چکیده

 

در بین تمام نهاد‌ها و سازمان‌ها، خانواده از اهمیت به سزایی  برخودار است. پشرفت و انحطاط هر قوم و ملتی  تا حدود زیادی به خانواده مربوط می‌‌‌شود و هیچ جامعه‌ای نمی‏تواند ادعای سلامت کند، در صورتی که از خانواده سالمی  برخوردار نباشد.

 

کودک شکوفه درخت زندگی  است و خانواده تأثیر مستقیم و بسیار زیادی در تربیت کودک دارد. دوران کودکی  از حساس‌ترین و سرنوشت سازترین دوره زندگی  انسان است. کودک صفحه سفیدی  است در دست نقاش، و پذیرنده هر رنگی که بر آن رقم می‏خورد، شخصیت انسان و اساس خصوصیات اخلاقی وی در ابتدای کودکی خصوصاً در سنین اولیه عمر پی‌ریزی می‌شود.حضانت، حراست و نگهبانی از گل باغ خانواده و پرورش و تربیت آن است. حضانت، پایه گذاری  و مهندسی  شخصیت خرد‌سال است، مهمترین مسئله در این زمینه، مسئله حضانت کودک است. حضانت مصدر است و در لغت به معنای حفظ و نگهداری، درکنار قرار گرفین کودک، پرورش و پرستاری کردن از کودک و در اصطلاح فقها ولایت بر تربیت کودک، حفظ و نگهداری و رعایت مصحلت اوست. این مسئله زمانی خود را نشان می‌دهد که کانون خانواده به دلایلی ازجمله طلاق یا فوت یکی از والدین از هم می‌پاشد و در اینجاست که ضرورت حضانت کودک و اولویت والدین مطرح می‌شود. اما ممکن است شخصی که حضانت کودک را به عهده می‌گیرد این وظیفه را به خوبی به انجام نرساند و از این حق سوء استفاده کرده و به ضرر کودک اقدام نماید مثل این‌که اقدام به آزار و اذیت کودک نماید یا مانع از تحصیل وی شود و . که در این صورت این شخص (که هم شامل والدین می‌شود و هم اشخاص دیگر) به تعبیر فقهی آن حاضن دارای مسئولیت مدنی و کیفری و ضمانت اجراهایی از جمله سلب حق حضانت، محدودیت اعمال حق حضانت، زندان، حبس و. می‌باشد.

 

کلید واژه: حضانت، حق، سوء استفاده، مسولیت، ضمانت اجرا.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست

 

عناوین                                                                                                                   صفحه

 

فصل اول: کلیات و مفاهیم 13

 

کلیات و مفاهیم. 14
 

1. کلیات.14
1 .1 .1. بیان مسئله تحقیق 14

 

1. 1. سؤالات تحقیق 14
 

1. 1. فرضیات تحقیق 15
 

1. 1. ضرورت و اهداف 15
 

1 .1. پیشینه تحقیق 15
 

1. 1.نتایج 16
 

1. مفاهیم. 17
 

2. 1. معنا شناسی حضانت 17
 

1. 2. 1. معنای لغوی حضانت 17
 

1. 2. 1. تعمیم در معنای لغوی. 18
 

1. 2. 1. تعریف حضانت در اصطلاح فقها 21
 

1 2. 1. حضانت در قانون مدنی. 23
 

1. 2. 1. حضانت در قران و روایات 23
 

1. 2. 1. مباشرت در حضانت 26
 

1. ماهیت شناسی حضانت. 27
 

3. 1. معنای حق و تفاوت آن با حکم. 27
 

1. 3. 1. حق و معنای اصطلاحی آن. 27
 

1. 3. 1. تفاوت حق و حکم. 30
 

1. 3. 1. حق یا تکلیف 30
فصل دوم: دوران، شروط و موارد سوء استفاده از حق حضانت. 33

 

2. دوران حضانت و اولویت پدر و مادر. 34
 

1. 2. جدایی پدر و مادر از فرزند. 34
 

1. 2. حضانت در صورت جدایی پدر و مادر 35
 

1. 1. 2. نظریه اول عدم تفاوت میان پسر و دختر 35
 

1. 1. 2. نظریه دوم تفاوت میان پسر و دختر 37
 

1. 2. حضانت در صورت فوت والدین. 41
 

2. 1. 2. حضانت در صورت فوت یکی والدین. 41
 

2. 1. 2. حضانت طفل در صورت فوت هر دو 43
 

1. 2. پایان حضانت 45
 

2. شروط حضانت. 46
 

2. 2. شروط مشترک 46
 

1. 2. 2. عقل و قدرت 46
 

1. 2. 2. اسلام 49
 

1. 2. 2. صلاحیت اخلاقی. 51
 

1. 2. 2. عدم اعتیاد 52
 

1. 2. 2. عدم ابتلا به بیماری‌های خطرناک 54
 

2. 2. شرایط ویژه مادر 55
 

2. 2. 2. فارغ بودن از حقوق زوجیت 55
 

1. 2. 2. 2. موقعیت زمانی ازدواج مادر 59
 

1. 2. 2. 2. تجدید پذیری حق مادر 61
 

2. 2. 2. اقامت مادر 63
 

2. 2. 2. آزادگی (برده نبودن). 64
 

2. معیار و مبنای سوء استفاده از حق حضانت. 65
 

3. 2. معیار سوء استفاده از حق 67
 

3. 2. نتیجه بحث در حقوق کنونی. 68
 

2. 3. 2. قلمرو اجرای نظریه در حقوق کنونی. 69
 

3. 2. معیار سوء استفاده از حق در فقه. 70
 

3. 3. 2. دلایل اثبات نظریه منع سوء استفاده از حق 71
 

3. 2. در حقوق کنونی ایران. 71
 

2. موارد سوء استفاده از حق حضانت. 73
 

4. 2. بکار گیری کودک در فعالیت‌های مجرمانه. 73
 

4. 2. آزار و اذیت کودک 73
 

4. 2. منع از بازی و سرگرمی. 75
 

4. 2. عدم استرداد طفل 76
 

4. 2. عدم پرداخت هزینه نگهداری طفل 76
 

4. 2. ممانعت از تحصیل کودک 76
 

4. 2. ممانعت از ملاقات طفل 77
 

4. 2. عدم مواظبت از طفل 79
فصل سوم: مسئولیت‌ها و ضمانت‌های اجرایی 80

 

