عنوان:
 

نقش ریش‌سفیدان و معتمدان بختیاری در پیشگیری از وقوع جرم
 

 (موردمطالعه در فرهنگ بختیاری شهرستان کوهرنگ)
 

استاد راهنما:
 

دکتر نادر پور ارشد
 

استاد مشاور:
 

دکتر حجت‌الله مرادی پردنجانی
 

تابستان  1395
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

«فهرست مطالب»
چکیده:. 1
فصل اول: کلیات تحقیق. 2
1-1-بیان مسئله:. 3
1-2-اهداف تحقیق:. 6
1-3-سؤالات تحقیق:. 6
1-4-فرضیه‌های تحقیق:. 7
1-5-نوآوری تحقیق:. 7
1-6-سوابق تحقیق:. 8
1-7-نوع و روش تحقیق:. 10
1-8-مفاهیم و تعاریف:. 10
1-8-2-ریش‌سفیدان:. 11
1-8-3-معتمدان. 12
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق. 14
2-1-واژه‌شناسی پیشگیری. 15
2-1-1-تعریف لغوی. 15
2-1-2-تعریف اصطلاحی پیشگیری. 15
2-1-2-1-تعریف مضیق. 15
2-1-2-2-مفهوم موسع پیشگیری. 16
2-2-تعاریف پیشگیری از جرم. 16
2-3- انواع پیشگیری از جرم. 19
2-3-1-پیشگیری اولیه یا نخستین. 19
2-3-2-پیشگیری ثانویه یا دومین. 20
2-3-3-پیشگیری ثالث یا سومین. 21
2-4-مفهوم شیوه‌های جایگزین یا غیر قضایی حل‌وفصل اختلافات. 21
2-5- اقسام شیوه‌های جایگزین حل‌وفصل اختلافات. 23
2-5-1-داوری. 24
2-5-2-سازش. 34
2-5-3-مذاکره. 37
2-6-نقش مشارکتی ریش‌سفیدان و پیشگیری با تأکید بر عدالت ترمیمی  39
2-7-جنبه مشارکتی میانجی گیری کیفری. 40
2-8-اهداف میانجی گیری. 41
2-8-1- اهداف میانجی‌گری کیفری در قبال بزه دیده. 42
2-8-2-اهداف میانجی‌گری کیفری در قبال بزه‌کار. 43
2-8-3-اهداف میانجی‌گری کیفری در قبال جامعه محلی. 44
2-8-4-اهداف میانجی‌گری در قبال نظام عدالت کیفری. 44
2-9-وظایف و نقش میانجی گر. 45
2-9-1-وظایف میانجی گر قبل از وقوع جرم. 47
2-10- بررسی دامنه اختیارات میانجی گرها در عدالت ترمیمی. 48
2-11-عدالت ترمیمی و پیشگیری از جرم. 50
2-11-1-اقسام عدالت ترمیمی. 50
2-11-1-1- رویکرد غیرمستقیم به پیشگیری از جرم. 53
2-11-1-2- رویکرد مستقیم به پیشگیری از جرم. 53
2-11-2-اهداف و آرمان‌های عدالت ترمیمی. 54
2-11-2-1- بازتوانی بزه دیده. 54
2-11-2-2- بازتوانی اجتماع. 55
2-11-2-3- باز پذیری بزهکار. 55
2-11-2-4- تشکیل گروه کاری حمایتی. 56
2-12-تبیین میانجی گیری کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری جدید  56
2-12-1-مفهوم دادرسی ترمیمی(میانجی گیری کیفری). 58
2-12-2-تفاوت دادرسی کیفری و دادرسی ترمیمی(میانجیگری کیفری)  60
2-12-5-دادرسی ترمیمی در نظام کیفری ایران. 61
2-12-5-1-دادگاه‌های سیار. 62
2-12-5-2-میانجی گیری قضایی. 62
2-12-5-3-میانجی‌گری در مراکز پلیس. 63
2-12-5-4-واحدهای صلح و سازش در دادگستری‌ها. 63
2-12-5-5-حکمیت و نهاد شوراهای اسلامی. 64
2-12-5-6-نهاد قاضی تحکیم. 64
2-12-5-7- شورای حل اختلاف. 65
فصل سوم: روش تحقیق. 67
3-1- مقدمه:. 68
3-2- روش و نوع تحقیق:. 68
3-3- ابزار گردآوری اطلاعات:. 69
3-4-جامعه آماری و حجم نمونه:. 70
3-5- روایی پرسشنامه (فرم بررسی اسنادی). 70
3-6- پایایی پرسشنامه (فرم بررسی اسنادی). 71
3-7- روش‌های تجزیه‌وتحلیل اطلاعات:. 72
3-8-نگاهی به مختصات ویژگی‌های جامعه آماری پژوهش:. 72
3-8-1-تقسیمات کشوری این شهرستان شامل:. 73
3-8-2-جمعیت:. 73
3-8-3-نژاد و زبان:. 73
فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل داده‌ها. 75
4-1-مقدمه. 76
4-1-1-متغیر جنسیت. 76
4-1-2-متغیر تحصیلات. 77
4-2- آمار توصیفی مربوط به پرسشنامه پژوهش:. 78
4-3- آمار استنباطی. 89
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات. 97
5-1-نتیجه‌گیری. 98
5-2-پیشنهادات کاربردی:. 101
5-3-پیشنهادات پژوهشی:. 101
منابع و مآخذ:. 102
پیوست:. 105
Abstract: 109

