بعدازدوره قرارداد مشارکت در سال ۱۳۴۴ تحول در روابط بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت های بین المللی ادامه یافت وبرای اولین بار قرارداد جدیدی توسط شرکت ملی نقت ایران تحت عنوان وقرارداد پیمانکاری ابداع گردید که از رجحان و امتیاز بیشتری در مقایسه با قراردادهای مشارکت برخوردار بود .این نوع قرارداد بعدا الگوی قراردادهای نفتی سایر کشورها قرارگرفت و درسال ۱۳۴۵ سه قرارداد ازاین نوع منعقد گردید که به این قرارداد بودند قرارداد با شرکت نفت فرانسوی آراپ ،قرارداد با شرکت آمریکایی کنتینال و قرارداد با گروه شرکتهای اروپایی صفحه ۱۱۴ ببینید درسته(آراپ ،فرانسه،اجیپ،ایتالیا،هسپا،نیول ،پاکویل ،اسپانیا،او ،ام،وی ،اتریش و پترو فنیای بلژیک)

نقاط قوت و ضعف قراردادهای پیمانکاری:
نقاط قوت
۱-مدت محدودترقرارداد نسبت به قراردادهای مشارکتی
۲-مالکیت نفت تولید شده در سر چاه ناحیه قرارداد توسط شرکت ملی نفت ایران
۳-ماکلیت شرکت ملی نفت ایران برکلیه تاسیسات موجود بعد از پایان قرارداد
۴-استفاده بهینه از سرمایه گذاری و بهره گیری از دانش فنی پیشرفته نفت بین المللی و دسترسی به ذخایر نفت و گازایران
۴-استفاده بهینه از سرمایه گذاری و بهره گیری از دانش فنی پیشرفته صنعت نفت بین المللی و دسترسی به ذخایر نفت و گاز ایران
ب)نقاط ضعف
۱-پذیرش ریسک قیمت فروش نفت توسط ایران
۲-پذیرش ریسک تولید و عملکرد مخزن توسط ایران
۳-عدم انطباق اجرای این قراردادهای متعارف و متداول بین المللی
۴-عدم انعطاف قرارداد با شرایط قابل پیش بینی عملکرد مخزن
۵-عدم مسئولیت و انگیزه پیمانکار نسبت به بهینه سازی توسعه و مدیریت مخزن
۲-۱۲-قراردادهای بیع متقابل و تاثیر آن برچگونگی مالکیت و مدیریت در صنعت نفت ایران:
قراردادهای بیع متقابل که در طبقه بندی سیستم های قراردادی تحت عنوان کلی قراردادهای خدمات نفتی بدون ریسک تعریف میگردد.درسال ۱۳۷۰ برای اولین بار توسط شرکت ملی نفت ایران مطرح و به شرکتهای نفتی بین المللی پیشنهاد گردید.
علی رغم مشکلات اولیه، این قرارداد توسط شرکتهای بین المللی در مدت کوتاهی مورد پذیرش قرار گرفته و تاکنون مبنای چندین قرارداد توسعه و اکتشاف نفت و گاز در جمهوری اسلامی ایران شده است.
الزامات و محدودیت های مطروحه جهت طرحهای بیع متقابل در زیر ارائه میگردد:
دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایرانمجاز به هیچکونه تعهد و تضمینی بابت بازپرداخت تسهیلات بیع متقابل استفاده شده نیستند.
تمامی پرداخت های مربوط به طرحها اعم از پرداخت و هزینه های ذیربط و تأیید شورای اقتصاد، دارای توجیه اقتصادی و مالی باشند و مجموعه هزینه های اجرایی کامل آن از سقف هزینه ای تعیین شده تجاوز ننماید.
عملیات تأمین ارزی کلیه قراردادها باید با هماهنگی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صورت گیرد.
ه منظور صرفه جویی و حفظ منابع ملی کشور، تمامی عملیات طرح از آغاز تا بهره برداری باید با کنترل کمی و کیفی و کنترل قیمت و اخذ تصمیم های لازم صورت گیرد. دراین رابطه وزیر مستقیماً مسئول اجرای این امر می باشد.