3. مفهوم و مصادیق سرپرست در قانون 82
 

1. 3. مفهوم سرپرست 82
 

1. 3. تقسیم سرپرست از حیث ماهیت 83
 

2. 1. 3. سرپرست قانونی. 83
 

2. 1. 3. سرپرست قراردادی. 84
 

3. مسئولیت. 85
 

2. 3. اقسام مسئولیت 87
 

1. 2. 3. مفهوم و ماهیت مسئولیت قراردادی. 87
 

1. 1. 2. 3. شرایط تحقق مسئولیت قراردادی. 88
 

1. 2. 3. مفهوم مسئولیت مدنی. 88
 

2. 1. 2. 3. مقایسه مسئولیت مدنی و مسئولیت جزائی. 90
 

2. 1. 2. 3. مقایسه مسئولیت مدنی و مسئولیت قراردادی. 91
 

2. 1. 2. 3. مبانی نظری مسئولیت مدنی. 91
 

2. 1. 2. 3. منابع مسئولیت مدنی در فقه اسلامی و کلام فقها 93
 

2. 1. 2. 3. شرایط تحقق مسئولیت مدنی. 95
 

5. 2. 1. 2. 3 عناصر مسئولیت 95
 

5. 2. 1. 2. 3. آثار ایجاد مسئولیت مدنی. 96
 

1. 2. 3. مفهوم مسئولیت کیفری. 98
 

3. 1. 2. 3. مبانی کلی مسئولیت کیفری از دیدگاه حقوق عرفی. 99
 

3. 1. 2. 3. زیر بنای مسئولیت در نظام کیفری اسلام 99
 

3. 1. 2. 3. ارکان مسئولیت کیفری در قوانین وضعی. 101
 

3. 1. 2. 3. شرایط عمومی تحقق مسئولیت کیفری. 101
 

3. ضمانت‌های اجرایی حقوقی مسئولیت‌های ناشی از سوء استفاده از حق حضانت. 102
 

3. 3. سلب حق حضانت 102
 

3. 3. ممنوعیت آزار و اذیت کودک 104
 

2. 3. 3. کودک آزاری جنسی. 104
 

3. 3. بکار‌گیری کودک در فعالیت‌های مجرمانه. 105
 

3. 3. الزام به استرداد طفل 106
 

3. 3. الزام به پرداخت هزینه نگهداری طفل 107
 

3. 3. محدودیت صلاحیت اعمال حق حضانت 108
 

3. 3. الزام به تحصیل کودک 108
 

3. 3. ترتیب لازم برای ملاقات طفل 111
 

3. 3. ضمانت اجرای عدم مواظبت طفل 112
نتایج. 113

 

پیشنهادات. 114

 

ضمایم و پیوست‌ها 115

 

فهرست منابع 119

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 
 

 
 

 

 

فصل اول

 

کلیات و مفاهیم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

 

 

مطالعه الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان کمتر

 

 از 20 سال و فرزندآوری آنان

 

 

 

به کوشش

 

اسماء زارع

 

 

 

ازدواج مبنای تشکیل خانواده به عنوان اولین و مهمترین واحد اجتماعی است. زمان وقوع ازدواج (سنی که در آن ازدواج اتفاق می­افتد)، تأثیر بلافصل و بدون واسطه­ای را بر باروری اعمال می­ کند. معمولاً ازدواج­های زودرس یا سنین پایین شروع ازدواج، با میزان باروری ارتباط مستقیم دارد. مطالعه حاضر به مسئله شیوع ازدواج در بین زنان کمتر از 20 سال و فرزندآوری آنان در سطح شهرستانی از بُعد فضایی نظر افکنده است. این مطالعه با بهره گرفتن از داده­های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 انجام گرفته است. جهت بررسی رابطه معناداری بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T مستقل، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. سپس از شاخص خودهمبستگی فضایی (موران) و شاخص محلی پیوند فضایی (لیسا) برای نشان دادن تغییرات و گرایش و عدم گرایش شهرستان­ها به تشکیل خوشه­های هم­جوار، استفاده شده است. نتایج آزمون T نشان می­دهد که نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان در مناطق روستایی بالاتر از مناطق شهری است و شاهد گرایش شهرستان­ها به تشکیل خوشه­های هم­جوار در زمینه نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان در مناطق روستایی هستیم. بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی- اجتماعی شهرستان­ها و نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان رابطه و همبستگی منفی وجود دارد و شاهد گرایش شهرستان­ها به همگن شدن در زمینه نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان هستیم. بین درصد شهرنشینی و نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان رابطه و همبستگی منفی وجود دارد و توزیع فضایی آن­ها در سطح کشور یک توزیع نیمه یکنواخت است. نتایج ضریب همبستگی نشانگر آن است که با افزایش درصد سطح تحصیلات و اشتغال زنان از نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان کاسته می­شود. بین نرخ ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری آنان در مناطق مختلف کشور رابطه و همبستگی مثبت وجود دارد و شاهد گرایش شهرستان­ها ­به تشکیل خوشه­های هم­جوار در زمینه این دو متغیر هستیم. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می­دهد که متغیرهای نرخ ازدواج دختران نوجوان و سطح تحصیلات دیپلم زنان نوجوان مجموعا 59 درصد از تغییرات میزان فرزندآوری زنان نوجوان را تبیین می­ کند.

 

 

 

واژگان کلیدی: ازدواج دختران نوجوان، فرزندآوری، توسعه یافتگی، شهرنشینی، تحصیلات، اشتغال، توزیع فضایی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

عنوان                                                                             صفحه      

 

 

 

فصل اول: مقدمه

 

1-1- کلیات 2

 

1-2- بیان مسئله 3

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 6

 

1-4- اهداف تحقیق. 6

 

1-4-1 هدف کلی. 6

 

1-4-2- اهداف جزئی. 7

 

 

 

فصل دوم: پیشینه تحقیق

 

2-1- مقدمه 9

 

2-2- مروری بر تحقیقات داخلی و خارجی 9

 

2-2-1- تحقیقات داخلی. 9

 

2-2-2- تحقیقات خارجی. 17

 

 

 

فصل سوم: مبانی نظری تحقیق

 

3-1- مروری بر نظریات موجود 27

 

3-1-1- نظریات مرتبط با سن ازدواج 27

 

3-1-1-1- نظریه­ های اقتصادی 27

 

3-1-1-2- نظریه­ های جامعه­شناختی 28

 

3-1-1-3- نظریه­ های جمعیت­شناختی. 28

 

3-1-1-4- نظریه نوسازی. 29

 

عنوان                                                                             صفحه      

 

 

 

3-1-1-5- نظریه مبادله 30

 

3-1-1-6- نظریه برابری جنسیتی. 31

 

3-1-2- نظریات مرتبط با باروری. 32

 

3-1-2-1- نظریه­ های اقتصادی 32

 

3-1-2-2- نظریه­ های اجتماعی و فرهنگی 33

 

3-1-2-2-1- نظریه کالدول. 34

 

3-1-2-2-2- نظریه کول 35

 

3-1-2-2-3- نظریه دیویس و بلیک. 36

 

3-2 چارچوب نظری تحقیق. 38

 

3-3- مدل تجربی تحقیق. 38

 

3-4- فرضیات تحقیق 39

 

 

 

فصل چهارم: روش تحقیق

 

4-1- مقدمه 41

 

4-2- روش تحقیق. 41

 

4-3- ابزار جمع­آوری داده­ ها 42

 

