طبیعتا در جدول بالا، باید برخی از ویژگی‌ها حذف شوند. برای مثال ، ویژگی IP برای مرحله خوشه‌بندی باید حذف شود زیرا معنا و مفهومی خاصی برای خوشه‌بندی ندارد. پیش‌پردازش داده‌ها از دیدگاه رکورد و ستون ، از اهمیت بسزایی برخوردار است. به گونه‌ای که کارایی الگوریتم هوشمند ، تاثیر مستقیمی برکیفیت داده‌ها دارد.

قبل از انجام الگوریتم انتخاب ویژگی‌ها ، فیلتر اولیه‌ای بر اساس نظر شخص خبره اعمال می‌شود. برای این منظور ، تنها پروتکل‌های TCP و UDP را نگه داشته و مابقی را حذف می‌نماییم. همچنین هاست‌هایی که فقط حجم ارسالی و یا دریافتی داشته‌اند را نیز حذف می‌کنیم. در پایان نیز، هاست‌هایی که حجم ارسالی و دریافتی آنها بر حسب بایت، از مقدار پیش فرض (۱۵۰۰ بایت) کمتر باشد، آن‌ها نیز حذف می‌شوند.
حال، داده‌ها از دیدگاه رکورد آماده می‌باشند و پیش‌پردازش بر روی رکوردها تمام شده است. باید ستون‌های جدول نیز تعیین شوند. برای این منظور از روش‌های انتخاب ویژگی استفاده می‌شود.

۳-۲-۴- انتخاب ویژگی‌ها

انتخاب ویژگی‌های مناسب، تاثیربسزایی در کارایی الگوریتم‌های هوش مصنوعی دارد. روش‌های مختلفی تاکنون برای انتخاب ویژگی‌های معرفی شده‌است. در این پایان‌نامه نیز جهت انتخاب ویژگی‌ها، از روش Relief algorithm [2] استفاده شد. در نهایت متغیرهای نهایی زیر انتخاب شدند:
MeanByteReceive, MeanByteSend , TotalByteReceive, TotalByteSend , TotalReceivePacket, TotalSendPacket
حال، داده‌ها آماده برای بخش خوشه‌بندی می‌باشد.

۳-۲-۵- خوشه‌بندی

امروزه دسته‌ه ای متنوعی از روش‌های خوشه‌بندی نظیر سلسله‌مراتبی، گراف، فازی وغیره پیشنهاد شده‌است. در انتخاب روش خوشه‌بندی، باید چند نکته لحاظ شود:
۱) سرعت بالا.
۲) سادگی.
۳) قدرت بالا در مدل‌سازی داده‌ها.
در بین روش‌های مطرح الگوریتم K-Means از محبوبیت ویژه‌ای به دلیل هزینه زمانی و سادگی برخوردار است. اما این روش، در مدل‌سازی داده‌های با رفتار ویژه (مخصوصا نامتوازن) ناکارا می‌باشد[۳]. در این کار، از روش خوشه‌بندی مبتنی بر روش K-Means و فاصله مینکوفسکی^[۷۸] استفاده ‌شده‌است[۴] که به عقیده نگارنده، در مدل‌سازی داده‌های حوزه امنیت مناسب است.
بعد از این مرحله، خوشه‌بندی انجام شده و می‌توان با تحلیل بر روی خوشه‌ها، سالم بودن و یا مخرب بودن آنها را تشخیص داد.

۳-۲-۶- تشخیص هاست جدید.

با ورود هاست جدید و انجام تبادل داده، بعد از گذشت چند ارتباط ، باید اطلاعات آماری ارتباط، استخراج شود . سپس هاست جدید با توجه به اطلاعات استخراج شده ، اقدام به تعیین نزدیکترین خوشه می‌کنیم. به دلیل ماهیت روش خوشه‌بندی انتخابی در مرحله قبل (مبتنی بر مرکز) می‌توان ویژگی‌های هاست جدید را با مراکز خوشه‌ها مقایسه نمود. با توجه به خوشه انتخابی، می‌توان رفتار هاست جدید را تشخیص داد. جهت افزایش دقت، می‌توان به صورت متوالی اطلاعات آماری ارتباط ، بروز شده و مجددا تعیین خوشه انجام شود.

۳-۳- پیاده‌سازی و شبه کد روش پیشنهادی

جهت پیاده‌سازی، روش پیشنهادی به دو بخش مجزا تقسیم شد. بخش خواندن فایل PCAP و تفسیر آن، بخش داده‌کاوی شامل فیلتر اولیه، انتخاب ویژگی‌ها و خوشه‌بندی. جهت پیاده‌سازی بخش اول ، از زبان برنامه‌نویسی C# استفاده شد. دلیل این انتخاب، قدرت و سرعت این زبان در خواندن فایل‌های حجیم می‌باشد. خروجی این ماژول ، فایل اکسل حاوی اطلاعات آماری تمامی هاست‌ها می‌باشد. پیاده‌سازی بخش دوم نیز توسط Matlab انجام شده‌است. در شکل ۳-۴، نمایی از چارچوب پیاده‌سازی مشاهده می‌شود.
شکل ۳-۴: چارچوب پیاده‌سازی
در شکل ۳-۵، شبه کد روش پیشنهادی مشاهده می‌شود.
Void main()
{
Cluster CL[ ];
Data=LoadData;// From ISOT dataset in a PCAP format
StructData=TranslateData(Data); // Writing in C#
D1=Filter(StructData);
FinalData=FeatureSelection(D1);
CL=Clustering(FinalData);
Evaluate(CL);
}
۳-۵: شبکه کد روش پیشنهادی
در این فصل، به بیان جزئیات روش پیشنهادی در تشخیص خودکار بات‌نت‌ها پرداخته‌شد. جهت شناسایی خودکار بات‌نت‌ها از روش خوشه‌بندی بر پایه روش محبوب K-Means استفاده شد. این روش می‌تواند به عنوان یک ابزار کمکی و قدرتمند در اختیار مفسر انسانی قرار گرفته و سبب افزایش کارایی در کنترل بسته‌های شبکه گردد. همان‌طور که گفته‌شد ، ابتدا پیش‌پردازش داده‌ها در راستای رکوردها انجام شده و سپس ویژگی‌های مورد نظر استخراج می‌شوند. روش نوین وکارای مبتنی بر K-Means که مخصوص داده‌های نامتقارن می‌باشد ، انتخاب و جهت خوشه‌بندی استفاده شد. با پیاده‌سازی چنین سیستمی می‌توان بات نت‌های مهاجم را بعد از گذشت اندک زمانی از ارتباط شناسایی نموده و از تبادل داده‌ها جلوگیری نمود.

فصل چهارم

پیاده سازی

ارزیابی روش پیشنهادی

همان‌طور که در فصل قبل بحث شد، در روش پیشنهادی هدف بر آن است با با کمک اطلاعات جمع‌ آوری شده از تبادلات تحت شبکه ، اقدام به شناسایی و خوشه‌بندی هاست‌های سالم و بات نمود . حال می‌توانیم با ورود یک هاست جدید ، آن را ارزیابی نموده و به نزدیکترین خوشه انتساب داد. از آنجایی که روش پیشنهادی مبتنی بر روش‌های مبتنی بر مرکز هستند ، یافتن نزدیکترین خوشه ، تنها نیازمند مقایسه هاست ورودی با مراکز ثقل خوشه‌ها دارد. در انتخاب روش خوشه‌بندی تلاش بر آن بوده است تا ضمن انتخاب روشی ساده ، معیارهای کارایی و نیز زمان اجرا ، لحاظ شود. برای همین منظور از توسعه روشی جدید مبتنی بر
K-Means استفاده شده‌است.
در روش خوشه‌بندی انتخابی ، مانند روش پایه ، از مرکز خوشه‌ها و شباهت بین رکوردها استفاده می‌شود. طبق ادعای نویسنده، روش پیشنهادی در برخورد با داده‌های نامتوازن نیز می‌تواند موفق عمل نماید.
در این فصل به بیان نتایج روش پیشنهادی ، مقایسه با روش خوشه‌بندی پایه و سپس محاسبه معیارهای پایه پرداخته می‌شود .

