اشاره نمود. از این رو امروزه ایده­ای همچون ساختمان غیرفعال طرح گردیده است. ساختمان­ خاک­پناه از ایده­های مطرح در میان گونه ساختمان­های غیرفعال است که به دلیل مزایای بسیار زیاد مورد استقبال طراحان و معماران قرار گرفته­ است. این رساله به بحث و بررسی عملکرد حرارتی ساختمان­های خاک­پناه، با توجه به مبانی اصلی آن، می ­پردازد. جهت پیش بینی رفتار حرارتی این گونه­ی ساختمانی، پس از مطالعات میدانی و کتابخانه­ای، از نرم­افزار شبیه سازی حرارتی انرژی پلاس استفاده گردیده است. پس از اعتبارسنجی نتایج این نرمافزار، عوامل تاثیرگذار بر روی عملکرد حرارتی این گونه­ی ساختمانی، در اقلیم گرم و خشک شهر یزد به عنوان نمونه­ی موردی، شبیه سازی گردید. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که تغییر هریک از عوامل تاثیرگذار بر روی عملکرد حرارتی، تغییر متفاوتی بر مصرف انرژی ساختمان­های خاک­پناه نسبت به ساختمان احداث شده بر روی سطح زمین در پی دارد. با در نظر گرفتن تمامی این عوامل در نمونه کاربری پرکاربرد مسکونی در شهر یزد می­توان در عمق 2.5 متر به شرایط ثایت و قابل قبولی از لحاظ حرارتی رسید و 67% در میزان مصرف انرژی کلی، صرفه­جویی نمود. همچنین با بهره گرفتن از تهویه شبانه در ساعات 24 تا 7 صبح نیز می­توان میزان مصرف انرژی سرمایشی را تا 81% کاهش داد. این بررسی برای سایر کاربری­ها در شرایط مختلف نیز ارزیابی شده است.

 

 

 

واژگان کلیدی: ساختمان خاک پناه، مصرف انرژی، بهینه سازی انرژی در ساختمان، اینرسی حرارتی، رفتار حرارتی خاک

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                         صفحه

 

 

 

1- فصل اول: کلیات و شرح موضوع. 1

 

1-1- مقدمه: 1

 

1-2- شرح وبیان مسئله: 1

 

1-3- ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق: 2

 

1-4- اهداف تحقیق مورد نظر: 3

 

1-5- کاربرد نتایج تحقیق: 3

 

1-6- فرضیه ها یا سؤال های تحقیق: 4

 

1-6-1- فرضیه ها: 4

 

1-6-2-   سوال ها: 4

 

1-7- شرح روش تحقیق 4

 

1-8-محدودیت ها 5

 

1-9- ساختار فصول رساله. 6

 

1-10- نتیجه گیری 7

 

فصل دوم- مرور تحقیقات انجام شده. 8

 

2-1-مقدمه. 8

 

2-2- چالش انرژی 8

 

2-2-1- چالش انرژی در ساختمانها و مشکلات زیست محیطی. 9

 

2-2-2- مصرف انرژی در دنیای امروز 9

 

2-2-3- چالش های انرژی ایران و میزان مصرف انرژی در بخش ساختمان. 10

 

2-3- ساختمان خاک پناه چیست؟ 12

 

2-4- دلیل اصلی استفاده از ساختمانهای خاک پناه. 12

 

2-5- طبقه بندی ساختمانهای خاک پناه و اصطلاحات تخصصی 13

 

2-5- 1- گونه بندی از حیث معماری. 14

 

2-5-2- گونه بندی از حیث نیازهای انسانی. 17

 

2-6- سیر تاریخی استفاده از ساختمانهای خاک پناه. 18

 

2-6-1- بررسی تاریخی استفاده از ساختمانهای خاک پناه در جهان. 18

 

2-6-2- پراکندگی معماری خاک پناه در ایران. 20

 

2-7- ویژگیهای ساختمان خاک پناه. 22

 

2-7-1- بررسی مزایای ساختمان خاک پناه. 22

 

2-7-1-1- مزایا از حیث بهره وری انرژی. 22

 

2-7-1-1-1-کاهش انتقال حرارتی خاک. 22

 

2-7-1-1-2- اینرسی حرارتی 23

 

2-7-1-1-3- ثبات دمای زمین 23

 

2-7-1-1-4- کنترل میزان هوای نفوذی 24

 

2-7-1-1-5- کاهش دریافت حرارت 24

 

2-7-1-2- مزایا با رویکرد بهره وری از سطح زمین و محیط زیست 24

 

2-7-1-2-1- مزایای زیبایی شناسی 24

 

2-7-1-2-2- شکل گیری کانسپت خاص معماری 25

 

2-7-1-3- مزایای زیست محیطی. 25

 

2-7-1-3-1- حفظ منظر طبیعی 25

 

2-7-1-3-2- حفظ اکولوژی 25

 

2-7-1-3-3- کارآیی در مصرف زمین 26

 

2-7-1-4- مزایا با رویکرد اهمیت چرخه زندگی بنا 26

 

2-7-1-4-1- محافظت 26

 

2-7-1-4-1-1- عوامل طبیعی 26

 

2-7-1-4-2- آلودگی صوتی  و ارتعاش. 26

 

2-7-1-4-3- حفاظت کالبد بنا 27

 

2-7-1-4-4- حفاظت از مواد داخل بنا 27

 

2-7-1-4-5- امنیت 27

 

2-7-2- معایب ساختمانهای خاک پناه. 28

 

2-7-2- 1- معایب با رویکرد بهره وری انرژی. 28

 

2-7-2-2- معایب از حیث استفاده از زمین و موقعیت 30

 

2-7-2-4- معایب از حیث اقامت طولانی مدت 31

 

2-7-3-  هزینه های احداث و بهره برداری 32

 

2-7-3- 1- هزینه های تحمیل شده در احداث و بهره برداری ساختمان خاک پناه 33

 

2-7-3-2- هزینه های صرفه جویی شده در احداث و بهره برداری ساختمان خاک پناه 33

 

2-8- مرور ادبیات: 34

 

2-8-1- بررسی ساختمانهای خاک پناه از دیدگاه عملکرد حرارتی 35

 

2-8-2- پیش بینی عملکرد حرارتی ساختمانهای خاک پناه به وسیله شبیه سازی حرارتی 37

 

2-8-3- بررسیهای ویژگیهای دیگر ساختمانهای خاک پناه. 38

 

2-9- مباحث تاثیرگذار بر عملکرد فضاهای خاک پناه. 39

 

2-9-1- جهتگیری. 39

 

2-9-2- تهویه 40

 

2-9-3-  نور طبیعی. 41

 

2-9-4- ویژگیهای فیزیکی خاک. 41

 

2-10- مکانیزم تبادل حرارت میان ساختمان خاک پناه و محیط 42

 

2-10-1- مفاهیم موثر در انتقال حرارت جداره ها 42

 

2-10-1-1- اینرسی حرارتی. 42

 

2-10-1-2- رابطه ضخامت پوسته ها، اینرسی حرارتی و وضعیت حرارتی هوای داخلی. 44

 

2-10-1-3- تاثیر تابش آفتاب بر حرارت داخلی ساختمان. 44

 

2-10-1-4- تابش آفتاب بر انواع دیوار 45

 

2-10-2- نحوه تبادل حرارت میان ساختمان خاک پناه و محیط پیرامون. 46

 

2-10-2-1- مکانیزم تبادل حرارت از خورشید تا عمق زمین. 47

 

2-10-3- بررسی رفتار حرارتی خاک. 48

 

2-10-4- پیش بینی رفتار دمای زمین 51

 

2-11- آینده بناهای خاک پناه. 51

 

2-12- جمع بندی 52

 

فصل سوم: 54

 

3-1- مقدمه. 54

 

3-2- بررسی اقلیمی شهر یزد. 54

 

3-2-1- خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی یزد 54

 

3-2-2- تحلیل داده های اقلیمی شهر یزد 55

 

3-2-2-1- دمای هوا 56

 

3-2-2-2- رطوبت نسبی هوا 58

 

3-2-2-3- باد. 58

 

3-2-2-4- نمودار سایکرومتریک. 59

 

3-2-2-4-1-گرمایش. 60

 

3-2-2-4-2- سرمایش. 61

 

3-3-  راهکارهای طراحی اقلیمی شهر یزد. 63

 

3-3-1- مقیاس شهری. 63

 

3-3-1-1- جهت گیری. 64

 

3-3-1-2- بافت متراکم. 64

 

3-3-1-3- معابر ارگانیک و سرپوشیده. 64

 

3-3-2- مقیاس بنای معماری. 65

 

ویژگی‌های معماری سنتی شهر یزد. 65

 

3-4- ایده های اقلیمی خاک پناهندگی شهر یزد. 66

 

3-4-1- سرداب 66

 

3-4-2-  آب انبار 67

 

3-4-3- گودال باغچه 68

 

3-5- نتیجه گیری 71

 

فصل چهارم: 72

 

4-1-مقدمه. 72

 

4-2- روند انجام بررسی رفتار حرارتی ساختمان خاک پناه. 72

 

4-3- انتخاب نرم افزار شبیه سازی 74

 

4-4- اعتبار سنجی نرم افزار شبیه سازی 74

 

4-4-1- مقایسه با نرم افزار دیگر 75

 