چکیده:
 

مبنا و هدف: ریش‌سفیدان و معتمدان در پیشگیری از جرائم می‌توانند نقش بسزایی داشته و با اعمال روش‌ها در برخی از وقایع از بروز جرائم پیشگیری نمایند، از این‌رو محقق در نظر داشته تا عملکرد و روش‌های ریش‌سفیدان و معتمدان بختیاری در شهرستان کوهرنگ را موردسنجش قرار گیرد. به‌طورکلی هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان تأثیر و توانمندی نفوذ ریش‌سفیدان و معتمدان بختیاری در جهت پیشگیری از وقوع جرم در میان شهروندان شهرستان کوهرنگ در سال۱۳۸۴ تا۱۳۹۴ که این کار به‌صورت پیمایشی و انجام پرسشنامه صورت گرفته است.
 روش: روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی- ‌توصیفی است، جامعه آماری شامل کلیه افراد و مردم به‌خصوص افراد ریش‌سفید و معتمدان بختیاری در شهرستان کوهرنگ بوده که حدود 344 فقره با بهره گرفتن از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید.
نتیجه: نتایج تحقیق حاکی از آن‌ است که تأثیر بازدارندگی ریش‌سفیدان و معتمدان در پیشگیری از وقوع جرم در کوهرنگ نسبتاً خوب ارزیابی می‌شود. ویژگی‌های ریش‌سفیدان و معتمدان ازجمله ساکن محل بودن و اصل و نسب داشتن تأثیر نسبتاً زیادی دارد. همچنین میزان تأثیر بینش فکری، آگاهی و تجربه ریش‌سفیدان و معتمدان بر پیشگیری از جرایم، نسبتاً زیاد است.
واژگان کلیدی: ریش‌سفیدان، معتمدان، بختیاری، پیشگیری، جرائم،کوهرنگ
 

فصل اول: کلیات تحقیق
 

1-1-بیان مسئله:
 