4-4- جامعه آماری. 42

 

4-5- واحد تحلیل 42

 

4-6- قلمرو زمانی و مکانی 43

 

4-7- حجم نمونه. 43

 

4-8- تکنیک­های آماری تحلیل داده­ ها 43

 

4-8-1- تحلیل مدل خودهمبستگی فضایی و محلی. 43

 

4-8-2- شاخص موران 45

 

4-8-3- شاخص محلی پیوند فضایی (لیسا) 46

 

4-9- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 46

 

4-9-1- متغیرهای مستقل 46

 

4-9-2- متغیر وابسته 48

 

عنوان                                                                             صفحه      

 

 

 

فصل پنجم: یافته­ های تحقیق

 

5-1- آمار توصیفی. 50

 

5-2- آمار استنباطی و مکانی 66

 

5-3- تحلیل مسیر. 90

 

فصل ششم: بحث و نتیجه گیری

 

6-1- مقدمه 109

 

6-2- نتایج فرضیات    . 111

 

6-3- پیشنهادات تحقیق. 121

 

6-4- محدودیت­های تحقیق. 121

 

 

 

فهرست منابع و مآخذ

 

منابع فارسی 122

 

منابع انگلیسی . 126

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

 

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

 

 

جدول 4-1: انواع الگوهای توزیع فضایی پدیده­های زمین مرجع 45

 

جدول 4-2 عناوین و وزن شاخص ­ها جهت تعیین درجه توسعه ­یافتگی شهرستان های

 

کشور. 47

 

جدول 5-1 درصد زنان حداقل یکبار ازدواج کرده (کشور به تفکیک استان). 52

 

جدول 5-2 درصد ازدواج زنان نوجوان (کشور به تفکیک استان)  . 55

 

جدول 5-3 میزان باروری ویژه گروه سنی 19-10 سال (کشور به تفکیک استان). 58

 

جدول 5-4 درصد تحصیلات زنان 19-10 ساله کل کشور (به تفکیک استان) 61

 

جدول 5-5 درصد اشتغال زنان 19-10 ساله در مناطق مختلف کشور 64

 

جدول 5-6 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی –

 

اجتماعی شهرستان­ها و نرخ ازدواج دختران نوجوان. 66

 

جدول 5-7 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد تحصیلات دختران نوجوان و نرخ

 

ازدواج دختران نوجوان در مناطق مختلف کشور. 70

 

جدول 5-8 آزمون رابطه نرخ ازدواج دختران نوجوان در مناطق روستایی و شهری 72

 

جدول 5-9 شاخص خودهمبستگی فضایی در سرشماری 1385 به تفکیک مناطق
 

شهری و روستایی 73
 

جدول 5-10 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد اشتغال زنان نوجوان و نرخ

 

ازدواج دختران نوجوان در مناطق مختلف کشور. 75

 

جدول 5-11 ضریب همبستگی بین درصد شهرنشینی و نرخ ازدواج دختران نوجوان. 76

 

جدول 5-12 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی –

 

اجتماعی شهرستان­ها و فرزندآوری زنان نوجوان . 77

 

جدول 5-13 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد تحصیلات دختران نوجوان و

 

میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق مختلف کشور 81

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

 

 

جدول 5-14 آزمون رابطه میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق روستایی و شهری 84

 

جدول 5-15 شاخص خودهمبستگی فضایی در سرشماری 1385 به تفکیک مناطق
 

 شهری و روستایی. 85
 

جدول 5-16 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد پایین اشتغال زنان نوجوان و

 

میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق مختلف کشور 86

 

جدول 5-17 ضریب همبستگی بین درصد شهرنشینی و فرزندآوری نوجوان 87

 

جدول 5-18 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین نرخ ازدواج دختران نوجوان و میزان

 

فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق مختلف کشور. 89

 

جدول 5-19 عناصر متغیرهای زمینه­ای درون معادله برای پیش ­بینی متغیر میانی نرخ

 

ازدواج دختران نوجوان در سطح شهرستان­ها 91

 

جدول 5-20 عناصر متغیرهای مستقل و زمینه­ای درون معادله برای پیش ­بینی فرزندآوری

 

زنان نوجوان در سطح شهرستان­های کشور. 92

 

جدول 5-21 میزان تأثیر مستقیم، غیر مستقیم و کل متغیرهای مستقل بر متغیر

 

وابسته فرزندآوری زنان نوجوان. 93

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

چنانچه می دانیم با به وجود آمدن جریانی جدید از مطالعات اجتماعی معرفت، تحت عنوان جامعه شناسی علم، موضوعی درخور توجه، برای تحلیل های جامعه شناسانه فراهم گردید. مطرح شدن علم و چهره جدید آن، علم مدرن، در ابعاد و جنبه های مختلف معرفتی و اجتماعی خود مسیری نوین پیش روی محققان مدرنیته که همواره مباحثی مناقشه برانگیز در ارتباط با جهان مدرن و ویژگی های منحصر بفرد آن به عنوان مهمترین تحول جامعه بشری، مطرح می نمایند، ایجاد نمود به طوری که در مدت زمانی اندک پژوهش های بسیاری در این زمینه انجام گرفت. نظریه پردازان مکاتب مختلف اجتماعی، اعم از جامعه شناسان کلاسیک، کارکردگرایان، انتقادیون، جریان پست مدرن و علم مدرن و ویژگی های آن را تحلیل نمودند و تئوری های مختلفی بر این اساس شکل گرفت. دیدگاه های مربوط به توسعه نیز تاریخ پیشرفت علم مدرن و چگونگی آن را مورد مطالعه قرار دادند.

 

 از آنجا که دغدغه توسعه همه جانبه در ایران و یافتن موانع و چالش های تحقق آن نیز، همواره ذهن پژوهشگران بسیاری را به خود مشغول داشته است، نوشتار پیش رو تحت عنوان “مطالعه جامعه شناختی چالش های معرفتی – اجتماعی فرایند توسعه علم مدرن در ایران معاصر”، مجالی است که در آن، فرایند پیشرفت علم مدرن، به عنوان عاملی زمینه ساز برای توسعه در جامعه ایران، جهت پیوند موضوعات عنوان شده، مد نظر قرار گرفته است.

 

در راستای شناخت این چالش ها، در جریان توسعه علم مدرن در ایران، نگرشی جامعه شناسانه و در بررسی مختصری از تاریخ علم و جریان توسعه علم مدرن در چهارچوب اجتماعی معرفت شناسی علمی، الگویی در جهت مراتب تحول علم و ارتباط آن با مبانی معرفتی و اجتماعی این دانش نوین بر اساس موارد عنوان شده، ارائه شده است و در نهایت نیز با روشی اسنادی و نگاهی تاریخی به جریانات معرفتی و اجتماعی جامعه ایران در مواجهه با علم جدید و شرایط ایران معاصر، چالش های معرفتی و اجتماعی جامعه ایران و ارتباط آن با عدم توسعه علم مدرن با توجه به مبانی مطرح شده، نتیجه گیری حاصل از این پژوهش است.

