۲-۴-۱۰-۷اثرات مثبت و منفی اکوتوریستی در گردشگری
اکوتوریسم یا طبیعت گردی یکی از شاخه های گردشگری است که مبتنی بر جاذبه های طبیعی است . از سال ۱۹۹۰ اکوتوریسم به عنوان وسیله ای برای توسعه پایدار توسط سازمانهای غیر دولتی ، کارشناسان توسعه و مراکز دانشگاهی مطرح و مورد مطالعه قرار گرفت . (مگان اپلر ،۱۳۸۶،۱۳)
در سال ۱۹۹۱ ، جامعه بین الملل اکوتوریسم که در گذشته با نام جامعه اکوتوریسم شناخته می شد ، اکوتوریسم را این گونه تعریف کرد : « اکوتوریسم سفری مسئولانه به مناطق طبیعی است که در آن محیط زیست حفظ و بر رفاه مردم بومی تاکید می شود » .
اتحادیه جهانی حفاظت در سال ۱۹۹۶ این تعریف را از اکوتوریسم ارائه داد : « سفری مسئولانه از نظر محیط زیستی که به منظور لذت بردن از مناطق نسبتاً بکر طبیعی(و هر گونه ویژگی فرهنگی موجود در منطقه از گذشته و حال ) ترتیب داده می شود و باعث ترویج حفظ محیط زیست می گردد . در طول این سفر ، گردشگران حداقل تاثیرات منفی را بر منابع طبیعی می گذارند و مردم بومی در سود حاصل از فعالیت های اجتماعی – اقتصادی شریک می شوند » .
مطابق تعریف، اکوتوریسم دامنه ی وسیعی از فعالیتهای گردشگری وابسته به طبیعت را شامل می شود؛ از جمله: بازدید از پارکهای محلی و مناطق حفاظت شده، مناطق طبیعی بکر، تماشای پرندگان، گردش در محیط های طبیعی، دامنه پیمایی، کوه پیمایی، بازدید از غارهای طبیعی، مطالعه فلور گیاهی و یا فون جانوری، مطالعه میدانی زندگی حیوانات، بررسی های اکولوژیک. اما برابر تعریف فوق، فعالیتهایی نظیر شکار و اسکی - که اثرات تخریبی فراوانی بر محیط زیست طبیعی دارند - جزو اکوتوریسم محسوب نمی شوند و اینگونه فعالیت ها را می توان نوعی از گردشگری وابسته به طبیعت(طبیعت گردی) به حساب آورد. اکوتوریست ها همانگونه که انتظار می رود، دوستداران طبیعت هستند، لیکن انتظارات آنها تنها به تجربه ی طبیعی و مشاهده حیات وحش خلاصه نمی شود، بلکه عموماً تجربه و آشنایی با فرهنگ جامعه ی میزبان و آشنایی با جوامع محلی و سایر فعالیتهای توریستی - تفریحی پایدار مد نظر آنهاست .
اکوتوریست ها را می توان به گروه های زیر تقسیم بندی کرد:
الف ) اکوتوریست های با هدف مشخص
ب ) اکوتوریست های با هدف عام
ج ) اکوتوریست های اتفاقی
د) اکوتوریست های تفریحی
فعالیت های اکوتوریستی تاثیرات مثبت و منفی بر محیط زیست دارند که به طور خلاصه در جدول ذیل به آنها اشاره شده است : ( آقایی ، ۱۳۸۸،۳۴ ).
جدول شماره ۲-۷ : اثرات محیط زیستی توسعه توریسم در اکوتوریسم | |
تبعات مثبت | تبعات منفی |
- محافظت از منابع طبیعی و پارک های ملی - ترویج حساسیت و آگاهی نسبت به سیستم های اکولوژیکی - بهبود مدیریت فعالیت - افزایش آگاهی های زیبایی شناختی - بهره مندی از شگفتی های جهان طبیعت |
- آسیب رسانی به اکوتوریسم ،- آلودگی هوا، آب ، خاک - توسعه سریع و بی رویه تسهیلات رفاهی اکوتوریستی - تغییرات منفی در جایگاه فیزیکی و یکپارچگی منطقه - جنگل زدایی،تخریب کوه ها برای ایجاد امکانات تفریحی - کندن گیاهان و آسیب رسانی به پوشش نباتی - استفاده از چوب درختان برای افروختن آتش - افزایش زباله ها در محیط طبیعی،-تنش محیط زیستی، تغییر رفتار جانوری، آسیب به خاک و خاکزیان - تنزل وضعیت کیفی جذابیت های طبیعی، آلودگی های صوتی - انتقال بیماری ها از انسان به جانوران،- تهدید حیات وحش - مخل آرامش طبیعت |
اکوتوریسم بر مناطق حفاظت شده نیز تاثیر به سزایی دارد به عبارتی بین اکوتوریسم و مناطق حفاظت شده رابطه همزیستی وجود دارد ؛ اکوتوریسم به مناطق حفاظت شده نیاز دارد و مناطق حفاظت شده نیز به اکوتوریسم نیازمند است . از طرفی توریسم آمیزه ای از فرصت ها و تهدید ها را برای مناطق حفاظت شده ارائه می دهد و باید در پی افزایش فرصت ها و کاهش تهدید ها بود.
