بیان مسئله 4
اهمیت و ضرورت تحقیق. 8
اهداف تحقیق. 10
هدف اصلی تحقیق: 10
اهداف فرعی پژوهش 10
فرضیه ها 10
فرضیه اصلی پژوهش: 10
فرضیه فرعی پژوهش 10
تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها 11
تعاریف مفهومی متغیر ها 11
قضاوت اخلاقی : 11
عملکرد تحصیلی: 11
خلاقیت: 11
تعاریف عملیاتی متغیرها 12
رشد قضاوت اخلاقی. 12
خلاقیت 12
عملکرد تحصیلی. 12
ادبیات و پیشینه پژوهش 13
مبانی نظری تحقیق. 14
تاریخچه عملکرد تحصیلی. 14
تعاریف عملکرد تحصیلی : 14
مفهوم عملکرد تحصیلی : 16
عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی: 17
عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی. 18
شاخص‌هایی که برای شکست تحصیلی استفاده می‌شوند عبارتند از. 20
عوامل موثر بر عمکرد تحصیلی دانش آموزان: 21
نظریات موجود در زمینه عملکرد تحصیلی. 23
الف- نظریه هنری مور. 23
ب- نظریه مک کلند 23
ج- نظریه اسناد 25
خلاقیت : 26
مفهوم خلاقیت 26
تعاریف خلاقیت 27
تفکر خلاق. 27
ویژگی های تفکر خلاق. 28
مفاهیم مرتبط با خلاقیت 29
خلاقیت وحل مسأله 29
خلاقیت و اختراع. 29
خلاقیت و کارآفرینی. 29
خلاقیت و نوآوری. 29
خلاقیت و انگیزش 30
خلاقیت و سن. 31
خلاقیت و خویشتن پنداری. 31
نظریه های خلاقیت 32
نظریه های فلسفی خلاقیت 32
– نظریه های جهان باستان. 32
– نظریه های جدید فلسفی خلاقیت 33
عوامل مؤثر بر خلاقیت 34
مؤلفه های خلاقیت 34
فرایند خلاقیت 35
مراحل خلاقیت از دیدگاه والاس 36
موانع خلاقیت 36
موانع محیطی خلاقیت 36
راهکارهای تقویت خلاقیت 38
به کارگیری استراتژی تمرکز و سادگی. 38
آموزش خلاقیت 38
محیط مساعد برای ایجاد خلاقیت 40
ویژگی های افراد خلاق. 40
رشد قضاوت اخلاقی. 41
تعریف اخلاق. 41
اصول اخلاق حرفه ای. 42
تئوری های مرتبط با اخلاق. 43
تئوری تکاملی شناختی. 43
تئوری نا هماهنگی شناختی. 44
تکامل اخلاقی شناختی. 44
تئوری رفتار برنامه ریزی شده 45
تئوری هانت ویتل. 45
قضاوت و قضاوت اخلاقی. 46
قضاوت چیست؟ 46
قضاوت اخلاقی چیست؟ 46
تصمیم گیری اخلاقی و قضاوت اخلاقی. 47
مدل تصمیم گیری اخلاقی رست 47
رشد قضاوت اخلاقی. 48
روان شناسی رشد اخلاقی درنوجوانی و جوانی. 50
رشد احساس اخلاقی در نوجوانی و جوانی. 53
رشد ارزش ها در نوجوانی و جوانی. 56
پیشینه پژوهش 66
پژوهش انجام شده در خارج کشور. 66
پژوهش انجام شده در داخل کشور. 68
جمع بندی. 70
روش تحقیق. 73
روش تحقیق. 74
جامعه آماری و نمونه مورد بررسی : 74
روش نمونه گیری و نمونه آماری. 74
ابزار پژوهش و روایی و پایایی آن. 74
ابزار تحقیق. 74
الف) آزمون رشد قضاوت اخلاقی. 74
روایی و پایایی. 75
ب) آزمون خلاقیت تورنس 76
ج) پرسشنامه عملکرد تحصیلی. 77
روش تجزیه وتحلیل: 78
ملاحظات اخلاقی : 78
تجزیه و تحلیل داده ها 79
الف) داده های توصیفی: 80
بررسی توصیفی نمرات رشد قضاوت اخلاقی. 80
بررسی توصیفی نمرات خلاقیت 80
بررسی توصیفی نمرات عملکرد تحصیلی. 80
ب) یافته های استنباطی: 81
فرضیه اصلی : 81
فرضیه های فرعی: 81
بحث و نتیجه گیری. 84
خلاصه پژوهش 85
بحث نتیجه گیری: 85
محدودیت های پژوهشی: 92
پیشنهاد های تحقیق. 92
الف )پیشنهادهای کاربردی: 92
ب) پیشنهادهای پژوهشی. 93
منابع و ماخذ 93
منابع فارسی. 93
منابع غیر فارسی. 105
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست جداول
عنوان                                                                                                                                     صفحه
جدول 4-1: بررسی میانگین و انحراف استاندارد رشد قضاوت اخلاقی. 76
جدول 4-2: بررسی میانگین و انحراف استاندارد خلاقیت 76
جدول 4-3: بررسی میانگین و انحراف استاندارد عملکرد تحصیلی. 80
جدول 4-4: ضریب همبستگی بین رشد قضاوت اخلاقی با خلاقیت و عملکرد تحصیلی 81
جدول 4-5: ضریب همبستگی بین رشد قضاوت اخلاقی با عملکرد تحصیلی. 77
جدول 4-6: ضریب همبستگی بین رشد قضاوت اخلاقی با خلاقیت 78
جدول4-7: جدول مشخصه های آماری رگرسیون بین رشد قضاوت اخلاقی با خلاقیت دانش آموزان به روش همزمان. 78
جدول4-8: جدول مشخصه های آماری رگرسیون بین رشد قضاوت اخلاقی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان به روش همزمان.79
 
 

چکیده
 

هدف از این پژوهش توصیف رابطه رشد قضاوت­ اخلاقی با خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش­ آموزان دوره متوسطه اول شهر ارسنجان بوده است. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی و جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر ارسنجان در سال تحصیلی 94-93 بوده است. روش نمونه گیری در این پژوهش خوشه‌ای چند مرحله­ای بوده است ابزار سنجش در این پژوهش سه پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور(1990)، پرسشنامه خلاقیت تورنس(1979) و پرسشنامه رشد قضاوت اخلاقی سینها و وارما (1998 ) بوده است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها در زمینه  آمار توصیفی از روش های آماری میانگین وانحراف معیار و در زمینه  آمار استنباطی از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه به روش همزمان استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که بین رشد قضاوت اخلاقی با خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. رشد قضاوت اخلاقی به طور معنی دار قادر به پیش بینی خلاقیت دانش آموزان می باشد.  رشد قضاوت اخلاقی می تواند عملکرد تحصیلی دانش آموزان را پیش ­بینی نماید.
 
 
واژگان کلیدی:عملکرد تحصیلی،خلاقیت،قضاوت های اخلاقی
 
 
 
 
 
 
 
فصل اول

کلیات پژوهش
 

مقدمه
 

قرن حاضر، دوران دانش و اطلاعات، تحولات باورنکردنی، و پیشرفت و توسعه در بسیاری از ابعاد زندگی می باشد. دنیای تغییرات و شگفتی هاست. هر لحظه دری از علم به روی آدمی گشوده می شود. امروزه مدارس نمی توانند تنها به علوم کلاسیک و نوشته های گذشتگان اکتفا کنند، و انتقال و یادگیری آنها را جزو هدف های آموزش و