۴-۱- معماری چارچوب ارزیابی

تمامی مراحل ارزیابی و اجرا ، بر روی سیستمی با مشخصات زیر پیاده‌سازی شد. در انتخاب سیستم تست باید از انتخاب سیستم با قدرت پردازشی و قدرت ذخیره‌سازی ممتاز جلوگیری نمود تا قابلیت مقیاس‌پذیری سیستم مشخص شود. علاوه بر مشخص نمودن ویژگی‌های سخت‌افزاری ، باید ویژگی‌های نرم‌افزارها نیز مشخص شوند. در مقایسه روش‌ها ، از مشغول پردازنده به سایر وظایف ، پرهیز نموده و تلاش بر آن بوده‌است تا حداکثر توان پردازنده در اختیار برنامه اجرایی قرار گیرد .
پردازنده: ۲ هسته‌ای ۲ گیگا هرتز.
حافظه اصلی: ۲ گیگا بایت.

۱-۵-۵- درمان PCOS
از آنجایی که هیچ درمانی برای PCOS وجود ندارد باید آن را مدیریت کرد تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری به عمل آید. اهداف درمانی بر مبنای علائم مشاهده شده و عوامل دیگری همچون تمایل به بارداری و یا جلوگیری از ابتلا به حمله های قلبی و دیابت تعیین می شوند. بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به ترکیبی از درمان های متفاوت نیاز دارند. برخی از روش های درمانی سندرم تخمدان پلی کیستیک به شرح ذیل است:

