۲-۱۳ ) مولفه های هویت ایرانی – اسلامی در این تحقیق
پس از بررسی نظریات صاحبنظران و متخصصان عدیده ای که تنها به بخشی از آنان بسنده شد جدول ( ۲-۱ ) و از میان همه این مولفه ها به پنج مولفه «اصول دین اسلام ، فروع دین اسلام ، محرمات اسلام ، سفارشات اسلام و تاریخ و اساطیر اسلامی » در شاکلۀ هویت اسلامی و پنج مولفه « تاریخ و اساطیر ایران ، مهربانی و صلح دوستی ، زبان و ادبیات فارسی ، علاقه به علم و دانش ، غرور ایرانی » در شاکلۀ هویت ایرانی ملاک قرار گرفت ، که با توجه به گروه مورد سنجش یعنی دانش آموزان مقطع ابتدایی قابلیت درک داشته است پرداخته شده است ، نکته قابل به ذکر اینست که برخی از مولفه های دیگر هویت ایرانی که مورد نظر بسیاری از کارشناسان بوده است دارای پس زمینه های دینی – اعتقادی بود ، که به دلیل در نظر گرفتن هویت اسلامی به صورت مجزا به نوعی ، جامع تر به آنها پرداخته شده است ، اما در برخی دیگر مولفه ها مانند مهربانی و صلح دوستی و علم دوستی که مورد سفارش هر دو ، بوده است به عامل قدمت پرداخته شده است .در پایان به این نکته اشاره می شود که هویت اسلامی در این تحقیق صرفنظر از نوع مذهب بوده است و استفاده از واژگان اصول دین و فروع دین صرفاً جهت ایجاد تقسیم بندی بوده است ، از آنجا که اصول دین و فروع دین که با اندک تفاوت میان شیعه و سنی مقبولیت دارد از این تقسیم بندی استفاده شده است .
ردیف منبع یا محقق شاخصهای هویت اسلامی شاخصهای هویت ایرانی
۱ قرآن کریم ، روایات و احادیث اصول دین ، فروع دین ،محرمات ، سفارشات
۲ اسلامی ندوشن اعتقاد به پروردگار یگانه ، تفکر جهانی و اندیشه حکومت جهانی ،مهرپرستی و صلح دوستی ،عدالت ،شکوه و تجلی غرور ملی ، ،مقابله با نابرابری ، شهادت در راه عقیده
۳ الهی قمشه ای توحید گرایی ، هویت الهی ،پرستش نور ، هنردوستی ،تسامح گرایی
۴ حمید احمدی تاریخ عینی و اسطوره ای ،میراث سیاسی ، جغرافیا ،میراث فرهنگی ادبی
۵ رضا عارف حقیقت جزئیه (صفات ذاتی ممیز شخص) ،مولفه های اصلی مسلمانی
۶ سید علی محمودی نظم ، عدالت ، بردباری، رعایت حقوق انسانها ،اخلاق ، معنویت ،دین مداری
۷ عماد افروغ دینداری ، تلفیق دین و سیاست ،نبرد حق علیه باطل ،زبان فارسی ،مبانی فکری و انسان شناسی (عرفان)
۸ غلامرضا ظریفیان تربیت عارفانه ، تساهل فرهنگی
۹ قانون اساسی کشور ایران مذهب رسمی شیعه جعفری اثنی عشری(اصل دوازدهم )، مبدا تاریخ رسمی هجرت پیامبر اکرم (اصل هفدهم )،برخورد همراه با قسط و عدل وداد (اصل چهاردهم) زبان فارس و خط فارسی (اصل پانزدهم )حق خاک ، حق خون ،سببی یا قراردادی (ماده ۹۷۶)
۱۰ مجتهد زاده اعتقاد به نور ، مهربانی ، دوسیتی ، انسان گرایی ،محیط جغرافیایی خاص ، برابری و دادگری
۱۱ محمد رضا فرخی ایمان بخداو رسولش ، فرهنگ برادری و عدل ، نفی نژاد پرستی ،پرهیز از منکرات
تحقیق حاضر اصول دین ، فروع دین ، محرمات ، توصیات ، تاریخ و اساطیر اسلام مهربانی و صلح دوستی، غرور ایرانی ،علم دوستی ،زبان و ادبیات فارسی،تاریخ و اساطیر ایران
جدول ۲- ۱ هویت ایرانی اسلامی از دیدگاه صاحبنظران و تحقیق حاضر
۲-۱۳-۱ ) هویت اسلامی در تحقیق حاضر
۲-۱۳-۱-۱ ) اصول دین :
طبیعی است اگر بخواهیم از اصول دین اسلام صحبت کنیم به سراغ والاترین ، مهمترین و اصلی ترین منبع اسلام یعنی قرآن کریم برویم ، این پنج اصل عبارتند از : توحید ، نبوت ،عدل، معاد و امامت ( اصول دین در مذهب تسنن سه مولفه ای و شامل توحید ، نبوت ,معاد می باشد .)
. توحید: « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ » (اخلاص / ۱) بگو:خداوند، یکتا و یگانه است . ۱
ـ « اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ » (نساء / ۸۷) خداوند کسی است که هیچ معبودی جز او نیست .
ـ « وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً » (نساء / ۳۶) وخدا را بپرستید، و چیزی را با او شریک مگردانید.
ـ « إِنَّ إِلهَکُمْ لَواحِدٌ » (صافات / ۴) قطعا‏ٌ معبود شما یگانه است.
این اصل شامل مفاهیم ، یگانگی خداوند ، قادر بودن و بی نیازی خداوند است همه امور در دست اوست و هیچ نیرویی ورای قدرت و خواست او وجود ندارد .

