گردشگری یکی از صنایع بزرگی است که در ده های اخیر قرن بیستم به شدت مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته و این صنعت را به یکی از بزرگترین صنایع جهان بدل کرده است. اهمیت این صنعت، وجود مطالعات همه جانبه و به روز را ضرورت می بخشد که از آن میان مطالعه تنوع فرهنگی با توجه به نیاز امروز جهانیان، یکی از آن هاست. با توجه به روند جهانی شدن و تاکید یونسکو بر تنوع فرهنگی در کشورها، محافظت و بهره برداری درست از این میراث انسانی به شدت مورد توجه قرار می گیرد. تنوع فرهنگی موجود در ایران، یکی از بزرگترین پتانسیل های گردشگری است که از دیرباز گردشگری ایران را تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی برای بررسی ارتباط تنوع فرهنگی و توسعه گردشگری با مطالعات تطبیقی میان کشورهای ایران، انگلستان و مالزی سعی کرده است تا با جمع آوری داده های ثانویه معتبر، از طریق آمار توصیفی، ارتباط این دو را نشان دهد. یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه ای قابل توجه میان تنوع فرهنگی و گردشگری است که آمار گردشگران ورودی این موضوع را تصدیق می کند؛ به طوری که وجود قرابت فرهنگی میان گردشگران و جامعه ی ایرانی از یک سو و تنوع بی شمار پتانسیل های فرهنگی ایران از سوی دیگر بر قوت این ارتباط می افزاید و سهم ورود گردشگران هم فرهنگ به ایران را زیاد می کند. البته سیاست های فرهنگی ایران در این زمینه از نکاتی بسیار مهم تلقی می گردد که تا کنون به دلیل فراز و نشیب های خود نتوانسته پیامدهای مناسبی را بر تنوع فرهنگی ایران ایفا کند.

 

کلید واژه: تنوع فرهنگی، گردشگری، سیاست های فرهنگی، آمار توصیفی.

 

فهرست

 

فصل اول: کلیات . 1

 

مقدمه . 1
 

بیان مساله . 2
 

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش . 7
 

اهداف پژوهش . 10
 

پرسش های پژوهش 10
 

چارچوب تئوریک 11
6-1دیدگاه منفی گرایان . 11

 

6-2 دیدگاه مثبت گرایان . 12

 

6-3 مدل مفهومی . 14

 

متغیر های پژوهش . 16
فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه موضوع 19

 

مقدمه 19
 

ادبیات . 20
2-1فرهنگ 20

 

2-2 شهروندی فرهنگی . 23

 

2-3 تنوع فرهنگی . 25

 

2-4 ابعاد تنوع فرهنگی . 27

 

2-4-1 زبان 27

 

2-4-2            مذهب 30

 

2-4- 3 قومیت . 31

 

آداب و رسوم . 33

 

غذا . 34

 

پوشش 34

 

کالاهای مادی 35

 

2-4-4 سیاست های چندفرهنگی . 37

 

2-4-5 مهاجرت 38

 

  تفاوت مهاجرت داخلی و خارجی 40

 

  انواع مهاجرت های بین المللی . 41

 

2-5 گردشگری . 43

 

2-5-1 گردشگری فرهنگی . 44

 

2-5-2 گردشگری مذهبی . 46

 

2-5-3 گردشگری غذایی . 48

 

2-6 توسعه گردشگری 49

 

پیشینه تحقیق 51
3-1 سابقه پژوهش های داخلی 51

 

3-2 سابقه پژوهش های خارجی 54

 

نقد و بحث . 57
فصل سوم: روش شناسی 59

 

مقدمه 59
 

روش تحقیق 60
 

مطالعات تطبیقی . 60
 

عناصر تحقیق . 61
 

نوع تحقیق . 61
5-1 تحقیقات توصیفی . 61

 

5-2 رویکرد کمی و کیفی تحقیق . 62

 

استراتژی های تحقیق 63
6-1 تحقیق پیمایشی . 64

 

روش و ابزار های جمع آوری داده . 64
7-1 مدارک پژوهش های گذشته 65

 

7-2 آمارهای رسمی 65

 

7-3 مصاحبه ها 65

 

روش تجزیه و تحلیل داده ها 66
 

روایی و اعتبار پژوهش . 66
 

نتیجه گیری . 67
فصل چهارم: داده های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها . 69

 

مقدمه 69
 

گردشگری در ایران 74
2-1 تاریخچه گردشگری ایران . 74

 