۱- تغییر سبک زندگی: بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اضافه وزن دارند و یا این که بسیار چاق هستند، که به نوبه خود می تواند موجب بروز مشکلات سلامتی دیگری شود. چاقی در بیماران مبتلا به PCOS با پیامد ضعیف درمان ناباروری همراه است، اما اثر آن بر میزان سقط چندان مشخص نیست. با توجه به اینکه حتی کاهشی در حد ۵ درصد وزن بدن می تواند سبب افزایش میزان حاملگی شود باید در تمام بیماران نابارور مبتلا به اضافه وزن و چاقی، کاهش وزن تشویق شود ] ۸ و ۲۵[.
۲- قرص های ضد بارداری: برای زنانی که تمایلی به بارداری ندارند، قرص های ضد بارداری می تواند چرخه های قاعدگی را منظم کند، سطح هورمون های مردانه را کاهش دهد، به برطرف نمودن آکنه ها کمک نماید. باید این نکته را دانست که با قطع مصرف قرص های ضد بارداری، چرخه قاعدگی مجدداً نامنظم خواهد شد]۲۵[.
۳- داروهای دیابتی: متفورمین دارویی است که برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم به کار می رود، به نظر می رسد این دارو در کاهش علائم PCOS نیز مفید است، گرچه این مطلب هنوز به اثبات نرسیده است. متفورمین بر نحوه کنترل قند خون توسط انسولین تأثیرگذار است و تولید تستوسترون را کاهش می دهد. این دارو رشد بی رویه مو را کند می کند و پس از چند ماه مصرف به شروع تخمک گذاری کمک می نماید. تحقیقات اخیر فواید دیگری برای مصرف متفورمین نشان داده است؛ از جمله آن که به کاهش توده های چربی و تعدیل سطح کلسترول کمک می کند. باید دانست مصرف متفورمین موجب ابتلا به دیابت نخواهد شد ]۲۵ و ۵۱[.
۴- درمان ناباروری: عدم وجود تخمک گذاری معمولاً در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث ناباروری می شود. داروهای متعددی که به تحریک تخمک گذاری کمک می کنند می توانند به باروری زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک نمایند. ” I.V.F ” نیز می تواند گزینه خوبی برای بارداری این نوع زنان باشد، چون هم به پزشک معالج این امکان را می دهد که بر تعداد جنین ها تسلط داشته باشد و هم شانس بارداری را افزایش می دهد ]۲۵[.
۵- عمل جراحی: سوراخ نمودن تخمدان نوعی جراحی است، که می تواند شانس تخمک گذاری را افزایش دهد. از این جراحی در زمانی که فرد به داروهای بارداری پاسخ نمی دهد استفاده می شود. این جراحی می تواند باعث کاهش هورمون های مردانه شده و احتمال تخمک گذاری را افزایش دهد. البته این تأثیر تنها برای چند ماه باقی خواهد ماند. باید دانست این درمان کمکی به تاسی و یا رشد بیش از حد موهای بدن نمی کند ]۲۵[.
۶- داروهایی که برای درمان موهای زائد و کاهش هورمون های مردانه تجویز می شوند، مانند داروهایی که آنتی آندروژن نامیده می شوند می توانند رشد موهای زائد را کند و به رفع آکنه کمک کنند. پزشکان دریافته اند اسپیرونولاکتون که در ابتدا برای درمان فشار خون بالا به کار می رفته می تواند بر تأثیر هورمون های مردانه بر رشد مو در زنان اثر کاهشی داشته باشد ]۲۵[.
۱-۶-پلی مورفیسم های نوکلئوتیدی منفرد (SNPs)
پلی مورفیسم ژنتیکی عبارت است از: یک تغییر در دنباله DNA که در یک نوکلئوتید (G,A,C,T) در ژنوم بین افراد یک گونه بیولوژیکی رخ می دهد، یا به عبارتی تفاوت در ردیف اسید آمینه های دی نوکلئیک اسید که عامل تنوع در افراد، گروه ها و یا جمعیت ها است. حال اگر در این ردیف اسید آمینه های دی نوکلئیک اسید افراد تفاوت یا اختلافی حادث شود به آن موتاسیون یا جهش ژنتیکی اطلاق می شود ]۵۰[.
پلی مورفیسم های نوکلئوتیدی منفرد (SNPs)، ساده ترین فرم و منبع اصلی پلی مورفیسم ژنتیک در ژنوم انسانی اند. تنوع ژنومیکی و بنابراین SNPsپاسخگوی تنوع گونه های انسانی می باشد. نقشه SNPبه طور موفقیت آمیزی در تشخیص ژن های افراد در بیماری های تک ژنی مثل هانتینگتون شناسایی شده است، اگرچه قابل ذکر است که اکثریت صفات از ژن های چندگانه و همچنین فاکتورهای محیطی تاثیرپذیری دارند ]۴[.
شکل ۱-۹- تغییر نوکلئوتیدی در رشته ی DNA
پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی (SNPs) را می توان موتاسیون هایی که با جایگزینی تک نوکلئوتیدی در DNA ایجاد می شوند و فراوانی حداقل ۱% در جمعیت دارند، تعریف کرد (شکل ۱-۹). این نوع از پلی مورفیسم ها، رایج ترین فرم تنوع ژنتیکی در انسان ها هستند و به طور کلی دلیل ۹۰% از تفاوت بین افراد می باشند. پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی به طور یکسانی در سراسر ژنوم پراکنده نشده اند، حدود یک سوم از آن ها در نواحی کد کننده قرار دارند و همچنین میزان آن ها در کروموزوم های جنسی نسبت به کروموزوم های دیگر بسیار کم است ]۴[. پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی در نواحی کد کننده ژن می توانند دو اثر برروی پروتئین داشته باشند:
۱- اثر هم معنی (Synonymous effect) : در این اثر، جایگزینی باز باعث تغییر در اسیدآمینه نمی شود. این نوع جایگزینی، جهش خاموش (Silent mutation) نیز نامیده می شود.
۲- اثر غیر هم معنی (Non Synonymous effect) : که خود شامل اثر “بد معنی” (Missense effect) (تغییر یک اسیدآمینه به نوع دیگر) و اثر “بی معنی” (Nonsense effect) (ایجاد کدون پایان) می باشد. پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی همچنین می توانند در نواحی تنظیمی وجود داشته باشند و می توانند میزان و زمان تولید پروتئین ها را تغییر دهند ]۴[.
۱-۷- بررسی مولکولی گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک
گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک عضوی از خانواده ی بزرگ گیرنده های متصل شونده به گوانوزین تری فسفات (G-پروتئین ها) است. در شکل ۱-۱۰، تصویری از گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک به همراه G-پروتئین متصل به آن نشان داده شده است. مکان قرارگیری کدون مورد بررسی در این طرح یعنی کدون ۱۶۴ نیز روی دومن ۴ در ناحیه ترانس ممبران گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک نشان داده شده است.
