یک پدیده عمومی باشد. آزمایش این موضوع به نظر موضوع مهمی می رسد. با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیقات ولف، شی، پارک (2001)، مارچنت و همکاران (2009) اغلب اجرا کنندگان بیان می دارند که اثربخشی متفاوت تمرکز بیرونی در مقابل درونی می تواند مستقل از تمرکزی باشد که آنها در ابتدا انتخاب می کنند. بنابراین، مزیت های تمرکز بیرونی یک پدیده نسبتا عمومی می باشد و با اختلافات فردی شناخته و تعیین نمی گردد. با توجه به تحقیقات انجام گرفته و اثر بخشی بیشتر ترجیح افراد به توجه بیرونی در مقابل توجه درونی نیاز به انجام مطالعه ای در این زمینه بود که آیا ترجیح افراد در انواع توجه بیرونی به نتایج مشابه با ترجیح افراد در مطالعات مربوط به مقایسه توجه درونی و بیرونی دست می یابد و اینکه ترجیح فرد در دو نوع توجه بیرونی(توجه بیرونی نزدیک و توجه بیرونی دور) در اجرای فرد می تواند تاثیر گذار باشد5).

 

از دیگر دلایل برتری کانون توجه بیرونی در برابر درونی، کاهش فعالیت عضلانی است که توسط ثبت امواج الکتریکی عضلات گرفته شده از عضله در دو شرایط فوق به دست آمده است. مک نوین و ولف (2002)، مارچنت و همکاران (2008)، ونس و همکاران (2004) در تحقیقات مختلف به ثبت این امواج در حین اجرای فعالیت پرداختند و نتیجه گیری کردند کانون توجه بیرونی سبب ایجاد الگوی حرکتی اقتصادی تر می گردد. بدین معنی که فرد با به کارگیری تعداد کمتری از واحدهای عضلانی و در نتیجه صرف انرژی کمتر به پاسخ مطلوب می رسد (6، 7، 8). در مطالعات نشان داده شده است که الگو فعال شدن EMG[4] عضلات در اثر تمرکز توجه بیرونی نسبت به تمرکز توجه درونی کمتر می باشد و باعث اقتصاد حرکتی بهتر و هم انقباضی کارآمدتری بین عضلات موافق و مخالف می شود. اما در مورد اثر مسافت توجه بیرونی (دور –نزدیک) بر فعال شدن EMG  عضلات تحقیقی انجام نگرفته است که مزایای مسافت توجه بیرونی را در کارایی عضلات همانند تحقیقات مربوط به اثر توجه بیرونی در مقابل درونی را ارزیابی کنند.

 

بیان مسئله
 

توجه یکی از متغیرهای مهم و اثرگذار بر اجرا و یادگیری مهارت حرکتی است. کیفیت و دقت در اجرای مهارت نیز به میزان زیادی به کانون توجه فرد، بستگی دارد. از این رو، مربیان و درمانگران برای تسهیل فرآیند یادگیری، با ارائه ی بازخورد و دستورالعمل های گوناگون آموزشی موجبات تمرکز توجه افراد را به عوامل موثر در آموزش فراهم می آورند و توجه آنها را از عوامل مخل دور می کنند و در جهت تسهیل و تسریع روند آموزش گام برمی دارند.

 