 

 

 

کلیدواژه: علم مدرن، توسعه علم مدرن، چالش معرفتی اجتماعی

 

 

 

فهرست مطالب 

 

فصل اول کلیات پژوهش 1

 

1.1          مقدمه. 2

 

1.2          طرح مساله. 4

 

1.3          ضرورت و اهمیت مساله. 6

 

1.4       پرسش های پژوهش 6

 

1.5          اهداف پژوهش 7

 

1.6          مروری بر پیشینه پژوهش 7

 

1.6.1            مطالعات مدرنیته در جامعه ایران 7

 

1.6.2            مطالعات تاریخ اجتماعی ایران 9

 

1.6.3          مطالعات جریان علم در ایران 11

 

1.7          روش پژوهش 15

 

فصل دوم رویکردهای نظری 16

 

مبانی اجتماعی – معرفتی علم مدرن و توسعه آن 16

 

2.1          مقدمه. 17

 

2.2          رویکرد های نظری مبانی معرفتی اجتماعی علم مدرن 17

 

2.2.1            دیدگاه های مطرح شده پیرامون شناخت علم مدرن 17

 

2.2.1.1              خاستگاه معرفتی – اجتماعی علم مدرن 18

 

2.2.1.2              نظریاتی پیرامون روش به کار گرفته شده در علم مدرن 22

 

2.2.1.3              ماهیت و اهداف معرفتی – اجتماعی علم مدرن 27

 

2.2.1.4              خروجی علم مدرن 31

 

2.2.2            رویکردهای نظری مناسبات علم مدرن و جامعه. 31

 

2.2.2.1              ساختار و  نهاد علم مدرن از نظر کارکردگرایان 33

 

2.2.2.2            رویکرد های جامعه شناختی کلاسیک علم و معرفت. 37

 

2.2.2.3              رویکرد جامعه شناسی معرفت علمی 39

 

2.2.2.4        رویکرد جامعه شناختی تمام عیار معرفت علمی 41

 

2.2.2.5              رویکرد جامعه شناختی گفتمان علمی 45

 

1.1.1.1              رویکرد جامعه شناختی پست مدرن به مناسبات علم مدرن و جامعه. 46

 

2.2.2.6              نظریات جدید مناسبات علم و جامعه. 46

 

2.2.3            جمع بندی 47

 

2.3          مبانی نظری توسعه علم مدرن 50

 

2.3.1            دیدگاه هایی پیرامون چگونگی پیشرفت و توسعه علم مدرن 50

 

2.3.1.1              دیدگاه فیلسوفان علم 51

 

2.3.1.2              دیدگاه روانشناسان علم و معرفت. 52

 

2.3.1.3              دیدگاه نظریه پردازان اجتماعی کلاسیک. 52

 

2.3.1.4              نظریات جدید چگونگی توسعه علم مدرن 55

 

2.4       فرضیات پژوهش 56

 

2.4.1          مفروضات معرفتی 57

 

2.4.2            مفروضات اجتماعی 57

 

2.5          مدل پژوهش 58

 

2.5.1            توسعه علم مدرن 58

 

فصل سوم رویکرد تاریخی اجتماعی به علم و تحولات علمی در ایران معاصر. 59

 

3.1          توصیف کلی فصل 60

 

3.2       نگرش تاریخی به سرنوشت علم در ایران 60

 

3.2.1            علم در ایران از آغاز دوره اسلامی تا قاجار 60

 

3.2.2            علم در ایران از قاجار تا عصر کنونی 62

 

3.2.2.1              تاسیس دارالفنون 63

 

3.3          رویکردهای نظری دلایل عدم توسعه علم مدرن در ایران 65

 

3.3.1            نظریات توسعه. 65

 

3.3.1.1              نظریه مدرنیزاسیون(نوسازی) 66

 

3.3.1.2              نظریه وابستگی 67

 

3.3.2            بررسی چالش های معرفتی اجتماعی توسعه علم مدرن در ایران 68

 

3.3.2.1              چالش ها، مسائل و محدودیت های اجتماعی روبرو شدن با علم مدرن در ایران  68

 

3.3.2.2              چالش ها، مسائل و محدودیت های معرفتی روبرو شدن با علم مدرن در ایران  77

 

فصل چهارم. 84

 

جمع بندی و نتیجه گیری 84

 

4.1          توصیف کلی فصل 85

 

4.2          جمع بندی نظری مبانی معرفتی – اجتماعی علم مدرن 85

 

4.3          جمع بندی نظری چالش های معرفتی – اجتماعی علم مدرن در ایران 86

 

4.4       نتیجه گیری 88

 

5منابع  91

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول  کلیات پژوهش
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1       مقدمه
 

    در مطالعه تاریخ زندگانی بشر، همواره تحولاتی به چشم می خورد که سرنوشت اجتماعات انسانی را دستخوش تغییراتی بنیادین نموده است. این تحولات گاه به صورت جریانی پیوسته و با آهنگی منظم و قابل انتظار پیش رفته و بارقه ای از امید را در ذهن دانشمندان، در درک قاعده مندی پدیده های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و روشن نموده است و گاه نیز بدون آمادگی قبلی جمعی و در میان بهت و حیرت محققان، تحولی اجتماعی چنان رقم خورده است که گویی مطالعات علمی و تلاش در جهت ساختارمند نمایی واقعیات، بر خلاف انتظار در جهات دیگری تداوم داشته است.

 

هرچند ظهور مدرنیته به عنوان بزرگترین دستاورد زندگی بشر، با توجه به روال تاریخی و معرفت شناسانه اروپای قرن 15و 16 میلادی اعم از فشارهای فکری ناشی از تسلط کلیسا به عنوان نهادی اجتماعی و سیاسی بر صحنه زندگی اجتماعی و نیز دوران رکود فکری به دلیل قداست امور روحانی و آمادگی همگانی برای رهایی از پیله تاریک انزوای عقلانیت و امری گریز ناپذیر به نظر می رسید، لیکن بدبینانه ترین نظریات اجتماعی و خوشبینانه ترین تئوری های شناختی هرگز پیامدهای مدرنیته را در جهان امروز، با چنین فراگیری و تعمق، پیش بینی نمی کردند.

 

جریان مدرنیسم، آغازگر عصر طلایی شکوفایی در تمامی عرصه های فکری و اجتماعی و صنعتی در غرب بوده و به دنبال چنین حرکتی ابعاد مختلفی از وجوه زندگانی بشر دستخوش تغییر و باز اندیشی شده است. تکنولوژی پا به دروازه های صنعت نهاده و با ایجاد تحولی بنیادین علی رغم تولیدات انبوه و مهم برای رفاه زندگی بشر و ایجاد فرصت های اشتغال و حرکت، نظام سرمایه داری را  با همه عوارض آن شالوده ای مستحکم بخشید. عرصه اقتصادی با وجود نظام های جدید، ارتباطات و اطلاعات، جان تازه ای گرفته و سامان یافت. صنایع نظامی نیز با پیشرفت بسیار، نوع جدیدی از اقتدار جهانی را رقم زد و وحشتی همگانی ایجاد نمود. پزشکی و بهداشت در شاخه های مختلف خود قدم های چشمگیری برداشت و به خدمت بشر همت گماشت. 

 

اما زیر بنایی ترین تحول در عرصه تفکر در نگاهی عام و به طور اخص در جریان علمی اتفاق افتاد به طوری که با پیدایش چنین جریانی در دنیای غرب طی قرون گذشته و نفوذ و گسترش فراگیر آن در مرزهای جهانی، دریچه ای جدید برای شناخت دنیای پیرامون بروی تمامی کسانی که دغدغه کسب معرفت و علم آموزی داشتند نیز گشوده شد. با این تفاوت که بر خلاف گذشته که تنها بخش اندکی از افراد، در هر جامعه به دنبال فراگیری دانش بودند، تفکر جدید با ارائه روشی نو و موضوعاتی که تمامی ابعاد زندگی بشری را شامل می شد، و در پی آن فناوری و ابداعات عظیمی که رفاه و قدرت طلبی بیشتری را به همراه داشت، توجه عمومی بیشتری را به خود جلب نمود. و به این ترتیب نه تنها زمینه های معرفت شناختی و روش شناختی بلکه جنبه های اجتماعی گسترده تری نیز به علم بخشید، به طوری که با تشکیل نهاد ها و سازمان های گوناگون علمی و نیز مباحث مدیریتی و استراتژیک، سرنوشت جامعه جهانی دستخوش تغییراتی شگرف شد. 

 

اما باید اذعان نمود که رشد علم به عنوان یکی از مهمترین شاخص های پیشرفت در هر جامعه، دیر زمانیست که دیگر تنها دغدغه پژوهشگران حوزه های فلسفی و اجتماعی نیست، بلکه ذهن سیاست گذاران عرصه توسعه را نیز به خود مشغول داشته است، چرا که علم و بالاخص علم نوین، که با دستاوردهای تکنولوژیکی همراه است، زیربنای معرفتی – اجتماعی توسعه به عنوان جریانی جهان شمول است که امروز تمامی شئون زندگی بشری را تحت شعاع قرار داده و کنشگران سیاسی و اقتصادی را در رقابتی جهانی ناگزیر به دنبال یافتن راه حلی برای استفاده از حدکثر ظرفیت های ممکن جوامع خود برای پیشرفت بیشتر نموده است.

 

در تکامل پروسه مدرنیته در جهان غرب، مضمونی عمومی و گسترده از فرایند توسعه به عنوان مهمترین دستاورد این جریان را می توان مشاهده و بررسی کرد. مطمئنا یکی از اساسی ترین پیش شرط های پیشرفت هر جامعه به کار گیری درست از منابعی است که به طور طبیعی در اختیار آن گذارده شده و این مهم جز در سایه شناخت درست و آگاهی از سرمایه های درونی میسر نخواهد بود. از آنجا که تمایل به آگاهی و شناخت و به دنبال آن کسب علم و معرفت، سرمایه ایست که نسبت به سایر منابع در دسترس انسان، در وجود تمامی افراد بشر کمابیش یکسان و پر سابقه است، لاجرم جامعه جهانی در پرتو این گرایش همگانی، به امید تجربه پیشرفت و توسعه ای متوازن و نسبتا همگام در ساختارها و زیر ساختارهای خود، با آگاهی از خدمات ارزشمند علم مدرن، از پیوستن به مسیر پر شتاب مدرنیته باز نخواهد ایستاد.

 

بنابرین پر واضح است که یکی از اساسی ترین موضوعات مورد مطالعه محققان مدرنیسم، خصیصه ای است که علم مدرن را از آگاهی ها و دانش پیشین خود این چنین متمایز نموده و ثمره ای گرانقدر چون توسعه در تمامی جوانب بشری را به بار آورده و پیشرفت جوامعی که چنین دانشی را بنیان اپیستمولوژی خود قرار دادند را شتابی دوچندان بخشیده است.

 

علم مدرن به منزله یکی از ارکان مدرنیسم در جهان غرب، در شکوفایی توانمندی انسان در بهره گیری از ظرفیت های طبیعی و به دنبال آن امنیت و رفاه در پی کسب اقتدار جهانی، نقشی غیر قابل انکار بر عهده داشته است.

 

اما صاحب نظران حوزه های علم و معرفت و نیز جامعه شناسان و تاریخ نگاران بر این امر اذعان دارند که جریان توسعه و در سطوح بنیادین آن، پیشرفت علمی، هرگز به سادگی میسر نگردیده است. این تکامل همواره با موانع معرفتی و اجتماعی مختلفی پیش روی خود مواجه بوده و گاه تاب مقابله نداشته و انزوا را برگزیده و در بسیاری از حالات نیز راه حلی درخور برای عبور از بحران یافته و مراحل ترقی را پشت سر نهاده است. شناسایی این چالش ها و راه های مقابله با آن مساله ای است که از دیرباز پیشگامان توسعه و محققان اجتماعی را به مطالعه و بررسی های علمی ناگزیر نموده است. چنانچه می دانیم جامعه شناسی علم نیز به عنوان یکی از حوزه های مطالعات اجتماعی، با مطرح کردن موضوع علم و بالاخص علم مدرن به عنوان پدیده ای اجتماعی، به مطالعات پیرامون این نهاد معرفتی بشر دیدگاهی تازه بخشید. ویژگی نگاه اجتماعی به معرفت،  در نظر به بعد اجتماعی آگاهی و تاثیرات متقابلی است که بین معرفت و نظام اجتماعی برقرار است. مطالعات جامعه شناسانه معرفت و علم، تحلیل چگونگی تاثیرگذاری این علم بر شئون بشری و نیز تاثیرپذیری جامعه انسانی از دانش و آگاهی را قابلیتی دوچندان بخشیده است. اکنون این شاخه از علم اجتماعی با بهره گیری از روش های پژوهش جامعه شناسانه و با موضوعیت علم به عنوان شاخه ای از معرفت، ابزاری است که در ارائه تحلیل های جامع و موثر در شناخت نهاد اجتماعی علم،  خود را عهده دار مسئولیتی خطیر نموده است.

 

تجربه مدرنیته در جنبه های مختلف آن که منجر به توسعه ای همگون در جوامع گردد، همواره مناقشاتی از جانب نحله های مختلف فکری و اجتماعی را برانگیخته است. علم مدرن نیز به عنوان یکی از پر دستاوردترین مظاهر مدرنیسم، نه تنها در فرایند توسعه خود مسیری هموار و بی دغدغه را پشت سر نگذاشته است بلکه پیوسته با عناصری اجتماعی و معرفتی و موانعی عینی و ذهنی در جوامع مختلف در چالش بوده است.    

