پاییز 1392
 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

فهرست مطالب :

 

فصل اول – کلیات پژوهش

 

مقدمه

 

طرح مسئله

 

ضرورت و اهمیت موضوع

 

چارچوب نظری تحقیق

 

نظریه استفاده  و رضایتمندی و خشنودی

 

مدل جذابیت عمومی ( ارتباط به معنی توجه )

 

نظریه بازار پیام

 

سؤالات

 

فرضیات

 

اهداف

 

تعریف واژه‏ها و اصطلاحات  

 

فصل دوم – پیشینه تحقیق

 

منبع داخلی

 

منابع خارجی

 

فصل سوم – روش شناسی تحقیق

 

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

 

جامعه و نمونه آماری

 

فصل چهارم – نتایج تحقیق

 

سیمای پاسخگویان

 

اثبات یا رد فرضیه های تحقیق

 

فصل پنجم – نتیجه گیری و پیشنهادها

 

نتیجه گیری

 

پیشنهادها

 

فهرست منابع

 

ضمائم

 

  فهرست جدول ها :

 

جدول شماره 1- الگوی شناختی استفاده و خشنودی مک کوییل

 

جدول شماره 2- الگوی فرهنگی استفاده و خشنودی مک کوییل

 

جدول شماره 3- الگوی ارتباط به معنی توجه مک کوییل

 

جدول شماره 4 – جنسیت پاسخگویان

 

جدول شماره 5 – فراوانی دانش آموزان به تفکیک دبیرستان

 

جدول شماره 6 – تلویزیون بهترین وسیله انتقال فرهنگ

 

جدول شماره 7 – زمان فراغت، بیشتر تلویزیون

 

جدول شماره 8 – دوست داشتن برنامه صداوسیما نسبت به ماهواره

 

جدول شماره 9- علاقه به برنامه صداوسیما نسبت به ماهواره به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 10 – طرفدارهنرپیشه ایرانی نسبت به خارجی

 

جدول شماره 11 – طرفدارهنرپیشه ایرانی نسبت به خارجی به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 12 – جذابیت صدای خواننده مردنسبت به زن

 

جدول شماره 13- جذابیت صدای خواننده مردنسبت به زن به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 14 – جذابیت بازی هنرپیشه زن نسبت به مرد

 

جدول شماره 15 – جذابیت بازی هنرپیشه زن نسبت به مرد به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 16 – تاثیرمستقیم مدل مو و آرایش افرادمشهور بر نوجوانان

 

جدول شماره 17- تاثیر مدل مو و آرایش افرادمشهور بر نوجوانان به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 18 – دریافت مُدسال از چهره های مشهور

 

جدول شماره 19 – دریافت مدسال از چهره های مشهور به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 20 – علاقه نداشتن به فوتبال

 

جدول شماره 21 – علاقه نداشتن به فوتبال به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 22 – طرفدارتیمی که ورزشکار موردعلاقه درآن است

 

جدول شماره 23- طرفدارتیمی که ورزشکار موردعلاقه درآن است

 

جدول شماره 24 – نگهداری عکس ورزشکار مورد علاقه

 

جدول شماره 25 – نگهداری عکس ورزشکار مورد علاقه

 

جدول شماره 26- پیروی تکه کلام نوجوانان از کلام هنرپیشگان

 

جدول شماره 27- پیروی تکه کلام نوجوانان از کلام هنرپیشگان به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 28- محبوبیت افرادمعمم نسبت به هنرمندان

 

جدول شماره 29- محبوبیت افرادمعمم نسبت به هنرمندان به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 30- علاقه به برنامه های افراد معمم

 

جدول شماره 31 – علاقه به برنامه های افراد معمم به نسبت تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 32- محبوبیت چهره های سیاسی بدلباس

 

جدول شماره 33- محبوبیت چهره های سیاسی بدلباس به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 34- علاقه به دوستی با هنرپیشه یاورزشکار محبوب

 

جدول شماره35- علاقه به دوستی با هنرپیشه یاورزشکار محبوب به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 36- تجربه دوستی باجنس مخالف پیش از دانشگاه

 

جدول شماره37- تجربه دوستی باجنس مخالف پیش از دانشگاه به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 38- داشتن دوست ازجنس مخالف نوعی کلاس است

 

جدول شماره39- داشتن دوست ازجنس مخالف نوعی کلاس است به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 40- علاقه به چهره های مشهور اولین گام درگرایش به جنس مخالف

 

جدول شماره 41- علاقه به چهره های مشهور اولین گام درگرایش به جنس مخالف

 

جدول شماره 42- نیازبه دوست داشتن مهمترین انگیزه گرایش به جنس مخالف

 

جدول شماره 43- نیازبه دوست داشتن مهمترین انگیزه گرایش به جنس مخالف

 

جدول شماره 44- احساس تنهایی عامل مهم گرایش به جنس مخالف

 

جدول شماره 45- احساس تنهایی عامل مهم گرایش به جنس مخالف

 

جدول شماره 46- پوشش هماهنگ به مدروزعامل عدم پذیرش همسالان

 

جدول شماره47-پوشش مد روز عامل عدم پذیرش همسالان به تفکیک جنسیت

 

جدول شماره 48- خی دوی فرضیه اول

 

جدول شماره 49- خی دوی فرضیه دوم

 