در مطالعات اولیه برای فراهم کردن توضیحی در مورد تاثیرات مختلفی از جهت تمرکزهای گوناگون،  تئوری رمزگذاری مشترک ادراک و عمل [5]استفاده شد. بر طبق این تئوری بازنمایی های ذهنی مشترک برای ادراک و عمل وجود دارد. هر دو به رخ دادهای بیرونی اشاره دارد، هم چنین تنها شکلی است که اجازه کدگذاری مناسب را می دهند. حرکات وقتی که در رابطه با نتیجه مورد نظر( به عنوان مثال با تمرکز بیرونی ) نسبت به زمانی که در رابطه با الگوهای خاص حرکتی (به عنوان مثال با تمرکز درونی) برنامه ریزی می شدند موثرتر بودندکه این یافته ها با فرضیه کدگذاری مشترک همسو می­باشد (9، 10). با این حال به دلیل اینکه این نظریه نسبتا انتزاعی است و تفاوت های اثر یادگیری از کانون توجه بیرونی در مقابل توجه درونی را به طور خاص نمی تواند پیش بینی کند و این نظریه همچنین هیچ کدام از مکانیسم های زیربنایی این اثر را توضیح نمی­دهد، پس فرضیه «عمل محدود شده» یا «عمل خودکار» و «منابع محدود ظرفیت حافظه» ولف، مک نوین و شیا (2001) (11)، و فرضیه «نقاط گره» هاسنر و اهرلن اشپیل (2006)، به عنوان فرضیه های آزمون پذیر پیشنهاد شد(4). بر طبق فرضیه عمل محدود شده، تمرکز درونی باعث یک نوع کنترل آگاهانه می شود که افراد در سیستم کنترلی خود به وسیله تداخل با فرایندهای کنترل خودکار محدود می شوند. در مقابل تمرکز بیرونی خودکاری بیشتر را از طریق کنترل به وسیله به کار بردن فرآیندهای کنترل رفلکسی، سریع و ناخودآگاه ترویج می دهد. بر طبق این فرضیه ها راهبردهای بیرونی تمرکز توجه (توجه به ابزار فعالیت و محرک های خارجی) را در مقایسه با راهبردهای درونی (وضعیت و چگونگی حرکت اندام) در اجرا و یادگیری مهارت، کارآمدتر می دانند و معتقدند دستورالعمل های تمرکز توجه بیرونی در افراد مبتدی مفید تر است. مطالعات ارتباط دستورالعمل تمرکز بیرونی و اندازه های مختلفی از خودکاری را که شامل نمایشی از کاهش دامنه ظرفیت توجه  تنظیمات مکرر حرکتی و کاهش زمان پیش حرکتی می باشد را نشان می دهدکه به برنامه ریزی حرکتی کارامدتری منجر می شود (12، 13). از جمله تحقیقات حامی فرضیه های فوق می توان به تحقیقات آزمایشگاهی در تکالیف تعادلی از قبیل پژوهش لندرز، ولف، والمن وگوادوگنلی (2005) (14)، ولف (2008) در تکلیف بالانس آکروبات (15)، مقدم (1384) (16)، شفیع نیا (1385) (17)، و در تحقیقات میدانی به پژوهش های  ال بود و بنت در پرتاب آزاد بسکتبال (2004) (18)، کاستاندئا و گری (2007) در ضربه بیسبال (19)، طهماسبی (1382) درضربات فوتبال (20)، دانغیان وشجاعی (1386) در پرتاب آزاد بسکتبال (21)، اشاره کرد.

 

در حالی­که همواره تمرکز بیرونی بسیار موثرتر از تمرکز درونی نشان داده شده است، اولین پرسشی که تحقیق کنونی در پی پاسخ گویی به آن است، فاصله کانون توجه بیرونی است. با توجه به اینکه هر مهارت می تواند بیشتر از یک اثر بر محیط داشته باشد و هرکدام از این اثرات در فاصله های متفاوتی از فرد قرار دارند، و توجه به هریک می تواند اثر متفاوتی بر اجرای حرکتی داشته باشد، لذا تحقیق کنونی در صدد است تا به این سوال پاسخ دهد که چه فاصله ای از کانون توجه بیرونی برای اجرای مهارت حرکتی در افراد مبتدی می تواند مفیدتر باشد. نتایج پژوهش های آزمایشگاهی مرتبط با تکلیف تعادلی عمدتا حاکی از آن است که توجه بیرونی به فواصل دورتر از بدن برای اجرا و یادگیری مهارت های حرکتی در افراد مبتدی مفیدتراست (22،23). اما نتایج در تکالیف میدانی همچنان که ولف (2007) بیان می دارد، سوال بر انگیز است (24)، برخی فواصل نزدیک تر به بدن را مفیدتر می دانند مانند تمرکز برچوب گلف در مقایسه با مسیر توپ (25) و تمرکز بر مسیر قوس سر چوب گلف در مقایسه با مسیر پرتابی توپ و هدف (26) و برخی تمرکز توجه به فاصله دورتر را مفیدتر می دانند برای مثال ال ابود و بنت تمرکز توجه بر حاشیه حلقه بسکتبال را در مقابل توجه به دست مفیدتر دانستند (18) و پورتر و همکاران در تکلیف پرش طول نشان دادند تمرکز توجه بیرونی دور نسبت به تمرکز توجه بیرونی نزدیک، موجب افزایش مسافت پرش شد (27). بنابراین نمی توان فاصله مشخصی از کانون توجه بیرونی را برای اجرا و یادگیری مهارت های حرکتی ذکر کرد و تحقیق بیشتری نیاز است تا بتوان به نتایج قطعی در این زمینه دست یافت.

