از آنجایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اشرف مخلوقات و مصداق بارز انسان کامل است لذا کیفیت رفتار و منش و به عبارتی ادب او در محضر خداوند می تواند بهترین الگو برای مسلمانان بلکه برای بشریت باشد.
همچنان که خداوند می فرماید:
«ôs)©۹ tb%x. öNä۳s9 Îû ÉAqßu «!$# îouqóé& ×puZ|¡ym »(احزاب/۲۱)
( قطعاً برای شما در[ اقتدا به] رسول خدا سرمشقی نیکوست برای آنکس که به خدا در روز بازپسین امید دارد و خدا را فراوان یاد می کنند).
پیامبر اکرم(ص) نهایت ادب را در محضر خداوند داشتند با اینکه معصوم بوده و هیچ گناهی از آن حضرت صادر نشده ولی با این حال بسیار استغفار می نمودند همچنان که در احادیث نیز به آن اشاره گردیده است مثل:
« عن ابی عبدالله (ع) قال : کان رسول الله(ص) یتوبُ الی اللهِ فی کُلِّ یوْمٍ سبعینِ مَرَّطاً قُلْتُ اَکانَ یقول: استغفر الله و اتوب اِلی صَلّی اللهِ عَلیهِ و آله یتوبُ ولا یعود و نحن نتوب و نعود فقال«الله المستعان » (کلینی، ۴/۲۶۶؛ حلی، ۲۸۲)
امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا در هر روز هفتاد مرتبه توبه می فرمود راوی حدیث به امام صادق علیه السلام عرض کرد آیا رسول خدا(ص) استغفرالله و اتوب الیه می گفت امام فرمودند بلکه می گفت اتوبِ الی الله راوی می گوید: من گفتم: رسول خدا(ص) توبه می کرد و دوباره باز نمی گشت اما ما توبه می کنیم دوباره بعد از توبه به سوی گناه بازمی گردیم. امام فرمود از خداوند کمک می خواهیم.
حضرت رسول صلی الله علیه و آله در سفر معنوی ِ معراج، وقتی ایمانش مورد تصدیق قرار گرفت از طرف خود و اهل ایمان عرض کرد:
مؤمنان ایمان به خدا و پیامبران و کتابهای آسمانی و فرشتگان آوردند و بین پیامبران(موسی، عیسی،محمد) فرق نگذاشتند و به همه آنها ایمان آوردند( زیرا تمام آنها دارای یک هدف بودند و برای یک منظور برانگیخته شده اند) و از جان و دل گفتند پروردگارا ما دستورات تو را شنیدیم و اطاعت کردیم و از تو انتظار آمرزش داریم پروردگارا ما را به فراموشی و خطا مؤاخذه نکن، پیامبر اکرم(ص) هر چند از خطا و نسیان معصوم و محفوظ است ولی در مقام دعا خود را در ردیف مؤمنین قرار می دهد و از عقوبت غفلت و فراموشی به خدا پناه می برد. (مضمون آیات آخر سوره بقره)
و به قول طبرسی: این دو به طریق انقطاع الی الله است و در آن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ادب را رعایت نموده و درآن اظهار فقر و نیاز و استعانت از خداوند کرده ، هر چند خداوند هیچ کس را به خاطر غفلت و خطا عذاب نمی کند مگر اینکه علت خطا و اشتباه و فراموشی، سهل انگاری و کوتاهی خود انسان باشد (طبرسی،۲/۴۰۴).
یکی دیگر از دعاهای پیامبر اکرم(ص) به نمایندگی از مؤمنین در سفر معراج این بود که:
« $oY/u wur ö@ÏJóss? !$uZøn=tã #ô¹Î) »( بقره/۲۸۶)«پروردگارا ما را از تکالیف سنگین که گاهی
موجب تخلف افراد از اطاعت پروردگار می شود معاف بدار».البته این نکته قابل ذکر است که با توجه به سوره انعام/۱۴۶،نساء/۱۶۰ بعضی از تکالیف سنگینی بر امتهای پیشین جزو شریعت و در اصلِ آن نبوده بلکه پس از نافرمانیها به عنوان عقوبت و کیفر قرار داده شده است و پیامبر اکرم(ص) ادب را رعایت کرده و از خداوند تقاضا می کنند که آنها را ازآزمایش های طاقت فرسا و مجازاتهای غیرقابل تحمل برکنار دارد و در سوره بقره۲۸۶ «MRr& $uZ9s9öqtB $tRöÝÁR$$sù n?tã ÏQöqs)ø۹$# úïÍÏÿ»x6ø۹$# » حضرت خدا را به عنوان مولا و کسی که عهده دار سرپرستی و پرورش بندگان است می خواند و از او می خواهد آنها را در برابر دشمنان گوناگون پیروز گرداند.
دعای دیگر پیامبروقتی مردم را دعوت به حق نمود و آنان را روگرداندند و کار را بر پیامبر سخت گرفتند و از کارشکنی دست برنداشتند، به تضرع پرداخت و دست به دعا بلند کرد و عرض کرد:
«@»s% Éb>u /ä۳÷n$# Èd,ptø:$$Î/ ۳ $uZ/uur ß`»oH÷q§۹$# ãb$yètGó¡ßJø۹$# ۴n?tã $tB tbqàÿÅÁs? » (انبیاء/۱۱۲).
( گفت: پروردگارا؛[ خودت] به حق داوری کن، و به رغم آنچه وصف می کنید پروردگار ما همان بخشایشگر دستگیر است).
حکومت و داوری خداوند متعال همیشه بر اساس حق می باشد و نیازی نیست پیامبر بگوید خدا به حق داوری کن و لذا اهل تفسیر گفته اند این قید بالحق توضیحی است نه احترازی، چون حکم خدای تعالی جز حق نمی تواند باشد پس کانه ادب را رعایت کرده و گفته:
( خدایا به حکم خودت که حق است حکم کن یعنی حق را برای آنان که به نفعشان است و علیه آنان که به ضررشان است اظهار فرما)(طباطبایی،۱۴/۴۶۹).
و طبرسی از قول یکی از صحابه نقل می کند:
پیامبر اکرم (ص) وقتی به جنگ حاضر می شد عرض می کرد :«رَبِّ اَحْکُمْ بِالحقِّ»
(خدایا به حق حکم کن) یعنی بین من و مشرکین به چیزی که حق را با آن آشکار می کنی فیصله بده. روح این دعا کمال انقطاع و پیوند به پروردگار و بریدگی از غیر او را می رساند و حقیقت تفویض و واگذاری امور و حل مشکلات در آن نهفته است و حضرت(ص) بعد از این دعا خدا را می ستاید و عرض می کند:
«رَبُّنَا الرَّحْمُنُ الْمُسُتَعانُ علی ما تَصِفونَ»
(پروردگار ما به بندگانش رحم می کند خدایی که اهل توحید را در مقابل تکذیب اهل باطل و نسبت فرزند به خدا و توصیف های ناروا کمک می نماید) (طبرسی ، ۱۷۵،۱۶) .
