بازار الکترونیکی سیستم اطلاعاتی بین­سازمانی است که به خریداران و فروشندگان شرکت­کننده در برخی از بازارها، مستقل از طرف سوم، اجازه می­دهد اطلاعات و پیشنهادهایی در مورد قیمت و محصول ارائه دهند. به­کارگیری این نوآوری جدید توسط شرکت­ها چه کوچک و چه بزرگ موجب خلق مزایای متعددی شده و این مزایا سبب تقویت انگیزه شرکت­های کوچک و متوسط به این پدیده شده است. شرکت­های کوچک و متوسط به دلیل نقش مهم در اقتصاد کشور ایران درصورت به­کارگیری بازار الکترونیکی می­توانند بهره­وری و کارآیی کل سیستم اقتصادی را ارتقاء بخشند. اما چنانچه این شرکت­ها از آمادگی کافی برای ورود به بازارهای الکترونیکی برخوردار نباشند با شکست رو به رو خواهند شد و سیستم اقتصادی را دچار مشکل خواهند کرد. لذا ارزیابی آمادگی آنها از اهمیت ویژه برخوردار است. از این رو در این  پژوهش تلاش می­شود تا به شناسایی عوامل ارزیابی آمادگی شرکت­های کوچک و متوسط در استفاده از بازار الکترونیکی پرداخته شود. بدین منظور بر اساس تحقیقات قبلی و مطالعه ادبیات مرتبط با موضوع، عوامل فنی، سازمانی و بین سارمانی، به ­عنوان عوامل کلیدی شناسایی شده­ و مولفه­ها و شاخص­های مرتبط با هر یک از آنها ارائه شده ­اند. پرسشنامه 41 سوالی با طیف لیکرت هفت نقطه­ای طراحی شده است. ضریب پایایی کلی پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ معادل 76/0محاسبه گردید. حجم نمونه در این پژوهش 52 می­باشد. تایید آزمون تی نشان داد عوامل فنی، سازمانی و بین­سازمانی (3فرضیه اصلی) به همراه کلیه زیر عوامل مرتبط (13فرضیه فرعی) همگی تایید شده ­اند. آزمون فریدمن نیز حاکی از اهمیت عوامل فنی بیش از عوامل سازمانی و بین­سازمانی می­باشد. در پایان آمادگی 5شرکت کوچک و متوسط فعال در صنعت فرش ارزیابی گردید.

 

واژه­های کلیدی: عوامل فنی، عوامل سازمانی، عوامل بین­سازمانی، بازار الکترونیکی، شرکت­های کوچک و متوسط

 

 

 

    عنوان                                                     فهرست مطالب                                                  شماره صفحه

 

فصل اول : 1

 

1-1. مقدمه. 2

 

1-2. بیان مسئله. 3

 

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق 4

 

1-4. اهداف تحقیق 6

 

1-4-1. هدف اصلی 6

 

1-4-2. اهداف فرعی 6

 

1-5. سوالات تحقیق 6

 

1-5-1. سوالات و فرضیات اصلی 6

 

1-5-2. سوالات و فرضیات فرعی 7

 

1-6. مدل مفهومی پژوهش. 9

 

1-7. قلمرو زمانی و مکانی تحقیق 10

 

1-7-1. قلمرو موضوعی 10

 

1-7-2. قلمرو مکانی 10

 

1-7-3. قلمرو زمانی 10

 

1-8. تعاریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق 10

 

فصل دوم : 12

 

2-1. مقدمه. 13

 

2-2. تجارت الکترونیکی 14

 

2-2-1. منافع تجارت الکترونیکی 15

 

2-3.  بازار الکترونیکی 18

 

2-3-1.  اجزای تشکیل دهنده بازار الکترونیکی 20

 

2-3-2. انواع بازار الکترونیکی 20

 

2-4.  آمادگی الکترونیکی 21

 

2-4-1. لزوم آمادگی الکترونیکی 23

 

2-4-2. اهداف آمادگی الکترونیکی 24

 

2-4-3. ارزیابی آمادگی الکترونیکی 25

 

2-5. بنگاه های کوچک و متوسط 29

 

2-6.  بکارگیری بازار الکترونیکی توسط بنگاه های کوچک و متوسط 32

 

2-6-1. کسب وکارهای کوچک. 32

 

2-6-2.  کسب وکارهای متوسط 32

 

2-7. صنعت فرش. 34

 

2-7-1. فرش و بازار الکترونیکی 36

 

2-8. نمونه ای از بازارهای الکترونیکی عمومی 37

 

2-8-1. ebay. 37

 

2-8-2. علی بابا 38

 

2-8-3. بازار الکترونیکی ایران. 39

 

2-9. جمع بندی ادبیات موضوعی 40

 

2-10. پژوهش های پیشین 42

 

2-10-1. تحقیقات داخلی 42

 

2-10-2.  تحقیقات خارجی 45

 

فصل سوم : 54

 

3-1. مقدمه. 55

 

3-2. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش. 55

 

3-2-1.  روش تحقیق از منظر هدف پژوهش. 55

 

3-2-2.  روش تحقیق از منظر فرایند و روش گردآوری اطلاعات 57

 

3-3. متغیرهای پژوهش. 58

 

3-3-1. تقسیم بندی متغیرها بر اساس رابطه. 58

 

3-3-2. تقسیم بندی متغیرها بر اساس ارزش. 59

 