4-4-2- اعتبارسنجی شبیه سازی EnergyPlus نسبت به نمونه واقعی رکورد شده. 76

 

4 – 4-2-1- معرفی نمونه 76

 

4-4-2- 2- اندازه گیری حرارتی ساختمان نمونه 78

 

4-4-2- 3- شبیه سازی ساختمان نمونه 80

 

4-5- شناخت ویژگی های مدل طرح برای شبیه سازی حرارتی 81

 

4-5-1-عوامل موثر هندسی و فیزیکی. 82

 

4-5-2- عوامل موثر قراردادی 83

 

4-5-3- عوامل موثر قراردادی- تخمینی 84

 

4-7- شبیه سازی حرارتی 85

 

4-8- بررسی چگونگی تاثیر هریک از شاخصهای کالبدی بر مصرف انرژی مدل خاک پناه. 86

 

4-8-1- تاثیر جنس خاک بر عملکرد حرارتی. 86

 

4-8-2- تاثیر کاربریها بر عملکرد حرارتی. 89

 

4-8-3- بررسی عملکرد حرارتی کاربری مسکونی. 93

 

4-8-3-1- بررسی محدوده دمایی کاربری مسکونی در عمق پیشنهاد شده. 95

 

4-8-4- تاثیر جهتگیری بنا بر عملکرد حرارتی. 97

 

4-8-5- تاثیر نرخ تهویه بر عملکرد حرارتی. 99

 

فصل پنجم. 103

 

5-1- مقدمه: 103

 

5-2- پاسخ به سوالات تحقیق 103

 

5-3- نتایج مهم مطالعات کتابخانهای 104

 

5-4- نتایج مهم مطالعات شبیه سازی 105

 

5-5- ارائه پیشنهادات 106

 

پیوست 1: 107

 

منابع و مراجع: 109

 

منابع داخلی: 109

 

منابع خارجی: 110

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                         صفحه

 

جدول 1- گونه بندی بندی ساختمان­های خاک پناه از جهت سطح تماس با خاک.16

 

جدول 2-گونه بندی از حیث نیازهای انسانی و کاربری در گذشته ..17

 

جدول 3- طبقه بندی ساختمان­های خاک پناه معاصر از حیث کاربری18

 

جدول 4- ویژگی های  فیزیکی خاک های مختلف50

 

جدول5 – جمع­بندی مزایا و معایب ساختمان­های خاک­پناه52

 

جدول 6-  راهبردها و تخمین میزان کاهش مصرف انرژی.62

 

جدول 7-ویژگیهای فیزکی و حرارتی مدل  مشترک دو نرم افزار.75

 

جدول 8- مشخصات حسگرهای اصلی.78

 

جدول 9-مقایسه دمای شبیه سازی شده و ثبت شده­ی اتاق نمونه در خانه هوشمند81

 

جدول 10-ویژگی های مصالح مدل مورد مطالعه .83

 

جدول11- مشخصات کاربری های مورد مطالعه.84

 

جدول 12- اختصارات فرمول لبز.87

 

جدول 13- ویژگی های فیزیکی نمونه خاک های سطح شهر یزد88

 

جدول 14- میزان مصرف انرژی کاربری­های متفاوت.92

 

جدول 15- نسبت تغییر دما و زمان تاخیر کاربری مسکونی به هوای بیرون95

 

جدول 16- مصرف انرژی کلی در جهتگیری های اصلی.99

 

جدول 17- میزان مصرف انرژی سرمایشی با تغییر نرخ تعویض هوا.102

 

جدول 18- اطلاعات آب و هوایی شهر یزد.108

 

جدول 19- دمای ماهانه­ی خاک در اعماق مختلف .109

 

جدول 20- بیشینه و کمینه دمای خاک غالب شهر یزد  در اعماق مخلف109

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                                                         صفحه

 

نمودار 1- مصرف جهانی انرژی در کشورهای مختلف.10

 

نمودار 2- مصرف انرژی در بخش­های مختلف در سال­های اخیر کشور ایران.11

 

نمودار 3- سهم سالانه مصرف انرژی ایران در بخشهای مختلف در سال.11

 

نمودار 4- مصرف انرژی مدلهای مختلف ساختمان خاک پناه38

 

نمودار 5– نمودار تغییر دمای خاک در اعماق مختف شهر یزد.51

 

نمودار6- دمای ماهانه ی هوای خشک شهر یزد در مقایسه با سردترین و گرمترین شهر ایران.57

 

نمودار 7- بازه ی دمایی هوا در مقایسه با محدوده ی آسایش اشری57

 

نمودار8-دما و رطوبت نسبی برای ساعتهای مختلف در ماه های مختلف شهر یزد58

 

نمودار 9- گلباد سالانه شهر یزد.59

 

نمودار 10-نمودار سایکرومتریک شهر یزد.61

 

نمودار 11- فلوچارت روند حل مسئله­ رفتار حرارتی ساختمان خاک پناه73

 

نمودار 12-مقایسه نتیجه شبیه سازی نمونه Best Case ASHRAE-900 توسط دو نرم افزار76

 

نمودار 13- دمای ثبت شده در اتاق و هوای بیرون نمونه­ اتاق در خانه هوشمند.80

 

نمودار 14- مقایسه­ دمای شبیه سازی شده و ثبت شده­80

 

نمودار15-  مقایسه دمای رکورد شده و شبیه سازی شده اتاق نمونه در خانه­ی هوشمند.81

 

نمودار 16-میزان مصرف انرژی کلی در چهار نمونه خاک با ضریب پخشندگی متفاوت89

 

نمودار17-مصرف انرژی کلی در کاربر­ی­های خاک پناه92

 

نمودار 18- درصد صرفه جویی اعماق مختلف در کاربری­های خاک پناه.93

 

نمودار 19- نوسان دمای ساختمان روی سطح زمین و در عمق خاک نسبت به هوای بیرون.94

 

نمودار20- بازه دمایی نمونه­ی مسکونی در اعماق مختلف.95

 

نمودار 21- دمای نمونه­ی مسکونی در عمق 2.5 متر.96

 

نمودار 22- دمای نمونه­ی مسکونی در عمق 2.5 در گرمترین روز سال.97

 

نمودار 23- دمای نمونه­ی مسکونی در عمق 2.5 در سردترین روز سال.97

 

نمودار 24- میزان مصرف انرژی کلی در جهتگیری های اصلی99

 

نمودار 25- مقایسه مصرف انرژی سرمایشی در ساختمان های روی سطح زمین و در عمق خاک با تغییر نرخ تعویض هوا در ساعت 24 تا 7 صبح102

 

نمودار 26- میزان مصرف انرژی سرمایشی با تغییر نرخ تعویض هوا در ساعت 24 تا 7 صبح.103

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گرایش :

 

تجزیه وتحلیل سیستم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان :

 

بررسی عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری و کاهش مطالبات معوق بانکی

 

مطالعه موردی(بانک کشاورزی استان تهران)

 

 

 

 

 

تابستان1391

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                      صفحه

 

چکیده

 

مقدمه

 

فصل اول : کلیات

 

مقدمه

 

1- 1 . بیان مساله. 2

 

1-2 . هدفهای تحقیق 5

 

1-3 . اهمیت وضرورت انجام تحقیق 5

 

1-4 . سوالات یا فرضیه های تحقیق 8

 

1-5 . تعاریفی متغیرها 8

 

1-6: روش و نحوه اجرای تحقیق 10

 

1-7 . ابزار گردآوری داده ها 11

 

1-8 . جامعه آماری ، روش نمونه گیری و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها 11

 

1-9. محدودیت‌های تحقیق 11

 

1- 10 . پیشینه تحقیق . 11

 

1-11. نتیجه گیری. 12

 

فصل دوم : بیان مبانی نظری تحقیق

 

مقدمه

 

. 1-2: مفهوم ریسک در معاملات. 14

 

2-2: ضرورت مدیریت ریسک در نظام بانکداری. 15

 

3-2:  عناصر ایجاد ارزش افزوده در بانک 17

 

4-2:  انواع ریسک. 18

 

5-2:  انواع ریسک های بانکی. 21

 

6-2:  ریسک بازار محصول 23

 

7-2:  ریسک بازار سرمایه. 23

 

1-7-2: ریسک اعتباری. 23

 

2-7-2: ریسک نقدینگی. 25

 

3-7-2: ریسک بازار 26

 

4-7-2: ریسک نرخ بهره. 27

 

8-2: ساختار ترازنامه و انواع ریسک مرتبط با ساختار 27

 

9-2: رویکرد ها و ابزارها ی مدیریت ریسک در بانک 28

 

1-9-2: حذف و اجتناب. 29

 

2-9-2: انتقال ریسک 29

 

3-9-2. نگهداری و اداره نمودن ریسک 30

 

1-3-9-2 افزایش تنوع 31

 

2-3-9-2 بیمه کردن 31

 

3-3-9-2 نگهداری سرمایه. 31

 

10-2. اندازه‌گیری ریسک اعتباری (Credit Risk measuring). 31

 

11-2.کاربرد مدل های ریسک اعتباری. 32

 

1-11-2. تصویب اعتبار 32

 

2-11-2. تعیین رتبه اعتباری. 32

 

3-11-2. قیمت گذاری وام. 33

 

4-11-2. هشدار دهنده به موقع مالی. 33

 

5-11-2. ایجاد ادبیات اعتباری مشترک 33

 

6-11-2. تدوین استراتژی وصول مطالبات. 33

 

12-2. اعتبار سنجی. 36

 

13-2. حساب‌های معوق‌ 37

 

نتیجه گیری. 38

 

فصل سوم: مروری بر مطالعات تجربی

 

مقدمه

 

1-3. مطالعات انجام شده در خارج از کشور 41

 

2-3. تجربیات چند بانک خارجی در زمینه مدیریت ریسک 43

 

1-2-3. توکایی بانک (ژاپن). 43

 

2-2-3. بانک توکیو- میتسوبیشی (ژاپن). 46

 

3-3. مطالعات انجام شده در داخل کشور 50

 

نتیجه گیری. 52

 

فصل چهارم : بررسی مدل ها و روش های برآورد ریسک اعتباری

 

مقدمه

 

1-4. ارتباط مدلهای ریسک اعتباری با تصمیمات اعتباری. 58

 

2-4. کاربرد مدل های ریسک اعتباری. 59

 

1-2-4. تصویب اعتبار 59

 

2-2-4. تعیین رتبه اعتباری. 59

 

3-2-4. قیمت گذاری وام. 59

 

4-3-4. هشدار دهنده به موقع مالی. 59

 

5-2-4. ایجاد ادبیات اعتباری مشترک 60

 

6-3-4. تدوین استراتژی وصول مطالبات. 60

 

3-4. چالش های کلیدی در کاربرد مدل 60

 

4-4. فنون اندازه گیری ریسک اعتباری. 60

 

1-4-4. فنون اقتصاد سنجی. 60

 

2-4-4. مدل شبکه عصبی. 60

 

3-4-4. تکنیک های بهینه سازی. 61

 

4-4-4. سیستم های خبره یا سیستم های مبتنی بر قواعد 61

 

5-4-4. سیستم های ترکیبی. 61

 

5-4. مدل های اعتبار سنجی مشتریان مبتنی بر اطلاعات حسابداری. 61

 

6-4. رویکرد های کلاسیک اندازه گیری ریسک اعتباری. 62

 

1-6-4. سیستم های خبره و تحلیل قضاوتی. 62

 

1-1-6-4. روش پنچ C اعتباری. 62

 

2-1-6-4. روش پنچ P اعتبار تجاری. 63

 

3-1-6-4. روش LAPP 64

 

نقدینگی و توان پرداخت بدهی 65
فعالیت 66

 

سودآوری 66

 

2-6-4. شبکه های عصبی. 67

 

3-6-4. سیستم نمردهدهی اعتباری بر مبنای اطلاعات حسابداری. 70

 

1-3-6- 04مدل احتمالی خطی. 71

 

2-3-6-4. مدل رگرسیون لاجیت 71

 

3-3-6-4. مدل رگرسیون پروبیت 72

 

4-6-4. مدل نمره z آلتمن. 73

 

5-6-4. سیستم های رتبه بندی داخلی. 75

 

7-4. مدل های پیشرفته ریسک اعتباری. 75

 

1-7-4. اولین نسل مدلهای ساختاری. 76

 

1-1-7-4.مدل مرتون. 77

 

2-7-4. دومین نسل مدلهای ساختاری. 79

 

3-7-4.مدلهای تعدیل شده. 80

 

1-3-7-4. مدل CREDIT RISK+. 82

 

4-7-4.مدلهای ارزش در معرض ریسک اعتباری. 85

 

8-4. روش تحقیق 86

 

9-4. ابزار گرد آوری داده ها 87

 

10-4.  جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه‌گیری و شیوه تجزیه و تحلیل داده‌ها 87

 

11-4. معرفی متغیرهای تحقیق 88

 

نتیجه گیری. 92

 

فصل پنجم : تخمین و برآورد مدل، نتیجه گیری و پیشنهادات

 

1-5. نتایج تحقیق 93

 

1-1-5. نتایج برآورد مدل 94

 

2-5. تفسیرضرایب. 95

 

1-2-5. تعداد حساب های بانکی (X1). 95

 

3-5. نکویی برازش مدل لاجیت. 96

 

4-5. بررسی قدرت پیش گویی مدل 97

 

5-5. بررسی قدرت تفکیک کنندگی مدل 99

 

نتیجه گیری. 102

 

6-5. ارائه پیشنهاد. 103

 

منابع . 105

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

عنوان                                                                                                      صفحه

 

جدول1-4 ماتریس دقت. 74

 

جدول2-4: جدول بررسی وضعیت نکول شرکت بر اساس مدل مرتون 78

 

جدول3-4: متغیرهای تحقیق 91

 

جدول 1-5. برآورد ضرایب تابع لاجیت. 94

 

جدول 2-5 . شاخص های نکویی برازش مدل 96

 

جدول 3-5 . قدرت پیشگویی مدل در حد آستانه 0.5 97

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودار ها

 

عنوان                                                                                                      صفحه

 

نمودار1-2: ارتباط متقابل بین اجزاء ایجاد ارزش در بانک 18

 

نمودار 2-2- شبکه انواع ریسک 20

 

نمودار3-2: انواع ریسک در بانک ها 22

 

نمودار 4-2: ساختار ترازنامه و انواع ریسک مرتبط با آن 28

 

نمودار 5-2: نظری اجمالی بر روش های مدیریت ریسک در بانک 30

 

نمودار1-3: سیستم مدیریت ریسک اعتباری توکایی بانک ژاپن 45

 

نمودار2-3: ساختار مدیریت ریسک بانک توکیو- میتسو بیشی(ژاپن). 48

 

نمودار 3-3: اندازه گیری ریسک اعتباری بانک توکیو- میتسوبیشی. 49

 

نمودار4-3: چارچوب مدیریت ریسک بانک توکیو- میتسوبیشی(ژاپن). 49

 

نمودار1-4 ارزیابی بر اساس پنچC اعتبار 63

 

نمودار2-4 ارزیابی بر اساس پنچP اعتبار 64

 

نمودار3-4 ارزیابی بر اساس روشLAPP 65

 

نمودار1-5 بررسی کارایی و قدرت تفکیک کنندگی مدل به کمک داده های تست مدل 100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

در این تحقیق بر آنیم تا به بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری اشخاص حقوقی و کاهش مطالبات معوق بانکها در بانک کشاورزی جمهوری اسلامی ایران بپردازیم. درهمین راستا با بکار گیری آمار و داده های مربوط به مشتریان حقوقی بانک کشاورزی استان تهران در بازه زمانی تحقیق که سالهای 1385 تا 1389 را در بر میگیرد به سنجش این ارتباط می پردازیم. برای آزمون میزان این ارتباط از تکنیک اقتصاد سنجی ، با بهره گرفتن از مدل های لاجیت استفاده شده و ضرایب به وسیله نرم افزار Eviews برآورد شده است. بنا به فرض تحقیق یک مدل طراحی نموده ایم که در آن به اندازه گیری ریسک اعتباری مشتریان بپردازیم. مدل دارای 16 متغیر مرتبط با ریسک اعتباری مشتریان  تعریف شده است و نتایج بدست آمده از این مدل حاکی از این واقعیت است که با مدیریت درست عوامل موثر در ریسک اعتباری مشتریان می توان باعث کاهش 81 درصدی در مطالبات معوق خواهد شد.

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 
 

 

 

 

مقدمه

 

زندگی امروز در حالی ادامه می یابد که سایه افکنی شرایط عدم اطمینان بر کلیه امور به علل مختلف فرآیند تصمیم گیری را به کلی متحول ساخته است. تغییرات قیمت کالاهای اساسی ، تغییر نرخ ارز ، تغییر نرخ سود و همچنین تغیر قیمت سهام مواردی هستند که سازمانهای امروزی دائما با آن دست به گریبانند. این تغییرات در کنار سایر تغییرات محیطی سازمان ها باعث ظهور نظریات جدید علمی در حوزه ی مدیریت شده است تا آنجا که نظریه آشوب مطرح گردیده و سازمان ها در محیطی مملو از پیچیدگی و در عین حال قابل مدیریت ، تصویر کرده است.

 

در این بین ، علوم مختلف به میدان آمده و هر یک از زوایای تخصصی در گوشه ای از ارکان سازمان، شرایطی متعارف را ایجاد کرده است. مدیریت ریسک نیز وظیفه کنترل ریسک های مالی را بر عهده گرفته و با ارائه راهکار های نوین و استراتژی های بدیع توانسته است در این راستا برای شرکت های تجاری ، تولیدی و خدماتی و نیز بانک های تجاری روش های نظام مندی خلق کنند.

 

مقوله جهانی شدن اقتصاد و از بین رفتن مرزهای اقتصادی ، ناگزیر ما را با موضوعات نا آشنای تخصصی مالی و اقتصادی مواجه خواهد ساخت. افزایش روز افزون مراودات و انتقال اطلاعات ، خصوصا با پیشرفت جهانی شدن و فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک و امروزه مالی – الکترونیک و سایبر فایننس خود عاملی در جهت افزایش سرعت جهانی شدن اقتصاد می باشد. بنابر این ما به بهانه ی نداشتن ابزار های مدیریت ریسک ، بعد از این قادر نخواهیم بود تا موضوعات مربوطه را نادیده انگاریم و به تحقیقات انجام شده در این خصوص توسط متخصصین مالی و اقتصادی بی توجه باشیم. در این فصل بر آنیم تا با معرفی مقوله ریسک و برشمردن انواع آن روابط منطقی برای محاسبه و سنجش و نیز روش های مدیریت آن بپردازیم. و برای آشنایی با مدیریت ریسک به تعریف ماهیت ریسک خواهیم پرداخت و بعد از آن ، انواع ریسک هایی که یک سازمان با آن مواجه می شود بر خواهیم شمرد. در بخش بعد ، پس از ذکر منابع ریسک، به اهمیت مدیریت ریسک به عنوان عناصر استراتژی سا زمان و بانک ها ودر نهایت به عناصر اصلی مدیریت موفق ریسک اشاره خواهیم.

 

در جامعه ی امروز تقریبا تمام افراد با ماهیت ریسک به نحوی آشنایی دارند و اذعان می کنند که کلیه شئونات زندگی با ریسک مواجه است . ریسک در زبان عرب عبارتست از خطری که به علت عدم اطمینان در مورد وقوع حادثه ای در آینده پیش می آید و هر چه قدر این عدم اطمینان بیشتر باشد اصطلاحا گفته می شود ریسک زیاد تر است . فرهنگ و بستر ، ریسک را در معرض خطر قرار گرفتن تعریف کرده است .

 

تحقیق حاضر در پنج فصل ارائه گردیده است که فصل نخست به بیان کلیات موضوع شامل روش و نحوه اجرای تحقیق ، ابزار گردآوری داده ها و بیان مسئله می پردازد . در فصل دوم به بیان مبانی نظری تحقیق می پردازیم و از ریسک اعتباری ، مطالبات معوق و عوامل موثر بر آن  سخن گفته ایم . در فصل سوم به بررسی مطالعات انجام پذیرفته در ارتباط با موضوع پرداخته ایم و در فصل چهارم ابتدا با شرح و معرفی متغیر های استفاده شده در تحقیق پرداخته و سپس به معرفی مدل و رسم مدل ، برآورد و تحلیل نتایج انجام پذیرفته و به بررسی فرضیه های تحقیق می پردازیم . در فصل پنجم با بهره گرفتن از نتایج بدست آمده از مدل های اقتصاد سنجی به ارائه نتیجه گیری پرداخته و پیشنهاداتی را با توجه به وضعیت ریسک اعتباری بانک کشاورزی ارائه داده ایم . در مجموع این پژوهش می تواند تصویری از ریسک اعتباری مشتریان حقوقی و نحوه مدیریت آن ترسیم نماید .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

کلیات

 

 

 

 

 

مقدمه

 

در این فصل ، نخست شمایی از طرح کلی تحقیق ارائه داده  به روش نحوه اجرا و ابزار گردآوری داده ها اشاره شده است . تحقیق پیش رو در این فصل در نظر دارد به تجریه و تحلیل داده هایی که به آن اشاره می شود پرداخته و از این رهگذر به پرسش های مندرج در متن پژوهش پاسخ داده و فرضیه های آزمون که در همین  فرض می آید را به آزمون بگذارد.سپس به بیان مسئله پرداخته و چارچوب کلی از موضوع ارائه داده تا با اشراف گسترده تری به موضوع بنگریم.در این راستا به بحث مدیریت ریسک وارتباط آن با کاهش مطالبات معوق بانک ها پرداخته تا با الزامات و واقعیت هایی که تحقیق در بستر آن جاریست ارتباط ملموس تری برقرار ساخته،در همین راستا به تعریف های گوناگونی که صاحب نظران اقتصادی و مالی در مورد ریسک دارند اشاره نموده و در ادامه تاثیر مدیریت ریسک بر کاهش مطالبات معوق به بحث گذاشته و نظرات گوناگون در این مقوله را ارائه داده. در این فصل ضرورت انجام پژوهش پیش رو گفته و به جنبه های از مدیریت ریسک اعتباری وبه دنبال آن کاهش مطالبات معوق می پردازیم.

 

1- 1 . بیان مساله

 

امروزه صنعت اعتبار نقش مهمی در اقتصاد کشور ها ایفاء می‌‌ نماید. جهانی شدن اقتصاد و ورود کانال های جدید خدماتی نظیر اینترنت، امکان جست وجوی اعتباردهنده

 

زمستان1392

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در حالی که واژه گردشگری تداعی کننده رونق اقتصادی و توسعه اجتماعی است، لیکن مشاهدات عینی در شهرهای گردشگرپذیر ایران، از جمله شهرمشهد، این سؤالدر ذهن ایجاد می کند چرا با حضور انبوه مسافران در این شهراین تداعی ایجاد نمی گردد. با طرح این مسئله و لزوم توجه به صنعت توریسم به عنوان پربازده ترین صنعت خدماتی در دنیا، پژوهش حاضر به دنبال شناخت هرچه بیشتر این مسئله در شهر می باشد. پارادایم گردشگری پایدار که اخیراً در زمره مفاهیم مورد مطالعه در حوزه توسعه پایدار و گردشگری مطرح شده و در حقیقت نقطه اشتراک این دو مفهوم است، گردشگری را در جایی منبع خلق ارزش می داند که ملاحظات انسانی، اجتماعی و زیست -محیطی را لحاظ کرده، آنگاه منبع کسب درآمد باشد. لذا پژوهش حاضر در بستر گردشگری پایدار با توجه به نوع گردشگری زیارت به بررسی وضعیت اقامتگاه های گردشگری در شهر مشهد پرداخته است .

 

مطالعه حاضر ابتدا به بررسی تناسب بین گردشگر و تعداد مراکز اقامتی پرداخته و نشان داده است که علی رغم انبوه مسافر، در بسیاری از ماه های سال مراکز اقامتی زیر ظرفیت استاندارد فعالیت می کنند. در ادامه با طرح فرضیه هایی به بررسی وضعیت مراکز اقامتی پرداخته است. بدین منظور،3  پرسشنامه تهیه و با روش های آماری مرسوم مورد بررسی قرارگرفت. سپس به مصاحبه و نظرسنجی از جامعه آماری گردشگران ساکن در مراکز اقامتی، صاحبان اقامتگاه ها، متخصصین و ساکنین بافت پرداخته شد. تحقیق در شهر مشهد در مرداد و شهریور ماه سال 1392  انجام گردید. بررسی وضعیت اسکان گردشگر در راستای مؤلفه های توسعه پایدار گردشگری و اثرات آن در جامعه میزبان بر اساس شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی توسعه پایدار و تعدادی از مؤلفه های این شاخص ها، به نتایجی حاکی از عدم توجه به توسعه پایدار و برنامه ریزی در خصوص ایجاد مراکز اقامتگاه های رسمی رسید.

 

 

 

واژه های کلیدی: مراکز اقامتی، گردشگری، توسعه پایدار، زیارت، مشهد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

    1-1-  مقدمه 2

 

    1-2- بیان مسئله 3

 

    1-3- اهمیت وضرورت تحقیق. 4

 

    1-4- اهداف تحقیق 6

 

    1-5- پرسش های تحقیق. 6

 

    1-6- فرضیه های تحقیق 7

 

    1-7- پیشینه تحقیق 7

 

    1-8- محدودیت های تحقیق. 9

 

فصل دوم ادبیات ومبانی نظری تحقیق

 

    2-1- تعریف گردشگری. 11

 

    2-2- انواع گردشگری 12

 

    2-3- گردشگری مذهبی (زیارتی). 16

 

         2-3-1- گردشگری دینی و شهر زائر 18

 

         2-3-2- گونه شناسی زائران 21

 

    2-4- توسعه پایدار 22

 

    2-5- توسعه پایدار گردشگری. 25

 

         2-5-1- توسعه پایدار گردشگری و مؤلفه های اقتصادی 26

 

         2-5-2- توسعه پایدار گردشگری و مؤلفه های زیست محیطی 27

 

         2-5-3- توسعه پایدار گردشگری و مؤلفه های اجتماعی – فرهنگی 29

 

    2-6- اقامتگاه ها ی گردشگری (پذیرایی و اسکان در گردشگری). 31

 

         2-6-1- خدمات اقامتی. 32

 

         2-6-2- بخش پذیرایی 34

 

              2-6-2-1- موقعیت محل. 34

 

              2-6-2-2- فصلی بودن 35

 

              2-6-2-3- تعداد نفرشب اقامت. 35

 

              2-6-2-4- ضریب اشغال اتاق 35

 

              2-6-2-5- ضریب اشغال تخت 35

 

              2-6-2-6- برنامه‌ریزی نیروی انسانی 35

 

              2-6-2-7- زوال‌پذیری. 35

 

         2-6-3- انواع اقامت گاه های گردشگری. 36

 

              2-6-3-1- اقامت گاه های غیر رسمی گردشگری. 36

 

              2-6-3-2- اقامتگاه رسمی گردشگری 36

 

    2-7- ظرفیت تحمل گردشگری. 37

 

    2-8- نسبت ماندگاری گردشگران. 39

 

    2-9- پیشینه تحقیق 39

 

    2-10- مدل مفهومی تحقیق. 43

 

    2-11- معرفی اجمالی از محدوده مورد مطالعه. 44

 

         2-11-1- معرفی شهر مشهد. 44

 

         2-11-2- جغرافیای طبیعی مشهد 44

 

         2-11-3-  زمین‌شناسی 44

 

