د ) جرم شبکه

اصطلاح جرم شبکه نیز طیف خاصی از جرایم فناوری اطلاعات را در بر می‌گیرد و این اصــطلاح در وسیع ترین معنای خود فقط شامل آن دسته از جرایم فناوری اطلاعات می شود که با بهره گرفتن از شبکه های رایانه ای مانند اینترنت ، اکسترانت ، اینترانت ها و سایر شبکه های جهانی ، منطقه ای و محلی ارتکاب یافته باشند و نسل اول جرایم فناوری اطلاعات را که بدون استفاده از شبکه قابلیت ارتکاب دارند را در بر نمی گیرد.^[۲۴] جرم شبکه عبارت است از هر گونه سوء استفاده از فناوری اطلاعات همچون هرزه نگاری ، اقدامات علیه نظم عمومی ، فعالیت غیر مجاز سیاسی فعالیت تروریستی یا نشر اکاذیب که در واقع نوعی جرایم سایبری یا جرایم اینترنتی نیز محسوب می‌شوند .^[۲۵]

ه ) جرم فناوری اطلاعات

پروفسور زیبر که نقش عمده ای در برگزاری کنفرانس انجمن بین‌المللی حقوق جزا بر عهده داشت ، مقالات ارائه شده در این کنفرانس را جمع‌ آوری و آن ها را در سال ۱۹۹۴ در قالب یک کتاب منتشر نمود . ولی به جای عنوان طولانی” جرایم رایانه ای و دیگر جرایم علیه فناوری اطلاعات ” که در تمام مقالات این کتاب مورد استفاده قرار گرفته بود ، اصطلاح” جرم فناوری اطلاعات ” را برای این کتاب بر گزید^[۲۶]و شورای اروپا نیز عنوان ” جرم فناوری اطلاعات ” را برای توصیه نامه شماره ۱۳ ( ۹۵ ) R خود بر گزید .

اصطلاح “جرم فناوری اطلاعات ” اصطلاحی بسیار موسع است که هم شامل همه جرایم نسل اول و دوم مربوط به فناوری اطلاعات می شود و هم تمام ارکان فناوری اطلاعات را مانند فناوری رایانه، فناوری شبـکه

سازی و فناوری اینترنت که جرم علیه آن ها یا به وسیله آن ها یا در بستر آن ها ارتکاب می‌یابد را در بر می‌گیرد .^[۲۷]

گفتار دوم : مفهوم عفت و اخلاق و ضابطه تشخیص اعمال منافی عفت

الف) مفهوم عفت و اخلاق

عفت ، نقطه مقابل شکــم پرستی و شهوت پرستی اســت که از مهمترین فضایل انسانی محسوب می شود .

عفت به گفته راغب اصفهانی ، یعنی” پدید آمدن حالــتی در نفس است که آدمــی را از غلـبه شهوت باز می‌دارد و عفیف به کسی گفته می شود که دارای این صفت و حالت باشد .”^[۲۸]

اصولا لفظ اخلاق به عنوان صـفت برای اخلاق و رفتار خاصـی قرار می‌گیرد و یا پس از آن صفـتی قرار می‌گیرد که توضیح دهنده و تعیین کننده مفهوم آن است ؛ برای مثال گاهی گفته می شود عمل فلان شخص اخلاقی است و یا فلان رفتار غیر اخلاقی است و یا مثلا در ترکیب اخلاق با اصطلاحات دیگر می خوانیم اخلاق صنعتی ، اخلاق مدرن و … ، یکی از صفتهای شایع برای مفهوم اخلاق را می توان لفظ عمومی دانست که پس از ترکیب با مفهوم اخلاق به صورت اخلاق عمومی در می‌آید و منظور از آن مجموعه عادات و خوی های شایع و مربوط به یک منطقه و مردم خاص است .

به عبارت دیگر اخلاق عمومی «قواعدی است که درزمان و مکان معین توسط اکثریت یک جامعه رعایت آن لازم شمرده می شود یا عمل به آن ها نیکو تلقی می شود و فاقد ضمانت اجرا می‌باشد مقررات اخلاقی هم بدون ضمانت اجرا نیستند .»^[۲۹]

‌بنابرین‏ اعمالی که معیارهای اساسی اکثریت جامعه را هدف قرار دهند و این ناهنجاری ها به قدری باشند که جامعه برای آن ها ضمانت اجرا تعیین کنند، جرایم علیه اخلاق عمومی نامیده می‌شوند. البته شایان ذکر است که تمامی معیارهای اخلاقی جنبه جزایی ندارند و اکثریت آن ها فاقد ضمانت اجرای کیفری هستند و فقط دسته ای از آن ها که برای جامعه ای دارای ارزش فراوان هستند و زیر پا گذاشتن آن ها صدمۀ جدی و جمعی به جامعه وارد می‌سازند جرم تلقی می‌شوند.