 

دومین پرسشی که در تحقیق حاضر به دنبال بررسی آن هستیم این است که آیا تفاوت های فردی (ترجیح افراد) در انتخاب کانون توجه، در برتری و شاید اثر بخشی آن برای انواع تمرکز ها تاثیر دارد؟ در مطالعات قبلی که هدف تعیین این مطلب بود که آیا یادگیرندگان به اثر بخشی تمرکزهای مختلف حساس می باشند اگر به آنها این شانس را بدهیم که به طور مستقیم مقایسه شوند؟ در مطالعات این انتخاب در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت تا تمرکزهای درونی یا بیرونی را که خود ترجیح می دهند انتخاب کنند. به عبارت دیگر از شرکت کنندگان خواسته شد تا خود اعلام نمایند که کدام نوع از تمرکزها برای آنها بهتر می باشد و نتایج نشان داد که افراد تمرکز بیرونی را نسبت به درونی ترجیح می­ دهند (12). در مورد اینکه افراد در حین اجرا بیشتر کدام نوع از تمرکز بیرونی را ترجیح می­ دهند انتخاب کنند تنها یک مطالعه توسط مک کی و ولف صورت گرفته است که نشان دادند افراد تمرکز دیستال را نسبت به تمرکز پروگزیمال ترجیح می دهند (28). اما با توجه به اینکه تنها یک مطالعه در این زمینه انجام شده است هنوز اثر نوع ترجیح فرد در تمرکز بیرونی بر اجرا ثابت نشده است. در حالی که اثرات مسافت توجه بیرونی و الگو ترجیهی مبهم می باشد ما در این تحقیق به دنبال این موضوع هستیم که آیا اثر فاصله بر اجرا به تمرکز ترجیهی فرد بستگی دارد یا به طور ضمنی تر افراد مبتدی برای اجرا بهینه، تمرکز بیرونی دور را در مقابل تمرکز بیرونی نزدیک ترجیح می دهند انتخاب کنند یا برعکس.

 

سومین پرسشی که در  تحقیق حاضر به دنبال پاسخ گویی به آن هستیم این است که آیا ارتباطی در سطح عصبی عضلانی به وجود می آید که بتواند تفاوت های عملکردی تحت شرایط تمرکزهای مختلف بیرونی را پاسخ دهد؟ طبق فرضیه عمل محدود سازگاری به توجه بیرونی باعث کارایی حرکت بیشتر شده و فعالیت عضلانی (EMG) کاهش می­یابد. همواره تحقیقات نشان داده اند تمرکز بیرونی باعث کاهش فعالیت عضلانی نسبت به تمرکز درونی می شود (29)، اما مطالعه ای روی اثر مسافت و الگو فعال شدن EMG عضلات انجام نگرفته است و اینکه اگر طبق فرضیه عمل محدود تکیه بر تمرکز بیرونی باعث کارایی بیشتر و اقتصاد حرکت در اجرا نسبت به تمرکز درونی می شود، آیا الگو فعال شدن عضلات در اثر مسافت توجه متفاوت است؟ به بیان دیگر کدام نوع از تمرکز بیرونی (دور یا نزدیک) باعث کاهش فعالیت عضلانی، کارایی و اقتصاد حرکتی بیشتری در اجرا می شود.