1-4-2 هدف کلی 12
1-4-2- اهداف اختصاصی 12
1-5- فرضیه های تحقیق. 13
1-5-1- فرضیه های اصلی (کلی) 13
1-5-2 فرضیه های فرعی 13
1-6- تعاریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق. 14
1-6-1 تعاریف نظری 14
تعاریف عملیاتی 15
1-7- ابعاد رهبری تحولی 15
1-8- ابعاد تعهد سازمانی 16
1-9- ابعاد رفتار شهروندی سازمانی. 17
1-10 رفتار شهروندی سازمانی 18
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1- بخش اول: رهبری تحولی- تعهد سازمانی 23
2-1-1- مقدمه 23
2-1-2- رهبری چیست؟. 23
2-1-5 رهبری عدم مداخله گر 24
2-1-6- تئوری رهبری تحولی 24
2-1-7- اهداف رهبری تحولی آموزشی در مدارس. 25
1- کمک به رشد کارکنان، برقراری و بقای تشریک مساعی و فرهنگ قوی در مدرسه 26
2- پرورش رشد معلم 26
3- کمک کردن به معلمان برای حل مسائل بصورت اثربخش تر 26
مهم ترین دلایل ناکامی برنامه های تحولی 27
2-1-9- ابعاد و تعاریف تعهد سازمانی. 28
الف- وابستگی عاطفی 29
2-2- بخش دوم: رفتار شهروندی سازمانی. 33
2-2-1- مقدمه. 33
2-2-2- سازمان 34
2-2-3- رفتارشهروندی سازمانی. 35
2-2-4- عواقب و نتایج مولفه های رفتار شهروندی سازمانی 37
2-2-5 نقش های رفتار شهروندی را که شامل پنج حیطه 40
1- وظیفه شناسی. 40
2- ادب و مهربانی. 41
3- نوع دوستی. 41
4- مردانگی. 41
5- خوش خویی 41
2-2-6- رفتار شهروند سازمانی در مدیریت آموزشی 42
2-3- پیشینه پژوهش 43
2-3-1 تحقیقات داخلی (ایران). 43
2-3-2- تحقیقات خارجی. 45
2-4- جمع بندی. 49
فصل سوم: روش تحقیق
3-1-مقدمه 52
3-2- روش تحقیق 52
3-3- جامعه آماری. 52
3-4- نمونه آماری. 53
3-5- روش نمونه گیری 53
3-6- متغیرهای تحقیق (متغیرهای مورد مطالعه) 53
3-7- ابزار پژوهش. 54
3-7-1- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری. 54
3-7-2- پرسشنامه رهبری تحولی. 55
3-7-3 پرسشنامه تعهد سازمانی. 56
3-7-4- پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی. 57
3-8- پایایی پرسشنامه. 58
3-8-1- پایایی پرسشنامه رهبری تحولی. 58
3-8-2- پایایی پرسشنامه تعهد سازمانی 58
3-8-3- پایایی پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی. 59
3-9- روایی پرسشنامه 59
3-9-1- روایی پرسشنامه رهبری تحولی. 59
3-9-2- روایی پرسشنامه تعهد سازمانی 59
3-9-3- روایی پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی. 60
3-10- روش جمع آوری داده ها 60
3-11 روش های آماری (تجزیه و تحلیل داده ها) 60
3-12- مدل تحلیلی. 61
فصل چهارم: یافته‫های پژوهش
4-1- پیش درآمد. 63
4-2- یافته های توصیفی 63
4-2-1 جنسیت 63
4-2-2 سن. 64
4-3- یافته های استنباطی 66
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1-مقدمه 74
5-2-نتیجه گیری. 74
5-3-نتایج تحقیق 76
5-4-نتایج تحلیل رگرسیونی 77
5-5-بحث و نتیجه گیری. 77
5-6-پیشنهادات 81
5-6-1پیشنهادات کاربردی. 81
5-2-7-پیشنهادهای پژوهشی 84
محدودیتهای تحقیق 85
منابع و مآخذ 88
پیوست ها 96
پیوست شماره یک: پرسشنامه رهبری تحولی. 97
پیوست شماره دو:پرسشنامه تعهد سازمانی . 99
پیوست شماره سه: پرسشنامه شهروند سازمانی . 101
چکیده لاتین 104


فهرست تصاویر:
تصویر (1) حیطه های رفتارشهروندی سازمانی 42
فهرست جداول:
جدول4-1: ویژگی های نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت 63
جدول4-2: تحلیل توصیفی به کمک متغیر سن 64
جدول 4-3- میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش . 65
جدول 4-4 – آزمون کولموگروف اسمیرنو جهت تعیین نرمال بودن داده‫ها 66
جدول 4-5- مدل رگرسیون 66
جدول 4-6- آزمون ANOVA. 67
جدول 4-7 – جدول ضرایب متغیرهای پیش بین . 67
جدول 4-8 – ضریب همبستگی بین نفوذ آرمانی و رفتار شهروندی 68
جدول 4-9 – ضریب همبستگی بین انگیزش الهام بخش و رفتار شهروندی. 69
جدول 4-10 – ضریب همبستگی بین ترغیب ذهنی و رفتار شهروندی. 69
جدول 4-11 – ضریب همبستگی بین ملاحظات فردی و رفتار شهروندی. 70
جدول 4-12 – ضریب همبستگی بین تعهد مستمر و رفتار شهروندی. 70
جدول 4-13 – ضریب همبستگی بین تعهد هنجاری و رفتار شهروندی. 71
جدول 4-14 – ضریب همبستگی بین تعهد عاطفی و رفتار شهروندی. 72
فهرست نمودارها:
نمودار 4-1: ویژگی های نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت. 64
نمودار4-2: تحلیل توصیفی به کمک متغیر سن 65


















چکیده:
هدف از تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین رهبری تحولی و تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی مدیران مدارس ناحیه1 شهر کرمانشاه بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران مدارس ناحیه1 شهر کرمانشاه(N=420) نفر بودند که با بهره گرفتن از فرمول کوکران نمونه آماری برابر 200 نفر برآورد شد. به منظور جمع آوری داده ها از 3 پرسشنامه استاندارد، پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و می یر (1998)، پرسشنامه رفتار شهروندی پادساکف و همکارانش (1991)، پرسشنامه رهبری تحولی بس و اولیو (1985)، استفاده شد. پایایی درونی پرسشنامه های تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و رهبری تحولی با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ به 85/0 و76/0 و 93/0 تعیین شد. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود که بصورت میدانی اجرا شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. نتیجه آزمون کلوموگروف-اسمیرنوف نرمال بودن داده ها را اثبات کرد و همچنین ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون در سطح معناداری(P<%5) نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین رفتار تحولی و تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از بین مولفه های تعهد سازمانی، تعهد عاطفی قدرت بیشتری برای پیش بینی رفتار شهروندی سازمانی مدیران دارد. تغییرات در رفتار شهروندی سازمانی، توسط دو متغیر رفتارهای آرمانی و ملاحظات فردی قابل توضیح است همچنین آنالیز واریانس نشان می دهد این رگرسیون بسیار معنادار بوده است و حاکی از این است که واقعاً رابطه خیلی نزدیک بین متغیرها وجود دارد.
واژه های کلیدی: رهبری تحولی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، مدیران مدارس