         2-11-4- آب و هوا 45

 

         2-11-5- جمعیت. 45

 

         2-11-6- اقتصاد مشهد 45

 

         2-11-7- گردشگری 47

 

فصل سوم روش تحقیق

 

    3-1- مقدمه 49

 

    3-2- روش تحقیق. 49

 

    3-3- نوع تحقیق. 49

 

    3-4- جامعه مورد مطالعه 50

 

    3-5- واحد آماری. 50

 

    3-6- حجم نمونه. 50

 

    3-7- روش نمونه گیری. 51

 

    3-8- روش گردآوری اطلاعات و داده ها. 52

 

    3-9- آزمونها 52

 

    3-10- برازش ابزار اندازه گیری 53

 

         3-10-1- روایی و پایایی ابزار 53

 

               3-10-1-1- پایایی ابزار اندازه گیری 54

 

         3-10-1-2- روایی ابزار اندازه گیری 55

 

    3-11- روش جمع آوری اطلاعات و داده ها 55

 

    3-12- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها. 55

 

فصل چهارم تجزیه و تحلیل

 

    4-1- یافته های کتابخانه ای 58

 

         4-1-1- اسکان گردشگر در شهر مشهد و بعد اقتصادی 58

 

              4-1-1-1-  ساخت بی رویه هتل در مشهد. 59

 

              4-1-1-2- فصلی بودن. 61

 

              4-1-1-3- تعداد نفرشب اقامت 62

 

              4-1-1-4- ضریب اشغال اتاق. 62

 

              4-1-1-5- ضریب اشغال تخت. 62

 

              4-1-1-6- نسبت ماندگاری گردشگران 62

 

         4-1-2- اسکان گردشگر در شهر مشهد و بعد اجتماعی. 63

 

              4-1-2-1- امنیت. 64

 

              4-1-2-2- جرم و جنایت. 65

 

              4-1-2-3- مهاجرین 66

 

              4-1-2-4- حس تعلق به مکان 67

 

              4-1-2-5- توزیع نامتعادل گردشگران. 68

 

         4-1-3- اسکان مشهد و بعد زیست محیطی. 69

 

              4-1-3- 1- فضاهای سبز شهری 72

 

              4-1-3- 2- حمل و نقل. 75

 

              4-1-3- 3- آلودگی هوا 75

 

              4-1-3- 4- آلودگی صوتی 77

 

              4-1-3- 5- زباله 79

 

         4-1-4- بررسی مراکز اقامتی در شهر مشهد. 79

 

         4-1-5- نحوه اسکان 81

 

         4-1-6- طرح  بهسازی و بازسازی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر. 83

 

    4-2- یافته های میدانی. 86

 

         4-2-1- آمار توصیفی پرسشنامه گردشگران. 86

 

         4-2-2- آمار توصیفی پرسشنامه صاحبان اقامتگاه ها 92

 

         4-2-3- آمار توصیفی پرسشنامه متخصصین 98

 

         4-2-4- ظرفیت تحمل اجتماعی گردشگری مشهد 101

 

              4-2-4-1- نگرش جامعه میزبان و آستانه ظرفیت تحمل گردشگری مشهد 104

 

    4-3 – آمار استنباطی 105

 

         4-3-1- بررسی فرضیه اصلی 107

 

         4-3-2- بررسی فرضیه فرعی اول. 107

 

         4-3-3- بررسی فرضیه فرعی دوم. 114

 

         4-3-4- بررسی فرضیه فرعی سوم 117

 

 

 

فصل پنجم نتیجه گیری، بحث و پیشنهادها

 

    5-1- مقدمه 124

 

    5-2- بحث 124

 

    5-3- نتیجه گیری 127

 

    5-4- کاربردها 129

 

         5-4-1- پیشنهادات اجرایی حاصل از فر ضیه های تحقیق 129

 

         5-4- 2- پیشنهادات برای توسعه گردشگری. 129

 

         5-4-3-  پیشنهاداتی برای پژوهش های آینده. 130

 

منابع و مآخذ. 131

 

چکیده انگلیسی. 136

 

 صفحه عنوان انگلیسی. 138

 

 

 

فهرست تصاویر

 

تصویر 4-1 : رواج تکدی گرایی 71

 

تصویر 4-2  : آلودگی هوای مشهد. 71

 

تصویر 4-3 : ترافیک معابر مشهد 75

 

تصویر 4-4 :  جزایر حرارتی در هوای مشهد 76

 

تصویر 4-5  : منابع تولید کننده آلودگی صوتی در محیط شهری. 77

 

تصویر 4-6  : اقامت گردشگران در خیابان (اطراف حرم سمت طبرسی). 82

 

تصویر 4-7 : اقامت گردشگران در چادر (کمپ غدیر). 82

 

تصویر 4-8 : اقامت گردشگران در پارکها( بوستان جمهوری). 83

 

 

 

فهرست نقشه ها

 

نقشه 4-1  : مکان اقامتگاه های رسمی در مشهد 70

 

نقشه 4-2 : پارکهای مشهد. 73

 

نقشه 4-3 : سرانه فضای سبز مشهد 74

 

نقشه 4-4 : طرح بهسازی و نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا(ع). 85

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 2-1: ویژگی های تیپ های زیارتی و گردشگری در کلانشهر مشهد 22

 

جدول 3-1  : حجم نمونه. 51

 

جدول 3-2 : حجم نمونه تخصیص داده شده در جامعه آماری 51

 

جدول 4-1: مقایسه ظرفیت سالانه(اتاق و تخت) با تعداد گردشگر ورودی به اقامتگاه های رسمی مشهد سال 1391 62

 

جدول 4-2  : جمعیت 68

 

جدول 4-3 : حدود استاندارد آلودگی صوتی در هوای آزاد ایران. 78

 

جدول 4-4 : تولید زباله. 79

 

جدول 4-5 : هتل ها 80

 

جدول 4-6 : هتل آپارتمانها. 80

 

جدول 4-7 : مهمانپذیرها. 81

 

تصویر 4-5  : اقامت گردشگران در خیابان(اطراف حرم سمت طبرسی 82

 

جدول 4-8 : دیدگاه های صنعت گردشگری و اقامتگاهی در مشهد 93

 

جدول 4-9 : گردشگری  و تأثیر آن بر جامعه صاحبان اقامتگاه های رسمی در مشهد. 96

 

جدول 4-10  : سنجش آثار گردشگری برشاخص های توسعه پایدار از نگاه متخصصین. 98

 

جدول 4-11  : پیامدهای اقتصادی گردشگری. 102

 

جدول 4-12  : پیامدهای اجتماعی گردشگری. 103

 

جدول 4-13  : پیامدهای محیطی گردشگری. 104

 

جدول 4-14 : آزمون نسبت دوجمله ای توسعه پایدار 105

 

جدول 4-15 : آزمون تی تست. 107

 

جدول 4-16 : گردشگری  و تأثیر آن بر جامعه هتلداران و صاحبان اقامتگاه ها در مشهد 108

 

جدول 4-17 : آزمون نسبت دوجمله ای (گردشگری  و تأثیر آن بر جامعه هتلداران و صاحبان اقامتگاه ها در مشهد). 108

 

جدول 4-18: فصول گردشگری 109

 

جدول 4-19 : آماره کای اسکویر فصول گردشگری. 109

 

جدول 4-20 : درآمد فعلی اقامتگاه ها. 109

 

جدول 4-21 : آماره کای اسکویر درآمد فعلی اقامتگاه ها 109

 

جدول 4-22 : درآمد حاصل از گردشگری در مشهد 110

 

جدول 4-23 : آماره کای اسکویر درآمد حاصل از گردشگری در مشهد 110

 

جدول 4-24 : میزان اشتغال ایجاد شده برای ساکنین به جهت گردشگری 110

 

جدول 4-25 : آماره کای اسکویر میزان اشتغال ایجاد شده برای ساکنین به جهت گردشگری 111

 

جدول 4-26 : مدت اقامت گردشگران. 111

 

جدول 4-27 : آماره کای اسکویر مدت اقامت گردشگران. 111

 

جدول 4-28 : هزینه اقامت گردشگران. 112

 

جدول 4-29 : آماره کای اسکویر هزینه اقامت گردشگران 112

 

جدول 4-30 : میزان ساخت اقامتگاه ها. 113

 

جدول 4-31 : آماره کای اسکویر میزان ساخت اقامتگاه ها 113

 

جدول 4-32 : اثر نزدیکی اقامتگاه ها به حرم بر درآمد اقامتگاه ها. 113

 

جدول 4-33 : آماره کای اسکویر(اثر نزدیکی اقامتگاه ها به حرم بر درآمد اقامتگاه ها). 114

 

جدول 4-34 :آلودگی هوا. 114

 

جدول 4-35 : آماره کای اسکویر(آلودگی  هوا). 115

 

جدول 4-36 :آلودگی صوتی 115

 

جدول 4-37 : آماره کای اسکویر(آلودگی صوتی). 115

 

جدول 4-38 :ترافیک. 116

 

جدول 4-39 : آماره کای اسکویر(ترافیک) 116

 

جدول 4-40 : آلودگی زیست محیطی 116

 

جدول 4-41 : آماره کای اسکویر (آلودگی زیست محیطی). 117

 

جدول 4-42 : تأثیر نزدیک بودن اقامتگاه ها به یکدیگر در امنیت. 117

 

جدول 4-43 : آماره کای اسکویر (تأثیر نزدیک بودن اقامتگاه ها به یکدیگر در امنیت ). 118

 

جدول 4-44 : احساس امنیت در شهر مشهد. 118

 

جدول 4-45 : آماره کای اسکویر (احساس امنیت در شهر مشهد) 118

 

جدول 4-46 : جرم و جنایت 119

 

جدول 4-47 : آماره کای اسکویر (جرم و جنایت ) 119

 

جدول 4-48 : میزان ماندگاری مسافر در مشهد یا در محله. 120

 

جدول 4-49 : آماره کای اسکویر (میزان ماندگاری مسافر در مشهدیا در محله). 120

 

جدول 4-50 : ازدحام در محل اقامت 120

 

جدول 4-51 : آماره کای اسکویر (ازدحام در محل اقامت). 121

 

جدول 4-52 : کیفیت زندگی محلی. 121

 

جدول 4-53 : آماره کای اسکویر زندگی محلی 121

 

فهرست نمودارها
 

نمودار 2-1 : توسعه پایدار. 25

 

نمودار2-2 : نمای شماتیک مدل مفهومی تحقیق. 43

 

نمودار 2-3 : تعداد اقامتگاه های رسمی در 4 استان اول کشور 46

 

نمودار 3-1 : مشخصات پژوهش. 50

 

نمودار 4-1 :سرمایه ناخالص در اقامتگاه های کشور(میلیون ریال) 60

 

نمودار 4-2 : ارزش بهروری در اقامتگاه های کشور(میلیون ریال). 60

 

نمودار 4-3 : الگوی کلی پیک سفر در شهر مشهد(1390). 61

 

نمودار 4-4  : تعداد گردشگران و زائران داخلی کلانشهر مشهد به تفکیک ماه از سال 1365 تا1390. 61

 

نمودار 4-5 : فرآیند کنونی سیستم گردشگری شهر مشهد. 64

 

نمودار 4-6 :توزیع نسبی اماکن فرهنگی،میزان جرم و جنایت و جمعیت در مناطق شهرداری. 66

 

نمودار 4-7 : محل اسکان در مشهد. 86

 

نمودار 4-8 : رضایتمندی از امکانات اقامتگاهی در مشهد. 87

 

نمودار 4-9 : میزان هزینه و مدت شب اقامت 88

 

نمودار 4-10 : مقایسه هزینه سفر به مشهد با شهرهای گردشگرپذیر 88

 

نمودار 4-11  : پیشنهادهای  برای توسعه و رشد بیشتر خدمات اسکان در مشهد. 89

 

نمودار 4-12  : استقرار اقامتگاهها  در اطراف حرم مطهر 89

 

نمودار 4-13 : تأثیر نزدیک بودن اقامتگاه ها در امنیت. 90

 

نمودار 4-14 : میزان آلودگی هوا، آلودگی صوتی و ترافیک. 92

 

نمودار 4-15 : مدت اقامت در مشهد 94

 

نمودار 4-16 :  محل استقرار اقامتگاه ها 95

 

نمودار 4-17 : مکان و هزینه اقامت در مشهد 96

 

 

 

پ
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
فهرست اشکال 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان
صفحه
شکل 3-1 –  حوضه آبریز سد دز و ساختگاه آن
26
شکل  4- 1-  مدل جامع ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد مخزن
28
شکل 4-2 – ایستگاه های هیدرومتری، سینوپتیک و  باران‌سنجی حوضه دز
30
شکل 4-3 – رژیم آبدهی ایستگاه تله زنگ در دوره (2006 – 1993)
31
شکل 4-4– محل قرارگیری ایستگاه های باران سنجی در حوضه دز
32
شکل 4-5 – تیسن بندی ایستگاه‌های باران‌سنجی منتخب حوضه دز
33
شکل 4-6- تخصیص ظرفیت مخزن به احجام مختلف (نشریه 272)
35
شکل 4-7- منحنی سطح- حجم- ارتفاع سد دز
35
شکل 4-8- شمای کلی شبکه بندی سه بعدی مدلهای GCM
39
شکل 4-9- سناریوهای انتشار و فرضیات هر سناریو (IPCC,2007)
41
شکل 4-10 – روندنمایی مراحل انجام تحقیق
46
شکل4-11 برنامه LARS-WG
52
شکل 4-12 فایل  Merkid.stشامل مشخصات ایستگاه و فایل داده‌های مشاهداتی
53
شکل 4-13- بخشی از فایل Merkid.wg
53
شکل4-14-  بخشی از فایل Merkid.sta
55
شکل4-15- بخشی از Merkid.tst
56
شکل4-16 – نمونه‌ای از فایل سناریو تغییر اقلیم (HADCM3-A2.sce)
58
شکل 4-17- چگونگی شبیه سازی بارش- رواناب همراه با مدول­های خطی و غیرخطی
59
شکل 4-18 – هیدروگراف حاصل از بارندگی موثر واحد
61
شکل4-19  شکل کلی نحوه ارتباط سامانه چند مخزن
66
 

ت
شکل 4-20- سیاست بهره برداری استاندارد (SOP)(Draper et al, 2004)
72
شکل 4-21- نمایش جابجایی: (الف) تک نقطه‌ایی، (ب) دو نقطه‌ایی و (پ) یکنواخت
79
شکل 5- 1- هیدروگراف رواناب مشاهداتی مدل ‌شده در دوره‌ی واسنجی و صحت‌سنجی حوضه دز
84
شکل 5-2 میانگین ماهانه بارش مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی A1B
100
شکل 5-3- میانگین ماهانه بارش مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی A2
101
شکل 5-4- میانگین ماهانه بارش مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی  B1
102
شکل 5-5- میانگین ماهانه دمای حداکثر مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی A1B
103
شکل 5-6- میانگین ماهانه دمای حداکثر مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی A2
104
شکل 5-7-  میانگین ماهانه دمای حداکثر مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی  B1
105
شکل 5-8- میانگین ماهانه دمای حداقل مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی A1B
106
شکل 5-9- میانگین ماهانه دمای حداقل مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی A2
107
شکل 5-10- میانگین ماهانه دمای حداقل مشاهداتی معرف حوضه و مدلهای مختلف GCM تحت سناریوی B1
108
شکل 5-11-  نمودار جعبه‌ای مربوط به درصد تغییرات سری زمانی بارش
109
شکل 5-12- نمودار جعبه‌ای مربوط به تغییرات سری زمانی دمای حداقل
110
شکل 5-113- نمودار جعبه‌ای مربوط به تغییرات سری زمانی دمای حداکثر
110
شکل 5-14 رواناب درازمدت ورودی به مخزن سد دز در دوره مشاهداتی و آینده تحت سناریوهای انتشار A1B، A2و B1
112
شکل 5-15 – نمایی شماتیک از سد دز
114
 

ث
شکل 5-16- منحنی فرمان بهره‌برداری سد
116
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست جداول 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان
صفحه
جدول 3-1 – خلاصه مشخصات سد دز، نیروگاه، خطوط انتقال نیرو و سایر قسمت های طرح
25
جدول 4-1- مشخصات ایستگاه های هواشناسی و هیدرومتری منتخب
33
جدول 4-2- خصوصیات فیزیکی مخزن سد دز
34
جدول 4-3-مقادیر تخصیص ماهانه به تفکیک شرب، صنعتی، محیط زیست؛کشاورزی
36
جدول 4-4- مقادیر ماهانه تبخیر از سد (میلیمتر)
36
جدول 4-5- مدل های اقلیمی موجود و سازمان های مربوطه (سایت IPCC)
40
جدول 4-6- سناریوهای انتشار و فرضیات هر سناریو (IPCC, 2000)
42
جدول 4-7 – مدل های AOGCM
45
جدول4-8-  نقاط ضعف و قوت دو دیدگاه کوچک مقیاس سازی((Wilby et al, 2001
48
جدول 4-9- نام مدل‌های  AOGCM
58
جدول 5- 1- وضعیت عملکرد مدل IHACRES در ایستگاه‌های منتخب حوضه
83
جدول 5-2- نتایج آزمون کای- اسکور برای توزیع‌های احتمال داده‌های بارندگی، دمای حداقل و دمای حداکثر مشاهده شده و تولید شده توسط مدل LARS-WG در حوضه دز
85
جدول 5-3 – ماه‌های مربوط به آن که دارای مقادیر p-value کمتر از یک درصد می‌باشند
86
جدول 5-4- میزان درصد تغییر میانگین رواناب دوره‌ی آتی نسبت به دوره‌ی پایه
113
جدول 5-5- مشخصات روش GA در بهره‌برداری مخازن
114
جدول5-6- متوسط مدت زمان اجرای برنامه توسط GA (دقیقه)
114
جدول5-7-  مقادیر تابع هدف در بهره‌برداری بلندمدت مخزن دز در سامانه تک مخزنه
115
جدول 5-8 – مقادیر شاخص تأمین آب % 

 

 

ج
115
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
چکیده
     این تحقیق فرض نیاز به تغییر در منحنی فرمان مخازن سدها، در دوره آتی و در شرایط رخداد تغییر اقلیم را بررسی می کند. به منظور سازگاری با شرایط اقلیمی آینده، مدل جامعی برای ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر عملکرد مخزن پیشنهاد می‌کند. مدل پیشنهادی شامل زیر مدل LARS-WG برای تبدیل خروجی‌های مدل CGCM تحت سه سناریوی انتشار A1B, A2, B1 به مقیاس محلی، زیرمدل IHACRES جهت شبیه‌سازی جریان ورودی به مخزن در دوره آتی (2030-2017) (واسنجی شده با آمار دوره پایه (2006-1993)) و روش فراکاوشی، الگوریتم ژنتیک (GA) جهت بهینه‌سازی عملکرد مخزن می‌باشد. در ادامه منحنی فرمان بهره‌برداری سد دز برای دوره زمانی آینده، تحت سه سناریوی A1B, A2, B1 و گذشته محاسبه گردید.
بررسی نتایج نشان می‌دهد که منحنی فرمان با شرایط تغییر اقلیم در دوره آتی موجب کاهش شاخص تأمین آب می‌گردد که میزان این کاهش حدود 7/1 تا 7/5 درصد در شرایط رخداد سناریوهای A2، B1 و A1B می‌باشد. در نهایت باید گفت که نادیده گرفتن اثر تغییر اقلیم و استفاده از نحوه بهره برداری از مخزن دوره پایه برای دوره آینده، موجب کاهش درصد تأمین تخصیص تعریف شده می­گردد.
کلمات کلیدی : تغییر اقلیم، ریزمقیاس نمایی، منحنی بهره برداری سد، سد دز
 
 
 

 

 

 

1
 
 
 
 
 
 

 

مقدمه
 

این مطالعه با عنوان “بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منحنی فرمان بهره‌برداری سدها (مطالعه موردی سد دز)” در قالب فصول زیر ارائه شده است:
فصل اول شامل کلیاتی در مورد مفهوم تغییر‌اقلیم، بررسی پیامدهای آن بر منابع طبیعی و منابع آب بوده و ضرورت، هدف، سؤالات و فرضیات انجام این مطالعه تشریح گردید. فصل دوم شامل نگاهی به مطالعات انجام شده در زمینه اثر این پدیده بر منابع آب و نحوه‌ی بهره‌برداری از مخزن می‌باشد که توسط دیگر محققین داخلی و خارجی انجام شده است. منطقه مطالعاتی در فصل سوم و روش انجام تحقیق که شامل جمع آوری آمار و اطلاعات مورد نیاز و ارزیابی داده­های مشاهداتی است، موضوع فصل چهارم می­باشد. فصل پنجم پردازش داده و ارائه نتایج حاصل از مدل‌سازی و شبیه‌سازی ویژگی­های اقلیمی حوضه را تشکیل می‌دهد. این فصل دربردارنده نتایج انجام تحقیق و انتخاب بهترین مدل­ها در هر بخش می­باشد. در پایان و در فصل ششم این گزارش به جمع‌بندی نتایج و ارائه پیشنهادات پرداخته می­شود. در پیوست1 میزان درصد تغییرات بارش، دمای حداقل و حداکثر، تحت سه سناریوی  A1B, A2, B1و در پیوست2 کد نوشته شده برای برنامه آورده شده است. در انتها فهرست منابع مورد استفاده، ارائه ­گردیده است.

 

 

 
 

 

 
 
 
فصل اول
کلیات
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-1- مقدمه
در این فصل مروری بر مفهوم تغییر اقلیم و علل ایجاد آن و تاثیر این پدیده بر منابع طبیعی و منابع آب انجام می­شود و در ادامه به ضرورت و هدف انجام این مطالعه اشاره می­شود.
 
1-2- مفهوم تغییر اقلیم و اهمیت بررسی مدیریت مخزن سد
تغییر اقلیم عبارتست از تغییرات رفتار آب و هوایی یک منطقه نسبت به رفتاری که در طول یک افق زمانی بلند مدت از اطلاعات مشاهده یا ثبت شده در آن منطقه مورد انتظار است. تغییر اقلیم یک پدیده پیچیده اتمسفری‌- اقیانوسی در مقیاس جهانی و دراز مدت است. این پدیده متأثر از افزایش گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر می‌باشد که منجر به دگرگونی در وضع آب و هوا، تغییر توزیع مکانی و زمانی بارش و نوع آن (جامد یا مایع)، جریان آب­های سطحی، تبخیر، تغذیه سفره آب‌زیرزمینی و کیفیت آب شده و به طور کلی روند جدیدی را در اقلیم جهانی موجب می‌گردد. تغییر اقلیم باعث می‌شود که برخی مناطق، مرطوب‌تر و برخی مناطق، خشک‌تر گردند و شدت و تواتر حوادث حدی مانند سیلاب و خشکسالی افزایش یابد. بطور کلی توزیع زمانی و مکانی بارش و الگوهای آن دچار تحول گردیده و میزان تبخیر نیز افزایش می‌یابد. تغییراقلیم بدون تردید یکی از چالش‌های بسیار مهم دوران فعلی آب‌و‌هوایی است که در مقیاس جهانی رخ می‌دهد و دارای اثرات مهمی بر کشورها و به ویژه در بخش منابع آب می‌باشد (IPCC, 2001).
گسترش روزافزون فعالیت­های صنعتی به دلیل افزایش جمعیت جهان، استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی و تغییر کاربری اراضی موجب افزایش انتشار گازهای گلخانه­ای به خصوص CO2 شده است. انتشار روزافزون گازهای گلخانه­ای، توازن انرژی زمین را بر هم زده و موجب گرم شدن کره زمین می­گردد. پدیده گرمایش جهانی و تغییر اقلیم حاصل از آن، اثرات قابل توجهی بر سامانه‌های مختلف نظیر منابع آب، کشاورزی و محیط‌زیست دارد. تغییرات حاصل از رشد سریع اقتصادی و صنعتی، از یک سو، و گذر بسیاری از کشورهای جهان‌سوم به جامعه صنعتی در دهه­های 1970 و 1980، از سوی دیگر، باعث گسترش تغییرات زیست‌محیطی شده است. گرچه بهبود سریع در تکنولوژی کالاهای صنعتی و تدوین قوانین مناسب در حفظ و کنترل محیط‌زیست و آب سالم تدریجاً زمینه کاهش آلاینده­های موثر در تغییر اقلیم را فراهم نموده است، ولی سنجش­های مستقیم گازهای دی‌اکسیدکربن، منواکسیدکربن، متان و کاهش غلظت اوزن در طی سه چهار دهه گذشته تصویری نگران کننده از تخریب محیط‌زیست و ناهنجاری­های اقلیمی بدست داده است (Baede et al., 2001).
با توجه به گزارشات IPCC، اگر انتشار گازهای گلخانه­ای کاهش نیابد، متوسط دمای زمین تا سال 2100 می ­تواند 1/1 تا 6/4 درجه سانتیگراد افزایش یابد. همچنین، بررسی­ها نشان از بالا آمدن سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ­های قطبی، کاهش پوشش برف و افزایش پدیده­های شدید اقلیمی مانند سیل‌ها و خشکسالی­ها دارد که این تغییرات در پی افزایش متوسط دمای سطح زمین رخ داده است (IPCC، 2007).
از زمانی که موضوع امکان گرم شدن زمین مطرح شد، مسئله بررسی تغییرات در چرخه آب بین زمین، دریا و هوا به عنوان یک عامل مهم اثرگذار بر روی مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مطرح گردید. تغییراقلیم نه تنها اثرات مستقیمی بر محیط‌زیست بطور عام خواهد داشت بلکه سبب می‌گردد که داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده در گذشته که مبنای طراحی سازه‌های آبی و سایر سازه‌ها می‌باشند، دیگر شاخص مطمئنی برای رفتارسنجی منابع آب و اهمیت سازه در آینده نباشد (Lane et al., 1999).
     تا دو دهه‌ی گذشته بیشتر کارشناسان و متخصصان صنعت آب در دنیا سعی و کوشش خود را در جهت دستیابی به تکنیک‌های ساخت سازه‌های آبی به کار می‌برند و اکثر پروژه‌ها منتهی به ساخت سد و شبکه‌ی انتقال و توزیع آب می‌شد. در این راستا تحقیقات گسترده‌ایی انجام شد که منجر به تهیه‌ی استانداردهای جهانی گردید.
با اینکه تکنولوژی ساخت یک سازه‌ی آبی و ضمائم آن نقش مهمی در بالا بردن راندمان پروژه در یک سیستم منابع آب[1]  دارد ولی به تنهایی قادر به مدیریت آن سیستم نمی‌باشد.
از سال 1980 پس از گذر از مرز ساخت و ساز تاسیسات آبی در اکثر کشورهای دنیا به دلیل به وجود آمدن مسائل مختلفی از قبیل افزایش نیاز آبی، وقوع سیلاب و خشکسالی‌های شدید و به خصوص مطرح شدن مسائل زیست‌محیطی، آلودگی و تغییراقلیم، مدیریت ‌منابع ‌آب به عنوان یک مسئله‌ی مهم در رأس امور تحقیقاتی و مطالعاتی قرار گرفت.
مدیریت منابع آب به خصوص از دیدگاه ریاضی در سال‌های اخیر با توجه به تحقیقات گسترده‌ایی که در این زمینه می‌شود، منجر به دستاوردهای ارزشمندی شده است. گرچه ارتباط بین مراکز تحقیقاتی و اجرایی و یا از تئوری به کاربردی کردن تحقیقات به سادگی میسر نیست، ولی با این وجود پس از سال‌ها تلاش برای متصل کردن این دو، در حال حاضر مدیریت منابع آب با بهره گرفتن از ابزار و روش‌های نوین انجام می‌شود.
یکی از بحث‌های مدیریت ‌منابع ‌آب به خصوص در کشورهایی که تعداد زیادی سدهای مخزنی دارند، مربوط به مدیریت مخازن سدها می‌باشد.
در ایران با بیش از 80 سد در حال بهره‌برداری و ده‌ها سد در حال مطالعه، در اکثر موارد مشاهده می‌شود که حجم آب ذخیره شده‌ی پشت سد به مراتب کمتر از حجم طراحی می‌