 

در نهایت با توجه به مطالب ذکر شده، تلاش تحقیق حاضر در جهت پاسخ گویی به چند پرسش اساسی است: اول اینکه آیا بین دستورالعمل های فواصل گوناگون تمرکز توجه بیرونی در اجرا مهارت حرکتی افراد مبتدی تفاوتی وجود دارد؟ دومین سوال تحقیق حاضر این است که آیا تفاوت های فردی در انتخاب کانون توجه بیرونی و ترجیح افراد در برتری و شاید اثر بخشی آن بر انواع تمرکزها تاثیر دارد؟ سومین سوال تحقیق حاضر این است که آیا ارتباطی در سطح عصبی عضلانی به وجود می آید که بتواند تفاوت های عملکردی که تحت شرایط تمرکزهای بیرونی مختلف به وجود می آید را پاسخ دهد؟ پژوهش حاضر در راستای فرضیه های ذکر شده و پاسخ گویی به سوالات مطرح شده فوق انجام گرفته است.

 

ضرورت واهمیت تحقیق
 

در حال حاضر شواهد برای برتری تاثیر کانون توجه دور از بدن نسبت به کانون توجه نزدیک به بدن فقط به تعداد کمی از مطالعات و مهارت ها (گلف، صفحه تعادل، پرتاب دارت) محدود شده و در زمینه انتخاب کانون توجه بیرونی ترجیحی افراد در حین اجرا تنها یک مطالعه توسط مک کی و ولف (2012) انجام شده است (28). به دلیل کمبود تحقیقات و به اثبات نرسیدن اثر ترجیحی تمرکز بیرونی و مبهم بودن اثر مسافت تمرکز بیرونی بر اجرا نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه می باشد (5). در مطالعات قبلی یک مشکل بالقوه این بود که ترجیحات اجرا کننده ممکن است مبتنی بر بازخورد در مورد نتیجه ای از عمل باشد، به این معنی که افراد ممکن است کانون تمرکزی (به عنوان مثال بیرونی) را ترجیح داده اند، که منجر به عملکرد موثرتر شده است. پس نیاز می باشد اجرای شرکت کنندگان در شرایطی که هیچ آگاهی از نتیجه اجرا برای آنها فراهم نشده است سنجیده شوند تا نتایج مربوط به اثر بخشی کانون تمرکز توجه با دقت بیشتری بررسی شود. تمام مطالعات در مورد الگوی فعال شدن عضلات در وضعیت های مختلف کانون توجه، مربوط به برتری کانون توجه بیرونی در مقابل کانون توجه درونی و کاهش فعالیت عضلانی در حین اجرا و اقتصاد حرکت بهتر می باشد. اما مطالعه ای در مورد اثر مسافت توجه بیرونی، انواع مختلف توجه بیرونی و الگوی فعال شدن EMG  عضلات صورت نگرفته است پس نیاز به انجام مطالعه در این زمینه و مشخص کردن کارایی بهتر عضلانی و اقتصاد حرکت در اجرا با توجه به مسافت و نوع تمرکز بیرونی می باشد (29).

 

تمرکز توجه فرد می تواند اثر معنادار و چشمگیری روی اجرا مهارت حرکتی داشته باشد. هنگامی که فردی مهارتی را اجرا می کند تمام چیزهایی که توجه وی را معطوف می کند، تعیین کننده چگونگی روانی و سیالی حرکت، همسانی حرکت، دقت پاسخ و در نهایت نحوه اجرای مهارت می باشد (5). دانستن اینکه به چه چیز توجه شود، چگونه بنا بر نیاز توجه از یک مساله به مساله دیگر معطوف گردد و دانستن چگونگی شدت بخشیدن به میزان توجه یا تمرکز یک فرد، مهارت های اساسی برای اجرا و

 

بهار 94

 

          

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

چکیده

 

عنوان                                                                                                                صفحه

 

فصل اول – کلیات

 

1-1 مقدمه 3

 

1-2 بیان مسئله  4

 

1-3 اهداف تحقیق.7

 

1- 4 ضرورت و اهمیت تحقیق 8

 

1-5 فرضیه پژوهش 10

 

1-6 معرفی متغیرهای پژوهش و تعریف عملیاتی آنها.11

 

1-6-1 مفهوم نظری .11

 

1-6-2 مفهوم عملیاتی.12

 

 

 

 

 

فصل دوم – گستره نظری و پیشینه پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

 

 

 

 

