پارسونز عناصر تشکیل دهنده نقشها در کنشهای متقابل را شامل: انتظارات، هنجارها و تضمینها (پاداش و تنبیه) میداند. و منظورش از انتظارات این است که فرد از دیگری انتظار دارد که در موقعیتی خاص به این یا آن صورت رفتار کند و متقابلاً میداند که دیگری نیز از او چنین انتظاری دارد و همچنین فرض می کند که یکسری از ارزشها و هنجارها وجود دارند که رفتار فرد را تحت کنترل درآورده و در صورت این که افراد نتوانند انتظارات متقابل را برآورده کنند، با ضمانتهای اجرایی یا همان نظام پاداش و تنبیه مواجه خواهند شد (همان منبع: ۱۹۱).
پارسونز برای همه نظامهای کنشی چهار تکلیف کارکردی را مدنظر قرار داده است که عبارتند از:
۱- تطبیق: یا همان سازگاری نظام با موقعیتی که در آن قرار گرفته است.
۲- دستیابی به هدف: تعیین هدفهای اصلی نظام و دستیابی به آنها.
۳- یکپارچگی: تنظیم روابط متقابل اجزای سازنده نظام.
۴- حفظ الگو: نظام باید انگیزشهای افراد و الگوهای فرهنگی آفریننده آن را نگهداری کند (ریتزر، ۱۳۱:۱۳۸۸).
نظام اجتماعی | نظام فرهنگی |
نظام شخصیتی | ارگانیسم رفتاری |
جدول ۳-۲: نظامهای کنشی پارسونز
دیدیم که پارسونز برای همه نظامهای کنشی چهار تکلیف کارکردی را مشخص نموده است. پارسونز معتقد است که این تکالیف چهارگانه با چهار نظام کنش که جزئی از نظریه او هستند، در ارتباطند. او میگوید نظام اجتماعی کارکرد یکپارچگی را به عهده داشته و این نظام شامل کنشگران، کنشها و محیط تعریف شده است. در مورد فرهنگ بیان می کند که بسیار نمادین و ذهنی است و به آسانی از یک نظام به نظام دیگر منتقل میشود و از طریق اشاعه از یک نظام شخصیتی به طرف دیگر نظامها حرکت می کند. در نظریه او نظام شخصیتی کارکرد دستیابی به هدف را به عهده دارد که به وسیله دیگر نظامها نظارت می شود و بالاخره این که کارکرد ارگانیسم رفتاری را سازگاری با موقعیتی که در آن قرار گرفته بیان می کند (همان منبع:۱۳۲).
۳- ۴- مدل تجربی تحقیق
شکل ۳-۱: مدل تجربی تحقیق
۳- ۵- فرضیه های تحقیق
-
- بین سن و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین سن ازدواج و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین تحصیلات و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین تعداد فرزندان و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین طبقه اجتماعی و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین تفاوت سنی زوجین و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین نگرش نسبت به داشتن فرزند و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین سهولت دسترسی به وسایل جلوگیری و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین وضعیت اشتغال و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین میزان درآمد خانواده و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین ترجیح جنسی و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین ارزشهای دینی و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین میزان استفاده از رسانههای جمعی و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
-
- بین میزان برابری در تصمیم گیری و تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده رابطه وجود دارد.
فصل چهارم
روش شناسی تحقیق
۴- ۱- مقدمه:
روش تحقیق به چگونگی برنامه ریزی و اجرای تحقیق مربوط می شود که به معنای انتخاب درست روش مناسب و یافتن نحوه بکار بردن آن در حوزه مورد مطالعه است. روشهای تحقیق تکنیکهای واقعی پژوهش است که برای مطالعه زندگی اجتماعی بکار برده می شود. برای یک پژوهش، روش تحقیق صحیح یک امر حیاتی است. انتخاب یک روش تحقیق بستگی به شرایطی از جمله: سؤالها و هدف هر تحقیق، تواناییهای شخص محقق و امکانات او، نوع داده های در دسترس، شرایط مورد مطالعه و محدودیتهای آن دارد. با توجه به این که دستیابی به نتایج صحیح و مورد اعتماد، وابسته به استفاده بجا از روشهای تحقیق میباشد، لذا باید تشخیص و درک روشهای پژوهشی در همان حد که موضوع تحقیقی برای پژوهشگر اهمیت دارد، مورد توجه قرار گیرد.
در این فصل به روش تحقیق، متغیرها، ابزار تحقیق، روش استخراج، نمونه گیری و روشهای آماری مورد استفاده در تحقیق میپردازیم. روش، در یک پژوهش علمی نقش اساسی دارد و پژوهشگر را در نیل به حقیقت و گریز از خطا یاری میدهد. دکارت روش را راهی میداند که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم باید پیمود (ساروخانی، ۲۴:۱۳۸۱).
۴- ۲- روش تحقیق
روش تحقیق، در هر پژوهش با توجه به نوع موضوع مشخص می شود. در این تحقیق موضوع مورد مطالعه، بررسی عوامل مرتبط با تمایل زوجین به برنامه های تنظیم خانواده است این تحقیق بر اساس نوع داده های جمعآوری و تحلیل شده، تحقیقی کمی[۱۹] است. مطالعات کمی به بررسیهایی اطلاق میشود که امکان گردآوری مجموعه اطلاعات قابل مقایسه ای را از واحدهای مورد مطالعه داشته باشد (طالب، ۲۳:۱۳۸۰). همچنین، چنین بررسیهایی کم هزینهتر از بررسیهای کیفی هستند و انجام آنها آسانتر است و علاوه بر این، با این تحقیقات میتوان سریعتر به نتیجه رسید.
۴- ۳- تکنیک تحقیق
در این تحقیق از تکنیک پیمایش استفاده شده است. مشخصه پیمایش، مجموعه ساختمند یا منظمی از دادههاست که دواس[۲۰] آن را ماتریس متغیر بر حسب داده های موردی مینامد. بدین معنا که اطلاعاتی درباره متغیرها یا خصوصیات یکسان، دست کم دو مورد (و معمولا خیلی بیش از این) جمع آوری شده و به صورت ماتریس داده ها نمایش داده می شود (دواس، ۱۴:۱۳۸۱).
۴- ۴- جامعه آماری