جدول شماره 50- خی دوی فرضیه سوم

 

جدول شماره 51- خی دوی فرضیه چهارم

 

جدول شماره 52- خی دوی فرضیه پنجم

 

جدول شماره 53- خی دوی فرضیه ششم

 

جدول شماره 54- خی دوی فرضیه هفتم

 

جدول شماره 55- خی دوی فرضیه اصلی

 

 

 

فهرست نمودارها :

 

نمودار شماره 1- جنسیت پاسخگویان

 

نمودار شماره 2- فراوانی دانش آموزان به تفکیک دبیرستان

 

نمودارشماره3 – تلویزیون بهترین وسیله انتقال فرهنگ

 

نمودارشماره4 – زمان فراغت، بیشتر تلویزیون

 

نمودارشماره 5 – دوست داشتن برنامه صداوسیما نسبت به ماهواره

 

نمودارشماره 6- طرفدارهنرپیشه ایرانی نسبت به خارجی

 

نمودارشماره 7 – جذابیت صدای خواننده مردنسبت به زن

 

نمودارشماره 8 – جذابیت بازی هنرپیشه زن نسبت به مرد

 

نمودارشماره 9- تاثیرمستقیم مدل مو و آرایش افرادمشهور بر نوجوانان

 

نمودارشماره 10 – دریافت مُدسال از چهره های مشهور

 

نمودارشماره 11- علاقه نداشتن به فوتبال

 

نمودارشماره 12- طرفدارتیمی که ورزشکار موردعلاقه درآن است

 

نمودارشماره 13- نگهداری عکس ورزشکار مورد علاقه

 

نمودارشماره 14- تکه کلام نوجوانان

 

نمودارشماره 15 – محبوبیت افرادمعمم نسبت به هنرمندان

 

نمودارشماره 16- علاقه به برنامه های افراد معمم

 

نمودارشماره 17- محبوبیت چهره های سیاسی بدلباس

 

نمودارشماره 18- علاقه به دوستی با هنرپیشه یاورزشکار محبوب

 

نمودارشماره 19- تجربه دوستی باجنس مخالف پیش از دانشگاه

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

فصل اول : کلیات تحقیق

 

1 – 1 ) مقدمه . 2

 

2 – 1 ) طرح و بیان مسئله 4

 

3 – 1 ) اهمیت و ضرورت پژوهش 7

 

4 – 1 ) اهداف تحقیق 8

 

1 – 4 – 1 ) اهداف کلی . 9

 

2 – 4 – 1 ) اهداف جزیی . 9

 

5 – 1 ) قلمرو مطالعاتی 10

 

1 – 5 – 1 ) قلمرو مکانی . 10

 

2 – 5 – 1 ) قلمرو زمانی . 10

 

فصل دوم : مباحث و چهارچوب نظری .

 

1 – 2 ) مقدمه . 12

 

2 – 2 ) پیشینه تاریخی تحقیق . 12

 

3– 2 ) مباحث نظری تحقیق . 23

 

1 – 3 – 2 ) فصل مشترک جامعه شناسی و سینما . 23

 

2 – 3 – 2 )  هنر در مکاتب مختلف جامعه شناسی . 27

 

3 – 3 – 2 ) جامعه شناسی هنر و نظریه های کلاسیک . 32

 

4 – 3 – 2  ) ساختار اجتماعی و آفرینش هنری 34

 

5 – 3 – 2 ) ماهیت اصلی جایگاه هنرمند 35

 

6 – 3 – 2  ) هنر به مثابه ی کار تولیدی یا صنعت . 35

 

7 – 3 – 2  ) نظریه ی هنر مارکس . 36

 

8 – 3 – 2 ) نقش نهادهای اجتماعی در تولید هنر 36

 

9 – 3 – 2 ) نقش عوامل اقتصادی در ایجاد هنر 38

 

10– 3 – 2 ) مکتب فرانکفورت و پارادایم انتقادی 38

 

11 – 3 – 2 ) رویکرد انتقادی 38

 

12 – 3 – 2 ) رویکرد ساختارگرا در سینما . 40

 

13 – 3 – 2 ) رویکرد کارکرد گرا در سینما . 40

 

14 – 3 – 2  ) جامعه شناسی هنر در ایران 44

 

4 – 2 ) سینما چیست ؟ 45

 

1 – 4 – 2 ) سینما در جهان 46

 

2- 4 – 2 ) سینما در ایران 47

 

3 – 4 – 2 ) سینمای پس از انقلاب 50

 

4 – 4 – 2  ) ساختارسینمای ایران . 51

 

5 – 4 – 2  ) سایه جامعه ایرانی برسینما . 52

 

5 – 2 ) سینمای ملی 54

 

1 – 5 – 2 ) سینمای ملی ایران  . 55

 

2 – 5 – 2 ) اقتصاد سینمای ملی . 56

 

3 – 5 – 2 ) تقاضای سینما 59

 

4 – 5 – 2 ) سینمای ایران بعد از انقلاب 62

 

5 – 5 – 2 ) آمار تماشاگر در سینمای بعد از انقلاب 69

 

6 – 5 – 2 ) سانسور در سینمای ایران . 76

 

7 – 5 – 2 ) مدیریت سالن های سینماهای تهران 79

 

8 – 5 – 2 ) مدیریت سالن های سینما در شهرستانها 84

 