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر  آموزش برنامه شناختی اجتماعی بر افزایش انگیزه ورزش دانش آموزان  انجام گرفته است . بدین منظور  از بین  دانش آموزان دختر ششم ابندایی  شهر یزد 38 نفر  با بهره گرفتن از روش نمونه گیری از نوع تصادفی خوشه ای چند مرحله ای و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند .  روش پژوهش ازنوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون باگروه کنترل است . قبل از انجام مداخله ، از دو گروه آزمایش و کنترل پیش آزمون گرفته شد . سپس گروه آزمایش در معرض  ده جلسه آموزشی برنامه شناختی اجتماعی (بیان اهداف کلی برنامه آموزشی ، سنجش آغازین ، تعریف انگیزه با داستان – نقش  محیط ، فرد ، رفتار ورزشی در انگیزه -یادگیری فعال و یادگیری جانشینی -انتظار پیامد و نهایی – خودکارآمدی و راه های افزایش آن -تجربیات ماهرانه و موفقیت آمیز -کارایی گروهی و اعتقاد به توانایی عملکرد گروه – یادگیری مشاهده ای و  عوامل مؤثر بر سرمشق‌گیری – یادگیری مشاهده ای و  عوامل مؤثر بر سرمشق‌گیری – یادگیری هیجانها از طریق مشاهده – ایجاد انگیزه وجمع بندی) هرجلسه  60 قرار گرفتند  . و گروه کنترل هیچ مداخله ای ندید. و پس آزمون از هر دو گروه گرفته شد . نتایج نشان داد که آموزش شناختی اجتماعی  به طور معنا داری باعث افزایش انگیزه ورزش می شود .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

مقدمه
 

بیان مسئله
 

اهمیت پژوهش
 

اهداف
 

فرضیه پژوهش
 

متغییرها
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        1-1مقدمه :

 

آنچه رفتار را نیرو می دهد ،هدایت می کند ،نگه می دارد پایان می بخشد ، انگیزش نام دارد و هرعاملی – چه درونی ،چه بیرونی – که به ایجاد انگیزش می انجامد ،انگیزه خوانده می شود(مختاری 1387) .ورزش و فعالیت های ورزشی جزیی از فرهنگ هر ملت است. توجه اصلی ورزش دانش آموزی  ارزشهای اجتماعی همچون بهبود کیفیت زندگی، اهمیت سلامت جسمانی و روانی، ارضای نیازهای شخصی، سرگرمی و انگیزه است. البرت بندورا[1](1925) بنیانگذار نظریه یادگیری شناختی – اجتماعی است. در این دیدگاه مردم نه بوسیله نیروهای درونی به حرکت درمی آیند و نه محرکهای محیطی آنها را به حرکت درمی آورد، بلکه یک تعامل دو جانبه بین شخص و عوامل تعیین کننده اجتماع برقرار می شود.

 

 

 

1-2 بیان مسئله

 