کدون ۱۶۴
شکل ۱-۱۰- Gپروتئین و گیرنده بتا با ۷ دومن
۱-۷-۱- G-پروتئین ها
G- پروتئین ها، هتروتریمرهایی هستند که از زیرگروه های آلفا، بتا وگاما ساخته شده اند (شکل ۱-۱۰). G- پروتئین ها، مولکول های تنظیمی هستند که به صورت داخل سلولی یا گذرنده از غشاء سلولی موجب انتقال سیگنال به صورت آبشاری (Casecade) می شوند. G- پروتئین ها هنگامی که به GDP متصل هستند، غیر فعال می باشند. ولی هنگامی که GDP با GTP جایگزین شود، شکل فعال به خود می گیرند. پس به این دلیل که این پروتئین ها به گوانین (G) متصل می باشند، نام G- پروتئین را دارا هستند ]۴۳[.
G- پروتئین ، به طور کلی در داخل غشاء است، در حالی که عضو سوم (مثلا آدنیلیل سیکلاز) اگرچه در داخل غشاء بوده ولی برآمدگی آن به داخل سلول می باشد. نحوه قرارگیری آدنیلیل سیکلاز و گیرنده بتا و هم چنین G- پروتئین همراه با آن در شکل ۱-۱۱ نشان داده شده است. به خاطر این که G- پروتئین های موجود، آنزیم های مختلفی (آدنیلیل سیکلاز ، فسفولیپاز C) را فعال می کنند و یا مستقیم یا غیرمستقیم کانال های یونی را تحت تأثیر قرار می دهند، نوع پاسخ ها متنوع هستند و ممکن است پاسخ های تحریکی یا مهاری را باعث شوند ]۴۳[.
شکل۱-۱۱- نحوه قرارگیری آدنیلیل سیکلاز در غشا در کنار G-پروتئین
با اتصال ماده ی شیمیایی یا لیگاند به گیرنده های بتا و تغییر شکل سه بعدی شان، آن ها روی پروتئین موجود در سطح سیتوزولی غشا (پروتئین G متحرک یاGS ) اثر می گذارند و در نتیجه فعال شدن G-پروتئین تحریکی (GS) و تغییر شکل گیرنده توسط هورمون، GDP متصل به پروتئین را به GTP تبدیل می کند. درنتیجه، زیر واحدα از دوتای دیگر جدا شده و به سمت یک پروتئین غشایی دیگر حرکت می کند ]۴۳[.
پروتئین غشایی جدید، آدنیلیل سیکلاز است که بعد از اتصال به زیر واحد آلفا فعال شده و فعال شدن آن باعث کاتالیز تبدیل آدنوزین تری فسفات (ATP) به ‘۳-’۵- سایکلیک آدنوزین منوفسفات (cAMP) می گردد، که به عنوان پیام بر ثانویه عمل می کند و به نوبه خود تعدادی از آنزیم های دیگر موسوم به کینازها را فعال می کند. هر کیناز، پروتئین های ویژه ای را فسفریله می کند. این واکنش های فسفریلاسیون برای باز شدن بعضی از کانال های کلسیم و نیز فعال شدن آنزیم های دیگر لازم است. سیستم کلسیم- کالمودلین موجب فعال شدن یا مهار پروتئین کینازها و در نتیجه انتقال پیام می شود. که اثر اصلی این سیستم روی میوزین عضله صاف و انقباض آن می شود. در سیستم “گیرنده متصل به G- پروتئین” ، گیرنده در غشاء قرار داشته و جایگاه های اتصالش در سطح خارجی قرار داند ]۴۳[.
برای انتقال سیگنال ، باید پیام های شیمیایی و فیزیکی توسط گیرنده هایی دریافت و تفسیر شود. یکسری از گیرنده هایی که در اتصال با G-پروتئین های مذکور می باشند، گیرند های بتا-۲ آدرنرژیک هستند که نام آدرنرژیک خود را از هورمون آدرنالین گرفته اند. این گیرنده ها عضوی از خانواده بزرگ گیرنده های متصل به G-پروتئین (GPCR) می باشند ]۴۹[. امروزه بیش از ۸۰۰ GPCR با تنوع عملکردی زیاد شناسایی شده است که در تعامل با پروتئین ها می باشند ]۲۷[.
۱-۷-۲- گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک
ارگان های مختلف اصلی بدن به طور عمده گیرنده های آدرنرژیک آلفا، بتا و یا هر دو را دارند. انواع گیرنده های اصلی به شرح زیراند:
گیرنده های آلفا : به طور عمده در انقباض عضلات صاف عروق و استراحت عضلات روده ها نقش دارند.
گیرنده های بتا : در گشاد شدن عروق (vasodilation)، استراحت عضلات صاف غیر روده ای و تحریک عضله قلبی دخالت دارند. گیرنده های بتا، سه دسته اند: بتا یک ، بتا دو ، بتا سه.
گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک (ADRβ۲)، یک گیرنده گذرنده از غشا است و دارای ۷ دومن می باشد، ]۳۸[ و در سطح غشاء سلول قرار دارد (شکل۱-۹) و به طور مستقیم با کلاس C کانال کلسیم در ارتباط است. به طوری که واسطه ی فعالیت کاتکول آمین در بافت های مختلف می باشد. ADRβ۲از طریق اتصال به کاتکول آمین، نقش مهمی را در تنظیم فعالیت های متابولیکی ، قلبی، تنفسی و … را به عهده دارد ]۵۴[.
“کاتکول آمین ها” ترکیبات آمینی حاوی حلقه کاتکول (دی هیدروکسی بنزن) هستند که شامل دوپامین، نوراپی نفرین و اپی نفرین و متابولیت های مربوطه می باشند. منبع بافتی کاتکول آمین ها عمدتاً وابسته به وجود تیروزین هیدروکسیلاز است که به میزان زیادی در نورون های دوپامینرژیک و نوروآدرنرژیک سیستم عصبی مرکزی و محدود به سیستم های سمپاتیک و مدولاری آدرنالین در بافت های محیطی است.
کارکرد و اثر کاتکول آمین، تغییرات عمومی درخلق و خو داده و بدن را برای شرایط جنگ و گریز آماده می کند. این آمادگی شامل افزایش در ریتم نرمال قلب، فشار خون، سطح گلوکز خون و واکنش های عمومی در سیستم سمپاتیک می گردد ]۲[.
گیرنده بتا-۲، اغلب در ریه، دستگاه گوارش، کبد، رحم، عضلات صاف جدار عروق و عضلات اسکلتی وجود دارند که باعث انبساط برونش ها، عروق خونی (به صورت عمده در عضلات اسکلتی و قلبی) می شوند. تجزیه گلیکوژن در کبد هم از اعمال این گیرنده است. گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک در بیماری های مختلفی نقش دارد، ازقبیل : آسم، نارسایی قلبی مادرزادی، چاقی، دیابت، فشار خون و… ]۵۲ و ۵۴[.
گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک در اتصال با G-پروتئین ها است، در نتیجه ی اتصال ماده ی شیمیایی (لیگاند) به این گیرنده و تغییر شکل سه بعدی، فعال شده و باعث انتقال پیام از طریق مسیر آبشاری که G-پروتئین ها ایجاد می نمایند و در بالا شرح داده شد، می شود ]۴۳[.
۱-۷-۳- ژن ADRβ۲
ژن گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک بسیار کوچک و فاقد اینترون است. حاوی ۱۲۴۲ نوکلئوتید می باشد که روی بازوی بلند کروموزوم ۵ (۵q31-32) قرار دارد. این ژن کوچک، ۴۱۳ اسیدآمینه را رمز می نماید ]۳۴[. توالی ژن ADRβ۲ روی کروموزوم ۵ و روی ناحیه NC_000005.10 (148826593..148828634) می باشد.