فصل اول
کلیات تحقیق






1-1-مقدمه
عصر حاضر،عصر تغییر و تحولات شدید و شتابنده نام گرفته است. سازمان های مختلف از جمله سازمان های آموزش نیز در مسیر تندباد این تغییر قرار گرفته اند. این سازمان ها برای دوام و بقاء ناگزیرندخود را با این تغییر و تحولات پرشتاب وبی سابقه هماهنگ نمایند و به موازات تغییرات سخت افزاری، نیروی انسانی و نرم افزاری خود را نیز به روز کنند.در این رهگذر ، تغییر در شیوه های مدیریت و رهبری سازمان امری اجتناب ناپذیر است،چرا که شیوه های سنتی مدیریت و رهبری در شرایط متحول پویای امروزی فاقد اثربخشی لازم می باشد ( لیتوود[1]،1992 و لیونتوز[2]1992).
سازمانهای امروزی نیاز به رهبرانی دارند که بتوانند به مدد ویژگی های شخصیتی و جاذبه استثنایی توان نفوذ بالا و چشم انداز وسیع، تعهدسازمانی و شور و حرارت لازم را با رفتار شهروند سازمان برای نهایت استفاده از استعداد و تلاششان درجهت تحقق هدفهای سازمانی ایجاد نمایند. اینگونه رهبران، امروزه رهبران تحول آفرین نام گرفتند(برنز[3]،1978 به نقل از بس).
اهمیت دادن به رفتارهای شهروندسازمانی در جوامع امروزی امری آشکار به نظر می رسد که «پودساکوف[4]»در سال 2000 میلادی دسته بندی مفصلی از این گونه رفتارها انجام داده است که رفتارهای شهروندی سازمانی را در قالب هفت دسته تقسیم می نماید مانند رفتارهای یاریگران، جوانمردی، نوآوری فردی،فضیلت مدنی، تعهد سازمانی که برای سازمان لازم است. البته این که رهبران چگونه با پیروان خود ارتباط برقرار کنند ودر آن به گونه ای ایجاد انگیزه و تعهد نمایند که خود و سازمان را با یک نظر واحد ببینند و با یکدیگر برای رسیدن به اهداف سازمانی و تحقق آینده ای بهتر برای سازمان تلاش نمایند، بیش از هر چیز به آنچه آنان در مورد رهبری می اندیشند بستگی دارد و برحسب شخصیت و رهبر و کیفیت رابطه بین رهبر و تعهد سازمانی تعریف و تبیین می شود (رابینز،1377).
فردی، فضیلت مدنی، تعهد سازمانی که برای سازمان لازم است البته این که رهبران چگونه با پیروان خود ارتباط برقرار کنند و در آن به گونه ای ایجاد انگیزه و تعهد نمایند که خود و سازمان را با یک نظر واحد ببینند و با یکدیگر برای رسیدن به اهداف سازمانی وتحقق آینده ای بهتر برای سازمان تلاش نمایند، بیش از هرچیز به آنچه آنان در مورد رهبری می اندیشند بستگی دارد و بر حسب شخصیت و رهبر و کیفیت رابطه بین رهبر و تعهد سازمانی تعریف و تبیین می شود (رابینز[5]،1377).
(برنز[6]، به نقل از ریتنر[7]،1996) همچنین معتقد است که تنها رهبران تحولی قادر به ترسیم مسیرهای ضروری و نوین برای سازمان های جدید هستند. اینگونه رهبران منشأ تغییرات اساسی بوده و بر تغییرات حاکم بر سازمان اثرات کامل داشته و بر موج تغییرات سوارند، چنین رهبرانی می توانند تصویر بهتر و روشن تری از آینده ارائه کنند، بینش خود را به طور اثربخشی برای زیر دستان تبیین نمایند و آنها را برای انجام کارهای استثنایی به چالش وا دارند(زالی،1377).
(رابینز،1377) بر این باور است که رهبران تحولی، رهبرانی هستند که پیروان خود را الهام بخشیدهو وقادرند به آنها روحیه بدهند و در مسیری هدایتشان کنند که منافع سازمان تامین شود. این افراد می توانند باعث شوند که زیر دستان با روحیه ای بسیار بالا عمل نموده و اثراتی عمیق بر سازمان بگذارند رهبران تحولی، به نیازها و جنبه های پیشرفت و ترقی زیردستان نیز توجه خاص نموده و بر دانش و آگاهی آنها می افزایند و آنها را به نحوی هدایت می نمایند که از دیدگاهی جدید به مسائل گذشته نگاه کنند و در سایه تحریک و ایجاد انگیزه تشویق می شوند تا از جان خود مایه گذاشته و در جهت تحقق هدف های سازمان از هیچ کوششی دریغ نورزند. مفهوم رفتار شهروندی سازمانی نیز در بیست سال اخیر، به دلیل کمکی که به افزایش کارایی . اثربخشی سازمانها از طریق تحولات منابع، نوآوریها و وفق پذیری می کند، موضوعی بسیار مهم درخور توجه روز افزون بسیاری از محققان سازمانی اخیر بوده است(کوپمن[8]،2001،ص7).
مفهوم رهبری با همه جذابیتی که دارد در طول تاریخ مدیریت با آغاز رهبری تحولی اهمیت بیشتری یافته است به طوری که(برنارد بس[9] و همکارانش،1987) به آن به عنوان جالب ترین وظیفه مدیریتی اشاره می کند. برنارد بس براساس نظریه های رهبری فرهمند و آینده نگر و براساس کار دیگر نظریه پردازان از جمله(برنز،1978) اظهار می دارد که رهبری تحولی به شکل متفاوت از الگوی پیشین رهبری تبادلی که گرایش به تمرکز بر رضایت دو جانبه ناشی از تعهدات تبادلی داشته، بر محور حس هدف و ماموریت سازمان کمال گراست.
رهبر با رفتارهای کمال گرا(یا فرهمند)، آینده نگر و الهام بخش خود، پیروان را به جهتی که منافعشانرا بهتر تعالی بخشند، سوق می دهد. این رهبران در تلاش برای تجلی بخشیدن به ویژگی های اخلاقی متعالی مانند آمادگی، عدالت، برابری و انسان در فضای پیرامونی خود هستند. مفهوم تعهد سازمانی اولین بار توسط (وایت[10]،1956) در مقاله«انسان سازمانی» مطرح شد. تعهد سازمانی، یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سالهای گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته های رفتار سازمانی و روانشناسی به ویژه رفتار اجتماعی بوده است. تعهد سازمانی مانند مفاهیم دیگر حوزه رفتار سازمانی به شیوه های متفاوتی تعریف شده شده است. البته ساده ترین شیوه برخورد با تعهد سازمانی آن است که تعهد سازمانی را نوعی وابستگی عاطفی افراد به سازمان در نظر می گیرند یا نوعی احساس وفاداری به سازمان بیان شده است. بخشهای مختلف آن متعهد باشد. تعهد سازمانی را می توان اعتقاد قوی به اهداف سازمان و تمایل قوی به تدام عضویت و ماندن در آن تعریف کرد تاثیر مثبت تعهد سازمانی بر عملکرد سازمانها در بسیاری از تحقیقات تایید شده است. افرادی که تعهد کمتری به سازمان دارند خروج از کار در آنها بیشتر و غیبت از کار نیز در آنها بیشتر است. آلن و مایر تعهد سازمانی را از سه جنبه به شرح زیر بررسی می کنند: 1. تعهد عاطفی: شامل وابستگی عاطفی کارکنان به تعیین هویت با سازمان و درگیر شدن در فعالیتهای سازمان با داشتن یک احساس و نگرش مثبت است. کارکنان با تعهد عاطفی قووی در سازمان باقی می مانند. 2.تعهد مستمر: تعهدی مبتنی بر اهمیت و ارزش نهادن به سازمان است و کارمند به نوعی در زندگی سازمان سهیم می شود. 3. تعهد هنجاری: سامل نگرش و احساسات کارکنان مبنی بر ضرورت ماندن در سازمان است.
3-4-5-ترغیب ذهنی[11]: رهبر بصورت ذهنی کارکنان را بر می انگیزد. این رهبران پیروانشان را تشویق می کنند که در حل مسائل خلاقانه برخورد کنند و فروض بدیهی را مورد سوال قرار دهند و فنون حل مساله نوآورانه را پیدا کنند.

موفق مدارس متوسطه شهرستان مشهد است. ده نفر از مدیران بطور هوشمند و با روش گلوله‌برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. بر اساس یافته‌های پژوهش، 27 مؤلفه از استانداردهای شغلی در پنج بُعد روابط انسانی، وظایف مدیریتی، بینش و نگرش، رشد و پیشرفت مدرسه، و نیازهای فردی، دسته‌بندی شد. اهمیت روابط انسانی در مدیریت مدارس متوسطه به‌عنوان مقوله اصلی و بقیه مؤلفه‌ها در ارتباط با آن تعریف گردید و درنهایت مدل استانداردهای شغلی مدیران مدارس متوسطه به دست آمد.
 
واژگان کلیدی: استانداردهای مدیریت، مدیران مدارس، شاخص‌های ارزیابی
 
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
 
 
عنوان                                          صفحه
 
 فصل اول: طرح پژوهش 1
1-1  مقدمه 2
1-2  بیان مسئله و ضرورت پژوهش 3
1-3  اهداف پژوهش 6
1-3-1    هدف کلی پژوهش 6
1-3-2    اهداف جزئی پژوهش 6
1-4  سؤالات پژوهش 6
1-5  تعاریف اصطلاحات پژوهش 6
1-5-1    استاندارد 6
1-5-2    استاندارد شغلی 7
1-5-3    شایستگی 7
1-5-4    شایستگی مدیران 8
1-5-5    شایستگی شغلی 8
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش 9
2-1  شایستگی‌ها و استانداردهای مدیران آموزشی 10
2-2  استانداردسازی 17
2-2-1    اصول استانداردسازی 17
2-2-2    انواع استاندارد 18
2-2-3    روش‌های استانداردسازی 19
2-2-4    مبانی نظری مدل استانداردسازی 19
فصل سوم: روش‌شناسی 22
3-1  مرحله اول: سؤالات و فرضیات 23
3-2  مرحله دوم: جمع‌آوری داده‌ها 24
3-2-1    جامعه و نمونه 25
3-2-2    مصاحبه 28
3-2-3    مطالعه کتابخانه‌ای 29
3-3  مرحله سوم: کدگذاری باز 30
3-4  مرحله چهارم: کدگذاری محوری 32
3-5  مرحله پنجم: کدگذاری انتخابی 33
3-6  مرحله ششم: مدل‌سازی 34
3-7  آزمون نظریه 35
فصل چهارم: یافته‌ها، بحث و نتیجه‌گیری 36
4-1  مقدمه 37
4-2  سؤال اول پژوهش 37
4-2-1    کدگذاری باز 37
4-2-2    کدگذاری محوری 45
4-2-3    کدگذاری انتخابی 59
4-3  سؤال دوم پژوهش 61
4-3-1    مدل‌سازی 61
4-4  پیشنهاد اجرایی برخاسته از یافته‌ها 66
4-5  پیشنهاد‌های پژوهشی 66
4-6  محدودیت‌های پژوهشی 66
فهرست منابع 68
5-1  منابع فارسی 69
5-2  منابع لاتین 72
 