در این دعا پیامبر (ص) میان دو صفت رحمت و یاری که از اصول نعمت ها هستند جمع کرده است و خداوند اسلام را به این دعای آن حضرت نصرت داد و آثار شرک را از مکه معظمه برطرف ساخت و حضرت را بر مشرکان غلبه داد .
در خاتمه شاید بتوان از مجموع آنچه گفته شد چنین استفاده کرد که عنایت انبیاء به دعا و اصرار بر آن در همه حال نمونه ای از ادب انبیاء در برابر خالق است انبیا در هنگام دعا هرگز خود را نمی بینند و عزم تماشای معشوق را دارند که خویش را در نهان و عیان بر دل و دیده ی انسان نمایانده است چنین است که دعا بیش از هر عامل و سبب دیگر در نیل به فلاح مؤثر می باشد و در واقع راهی کوتاه و مستقیم به سوی خداوند تلقی می شود و دعا به منزله برجسته ترین عبادت، آداب و احکام و اسراری دارد که قرآن در خلال بیان دعا و نیایش های انبیاء آداب دعا و احکام آن را مطرح کرده است که به طور مختصر به آنها اشاره گردید .
نتیجه مبحث:
از مضامین دعای انبیاء می توان به آداب زیر دست یافت :
انبیا قبل از هر چیز در دعا از اسم شریف رب ، ربنا ، ربی استفاده می کرده است چون ربوبیت ، واسطه ارتباط بنده با خدا می باشد و فتح باب هر دعایی است.
انبیاء از نعمتی که خدا به آنها ارزانی داشته یاد کرده و بعد از ذکر نعم الهی به ذکر حوائج پرداخته و حوائج معنوی را به طور صریح ذکر می کردند اما حوائج مادی را به طور غیر مستقیم بیان می نمودند و فراخواهی در دعا را فراموش نمی کردند.
ادب عبودیت اینگونه اقتضا می کند که بعد از ذکر نام رب شروع به ثنایی جمیل از پروردگار نمود.
پیامبر اکرم (ص) بالاترین و برترین ادب الگو در ادب نزد خداوند عزوجل است که معروف به امر حسنه می باشد.
انبیاء در انتهای دعا ، در ردیف هر حاجت ، اسمی را از اسماء حسنای الهی مناسب با حاجتشان را ذکر می کردند زیرا هر اسمی برای خود تجلی ویژه ای دارد و رابطه تجلی با آن اسم رابطه خاصی دارد. با تأمل در نیایش انبیا می توان به این دست یافت که رهروان حق به ما آموخته اند که به هنگام دعا و طلب ، ادب را رعایت کرده و هر چه زیبایی و خوبی است به خدا نسبت دهیم و هر چه نقص و بدی است به خود. و همچنین انبیاء به ما می آموزد که وقتی عبد به درگاه حضرت ربوبی می ایستد نباید کلامی که خلاف ادب مقام ربوبی می باشد از او سر زند.
انبیاء هدایت یافتگان به هدایت خدایند هرگز هوای نفس را پیروی نمی کنند و عواطف نفسانی و امیال باطنیشان را درراه خدا بکار برده و از آنها غرضی جز رضای خدا ندارند .
فصل چهارم
ادب دعا در محضر خداوند
مقدمه:
از جمله شئوون ادب در برابر خداوند، ادب در مقام دعا و نیایش است . دعا در دین ما جایگاه و ارزش بسیار بلندی دارد و از برترین اعمال بحساب می آید ارزش و اهمیت دعا در فرهنگ اسلامی از سفارش های قرآن کریم و معصومین(ع) معلوم می شود این تأکید بسیار زیاد،نشانگر جایگاه ویژه دعا در اسلام است تا جایی که رسول گرامی (ص) آن را مغز عبادت می دانند. یکی از مهمترین و اساسی ترین آرزوهای بشر ارتباط با خداست و آدمی فطرتاً دوست دارد از محبوبیت خداوند برخوردار گردد و همواره در تکاپو و تلاش است که برای وی فرصتی پیش آید که با تقّرب به خدا به مقصودش نائل آید و دعا بهترین وسیله ای است که در رسیدن به این امر مهم، او را یاری دهد.
اهمیت نیایش را می توان از آیاتی که خود بصورت دعا آمده است فهمید پروردگارا عطا فرما ما را در این سرای توفیق بندگی و در آن سرای جزای نیک نگه دارما را از عذاب دوزخ.(بقره/۱۹۷)
و همچنین قرآن کریم در مورد اهمیت دعا می فرماید:
«ö@è% $tB (#àst7÷èt ö/ä۳Î/ În1u wöqs9 öNà۲ät!$tãß ( ôs)sù óOçFö/¤x. t$öq|¡sù ãbqà۶t $JB#tÏ۹ »( بگو اگر دعا و عبادت شما نباشد، پروردگارم به شما بهائی نمی دهد ، شما(حق را) تکذیب کردید، پس به زودی (کیفر آن) دامن گیرو ملازم شما خواهد بود)(فرقان/۷۷). بر اساس این آیه آنچه به انسان ها ارزش در پیشگاه خداوند متعال می دهد همان ایمان و دعا و توجه به پروردگار و بندگی او است و خداوند در این آیه شریفه برای کسانی که دعا نمی کنند هیچ جایگاه و اهمیتی قرار نداده بنابراین از این کلام فهمیده می شود که جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند به اندازه ی دعا کردن او و ارزش او به قدر اهتمام و توجّه به مناجات و خواندن اوست.
و در آیه ی ۱۸۶ سوره بقره نیز اهمیت و جایگاه دعا در قرآن روشن می شود در این آیه خداوند سبحان با صراحت تمام، بندگان خود را دعوت به نیایش کرده و وعده ی اجابت داده و نزدیک بودن خود را بیان فرموده است.
«#sÎ)ur y7s9r’y Ï$t6Ïã ÓÍh_tã ÎoTÎ*sù ë=Ìs% ( Ü=Å_é& nouqôãy Æí#¤$!$# #sÎ) Èb$tãy ( (#qç۶ÉftGó¡uù=sù Í< (#qãZÏB÷sãø۹ur Î۱ öNßg¯=yès9 crßä©öt »
(و چون بندگان من از تو درباره ی من بپرسند،همانا من نزدیکم و دعاکننده را وقتی که مرا بخواند پاسخ می دهم،پس آنها نیز دعوت مرا اجابت کنند و به من ایمان بیاورند باشد که راه یابند).
در این آیه نیز دعا و نیایش به عنوان یکی از وسایل ارتباط با خدا یاد شده است و خداوند تصریح فرمودند که هرگاه بندگان از او درخواستی بنمایند دعای آنها را اجابت می کند.
خداوند متعال در آیات مختلف[۴] دیگری از قرآن بطور مستقیم و غیرمستقیم به بیان فضیلت و اهمیت دعا سخن به میان آورده است و اهل بیت علیهم السلام نیز که مفسران حقیقی قرآن کریم هستند این مقوله بسیار مهم و مؤثر در زندگی ما را بسیار بیشتر بر ایمان توضیح و تبین کرده اند.