شکل ۱-۱۲- توالی گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک
در جمعیت انسانی، جهش های جایگزینی نامترداف (NonSynonymous) از نوع تک نوکلئوتیدی در ژن مذکور موجب ایجاد پلی مورفیسم می شود. تا کنون سیزده پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدی (SNP) مختلف در ژن این گیرنده ارائه شده است ]۳۸[.
چندین نمونه از این پلی مورفیسم ها که در منطقه رمزگذار ژن گیرنده مذکور مشاهده گردیده است، شامل: کدون های ۱۶، ۲۷ و ۱۶۴ (Arg16Gly, Gln27Gln, Thr164Ile) می باشد که در شکل ۱-۱۲ نشان داده شده است. پلی مورفیسم کدون های ۱۶ و ۲۷ شایع تر، و پلی مورفیسم کدون ۱۶۴ نادر می باشند ]۱۷[.
یکی از این پلی مورفیسم های تک نوکلئوتیدی که در این پژوهش مورد مطالعه می باشد، پلی مورفیسم کدون ۱۶۴ (ACC) است که در موقعیت نوکلئوتید ۴۹۱ که باز آلی سیتوزین می باشد، رخ داده است و موجب تبدیل سیتوزین به تیمین می گردد. در نتیجه این تغییر نوکلئوتیدی، اسید آمینه کدون ۱۶۴ که ترئونین می باشد، تبدیل به ایزولوسین می شود ]۵۲ و ۵۴[.
کدون ۱۶۴ در چهارمین دومن گذرنده از غشاء (Transmembrane) گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک قرار دارد. پلی مورفیسم این کدون (ADRB2rs1800888(Thr164Ile)) باعث کاهش اتصال G-پروتئین تحریکی به گیرنده می شود، که در نتیجه فعالیت گیرنده کاهش می یابد. به عبارتی تغییر در کدون ۱۶۴، موجب کاهش عملکرد یا فقدان عملکرد (loss of the function) گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک می گردد. نتایج حاصل از این تغییر می تواند موجب کاهش تمایل اتصال گیرنده به کاتکول آمین شده و همچنین می تواند باعث کاهش فعالیت آدنیلیل سیکلاز نیز گردد که در نتیجه این ها، اتصال گیرنده به G- پروتئین کاهش می یابد ]۳۸[. اطلاعات کامل کدون ۱۶۴ گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک در بخش ضمائم در صفحه قرارداده شده است.
۱-۸- فرضیه های تحقیق
۱- ژن ۱۶۴ گیرنده بتا-۲ آدرنرژیک در روند بیماری زایی سندرم تخمدان پلی کیستیک نقش عمده ای را ایفا می نماید.

عده ای از ایشان قبض ثمن را داخل درماهیت سلم می دانند به گونه ای که بدن آن سلم تحقق خارجی نیافته است^[۲۳] .
بعضی دیگر دربیان همین عقیده قبض راس المال را همچون قبض دربیع صرف می دانند^[۲۴] . اما ظاهر عبارت عده ای دیگر آن است که جدا شدن قبل از قبض موجب بطلان عقد میگردد^[۲۵].
شیخ (ره ) در “الخلاف ” مساله ۶ میگوید :
” از شرایط صحت سلم آن است که سرمایه پیش از جداشدن ( فروشنده وخریدار از یکدیگر ) دریافت شود ، ابوحنیفه و شافعی نیز همین دیدگاه را پذیرفته اند ^[۲۶]“
شیخ (ره ) در ” المبسوط ” بیع سلم را تفسیر کرده وتحویل دادن قیمت را درمعنای آن شرط دانسته و گفته است :
” سلم عبارت از این است که شخص ، عوض حاضر ویا درحکم حاضر در برابر یک عوض توصیفی در ذمه وتا مدت معلوم ، پیش پرداخت کند^[۲۷] ”
با این همه ، وی دربیان شرایط بیع سلم گفته است : از جمله شرایط سلم هشت شرط است …تا اینکه میگوید شرط هفتم ، دریافت سرمایه در مجلس است .
ابوالمکارم ابن زهره در “غنیه ” در یکی از کتابهای بیع میگوید :
” شرایطی که به سلم اختصاص دارد به حکم اجماع طایفه ، چهارتاست : بیان مدت معین ،بیان محل تحویل ، سرمایه حاضرباشد ، و در مجلس عقد دریافت شود^[۲۸] .
علامه (ره) در کتاب “مختلف ” خود در بخش نهم ازکتاب تجارت در سلف ، میگوید:
“مشهور برآنند که دریافت قیمت درمجلس ، دربیع سلم شرط است . این دیدگاه را شیخ ابن عقیل ودیگران انتخاب کرده اند ^[۲۹]“
ابن جنید (ره) می گوید :
” من به تاخیر انداختن دریافت قیمت را ، بیش از سه روز ، دربیع سلم ، نمی پذیرم . مفهوم این دیدگاه ابن جنید (ره) این است که تاخیر دریافت قیمت جایز است ^[۳۰]“
در “مسالک ” درهنگام شرح عبارت “شرایع” درباره تعداد شرایط سلم آمده است :
شرط سوم : دریافت سرمایه پیش از پراکنده شدن طرفین ،در درستی عقد شرط است “
صاحب مالک (ره ) می افزاید :
” این دیدگاه ؛ مشهور و حتی اجماعی است . ظاهر سخن ابن جنید ، روا بودن تاخیر دریافت به مدت سه روز است اما کسی به این نظریه عمل نکرده است .”
علامه (ره) در ” تذکره ” میگوید :
” جداشدن ( خریدار وفروشنده ) از یکدیگر ، پیش از دریافت قیمت ، روانیست واگر آن دو پیش از دریافت از یکدیگر جدا شود ، از دیدگاه تمام علمای ما ، سلم باطل است^[۳۱] ”
حتی صاحب “ریاض” (ره ) ” اصل در شرط بودن دریافت قیمت در درست بودن سلم ، اجماع است که در تظاهر از ” غنیه ” نقل شده ( تذکره ) آشکارا بیان شده است، خلاف اسکافی که تاخیر دریافت را تا سه روز روا دانسته است، در “مهذب” ، “دروس” و “مسالک” آمده که این نظریه متروک است^[۳۲]“
حتی صاحب جواهر (ره)، پس از نقل کردن اجماع از “غنیه” و “مسالک” میگوید: “اگر خریدار و فروشنده پیش از دریافت قیمت از یکدیگر جدا شوند از دیدگاه تمامی علمای ما این معامله باطل است. این اجماع دلیل بر این بطلان است زیرا پس از تتبع آراء فقها در این باره روشن شدکه فقط ابوعلی مخالف آن است و می گوید: “من تاخیر انداختن دریافت قیمت را بیش از سه روز نمی پذیرم” و به غیر از او مخالفی در این مساله وجود ندارد. البته صاحب “بشری” همانند صاحب “حدائق” دراین باره اظهار نظر نکرده و دلیل این توقف را عدم وجود نص دانسته است^[۳۳].
روایات دال بر شرط بودن قبض در مجلس:
از اخبار مستفیضه و معتبره بر می آید که اهل عرف نیز مانند اهل شرع از عنوان بیع سلم و سلف چنین می فهمند که در این بیع باید قیمت به فروشنده تحویل داده شود.
در صحیحه حلبی و سلیمان بن خالد از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود:"سئل عن الرجل سلم فی الغنم…” از او درباره مردی پرسیدند که گوسفندان سه ساله و دو ساله و چیز های دیگر را تا مدت معینی بصورت بیع سلم می فروشند. امام (ع) فرمود: “اگر شخصی که باید گوسفندان را بدهد؛ نتواند تمام آنها را تحویل دهد بر صاحب این گوسفندان (خریدار) رواست که نیم یا یک سوم و یا دو سوم آنها را از فروشنده تحویل بگیرد و بجای گوسفندان باقیمانده پول دریافت کند”
تقریب استدلال به این حدیث آن است که راوی در این پرسش، از وقوع سلم در گوسفند می پرسد. امام (ع) در پاسخ می فرماید: برای خریداری که بطور سلم گوسفندانی را می خرد رواست که برخی از این گوسفندان را تحویل بگیرد وبجای مقدار باقی مانده قیمت آنها را دریافت کند. این سخن امام (ع) به روشنی نشان می دهد که حقیقت سلم به پرداخت تمامی قیمت، که در حدیث آز آن به راس المال (سرمایه) تعبیر شده بستگی دارد، تا آنجا کا بر خریدار لازم است هرگاه تعدادی از گوسفندان را تحویل گرفت، باید باقی مانده سرمایه اش را از فروشنده پس بگیرد.