بخش پنجم
۲-۵پیشینه تحقیق
۲-۵-۱پیشینه بازارگرایی:
در چند سال اخیر بازارگرایی به عنوان علم نوظهور در حوزه ی بازاریابی توجه پژوهشگران بسیاری را به خود جلب کرده است. نتیجه ی برخی از این پژوهشها در ذیل قابل مشاهده است.
آقازاده و همکاران(۵۱،۱۳۸۷) در مقالهای به عنوان؛ بازارگرایی و عملکرد کسب و کار در ایران، به این نتیجه رسیدند که بازارگرایی اثر مستقیم بر عملکرد کسب و کار دارد و همچنین بازارگرایی عامل مهمی برای رقابت پذیری در رفع بسیاری از مشکلات بنگاهها میباشد.
آقازاده و همکاران(۱۸،۱۳۸۷) در مقاله ای به عنوان بررسی رابطه بین بازارگرایی و عملکرد بانکهای تجاری ایران، به این نتیجه رسیدند که بانکهای تجاری کشور باید در راستای بهبود عملکرد خود در اکثر حوزه های فعالیتی، به خصوص حوزه ی ارزیابی و بین المللی، افزایش سطح بازارگرایی را به عنوان یک هدف مهم و اولویت دار، مدنظر قرار دهند.
قربانی و همکاران(۴۰،۱۳۸۸) در مقالهای تحت عنوان؛ تأثیر بازاریابی داخلی بر بازارگرایی و عملکرد سازمانی در صنعت هتلداری، به این نتیجه رسیدند که بازاریابی داخلی تأثیر معناداری بر بازارگرایی دارد. در زمینه ی ارتباط بازارگرایی بر عملکرد سازمانی نیز هردو بعد بازارگرایی(فرهنگ بازارگرایی و هوشمندی بازار) بر عملکرد سازمانی مؤثر است. هرچه میزان بازارگرایی بیشتر باشد، عملکرد سازمانی افزایش مییابد.
رضایی دولت آبادی و همکاران(۱۵۵،۱۳۸۴) در مقالهای به عنوان؛ مدلی برای تعین میزان تأثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب و کار با توجه به قابلیتهای بازاریابی در صنایع شیمیایی، به این نتیجه رسیدند که تأثیر بازارگرایی(فرهنگ بازارگرایی و هوشمندی بازار(بر عملکرد کسب و کار از طریق قابلیتهای بازاریابی بیشتر از اثر مستقیم آن است. همچنین تأثیر فرهنگ بازارگرایی بر عملکرد کسب و کار بیشتر از تأثیر هوشمندی بازار بر عملکرد کسب و کار میباشد. از میان عوامل مؤثر بر عملکرد کسب و کار در شرکتهای مورد بررسی، اثر رقابت گرایی و ارتباط با مشتری چندان قوی نمیباشد که حاکی از وجود مشکلات در زمینه ی رقابت گرایی و ارتباط با مشتری است.
از رویکرد بازارگرایی به عنوان توانایی بنگاه در ارتباط با محیط خارج خود یاد میشود. این رویکرد بنگاه را قادر میسازد از طریق پیشبینی الزامات بازار و ایجاد ارتباط بلندمدت با مشتریان، اعضای کانال توزیع و تأمین کنندگان، به رقابت بپردازد(چیندبت و همکاران۱،۲۰۰۸).
سازمانهایی که میتوانند بهتر نیازهای مشتریان را پاسخ دهند و بهتر از رقبا ارضا کنند، مطمئنا ازسطح عملکرد بالاتری برخوردار هستند. در نتیجه رابطه مثبت بین گرایش به بازار و عملکرد شرکت وجود دارد (نارور و اسلاتر،۱۹۹۰،۲۲).