مرحوم طبرسی از پیامبر اکرم(ص) روایت کرده اند که:«الدّعاءُ هُوَ العِبادَهَ» دعا عبادت است(مجمع البیان،۲۱/۲۹۱).
دربحارالانوار آمده است که بگو خداوندمن،اگر دعای شما نبود به شما اعتنا نمی کرد (مجلسی،۹۳/۲۹۱) وهمچنین پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:
: i نقطه مطلوب برای محاسبه مشتق فشار
tp : مدت زمان برداشت از چاه قبل از بستهشدن
Δt : مدت زمان بستهماندن چاه
۳-۴- نرمالیزهکردن
نرمالیزهکردن دادههای ورودی به شبکههای عصبی احتمال اشباع شدن شبکه را کاهش داده و منجر به افزایش سرعت همگرائی آن در مرجلهی آموزش میشود. بنابراین دادههای مشتق فشار در بازهی [۱+ ۱-] نرمالیزه شدهاند. برای نرمالیزهکردن دادهای مشتق فشار، از رابطهی (۳-۲) استفاده شدهاست.
(۳-۲)
در رابطهی (۳-۲):
: X normalized نرمالایز شدهی دادهی مشتق فشاری Pi
: X min حداقل مقدار مشتق فشار در هر نمودار
: X max حداکثر مقدار مشتق فشار در هر نمودار
بعد از مشتقگیری و نرمالیزهکردن، دادههای چاهآزمائی به دادههای مشتق فشار نرمالایز تبدیل شده که قابلیت ارائهشدن به شبکه برای آموزش و تست را دارا میباشند. شایان ذکر است که تمامی دادههای چاهآزمائی (دادهی شبیهسازی و یا میدانی) قبل از واردشدن به شبکه، باید مراحل مذکور را سپری کرده باشند که قابلیت لازم را برای تشخیص مدل مخزن داشته باشند.
در ادامهی این فصل، مدلهای مخزنی مختلف بهصورت جزئیتری مورد بررسی قرار گرفته، نمودارهای مشتق فشار آنها نیز ارائه شدهاست.
۳-۵- ساختار شبکه عصبی
همانطور که قبلا خاطر نشان شد هدف از این تحقیق، استفاده از روش نوین شبکههای عصبی مصنوعی در تحلیل دادههای چاهآزمائی میباشد. که به مراتب از دقت بالاتر نسبت به روشهای تجربی رایج برخوردار است.
روش کار به اینصورت است که در ابتدا داده های چاهآزمائی به دستآورده را به عنوان دادههای آموزشی جهت انجام آموزش به شبکه پرسپترون چند لایه اعمال میشود که خروجی مطلوب متناظر آنها نیز در اختیار شبکه میباشد. با بهره گرفتن از الگوریتم آموزشی اعمالشده به شبکه، ابتدا خروجی متناظر با دادههای ورودی محاسبه میشود. خروجی حاصل از شبکه با خروجی مطلوب که متناظر با دادههای ورودی است مقایسه شده و خطای موجود بین خروجی مطلوب و خروجی حاصل از شبکه محاسبه میگردد و سپس به کمک روابط توزیع خطا، خطای حاصل بر روی پارامترهای قابل تغییر شبکه که همان مقادیر وزن و بایاس هستند، توزیع میگردد و مجدداً فرایند محاسبه خروجی شبکه انجام میگیرد. با توزیع خطا در هر مرحله برروی پارامترهای شبکه، این پارامترها به روزشده و با هر مرحله تکرار فرایند محاسبه خروجی به مقادیر نهایی وزن و بایاس نزدیکتر میشوند. مقادیر نهایی وزن و بایاس زمانی حاصل میشوند که کمترین میزان خطا بین خروجی شبکه و خروجی مطلوب وجود داشته باشد. در این حالت است که بهترین تخمین ممکن توسط شبکه صورتگرفته و شبکه آموزش دیدهاست.
بنابراین پس از آموزش شبکه و اعتبارسنجی آن بهوسیله تست با اطلاعات موجود، یک شبکه عصبی بر اساس اطلاعات چاهآزمائی بهدست میآید که این شبکه می تواند اطلاعات چاهآزمائی را بهخوبی تفسیر کند.
در مجموع ۳۵۷۴ دسته دادهی چاهآزمائی مختلف با بهره گرفتن از شبیهسازی تولید شدهاست. . از آنجایی که تعداد دادههای تولیدشده برای مدلهای مختلف و توزیع دادههای استفادهشده در مرحله آموزش و تست و صحه گذاری[۱۳۸] شبکه به صورت تصادفی و رندوم انتخاب و تولید شدهاست، بنابراین تنها به بیان اینکه در این پروژه میزان ۸۰% از داده ها برای آموزش، ۲۰% برای آزمون استفاده شدهاست، بسنده کرده و میزان دقیق داده های مربوط به آموزش و تست مربوط به هر مدل را در قسمت نتایج برای شبکه مورد نظر خواهیم آورد. که در جدول (۳-۳) میزان کل داده های تولیدی و تعداددادههایی که برای آموزش و تست شبکه استفاده شده است آورده شده است.
جدول (۳-۳): تعداد دادهی تولیدشده برای هر مدل و توزیع دادههای آموزشی و آزمون
تعداد دادهی تست |
تعداد دادهی آموزش |
تعداد دادهی تولیدی |
مدلهای مخزنی انتخابشده | |
۷۸ | ۳۱۶ | ۳۹۴ | مخزن همگن فشار ثابت، بدون جریان و بدون مرز محدود (مدل ۱) | |
۹۹ | ۴۰۰ | ۴۹۹ | مخزن همگن فشار ثابت، بدون جریان با مرز گسل منفرد فشار ثابت (مدل ۲) | |
۷۱ |
این وجه کارت امتیازی شامل چند شاخص عمومی اصلی و یک سری شاخصهای فرعی است. شاخصهای اصلی عبارت از رضایت مشتری، حفظ مشتری، جذب مشتری جدید، سوددهی مشتری و سهم بازار در بخشهای بازار و مشتری مورد رقابت میباشند. سری دیگر شاخصهای این وجه، مربوط به سنجش عواملی هستند که برای مشتری ایجاد ارزش کرده و از این طریق وضعیت شاخصهای اصلی را تعیین میکنند.( رابرت کاپلان،دیوید نورتن ۱۹۹۲)
عوامل ایجاد ارزش برای مشتریان در سه گروه زیر دستهبندی شدهاند:
مشخصه های محصول یا خدمت شامل زمان انتظار مشتری، قیمت، کیفیت، نحوه کارکرد، و بیهمتایی (تمایز) محصول و یا خدمت.
تصور ذهنی مشتری از سازمان و شهرت و اعتبار آن که شامل تصور مردم از کیفیت کالای مورد فروش و امانت و صحت کار سازمان است.