در موثقه عبداله بن بکیر آمده است ” از امام صادق (ع) درباره مردی پرسیدند که چیزی را پیش خرید کرده است که مردم نیز معمولا اینگونه چیزها را پیش خرید میکنند نظیر میوه ها، این میوه ها از بین میروند و او پیش خرید خود را دریافت نمیکند . امام (ع) فرمود‌:"وی باید سرمایه اش را از فروشنده بگیرد و یا اورا مهلت دهد” این روایت، مانند روایت پیشین ،برمدعا دلالت دارد وحتی روشن تر از آن است ،زیرا پرسش درباره این است که بیع سلف واقع شده وعملی کردن آن امکان پذیر نیست .
امام (ع) در پاسخ میگوید : دراین صورت باید ،خریدار سرمایه اش را پس بگیرد بنابراین ،روایت به روشنی نشان میدهد که دربیع سلف باید تمامی قیمت پرداخت شود ، زیرا زمانی بازگردانیدن قیمت پرداخت شده امکان دارد که قبلا تمام آن را دریافت کرده باشد .
درصحیحه دیگر از حلبی از امام صادق (ع) نقل شده که آن حضرت فرمود :
(( سلم درحیوان جایز است، مشروط براینکه حیوانی را که میخواهی پیش خرید کنی نام ببری و ویژگی های آن را بیان کنی . بنابراین ،اگر آن را دریافت کردی ( از آن توست ) واگر دریافت نکردی حق داری پولت را پس بگیری ))
دلالت این روایت از آنچه درباره روایت پیشین بیان کردیم روشن میشود.
حتی بعید نیست که گفته شود : درلغت نیز ازبیع سلم یا سلف ،به همین معنا به ذهن تبادر میکند . ازاین رو ، آنان گفته اند : انشای این بیع ممکن است با ایجاب خریدار صورت گیرد ، بدین ترتیب که او بگوید : (( اسلمتک ویا اسلفتک …))این دراهم (پول ) را دربرابر کالایی به تودادم که پس از فلان مدت آن را تحویل دهی ، فروشنده هم بگوید ، قبول کردم .
زیرا معنای سخن خریدار که می گوید : (( اسلمتک هذا المال فی هذاالشی )) جز این نیست که وی این مال را به فروشنده تحویل دهد . چنان که معنای این سخن خریدار (( اسلفتک هذا المال فی کذا )) نیز جز این نیست که وی این مال را و پیش از فرارسیدن زمان تحویل فروخته و درزمان مقرر باید آن را تحویل دهد.
آنچه درنهایت ، ازلغت و روایات یاد شده استفاده می شود ، این است که حقیقت عنوان سلم و سلف برپرداخت تمامی قیمت درمجلس استوار است و پیش خرید کردن کالایی ،جز پرداختن قیمت آن ، معنایی ندارد براین اساس ، پایه بیع سلم عبارت است : از پرداخت ودریافت قیمت به صورت نقد لکن این امر ،اقتضا میکند که عنوان سلم برموردی که قیمت وکالای فروخته شده هردونسیه باشند ، صدق نکند ، اما این را نمیرساند که حقیقت بیع وبا عقد لازم منحصر به ((سلم )) باشد .بلکه همانگونه که بیع نقد وبیع نسیه ، بیع محسوب میشود .درحالی که عنوان سلم بر این دو صدق نمیکند واین عدم صدق ، موجب باطل شدن آنها از اطلاق بیع و عموم عقود نمی شود، همچنین درمساله مورد بحث ما نیزقضیه ازهمین قرار است . ازاین رو ، بیعی که درآن هردوعوض ، نسیه و مدت دار باشند واز مصادیق سلم وسلف محسوب نشوند ، ((احل الله البیع)) وعموم (( افوا بالعقود)) آن را دربر میگیرد ودر نتیجه ، این بیع درست است .
روایت دال بر شرط بودن قبض در مجلس و روایت دال بر جواز تاخیر قیمت
در کتب روایی هیچ دلالت صریحی مبنی بر لزوم پرداخت بهای کالا قبل از تفرق دیده نمیشود. در کتاب وسائل الشیعه می توان به دو روایت اشاره کرد و اینکه نه تنها هیچ کدام بر این شرط دلالت ندارد و بلکه تا حد زیادی جواز آن را هم ثابت می کند:
روایت اول:
اسماعیل بن عمر از شخصی مقداری پول طلب داشت. آن شخص به اسماعیل پیشنهادت کرد که در مقابل آن طلب، خوردنی هایی را بصورت سلم تا زمان معینی به او بفروشد. اسماعیل از آن شخص خواست حکم مساله را سوال نماید. حضرت فرمود: مانعی ندارد، اسماعیل خود به نزد حضرت آمد و سوال را مطرح کرد و گفت: من از فلانی درخواست کردم حکم مساله را از شما بپرسد و شما فرمودید اشکالی ندارد. حضرت فرمود: در این باره دیگرانی که نزد شما هستند چه میگویند؟ گفتم: آنها می گویند فاسد است. حضرت فرمود: آن کار را انجام نده. چنین گمان می کردم که جایز است.^[۳۴]
روایت دوم:
از امام کاظم (ع) درباره معامله سلم با دین پرسیدم: فرمود: اگر بگویی این و این را در مقابل این و این از تو خریدم مانعی ندارد.^[۳۵]
در بررسی روایت اول مشخص می شود که امام (ع) ابتدا حکم مساله را بیان فرموده و پس از اعلام این نکته از سوی اسماعیل که این حکم مخالف عامه است حضرت تنها عدم انجام آن معامله را بر اساس حکم واقعی امر کردند و حتی حکم مخالفین را از روی تقیه تکرار ننمودند و با ذکر “فانی او همت” قرینه ای نیز برای تقیه بودن آن قرار دادند.
در روایت دوم کلمه ” لا باس” مشروعیت معامله سلم را که قبض ثمن در مجلس صورت نگرفته نشان می دهد میرزای قومی (ره) در “جامع الشتات فی اجوبه السوالات” می گوید:
“وبعضی گمان کرده اند که صحیحه منصوربن حازم ،دلالت دارد بر اینکه از شرایط صحت بیع سلف قبض در مجلس است. واین صحیحه به شرح زیر است:
“قال:سالت ابا عبدالله –(ع) عن الرجل یکون له علی الرجل طعام اوبقر او غنم اوغیر ذلک. فانی المطلوب الطالب وابتاع منه شیئا؟قال:لا یبیعه نسیا فاما نقدا فلیبعه “
به تقریب ا ین که کلمه ” مطلوب “مفعول کلمه “انی” باشد ومراداین باشد که می خواهد در عوض همان طلب ،چیزی از او بخرد و آن حضرت فرمود نقد بفروشد نه نسیه . یعنی سلف نفروشدکه قیمت آن را از آن طلب محسوب دارد.
لازم به ذکر است که در این حدیث ،منظور این نیست که میخواهد از او چیزی بخردکه طلب او قصد آن باشد . همچنین اطلاق نسیه بر سلف، غیرظاهراست . وگمان حقیرانی است که این حدیث در مساله بیع نسیه ،وارداست که فقها ذکر کرده اند که هرگاه کسی به نسیه چیزی بفروشد وقبل از انقضای اجل بخواهد آن را بخرد جایز است نقدا و بطور نسیه در کلام فقها اشاره به همین حدیث باشد که منع نسیه در آن شده و هر چند این هم خلاف ظاهر حدیث است و محتاج است به تقدیر مضافی یعنی “قیمت طعام او بقر…” و لکن به ملاحظه حدیث صحیح دیگر که منصور بن حازم روایت کرده ظهور بهم می رساند:
” قال: قلت لابی عبدلله – (ع) رجل کان له علی رجل دراهم من غنم اشتراها منبه فانی الطالب یتقاضاه قال المطلوب: ابیعک هذا النغنم بدراهمک التی عندی.^[۳۶]
و علی ای تقدیر، حدیث خالی از اجمال نیست و به آن استدلال کردن در غایت اشکال است و محقق (ره) در شرائع نافع و علامه (ره) در تحریر قائل به جواز شده اند. از تنقیح نقل نسبت این حول به شیخ (ره) شده و خود نیز آن را پسندیده و او هم به همین معنی تکیه کرده که دین شدن آن بعد معامله است نه قبل، چنانکه خواهیم گفت و عمومات هم دلالت بر آن دارد و اجماعی که ادعا شده در لزوم قبض مجلس در اینجا معلوم نیست.
بررسی موافقت یا مخالفت سلم یا اصل
برخی از فقهای عامه بیع سلم را مخالف اصل می دانند اینان سلم را استثنایی از بیع معدوم میدانند بدین توضیح که قاعده اصلی و اصل دلالت بربطلان بیع معدوم دارد ، اما بیع سلم به خاطر شدت نیاز مردم به آن استثناء تجویز گردیده است اینان بیع سلمم را بیع نسیه میدانند که به هنگام عقد موجود نمی باشد درمقابل ثمن نقدی که زمان آن معجل و حال است ^[۳۷].
بنا به مراتب فوق چون سلم ازقیاس بیع معدوم است در انعقاد آن باید برشروط وقید خاصی برای آن در نظر گرفته شده توجه نمودازجمله شروطی که مربوط به بحث ماست آن است که راس المال یا ثمن معامله در مجلس به قبض یا بیع برسد ، قبض راس المال چه دین باشد و چه عین در نزد اکثرعلما از باب استحسان واجب است ، درمیان اهل سنت مالک در این مورد به قیاس عمل می کند وبه عقیده او هرگاه ثمن در بین سلم دین باشد . به علت ضرورت اجتناب ازبیع دین به دین قبض آن در مجلس لازم است ، چراکه آنچه جایز نیست افتراق دین از دین است نه افتراق عین از دین و اما اکثریت عامه استدلال استحسانی معتقدند که راس المال سلم نوعا و عاده دین است هرگاه به ندرت عین خارجی ، راس المال قرار داده شده ، حکم غالب رابرآن جاری میدانیم و آن را نیز به دین ملحق میکنیم^[۳۸] .
درمقابل عقیده فوق برخی براین باورند که عقد سلم موافق قیاس است وآن را همچون بیعی میدانند که ثمن آن موجل باشد. به عقیده ایشان فرقی میان ثمن ومثمن نیست و همانطور که دربیع نسیه ، ثمن موجل است وخلاف اصل نیز نیست و همانطور که دربیع نسیه ، ثمن موجل است و خلاف اصل نیز نیست دراین مورد هم تاجیل مثمن موجب مخالف آن با اصل نخواهد بود . این عده سلم را از این جهت که در آن زمان پرداخت مثمن معلوم گردیده از اقسام بیع معدوم به شمار نمی آورد^[۳۹].
بنابراین درباب ماهیت سلم دوعقیده وجود دارد عده ای آن را موافق اصل و عده ای مخالف اصل می دانند گروه دوم از آنی توجیه برخوردارند که چون سلم مخالف اصل است باید انعقاد آن را موکول به شرایط خاص از جمله قبض ثمن درمجلس دانست .
قبض راس المال سلم
ضرورت قبض راس المال در مجلس سلم مورد توجه فقهای عامه قرار گرفته به گونه ای که بعضی از ایشان خصوصا بسیاری از حنفیه این شرط را در تعریف ماهیت سلم قرار داده است^[۴۰].
و گفته اند سلم ، فروش مبیع آجل به ثمن عاجل است به گفته ایشان دونام سلف وسلم هردو دلالت برضرورت پرداخت ثمن معامله درهمان مجلس عقد درارند چرا که سلف به معنای تقدیم است واینکه پیامبر فرمودند << اسلفو ……>> معنای اسلاف آن است که بپردازید و ثمن را تقدیم کنید وثمن را به معنای تسلیم راس المال است.
اما ….. که مبتنی بر فقه حنفی است درماده ۳۸۷ خود مقرر میدارد برای صحت بقاء سلم تسلیم ثمن در مجلس عقد لازم است بنابراین هرگاه طرفین عقد ، قبل از تسلیم ثمن معامله متفرق گردند و مجلس عقد را ترک گویند عقد منفسخ می گردد. درمورد نحوه قبض ، علمای مالکی براین اعتقادند که هرگاه ثمن معامله در سلف به تاخیر افتد ودرمجلس عقد به قبض نرسد حالات زیر قابل تصور است .
اول آنکه ممکن است طرفین با یکدیگر توافق وشرط کرده باشند که ثمن به تاخیر افتد و پس ازمدتی پرداخت گردد در این صورت چه راس المال پس ازمدتی قبض شود و چه پرداخت آن به درازا بکشد در هرحال ثمن باطل می گردد ولی اگر پیشاپیش بین طرفین توافقی صورت نگرفته باشد ، عده ای حکم به بطلان داده اند و عده ای اعتقاد به عدم بطلان دارند.^[۴۱]

