(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف: کتابخانه ملی ایران از بدو تأسیس تا کنون شرایط ثابتی نداشته است و تحولات متعددی را تجربه کرده است. تغییراتی چون ارتقاء جایگاه به معاونت رئیس جمهور (1369) و ادغام با سازمان اسناد ملی (1381) آن را به سازمانی بزرگ با دامنه اختیارات و نیز مسئولیت‌های گسترده تبدیل کرده است. این تحولات در کنار تغییرات تکنولوژیکی و اطلاعاتی عصر حاضر، در حین گستراندن حیطه عمل، آینده پرچالشی برای سازمان رقم می‌زند و برنامه‌ریزی از ملزومات رویایی با این چالش‌هاست. این پژوهش می‌کوشد با مقایسه گذشت و حال کتابخانه‌های ملی کانادا و استرالیا با کتابخانه ملی ایران، فهمی انتقادی از  برنامه‌های پیشین و روند توسعه سازمان به دست دهد.

 

روش: برای جمع‌آوری داده‌ها از چک لیست کتابداری تطبیقی (سیمسوا ، 1371) استفاده شد و با کنار هم گذاشتن این داده‌ها به سوالات پژوهش در مورد جایگاه، ساختار، مدیریت و خدمات سه سازمان پاسخ داده شد.

 

یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان می‌دهد کتابخانه ملی کانادا، با داشتن ویژگی‌هایی نظیر برنامه‌ریزی دقیق، گستره حمایت از خدمات کتابخانه‌ها و رهبری آن‌ها، نحوه حراست از میراث ملی، هماهنگی با خدمات آرشیوی و نیز تلاش برای تشویق مردم در استفاده از اطلاعات برای توسعه ملی از دو سازمان دیگر موفق‌تر است.

 

کاربرد: این مطالعه می‌تواند به مدیریت تغییر و  به برنامه‌ریزی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کمک کند.

 

توصیه‌ها: تحلیل یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد اقداماتی نظیر بازبینی اساسنامه، تجدید نظر در مدیریت، بازنگری نحوه ادغام کتابخانه ملی و اسناد ملی و تجدید نظر در روش برنامه‌ریزی‌ می‌تواند به بهبود شرایط کتابخانه ملی ایران کمک کند.

 

کلیدواژه‌ها: مطالعات تطبیقی ، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران- کتابخانه و آرشیو کانادا- کتابخانه ملی استرالیا

 

 فهرست مندرجات

 

کلیات پژوهش 1

 

1-1. مقدمه و بیان مساله تحقیق : 2

 

2-1 ضرورت انجام تحقیق: 3

 

1-3. سوالات: 4

 

1-4. هدف‌ها: 4

 

1-5. چه کاربردهایی از انجام این تحقیق متصور است: 4

 

1-6. استفاده‌کنندگان از نتیجه این پایان نامه 4

 

1-7. جنبه جدید بودن و نوآوری طرح در چیست؟ 5

 

1-8. روش تحقیق 5

 

1-9. ابزار گردآوری اطلاعات 5

 

1-10. گروه هدف: 6

 

1-11. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 7

 

1-12. تعاریف عملیاتی 7

 

1-13. محدودیت‌های پژوهش 7

 

مبانی نظری و پیشینه پژوهش 9

 

2-1. مقدمه 10

 

2-2. کتابخانه‌های ملی 10

 

2-2-1. تعریف کتابخانه ملی 10

 

2-2-2 وظایف و کارکردها 12

 

2-2-3 چالش‌های پیش روی کتابخانه‌های ملی 15

 

2-2-4. ارزیابی کتابخانه‌های ملی 17

 

2-3. مطالعات تطبیقی در کتابداری 18

 

2-3-1 تعریف 21

 

2-3-2 دامنه مطالعات تطبیقی در کتابداری 22

 

2-3-3. هدف پژوهش‌های تطبیقی در کتابداری 23

 

2-3-4. روش‌شناسی پژوهش‌های تطبیقی در کتابداری 23

 

2-4 پیشینه پژوهش 24

 

2-4-1. پیشینه در ایران 26

 

2-4-2 پیشینه در خارج از کشور 28

 

2-4-3. جمع‌بندی 32

 

روش پژوهش 33

 

3-1 مقدمه: 34

 

3-1. گروه هدف 34

 