ب) ضابطه تشخیص اعمال منافی عفت

زمانی که مسائل و امور جنسی ناشی از غریزه افراد را مورد مطالعه قرار می‌دهیم ، مهمترین پرسشی که ذهن ما را به خود معطوف می‌دارد این است : که تحت چه شرایطی و بر پایه چه معیاری می توان اعمال و رفتار جنسی مجاز را از رفتار جنسی منافی عفت و اخلاق عمومی تشخیص داد ؟

صرف نظر از دیدگاه برخی از روان شناسان ‌در مورد تأثیر انحرافات جنسی که آن را ناشی از اختلالات روانی می دانند آنچه در پاسخ ‌به این پرسش می توان گفت این است ، اصولا در کلیه اجتماعات بشری اعم از ابتدایی و در حال رشد و پیشرفته ، ارضای تمایلات جنسی بین دو جنس مخالف فقط در محدوده شرایط و رعایت آداب و رسوم ناشی از طرز تلقی اکثریت افراد جامعه مجاز و قابل قبول می‌باشد و در مجموع در هیچ اجتماعی ایجاد روابط بین یک زن و یک مرد ، بدون رعایت موازین اخلاقی و عرف و عادت رایج، مجاز و قابل قبول نمی باشد .

بدین ترتیب ملاک و ضابطه تشخیص اعمال ضد عفت و اخلاق عمومی،امری است نسبی و تابع اخلاقیات، اعتقادات، آداب و رسوم متعارف اکثریت افراد هر جامعه است . یا به سخن دیگر ملاک جواز روابط جنسی بین دو جنس مخالف، در هر جامعه ای زاییده یک سلسله افکار و بینش و آداب و رسوم اخلاقی و اجتماعی است که اکثریت افراد جامعه،حفظ و رعایت آن را برای سلامت و صیانت کانون خانـواده لازم می دانند و هر گونه روابط جنسـی در خارج از آن حدود متـعارف را نامـشروع و بر ضد عفت و اخلاق عمومی تلقی می نمایند.

جرایم منافی عفت عبارت است از اعمالی که مغایر با ارزش های پذیرفته شده اخلاقی باشد و ارتکاب آن، تجاوز ‌به این قبیل ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی است که از طرف مردم محترم شمرده می شود. در ترمینولوژی حقوق منافیات عفت چنین تعریف شده است:« امور جنسی به معنی هر چه وسیع تر که به حسب عرف و احساسات یک جامعه شرم آور باشد و به منظور مواقعه یا شروع در آن صورت نگیرد، اگر به منظور مواقعه یا شروع در آن صورت گیرد هتک ناموس و یا شروع در هتک ناموس است نه منافی عفت. ‌بنابرین‏ شروع به جرم هتک ناموس و جرم منافی عفت به حسب غرض مرتکب مشخص می شود.»^[۳۰]

با توجه به تعاریف ارائه شده، در قلمرو منافی عفت اختلاف نظر وجود دارد لیکن این نظر که منافیات عفت

اعم است از هتک ناموس، هتک عفت و جریحه دار کردن عفت عمومی ، موجه تر به نظر می‌رسد.البته تعریفی که امروزه و در مقام عمل از این جرم می شود عبارت است از هر عملی که از نظر اخلاق حسنه و مذهب رایج، تقبیح شود و به عبارتی هنجارهای اجتماعی را نادیده گرفته و عملی که عموم جامعه به شدت از آن دوری گزیده و با دیدن ، خواندن و حتی شنیدن آن ناراحت شوند .

‌بنابرین‏ با توجه به مطالب یاد شده به نظر می‌رسد بتوان گفت که جریحه دار کردن عفت عمومی عبارت است از ارتکاب عملی که به نوعی ابراز تمایلات جنسی در انظار و اماکن عمومی باشد اعم از رابطه با جنس مخالف ، پوشش ، رفتار ، گفتار و یا نمایش تصاویری که این تمایلات را نمایان کند.