9 – 5 – 2 ) چه کسی ؟ کجا ؟ چه چیزی می بیند ؟ 86

 

6– 2 ) مخاطب خانگی 90

 

1 – 6 – 2 ) نمایش خانگی 91

 

2 – 6 – 2 ) ویدئو در ایران 96

 

3 – 6 – 2 ) تنهایی تماشاگر سینما 98

 

4 – 6 – 2 ) در طی این سه دهه چه کسانی به تماشای فیلم رفته اند؟ 100

 

5 – 6 – 2 ) تلویزیون  101

 

6 – 6 – 2 ) اثرات مختلف تلویزیون . 104

 

7 – 2  ) مدل نظری تحقیق « دیاگرام» روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته . 105

 

فصل سوم : روش شناسی پژوهش .

 

1 – 3 ) مقدمه 107

 

2 – 3 )  جامعۀ آماری . 108

 

3 – 3 )  حجم نمونه و شیوۀ نمونه گیری  108

 

4 – 3 )  فرضیه  های پژوهش . 111

 

5 – 3 ) تعاریف عملیاتی متغیرها . 112

 

6 – 3 ) متغیر های پژوهش . 115

 

7 – 3 ) نحوه جمع آوری داده ها ( با ذکر چگونگی تعیین اعتبار و پایائی ابزار جمع آوری ). 115

 

8 – 3 ) روش تجزیه وتحلیل داده ها  . 116

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش .

 

1 – 4 ) آمار و نتایج توصیفی . 118

 

2 – 4 ) نتایج استنباطی 169

 

فصل پنجم : جمع بندی و نتایج  پژوهش .

 

1 – 5 ) مقدمه 179

 

2 – 5 )  در آمد و صرفه اقتصادی سینما رفتن 180

 

3 – 5 )  شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای . 182

 

4 – 5 )  جابجایی سریع مدیران 184

 

5 – 5 ) گرانی بلیط : قیمت شناور ، سدی برای ریزش مخاطب 185

 

6 – 5 ) پخش سریع و ارزان قیمت سی دی فیلم های اکران 187

 

7 – 5 ) تعداد و کیفیت پایین سالنها 189

 

8 – 5 ) جنبه های آسیب شناختی در خانه فیلم دیدن . 191

 

9 – 5 ) پیشنهادات تحقیق 193

 

10 – 5 ) منابع . 195

 

11 – 5 ) پیوست ها . 199

 

12 – 5 ) چکیده انگلیسی . 20

 

 

 

اولین دستگاه های نمایش خانگی دو سه سال پیش از انقلاب وارد ایران شد ، اما چندان مورد استقبال قرار نگرفت ، چون سینماها فعال بودند و برنامه های تلویزیون اوقات فراغت مردم را پر می کرد ، سینماهای کشور جدیدترین فیلم های سینمای خارجی را گاه همزمان با کشورهای اروپایی نمایش می دادند و کسی نیاز به به تماشای فیلم خارج از جریان سینما یا تلویزیون در خانه احساس نمی کرد . با وقوع انقلاب ، تغییرات عمده اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در بطن جامعه ایران شکل گرفت و به آتش کشیده شدن سینماها و دیگر معضلات مرتبط با توزیع و تولید فیلم عملا ظرفیت سینماهای کشور به نصف تقلیل یافت و به تبع شرایط پیش آمده ، تولید برنامه در تلویزیون نا به سامان شد  و سانسورهای جدید اعمال شده همراه با حذف بسیاری از مولفه های جذاب برای مخاطب از برنامه های تلویزیونی و فیلم های سینمایی ، عملا تماشاگر ایرانی را به استفاده از نوارهای ویدئو در محیط خانه خود مشتاق کرد .

 

تحقیق حاضر با موضوع  بررسی جامعه شناختی عوامل موثر بر سینما گریزی و گرایش به سینمای خانگی با جامعه آماری دانشجویان کارشناسی علوم اجتماعی دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز ورودی سال 1389 در 5 فصل آماده و تنظیم گردیده است .

 

سوال اصلی تحقیق : بررسی عوامل جامعه شناختی که باعث می شود مخاطب ترجیح می دهد در خانه فیلم ببیند یا بهتر بگویم سینمای خانگی را انتخاب کند .

 

اهمیت و ضرورت مسئله تحقیقاتی :  چگونه مدیران و سینماگران می توانند مخاطب را از خانه نشینی جدا و به سالن بیاورند .

 

روش تحقیق : روش اسنادی برای مطالعه و از پرسش نامه و تکمیل آن  بین 257 دانشجو  به عنوان ابزار برای سنجش عوامل استفاده و از روش های آمار توصیفی و استنباطی برای محاسبه متغیرها استفاده گردیده است .

 

در این تحقیق با بهره گرفتن از مولفه های اصلی مطرح شده در مدل نظری تحقیق ، فرضیه ها را در حوزه جامعه شناسی مطرح نمودیم . فرضیه های مربوط به حوزه جامعه شناسی را با یک فرضیه اصلی ( مادر ) تحت عنوان تعداد دفعات تماشای فیلم درخانه  ( سینمای خانگی ) با فرضیه های فرعی مانند درآمد ماهیانه فرد ، شرکت های پخش سی دی فیلم های اکران ، سانسور ، عدم تبلیغات صحیح ، گرانی بلیط ، جابجایی سریع مدیران ، کمبود و کیفیت پایین سالن ها و وجود شبکه های تلویزیونی و ماهواره سنجیده شد ، که از میان فرضیات فوق دو فرضیه ی کمبود و پایین بودن کیفیت سالن ها وعدم تبلیغات صحیح رد و بقیه فرضیات پذیرفته شده است .