نقاط ضعف و قدرت قراردادهای بیع متقابل
الف –نقاط قوت
۱-کوتاه بودن دروره ی قرارداد بین (۸-۱۰ سال )که به مراتب کوتاه تر از دوره ی میدان نفتی است
۲-حاکمیت و مالکیت برمنابع هیدرو کربوری
۳-کنترل مالکیت عملیات بهره برداری
۴ –استقلال و کنترل بازاریابی و فروش نفت
۵ –عدم تعهد دولت در باز پرداخت هزینه های سرمایه گذاری وباز پرداخت از محل صدورمحصولات تولیدی
۶-نرخ بازده سرمایه ثابت برای پیمانکار
۷-پذیرش ریسک زمان بندی و تکمیل اجرای پروژه  توسط پیمانکار
ب)نقاط ضعف
۱-پذیرش ریسک قیمت فروش نفت توسط ایران (به جز شرایط قیمت بسیار پایین نفت که امکان تامین بازپرداخت اقساط را میسر نمی کند)
۲-پذیرش ریسک تولید و عملکرد مخزن توسط ایران (مگر در دروره باز پرداخت ،که کاهش تولید باعث جریمه و تاخیر در بازپرداخت به پیمانکارمی شود)
۳-عدم تجانس اجرای قراردادهای نوع بیع متقابل با قراردادهای متعارف و متداول بین المللی (اکتشافی توسعه و بهر ه برداری چند فازی ازمیادین هیدرو کربوری)
۴-انعطاف پذیری کم قرارداد نسبت به شرایط غیرقابل پیش بینی عملکرد و شاخص های فنی – مهندسی مخزن
۵-عدم مسئولیت و انگیزه پیمانکار نسبت به بهینه سازی توسعه و مدیریت مخزن بالاخص پس از شروع تولید

۶-عدم انگیزه کافی پیمانکار نسبت به انتقال تکنولوژی و مدیریت آموزش به واسطه های کوتاهی مدت قرارداد وعدم مشارکت دولت مگر در شرایطی که امکان عقد قراردادهای دیگر وحضور درازمدت مطرح باشد.
۷-محدودیت جذب سرمایه گذاری قابل توجه و باهزینه های بهینه به دلیل عدم انگیزه شرکت های نفتی ،سرمایه گذاران،وام دهندگان خارجی این گزینه در مقایسه بادیگر قراردادهای معمول با مورد استفاده بین المللی به ویژه قراردادهای مشارکت درتولیدوسود.
فصل سوم: کلیات۲
کلیات
در این فصل مباحث مرتبط با تحقیق ، بطور مختصر مرور میگردد تا با بررسی این مباحث ، بتوان جامع تر و کاملتر به بسط و بررسی موضوع تحقیق پرداخت ، موضوع این تحقیق ، مثلثی است که ، سه گوشه آن ، سه موضوع بسیار مهم زیر میباشند : قرراردادهای الکترونیکی ، قانون حاکم بر قراردادهای و قراردادهای بین المللی نفت و گاز . هر یک از این مباحث ، به تنهایی محمل چندین تحقیق کارشناسی ارشد و دکتری بوده و احتمالا خواهد بود. لذا در این بخش ، بصورت مختصر و اجمالی ، صرفا نتایج و دستاوردهای این تحقیقات مرور میشود تا بتوان در بخش بعدی از آنها استفاده نمود.
تعاریف اولیه
این فصل ، تعریف حقوقی برخی اصطلاحات مهم که کاربرد وسیعی در این تحقیق دارند ، مورد بررسی قرار میگیرد تا در ادامه تحقیق ، کاربرد این اصطلاحات ، به سهولت انجام یافته و معانی جملات ، دچار چالش نگردد.
گفتار۱- قراردادهای تجاری

Rogerson, Carol, Developing Spousal Support Guidelines in Canada: Beginning the Discussion, Department of Justice, Canada, 2002.
Rothbard, Murray Newton, ethics of liberty, New York University Press, 2002. p178.
Rowthorn, Robert, Marriage as Signal, The Law and Economics of Marriage and Divorce (Edited by Antony Dnes and Robert Rowthorn), Cambridge University Press, London, 2004.
Roumiguieres, Eve, des prestations compensatoires sous forme de capital et non plus de rente, Infostat Justice, no. 77, 2004.