به برآورده شدن تمامی خدمات مورد نیاز مشتری در هنگام استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک اشاره دارد.
گویه ­های مربوط به کامل بودن خدمات بانکداری الکترونیک در پرسش­نامه در بخشی جداگانه به همین نام قرار گرفته است و شامل ۴ گویه می­باشد.
۳-۷-۱-۴- در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک
به امکان و سهولت دسترسی در ساعات متفاوت و زمان معطلی برای خدمات اشاره دارد (شاهرودی و همکاران، ۱۳۸۹).

گویه ­های مربوط به در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک در پرسش­نامه در بخشی جداگانه به همین نام قرار گرفته است و شامل ۴ گویه می­باشد.
۳-۷-۱-۵- اعتماد به خدمات بانکداری الکترونیک
به معنی استمرار ارائه­ خدمات طبق تعهدات، با دقت و مطابق مرتبه­ی اول می­باشد (شاهرودی و همکاران، ۱۳۸۹).
گویه ­های مربوط به اعتماد به خدمات بانکداری الکترونیک در پرسش­نامه در بخشی جداگانه به همین نام قرار گرفته است و شامل ۴ گویه می­باشد.
۳-۷-۱-۶- پاسخگو بودن خدمات بانکداری الکترونیک
ﺑﻪﻣﻌﻨﯽ ﺗﻤـﺎﯾﻞ ﺳﺎزﻣـﺎن ﺑﺮای ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮی و اراﺋﻪ ﺧﺪﻣـﺎت ﻃﺒﻖ ﺷﺮاﯾﻂ وﻋـﺪه داده ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ (شاهرودی و همکاران، ۱۳۸۹).
گویه ­های مربوط به پاسخگو بودن خدمات بانکداری الکترونیک در پرسش­نامه در بخشی جداگانه به همین نام قرار گرفته است و شامل ۶ گویه می­باشد.
۳-۷-۱-۷- رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک
رضایت احساس مثبتی است که در فرد پس از استفاده از کالا یا دریافت خدمت ایجاد می­ شود. احساس مورد نظر از تقابل انتظارات مشتری و عملکرد عرضه­کننده به ­وجود می ­آید. اگر کالا و خدمت دریافت شده از جانب مشتری هم­سطح انتظارات ارزیابی شود،‌ در او احساس رضایت ایجاد ­می­ شود. در صورتی که سطح خدمت و کالا بالاتر از سطح انتظارات مشتری باشد موجب ذوق­زدگی و سطح پایین­تر خدمت و کالا نسبت به انتظارات منجر به نارضایتی مشتری می‌­شود. درجه رضایت، نارضایتی و ذوق­‌زدگی افراد در هر زمان و در هر مورد متفاوت بوده و همواره به میزان فاصله سطح انتظارات و عملکرد عرضه­کننده در غالب کیفیت کالا و خدمات مربوط می­‌شود (سایت تبیان).
گویه ­های مربوط به رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک در پرسش­نامه در بخشی جداگانه به همین نام قرار گرفته است و شامل ۲ گویه می­باشد.
۳-۷-۲- متغیر وابسته
متغیر وابسته متغیری است که تحت تاثیر متغیر مستقل قرار می­گیرد و بر اثر تغییرات آن تغییر می­ کند. متغیر وابسته در این تحقیق «وفاداری» پاسخگویان می­باشد.
۳-۸- فرضیه ­های تحقیق
فرضیات تحقیق در جدول ۳-۴ بیان شده است.
جدول ۳-۴- فرضیه ­های تحقیق

شکل۳-۶:بلوک دیاگرام واحد تولید خورشیدی
منحنی جریان بر حسب ولتاژ و همچنین منحنی توان بر حسب ولتاژ سیستم فتوولتائیک بکار رفته در سیستم مورد مطالعه که به شکل منحنی غیر خطی و در دمای استاندارد ۲۵ درجه سانتیگراد است ، بصورت زیر می باشد .
شکل۳-۷:منحنی جریان - ولتاژ
شکل۳-۸: منحنی توان – ولتاژ
۳-۲-۵-۴- مشخصات سیستم ذخیره ساز باتری
همانطور که گفته شد ، جهت بهبود فرکانس سیستم و کاهش نوسانات آن ، از منابع ذخیره ساز انرژی استفاده می کنیم که سیستم ذخیره ساز مورد استفاده در این تحقیق سیستم ذخیره ساز باتری [۵۱]از نوع لیتیوم –یون^[۴۲] می باشد. جزییات پارامترهای باتری در شکل ۹-۴ آمده است.این باتری همچنین از نوع جریان مستقیم بوده وبه کمک یک مبدل دوطرفه به شبکه متصل می گردد تا هم در حالت شارژ و هم در حالت دشارژ قادر به کار باشد ، بطوریکه موقع افزایش بار و کاهش فرکانس دشارژ^[۴۳] شده و به تولید کمک کند و در هنگام افزایش فرکانس نقش مصرف کننده را داشته بنابراین شارژ گردد. برای کنترل کننده ی پیشنهادی در این واحد، هدف کنترل سیگنال های داده شده به دروازه های این مبدل می باشد، به گونه ای که بهترین کارکرد ممکن را داشته و از حالت خودکار بهتر جبران نوسان کند.

شکل۳-۹: بلوک دیاگرام واحد ذخیره ساز باتری
شکل ۳-۱۰:جزییات پارامترهای باتری مورد استفاده
۳-۲-۶-اندازه گیری فرکانس سیستم
فرکانس سیستم قدرت به کمک تجهیز حلقه ی قفل شده ی فاز^[۴۴] که به شین یک متصل است، اندازه گیری می گردد. در تمام نمودارهای فرکانسی ارائه شده در فصل پنجم، واحد اندازه گیری فرکانس این واحد بوده است. ناگفته نماند فرکانس نامی شبکه برابر با ۵۰ هرتز ^[۴۵]میباشد.
شکل ۳-۱۱: اندازه گیری فرکانس- حلقه ی قفل شده ی فاز
۳-۲-۷- جزئیات عملکرد کنترل کننده
بلوکی که در همه شبیه سازی ها مورد استفاده قرار می گیرد،بلوک کنترل توان حقیقی وموهومی از طرف منبع است که در شکل زیر نشان داده شده است .معمولا مطلوب است که توان موهومی دریافتی از منبع ، صفر باشد تا ضریب توان واحد داشته باشیم. به همین دلیل مقدار مرجع توان راکتیو را صفر قرار می دهیم. مقدار مرجع توان اکتیو هم از طریق کنترلر با توجه به ظرفیت رزرو هر کدام از واحدهای تولید بدست می آید.از مقایسه مقدارتوان تولیدی اندازه گیری شده با مقدار مرجع آن ،خطایی تولید می شود که بعد از عبور از کنترل کننده تناسبی – انتگرالی ،مقدار مرجع  را تولید می کند.خطای حاصل از مقایسه جریان  و  نیز توسط کنترل کننده ای تناسبی –انتگرالی به ولتاژهای مرجع  و  تبدیل شده و برای تولید سیگنال های مرجع ورودی ، استفاده می شوند. بلوک  نیز برای تشخیص فاز ولتاژ منبع به کار می رود که این فاز برای تبدیل های  به  و برعکس نیاز است.
شکل ۳-۱۲:جزییات پارامترهای کنترلر مورد استفاده در توربین بادی
شکل۳-۱۳: بلوک کنترل توان حقیقی وموهومی دریافتی از منبع
۳-۲-۸-معرفی روش تحلیل مدار به کار رفته
در این قسمت روش حل مداری به کار رفته در محیط شبیه سازی معرفی می گردد. اهمیت انتخاب روش و گام تحلیل از این نظر است که اگر گامهای روش تحلیل بیش از حد کوچک بوده و دقت بیش از نیاز بالا باشد، سرعت انجام شبیه سازی به شدت کاهش می یابد.؛ در چنین وضعیتی بررسی و تحلیل سیستم ممکن نیست. از دیگر سو، استفاده از روشی نامناسب با گامهای حل بسیار بزرگ، منجر به واگرا شدن جوابها و عدم تطبیق آنها با واقعیت می گردد. بنابراین بسیار مهم است که یک روش مناسب به همراه گام حل مناسبی برای مدار در نظر رفته شود. در محیط سیمولینک، وظیفه این کار را یک بلاک اختصاصی ^[۴۶]به عهده گرفته است. تنظیم ها در این قسمت به قرار زیر است:
زمان نمونه گیری^[۴۷] مورد استفاده در شبیه سازی های این پروژه برابر  ثانیه میباشد.
نوع شبیه سازی ^[۴۸]، گسسته انتخاب شده است.
۳-۳- نحوه عملکرد واحد تولید حرارتی مجهز به حلقه کنترل فرکانس
میزان تولید توان حقیقی توسط یک عامل محرکه مکانیکی نخستین کنترل میگردد که بسته به نوع نیروگاه می تواند توربین بخار ^[۴۹]، توربین گازی ^[۵۰]، توربین آبی ^[۵۱]و یا موتور دیزل ^[۵۲]باشد. با باز شدن دریچه توربین ، بسته به نوع واحد تولید، بخار، گاز یا آب وارد توربین شده و پره های آن را به گردش وا میدارد. برای داشتن سیستمی پایدار باید میزان باز و بسته بودن این دریچه به طور پیوسته تنظیم گردد. تنظیم نادرست دریچه توربین، مستقیما بر مقدار فرکانس شبکه تاثیر منفی خواهد گذاشت و آنرا از مقدار مرجع خود دور میکند. البته در اغلب واحدهای تولید بزرگ، علاوه بر کنترل اولیه فرکانس، حلقه های کنترلی تکمیلی^[۵۳] دیگری نیز برای تثبیت فرکانس وجود دارد. در شکل ۳-۱ یک ژنراتور سنکرون مجهز به حلقه کنترل فرکانس نشان داده شده است.