 

نتیجه تحقیق : جنبه های آسیب شناختی سینما بسیار پنهان و خطرناک است  به آنها توجه نمی کنیم ولی انتظار نتیجه خوب داریم سینمای خوب می تواند راه گشای معضلات و مشکلات اجتماع باشد ، اگر واقعیت به درستی نشان داده شود می تواند عزم و همت مردم را جزم کند تا آنها را به سوی حل آن سوق دهد . اگر فیلم خوب ساخته شود می تواند وجدان فردی را به وجدان جمعی تبدیل کند ، ، رضایت مخاطب در گرو  وسعت انتخاب اوست . انتخابی با احترام به ارزش و عقاید او، مخاطب مقطعی را به مخاطب همیشگی تبدیل کنیم، و حرف آخر اینکه تا مدیریت خوب اعمال نشود ، فیلم خوب ساخته نمی شود ، تا فیلم خوب ساخته نشود ، مردم به سینما نمی روند ، و از آن گریزان می شوند ، و این درد و این مشکل بر پیشانی جامعه ایران خواهد ماند که ما نمی توانیم فرهنگ اصیل خود در سینما را به تصویر بکشیم و تاثیر آن را در جامعه خود ببینیم .

 

پیشگفتار :

 

بدون هیچ تردیدی نمایش فیلم ابتدا یک نمایش خانگی بوده است ، یعنی قبل از این که فیلم یک اکران عمومی داشته باشد ، یک اتفاق خانگی بوده است . وقتی چندین نفرغریبه برای دین فیلمی کنار هم می نشینند ، اختراعی دیگر به غیر از سینما به وجود می آید ، یعنی سینما یک اختراع است و سالن سینما اختراعی دیگر .

 

تماشای فیلم در باطن ، خود یک امر فردی است که در جمع نیز امکان وقوع آن وجود دارد ، یعنی وقتی افرادی با هم یک واحد را تشکیل می دهند و در فضایی امن و مطمئن ، لذات حفظ فردیت و حضور در جمعیت را با هم ترکیب می کنند و به آن معنای جدیدی می بخشند . سینما رفتن ، جلوه ای از ایمن سازی و برپایی محیطی انسانی برای تماشای فیلم است و هر شخصی می تواند در سینما برای خود یک حریم خصوص بسازد . نمایش خانگی به معنی مصرف درون خانه ای کالا ، همواره با تولید و تولد اغلب پدیده هایی تکنولوژیک بوده است که می توانسته خیلی سریع به تولید انبوه برسد .

 

سینما در خانه متولد شد اما در جمع رشد پیدا کرد ، سینما و دستگاه نمایش فیلم به دلیل آن که اختراعی سفارشی و لزوما برای اقتصاد نبود ، مجبور شد که تحمیل سالن های سینما بر خود و تحمیل یک تمهید پیوسته اقتصادی را بپذیرد . اما در اوج دوران صنعت مدرن و با پیدایش و توسعه تلویزیون بود که مردم توانستند در خانه به تماشای فیلم بشینند .

 

در پایان نامه حاضر سعی محقق بر این بوده است تا با نگاهی درست و جامعه شناسانه دلایل استقبال از سینمای خانگی را ریشه یابی نماید و در این روند از زحمات اساتید محترم جناب آقای دکتر علیرضا کلدی در سمت استاد رهنما و جناب آقای دکتر حسین آقاجانی در سمت استاد مشاور بهره گرفته ام .

 

  1 – 1 ) مقدمه :

 

سال هاست همه ی کارشناسان سینمایی از وجود بحران در جذب مخاطب در سینمای ایران و وضعیت کنونی آن  که در حال ورشکستگی است صحبت می کنند . ازعلائم

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

عنوان                                                                     صفحه

 

چکیده 1

 

مقدمه: 2

 

1- 1 بیان مساله : 3

 

1- 2 سوالات اصلی تحقیق 5

 

1-3 فرضیه ها: 5

 

1-4 ضرورت ونوآوری تحقیق 5

 

1-5 اهداف تحقیق 6

 

1-6  پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق 6

 

1-7 روش پژوهش 7

 

1-8  اهمیت و دشواری های تحقیق 7

 

1-9 فصول تحقیق 8

 

فصل دوم: مبانی بدعت ازمنظرفقه امامیه

 

2-1- بدعت درلغت: 10

 

2-2- بدعت در اصطلاح: 12

 

2-2-1- تشویش درمفهوم بدعت: 13

 

2-3- حرمت بدعت: 14

 

2-4- ارکان بدعت: 17

 

2-4-1- تصرف در دین: 17

 

2-4-2- ریشه در شرع نداشته باشد: 18

 

2-4-3- رواج در میان مردم: 19

 

2-5- تقسیم بدعت به زیبا و ناپسند: 19

 

2-5-1- نوآوری در امور بطور مطلق عرفی: 20

 