Shavel, Steven, Foundations of economic analysis of Law, Harvard University Press, 2004.
Simon, Herbert, Rational Decision Making in Business Organization, American Economic Review, vol.69, 1979.
Singer, Jana B., the Privatization of Family Law, Wisconsin Law Review, 1992.
Spence, Michael, Competition in Salaries, Credential and Signaling Prerequisites for Jobs, Stanford, Stanford University Press, 1974.
Tsousiss, A., Protecting Homemakers Marriage-Specific Investments under No-Fault Divorce: a Model for Restructuring Alimony in Civil Law Countries, American Law and Economics Review, Vol. 6.1, 2004.
Ulph, M.A.; Ulph D.T., Transaction cost in general equilibrium, Economica, 1975.
Wagner, Richard E., Inheritance, The Elagar Companion to Law and Economics (Edited by Jurgen Bakhaus), United Kingdom, 2005.
سایت ها
http://www.cbi.ir
https://www.census.gov
http://www.dol.gov
https://en.wikipedia.org
http://www.iums.ac.ir
http://www.khabaronline.ir
http://www.mehrnews.com
http://www.rickety.us
https://www.sabteahval.ir
http://www.tabnak.ir
Estin, Ann Laquer, Law and Obligation: Family Law and the Romance of Economics, Wiliam & Marry Law Review, vol36, 1995. P989 ↑
. کاتوزیان، ناصر، اخلاق و حقوق، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال دوم، ش۱، ۱۳۸۶٫ ص۸۵٫ ↑
Rene Descartes (1650) ↑
John Locke (1704) ↑
David Hume (1776) ↑
Jeremy Bentham (1832) ↑
Adam Smith (1790) ↑
. مینی، پیرو، فلسفه و اقتصاد: مبادی و سیر تحول نظریه اقتصادی (ترجمه مرتضی نصرت و حسن راغفر)، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵٫ ص۸۳٫ ↑
. و به قول پوپر قابل تکذیب است. ↑
. مک لاپ، فریتز، اقتصاد اثباتی و دستوری، (ترجمه یدالله دادگیر و محمد نقی نظر پور)، نامه مفید، شماره ۳۱، ۱۳۸۱٫ ص۱۵۳٫ ↑
. هر چند واژه دستوری از روشنی بیش­تر نسبت به عبارت «اثباتی» برخوردار است، اما مرز بین دانش و ارزش یا به عبارت دیگر تفکیک بین «هست»ها و «باید»ها به آسانی امکان پذیر نیست. به طور مثال در یک کتاب آشپزی، دستورهای مختلفی از قبیل «ببر، بپز، اضافه کن، کم کن و …» به کار می­رود اما گزاره­های آن را نمی­ توان هنجاری نامید چرا که فارغ از هر نوع ارزش و دستور واقعی است. ↑
. ر.ک. بخش دوم، فصل پنجم، گفتار سوم رساله حاضر ↑
. در رساله حاضر راهکارهایی جهت مداخله صحیح دولت در بازار مهر ارائه شده است. ر.ک. فصل دوم از بخش دوم ↑
Self Interest Theorem ↑
Mathis, Klaus, Efficiency instead of justice, Springer, 2009. P9. ↑
Ronald Coase (2013) ↑
Gary Becker (2014) ↑
وی مقاله تحلیل اقتصادی نرخ باروری را در سال ۱۹۶۰ نگاشت و مورد استفاده این تحقیق نیز قرار گرفته است و مقالات متعدد دیگری در زمینه تحلیل اقتصادی ازدواج، طلاق و امنیت اجتماعی و خانوادگی به نگارش درآورد. ↑
Becker, Gary S.; Murphy, Kevin, A Theory of Rational Addiction, Journal of Political Economy, Vol96/4, 1988. P675. توجه داشته باشیم که این مقاله تدوینی از نظریه بکر در این خصوص است وگرنه پیش از نگارش این مقاله، در مقالات مختلف گرایش خود به توسعه مفهوم عقلانیت را نشان داده است. ↑
. محمدی، مهدی، نوبلیست­های اقتصاد: گری بکر، دنیای اقتصاد، ش۲۰۵۸٫ ↑