 

آنچه در این مجال تحت عنوان ” مطالعه جامعه شناختی چالش های معرفتی – اجتماعی فرایند توسعه علم مدرن در ایران معاصر ” به آن پرداخته می شود، کوششی است در جهت شناخت این چالش ها در جریان توسعه علم مدرن در ایران با نگرشی جامعه شناسانه، چنانچه اهمیت آن ذکر شد.

 

با بررسی اجمالی تاریخ تکامل علم و جریان توسعه علم مدرن در چهارچوب اجتماعی معرفت شناسی علمی می توان الگویی در جهت مراتب و سیر تحول علم ارائه نموده و با نگاهی تاریخی به جریانات معرفتی و اجتماعی جامعه ایران در مواجهه با علم جدید، شرایط ایران معاصر و جایگاه آن را در الگوی ذکر شده جانمایی کرد.

 

از آنجا که هر تحلیل شناخت شناسانه متضمن برگشت به سطحی ابتدایی تر و ادراک بی آلایش موضوع و آگاهی از تعصبات و ارزش هایی است که در معرفت به مساله بی تاثیر نیستند، نگاه تاریخی روش دورخیز برای بهتر پریدن و نیز اطلاع از محیط عمومی زمان پدیده مورد بررسی است(کستلر:1390). چنانچه تجربه اندیشمندان اجتماعی نیز بیانگر نمایان شدن زوایایی از پدیده هاست که تاثیر خود را در گذر زمان و تغییرات ناشی از آن نشان داده اند.        

 

1.2      طرح مساله
 

   به طور کلی مساله اصلی مورد نظر این پژوهش، نقطه اتصال سه جهت و جریان مطالعاتی مجزاست که در ایده بنیادین این نوشتار، پیوندی قابل ملاحظه و تعمق یافته

 

منطقه معدنی انارک یکی از بهترین نمونه های کانی سازی در محل تقاطع خطواره های مهم بزرگ مقیاس است. این خطواره ها عبارتنداز گسل بزرگ کویر- درونه با امتداد شمال شرق- جنوب غرب و کمربند ماگمایی ارومیه دختر با روند شمال غرب- جنوب شرق.

 

کانسار نیکل، کبالت، آرسنیک‌و مس گود مراد در زون ایران‌مرکزی در فاصله 20 کیلومتری شمال غرب انارک قرار دارد، علاوه بر این کانسار چندین کانسار و نشانه معدنی دیگر از عناصر نیکل، کبالت و مس در این منطقه وجود دارد که از مهمترین آنها می­توان به تالمسی، مسکنی، گود مراد و سبرز اشاره کرد.

 

گسل گود مراد با روندی تقریبا شرقی- غربی با شیبی حدود 56 درجه به سمت جنوب کنترل کننده کانه زایی است که منطقه کانه زائی طولی حدود 250متر در امتداد این گسل و احتمالا تا عمق 100 متری کانه زایی ادامه دارد.

 

قدیمی ترین سنگهای موجود در منطقه شیست‌های چاه گربه به سن پروتروزوئیک بالائی هستندکه شامل شیست های سیلیسی، ترمولیت اکتینولیت شیست، کوارتز مسکویت کلریت شیست هستند و از دیگر سنگهای این منطقه به سرپانتینیت، پریدوتیت، لرزولیت، متابازیت، لیستونیت، دولومیت، مرمر و کنگلومرا می توان اشاره کرد، که سنگ درونگیر ماده معدنی شیست‌های برشی شده و متابازیت‌ها است. کانه زائی به صورت آرسنیدهای نیکل، کبالت و کانه های مس است که در مرحله اول کانه های نیکلین، راملزبرگیت، کبالتیت و در مرحله بعدی پیریت، آنابرژیت، مائوچریت و در مرحله آخر آزوریت، مالاکیت و اکسید‌های آهن و. تشکیل شده اند.

 

مطالعات ژئوشیمیایی در این کانسار نشان دهنده همبستگی بالایی از عناصر نیکل،کبالت و آرسنیک است، که می ­تواند دلیلی بر منشاء و سازوکار مشترک در حمل این عناصر باشد. منشاء این عناصر از سنگ های اولترامافیک منطقه و حمل بیشتر به صورت کمپلکس های کربناته، آرسنیدی و سولفیدی است.

 

با مطالعه مقاطع دوبر صیقل کانسار گود مراد، سیالات درگیر از دمای همگن شدن و شوری نسبتاً پائینی برخوردارند که این نشان دهنده عدم دخالت سیستم های آتشفشانی در تشکیل این کانسار و یا دور بودن از سیستم های آتشفشانی است. چگالی سیالات درگیر در محدوده‌ 1 – 9/0 قرار می­گیرد و با توجه به شوری و دمای همگن شدن سیالات درگیر پیشنهاد می شود آبهای حوضه ای و جوی نقش مهمتری در حمل، تمرکز و نهشت عناصر این کانسار ایفا می کنند.

 

با توجه به محدوده دمایی تشکیل این کانسار و مطالعات ژئوشیمیایی و کانه نگاری می توان نتیجه گرفت که از نوع پنج عنصری و همچنین اپی ترمال دما پایین  و کانه زایی فقط در یک فاز انجام گرفته است.

 

کلمات کلیدی : نیکل، کبالت، ژئوشیمی، سیالات درگیر، گود مراد، انارک.

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                   صفحه

 

                                                                                                                                                                                                                                         

 

 فصل اول: کلیات

 

مقدمه 1
 

اهداف پژوهش 2
 

موقعیت جغرافیائی و راه های ارتباطی منطقه 3
 

شرایط آب و هوایی و پوشش گیاهی منطقه 4
 

توان معدنی منطقه انارک.                                                                                                                                                                 5
 

روش­های مطالعه                                                                                                                          7
 

پیشینۀ تحقیق                                                                                                            7
فصل دوم: زمین شناسی                                 

 

2-1- موقعیت زمین ساختی ایران در کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا 12

 

2-2- موقعیت میکروپلیت ایران مرکزی در تقسیمات زمین شناسی ایران 13

 

2-3- خرد قاره شرق ایران مرکزی 15

 

2-3-1- تکتونیک خرد قاره شرق ایران مرکزی. 15

 

2-4- زمین شناسی عمومی انارک. 18

 

2-4-1- زیر زون انارک – خور 20

 

2-4-2- ساختارهای زمین ساختی منطقه 21

 

‌‌‌2 – 4- 2 -1- چین های منطقه انارک 21

 

2 – 4- 2- 2- گسل های منطقه انارک 23

 

‌2 – 5 – چینه شناسی انارک 26

 

 

 

 

 

‌‌‌‌‌‌عنوان                                                                                                                                       صفحه

 

 

 

2-5- 1- سنگ های افیولیتی انارک 26

 

2 – 5- 2- ‌مجموعه های دگرگونی انارک 27

 