شکل:۱۴-۳ ژنراتور سنکرون مجهز به حلقه کنترل فرکانس [۴۵]
در شکل ۳-۱گاورنر سرعت ^[۵۴]فرکانس سیستم را اندازه گیری می کند. تقویت کننده هیدرولیکی^[۵۵]نیروی لازم برای تغییر مکان شیر اصلی را تامین کرده و تغییر دهنده سرعت^[۵۶]، توان خروجی مناسب برای توربین در حالت ماندگار را تامین می نماید. در هنگام به هم خوردن تعادل تولید و مصرف، تمام واحد های تولید با تغییر گاورنر خود، به تنظیم عرضه و تقاضا کمک میکنند . اگرچه این کمک بدون توجه به مکان تغییر بار در شبکه انجام میپذیرد. به همین دلیل است که حلقه کنترلی اولیه، برای تنظیم درست فرکانس کافی نیست.
حلقه کنترل تکمیلی از نوسانات فرکانس پسخور گرفته و آن را از طریق یک کنترل کننده دینامیکی ^[۵۷]به حلقه کنترل اولیه اضافه می کند، و سپس این سیگنال حاصله (ΔPC) است که برای تنظیم را هسته ی اصلی کنترل » کنترل کننده دینامیکی « فرکانس سیستم به کار میرود. پس تلویحاً میتوان جدید دانست. در عمل و در سیستم های کلاسیک، این کنترل کننده دینامیکی تنها از یک انتگرال گیر ساده و یا کنترل کننده تناسبی انتگرالی ^[۵۸]تشکیل شده است. طبق آنچه گفته شد و همانگونه که در شکل۳-۲نشان داده شده؛ در پی تغییر در
مقدار به انداز ΔPL یک تغییر گذرا در فرکانس به اندازه Δf ایجاد خواهد شد. پس در چنین حالتی سیستم کنترل وارد عمل شده و سیگنال ΔPm را تولید می کند تا تغییرات بار را به صورتی شایسته دنبال کرده و فرکانس را به مقدار مرجع خود باز گرداند.

شکل ۳-۱۵: تابع تبدیل مدل کننده ژنراتور- بار[۴۵]
۳-۳-۱-مدلسازی واحد تولید حرارتی برای بررسی پاسخ فرکانسی
سیستم قدرت ماهیتی به شدت غیر خطی متغیر با زمان دارد. با این حال برای تجزیه تحلیل مسئله کنترل فرکانس، اغتشاشات تغییر بار شبکه را با یک تابع خطی سازی شده و درجه پایین مدل میکنیم. در مقایسه با دینامیک ولتاژ و زاویه روتور، دینامیک اثرگذار بر فرکانس نسبتا آهسته عمل می کند به طوری که در بازه چند ثانیه تا چند دقیقه میباشد.
برای در نظر گرفتن دینامیک سیستم در محاسبات، اعم از دینامیک های سریع و آهسته، [۵۲] و با در نظر گرفتن جزییات دقیق دینامیکی تولید و بارها، مدلسازی مشکل شده و به روش های پیچیده ی محاسبات عددی نیاز است. [۵۳] حال اگر از دینامیک سریع روتور و ولتاژ چشم پوشی شود، معادلات ساده تر میگردد. در این قسمت با بهره گرفتن از این ساده سازی ها مدلی کاربردی برای پاسخ فرکانسی ارائه میگردد که در شکل ۳-۳ نشان داده شده است. در این مدل فرض بر داشتن تنها یک ناحیه برای کنترل فرکانس است که سپس در ادامه برای حالات کلی تر تعمیم داده میشود.
رابطه دینامیکی کلی برقرار میان تولید و مصرف بر حسب میزان تفاوت آنها (ΔPm−ΔPL) و بر حسب مقدار نوسانات فرکانس (Δf )به صورت زیر بیان کرد ( را میتوان در رابطه ۳-۱ بصورت زیر بیان کرد:
(۱-۳)
که در آن Δf نوسان فرکانس، ΔPm تغییرات توان مکانیکی ^[۵۹] ، ΔPL تغییرات بار، H ثابت اینرسی ^[۶۰]و
D ضریب میرایی بار ^[۶۱]میباشند. ضریب میرایی معمولا به صورت درصد تغییر در بار، به ازای ۱ % تغییر در
فرکانس بیان میگردد [۴۵] . میتوان معادله ۳-۱ را به کمک تبدیل لاپلاس به صورت۳-۲ بازنویسی نمود:
(۲-۳)
اگر معادله ی۳-۲ را به بلاک دیاگرام تبدیل کنیم؛ این مدل ژنراتور – بار ^[۶۲]به سادگی می تواند در تابع حلقه بسته ژنراتور سنکرون، ساده سازی کند؛ که این مساله در شکل۳-۱۴ نشان داده شده است.

شکل۳-۱۶: مدل ساده شده شکل ۳-۱۴ [۴۵]
چندین مدل درجه پایین برای نمایش دینامیک توربین و ژنراتور Gt ) و (Gg در مطالعات فرکانس و طراحی کنترل سیستم پیشنهاد شده .[۵۴] به طرف نظر از مواردی مانند دینامک کند دیگ بخار ^[۶۳]و دینامیک سریع ژنراتور، و لحاظ کردن مدل گاورنر سرعت و توربین، مدل برای تجزیه تحلیل در زمینه کنترل بار- فرکانس آماده می گردد. این مدل در شکل ۴-۳ معرفی شده است . [۵۵] در این مدل ها Rh مشخصه های افتی واحد ها می باشند و سرعت تنظیم انجام شده توسط گاورنر ها را نشان می دهند. ضمنا Tg ، Tt ، Tr ، Ttr ، Tgh و Tth ثابت های زمانی مربوط به توربین-ژنراتور^[۶۴] هستند.
شکل ۳-۵ ترکیبی از مدل های ارائه شده در شکل های۳-۲ و۳- (a)4 ارائه میدهد. پس نتیجه گیری این خواهد بود که بلاک دیاگرام شکل۳-۵ مدلی برای یک ژنراتور بخار بدون باز گرم کننده، تلفیق شده با حلقه ی کنترل فرکانس )سیستم کنترل بار- فرکانس( و در بردارنده مدل توربین، ژنراتور،گاورنر، کنترل تکمیلی و بار، ارائه میدهد.
۳-۴-کنترل فرکانس در سیستم قدرت بهم پیوسته^[۶۵]
۳-۴-۱- مفهوم ناحیه کنترلی در سیستم قدرت
برای مدیریت کردن پاسخ فرکانسی در یک شبکه ایزوله و در حضور تغییرات ناگهانی بار، اغلب می توان رفتار دینامیکی چند ماشینه را با معادل تک ماشینهی آن، که در شکل ۳-۵ آمد مدل کرد. در چنین حالتی مدل معرفی شده میتواند مدلی معتبر برای کل سیستم چند ماشینه باشد. برای این تعمیم، لازم است از نظریه ناحیه های کنترلی استفاده شود. برای تعریف، ناحیه کنترلی را باید اینگونه توصیف کرد: زمانی که گروهی از ژنراتور ها و بارهای متصل به هم، در مجاورت یکدیگر قرار دارند و شرایط آنها به گونه ای است که پاسخ تمام واحد های تولید آن منطقه به تغییرات بار، هماهنگ و مشابه است. در این حالت فرکانس در تمام این منطقه کنترلی یکسان فرض میگردد؛ پس به این منطقه، ناحیه کنترلی گفته میشود.

شکل ۳-۱۷: مدل توربین-گاورنر سیستم برای(a): واحد بخاری بدون باز-گرم کننده (b)^[66] واحد بخاری
دارای باز-گرم کننده و (c ) واحد آبی [۴۵]^[۶۷]