. نرم افزار مزبور خدمت کم نظیری به جامعه علمی کشور خصوصاً دانش پژوهان فقه و حقوق می­باشد. جا دارد صمیمانه از مسئولین و محققین محترم مژسسه نور بابت زحمت طاقت فرسای جمع آوری این نرم افزار نیکو تشکر وقدردانی نمود. ↑
. صدوق، محمّد بن على بن بابویه، مترجم: غفارى، على اکبر و محمد جواد صدر بلاغی، من لا یحضره الفقیه، ج۵، ص۵، نشر صدوق، تهران ، چ اول، ۱۴۰۹ه‍.ق. ↑
. سوره مبارکه نساء، ۲۱: «وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُکُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ میثاقاً غَلیظاً» (و چگونه آن [ مهر ] را می ستانید با آنکه از یکدیگر کام گرفته اید ، و آنان از شما پیمانی استوار گرفته اند؟) ↑
در آموزه های مسیحیت از ازدواج به عنوان «سر عظیم» یاد می­ شود و اتحادی ناگسستنی میان شوی و همسرش پدید می­آورد (دادمرزی، سید مهدی؛ محقق داماد، مصطفی، بررسی مقایسه ای ماهیت نکاح در فقه و حقوق موضوعه، فصلنامه مدرس علوم انسانی، ش۷۷، ص ۸۶، ۱۳۹۱) ↑
علامه حلی در بیان یکی از علت­های وجوب عربی بودن صیغه نکاح بیان میدارد: « فالنکاح نوع من العباده فلو ورد الندب فیه و الاذکار فی العبادات متلقاه من الشارع و القران ورد بهذین اللفظین دون غیرهما» (حلّى، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، ص۵۸۱ مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، ایران، اول، ۱۳۸۸ ه‍ ق). ↑
. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۹، ص۲۲، تهران، اسلامیه، چ۴، ۱۳۷۳٫: استدلال مرحوم صاحب جواهر در این خصوص بسیار دقیق است. ایشان بیان می دارند که عبادت نکاح امری عرضی است نه اینکه نکاح ذاتاً عبادت باشد. محقق اصفهانی با مثالی این استدلال را تکمیل می­ کنند. به فرمایش ایشان همانطور که کسب روزی حلال، برترین عبادت است (حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۴، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام، چ۱، ۱۴۰۹ه.ق.) ولی بیع، ذاتاً عبادت نیست، نکاح نیز ذاتاً امر عبادی نیست. (اصفهانی، محمد حسن، حاشیه المکاسب، ج۴، ص۲۲۵، قم، انوار الهادی، چ۱، ۱۴۱۸) ↑
social institution ↑

تلنــگ مــال ای پشت گدارن Talang mal ei posht godaron
سیر بوده یکــی میش نــزارن seer bude yaki mishe nazaron
تراسم که برم که گرگ ومیشن Terasomke beramke gorgo Mishen
دلــم ناهــول آ گیسه ی سگارنDelom naho A Gisay sagaren
دل ما کاسه ی صبری چکوکن Del ma kasay sabri chakuken
غروبن صبــر دل صبـرچگوکن Ghroben sabrDel chogoken
سرما یه کمــی ای ساگ دورن sare ma ya kami ei sag duren
انــارم ســاگی تا پشت کتوکن Anarom sagi ta poshte kotoken
گمونم اسپ شهماتی به راهن gamonom Asp shahmati be rahen
سر بی هوش وبرهاتی به راهن sare bihosho barhati be raben
کنــارجوپریـری ماسگی بست kenar so pariri masegi bast
نشونی دا که سوگاتی به راهن neshoni dake sogati berahen
تو که اسپ دلت زینن پسینی to ke Asp delet zinen pasini
شهاز مــرگ آمینــن پسینی shahaz marge aminen pasini
نماز مغربن ای مــا دعــا کن nemaze maghrebon ejma doakan
دعا در حق مسکینـن پسینی Doa dar hagh meskinon pasini
شروگ ماه ای پشت مگــونن sherog mahei posht mogonen
عزیزم لایک دسبند جــونــن Azizom layeke disband jonen
شو ای بی چادنی جایی به راهن sho eibi chadeni jaie be rahen
دکونن شــال وانگشتــر گرونن Dokonom shalo angoshtar geronen
دم ادوربند ما حناون Dam adorbande ma henavon
حصیل رو دوار ما دو لاون Hasil ro davar ma dolaven