 
 
 
 
فهرست جدول‌ها
 
 
عنوان                                        صفحه
 
جدول ‏3‑1: مشخصات مصاحبه‌شوندگان 27
جدول ‏3‑2: اقدامات اصلی کدگذاری محوری 32
جدول ‏3‑3: ویژگی‌های انتخاب یک مقوله محوری 33
جدول ‏4‑1: نمونه آماری کدگذاری باز 38
جدول ‏4‑2: نمونه کدگذاری آزاد 38
جدول ‏4‑3: نمونه کدگذاری محوری 46
جدول ‏4‑4: کدگذاری انتخابی مؤلفه‌های به‌دست‌آمده از کدگذاری محوری 59
 
 
 
 
فهرست شکل‌ها
 
 
عنوان                                        صفحه
 
شکل ‏3‑1: مدل مفهوم- نشانه 31
شکل ‏4‑1: مدل ارتباط مدیر با اداره آموزش و پرورش 62
شکل ‏4‑2: مدل ارتباط مدیر با والدین 62
شکل ‏4‑3: مدل ارتباط مدیر با دانش‌آموز 63
شکل ‏4‑4: مدل ارتباط مدیر با معلم و کارکنان 63
شکل ‏4‑5: مدل نهایی استانداردهای شغلی مدیران مدارس متوسطه 65
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1        فصل اول: طرح پژوهش

1-1    مقدمه
 

 
قرن جدید عصر بلوغ و شکفتگی دانش سازمان‌یافته، فراشناخت و فرانظریه است. تحولات قرن حاضر بر نیازهای مخاطبان درونی و برونی آموزش‌وپرورش تأثیر گذاشته و در این میان مدارس خرده نظام‌هایی بوده‌اند که کیفیت اثربخشی آن‌ها چگونگی پاسخ‌دهی به انتظارات ذینفعان آموزش‌وپرورش را نشان داده است. بدیهی است که تحقق اهداف، راهبردها و برنامه‌های آموزشی و درسی و پاسخگویی صحیح به انتظارات مخاطبان آموزش‌وپرورش بدون وجود مدیران و رهبران مجرب و آفریننده امکان‌پذیر نیست (قورچیان، و محمودی، 1383).
امروزه موفقیت سازمان‌‌ها و نهادها نیازمند مدیریتی اثربخش و کارا است و در اقصی نقاط جهان بسیاری از دانشگاه‌‌ها تدریس انواع رشته مدیریت مانند: مدیریت دولتی، بازرگانی، صنعتی، نظامی، بیمارستانی، عمومی و مدیریت آموزشی و. را برعهده‌گرفته‌اند؛ که دراین‌بین، مدیریت آموزشی در مقایسه با دیگر انواع مدیریت جایگاه خاصی داشته، و از اهمیت به سزایی برخوردار است، زیرا این مدیریت آموزشی است که عهده‌دار پرورش منابع انسانی متخصص و مجرب است. هیچ کشوری بدون آن‌که در مراکز و نظام آموزشی خود توسعه و رشدی به وجود آورد و نیروی انسانی و مدیرانی آموزشی مجرب و تحصیل‌کرده اداره آن را بر عهده گیرد، نتوانسته مراحل توسعه و پیشرفت را بپیماید (خنیفر، 1383).
اگر مدیران آموزشی دانش و مهارت کافی داشته باشند، بدون تردید، نظام آموزشی نیز از اثربخشی، کارایی و اعتبار برخوردار خواهد بود. مدیر باید دارای ویژگی‏ها، توانایی‏ها و مهارت‌های خاصی باشد تا بتوان باکمال اطمینان کودکان و نوجوانان را به دستان آنان سپرد (میر کمالی، 1386).
در این میان‌دوره دوم متوسطه به‌واسطه ویژگی‌های شناختی، عاطفی، روانی و اجتماعی دانش‌آموزان در دوره بلوغ و نوجوانی، ضرورت انتخاب رشته تحصیلی و مشخص شدن آینده تحصیلی ایشان و لزوم ایجاد زمینه مناسب جهت ورود به دانشگاه، جایگاه مهمی را در فرایند آموزش عمومی کشور ایفا می‌کند. در اینجا این سؤال مطرح است که مدیران آموزشی دوره دوم متوسطه چه استاندارد و شاخص‌هایی باید داشته باشند تا از عهده انجام وظایف مدیریتی خویش به‌طور اثربخش برآیند؟
 
 
 

1-2    بیان مسئله و ضرورت پژوهش
 

 
در فرهنگ لغات بین‌المللی تعلیم و تربیت، مدیریت آموزشی را به کار بردن عنوان و روش‌های اداره سازمان‌های تربیتی با در نظر گرفتن هدف‌ها و سیاست‌های کلی تعلیم و تربیت تعریف می‌کنند. کیمبل وایز در کتاب مدیریت و رهبری آموزشی می‌نویسد: «رهبری آموزشی عبارت است از یاری به بهبود کار آموزشی و عملی که معلم را یک قدم پیش‌تر ببرد» (وایلز، 1369).
در تمامی حرفه‌های مبتنی بر مدیریت، آماده‌سازی مدیران برای ایفای نقش خود و بهبود اثربخشی وی در محیط یادگیری، بر مبنای استانداردهایی در این رابطه ضروری است (مؤسسه استرالیایی تدریس و رهبری مدرسه[1]، 2012).
بنابراین سرمایه‌گذاری در خصوص کیفی سازی نیروهای آموزش‌و‌پرورش و به‌خصوص مدیران آموزشی، از طریق استانداردسازی تأثیر به سزایی در وضعیت کیفی و کارایی نظام آموزش‌وپرورش کشور خواهد داشت (خنیفر، جندقی، و عبدالحسینی، 1386).
استاندارد سطحی از کیفیت است که از سوی عموم قابل‌قبول دانسته شده است (فرهنگ لغت آکسفورد[2]، 2012). استاندارد مدرکی است دربرگیرنده قواعد، راهنمایی‌ها یا ویژگی‌هایی برای فعالیت‌ها یا نتایج آن‌ها به‌منظور استفاده عمومی و مکرر که از طریق هم‌رأیی فراهم و به‌وسیله سازمان شناخته‌شده‌ای تصویب‌شده باشد و هدف از آن دست‌یابی به میزان مطلوبی از نظم (و بهبود کیفیت) در یک زمینه خاص است (جابری مقدم و خنیفر، 1386).
استاندارد و استانداردسازی پدیده‏های جدیدی نیستند و ریشه در تاریخ زندگی بشر دارند. نگاهی به تاریخ علم در جهان نشان می‏دهد که مصریان، فینیقی‌ها، آشوریان، ایرانیان، یونانیان، رومی‏ها و سایر اقوام وسایلی ساخته بودند و برای ساخت آن‌ها و استفاده از آن‌ها معیارهای خاصی داشتند (لیندبرگ[3]، 1376). درحالی‌که هنوز گروهی در مورد امکان تدوین استاندارد برای منابع انسانی تردید دارند و معتقدند استانداردسازی سدی در مقابل پیشرفت جامعه‏ی انسانی و از بین برنده‏ی خلاقیت و نوآوری در فرد و سازمان است، در کشورهایی چون آمریکا، استرالیا، اندونزی و روسیه به‌منظور استاندارد نمودن نیروی انسانی و ازجمله مدیران آموزشی کمیته‏های ویژه‏ای تشکیل‌شده است (خنیفر، جندقی، و عبدالحسینی، 1386).
یکی از عناصر مهم و اساسی در آموزش‌وپرورش مدیران مدارس هستند. به‌طوری‌که به‌جرئت می‌توان گفت تمام اعمال و رفتار، گفتار و کردار و حتی ویژگی‌های شخصی و انفرادی، اخلاقی، علمی و اعتقادی آن‌ها در کارکرد آموزش‌وپرورش تأثیر بسزایی دارد. توصیف و بررسی چگونگی مدیریت مدارس و تأثیراتی که به‌جا می‌‎گذارند، به‌ویژه در مقطع متوسطه که رو به تحول است، امری اساسی محسوب می‌شود، چراکه «دوره متوسطه یک دوره برزخ یا دوره انتقالی میان آموزش پایه عمومی و غیرتخصصی است.» (غلامی، 1387).
اهمیت و جایگاه مدیران آموزشی در جامعه و حساسیت مردم نسبت به فعالیت‏ها و عملکرد آنان، ضرورت پرداختن به این موضوع را دوچندان کرده است، زیرا آموزش‌وپرورش مقوله‏ای پیچیده، گسترده و همراه با پویایی مداوم و سریع است. لذا مجموعه این ویژگی‏ها به امر آموزش‌وپرورش ظرافت خاصی بخشیده است. ازآنجایی‌که مدیران مدارس پایه‏ای‏ترین مدیران آموزش‌وپرورش هستند، شناخت صلاحیت‏های لازم برای مدیران این حوزه و کسانی که مستعد مدیریت آموزش‌وپرورش هستند از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر این شناخت می‏تواند ابزار مفید و پایه‏ای در ارزیابی و توسعه مدیران فعلی کشور باشد (علاقبند، 1389).
از طرفی، عملکرد مدیران در ابعاد گسترده وابسته به وضعیت و کیفیت شخص مدیر است. واقعیت‌ها نشان می‌دهند که مقررات موجود و به‌نوعی ضوابط عملکرد هم پاسخ‌گوی نیازهای نظام آموزش‌وپرورش نیست و به هر صورت در هنگام اجرا تحت تأثیر سلیقه‌های شخصی قرار می‌گیرد. مدیریت آموزشی در آموزش‌وپرورش ایران که از سال 1302 با نخستین مقررات استخدامی حالتی نیمه‌رسمی یافت و در سال 1345 با تدوین طبقه‌بندی مشاغل، حالتی رسمی به خود گرفت؛ و پس از سال 1352 تغییر چندانی در هیچ‌کدام از شغل‌های دولتی نیز صورت نگرفته است. مدیریت آموزشی در آموزش‌وپرورش با تلاطم‌ها و چالش‌هایی روبه‌رو بوده اما تابه‌حال محتوی مشاغل آن عملاً به‌صورت متمرکز و کشور شمول وجود خارجی نداشته است (خنیفر، 1383).
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مدارس در ایران به شکل سنتی و به دست افرادی اداره می‌شوند که سابقه معلمی دارند و فاقد تخصصی در مدیریت آموزشی یا مدیریت‌اند و در کنار آن واقعیت‌ها نشان می‌دهد که مقررات و ضوابط عملکرد مدیران آموزشی کلی و مبهم است و پاسخگوی نظام آموزش‌وپرورش نیست و در اجرا نیز تحت تأثیر اعمال سلیقه‌ها قرار می‌گیرد. نارسایی‌ها و مشکلات مربوط به مدیران مدارس در ایران ناشی از این است که به‌رغم وجود شرح وظایف تصویب‌شده برای مدیران آموزشی و وجود نظام ارزشیابی عملکرد مدیران مدارس «استانداردهای سنجش عملکرد» یا «شایستگی‌های عملکرد» شفافی برای ارزشیابی عملکرد مدیران آموزشی در کشور وجود ندارد و مدیریت منابع انسانی در نظام آموزش‌وپرورش فاقد الگوی مناسب برای استانداردسازی عملکرد مدیران آموزشی است تا بر اساس آن الگو استانداردهای عملکرد یا متناسب با انتظارات، اهداف و نیازهای ذینفعان درونی و بیرونی سازمان‌های آموزشی با توجه به تحولات عصر جدید تعیین و متناسب با الگوی اجرای راهبری و بهسازی شود (قورچیان، و محمودی، 1383).
در این میان کشورهای پیشرو در عرصه تعلیم و تربیت اقدام به استانداردسازی مدیران مدارس خود نموده‌اند:
ایالات‌متحده امریکا در دهه 90 اقدام به تعریف استانداردهای آموزشی به‌صورت ملی نمود؛ و در ادامه استانداردهای ایالتی خود را برای مدیران مدارس معرفی نمود.
استرالیا، کانادا، ایرلند شمالی، آلمان و برخی دیگر از کشورهای اروپایی اقدام به تعریف بهترین استانداردها برای مدیران مدارس خود نموده‌اند تا شاخصی برای ارزیابی مدیران خود داشته باشند.
توجه به نقش و کارکردهای استانداردسازی عملکرد مدیران مدارس اهمیت و ضرورت تدوین استانداردهای شغلی مدیران آموزشی دوره متوسطه را نشان می‌دهد (قورچیان، و محمودی، 1383):

استانداردها میزان و اندازه شایستگی‌های فردی و حرفه‌ای کارکنان را تعیین می‌کند،
 

چهارچوبی برای ارزیابی کیفیت عملکرد آنان محسوب می‌شود،
 

استانداردها میزانی برای به‌کارگیری افراد جدیدند،
 

استانداردها بنیادی برای رشد حرفه‌ای و شخصی فردند، و
 

استانداردها نقش مؤثری در اجرای برنامه‌های راهبردی نظام جامع (نظام کلان سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی) و نظام مرجع (نظام آموزش‌وپرورش) دارند.
با توجه به ناکافی بودن پژوهش‌های پیشین و اهمیت ویژه موضوع، ضروری است، تدوین استانداردها و شاخص‌هایی برای مدیران مدارس به‌منظور ارتقا سطح کیفی مدیران مدارس و ارزیابی درست ایشان.
از این رو این پژوهش به شناسایی و تدوین استانداردهای شغلی مدیران مدارس متوسطه پرداخته است.
 
 
 
 
 

منابع.90
 
 
فهرست جداول
جدول 1-2..53
جدول 2-254
جدول1-3- آلفای کرونباخ پرشنامه محقق ساخته شده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه.58
جدول2-3آلفای کرونباخ پرشنامه استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه بر اساس سوالات.58
جدول3-3 کلید پرسشنامه سازگاری …60
جدول (1-4) توزیع نمونه ها از نظر استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه. 63
جدول (2-4) توزیع نمونه ها از نظر استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه در بین دانش آموزان به صورت کلی. 64
جدول 3-4) توزیع نمونه ها از نظر سازگاری و مولفه های آن. 65
جدول (5- 4) خلاصه نتایج آزمون تحلیل واریانس رابطه بین میزان استفاده از تانگو با سازگاری دانش آموزان. 67
جدول (6- 4) خلاصه نتایج آزمون تحلیل واریانس رابطه بین میزان استفاده از فیسبوک با سازگاری دانش آموزان. 67
جدول (7- 4) خلاصه نتایج آزمون تحلیل واریانس رابطه بین میزان استفاده از بی تاک با سازگاری دانش آموزان. 68
جدول (8- 4) خلاصه نتایج آزمون تحلیل واریانس رابطه بین میزان استفاده از تلگرام با سازگاری دانش آموزان. 68
جدول (9- 4) خلاصه نتایج آزمون تحلیل واریانس رابطه بین میزان استفاده از وایبر با سازگاری دانش آموزان. 69
جدول (10- 4) خلاصه نتایج آزمون تحلیل واریانس رابطه بین میزان استفاده از اسکایپ با سازگاری دانش آموزان. 69
جدول (11- 4) خلاصه نتایج تحلیل واریانس بین مولفه های سازگاری و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه دانش آموزان. 70
جدول (12-4) نتایج کلی تحلیل فرضیه های پژوهش. 71
جدول ه(13-4) نتایج تفصیلی تحلیل فرضیه های پژوهش. 72
 
 
 

 
 
چکیده
طرح تحقیق: این مطالعه با هدف: « بررسی رابطه میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه با سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهرستان پاوه» صورت گرفته‌ است.
روش تحقیق: نوع همبستگی و جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر و دختر مقطع دبیرستان در حال تحصیل سال1393- 94 شهر پاوه(تعداد کل: 1090؛ پسر:570 و دختر:520) بود که نمونه آماری با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله‌ای اتخاب گردید(155 دانش آموز پسر و 145 دانش آموز دختر). برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه پرسشنامه سازگاری اجتماعی سینها  AISS. و پرسشنامه محقق ساخته میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه استفاده شد. داده های بدست آمده نیز با روش آزمون T برای گروه های مستقل و رگرسیون چندگانه و با نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: بر اساس تحلیل یافته ها نتایج ذیل به دست آمد:
1-میان میزان استفاده از تانگو با سازگاری دانش آموزان رابطه دارد و این رابطه  آنان متفاوت بوده است.
2-میان میزان استفاده از فیسبوک با سازگاری دانش آموزان رابطه ای وجود ندارد.
3-میان میزان استفاده از بی تاک با سازگاری دانش آموزان رابطه ای وجود دارد و این رابطه  متفاوت بوده است.
4-میان میزان استفاده از تلگرام با سازگاری دانش آموزان رابطه ندارد.
5-میان میزان استفاده از وایبر با سازگاری دانش آموزان رابطه ای ندارد.
6-میان میزان استفاده از اسکایپ با سازگاری دانش آموزان رابطه ندارد.
7-میان مؤلفه های سازگاری عاطفی، سازگاری اجتماعی و سازگاری آموزشی  با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه دانش آموزان رابطه وجود دارد.
 
واژگان کلیدی: شبکه های اجتماعی، تلفن همراه، سازگاری، دانش آموزان.
 

 
 
 
فصل یکم
کلیات پژوهش
 
 
 
  مقدمه
بدون شک توجه بیشتر به امر تعلیم و تربیت مهمترین عامل پیشرفت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه است. تعلیم و تربیت عهده دار ایجاد زمینه مناسب جهت انتقال فرهنگ و تسهیل و توسعه استعدادها و توانایی های دانش آموزان است تا در آینده بتوانند برای خود و جامعه افراد مفیدی باشند (مهرابی زاده هنرمند، ‌علامه، شهنی ییلاق، 1386). یکی از بسترهایی که می تواند در این مهم بسیار کمک رسان باشد تکنولوژی و ابزار های ارتباطی است که می تواند نقش بسزایی در انتقال فرهنگ و تسهیل و توسعه استعدادها برای نسل های مختلف را در بر گیرد. یکی از این ابزارها تلفن همراه است. تلفن همراه علاوه برامکانات اصلی از جمله مکالمه و پیام کوتاه، به دلیل پیشرفت روز افزون این تکنولوژی از سایر نرم افزارهای ارتباطی برخوردار شده است.
استفاده از تلفن همراه[1]، در کشورهای پیشرفته بخش مهمی از زندگی نوجوانان و جوانان را به خود اختصاص داده است که در اروپا بسیار افزایش یافته است. بر طبق گزارش های آماری سازمان ائتلافی و سویس تقریباً 90 % از ساکنان کشورهای اروپایی صاحب تلفن همراه هستند (بیلوکس، ون درلیندن و روچات[2]، 2008). امروزه یکی از مسائلی که قسمت عمده‌ای از فعالیت‌های روان‌شناسان و جامعه‌شناسان را به خود اختصاص داده است، تأثیرات تکنولوژی بر روی زندگی جوامع و مردم است. تلفن همراه در فاصله کوتاهی از زمان به یکی از جنبه‌های بسیار معنی‌دار زندگی مدرن امروزه تبدیل شده است و یکی از زمینه هایی که لازم است به تفکر عمیق در مورد آن پرداخت، این است که آیا استفاده از تلفن همراه می تواند اعتیاد به همراه داشته باشد؟ برخی از نتایج، حاکی از این است که به‌زودی تلفن همراه، کامپیوتر، تکنولوژی‌های تصویری با یکدیگر ترکیب شده و به هیولایی اعتیاد‌آور مبدل می‌شود و صدمات جبران‌ناپذیری را به پیکر جامعه وارد می‌سازد (لارامای[3]، 2007). بر این اساس تلفن همراه علاوه بر فوائد فراوانی که برای بشر امروزی به ارمغان آورده است، می تواند اثرات سوئی را بر افراد تحمیل نماید.
یکی از جنبه‌های مهم رشد انسان، فرایند اجتماعی شدن اوست. ذاتی بودن زندگی اجتماعی در انسان‌ها، ضرورت در ارتباط بودن با دیگران را به عنوان امری گریزناپذیر جلوه می‌دهد. سازگاری فرایندی است در حال رشد و پویا که شامل توازن بین آن چه افراد می‌خواهند و آن چه جامعه‌شان می پذیرد است. به عبارت دیگر سازگاری یک فرایند دو سویه است، از یک طرف فرد به صورت مؤثر با اجتماع تماس برقرار می‌کند و از طرف دیگر اجتماع نیز ابزارهایی را تدارک می بیند که فرد از طریق آن ها توانایی‌های بالقوه خویش را واقعیت می‌بخشد. در این تعامل فرد و جامعه دستخوش تغییر و دگرگونی شده و سازشی نسبتاً پایدار به وجود می‌آید. به طور کلی سازگاری به تسلط فرد بر محیط و احساس کنار آمدن با خود اشار ه دارد. هر یک از ما به محیط و تغییراتی که در آن روی می‌دهد پاسخ می دهیم.
با توجه به شواهد موجود تلفن همراه در بین دانش آموزان و نوجوانان طرفداران بسیاری را جلب کرده است، که این خود تأمل بر انگیز است که آیا این همه جذابیت و این همه وقت که صرف این ابزار جادویی مفید است یا از جنبه های ضرر رسان به این قشر برخوردار است؟ لذا باتوجه به این توضیحات پژوهش حاضر درصدد است به بررسی رابطه استفاده شبکه های اجتماعی تلفن همراه با سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر پاوه بپردازد.
بیان مسئله:
در عصر ارتباطات، تلفن همراه به عنوان یک وسیله ارتباط شخصی بیشترین مورد استفاده را داراست، ولی گذشته از محاسنی که با خود به همراه دارد خطرهایی را هم متوجه کاربران خویش کرده است (رودباری، ساداتی قلعه، 1392) از جمله اعتیاد روانی، تزلزل ارزش‌ها، کاهش تعاملات اجتماعی، بلوغ زودرس، کاربردهای غیراخلاقی، به خطر افتادن امنیت شخصی و غیره (پناهی، فرجی و اصلانی، 1392).  این رشد گسترده استفاده از تلفن همراه توجه پژوهشگران را به آثار زیستی ناشی از این تلفن‌های همراه جلب کرده است، در حالی که به اثرات روان‌شناختی و اجتماعی استفاده طولانی مدت از این وسیله توجه کافی نشده است (گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، 1390). از جمله اثرات سوئی که استفاده مفرط از تلفن همراه می تواند داشته باشد کاستن از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، منزوی شدن آن ها و همچنین کاسته شدن از مهارت های اجتماعی و ارتباطی و در نهایت کاهش سازگاری اجتماعی آن ها منجر شود.
جوانی و نوجوانی دوره مهمی از زندگی است که تغییرات این دوره از رشد ممکن است زمینه ساز مشکلات خاصی شود. هنگامی که نوجوانان نمی توانند به طور موفقیت آمیز بر بحران ها و چالش‌های تحولی غلبه کنند، پریشانی‌های روان‌شناختی را تجربه خواهند کرد و اختلال  قابل ملاحظه‌ای در جریان بهنجار زندگی روزمره و جنبه های عاطفی، اجتماعی و شناختی بروز خواهد کرد که به دنبال آن شخصیت آن ها دچار اغتشاش خواهد شد (گاربر، کیلی، و مارتین[4]، 2002 ؛ به نقل از خوش‌کنش و دیگران، 1389)، که این خود فی نفسه می تواند این قشر را در زمینه سازگاری اجتماعی و بر قراری ارتباط موثر با محیط پیرامون دچار مشکل سازد.
این پژوهش علاوه بر بررسی میزان استفاده دانش آموزان شهر پاوه از شبکه های اجتماعی تلفن همراه در صدد رابطه میزان استفاده از این شبکه ها را با سازگاری اجتماعی این گروه مورد تحلیل و کنکاش قرار دهد. در بسیاری از مدارس مشاهده می شود که دانش آموزان دچار افت تحصیلی می شوند که این امر می تواند به این دلیل باشد که سن دانش آموزان در محدوده سن بلوغ  در نوجوانی بوده و آنان را با مسائل و مشکلات و تنش های ناشی از تغییرات ناشی بلوغ از جمله ناسازگاری اجتماعی و انسجام هویتی روبه رو کرده است (یارمحمدیان،1380؛ به نقل از ابطحی و ندری، 1390). گوداشتاین و لانیون(1995؛ به نقل از خوش‌کنش و همکاران، 1389) سازگاری را  فرایند پیوسته ای تعریف کرده اند که در آن، تجارب یادگیری اجتماعی شخص توانایی و مهارت هایی را فراهم می سازد که از آن طریق می توان به ارضای نیازها پرداخت (خوش‌کنش و همکاران، 1389). سازگاری به پذیرش و انجام رفتار مناسب و موافق محیط و تغییرات محیطی اشاره دارد و مفهوم متضاد آن ناسازگاری است، یعنی، نشان دادن واکنش نامناسب به محرک های محیط و موقعیت ها، به نحوی که برای خود فرد یا دیگران و یا هر دو زیان بخش باشد و فرد نتواند انتظارات خود و دیگران را برآورده سازد(نویدی، 1385). از آنجا که سازگاری اجتماعی فرد را قادر می سازد تا از راه اصلاح محیط یا از راه اصلاح رفتار خویش به ایجاد تعادل بین خود و محیط بپردازد و به علاوه سازگاری هم شامل فرایند انطباق فرد با شرایط موجود و هم شامل فرایند تغییر محیط برای انطباق با نیازهای فردی است و این‌ها موجب کاهش تنش‌های وارده از محیط بر فرد می شود و در صورت کاهش تنش‌ها دانش آموز با آرامش بیشتر به تکالیف درسی خود پرداخته و این خود موجبات عملکرد تحصیلی مناسب را به وجود می‌آورد (ابطحی و ندری، 1390)، بنابراین پرداختن به رابطه سازگاری اجتماعی  مهم به نظر می رسد.
بر این اساس به نظر می رسد که بین استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه که در مرحله بسیار حساس نوجوانی قرار دارند، ارتباط وجود داشته باشد. این پژوهش در صدد است که این ارتباط را مورد بررسی قرار دهد.
ضرورت و اهمیت تحقیق:
دانش آموزان بخش عظیمی از جمعیت هر کشوری را تشکیل می دهند. درصد جالب توجهی از دانش آموزان در دبیرستان مشغول به تحصیل هستند، دانش آموزان در مدرسه برای به‌دست آوردن دانش و تکنولوژی مورد نیاز مشاغل مختلف آماده می شوند. وقتی این آمادگی بنابه دلایل مختلف از جمله دلایل عاطفی، شناختی، روانی و اجتماعی – اقتصادی وجود نداشته باشد، اثرات مخرب و هزینه هایی را برای فرد و جامعه به دنبال دارد. به طور مثال افزایش بیکاری، کاهش درآمد، افزایش مشکلات سلامتی، با ترک تحصیل مرتبط دانسته شده اند (کیانی و کاکاوند،1392).
امروزه یکی از مسائلی که قسمت عمده ای از فعالیت های روانشناسان و جامعه شناسان را به خود اختصاص داده است، تاثیرات تکنولوزیکی بر روی زندگی جوامع و مردم و علی الخصوص جوانان است. استفاده از تلفن همراه  و شبکه ها و نرم افزار های همراه آن در کشورهای پیشرفته بخش مهمی از زندگی جوانان را به خود اختصاص داده است و حتی گفته می شود در کشورهای اروپایی تقریباً 90٪ مردم دارای تلفن همراه می باشند(وی[5]، 2006). 
در سال های اخیر محققان به تاثیر جنبه های غیر آموزشی بر تحصیل و جنبه های مختلف فرهنگ پذیری از جمله کسب سازگاری اجتماعی مناسب در میان همسالان و اجتماع توجه بیشتری کرده اند ‌(امیر رستگار،1390). بخش مهمی در این سنت در حال ظهور، مباحثی است که پیرامون فضای مجازی و تاثیرات آن بر  سبک زندگی این قشر بسیار مهم و آینده ساز جامعه مطرح شده است، به این معنی که تلفن همراه و شبکه های اجتماعی همراه آن نوجوانان و جوانان ما را وارد چه بستر هایی می کند و چه تأثیرانی بر زندگی آن ها دارد؟
اهداف پژوهش:
هدف اصلی:
هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه با سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه شهر پاوه در سال 1394است.
 
اهداف ویژه:

تعیین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی(تانگو، فیس بوک، بی تاک، تلگرام، وایبر، اسکایپ) در بین دانش آموزان مورد مطالعه
 

تعیین میزان سازگاری در بین دانش آموزان مورد مطالعه
 

تعیین رابطه بین میزان استفاده از شبکه تانگو تلفن همراه با سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان مورد مطالعه.
 

تعیین رابطه بین میزان استفاده از شبکه فیس بوک تلفن همراه با سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان مورد مطالعه.

گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه سرمایه اجتماعی با ضریب آلفای کرونباخ907% و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی با ضریب  آلفای کرونباخ 821% است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان مدارس شهر تهران است که تعداد کل آن‌ها که در سال1393مشغول به کار هستند، 59501   است و نمونه به‌دست‌آمده بر طبق جدول مورگان 382 است که موردبررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های آماری از شاخص‌های آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی-خطای استاندارد میانگین، استنباطی و به منظور بررسی فرضیه‌ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده‌شده است. نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، فرضیه مبتنی بر رابطه معنی‌دار بین اعتماد متقابل، شبکه‌ها و هنجارهای مشترک، تعاون و همکاری متقابل، انسجام و همبستگی جمعی، همدلی و درک و احترام متقابل (ارتباطات و حس تفاهم) و همیاری و مشارکت داوطلبانه با رفتار شهروندی سازمانی را تأیید کرد. همچنین ضریب همبستگی بین سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی 479/. به دست آمد.
 
کلمات کلیدی: سرمایه اجتماعی-رفتار شهروندی سازمانی
 
 
 
فهرست مطالب
عنوان                                                            صفحه
فصل اول: کلیات و طرح پژوهش
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 4
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق 6
1-4- اهداف تحقیق 7
1-4-1- هدف اصلی 7
1-4-2- اهداف جزئی 7
1-5- فرضیه‌های تحقیق 8
1-5-1- فرضیه اصلی 8
1-5-2- فرضیه‌های فرعی 8
1-6- متغیرهای تحقیق 8
1-7- تعاریف نظری 9
1-8- تعاریف عملیاتی 10
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه­ها
2-1- مقدمه 12
2-2- سرمایه اجتماعی 13
2-2-1- ریشه‌یابی مفهوم سرمایه اجتماعی 15
2-2-2- اهمیت سرمایه اجتماعی 18
2-2-3- دیدگاه‌ها و تئوری‌های سرمایه اجتماعی 22
2-2-3-1- سرمایه اجتماعی از دیدگاه فرانسیس فوکویاما 22
2-2-3-2- سرمایه اجتماعی از دیدگاه بوردیو 23
2-2-3-3- سرمایه اجتماعی از دیدگاه کلمن 23
2-2-3-4- سرمایه اجتماعی از دیدگاه پوتنام 24
2-2-4- تمایزات گوناگون در تعاریف سرمایه اجتماعی 25
2-2-4-1- تمایزات بر مبنای سطح تحلیل 25
2-2-4-2- تمایزات بر مبنای کاربردهای هنجاری 25
2-2-4-3- تمایزات بر اساس مزایای اصلی در مقابل مزایای ثانویه 25
2-2-5- دسته‌بندی سرمایه اجتماعی از دیدگاه گروه کندی 26
2-2-5-1- اعتماد 26
2-2-5-2- مشارکت سیاسی 27
2-2-5-3- مشارکت و رهبری مدنی 27
2-2-5-4- پیوندهای اجتماعی غیررسمی 27
2-2-6- دسته‌بندی لاک لی از سرمایه اجتماعی 27
2-2-7- مزایای سرمایه اجتماعی 28
2-2-8- سرمایه اجتماعی به‌ منزله ابزار اداره عمل جمعی 29
2-2-9- هزینه‌های بالقوه سرمایه اجتماعی 29
2-3- مقدمه‌ای بر رفتار شهروندی سازمانی 30
2-3-1- انواع رفتار شهروندی سازمانی 33
2-3-1-1- جوانمردی 33
2-3-1-2- وفاداری سازمانی 34
2-3-1-3- اطاعت سازمانی 34
2-3-1-4- ابتکار شخصی 34
2-3-1-5- رفتار مدنی 34
2-3-1-6- توسعه شخصی 35
2-3-1-7- ادب و ملاحظه 36
2-3-2- عوامل مؤثر در بروز رفتارهای شهروندی سازمانی 36
2-3-2-1- نگرش‌ها 36
2-3-2-2- رضایت شغلی 37
2-3-2-3- برابری: 37
2-3-2-4- عدالت سازمانی 38
2-3-2-5- تعهد سازمانی 38
2-3-2-6- فضای سیاسی سازمان 39
2-3-2-7- حمایت سازمانی درک شده 40
2-3-2-8- شخصیت 40
2-3-2-9- تفاوت‌های فردی 41
2-3-2-10- پیامدهای OCB 42
2-4- پیشینه‌ی تحقیق 44
2-4-1- پیشینه‌های انجام‌شده در داخل کشور 44
2-4-1-1- عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی: 46
2-4-1-2- مهم‌ترین مؤلفه‌های رفتار شهروندی سازمانی 46
2-4-1-3- نتایج و پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی 46
2-4-2- مطالعات خارجی 48
2-5- مدل مفهومی تحقیق 51
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1- مقدمه 53
3-2- روش تحقیق 53
3-2-1- جامعه آماری 53
3-2-2- حجم نمونه و روش نمونه‌گیری 53
3-2-3- روش‌های جمع‌آوری اطلاعات 53
3-2-4-   روایی ابزار پژوهش 54
3-2-5- تعیین پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه 56
3-2-6- روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 57
 
