در جهت توسعه های بعدی شهر، در مراحل زمانی آینده، در اطراف محدوده­ شهرها حدودی دیگر تعیین می­ شود که به حریم شهر معروف است ولو آنکه در آن بتوان به احداث ساختمان پرداخت در حقیقت این اراضی جهت گسترش­های بعدی شهر در نظر گرفته می­ شود، طبق ضوابط شهری ایران در اراضی حریم می­توان به کشاورزی یا فعالیت­های غیرشهری دیگر پرداخت ولی به کارهای عمرانی شهری دیگر ، مثل توسعه مسکن، نمی­ توان اقدام نمود .حریم شهر عبارت است از اراضی و املاک متصل به حد خارجی محدوده­ قانونی شهر که حدود آن طبق تشریفات مقرر در قانون شهرداریها تعیین می شود و شهرداریها موظف به اعمال نظارت در این محدوده می­باشند ( شیعه ، ۱۳۸۶: ۱۶۷).

• • • • 1. 1. محدوده شهر

         

         

     

     

معمولا برای انجام خدمات شهری به منظور ایجاد ساختمان ها، فضاهای شهری و برنامه های عمران شهری، حدودی لازمست که بتوان در آن حدود به انجام خدمات شهری و برنامه ریزی در زمینه این خدمات پرداخت. بنابراین، باید حدودی را برای انجام این خدمات تعیین کرد که معمولا این حدود از طرف مسئولین امور شهری و شهرداری ها مشخص می شود،تا بتوان در یک برنامه زمانی مشخص به نوسازی و گسترش شهر پرداخت؛ و خدمات شهری مورد نیاز را اعم از برق،آب،تلفن،مسکن،فضای سبز،درمان و مانند آنها تامین کرد.این حدود را محدوده شهر می گویند.(شیعه،۱۳۹۰ :۱۳۵۵)

• • • • 1. 1. محدوده خدماتی

         

         

     

     

طبق ضوابط ایران محدوده‌ای که درداخل آن شهرداری در مورد ارائه خدمات شهری و همچنین صدور پروانه ساختمانی برای یک دوره معین اقدام می­ کند محدوده خدماتی نامیده می شود. (‌شیعه، ۱۳۹۰: ۱۱). محدوده ای خدماتی شهر محدوده ای است که تمامی عملیات عمرانی و خدماتی شهرداری( جمع آوری و دفع زباله،تأمین شبکه مناسب گذرگاهی و …) در داخل آن انجام می پذیرد در شهرهای بزرگ، محدوده خدماتی داخل محدوده ی قانونی قرار می گیرد ولی در شهرهای کوچک و متوسط، محدوده خدماتی و قانونی بر هم منطبق می شود( کامیار، ۱۳۸۲: ۱۲۳ ).

• • • • 1. 1. محدوده استحفاظی

         

         

     

     

عبارتست از محدوده ای بزرگتر به دور محدوده ی طرح جامع که اراضی واقع در آن در مقیاس توسعه ی منطقه ی شهری بلند مدت تحت ضوابط خاصی مورد حفاظت یا بهره برداری کنترل شده قرار می گیرد.(رضویان، ۱۳۸۱ :۲۷).حریم استحفاظی در اجرای ماده ۹۹ قانون شهرداری باید چنان تعریف شود که اولا حدود و جهت توسعه مشخص شده در طرح های توسعه شهر(طرح های هادی، جامع و جامع سرزمینی موضوع بند یک ماده ی یک قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی) را لحاظ نموده، ثانیا در حداکثر رشد خود منطبق بر حدود حوزه ی شهری موضوع ماده پنج آیین نامه اجرایی قانون تعاریف و ضوابط کشوری باشد و به گونه ای تعیین گردد که حداقل در پنج سال آتی به تغییر و تجدید نظر در آن نیازی نباشد ( سعید نیا،۱۳۷۸ :۲۴).