‌‌‌‌‌‌‌2 – 5– 2- 1- مجموعه دگرگونی های چاه گربه 27

 

2 – 5 – 2 – 2- واحد مرمر لاک (لاخ) 27

 

‌‌‌‌‌‌2 – 5 – 2 – 3- واحد پتیار 28

 

2– 5 – 2 – 4- واحد مرغاب 28

 

2‌‌‌‌‌‌ – 5 – 3- سنگ های رسوبی دگرگون نشده 28

 

2- 6 زمین شناسی محلی 30

 

2-7- تکتونیک و کنترل کننده­های ساختاری کانه­زایی در منطقه گود مراد 31

 

فصل سوم: سنگ نگاری و کانه نگاری

 

3-1- مقدمه 33

 

3- 2- افیولیت انارک 33

 

3-3- مجموعه های دگرگونی انارک 35

 

3-4-‌ بررسی های صحرایی و پتروگرافی منطقه گود مراد 35

 

3- 4- 1- پتروگرافی سنگ های مافیک والترامافیک 37

 

3- 4- 2- پتروگرافی سنگ های دگرگونی 38

 

3- 4- 3- پتروگرافی لیستونیت ها 39

 

3 – 5- کانه نگاری 42

 

فصل چهارم: ژئوشیمی

 

4-1- مقدمه. 49

 

4-2- ‌ نمونه برداری‌ و تجزیه ژئوشیمیایی نمونه ها 50

 

4-3- مطالعات آماری تک متغیره 51

 

عنوان                                                                                                                                                صفحه

 

 

 

4-3-1- تخمین داده های سنسورد 51

 

4-3-2- بررسی داده های پرت 52

 

4-3-3- مطالعات آماری پایه 52

 

4-3-3-1- آزمون نرمال بودن داده ها 53

 

4-3-3-2- تبدیل لگاریتمی یا توزیع لاگ نرمال 54

 

4-3-4- ترسیم نقشه های ژئوشیمیایی 56

 

4-4- مطالعات آماری چند متغیره 57

 

4-4-1- مقدمه 57

 

4- 4- 2- ضریب همبستگی عناصر 57

 

4-4-2-1- بررسی ضریب همبستگی عناصر به روش پیرسون‌ 57

 

4-4-3- تجزیه و تحلیل گروهی (آنالیز خوشه ای) 59

 

4-4-4- رسم هاله های مرکب 60

 

4-4-5- آنالیز فاکتوری و رسم هاله های مربوطه 61

 

فصل پنجم : سیالات درگیر

 

5-1- مقدمه. 63

 

5-2- نمونه­برداری و آماده­سازی جهت مطالعات میکروترمومتری سیالات درگیر 64

 

5-2-1- طریقه نمونه برداری از سنگ های مختلف. 65

 

5-2-2- آماده سازی و تهیه مقاطع نازک دوبر صیقل برای مطالعه سیالات درگیر. 66

 

5-3- طبقه بندی سیالات درگیر. 66

 

5-3-1- طبقه بندی ژنتیکی سیالات درگیر. 66

 

5-3-2- اندازه و مورفولوژی سیالات درگیر 68

 

 

 

عنوان                                                                                                                                               صفحه

 

 

 

5-3-3- طبقه ­بندی سیالات درگیر براساس فازهای درونی 68

 

5-4- آشنایی با مطالعات میکروسکوپی و میکروترمومتری سیالات درگیر 69

 

5-4-1- مطالعات میکروسکوپی 69

 

5-4-2- مطالعات میکروترمومتری 70

 

5-5- مطالعات میکروسکوپی و میکروترمومتری در کانسار گود مراد 71

 

5-5-1- میکروترمومتری سیالات درگیر 71

 

5-6- تعیین چگالی سیال 73

 

5-7- تعیین منشاء سیال کانه ساز 74

 

فصل ششم : نتیجه گیری

 

6-1- نقش محلول­های کربناته در دگرسانی سنگ­های اولترابازیک و رها شدن Co و Ni 76

 

6-2- مشخصات کانسارهای (رگه­های) تیپ پنج عنصری Ag-Ni-Co-As±(Bi,U) 78

 

6-2-1- ویژگی­های زمین­شناسی کانسارهای تیپ پنج عنصری 78

 

6-3- تیپ و ژنز کانسار 81

 

6-4-نتیجه­گیری 83

 

6-5-پیشنهادات 84

 

پیوست 85

 

منابع و مآخذ 100

 

 

 

فهرست شکل ها

 

عنوان                                                                                                                                       صفحه

 

                       

 

شکل 1-1-  نقشه موقعیت و راه های دسترسی به منطقه مورد مطالعه 3

 

شکل 1-2- موقعیت منطقه از لحاظ زون بندی و وضعیت گسلش‌و خطواره­ها 4

 

شکل1- 3 – نقشه منطقه بندی فلز زایی انارک 6

 

شکل 2-1- موقعیت زمین ساختی ایران در کمربند کوهزائی آلپ- هیمالیا 13

 

شکل2-2- تقسیم بندی زونهای ساختاری ایران 14

 

شکل 2- 3- تحرک میکرو پلیت ایران مرکزی از ژوراسیک تا به حال 16

 

شکل 2-4 -‌ میزان جابجایی گسل ها در مرکز تا شرق ایران 17

 

شکل2-5 – نقشه زمین شناسی انارک 19

 

شکل 2-6- نقشه شمال گسل های شمال انارک 23

 

شکل 2-7- جایگاه سامانه گسل درونه در شمال ایران مرکزی 24

 

شکل2- 8- تصاویر پانوراما از منطقه معدنی گود مراد 30

 

شکل 2-9- نقشه 5000/1 ساختارهای منطقه به همراه برش های عرضی 32

 

شکل 3-1- نقشه افیولیت های اصلی ایران و موقعیت افیولیت انارک در آن 34

 

شکل شکل 3-2- نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه 36

 

شکل 3 – 3- مقاطع میکروسکپی سرپانتینیت های منطقه 37

 

شکل 3 – 4-  مقاطع میکروسکپی شیست های ‌منطقه 38

 

شکل3- 5-  موقعیت کمربندهای افیولیتی ایران مرکزی 39 39

 

شکل 3-6- مدل ژنتیکی تشکیل و نهشت طلا در سنگ های لیستونیتی 41

 

شکل 3- 7 تصویر رگه های آرسنیدی نیکل و کانه زایی در منطقه 42

 

شکل 3-8- تصاویر ماکروسکپی و میکروسکپی از کانه زایی  . 43

 

 

 

عنوان                                                                                                                                                  صفحه

 

 

 

شکل 3-9- تصاویر میکروسکپی از مقاطع صیقلی. 44

 

شکل 3-10- تبدیل کالکوسیت به دایژنیت. 46

 

شکل 3-11- تصویر SEM از مقطع صیقلی جهت شناسایی کانی نیکلین. 46

 