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها
4-1- مقدمه 59
4-2- اطلاعات جمعیت شناختی شرکت‌کنندگان 60
4-3- اطلاعات شرکت‌کنندگان در متغیر سن 61
4-4- اطلاعات شرکت‌کنندگان در متغیر سابقه خدمت 62
4-5- تجزیه‌وتحلیل استنباطی فرضیه‌های پژوهش 64
4-5-1- فرضیه اصلی پژوهش 66
4-5-2- فرضیه‌های فرعی 66
4-5-3- فرضیه فرعی 2 67
4-5-4- فرضیه فرعی 3 68
4-5-5- فرضیه فرعی 4 69
4-5-6- فرضیه فرعی 5 70
4-5-7- فرضیه فرعی 6 71
فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری
5-1- مقدمه 73
5-2- نتایج به‌دست‌آمده از آمار استنباطی 74
5-2-1- آزمون اصلی 74
5-2-2- آزمون فرضیه فرعی اول 74
5-2-3- آزمون فرضیه فرعی دوم 75
5-2-4- آزمونی فردی فرعی سوم 75
5-2-5- آزمون فرضیه فرعی چهارم 76
5-2-6- آزمون فرضیه فرعی پنجم 76
5-2-7- آزمون فرضیه فرعی ششم 76
5-3- نتیجه‌گیری کلی 77
5-4- محدودیت تحقیق 78
5-5- پیشنهاد‌هایی برای پژوهش‌های آتی 80
منابع و مآخذ 81
 
 
             فهرست جدول­ها
عنوان                                                            صفحه
جدول ‏3‑1: ارزش مقداری و ارزش میزانی تعلق‌گرفته به هریک از مؤلفه‌های رفتار شهروندی سازمانی 55
جدول ‏3‑2: مؤلفه‌های نهایی رفتار شهروندی سازمانی به همراه شماره سؤالات 55
جدول ‏3‑3: مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی به همراه شماره سؤالات 56
جدول ‏3‑4: مقیاس طیف 5 درجه‌ای 56
جدول ‏4‑1: جنسیت افراد نمونه 59
جدول ‏4‑2: سطح تحصیلات افراد نمونه 60
جدول ‏4‑3: سن افراد نمونه 61
جدول ‏4‑4: سابقه خدمت افراد نمونه 62
جدول ‏4‑5: یافته‌های توصیفی متغیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن 63
جدول ‏4‑6: یافته‌های توصیفی متغیر رفتار شهروندی سازمانی و خرده مقیاس‌های آن 64
جدول ‏4‑7: آزمون کولموگروف- اسمیرنوف 65
جدول ‏4‑8: ضریب همبستگی بین سرمایه اجتماعی و رفتار شهروند سازمانی 66
جدول ‏4‑9: ضریب همبستگی بین اعتماد و رفتار شهروند سازمانی 66
جدول ‏4‑10: ضریب همبستگی بین هنجارها و رفتار شهروند سازمانی 67
جدول ‏4‑11: ضریب همبستگی بین تعاون و رفتار شهروند سازمانی 68
جدول ‏4‑12: ضریب همبستگی بین انسجام و رفتار شهروند سازمانی 69
جدول ‏4‑13: ضریب همبستگی بین همدلی و رفتار شهروند سازمانی 70
جدول ‏4‑14: ضریب همبستگی بین همیاری و رفتار شهروند سازمانی 71
 
 
 
فهرست نمودارها
عنوان                                                            صفحه
نمودار ‏2‑1: مدل مفهومی تحقیق 51
نمودار ‏4‑1: پراکندگی نمونه‌ها ازنظر سطح تحصیلات 60
نمودار ‏4‑2: وضعیت نمونه‌ها از نظر سن 61
نمودار ‏4‑3: وضعیت نمونه‌ها ازنظر سابقه خدمت 62
 
 
 
 

1          ی
 

فصل اول
کلیات و طرح پژوهش
 
 
 
 
 

1-1-     مقدمه
 

مفهوم سرمایه اجتماعی ابتدا توسط جامعه شناسان معرفی شد و در پژوهش‌های آنان موردبررسی قرار گرفت. این مفهوم به تدریج توجه اندیشمندان سایر رشته‌های علوم اجتماعی را به خود جلب کرد و در دهه‌های اخیر علاوه بر اینکه در جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد مورداستفاده قرارگرفته است در رشته‌های سازمان و مدیریت نیز طرفداران زیادی پیداکرده است (الوانی، شیروانی، 1383). مفهوم سرمایه اجتماعی، اشاره به ارتباطات اجتماعی میان گروهی از افراد و ارزش‌های مرتبطی دارد که درون و میان این روابط اجتماعی نهفته است (ژنگ[1] و وای[2]، 2009). به‌طورکلی می‌توان گفت که سنتی قوی در پژوهش‌های علوم اجتماعی وجود دارد که عملکرد افراد و گروه‌ها را به شبکه روابط اجتماعی آن‌ها وابسته می‌داند درحالی‌که بخشی از مبانی نظری بر چگونگی استفاده افراد از منابع موجود در شبکه و تماس‌های شخصی‌شان برای دستیابی به هدف‌های شخصی متمرکز می‌شود، بخشی دیگر بر استفاده از شبکه‌ها برای تلاش‌های جمعی، شامل مشارکت در گروه‌های مدنی و سیاسی متمرکز می‌شود. هر دو سنت پژوهشی یادشده به جنبه‌های متفاوتی از سرمایه اجتماعی می‌پردازند (گیل دو زونیگا[3]، 2010). محققان بر مفهوم سرمایه اجتماعی به‌منزله یک تشریح جامع برای بیان دلایل اینکه چرا بعضی جوامع قادرند تا مشکل‌های جمعی را با همکاری یکدیگر حل نمایند درحالی‌که بعضی جوامع در متحد کردن افراد حول هدف‌های مشترک، ناتوان هستند، متمرکز می‌گردند (برهم و رهن، 1977: 1000)
امروزه نقش سرمایه اجتماعی از سرمایه فیزیکی و انسانی در سازمان و جوامع بسیار مهم‌تر است و شبکه‌های روابط جمعی و گروهی به رابطه میان انسان‌ها، سازمان‌ها و انسان‌ها و سازمان‌ها با سازمان‌ها انسجام می‌بخشند. در صورت عدم وجود سرمایه اجتماعی سایر سرمایه‌ها اثربخش خود را از دست می‌دهند و پیمودن راه‌های توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی، ناهموار و دشوار می‌گردد. (الوانی و شیروانی، 1380)
مفهوم سرمایه اجتماعی برای اولین بار در سال‌های دهه 1920 از سوی لیدا جادسون هانیفن در کتابی با عنوان “مرکز اجتماع” (1920) و بعدها نیز در دهه 1960 توسط جین جاکوبز در کتاب تأثیرگذارش به نام “مرگ و زندگی در شهرهای بزرگ امریکا” (1961) به حوزه علوم اجتماعی معرفی شد (احمدی، محمدی بلبان آباد، 1392). گرچه از ظهور مفهوم سرمایه اجتماعی چندین دهه می‌گذرد، لیکن این مفهوم، تسلط قابل‌ملاحظه خود را از اوایل دهه 1990 در پژوهش‌های اجتماعی حفظ کرده است (هویلا[4]، 2010) بدین ترتیب که سرمایه اجتماعی در دهه 1990 تبدیل به مفهومی اثرگذار شد و در رشته‌های علوم اجتماعی بسیار موردتوجه واقع شد (فقیهی، فیضی 1385).
در دهه 1970 گلن لوری[5] اقتصاددان، برای مشخص نمودن دلایل عدم دسترسی آمریکایی‌ها آفریقایی‌تبار به پیوندهای اجتماعی وسیع، به‌منزله یکی از موذیانه‌ترین میراث‌های برده‌داری و تبعیض نژادی، از این اصطلاح بهره برد (والیس و کیلربی 249: 2004)
سرمایه اجتماعی نه تنها ریسمانی است که همه‌ی عوامل موجود هر جامعه را به هم پیوند می‌دهد بلکه افراد و کارگزاران را به‌طور مستقیم و غیرمستقیم چه در بخش خصوصی و چه در بخش عمومی تحت تأثیر قرار می‌دهد. (1) بر پایه و اساس تئوری‌ها و نظریه‌های سازمانی مسلماً رفتار شهروندی سازمانی به رقابت و عملکرد سازمان کمک می‌کند، به‌علاوه رغبت و تمایل به رفتار شهروندی سازمانی به علت رقابت‌های روزافزون جهانی اهمیت دارد.
ویگودا و همکاران معتقدند رفتار شهروندی سازمانی کمک‌های غیررسمی است که کارمند بدون توجه به تحریم‌ها و پاداش‌های رسمی به‌عنوان یک فرد، می‌تواند آزادانه آن‌ها را انجام دهد یا از انجامشان خودداری نماید. در تعریف دیگری لیپین و جانسون رفتار شهروندی سازمانی را تحت عنوان تمایل به تشریک‌مساعی و مفید