رابطه با مشتری شامل امانتداری و قابلیت اطمینان و سرعت پاسخگویی سازمان به مشتری و خدمات پس از فروش.
۲-۲-۱-۲-۳ وجه رشد و یادگیری
یادگیری و رشد سازمان از سه منبع اساسی نیروی انسانی، سیستم های اطلاعاتی و دستورالعملها و رویههای سازمانی حاصل میشود. سطح دستیابی به قابلیتها و توانمندیهای ویژه در این منابع در وجه یادگیری و رشد کارت امتیازی مورد سنجش قرار میگیرد.
جهت سنجش اهداف مربوط به این وجه، عواملی همچون میزان دسترسی مشتری به اطلاعات و فرآیندهای داخلی توسط مدیران و کارکنان عملیاتی در خصوص سیستمهای اطلاعات و میزان همسویی انگیزههای کارکنان با رسالت و اهداف سازمان در خصوص دستورالعملها و رویههای سازمانی مورد ارزیابی قرار میگیرند( رابرت سیمونز ۲۰۰۰)
۲-۲-۱-۲-۴ وجه فرآیندهای داخلی
در وجه فرآیندهای داخلی کارت امتیازی متوازن، مدیران ابتدا فرآیندهای داخلی کلیدی را که باید جهت اجرای استراتژی بر آنها تأکید شود معین میکنند (این فرآیندها سازمان را به ایجاد ارزش برای جذب و حفظ مشتری مورد نظر و تأمین انتظارات سهامداران قادرمی سازند) .(رابرت کاپلان،دیوید نورتن ۱۹۹۶), ( رابرت سیمونز ۲۰۰۰)
هر واحد کسبوکاری مجموعه فرآیندهای خاصی جهت ایجاد ارزش برای مشتریان و نتایج مالی برای سهامداران دارد. رویکرد کارت امتیازی مدل زنجیره ارزش پورتر را به عنوان الگوی عمومی جهت بهکارگیری در وجه فرآیندهای داخلی انتخاب میکند، که شامل سه فرایند نوآوری، فرآیندهای عملیات و خدمات پس از فروش میباشد ( همان منبع)
۲-۲-۱-۳ روابط علی و معلولی موجود بین وجوه کارت امتیازی متوازن
شاخصهای موجود در چهار وجه کارت امتیازی متوازن توسط زنجیرههای علی و معلولی به طور سلسله مراتبی با یکدیگر ارتباط دارند، برای مثال برگشت سرمایه میتواند شاخصی در وجه مالی باشد، تعیینکننده این شاخص مالی میتواند، فروشهای مکرر و توسعهیافته به مشتریان فعلی باشد که در نتیجه درجه بالای وفاداری مشتری ایجاد میشود. وفاداری مشتری در وجه مشتری کارت امتیازی وارد میشود. ولی سازمان چگونه وفاداری مشتری را به دست میآورد؟ تحلیل اولویتهای مشتری ممکن است مشخص کند که تحویل به موقع ارزش بالایی برای مشتری دارد بنابراین تحویل به موقع بهبودیافته برای دستیابی به وفاداری مشتری در وجه مشتری کارت امتیازی متوازن جا میگیرند.
این فرایند با پرسش اینکه چه فرآیندهای داخلی سازمان باید جهت دستیابی به تحویل به موقع بهبود داده شوند، ادامه مییابد. برای دستیابی به زمان تحویل بهبودیافته، ممکن است واحد کسبوکار به زمان سیکل کوتاه و کیفیت بالا در فرآیندهای عملیاتی نیازمند باشد که هر دو در وجه فرآیندهای داخلی کارت امتیازی آورده میشوند.
سازمان، کیفیت و زمان سیکل فرآیندهای داخلیاش را با آموزش و بهبود مهارت کارکنان عملیاتی- موردی که در وجه یادگیری و رشد کارت امتیازی آورده میشود- بهبود میدهد. بدین ترتیب، یک زنجیره کامل از ارتباطات علت و معلولی به صورت یک بردار ستونی از چهار وجه کارت امتیازی متوازن ایجاد میشود
۲-۲-۱-۴ فازهای توسعه کارت امتیازی متوازن
توسعه یک کارت امتیازی متوازن میتواند به سه فاز اصلی تقسیم شود
طراحی شاخصهای عملکردی
-
- اجرای شاخصهای عملکردی
استفاده از شاخصهای عملکردی
فاز طراحی میتواند به دو زیر فاز تقسیم شود: یکی شناسایی اهداف کلیدی که بایستی اندازه گرفته شوند و دیگری طراحی شاخصها.
یکی از مهمترین سؤالاتی که کارت امتیازی متوازن که به جواب میدهد این است “شرکت از چه نوع شاخصهایی بایستی استفاده کند؟” نقطه اساسی و متفاوت در تهیه این پایاننامه تهیه اهداف کلیدی و شاخصهای ( سنجههای منظر مشتری ) از طریق تعریف مدل بومی و رضایتمندی مشتری در شرکت فولاد میباشد. و هدف اصلی این است که کارت امتیازی متوازن وسیلهای مشخص جهت اجرای یک سیستم سنجش عملکرد بر اساس سنجههای مشخصشده در شرکت فراهم بنماید
۲-۲-۲ رضایمتندی مشتری :
عبارت است از احساسات خوشایند یا ناخوشایند مشخص که از مقایسه عملکرد ذهنی در قیاس با انتظارات مشتری ، ناشی میشود. (کاتلر، فیلیپ،۱۳۹۱، ۷۵)
رضایتمندی مشتری درجهای از عملکرد واقعی یک شرکت است که انتظارات مشتری را برآورده میکند هر چه کیفیت درک شده توسط مشتری بتواند انتظارت وی را تأمین نماید مشتری احساس رضایت بیشتری خواهد کرد و احتمالاً خرید خود را تکرار خواهد کرد. ( دیواندری و دلخواه ۱۳۸۲،۱۸۸ )
رضایتمندی از یک خدمت را میتوان از طریق مقایسه انتظارات شخص از خدمات یا برداشت وی از خدمات ارائهشده تعریف نمود . اگر خدمات ارائهشده از حد انتظارات مشتری فراتر باشد ، آن خدمات فرحبخش و فوقالعاده قلمداد میشود. وقتی انتظارات مشتری از خدمات با برداشت او از خدمات ارائهشده منطبق شود کیفیت خدمات ارائهشده رضایتبخش است. (فیتز سیمونز[۱۷] ۱۳۸۲ ،۶۶و۶۷)
به اعتقاد ژوران[۱۸]، رضایت مشتری عبارت است از حالتی که مشتری احساس میکند ویژگیهای محصول یا خدمات با انتظاراتش سازگار است. ژوران ناخرسندی مشتریان را به عنوان یک مفهوم جداگانه در نظر میگیرد وبیان میکند که نارضایتی مشتری حالتی است که در آن، نواقص و معایب محصول یا خدمت موجب ناراحتی، شکایت و انتقاد مشتری میشود. به عقیدهی وی، رضایت و عدم رضایت مشتری در تضاد باهم نیستند. در واقع، رضایت مشتری، ناشی از ویژگیهای محصول یا خدمات عرضهشده میباشد که او را برای خرید یا استفاده از آن ترغیب می کند(ندوسیبی[۱۹] ،مالهوترا[۲۰]، وا[۲۱]ه ،۲۰۰۹)
از سوی دیگر، عدم رضایت مشتری از نواقص و کمبودهای موجود در محصول یا خدمت سر چشمه میگیرد که موجب دلخوری و شکایت مشتریان خواهد شد. نتایج مطالعاتی که در زمینه علل شکست سازمانهای ناموفق صورت گرفته است، نشان میدهد که ۶۲ درصد از آنها رضایت مشتری را یک اولویت نمیدانند. در سازمانهای مشتری مدار، مشتریان کاملاً راضی، در طول دورهی یک تا دو ساله، ۶ برابر بیشتر از مشتریان راضی خرید مجدد انجام میدهند.(یائو[۲۲] ، چیوسیانگ[۲۳] ، جیمز[۲۴] ، ۲۰۰۷)
سودرلند نشان داد که هم بستگی مثبتی بین رضایت مشتری و سه نوع رفتار او (تبلیغات دهان به دهان، بازخورد به عرضهکننده و وفاداری) وجود دارد. تبلیغات دهان به دهان مثبت، نیاز به هزینههای بازاریابی را کاهش میدهد و در صورت جذب مشتریان جدید حتی ممکن است موجب افزایش درآمد گردد. لذا افزایش مشتریان راضی، یکی از سیاستهای اصلی در هر کسبوکار میباشد. به منظور حفظ قابلیت رقابت و دستیابی به اهداف سازمان، سطح رضایت مشتریان همواره باید ارتقا یابد (اکلوف[۲۵] ، وستلد[۲۶] ، ۲۰۰۲)
از سوی دیگر، به عنوان نخستین گام برای بهبود سطح رضایت مشتریان، ضروری است که سطح فعلی رضایت مشتریان معین شود. خواستهها و انتظارات مشتریان از محصولات و خدمات دلخواه، هر لحظه، در حال تغییر است ( فورنل[۲۷] ، ۲۰۰۷) به همین دلیل، رضایت مشتری همواره باید مورد سنجش قرار گیرد (سودرلند[۲۸] ، ۱۹۹۸ ) ، (بادن[۲۹] ،بولتن[۳۰] ، کنرکدیچت[۳۱]، اسپیلر[۳۲] ، ۲۰۰۹)
هدف اصلی از سنجش رضایت مشتری آن است که با دریافت بازخورد از مشتریان ، فعالیت با و منابع سازمان را به گونهای هدایت نماییم که در نهایت، مهمترین هدف سازمان که همانا حفظ مشتری و برقراری رابطه بلندمدت با اوست، تأمین گردد(چانگ[۳۳] ،یونگ تینگ[۳۴] ، ۲۰۰۹)
در مطالعات گذشته، برای سنجش رضایت مشتری، از سه شاخص استفاده شده است که مستقیماً با بهره گرفتن از نظر مشتریان صورت میگیرد.
۲-۲-۲-۱ منافع اندازهگیری رضایتمندی مشتری :
اندازهگیری رضایتمندی مشتری منافع بسیاری برای سازمان دارد که عمدهترین آنها عبارتاند از :
۱-نتایج اندازهگیری رضایتمندی مشتری میتواند برای یافتن نقاط قوت و ضعف مهم در عرضه محصول یا خدمت و تمرکز کاراتر تلاش با بر بهبود این مسائل مورد استفاده قرار گیرد.
۲-بسته به زمینه صنعت ، نتایج اندازهگیری رضایتمندی مشتری ممکن است برای تخمین درجه وفاداری مشتری به کار رود که برای درآمدهای بلندمدت ضروری است.
۳- اندازهگیری رضایتمندی مشتری ، تأمینکنندگان سازمان را قادر میسازد عملکرد واحدهای تجاری مختلف را در بازههای زمانی و موقعیتهای مختلف مقایسه نمایند.
۴-اندازهگیری رضایتمندی مشتری برای بررسی اثربخشی تلاشهای طراحی مجدد اجزای سیستم تحویل خدمت ، مفید است .
۵- رضایتمندی مشتری میتواند به عنوان یک اساس و پایه برای تقسیمبندی مشتری به کار رود.
۶-مطابق نظر مک کل کندی و اشنایدر اندازهگیری رضایتمندی مشتری یک عمل بیطرفانه نبوده بلکه یک عمل مداخلهجویانه است. نظرات مشتریانی که رضایتمندی آنها اندازهگیری میشود میتواند به وسیله فرایند اندازهگیری تحت تأثیر قرار بگیرد.
۷- اندازهگیری رضایتمندی مشتری میتواند توسط تأمینکننده به عنوان یک عمل سمبولیک برای تشریح و اثبات رفتاری مشتری و اثبات رفتار مشتری محور مورد استفاده قرار گیرد. (بزرگی ،۲۰۰۶،۳۳)
۲-۲-۲-۲ فرایند سنجش رضایتمندی مشتری :
طراحی ، اجرا و استفاده از برنامه سنجش رضایتمندی مشتری [۳۵](CSM) بهترین تفکر در ایجاد فرایند تکراری و متوالی برنامه مذکور است . به دلیل اینکه خصوصیات مشتریان و محصولات شرکت ، شرایط رقابتی و گرایشهای مشتریان به طور دایم در حال تغییر است لذات برنامه سنجش رضایت مشتری نیز نیاز به تغییر دارد . اما فرایند طراحی ، اجرا و استفاده از این برنامه ثابت خواهد بود .این فرایند بدر نمودار شماره ۱ نشان داده شده است (مهدی مجیدی نیا ، ۲۲و۲۳)
فناوری اطلاعات به معنی فرآیندها و تجهیزاتی است که افراد با بهره گرفتن از آنها اطلاعات را در قالب متن، تصویر یا صدا تولید، سازماندهی، ارائه یا منتشر میکنند (هی سانگ[۲۱]، ۲۰۰۱؛ نقل در مشهدی، رضوانفر، و یعقوبی، ۱۳۸۰، ص ۱۵۳).
بیریسکت، متین، و کاراکاس[۲۲] (۲۰۰۹، ص ۱۴۳۳) فناوری اطلاعات را ابزارهای استفاده شده برای ایجاد، جمعآوری، ذخیره، پردازش، بازیافت، گسترش و نگهداری اطلاعات متون میدانند.
عفتنژاد (۱۳۸۱؛ نقل در جوکار و یاریپور، ۱۳۸۸، ص ۱۷۸) فناوری اطلاعات را اینگونه تعریف میکند که، امروزه دستگاه های جدید انتقال اطلاعات نظیر تلفن، تلگراف، دورنگار؛ ظهور شبکه های رایانه ای محلی، ملی، منطقهای و بین المللی نظیر اینترنت و ابزارهای ذخیرهسازی نظیر لوحهای فشرده نوری از محملهای تولید، اشاعه و انتقال اطلاعات هستند. همهی ابزارهای ذکر شده که در گردآوری، سازماندهی، ذخیره، تولید، اشاعه و انتقال اطلاعات از آنها استفاده میشود، فناوری اطلاعات نامیده میشوند. به بیان ساده هر نوع فناوری و هر روش و ابزاری که در تولید و انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرد فناوری اطلاعات است
از نظر بهجتی (۱۳۸۶، ص ۵) فناوری اطلاعات عبارت است از مجموعهی وسیعی از اجزاء، ابزارها و قابلیتها جهت تولید، ذخیرهسازی و انتشار اطلاعات در قالب دانش.
فناوری اطلاعات عبارت است از قابلیتها و روش های متنوعی که در ایجاد، ذخیرهسازی، گسترش و توزیع داده ها و اطلاعات و همچنین تولید دانش مورد استفاده قرار میگیرند (سن، ۱۳۸۶، ص ۳۷).
در دانشنامه کتابداری و اطلاعرسانی، برای اصطلاح فناوری اطلاعات سه تعریف ارائه شده است:
-
- فناوری اطلاعات عبارت است از توسعه و تدوین منابع اطلاعاتی به وسیلهی رایانه و ایجاد ارتباط از راه دور به وسیلهی کانالهای الکترونیکی به نحوی که دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی به
وسیلهی تلفن و ارتباط تلویزیونی میسر گردد و برون دادهای رایانه ای در قالبهای الکترونیکی قابل انتقال به گیرنده های دوردست شود؛
- فناوری اطلاعات عبارت است از توسعه و تدوین منابع اطلاعاتی به وسیلهی رایانه و ایجاد ارتباط از راه دور به وسیلهی کانالهای الکترونیکی به نحوی که دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی به
-
- مجموعه ابزارهای اطلاعاتی، اعم از وسایل ارتباط از راه دور، ابزارهای دیداری و شنیداری و
ماشینهای مربوط، توأم با دانش، مهارت و شیوهی استفاده از آنها در تولید، پردازش و دبیزش اطلاعات به منظور انتقال اطلاعات به جامعهی استفاده کننده؛ و
- مجموعه ابزارهای اطلاعاتی، اعم از وسایل ارتباط از راه دور، ابزارهای دیداری و شنیداری و
-
- فراهمآوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعهی اطلاعات شفاهی، تصویری، نوشتاری و رقمی به
وسیلهی وسایل الکترونیکی، رایانه و ارتباط از راه دور (سلطانی و راستین، ۱۳۸۸، ص ۲۳۶).
- فراهمآوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعهی اطلاعات شفاهی، تصویری، نوشتاری و رقمی به
تعریفی که نیکبخت (۱۳۸۸، ص ۹) از فناوری اطلاعات ارائه میدهد بدین صورت است که فناوری اطلاعات عبارت است از روشهایی که فرد را در ضبط، ذخیرهسازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری میدهند، و شامل فناوریهایی نوین مانند: رایانه، انتقال از طریق دورنگار و دیگر وسایل ارتباطی است.
از سوی دیگر، درودی (۱۳۸۹، ص ۲۱) عقیده دارد که فناوری اطلاعات مجموعهای از نظامها، پردازشها یا روشهایی است که در ارتباط با مجموعهای از فعالیتهای اثربخش توسعه یافته است.
فرهادی (۱۳۹۰، ص ۲۸) فناوری اطلاعات را فن بهرهبرداری از اندیشهی انسانی میداند.
بهرهبرداری بهینه از اندیشه، یعنی سپردن امور شناخته شده، تکراری و غیرخلاق به ماشین
(از طریق خودکارسازی عملیات) و آزادسازی اندیشه و مهارتهای انسانی جهت مکاشفه در
ناشناختهها.
با توجه به تعاریف ارائه شده، فناوری اطلاعات را میتوان به کارگیری دانش و تخصص در عرصهی تمامی فناوریهایی دانست که با تکیه بر سختافزارها، نرمافزارها، ارتباطات شبکهای و زیرساختهای رایانه ای به فرایند جمعآوری، ذخیرهسازی، سازماندهی، بازیابی، اشاعه و بهطور کلی پردازش مدون اطلاعات میپردازند.
۲-۲-۲٫ تاریخچه فناوری اطلاعات
در عصر کشاورزی یعنی در طول سالهای قبل از ۱۸۰۰میلادی، اکثریت قریب به اتفاق مردم بر پایهی فعالیتهای کشاورزی زندگی میکردند. در این عصر کل افراد خانواده در یک همکاری نزدیک بر روی قطعه زمینی محدود کار میکردند. برای این خانواده با اهمیتترین چیز، همین قطعه زمین بود. با گذشت زمان و توسعهی ابزارها و فنون جدید، کشاورزان توانستند از زمین خود با کار و فعالیت کمتر محصولات بیشتری برداشت نمایند. وجود محصولات بیشتر آنان را ترغیب به معاوضه و یا فروش محصولات به منظور دریافت خدمات دیگر نمود (بهجتی، ۱۳۸۶، ص ۲). همین روند باعث توسعهی بخش غیرکشاورزی و انقلابی در توسعهی جوامع شد.
با پیدایش عصر صنعت، کارگران موفق شدند توانایی های خود را با بهره گرفتن از ماشینها توسعه دهند و در واقع تعاملی بین کارگران و ماشینها به وجود آمد، به نحوی که در قرن ۱۹ میلادی ماشینها اصلیترین ابزار کارگران شدند و روز به روز تعداد کارگران کارخانه ها و بخشهای صنعتی افزایش پیدا کرد. در اواسط قرن ۲۰ در اکثر جوامع پیشرفته، کارگران از کشاورزی به پیشههای صنعتی روی آوردند. البته هنوز شماری از کشورها، کشاورزی همچنان محوریت اکثر مشاغل را به عهده دارد.
در عصر اطلاعات، اگرچه کشاورزی و صنعت هنوز هم اهمیت زیادی دارند، اما اکثر افراد شاغل در حال ایجاد، توزیع و استفاده از اطلاعات هستند. در این عصر، تمامی افراد با یکدیگر تعامل و مشارکت دارند و مهمّترین ابزار موجود در عصر اطلاعات، فناوری اطلاعات است (سن، ۱۳۸۶، ص ۳۱).
فناوری اطلاعات در عصر حاضر یکی از عوامل موفقیت در کسب و کار است. بهجتی (۱۳۸۶، ص ۳) در جدول زیر تکامل تدریجی عصر اطلاعات، را نشان داده است:
جدول ۲-۱٫ تکامل تدریجی عصر اطلاعات
عصرها فاکتورها |
عصر کشاورزی | عصر صنعت | عصر اطلاعات |
بازه زمانی | قبل از ۱۸۰۰ | از ۱۸۰۰ تا ۱۹۵۷ | ۱۹۵۷ تاکنون |
اکثریت نیروی کار | کشاورزان | کارگران کارخانه | کارکنان دانش |
پژوهش موریتز و همکاران (۲۰۰۰)، که یک فراتحلیل بود؛ بر پایه چهل و پنج مطالعه انجام شده شکل گرفت. آنها ارتباط شاخص های انتظارات خودکارآمدی و عملکرد را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان می دهند که ارتباط میان عملکرد و خودکارآمدی در موقعیت های ورزشی همیشه یکسان نیست و عواملی مانند روش اندازه گیری، شاخص های عملکرد و خودکارآمدی می تواند این ارتباط را تحت تاثیر قرار دهد (محمدزاده،۱۳۸۴).