2-5-2- نوآوری ها ی عرفی پیرامون موضوعات شرعی: 20

 

2-5-3- نوآوری وبدعت های حرام: 21

 

2-5-4-  بدعت عادی و شرعی: 21

 

2-5-5-  بدعت حقیقی ونسبی: 22

 

2-6- زمینه های بدعت: 22

 

2-6- 1- عوامل بدعت 24

 

2-6-2-  مسائل خرافی: 26

 

2-6-2-1- عوامل پیدایش خرافات توسط مردم: 27

 

2-6-2- 2- رجوع به فالگیرها: 28

 

2-6-2- 3- رجوع به دعاگرها: 29

 

2-6-2-4- خرافات نوروزی: 31

 

2-6-2- 5- رسومات وعادتهای غلط: 33

 

2-6-2- 6-  برخی دیگر از رسومات رایج: 35

 

2-7- رابطه ی تحریف و بدعت: 39

 

2-8-  انواع تحریف: 39

 

2-8-1- تحریف لفظ: 39

 

2-8-2-  تحریف  معنوی: 40

 

2-8-3-  تحریف به معنای زیادکردن: 40

 

2-8-4-  تحریف به معنای کم کردن: 41

 

2-8-5- تحریف به معنای تبدیل کردن: 41

 

2-8-6- تحریف درمعانی و موضعی: 42

 

2-8-7- تحریف درآیات: 42

 

2-8-8- عقیده شیعه درموردتحریف قرآن: 42

 

2-9- عوامل تحریف: 43

 

2-9-1- حفظ موقعیت اجتماعی واقتصادی: 43

 

2-9-2- زمینه سازی حکومت و ریاست: 44

 

2-9-3- جبران شکست ها: 44

 

2-9-4- قهرمان سازی و اسطوره سازی: 44

 

2-9-5- اغراض دشمنان دین: 45

 

2-9-6- هوس و میل های درونی: 45

 

2-10- تحریف درکتاب کهن شیعی: 45

 

2-11-  ادله عدم تحریف قرآن: 47

 

2-11-1-  آیات قرآن: 47

 

2-11-2- روایات: 48

 

2-12- غلو و بدعت 50

 

2-12- 1- معنای لغوی غلو: 50

 

2-13-  معنای اصطلاحی غلو: 52

 

2-14-  ریشه های تاریخی غلو دراسلام: 53

 

2-16-  عوامل واسباب غلو: 58

 

2-16-1- موضوع عکس العمل: 58

 

2-16-2-  ضعف خداشناسی: 59

 

2-16-3-  توجیه عقیده: 60

 

2-16-4- جهل و ناآگاهی: 61

 

2-17-  نهی قرآن کریم از غلو یهود: 61

 

2-18-  نهی قرآن کریم از غلومسیحیان: 62

 

2-19- رابطه اعتقادات شیعه و غلو عقیدتی بین مسلمین: 63

 

2-20-  مخالفت متکلمان امامیه با غلو و غالیان: 67

 

2-21-  حد و مرزغلو: 68

 

2-22- اعترافات حقانی: 69

 

2-23- عوامل پیدایش نظریه همسان غلو وتشیع: 70

 

2-24- دلایل اهمیت تحقیق در موضوع غلو 70

 

2-25- خرافات اهل غلو: 74

 

2-26- پیامدهای خطرناک غلو: 75

 

2-27-  مهم ترین دلائل برائت و بیزاری تشیع  از غلو و غالیان: 76

 

2-27-1-  مبارزه پیشوایان تشیع با غلو: 77

 

2-29-  انگیزه نسبت دادن غلو به شیعیان: 81

 

2-30- انگ غلو به راویان و محدثان شیعه: 82

 

2-31- تهمت وافتراء نسبت به تشیع: 83

 

2-32- نسبت غلو به اهل بیت: 83

 

خلاصه ی فصل دوم: 85

 

فصل سوم: بدعت قمه زنی و عزاداری از منظرفقه امامیه

 

3-1-  قمه چیست و قمه زن کیست: 87

 

3-2- قمه زنی ازمنظرتاریخ: 88

 

3-3-  دلایل قمه زنان: 90

 

3-3-1-  افسانه سربه محمل کوبیدن: 90

 

3-3-2-  آیا قمه زنی نوعی عزاداری محسوب می شود: 90

 

3-3-3-  قمه زنی و  همدردی با امام حسین: 93

 

3-3-4-  زنده نگه داشتن مذهب: 94

 

3-4-  بدعت بودن قمه زنی: 97

 

3-4-1-  وهن و تضعیف مذهب: 104

 

3-4-2-  نماز نخوانند اما قمه بزنند: 105

 

3-4-3- تبعت منفی و عوارض بهداشتی: 106

 

3-4-4-  آسانی دین: 108

 

3-5-  پاسخ به شبهات قمه زنی: 110

 

3-5-1- تعیین موضوعات مطابق با شأن فقیه و مجتهد نیست: 110

 

3-5-2-  جایز بودن اعمال قمه زنی در گذشته: 111

 

3-5-3- مسخره کردن دیگران  موجب حرمت اعمال نمی شود: 112

 

3-5-4- قمه زنی نوعی حجامت است: 113

 

3-6- پرهیز از خرافات در مجالس حسینی: 114

 

3-7- تکلیف علما در مبارزه با روضه های دروغ: 118

 

3-8- نگاهی به عزاداری های حسینی: 120

 

3-8-1- تاریخچه شکل گیری مجالس عزاداری: 121

 

بدان اشاره شده، نیست؛ بلکه این باب،  ورزش های دیگری را نیز در برمی گیرد که هم منفعت شخصی دارند و هم منفعت عمومی را شامل می شوند. این باب فقهی از منظرعلمای اهل سنت و شیعه مورد بررسی قرارگرفته است و برای انجام صحیح، شرعی و بدون ایراد ورزش ها، ملاکات و معیارهای زیادی بیان شده است که دراین پژوهش که با روش توصیفی – کتابخانه ای و باتأکید برمنابع معتبرفقهی و اسلامی تدوین یافته است، به این ملاکات اشاره خواهد شد.