2-2 گردشگری فرهنگی ایران 80

 

2-3 گردشگری مذهبی ایران 83

 

2-4گردشگری غذایی ایران . 85

 

گردشگری در انگلستان . 88
3-1 تاریخچه گردشگری انگلستان . 89

 

3-2 گردشگری فرهنگی انگلستان. 91

 

3-3 گردشگری مذهبی انگلستان. 93

 

3-4 گردشگری غذایی انگلستان . 94

 

گردشگری در مالزی . 95
4-1 تاریخچه گردشگری مالزی . 96

 

4-2 گردشگری فرهنگی مالزی 97

 

4-3 گردشگری مذهبی مالزی . 100

 

4-4 گردشگری غذایی مالزی 101

 

تنوع فرهنگی در ایران . 103
5-1 سیاست های چندفرهنگی ایران . 104

 

5-2 تنوع قومی، زبانی و مذهبی ایران . 108

 

تنوع فرهنگی در انگلستان . 115
6-1 سیاست های چندفرهنگی انگلستان . 115

 

6-2 تنوع قومی، زبانی و مذهبی انگلستان . 117

 

تنوع فرهنگی در مالزی . 123
7-1 سیاست های چندفرهنگی مالزی . 123

 

7-2 تنوع قومی، زبانی، مذهبی مالزی . 125

 

مقایسه ارکان تنوع فرهنگی بر توسعه گردشگری . 129
فصل پنجم: نتیجه گیری . 132

 

مقدمه . 132
 

نتیجه گیری 133
 

پیشنهادات و راهکارها 136
3-1 پیشنهادات تنوع قومی 136

 

3-2 پیشنهادات تنوع زبانی . 137

 

3-3 پیشنهادات تنوع مذهبی . 138

 

3-4 پیشنهادات سیاست های چندفرهنگی 138

 

محدودیت های پژوهش . 139
منابع داخلی . 141

 

منابع خارجی . 148

 

مقدمه
اقتصاد جهان امروز بر پایه چند صنعت بزرگ شکل گرفته است که یکی از این صنایع گردشگری است. این صنعت که از دیرباز وجود داشته در چند دهه ی اخیر شکل سازمان یافته ای به خود گرفته و به نوعی وارد عرصه رقابت با دیگر صنایع خدماتی شده است.گردشگری که به درستی صنعت قرن بیست و یکم نام گرفته است، کسب و کاری بسیار متنوع و در عین حال پیچیده تلقی می شود (زاهدی، رنجبریان، 1386: 7).  برنامه ریزان اجتماعی عقیده دارند که بدون درک فرهنگی صحیحی از جوامع به لحاظ تمایزات و تشابهات میان آنان نمی توان برنامه ریزی صحیحی در جهت جذب جهانگرد و توسعه صنعت گردشگری به عمل آورد. امروز یکی از اثر گذارترین منابع جذب جهانگردان، برخورد فرهنگی مناسب و تکیه بر مناسبات فرهنگی خاص است (کروبی،  1388: 53). بحث فرهنگ از دیرباز در تمامی شئونات زندگی انسان در هم آمیخته شده است. از آنجایی که در قرن بیست و یکم تمامی علوم و مفاهیم زندگی بشر به صورت علمی و تخصصی بررسی می گردد، مفهوم فرهنگ نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با افزایش حجم سفرها و گردشگری در سراسر دنیا، اندیشمندان این حوزه سعی دارند که تمامی جهات این صنعت را علمی کرده و از آن ها نهایت استفاده را ببرند. یکی از مفاهیمی که همواره با گردشگری همراه بوده است، فرهنگ است. در کنار این مفهوم مباحثی همچون تنوع فرهنگی خودنمایی می کند. برنامه ریزان گردشگری در مطالعات خود نتایجی مبنی بر ارتباط نزدیک تنوع فرهنگی و گردشگری دست یافته اند. بسیاری از کشورها که در زمینه گردشگری سردرمدار هستند و از همه ی پتانسیل ها، برای توسعه گردشگری استفاده می کنند، موضوع تنوع فرهنگی را نیز مد نظر قرار می دهند. از این رو بررسی میزان سهم تنوع فرهنگی در توسعه گردشگری حائز اهمیت است. در این فصل مسئله ارتباط تنوع فرهنگی با توسعه گردشگری مورد مطالعه قرار می گیرد. ضرورت انجام این