انگیزه ها از عواملی هستند که رفتار شخص را تحریک می کنند ،در جهت معین سوق می دهند و هماهنگ می سازند . افراد نه تنها از لحاظ توانایی کار بلکه از لحاظ انجام کار یا انگیزش تفاوت دارند. انگیزه برای ورزش یک پدیده پیچیده است، بسیاری از ورزشکاران  انگیزه های متعددی برای قضاوت درمورد خود دارند . ورزشکاران  از عوامل خارجی مانند پاداش، ارزیابی، فشار  پدر و مادر و یا مربیان، و یا استفاده از نظرات آنها  به این باور می رسند  که دیگران ممکن است برای آنها ایجاد انگیزه نمایند. و سطح انگیزه با آموزش مربیان متفاوت نیز رابطه دارد (سالیوان 2009) .  بعضی از دانش آموزان در کلاس های تربیت بدنی تلاش کمی دارند و برخی نیز از شرکت در فعالیت ها اجتناب می کنند .  ومهم است  دانش آموزان با انگیزه مناسب در درس تربیت بدنی شرکت نمایند  . ولی بسیاری از کودکان برای شرکت در فعالیت های تربیت بدنی باید از بیرون برانگیخته شوند و فاقد انگیزه هستند. سطح فعالیت بدنی در دوران بلوغ کاهش می یابد و داده های اخیر نشان می دهد که تنها 36٪ از دانش آموزان کلاس  9-12  دستورالعمل های توصیه شده برای فعالیت بدنی را مشاهده می کنند.  با توجه به اینکه  بین فعالیت بدنی  و اضافه وزن و چاقی  ، دیابت نوع 2 ، خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی ، تراکم استخوان ، و سلامت روان  ارتباط شناخته شده ای وجود دارد . شناسایی  راهکارههای  موثر برای ایجاد انگیزه ورزشی در بین دانش آموزان  نیاز است .  تحقیقات دیگر نشان می دهد دانش آموزانی که کلاس تربیت بدنی داشته اند  در روز بعد از مدرسه  فعالیت بیشتری دارند. مازیاری و همکاران  (2012).  علل بی انگیرگی دانش آموزان در انجام فعالیتی های تربیت بدنی  و حمایت اجتماعی معلمان ورزش را بررسی نموده اند و نتایج این پژوهش نشان می دهد از دست دادن حمایت اجتماعی با بی انگیزگی ارتباط دارد . همچنین  بین خرده مقیاس های بی انگیزگی  (عدم جذابیت ویژگی های فعالیت، ناکافی بودن ارزش فعالیت ها، کمبود باورها و تلاش  ، کمبود اعتقاد توانایی ) و حمایت های اجتماعی همبستگی منفی و معناداری وجود دارد. یافته های پژوهش دیگر نشان داد رفتارهای حمایتی – خودپیروی با انگیزش درونی ،انگیزش بیرونی و تعهد ورزشی بازیکنان ارتباط مثبت و معنی دار و با بی انگیزگی بازیکنان همبستگی منفی وجود دارد . از سوی دیگر ،انگیزش درونی ،انگیزش بیرونی خود پذیر و درون فکنی شده با تعهد ورزشی بازیکنان ارتباط مثبت ،و بی انگیزگی ورزشکاران با تعهد ارتباط منفی دارد . نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد رفتارهای حمایتی – خود پیروی پیش بینی کننده انگیزش و تعهد ورزشی بازیکنان است . تحلیل مسیر مدل پیشنهادی را تایید کرده و بر نقش میانجی انگیزش درونی و بیرونی در ارتباط بین رفتار حمایتی – خود پیروی مربی و تعهد ورزشی بازیکنان صحه گذاشت (زردشتیان و همکاران 91 ).

 

 برای ایجاد انگیزه ورزشی می توان از تئوری شناختی اجتماعی بندورا  استفاده کرد . این تئوری دارای مفاهیمی است که مهمترین آنها شامل موارد ذیل است.

 

1- نقش متقابل اثرات محیط ورزشی و شخص و رفتار ورزشی که دانش آموز دارد .

 

2- انتظارپیامد و نهایی ورزش برای فرد

 

3- خودکارآمدی و راه های افزایش آن

 

4-کارایی گروهی و اعتقاد به توانایی عملکرد گروه

 

5- یادگیری مشاهده ای و تقلیدی

 

6 – ایجاد انگیزه و استفاده از تشویق و تنبیه

 

7- استفاده از امکانات محیطی و آسان نمودن انجام ورزش

 

8- ایجاد خود تنظیمی و خود پاداشی و خود ارزیابی ، خوکارآمدی

 

9- تفکر در مورد مضرات ورزش نکردن و استاندارهای اخلاقی خود تنظیمی

 

نظریه بندورا هم رفتاری و هم شناختی است و عده ای آنها را رفتارگرائی جدید نامیده اند.  برای یادگیری و ایجاد انگیزه در کلاس تربیت بدنی نیاز به  برنامه آموزشی  بر اساس تئوری بندورا احساس می شود . یکی از محدودیت هایی که این تئوری دارد این است که کاربرد آن برای کودکان و نوجوانان مناسب است و برای پژوهش حاضر این محدودیت مطرح نیست   . هدف از این پژوهش مداخله  آموزش شناختی اجنماعی بر اساس تئوری  بندورا  در ساعت درس تربیت بدنی بر انگیزه ورزشی دانش آموزان است .

 

 

 

1-3 اهداف تحقیق

 

1-3-1هدف کلی

 

تاثیر برنامه آموزشی شناختی اجتماعی بر انگیزه ورزش دانش آموزان دختر در ساعت درس تربیت بدنی

 

 

 

1-3-2 اهداف فرعی :