شکل 3-12- تصویر SEM از مقطع صیقلی جهت شناسایی کانی راملزیرگیت. 47

 

شکل 3-13- تصویر SEM از مقطع صیقلی جهت شناسایی کانی مائوچریت 47

 

شکل 3-14- تصویر SEM از مقطع صیقلی جهت شناسایی کانی آنابرژیت 48

 

شکل 3-15- تصویر SEM از مقطع صیقلی و تغییرات میزان عناصر در امتداد پروفیل مشخص شده 48

 

شکل 4-1- نقشه نقاط نمونه­برداری لیتوژئوشیمیایی در منطقه گود مرا 51

 

شکل4-2- هیستوگرام عناصر معرف برای نمونه­های منطقه مورد مطالعه 55

 

شکل 4- 3 – نقشه پراکندگی عناصر اصلی در کانسار گود مراد 56

 

شکل 4-4- ضریب همبستگی عناصر  (Ni, As, Co, Cu, Zn) در کانسار گود مراد 59

 

شکل 4-5- آنالیز خوشه ای عناصر معرف در کانسار گود مراد 60

 

شکل 4-6- نقشه پراکندگی هاله مرکب (Ni +Co +As ) در منطقه گودمراد 61

 

شکل 4-7-نقشه پراکندگی امتیاز فاکتوری 2 و 3 62

 

شکل 5-1– تصاویر میکروسکپی از میانبارهای سیال 68

 

شکل 5-2- دیاگرام دما در برابر درصد وزنی NaCl 71

 

شکل 5-3- تعیین تیپ کانسار گود مراد 73

 

شکل 5-4- چگالی میانبارهای مورد مطالعه 73

 

شکل 5-5- تعیین نوع سیال کانی ساز 74

 

شکل 5-6- نمودار فراوانی دمای همگن شدن سیالات درگیر 75

 

شکل 5-7- مدلی شماتیک برای نشان دادن تغییرات احتمالی سیالات درگیر 75

 

 

 

در این پایان‌نامه با بهره گرفتن از نرم افزار گوسین و با روش های M052X,B3LYP,HF پایداری و ناپایداری فسفر ایلیدها محاسبه شده است. ابتدا ساختار ترکیبات مورد مطالعه بهینه شده و انرژی آنها محاسبه می‌گردد. سرانجام با مقایسه انرژی‌های محاسبه شده، پایدارترین حالت‌ها بررسی می‌شوند.همچنین اثر گروه الکترون‌کشنده C=O در ساختار ترکیبات α‌ فسفر‌ ‌ایلید، β کتوفسفر‌ایلید و دی‌کتو‌فسفر‌ایلید مطالعه می‌شوند. نتایج نشان می‌دهد که فسفر‌ ایلیدهای داری گروه الکترون‌کشنده  C=Oاز فسفر ایلیدهای فاقد این گروه پایدارترند. این پایداری به صورت زیر می‌باشد.

 

α ‌فسفر ایلید < β کتوفسفر‌ایلید < دی کتو فسفر ایلید

 

در مرحله بعد، اثر حلال‌های قطبی از قبیل آب و متانول و همچنین حلالهای غیر قطبی مانند دی کلرومتان و تولوئن در پایداری فسفر‌ایلیدها مطالعه گردید، که نتایج نشان می‌هد که پایدارترین ساختار از نظر انرژی در حلال آب ایجاد می‌گردند و ناپایدارترین ساختار در حلال تولوئن ایجاد می‌گردند. این پایداری به صورت زیر است:

 

تولوئن < دی کلرومتان < متانول < آب

 

در نهایت درصد خصلت S و P  هرکدام از ساختارها با بهره گرفتن از روش NBO  گزارش شده است. لازم به ذکر است که نتایج به دست آمده از روش هایB3LYP  و M052X دقت بیشتری دارند و دقت روش HF  مناسب نمی‌باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست
صفحه
فصل اول( مقدمه‌ای بر شیمی محاسباتی).
 
1-1) شیمی محاسباتی.
2
1-2) روش‌های محاسباتی شیمی کوانتومی
2
1-3) روش‌های تابعی دانسیته
 
3
1-4) مجموعه پایه.
5
1-5) توابع قطبی‌ شونده
6
1-6) توابع پخشیده. 

 

1-7) خطای برهم نهی مجموعه پایه

 

1-8) روش ضد موازنه

 

1-9) روش اوربیتال‌ پیوندی طبیعی.

 

1-10) دقت مجموعه‌های پایه
7 

 

7

 

8

 

10

 

11
فصل دوم( فسفر ایلیدها و پیشینه تحقیق).
 
2-1) فسفر
13
2-2) فسفرایلیدها
14
2-3) تاریخچه‌ فسفرایلیدها.
15
2-4) نامگذاری فسفرایلیدها
16
2-5) تهیه ایلیدهای فسفر.
17
2-5-1) تهیه از نمک‌های فسفونیوم.
17
2-6) تقسیم‌بندی فسفرایلیدهای پایدار کربونیلی
19
2-6-1)α- فسفرایلیدها
19
2-6-2) β- کتوفسفرایلیدها
20
2-6-3) دی‌کتوفسفرایلیدها
20
فصل سوم (بررسی محاسباتی فسفر ایلیدهای پایدار و ناپایدار).
 
3-1) فسفر ایلیدهای مطالعه شده
23
3-2) جزئیات محاسبات.
24
3-3) نتایج محاسبات 

 

3-3-1) بررسی ساختارهای فسفر ایلیدهای مطالعه شده در فاز گازی

 

3-3-2) بررسی اثر حلال در انرژی پایداری فسفر ایلید‌های مطالعه شده در فاز مایع
25 

 

25

 

36
فصل چهارم( بحث‌ و نتیجه گیری).
 
4-1) مقایسه نتایج.
39
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   فهرست جدول‌ها 

 

جدول (3-1) انرژی پایداری، بار و چندگانکی محصولات واکنش  شکل (3-1) وشکل (3-2)
صفحه 

 

26
جدول (3-2) انرژی پایداری محصولات شکل (3-1) وشکل (3-2) برحسب هارتری
27
جدول(3-3) مقداربار(e) و طول پیوند (Å) α- فسفرایلید.
29
جدول(3-4) مقداربار(e) و طول پیوند (Å) β- کتوفسفرایلید ترانس. 

 

جدول(3-5) مقداربار(e) و طول پیوند (Å) β- کتوفسفرایلید سیس
31 

 

33
جدول(3-6)  مقداربار(e) و طول پیوند (Å) دی کتو فسفر ایلید
35
جدول(3-7) انرژی فسفر ایلیدهای مورد مطالعه با روش تابعی دانسیته
36
جدول(3-8) اثر حلال بر فسفرایلیدهای مورد مطالعه با روش تابعی دانسیته.
37
جدول (4-1) جمعیت الکترونی، درصد خصلت Sو  P پیوندی فسفر ایلید‌های 

 

مطالعه شده.
  

 

41