2. 2. نبوت: « وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً وَ إِبْراهِیمَ وَ جَعَلْنا فِی ذُرِّیَّتِهِمَا النُّبُوَّهَ وَ الْکِتابَ » (حدید / ۲۶) ما نوح و ابراهیم را فرستادیم، و در دودمان آن دو نبوت و کتاب قرار دادیم.

ـ « وَ لِکُلِّ أُمَّهٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ» (یونس / ۴۷) و برای هر امتی، رسولی است، هنگامی که رسولشان به سوی آنان بیاید به عدالت در میان آنها داوری می‌شود، و ستم به آنها نخواهد شد.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

- «ثُمَّ قَفَّیْنا عَلی آثارِهِمْ بِرُسُلِنا » (حدید / ۲۷) سپس در پی آنان رسولان دیگر خود را فرستادیم.
فرستاده شدن پیامبرانی از جنس انسان برای هدایت و ارشاد ، نشان دادن راه صحیح زندگی و اینکه همه راه ها به سوی خداوند متعال است ، همه پیامبران دارای یک مرجع هستند ، که او خدای قادر و تواناست .

3. 3. معاد: « وَ لَهُ الْمُلْکُ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ » (انعام / ۷۳) و در آن روز که در«صور» دمیده می‌شود، حکومت مخصوص اوست.

- «قُلِ اللَّهُ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یَجْمَعُکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ لا رَیْبَ فِیهِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ» (جاثیه / ۲۶) بگو:خداوند شما را زنده می‌کند، سپس می‌میراند، بار دیگر در روز قیامت که در آن تردیدی نیست گردآوری می‌کند، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.
- «إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ » (ال عمران / ۱۸۵) شما پاداش خود را به طور کامل در روز قیامت خواهید گرفت.
مرگ پایان زندگی نیست ، همه به سوی خداوند متعال باز می گردند ، اعتقاد به دو بعد انسان ، مادی و غیرمادی ( روح و جسم ) توجه به معرفت خویش

4. 4. عدل: « وَ ما کُنَّا ظالِمِینَ » (شعراء / ۲۰۹) و ما هرگز ستمکارنبودیم.