 

واژگان کلیدی: سبق و رمایه، شرطبندی، مانورهای نظامی.

 

  فهرست مطالب:

 

فصل اول؛ کلیات طرح 1

 

1-1- بیان مسئله .2

 

1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 3

 

1-3- مرور ادبیات و سوابق مربوطه .4

 

1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق 6

 

1-5- اهداف مورد نظر 7

 

1-5-1- اهداف کلی .7

 

1-5-2- اهداف جزئی 8

 

1-5-3- اهداف کاربردی 8

 

1-6- روش تحقیق 9

 

1-7- سؤالات تحقیق .9

 

1-8- فرضیه های تحقیق .9

 

 

 

فصل دوم؛ مفهوم شناسی 10

 

2-1- سبق و رمایه درلغت واصطلاح .13

 

2-2- مفهوم ورزش درلغت .15

 

2-3- تاریخچه ورزش .16

 

2-4- هدف های وسیع درپرتو آمادگی .17

 

 

 

فصل سوم؛ جایگاه ورزش در اسلام .20

 

3-1- ورزش در قرآن21

 

3-2- ورزش در سیره معصومین (ع) .31

 

3-2-1- ورزش در سیره پیامبر(ص) 31

 

3-2-2- ورزش در سیره امیرالمؤمنین (ع) 34

 

3-2-3- ورزش درسیره سایر ائمه(ع) .38

 

3-3- ورزش دربیان متفکرین مسلمان 39

 

الف) دیدگاه ابن خلدون 39

 

ب ) دیدگاه خواجه نصیر طوسی .40

 

ج) دیدگاه ابن سینا .41

 

د) دیدگاه امام خمینی(ره) .41

 

هـ) دیدگاه شهید مطهری 41

 

3-4- جمع بندی .42

 

 

 

فصل چهارم؛ اهداف ورزش و تربیت بدنی .43

 

4-1- اهداف ظاهری ورزش 44

 

4-1-1- تأمین سلامت بدن 45

 

4-1-2- بالابردن توان جسمی (نیرومندی) 47

 

4-1-3- عامل نشاط وشادمانی 48

 

4-1-4- عاملی برای پر کردن سالم اوقات فراغت 49

 

4-1-5- عاملی به منظور هماهنگی وبهره جویی از طبیعت .50

 

4-2- اهداف باطنی ورزش .50

 

4-2-1- اهداف شخصی 51

 

4-2-1-1- قوت بدنی، زمینه ساز قدرت معنوی 51

 

4-2-1-2- ورزش، تمرین پیروزی وشکست .55

 

4-2-1-3- ورزش ، کار وفعالیت شغلی56

 

4-2-2- اهداف اجتماعی 56

 

4-2-2-1- ورزش وتربیت بدنی می تواند عاملی باشد درخدمت به دیگران57

 

4-2-2-2- ورزش، افزایش دهنده نیروی رزمی ودفاعی جامعه اسلامی57

 

4-3- حاصل بحث .59

 

 

 

فصل پنجم؛ احکام سبق و رمایه ازمنظر فریقین 60

 

5-1- مفهوم و تعریف مسابقه 62

 

 

 

فصل ششم؛ ملاک و معیار جواز شرط بندی در مسابقات.65

 

6-1- بررسی فقهی برد و باخت در مسابقات .67

 

6-2- آراء فقهای شیعه 69

 

6-2-1- دیدگاه شهیدثانی .69

 

6-2-2- دیدگاه حائری طباطبایی 70

 

6-2-1-1 نقد دیدگاه حائری طباطبایی .71

 

6-2-3- دیدگاه صاحب جواهر .72

 

6-2-3-1- تفاوت مفهوم عقد و وعده .73

 

6-3- آراء فقهای اهل سنت .74

 

6-4- بررسی در حکم مسابقات .76

 

6-4- حکم جوایز درمسابقات .77

 

6-4- صورت اول 78

 

6-4- 1- دلیل اول: اجماع 78

 

6-4- 2- دلیل دوم: صدق عنوان قمار 78

 

6-4- 3- دلیل سوم: روایات .81

 

6-5- صورت دوم .81

 

6-6- یک نظربرای أخذ جایزه مسابقات .81

 

6-7- حاصل بحث 82

 

 

 

فصل هفتم؛ احکام جواز مسابقات ورزشی ومانورهای نظامی .85

 

7-1- جایگاه مسابقه در اسلام 86

 

7-2- اقسام مسابقات 89

 

7-2-1- مسابقه با غیر وسائل قمار.91

 

7-2-1-1- مسابقه های مشروع درجهت توانمندی .91 7-3- احکام مسابقه .92

 

7-4- مسابقه در ورزش .94

 

7-5- مانورهای نظامی .100

 

7-5-1- شنــا 100

 

7-5-2- کشتی .101

 

7-5-3- شمشیر بازی103

 

7-6- ورزش و مانورهای نظامی، زمینه ای برای جهاد 104

 

 

 

فصل هشتم؛ نتیجه گیری و پیشنهاد 107

 

منابع و مآخذ .114

 

 فصل اول؛

 

کلیات طرح

 

1-1- بیان مسئله:

 

در فقه بابی با عنوان سبق و رمایه وجود دارد. در این باب آمده است : « لاسبق الا فی نصل، او خف، او حافر» که می توان در ترجمه گفت که شرطبندی و گروبندی در هیچ مسابقه ای جایز نیست جز در تیراندازی، شتردوانی و یا اسب دوانی و . بنابراین، بحث سبق و رمایه هم برجواز انجام مسابقات ورزشی وسرگرمی ها افاده می کند و هم بربحث شرطبندی و گرو در سوارکاری و تیر اندازی. مفهوم سبق و رمایه براثر کاربرد فراوان درمباحث فقهی، حقیقت درعقد ویژه ای پیدا کرده است که دارای دو رکن و دو انشاء پیوسته به هم (ایجاب و قبول) است. (جعفری لنگرودی،1356: 45) در اصطلاح فقه سبق و رمایه به عقد مسابقه سوارکاری و تیراندازی به منظور آمادگی برای پیکار و جهاد با دشمنان اسلام گفته می شود.(جبلی عاملی، 1385: 126) به بیانی رساتر مقصود از سبق آن است که سوارکاران پیمان ببندند که هر کدام که در مسابقه اسب دوانی یا شتر دوانی و. زودتر به مقصد تعیین شده رسید، مبلغ پول معین یا هر جنس مورد نظر را به عنوان جایزه دریافت کند و فایده اش این است که ماهرترین سوارکاران و تندروترین اسب ها شناخته می گردند.(مجلسی، 1403ق:ج5،ص67) منظور از رمایه آن است که تیراندازان در یک مسابقه دو یا چند نفری شرکت کنند تا بر اساس آن ماهرترین تیراندازان معلوم گردند. (بخشایشی،1378ش:89) دراسلام سبق ورمایه از مستحبات است و انجام آن علاوه بر آثار تربیتی- ورزشی در آمادگی برای جهاد و دفاع هم موثراست (مطهری،1378ش:77) فلذا اززمان صدر اسلام دارای ارزش و اهمیت بسیاری بوده است.

 

1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

 

درباره سبق و رمایه متأسفانه، پژوهش چندانی انجام نگرفته است. بنابراین، اهمیت این مطلب محقق را براین داشت تا دراین زمینه تحقیق کرده و ملاکات و معیارهای پذیرش برخی مسابقات ورزشی را از روی منابع معتبر استنباط نماید.

 

1-3- مرور ادبیات و سوابق مربوطه:

 

اساس بحث سبق و رمایه علاوه برقرآن مجید که صریحاً در آیه 60 سوره انفال دستور می دهد: « برای کوبیدن دشمن هر نوع وسیله جنگی را آماده سازید و با وسایل جنگی مجهز و آماده باشیدتا دشمنان راه خدا را مرعوب سازید»؛ حدیث معروف بین شیعه و سنی از پیامبر اکرم (ص) است که فرموده اند: «لاسبق الا فی خفّ او حافر او نصل. فقهای متقدم و متأخر به این حدیث از منظرهای متفاوتی نگریسته اند و این باعث شده است که برداشت های متفاوتی از این حدیث انجام گیرد بطوریکه ریشه بسیاری از اختلاف نظرها در همین برداشت های مختلف است. به طور کلی می توان این دیدگاه ها را در سه دسته کلی جای داد: نگاه نخست: اگر سبق را به فتح باء قرائت کنیم که در این حالت حدیث چنین معنی می شود که گروبندی روانیست جز در موارد معین و منصوص و اگر به سکون باء قرائت کنیم معنی روایت این خواهد بود که هیچ مسابقه ای جز این مسابقه ها جایز نیست. (حرعاملی،1412ق:ج12،ص76) بنابراین درحالت نخست، حرمت وضعی استفاده می شود و بنابر قرائت دوم

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                صفحه

 

چکیده1

 

مقدمه.2

 

فصل اول:کلیات

 

1-1 – بیان مسئله.4

 

1-2-  ضرورت، اهداف و اهمیت موضوع4

 

1-3- پرسشهای تحقیق.5

 

1-4- فرضیه ­ها.6

 

1-5 – روش تحقیق6

 

1-6 – مروری بر تحقیقات گذشته.6

 

فصل دوم: معناشناسی

 

2-1- معناشناسی توبه.9

 

2-1-1- معناشناسی لغوی توبه.9

 

2-1-2- معناشناسی اصطلاحی توبه10

 

2-1-2-1- معناشناسی فقهی توبه10

 

2-1-2-1-1- معناشناسی توبه از نظر فقه امامیه10

 

2-1-2-1-2- معناشناسی توبه از نظر فقهای اهل سنت11

 