3-3-3. تعریف متغیرها 60

 

3-4. جامعه و نمونه آماری 65

 

3-4-1. جامعه آماری 65

 

3-4-2. نمونه آماری 66

 

3-4-3. نمونه گیری 66

 

3-4-4. برآورد حجم نمونه. 66

 

3-5. روش گردآوری اطلاعات 67

 

3-5-1.  مقیاس بندی پاسخ سوالات پرسشنامه. 68

 

3-5-2. روش توزیع پرسش نامه. 69

 

3-5-3. روائی و پایائی ابزار پژوهش. 69

 

3-6. تجزیه و تحلیل داده و آزمون فرضیه. 72

 

3-6-1. تجزیه و تحلیل داده ها 72

 

فصل چهارم : 75

 

4-1. مقدمه. 76

 

4-2. آمار توصیفی 76

 

4-2-1. تحصیلات 77

 

4-2-2. رشته تحصیلی 78

 

4-2-3. سابقه کار 79

 

4-2-4. سمت سازمانی 80

 

4-3. آمار استنباطی 81

 

4-3-1. آزمون فرضیات 82

 

4-3-2. رتبه بندی عوامل 96

 

4-4. ارزیابی آمادگی 5شرکت فعال در صنعت فرش. 101

 

فصل پنجم : 106

 

5-1. مقدمه. 107

 

5-2. تحلیل نتایج جمعیت شناختی 108

 

5-3. مقایسه نتایج پژوهش با نتایج پژوهش های پیشین 108

 

5-4. ارائه پیشنهادها 119

 

5-5.  محدودیت های پژوهش. 121

 

5-6.  پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی 122

 

منابع. 124

 

پیوست شماره 1 129

 

پیوست شماره 2 132

 

پیوست شماره 3 136

 

مقدمه
 

انسان در عصری زندگی می­ کند که تقاضای بسیار زیادی برای اطلاعات وجود دارد و این امر به طور چشم­گیری توسط اینترنت تسهیل شده است .قدرت ارتباطی قوی از طریق اینترنت، امکان هماهنگی، کنترل، عملیات بهتر و اطلاع رسانی مناسب را فراهم ساخته است و باعث ایجاد فرصت برای سازمان­های متکی بر بازارهای الکترونیکی[1] شده و از طرف دیگر، تهدیداتی را همچون امکان از دست دادن سهم بازار، ورود رقبای جدید و معرفی محصولات جانشین متنوع برای سازمان­هایی که در استفاده از این فناوری­ها دچار تعلل شده ­اند، ایجاد کرده است (فرزام نیا،1387).  

 

بسیاری از بنگاه­ها به­دلیل اینکه نمی­دانستند چگونه از اینترنت استفاده کنند و نتوانستند خود را با محیط جدید وفق دهند، دچار ورشکستگی شدند. برخی سازمان­ها نیز بدون آماده کردن پیش­نیازهای لازم، به استفاده از بازارهای الکترونیکی روی آورده­اند که باعث ایجاد مشکلات عدیده­ای برای آنها شده است. در مورد بنگاه­های کوچک، چنانچه در استفاده از بازارهای الکترونیکی دچار مشکل شوند، تاثیر این مشکلات بیشتر خواهد بود. بر این اساس لازم است ابتدا میزان آمادگی بنگاه­ها برای شرکت در بازارهای الکترونیکی در ابعاد مختلف سنجیده شود و چنانچه آمادگی لازم برای استفاده از این بازارها را داشتند، اقدام به ایجاد زمینه ­های حضور در بازارهای الکترونیکی نمایند و در صورتیکه آمادگی لازم در برخی ابعاد وجود نداشت، به بهبود و مهیا نمودن پیش­نیازهای لازم بپردازند (Fawzy and Dworski,2010).  

 

بازار الکترونیکی سیستم اطلاعاتی بین­سازمانی است که به خریداران و فروشندگان شرکت­کننده در برخی از بازارها، مستقل از طرف سوم، اجازه می­دهد اطلاعات و پیشنهاداتی در مورد قیمت و محصول ارائه دهند (Gottschalk and Abrahamsen,2002). بازار الکترونیکی، امکان انجام معاملات مرتبط در  محیط­های متعامل و شبکه شده دیجیتالی را فراهم می آورد. این بازارها زیرساخت­هایی ایجاد می­ کنند برای اینکه به تامین­کنندگان و خریداران اجازه دهند که در محیط آن­لاین تعامل کنند (Warkentin,2002).                       

 

عمده استفاده از بازارهای الکترونیکی توسط شرکت­ها و سازمان­های بزرگ می­باشد، ولی در سال­های اخیر توجه برخی شرکت­های با مقیاس کوچکتر نیز به سوی این نوع بازارها و مبادلات از طریق آن­ها جلب شده است. بنگاه­های کوچک و متوسط[2] نقش چشمگیری را در اقتصاد بین ­المللی ایفا می­ کنند. بنگاه­های کوچک و متوسط در برقراری اقتصاد پویا و سالم با ملل صاحب صنعت و معرفی ابداعات و نوآوری­ها نقش موثری دارند (Al-Qirim,2004).

 

به همین دلیل موضوعات و پدیده­هایی که بر عملکرد این نوع سازمان­ها اثرگذار است، اثرات زیادی بر وضعیت کسب و کار در کشورها و ایجاد تغییرات در عوامل