ـ « وَ لا یُظْلَمُونَ نَقِیراً » (نساء / ۱۲۴) و کمترین ستمی به آنها نخواهد شد.
ـ « وَ ما کُنَّا مُهْلِکِی الْقُری إِلاَّ وَ أَهْلُها ظالِمُونَ » (قصص / ۵۹) و ما هرگز آبادیها و شهرها را هلاک نکردیم مگر آنکه اهلش ظالم بودند.
ـ « فَما کانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ » (روم / ۹) خداوند هرگز به آنان ستم نکرد، آنها به خودشان ستم می‌کردند.
رضا مندی به تقدیر الهی ، که او خدایی است که عادل است و ستم کار نیست ، خوش بینی به جای بد گمانی و تردید ، سپردن کارها به او ، اورا وکیل و قیم خود دانستن ، او عادل داناست .

5. 5. امامت: « الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً » (مائده / ۳) امروز کافران از (زوال) آئین شما، مأیوس شدند، بنابراین ، از آنها نترسید و از(مخالفت)من بترسید، امروز، دین شما را کامل کردم، و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین(جاودان)شما پذیرفتم.
      ـ « أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ » (نساء / ۵۹) اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر(اوصیای پیامبر)را

رها نکردن مردم به حال خودشان ، خداوند امت را بعد از انقطاع جریان نبوت به برگزیدگان و عالمان جامعه می سپارد ، به کسانی که از نسل پیامبرند ، و ، خاصان درگاه او .
۲-۱۳-۱- ۲ )شناخت فروع دین :
در اصطلاح دین اسلام  فروع را بر مسائلی اطلاق می‌کنند که به عمل و عبادات مربوط است ، در باب فروع دین هم در قرآن نشانه هایی وجود دارد و هم در روایات مستند ، برجای مانده از پیامبر و امامان معصوم این فروع که در ده باب آورده شده اند ، انتظار می رود با توجه به اهداف آموزش و پرورش در دوره ابتدایی دانش آموز ، در این دوره با این مسائل آشنا شده و از آنها شناخت پیدا کرده و هرکدام را که باتوجه به سن ، قابلیت اجرائی دارد را انجام دهد.
از نظر مذهب شیعه فروع دین ۱۰ مورد است و در مذهب تسنن دو مورد تولی و تبری را شامل نمی شود. که عبارتند از:
۱-  نماز: خداوند در قرآن می فرماید:«یا ایها الذین آمنوا اذکروا الله ذکرا کثیرا و سبحوه بکره و اصیلا»: ای کسانی که ایمان آورده اید ! خدا را بسیار یاد کنید . و صبح و شام او را نیایش کنید (سوره احزاب ، آیات ۴۱ و . ۴۲). در مورد نماز پیغمبر اکرم فرمود و یا ائمه اطهار فرمودند ( چون هم در کلمات رسول اکرم هست و هم در کلمات ائمه) « الصلوه عمود الدین » (وسائل ، ج‏۳ ، ص ۲۳ ) نماز عمود خیمه دین است یعنی اگر دین را به منزله یک خیمه بر پا شده‏ای بدانیم که هم چادر دارد و هم طناب و هم حلقه و هم میخی‏ که بزمین کوبیده‏اند و هم عمودی که آن خیمه را بر پانگاه داشته است ، نماز به منزله عمود این خیمه بر پا شده است . و مخصوصا در حدیث نبوی که‏ رسول اکرم بیان فرموده است ، همین مطلب به همین شکل توضیح داده شده است.
۲- روزه : خداوند در قرآن می فرماید : «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کتِبَ عَلَیْکمُ الصِّیامُ کما کتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکمْ لَعَّلَکمْ تَتَّقٌون» (سوره بقره، آیه ۱۸۳) ای کسانی که ایمان دارید روزه گرفتن بر شما واجب گشت همچنان که بر پیشینیان از شما (از ملتهای گذشته) واجب شده بود شاید با روزه گرفتن پاک و پرهیزکار شوید.