3-3. گردآوری داده‌ها 35

 

3-4. سازماندهی و تحلیل اطلاعات 36

 

یافته‌های پژوهش 38

 

4-1. مقدمه 39

 

4-2. بخش اول: کتابخانه ملی کانادا 39

 

4-2-1. کانادا 39

 

4-2-1-1. تاریخچه 40

 

4-2-1-2 ساختار حکومتی 41

 

4-2-1-3. ویژگی‌های جمعیتی 42

 

4-2-1-4. ارتباطات 42

 

4-2-1-5. وضعیت اقتصادی 42

 

4-2-2. شکل‌گیری کتابخانه ملی 43

 

4-2-3. انتقال به ساختمان جدید 45

 

4-2-4. برنامه‌های بازنگری دولت و کتابخانه ملی 46

 

4-2-5. ادغام با آرشیو ملی 50

 

4-2-5-1. آرشیو ملی کانادا قبل از ادغام 50

 

4-2-5-2. روند ادغام کتابخانه ملی و آرشیو ملی 51

 

4-2-6. کتابخانه و آرشیو کانادا 52

 

4-2-7. کتابخانه ملی کانادا: دیروز، امروز، فردا 55

 

4-3. بخش دوم: کتابخانه ملی استرالیا 56

 

4-3-1 استرالیا 56

 

4-3-1-1 تاریخچه 57

 

4-3-1-2 ساختار حکومتی 59

 

4-3-1-3 ویژگی‌های جمعیتی 59

 

4-3-1-4 وضعیت اقتصادی 60

 

4-3-2. خدمات کتابخانه ملی قبل از تأسیس کتابخانه ملی 60

 

4-3-3. تصویب قانون کتابخانه ملی استرالیا (تأسیس کتابخانه ملی استرالیا) 64

 

4-3-4. ساماندهی فعالیت‌های کتابخانه ملی بعد از تصویب قانون 65

 

4-3-4-1. ساماندهی خدمات کتابشناختی 66

 

4-3-4-2 تخصصی شدن دامنه وظایف 67

 

4-3-4-3. تمرکز بر روابط عمومی 69

 

4-3-5. کتابخانه ملی استرالیا و تحولات عصر اطلاعات 70

 

4-3-6. کتابخانه ملی استرالیا: دیروز، امروز، فردا 74

 

4-4. بخش سوم: کتابخانه ملی ایران 75

 

4-4-1. ایران 75

 

4-4-1-1. تاریخچه 76

 

4-4-1-2 ساختار حکومتی 77

 

4-4-1-3 ویژگی‌های جمعیتی 78

 

4-4-1-4. وضعیت اقتصادی 78

 

4-4-2. تأسیس کتابخانه ملی ایران 79

 

4-4-3. کتابخانه ملی در نخستین سال‌های تأسیس 80

 

4-4-4. ادغام مرکز خدمات کتابداری با کتابخانه ملی 82

 

4-4-5. تدوین اساسنامه 83

 

4-4-6. احداث ساختمان جدید 84

 

4-4-7. ادغام سازمان اسناد ملی و کتابخانه ملی ایران 85

 

4-4-7-1. سازمان اسناد ملی ایران قبل از ادغام با کتابخانه ملی 86

 

4-4-7-2. روند ادغام 87

 

4-4-8. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران 88

 

4-4-9. استفاده از فناوری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی 89

 

4-4-10. چشم‌انداز سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران 90

 

4-5. بخش چهارم: پاسخگویی به سوالات پژوهش 91

 

4-5-1. سوال اول: جایگاه کتابخانه‌های ملی استرالیا، کانادا و ایران در ساختار سیاسی و اجتماعی کشورشان چیست؟ 92

 

4-5-2. سوال دوم: سه کتابخانه‌ ملی مقایسه شده چگونه رهبری می‌شوند؟ 93

 

4-5-2-1. ریاست 93

 

4-5-2-2. مدیریت و گزارش‌دهی 94

 

4-5-2-3. ادغام 95

 

4-5-3. سوال سوم: ساختار سازمانی این کتابخانه‌ها چگونه است؟ 96

 

4-5-3-1. ساختار سازمان 96

 

4-5-3-2. مراکز منطقه‌ای 98

 

4-5-4. سوال چهارم: اهداف و خط مشی این کتابخانه‌ها از چه قرار است؟ 99