باندو بیدل و تومانیز(۲۰۰۱)، ارتباط متقابل اسنادهای سببی و انتظارات خودکارآمدی را تحت تاثیر متغییرهای تعدیل کننده شکست و موفقیت مطالعه کرده اند. نتایج نشان می دهد، رابطه خودکارآمدی و اسنادها تحت تاثیر ادراک های فرد مبنی بر موفقیت و یا شکست در عملکرد قرار دارد. موفقیت موجب ارتباط مثبت میان اسنادها و خودکارآمدی و شکست این رابطه را به همبستگی منفی تبدیل می کند. از سویی وجود رابطه میان پایداری اسنادها می تواند به عنوان پیش بینی کننده نسبتاً مطمئنی برای باورهای خودکارآمدی در شرایط موفقیت عمل کند و ورزشکارانی که باورهای خودکارآمدی ایشان در مرحله قبل و بعد از رقابت افزایش می یابد دارای اسنادهای درونی و پایدارتری نسبت به ورزشکارانی هستند که باورهای خودکارآمدی آنها بعد از رقابت نسبت به قبل از آن دچار تزلزل می شود (محمدزاده،۱۳۸۴).
ریس، اینگلدو و هاردی (۲۰۰۵) اسنادها در روان شناسی ورزش را در مطالعه موردی، بررسی کردند. در این تحقیق، هفت زیر فصل با توجه به ادبیات مروری و مباحث نظری پیشنهاد شد: نظریه اسنادی در تمرین، ارتباط پایداری، تمایز و اجماع اطلاعات در ابعاد اسنادی؛ کنترل پذیری به عنوان بعد اولیه اسنادی؛ تعمیم کنترل پذیری، ارزیابی اسنادها، کاربردها برای تمرین؛ متن اجتماعی (کافی و ریس،۲۰۰۷و ریس و همکاران، ۲۰۰۵).
کافی و ریس (۲۰۰۷)، در تحقیقی اثرات اصلی و تعاملی اسنادهای کنترل پذیری بر خودکارآمدی را سنجیدند. نتایج نشان داد افرادی که عملکرد را به طور موفقیت آمیز درک کردند، خودکارآمدی بعدی بالاتری هنگام اسنادهای ثابت در طول زمان در میان موقعیت های ویژه برای خود، داشتند. و اسنادهای کنترل پذیر اثر معنی داری بر خودکارآمدی نداشت. برای گروه کمتر موفق، اسنادهای کنترل پذیری با اثری اصلی بر خودکارآمدی بعدی و با اثری تعاملی بر کلیّت، مرتبط بود. بدین صورت که نگرش قابل کنترل تر، باعث خودکارآمدی بالاتر بود. درک علل به طور کلی مرتبط با کنترل پذیری بالاتر و در نتیجه خودکارآمدی بعدی بالاتر بود (کافی و ریس،۲۰۰۷).
فول و همکاران (۲۰۰۸)، در تحقیقی با عنوان تغییرات بازخورد اسنادی در اسنادهای کارکردی و غیر کارکردی، انتظارات موفقیت، امیدواری و پایداری کوتاه مدت در یک ورزش جدید؛ ۳۰ گلف باز تازه کار که اسنادهای کارکردی و غیر کارکردی برای شکست در پیش آزمون داشتند را آزمودند.آزمودنی ها به طور تصادفی به سه گروه مداخله تقسیم شدند:
-
- بازخورد اسنادی کارکردی (درونی، قابل کنترل و ناپایدار)
-
- بازخورد اسنادی بدکارکردی (خارجی، غیرقابل کنترل و پایدار)
-
- بدون بازخورد اسنادی
تحلیل اندازه ها آشکار کرد که تغییرات بازخوردی اسنادی با نوع بازخورد مرتبط است. بازخورد اسنادی کارکردی، بهبودهایی در اسناد علّی در مورد شکست به علاوه در انتظارات موفقیت، امیدواری و پایداری بعد از شکست ایجاد کردند. در مقابل، بازخورد اسنادی نامطلوب، پس رفت هایی در اسناد علّی در مورد شکست و انتظارات موفقیت، امیدواری و پایداری بعد از شکست کمتری ایجاد کردند. اثرات بازخورد اسنادی مهم تر از اسنادهای کارکردی یا غیر کارکردی اولیه افراد در مورد شکست است. یعنی پیشرفت یا پسرفت، وابسته به نوع بازخورد دریافتی نسبت به اسناد اولیه بود (لی فول و همکاران، ۲۰۰۸).
هانراهان وسرین (۲۰۰۸) تفاوت های جهت گیری پیشرفت هدف و سبک های اسنادی را با توجه به جنسیت و سطوح شرکت و نوع ورزش، مورد مطالعه و بررسی قرار دارند. ورزشکاران انفرادی، اسنادهای درونی، ثابت، کلی و غیر قبال کنترل برای وقایع مثبت، و اسنادهای درونی تر برای وقایع منفی نسبت به ورزشکاران تیمی داشتند. ورزشکاران زن رقابتی، اسنادهای خاص (قابل کنترل) برای نتایج مثبت نسبت به زنان ورزشکار به صورت تفریحی، داشتند (محمدزاده،۱۳۸۴).
کافی و ریس(۲۰۱۱)، تحقیقی که با عنوان تاثیرات بازخورد اسنادی بر روی خودکارآمدی و اجرای تکلیف در مواقع شروع و تکرار شکست انجام دادند. در دو آزمایش مجزا تاثیر دست کاری ابعاد اسنادی کنترل پذیری و پایداری را بر روی شکست در اجرای آزمودنی ها سنجیدند. در آزمایش اول که شامل کوشش های پرتاب دارت با چشمان بسته بود، آزمودنی ها پس از کوشش ها بازخورد منفی (دروغ) دریافت می کردند که نتایج نشان داد سطح خودکارآمدی شرکت کنندگان پایین آمد و اجرایشان نیز ضعیف شد. در آزمایش دوم نشان داده شد که ادراکات جدید آزمودنی ها از تکرار شکست در اجرا سبب کنترل غیر محتملی شد که باعث تغییراتی در خودکارآمدی و نتیجه اجرای آنها شد(کافی و ریس،۲۰۱۱).