 

بهمن ماه 1393

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

 

 

چکیده

 

یکی از احکام مترقی اسلام که با هدف جلوگیری از وقوع طلاق­های زیاد از سوی مرد و تضرر زن تشریع شده، نکاح تحلیل است. مردی که زن خود را سه طلاقه کند، حق رجوع و یا ازدواج با او را ندارد مگر اینکه آن زن با مرد دیگری ازدواج کند و بعد از وقوع نزدیکی، بین آنها جدایی حاصل شود. به شوهر دوم، محلِّل و به چنین نکاحی که زمینه­ساز حلیت زن بر همسر سابق خواهد شد، نکاح تحلیل گفته      می­شود. فقیهان امامیه و أهل­سنت با اینکه بر این مطلب اجماع دارند؛ امّا در برخی اشکال آن اختلاف نظر دارند. یکی از موارد اختلافی آن جا است که نکاح تحلیل به نیت حلال کردن شوهر اول با زن سه بار طلاق داده شده اتفاق افتد. در این صورت، برخی از مذاهب قائل به صحّت و بعضی نیز قائل به بطلان آن شده ­اند. با توجه به ابهاماتی که در اصل تشریع این حکم وجود دارد و انتقاداتی که به آن صورت گرفته، تبیین حکمت، احکام و شرایط تحقق آن از أهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته، دیدگاه فقهای فریقین درباره أحکام و شرایط نکاح تحلیل و دلایل آنها مورد بررسی قرار گرفته و با تطبیق دیدگاه­ها موارد مشترک و اختلافی بین مذاهب پنج­گانه اسلامی روشن شده است.

 

 

 

کلید واژه ها: نکاح تحلیل، طلاق، رجوع، مُحَلِّل، مُحَلِّلٌ لَه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                            صفحه

 

 

 

مقدمه1

 

فصل اول: کلیات تحقیق و مفاهیم

 

1-1. شرح و بیان مسأله پژوهشی. 4

 

1-2. اهداف تحقیق. 4

 

1-3. ضرورت و أهمیت موضوع 5

 

1-4. پیشینه علمی موضوع تحقیق. 5

 

1-5. سؤالات تحقیق. 7

 

1-6. شرح روش تحقیق 8

 

1-7. اصطلاحات و تعاریف. 8

 

 

 

فصل دوم: بررسی مبانی و صور مختلف نکاح مُحَلِّل

 

2-1. مبانی فقهی نکاح تحلیل. 11

 

2-2. حکمت تشریع نکاح تحلیل. 13

 

2-3. اقسام نکاح تحلیل. 16

 

2-3-1. دیدگاه امامیّه. 16

 

2-3-2. دیدگاه أهل سنّت 20

 

2-3-2-1. دیدگاه حنفیّه 21

 

2-3-2-2. دیدگاه مالکیّه. 23

 

2-3-2-3. دیدگاه شافعیّه. 24

 

2-3-2-4. دیدگاه حنابله 26

 

 

 

 

 

فصل سوم: دلائل قائلین به جواز و عدم جواز نکاح تحلیل

 

3-1. حکم شرط تحلیل 35

 

3-1-1. دیدگاه امامیّه. 35

 

3-1-2. دیدگاه أهل سنّت 38

 

3-2-2. دیدگاه فقه أهل سنّت 67

 

3-2-2-1. دیدگاه حنفیّه و شافعیّه. 68

 

3-2-2-2. دیدگاه مالکیّه وحنابله 71

 

 

 

فصل چهارم: شرایط حرمت و حلّیّت زن سه طلاقه

 

4-3. شرایط حلّیّت 83

 

4-3-1. دیدگاه امامیّه‌. 83

 

4-3-2. دیدگاه اهل سنّت. 96

 

4-3-2-1. دیدگاه حنفیه 96

 

4-3-2-2. دیدگاه مالکیّه. 102

 

4-3-2-3. دیدگاه شافعیّه. 104

 

4-3-2-4. دیدگاه حنابله 110

 

4-4. نتیجه گیری. 115

 

 

 

فهرست منابع. 117

 

 

 

چکیده انگلیسی. 130

 

 

 

مقدمه

 

ازدواج اساس خانواده و قاعده­ای است که برآن جامعه استوار می­شود و خانواده اولین سنگ بنا ملّتها است وازدواج از سوی شارع مقدس برای حلیّت استمتاع و لذت بردن هر یک از زن ومرد از یکدیگر قرار داده شده است و نیز عقدی است که هدف ازآن دوام و استمرار زندگی زناشویی است مگر در حالت­های خاص که دیگر ادامه زندگی غیر ممکن و نامقدور باشد خداوند در این باره می­فرماید:

 

«و مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا و جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَودَّهً و رَحْمَهً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَاتٍ لِقَومٍ یَتَفَکَّرُونَ؛[1]و باز یکى از آیات(لطف) او آن است که براى شما از جنس خودتان جفتى بیافرید که در کنار او آرامش یافته و با هم اُنس گیرید و میان شما رأفت و مهربانى برقرار فرمود. در این امر نیز براى مردم با فکرت ادله‏اى(از علم و حکمت حق) آشکار است».

 

در شرع اسلام برای ­خانواده و ازدواج قوانین محکمی قرار داده است که بر اساس آن­ها    رابطه­ای مبنی بر احترام متقابل به وجود می­آید که مودت و رحمت از مهم­ترین صفات آن است و نیز شرع مقدس بر اساس عقد ازدواج بر هر یک از طرفین حقوق و واجباتی قرار داده است و طلاق را برای وقتی که اختلاف بسیار حاد و غیر قابل حل باشد تشریع نموده است لذا شوهر       می ­تواند در صورت عدم توافق، زن را دو بار طلاق داده و به آن باز گردد؛ امّا هنگامی که زن را سه طلاقه کرد طلاق آن­ها بائن خواهد شد که رجعتی در آن وجود ندارد زن عده­ی خود را به مدت سه طهر خارج از خانه­ی مرد می­گیرد و بعد از تمام شدن این مدت از قید زوجیت آزاد    می­شود در حالت­هایی که طلاق به علت اختلاف شدید بین زوجین است هر دو طرف بعد از جدایی راه خود را در پیش می­گیرند؛ امّا احیانا مرد به علّت عادتی که دارد اقدام به طلاق زن و رجوع به او می­ کند در چنین حالتی و بعد از طلاق سوم دیگر حق بازگشت به زن را ندارد مگر اینکه با شخص دیگری ازدواج کند و بعد از نزدیکی شوهر دوم او را طلاق داده و عدّه­ی آن به اتمام برسد در این صورت است که رجوع شوهر قبلی به زن مباح می­شود. به شوهر دوم مُحلِّل گفته می­شود؛ زیرا اوست که سبب مباح شدن زن به همسر قبلی می­شود.

 

از شرا یط لازم نکاح مُحلِّل این است که ازدواج آنها، باید حقیقی باشد و هیچ حیله و نیرنگی از سوی هیچ یک از سه طرف عقد(همسر سابق – مطلّقه – محلل) وجود نداشته باشد. ازدواج مُحلِّل تحقق پیدا نمی­کند مگر بعد از عقد صحیح و نزدیکی و مباشرت.

 

ازدواج مُحلِّل همواره از سوی مخالفین اسلام به عنوان قانونی که منزلت زن را در نظر     نمی­گیرد و أخلاق را زیر پا می­گذارد معرفی شده است و شرط ازدواج زن با شوهر دوم را نوعی زنا و فحشا تلقی کردند و این به خاطر جهل آن­ها به قواعد و أحکام نکاح محلل در اسلام یا به خاطر تجاهل و عناد آن­ها است.

 

باید توجه داشت که نکاح تحلیل به شکل شرعی آن هیچ مشکلی ندارد؛ امّا مشکل آنجا پدید می­آید که ازدواج محلل به شرط یا نیّت تحلیل باشد که فقها در این مورد دیدگاه های مختلفی دارند برخی عقد را چه با شرط و چه با نیّت تحلیل باشد باطل می­دانند و عده­ای دیگر شرط و نیّت را مبطل عقد نمی­دانند.این پزوهش در چهار فصل بیان شده است.

 

فصل اول: کلیات ومفاهیم

 

فصل دوم: بررسی صور مختلف نکاح تحلیل

 

فصل سوم: دلایل قائلین به جواز وعدم جواز نکاح تحلیل

 

فصل چهارم: شرایط حلیت زن مطلّقه ثلاثه

 

امید است که این تحقیق مورد رضایت خداوند متعال قرار بگیرد.

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

 

کلیات تحقیق