گمونم مثل دوشی سفره ما Gamonom mesl doushi sofraye ma
دو تاس دوگ وسمسیل وحساون Do tase doug o somsilo hesaven
تو مثل ما دلت داگی نداره To mesl mal delet dagi nadare
سرت ای درد شهداگی نداره saret ei dard shahdagi nadare
سر ما هم میون گواش لیمو sare ma ham mion gash limo
هنو اسهتنن ساگی نداره hano eshatonen sagi nadare
بگو تا محمدک ماسک ببنده bogo ta mahmadak masak bebande
تهارن صبر کن تا رگ ببنده Taharen,sabr kan tarag bebande
چشون سرمگیم دیری ندیسته cheshon sarmagim dirinadiste
بگو تا لوک هم کارگ ببنده bogo ta louk ham karag bebande
علی تک پشت سیفالی جمازن Alitak posht sifali samazen
مجیدومحمدک گرم رمـــازن majido mahmadak garme ramazen
پسینن سفره افطـــار پهنــن pasinen sofraye eftar pahnen
مــرادی کوچکن توخواو نازن moradi kocheken tou khove nazen
درخـــونه به روی جــاده وازن Dare khone be yoye Jade vazen
بزن شعری که چنگ ما به سازن bezan sherike changemabe sazen
کمی صبرکن اذانن تا بخـــــونه kami sabr kan azanen tabekhone
نبــاتم کــامتی بستـــه نمــازن Nabtom kamati baste nemazen
کسم به جانمازی که یه تلت که kasambe sanamazi yataletke
کسم به آ چشونی که شلت که kasam be a sheshonike sholetke
مثی که وی تور کوتی به جونم mesi ke vei tavor kautibe jonom
غــم وذارم تمامی شهتلت که Ghamo zarom tamami shah taletke
ادونی کی دل ما هم گلی کـه adoni keidele ma hamgolike
گپ وگالم دریپ ای عاسلی که Gapo galom derip ei aselike
هما روزی که عیده پشت پرده hama rou2ike eide poshte parde
رو و آ شین سهر مخمـلی کــه ravo a sheine makhmali ke
ســـر کودم همـا کتل سیاهن sare koudom hama kettle siahen
مرادی شینــکی درده گنـاهن moradi sheinaki derde gonahen

ج) به عنوان نیروی کمکی به نیروهای مسلح دشمن کمک کند
د) به سیستم جاسوسی دشمن کمک کنند.
و) در عملیات نظامی به همراهی ناوگانهای جنگی یا هواپیماهای دشمن سفر کند.
همچنین در خصوص حمله نظامی ماده ۵۰ کنوانسیون ۱۹۲۳ لاهه اذعان می دارد هواپیماهای نظامی متخاصم می توانند به هواپیماهای غیرنظامی عمومی و خصوصی دستور فرود دهند یا به هواپیما اجازه دهند برای بازدید و بازرسی در محلی که به آسانی در دسترس است فرود آید. امتناع از دستور فرود تا رفتن به محلی برای بازرسی ممکن است هواپیما را در معرض خطر شلیک قرار می دهد.

د) سایر حقوق و تکالیف کشورهای بی طرف:
۱-حقوق کشورهای بیطرف
الف) آزادی حمل و نقل هوایی بازرگانی با کشورهای متخاصم. از دیدگاه حقوقی کشورهای بی طرف می توانند با کشورهای دیگر حتی کشورهای متخاصم روابط تجاری داشته باشند و هواپیماهای تجاری بی طرف مطابق قانون می توانند تردد هوایی داشته باشند. محدودیت های این هواپیماها در ماده ۶۷ دستورالعمل رمو آمده است^[۲۳۶]
ب) حق پناه دادن به خلبانان فراری کشورهای متخاصم کشورهای بی طرف می توانند به کلیه افراد نظامی کشورهای متخاصم اعم از فراری، اسیران جنگی و بیماران و مجروحان جنگی پناه دهد و از آنها نگهداری کند این اعمال جز اعمال بشر دوستانه است و تنها برای این اعمال می شود که خدمتی به بشریت شود و در این راستا کشور بی طرف نباید از بی طرفی عدول کند و آنها را اسیر جنگی بگیرد و یا از طرف دیگر آنها را تجهیز کند و باعث تضیف طرف دیگر مخاصمه شود از این رو به کشور بی طرف اجازه داده شد که آنان را در اردوگاههای مخصوص نگهداری نموده یا آزاد کند.