2-1-2-2- معناشناسی حقوقی توبه11

 

2-2- حقیقت توبه.12

 

2-2-1- توبه نصوح17

 

2-3- فضیلت توبه20

 

2-4- معناشناسی حدود.21

 

2-4-1- معناشناسی لغوی حدود.21

 

2-4-2- معناشناسی اصطلاحی حدود21

 

2-4-2-1- معناشناسی فقهی حدود 21

 

2-4-2-2- معناشناسی حقوقی حدود22

 

فصل سوم: جایگاه و ارزش توبه در اسلام

 

3-1- توبه در قرآن.24

 

3-1-1- وجوب توبه24

 

3-1-2- دعوت به توبه25

 

3-1-3- فوریت توبه27

 

3-2- توبه در روایات28

 

3-2-1- توبه پیشوایان دینی و دیگران.28

 

3-3- آثار توبه.33

 

3-3-1- آثار ثبوتی توبه33

 

3-3-1-1- بازیابی شخصیت.33

 

3-3-1-2- محبوب خدا شدن.34

 

3-3-1-3- بخشش گناهان.34

 

3-3-1-4- تبدیل سیئات به حسنات35

 

3-3-1-5- رستگاری ابدی35

 

3-3-1- 6- آسایش ابدی.35

 

3-3-1-7- بهره گیری از دعای فرشتگان.36

 

3-3-1-8- افزایش روزی.36

 

3-3-2- آثار اثباتی توبه37

 

3-3-2- 1- سقوط مجازات.37

 

3-3-2- 2- قبول شهادت تائب39

 

3-3-2-3- سبب عفو توسط امام.40

 

فصل چهارم: فروعات توبه

 

4- 1- مراتب توبه.43

 

4- 2- شرایط توبه47

 

4-2-1- بررسی شرایط درونی توبه47

 

4-2-1-1- پشیمانی و اراده بر ترک گناه .48

 

4-2-1-2- عزم بر عدم بازگشت.48

 

4-2-1-3- توانایی بر انجام گناه سابق49

 

4-2-1- 4- وجوب استغفار.51

 

4-2-1-5- توبه افراد مشرف به موت52

 

4-2-2- بررسی شرایط بیرونی توبه.52

 

4-2-2-1- ادای حقوق الهی.52

 

4-2-2-2- تأدیه حقوق مردم53

 

4-2-2-3- انجام عمل صالح.54

 

4-2-3- دو شرط اساسی پذیرش توبه از دیدگاه قرآن56

 

4-2-3-1- ارتکاب جاهلانه جرم.56

 

4-2-3-2- زود توبه کردن.59

 

4-3- طریق توبه در گناهان.61

 

4-3-1- طریق توبه در حقوق الناس.61

 

4-3-1-1- حق بر مال62

 

4-3-1-2- حق بر بدن.62

 

4-1-1-3- حق معنوی.62

 

4-3-2- طریق توبه در حقوق الله.63

 

4-4- رابطه توبه با ایمان و عمل صالح63

 

4-4-1- مصادیق عمل صالح.63

 

4-4-1-1- عمل صالح در قرآن کریم63

 

4-4-1-2- عمل صالح در روایات تفسیری.65

 

4-4-2- رابطه عمل صالح با ایمان.65

 

4-4-3-رابطه توبه با عمل صالح.67

 

4-5- اخلاص در توبه69

 

فصل پنجم: پذیرش توبه و اثرگذاری آن در اسقاط حدود

 

5-1- پذیرش توبه73

 

5-1-1- پذیرش توبه در قرآن کریم .76

 

5-1-2- پذیرش توبه در روایات78

 

5-1-3- پذیرش توبه از نظر اجماع85

 

5-1-4- پذیرش توبه از نظر عقل.85

 

5-2- نوع پذیرش توبه86

 

5-3- زمان پذیرش توبه 94

 

5-3-1- دیدگاه فقهای امامیه.94

 

5-3-1-1- توبه قبل از دستگیری 94

 

5-3-1-2- توبه بعد از اقرار به جرم95

 

5-3-1-3- توبه بعد از اثبات جرم با شهادت شهود96

 

5-3-2- دیدگاه های فقهای اهل سنت.101

 

5-3-2-1- دیدگاه اول.101

 

5-3-2-2- دیدگاه دوم102

 

5-3-2-3- دیدگاه سوم.103

 

5-3-3- زمان پذیرش توبه در قانون مجازات اسلامی.104

 

5- 4- علم قاضی و توبه.105

 

5-4- 1- حجیت علم قاضی106

 

5-4-1-1- حجیت علم قاضی از منظر فقهی.107

 

5-4-1-2- حجیت علم قاضی از منظر حقوقی108

 

5-4-2- تأثیر توبه مرتبط با علم قاضی در سقوط مجازات110

 

5-4-3- کیفیت احراز توبه با ملاحظه قواعد فقهی.111

 

5-4-4- احراز توبه و ارتباط آن با قاعده اصاله الصحه112

 

5-4-5- احراز توبه و ارتباط آن با قاعده درأ.114

 

5-4-6- احراز توبه و ارتباط آن با قاعده ما لایعلم الی من قبله 116

 

5-5- مرور زمان در احراز توبه.118

 

5-5-1- مفهوم مرور زمان.119

 

5-5-1-1- مرور زمان کیفری حدود در فقه.120