با توجه به اینکه ایران یک کشور عمدتاً دارای بستر عشیره‌ای یا نیمه عشیره‌ای است. (هاشمی، 1390، 3) این ویژگی در کنار برخی محاسن آن، مانند انسجام اجتماعی و همکاری در برابر خطرات می‌تواند مبنایی برای وقوع برخی از جرائم باشد. مطالعات و یافته‌های تحقیقات در قلمرو تاریخ حقوق کیفری نشان می‌دهد که جوامع بشری برای مقابله با جرم عمدتاً از مجازات، آن‌هم از انواع شدید آن، استفاده می‌کرده‌اند «یعنی پیشگیری کیفری» به‌عنوان نمونه، قانون «هیتی ها» یا «هی تیت ها» و قانون «حمورابی» که مربوط به حدود چهار هزار سال پیش است و حدود یک قرن پیش کشف‌شده‌اند، رژیم کیفری نسبتاً شدیدی را البته با درجه‌های متفاوتی برای حمایت از ارزش‌های غالب و حاکم در جوامع خود و نیز مبارزه با متجاوزان به این ارزش‌ها پیش‌بینی کرده بودند. اما به حکایت همین یافته‌های حقوق کیفری و مکاتب مختلف فلسفی کیفری این شدت وحدت نظام کیفری نتوانسته است، آن‌طور که انتظار می‌رفته است، منحنی جرائم را مهار کند یا آن‌ها را از میان ببرد و در پیشگیری از وقوع جرائم تأثیر بسزایی داشته باشد. تولد رشته‌های انسان‌شناسی جنایی و سپس جرم‌شناسی در ربع آخر سده نوزدهم تا حد زیادی به دنبال شکست نظام کیفری در مهار موج بزهکاری بوده است . موضوع جرم‌شناسی یعنی علم جرم، بررسی ماهیت و فرایند تکوین جرم یا به‌عبارت‌دیگر علت شناسی جرم است. اگرچه جرم‌شناسی موضوع مطالعه عمده خود یعنی جرم را از حقوق کیفری می‌گیرد، لیکن برای انجام تحقیقات و مطالعات خود به‌عنوان رشته‌ای مستقل از مفاهیم و روش‌های خاص خود استفاده می‌کند. (نجفی ابرندآبادی 72-1371، ص 415 و بعد.) با گردآوری تعدادی از جرائم ارتکابی زیر عنوان «بزهکاری خرد»، هدف علم جرم‌شناسی آن بوده است که با توجه به خصوصیات این جرائم و با توجه به تیپ مباشران این قبیل جرائم، اقدام‌ها و تدابیر پیشگیرانه مناسب با طبیعت آن‌ها ارائه نماید. افزایش جرائم کوچک و محلی از حدود 25 سال پیش به این‌طرف در پاره‌ای کشورها، به‌ویژه جوامع صنعتی که با پدیده شهرنشینی روزافزون و توسعه افقی عمودی شهرها و کلان‌شهرها و نیز نسل دوم و حتی سوم مهاجران خارجی دست‌به‌گریبان‌اند، علاوه بر خسارات مادی، به‌ویژه موجب ظهور احساس ناامنی و ترس از بزه دیدگی در بین شهروندان شده است. درنتیجه، این قبیل جرائم کیفیت زندگی مردم را خدشه‌دار کرده درنهایت فضای فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی پیشرفت جامعه را نامطمئن و دستخوش اختلال می‌کند. (نجفی ابرندآبادی 72-1371، ص 415 و بعد.)  با توجه به پیامدهای اخیر خرد است که امروزه در کنار استفاده از نهادهای قهرآمیز و کیفری و با توجه به محدود بودن ظرفیت و کارایی این نهادها، بر پیشگیری و به‌ویژه پیشگیری مشارکتی تکیه می‌شود. اما، انریکوفّری ایتالیایی جامعه‌شناسی جنایتی و نیز از بنیان‌گذاران مکتب تحققی در ایتالیا، نخستین کسی است که از پیشگیری و جانشین‌های کیفری برای مهار جرائم و مقابله با بزهکاری سخن به میان آورده است. و بدین ترتیب است که مفهوم و اصطلاح پیشگیری وارد متون جرم‌شناسی شده، به‌طوری‌که امروزه در سیاست جنایی سازمان ملل متحد، شورای اروپا و نیز بسیاری کشورها، پیشگیری یعنی اتخاذ و اعمال اقدام‌ها و تدابیر غیر کیفری و غیر سرکوب گر به‌منظور جلوگیری از وقوع جرائم، دارای جایگاه ویژه‌ای شده است (پیشگیری غیر کیفری)، که این امر خود حکایت از پذیرش یک رویکرد تازه یافت کلان نسبت به جرم و کنترل آن دارد.
در این راستا پیشگیری غیر کیفری با ابزارهای متفاوتی امکان دارد که در این پژوهش ما در نظر داریم به نقش ریش‌سفیدان و معتمدین به‌خصوص بزرگان بختیاری در پیشگیری از وقوع جرم تحقیق کنیم و بررسی نماییم که آیا بزرگان بختیاری در شهرستان کوهرنگ می‌توانند با نقش خود از وقوع جرم جلوگیری نمایند و یا اینکه در صورت وقوع جرم تا چه اندازه در حل‌وفصل دعاوی تأثیر دارند. لذا در این پژوهش بر آنیم که ابتدا مبانی پیشگیری از وقوع جرم و انواع آن را بررسی کنیم و سپس به جایگاه بزرگان بختیاری در پیشگیری از وقوع جرم به‌طورکلی و پیشگیری از جرائم محلی یا خرد به‌طور اخص بپردازیم. البته برای انجام این کار لازم است که به‌صورت میدانی و با انجام پرسشنامه مربوطه بررسی نماییم که در سال ۱۳۸۴تا۱۳۹۴ این ریش‌سفیدان توانسته‌اند در خصوص پیشگیری از جرم اقدامی را انجام دهند یا خیر و به‌طورکلی این افراد چگونه می‌توانند اقدام به پیشگیری از برخی جرائم مانند نزاع‌های دسته‌جمعی نمایند.
 

1-2-اهداف تحقیق:
 

اکنون‌که ابعاد مسئله روشن شد هدف محقق هم در این پژوهش بیان می‌گردد: