مثلاً در مورد پخش یک فیلم پلیسی هنرپیشهای که نقش جرم را بازی میکند مسلماًً بیننده طریقه ارتکاب جرم بخصوصی را مثلاً سرقت اتومبیل را به طریقه پیشرفته میآموزد لیکن در این وادی میتوان قسمتهایی از فیلم را که پلیس توانسته است جرم موردنظر را کشف و مرتکب آن را مجازات نماید را برجسته کنند و این خود میتواند عاملی باشد در پیشگیری از وقوع جرم زیرا بیننده در مییابد که در نهایت پلیس توانسته بر شیوه مجرم در ارتکاب جرم دسترسی پیدا کند و نقش قانون را هم در مبارزه با جرم به وضوح به بیننده نشان دهد.
۴ـ۲ـ۵ـ۲ـ اخلاقی شدن تلویزیون
«نقش تلویزیون در تعمیق و گسترش اخلاق بسیار حائز اهمیت است و میتواند در ایجاد نشاط، شور و شوق و مشارکت همگانی در اخلاقسازی جامعه و وارد کردن اخلاق درخصوصیترین محیط زندگی افراد نقشی بیبدیل ایفا نماید.»[۱۲۸]
لذا در زمینه پیشگیری تلویزیون میتواند به شیوه هایی از جمله گزارش، خبر، تفسیر فیلم و سریال، نمونه های اخلاقی خاص را برجسته کند و همچنین با برخورد منفی با برخی رفتارهای نابهنجار موضعگیری نموده و آن را در سطح جامعه نهادینه کند.
به عنوان نمونه موضعگیری منفی در مورد یک فردی که با دوستان ناباب میگردد و گوشزد نمودن این موضوع که احتمال اینکه فرد سالمی در جریان ارتباط با دوستان ناباب به یک فرد ضداجتماعی یا مجرم تبدیل گردد بسیار زیاد است و میتواند فرد را به سمت و سویی سوق دهد که در فرایند دوستیابی و ارتباط با همسالان دقت بیشتری بنماید.
لذا برنامهسازان و مجریان، تهیهکنندگان میتوانند اخلاق مطلوب انسانی را در سطح وسیع در مدت زمان کوتاه در جامعه نهادینه کنند.
بنابرین اگر تلویزیون در پخش برنامه ها به رویکرد اخلاقی توجه بیشتری بنماید مسلماًً میتواند به عنوان نهادی اثرگذار در زمینه پیشگیری اجتماعی کمک شایانی به اخلاق محوری در برخوردهای اجتماعی و عاملی در جهت پیشگیری از جرم در سطح کلان اجتماع بشری گردد. لذا برای گسترش اخلاق محوری در برنامه های تلویزیونی نیاز به یک سیستم مدیریتی توانمند بوده تا بتواند با توجه به نیاز اجتماع و شرایط زمانی و مکانی به اشاعه برخی رفتارهای اخلاقی بپردازد که در اجتماع شاید کمرنگ شده و همین بیتوجهی باعث برخی مشکلات و نابهنجاریهای اجتماعی گردد، همان طور که گفته شد یکی از عواملی که میتواند نسبت به نهادینه کردن اخلاق محوری در بخشی از برنامه های تلویزیونی منجر گردد استفاده از کارشناسان و اساتید فن در حوزه مربوطه میباشد تا با توجه به کمبود و نیاز جامعه نسبت به بازسازی و بازگشت اخلاق اجتماعی در بین آحاد مردم اقدام گردد لذا تلویزیون در جهت پیشگیری از وقوع جرم میتواند از این اهرم یعنی اخلاق محوری استفاده بهینه نماید، البته ذکر این نکته ضرورتی است که نمیتوان انتظار داشت که تلویزیون در تمامی حوزه های اخلاقی وارد شده و اخلاق رسانهای را گسترش دهد.
۴ـ۲ـ۵ـ۳ـ پیشگیری از طریق اقناع افکار عمومی
یکی از کارکردهای مثبت تلویزیون در زمینه پیشگیری از وقوع جرم میتواند از طریق اقناع افکار عمومی باشد و آن اینکه حس اعتماد و رضایتمندی افکار عمومی را نسبت به این رسانه جلب نمایند وقتی که این مرحله را پشت سر گذاشتند آن وقت میتوانند ایده ها و هنجارهای مورد قبول جامعه را در افکار عمومی تبلیغ کنند لذا افکار عمومی را تحت تأثیر برنامه های خود قرار دهند. در این جا تلویزیون نقش حساس دارد چرا که مثلاً باید در پخش اخبار و گزارشهای خبری تا حد امکان واقعیت را بیان کند و به نوعی تحریف واقعیت نکند چراکه اگر اینگونه شد و مخاطبان هم دیر یا زود این موضوع را درک کنند دیگر به تلویزیون به عنوان منبعی معتبر نگاه نمیکنند و حتی اگر پیامهای درست و کارسازی را هم اطلاعرسانی کنند به دلیل اینکه قبلاً در مواردی تحریف واقعیت کردهاند نمیتوانند در ذهن و افکار مخاطبان خود نفوذ کنند. بنابرین با توجه به اینکه یکی از کارکردهای مهم تلویزیون پیشگیری از جرم میتواند باشد این کارکردش کم رنگ خواهد شد. یکی از ویژگیهای اعتبار منبع را قابل اعتماد بودن،متخصص بودن، دانستهاند، بدیهی است تلویزیون برای حفظ اعتبار خود باید تلاش کند اخبار دروغ منتشر نکند و نشر اکاذیب که یکی از جرایم جرمانگاری شده در قانون کیفری میباشد را منتشر نسازد، زیرا تلویزیون به دلیل خاصیت چندرسانهای بودن میتواند در حد وسیعی منتشر کننده نشر اکاذیب باشد، بنابرین اگر نهادی بخواهد به هدف اصلیش در زمینههای مختلف برسد اولین قدم این است که خودش را در دل مخاطبان خود به صورت رضایتمندی جا کند وقتی این حس علاقه ایجاد شد آنوقت میتواند تدابیر و راهکارهای خود را در افکار عمومی تزریق کند و انتظار نتایج مطلوب را داشته باشد.
«امر به معروف و نهی از منکر در اسلام یکی از مهمترین ابزارهای کنترل اجتماعی میباشد. با این نگاه جامعهشناختی، تلویزیون دارای کارکرد اجتماعی در زمینه پیشگیری از وقوع جرم میباشد. تلویزیون با درج و انعکاس اخبار و گزارشهای خبری به طور صحیح و تحلیل آن ها و انعکاس نابهنجاریهای اجتماعی و عواقب شومی که در انتظار افراد کجرو قرار دارد به طور غیرمحسوس، اقدام به کنترل و پیشگیری از نابهنجاریها در جامعه کند».[۱۲۹] تلویزیون عمدتاًً از طریق اقناعپذیری و قانعکردن افکار عمومی به این موضوع که اگر نابهنجاریهایی که از طریق این رسانه بازگو میشود دلایلی که مطرح میکنم زشت و ناپسند است و در این زمینه ذهن افکار عمومی را قانع نماید در این موارد که به نتیجهگیری حاصل شدهاند از کارشناسان و متخصصان مربوطه استفاده شده میتواند با توجه به فراگیر بودن آن مخاطبان زیادی را تحت کنترل و هدایت به سوی رفتار بهنجار اجتماعی سوق دهد لذا میتواند به یکی از کارکردهای مهم اجتماعی خویش یعنی پیشگیری از وقوع جرم از طریق اقناع افکار عمومی دست یابد.
۴ـ۲ـ۵ـ۴ـ نقش جستجوگری تلویزیون در پیشگیری از جرم