۲-۱۹:نتیجه گیری
با مرورتحقیقات انجام شده در مورد نقش اسنادها در مهارت های روان شناختی و ورزشی، اکثر تحقیقات نشان دادند که اسنادهای مطلوب تأثیرات مثبتی بر افراد در ورزش های مختلف می گذارند و هم چنین اسنادهای نامطلوب باعث تخریب اجرا و اکتساب می گردند. در این تحقیق سعی شده است تا تاثیر بازخورد اسنادی که به ندرت از این بازخورد استفاده شده است را بر روی اکتساب و یادداری یک مهارت حرکتی بسنجیم.
فصل سوم
روش شناسی
تحقیق
۳-۱.مقدمه:
معمولا نقطه شروع هر تحقیقی، سوال یا مشکلی است که برای محقق یا اطرافیان پیش آمده است و با درصدد برآمدن برای پاسخ به سوال یا حل مساله، جریان تحقیق آغاز می شود. ممکن است سوال یا مساله چندان مشکل نباشد و با کمی جستجو در منابع علمی و یا آزمایش کوچک و یا رجوع به متخصصین فن حل شود. اما اگر پاسخ به آسانی یافت نشود و یا نیاز به تفحص بیشتری باشد؛ اینجاست که کار برای یافتن پاسخ باید منسجم و سازمان یافته تر دنبال شود.
با توجه به اهداف پژوهش در این فصل در ارتباط با مناسب ترین طرح تحقیق برای حل مساله، ابزارهای لازم و نحوه ی جمع آوری اطلاعات بحث خواهد شد. درآخر روش های آماری مناسب برای طبقه بندی، توصیف و تحلیل داده ها مشخص می شود، تا حتی الامکان پاسخ سوالات و یا روش حل مشکل مشخص گردد.
۳-۲. طرح تحقیق
به منظور برقراری رابطه علّی- معلولی میان دو یا چند متغیر از طرح های آزمایش استفاده می شود. در این روش حداقل یک متغیر مستقل به نام متغیر آزمایشی توسط پژوهشگر آگاهانه اجرا و دستکاری می شود. بدین منظور گروه های تجربی و کنترل مورد نظر قرار می گیرند و از طریق آن ها تفاوت های میان آزمودنی ها کنترل می شود.
در تحقیق حاضر به دلیل آن که آزمودنی ها انسان بوده و کنترل دقیق متغیرها در اختیار محقق نمی باشد، تحقیق از نوع نیمه تجربی با سه گروه، شامل: دو گروه تجربی و یک گروه کنترل می باشد. نوع مطالعه کاربردی و طرح تحقیق به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بوده است.
۳-۳.جامعه آماری
جامعه آماری تحقیق دانشجویاندختر و پسر دانشگاه علامه طباطبایی بودند.
۳-۴.نمونه آماری:
نمونه ی آماری این پژوهش ۵۸ نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علامه طباطبایی در دامنه سنی بین ۲۰ تا ۲۵ سال (۳۰پسر و ۲۸ دختر) بودند، که به صورت داوطلبانه در آزمون شرکت کردند. آزمودنی ها هیچ گونه سابقه ای در مهارت پرتاب دارت نداشتند.
۳-۵.متغیرهای تحقیق
۳-۵-.۱متغیر مستقل
بازخورد اسنادی در دو سطح کارکردی و غیر کارکردی متغیر مستقل این پژوهش است.
۳-۵-۲.متغیر وابسته
اکتساب: بر اساس امتیازات گرفته شده آزمودنی ها در طی روزهای پیش آزمون و تمرینی به دست آمد.
یادداری: بر اساس نتایج به دست آمده آزمودنی ها در روز آزمون یادداری (با فاصله ۴۸ ساعت) به دست آمد.
۳-۵-۳.متغیر کنترل
متغیرهای جنسیت، سن، دانشجو بودن، غیر ورزشکار بودن، عدم آشنایی آزمودنی ها با تکلیف، نداشتن هر گونه نقص جسمانی و سابقه بیماری موثر در اجرا و عملکرد، هم چنین دست برتری آزمودنی ها کنترل شد و همه آنها افراد راست دست بودند.
۳-۵-۴.متغیرهای مداخله گر
متغیرهایی نظیر وضعیت اجتماعی؛ اقتصادی، تغذیه، تمرین ذهنی، وضعیت نور سالن، صدای سالن، تاثیر سایرآزمودنی ها و …که کنترل آن ها از عهده محقق خارج بود. و در بخش محدودیت های تحقیق ذکر گردید که با انتخاب و جایگزینی تصادفی آزمودنی ها سعی در تعدیل و کنترل اثر این متغیرها گردیده است.
۳-۶.ابزار و روش جمع آوری اطلاعات
اطلاعات مورد نیاز تحقیق در چند مرحله و با بهره گرفتن از امتیازات به دست آمده آزمودنی ها در پرتاب های آن ها در مراحل مختلف بخش اجرایی تحقیق جمع آوری گردید.
ابزار مورد نیاز در این تحقیق شامل تخته دارت، شاتل دارت، هدفون، و دستگاه پخش کننده فایل های صوتی بود.
۳-۶-۱.نحوه اجرا
کار عملی پژوهش با تقسیم آزمودنی ها به گروه های آزمایش ۱ (گروه با دستورالعمل بازخورد کارکردی) و ۲ (گروه با دستورالعمل بازخورد غیرکارکردی) و گروه کنترل، به صورت زیر انجام شد:
جلسه اول (پیش آزمون) به منظور آشنایی دانشجویان با موارد پایه و مقدماتی مثل گرفتن صحیح شاتل ها، توضیحاتی در خصوص میزان فاصله از تخته امتیاز دهی، شرایط و اهداف تحقیق وآگاهی از تعداد جلسات و ساعات حضور در تحقیق برگزار شد. در این جلسه، توضیحات لازم در مورد تمرین و نمایش بهترین عملکرد در تکلیف معیار نیز شرح داده شد. سپس افراد نحوه صحیح انجام تکلیف را آموزش دیدند. بعد از تمرین دو دسته کوشش سه پرتابی، نتایج آن ها ثبت گردید، اطلاعات حاصل از این جلسه به عنوان پیش آزمون برای مراحل آماری در نظر گرفته شد.
روز دوم، با حضور افراد در سه گروه مربوطه تشکیل گردید. شده سپس آزمودنی ها به تمرین تکلیف پرداختند. در این روز هر آزمودنی پنج دسته کوشش شش تایی پرتاب انجام داد و نتایج همه کوشش ها ثبت گردید.
روزهای سوم و چهارم که هر کدام به فاصله یک روز (۲۴ ساعت) تشکیل گردید؛ کاملا مشابه با روز اول برگزار گردید و آزمودنی ها در پنج دسته شش تایی به تمرین تکلیف پرداختند.
روز پنجم (پس آزمون)، افراد پس از دو روز فاصله (فاصله یادداری) به مدت ۴۸ ساعت، تکلیف را اجرا کردند، در دو دسته کوشش سه تایی که نتایج آن ها مانند سایر روزها ثبت گردید و به عنوان یادداری تکلیف در تحلیل های آماری از آن ها استفاده شد.
۳-۶-۲.نحوه ی بازخورد دهی