ماده ۱۳ عهدنامه پنج لاهه در خصوص بی طرفی به این مهم اشاره نمود که از باب وحدت ملاک ما این ماده را به جنگ های هوایی تسری می دهیم
پاراگراف آخر ماده ۳۷ کنوانسیون اول ژنو ۱۹۴۹ بیان نموده که زخمداران و بیماران که با موافقت زمامداران محلی به وسیله هواپیماهای بهداری در خاک بی طرف پیاده شوند باید توسط آن کشور بی طرف در مواردی که حقوق بین المللی مقرر می دارد نگاه داشته شوند تا نتوانند مجدداً در عملیات جنگی شرکت نمایند مگر آنکه در این خصوص قرار دیگری بین دولت بی طرف با دولت های متخاصم داده شده باشد. هزینه بیمارستان و نگاهداری این اشخاص به عهده دولت متبوع آنان خواهد بود.
پ) حق دفاع از قلمرو هوایی خود^[۲۳۷]
در خصوص این حق ماده ۴۰ کنوانسیون ۱۹۲۳ لاهه بیان می کند که هواپیماهای نیروی متخاصم باید از ورود به محدوده تحت صلاحیت یک کشور بی طرف خودداری کند و ماده ۴۲ به کشور بی طرف اجازه داده است که با هر وسیله ای مانع از ورود هواپیماهای نظامی نیروهای متخاصم به کشور خود شود و حتی به دولت بی طرف اجازه بازداشت آنها را داده است.
ماده ۴۶ کنوانسیون لاهه نیز به دولت بی طرف اجازه داده است از هر وسیله ی استفاده کند تا هر هواپیمایی که بیم آمادگی حمله به نیروهای متخاصم از آن می رود، هواپیماهایی که در بین اعضای آن نیروی نظامی هستند، جلوگیری کند و برای سایر هواپیماها مسیر معینی را برای آن هواپیماها مشخص کند و ضمانت هایی را معین کند که آن هواپیما فقط از همان مسیر تردد خواهد نمود.
ماده ۱۰ عهدنامه پنجم لاهه در خصوص بی طرفی نیز به این مهم اشاره نموده است که این اعمال به عنوان اقداماتی خصمانه در نظر گرفته نمی شوند.
ت) اجازه عبور به هواناوهای حامل بیمار و مجروحان جنگی^[۲۳۸]
ماده ۱۸۱ دستورالعمل سن رمو بیان نموده است که هواپیماهای پزشکی نیروهای متخاصم فقط با موافقت نامه قبلی می توانند وارد حریم هوایی کشور بی طرف شوند و باید بعد از ورود بر طبق موافقت نامه عمل کنند و اگر برای بازرسی ملزم به فرود شوند باید در فرودگاه تعیین شده در کشور بی طرف فرود آیند.
در ماده ۱۸۲ پیش بینی نموده که اگر توافق نامه قبلی وجود نداشت و یا به دلیل سرپیچی از مفاد موافقتنامه هواپیما پزشکی وارد حریم بی طرف شد (به دلیل اشتباه یا اضطرار) باید به کشور بی طرف مشخصات شناسایی خود را اعلام کند و در صورت شناسایی این هواپیما به عنوان هواپیمای پزشکی نباید مورد حمله از سوی کشور بی طرف قرار گیرد و مجاز به ادامه مسیر خود می باشد و اگر مشخص شد که هواپیما پزشکی نیست قابل تصرف است و خدمه آن طبق مقررات حقوق بین المللی در کشور بی طرف بازداشت می شوند.
ماده ۴ عهدنامه پنجم لاهه نیز بیان نموده که کشور بی طرف می تواند اجازه دهند که مجروحان از قلمرو او عبور کنند به شرط آنکه نیروی نظامی و لوازم جنگی همراه آنان نباشند.
ج) حق غنیمت گیری انواع هواپیماهایی که به قلمرو کشور بی طرف تجاوز می کنند.
همان طور که در بند ۳ بیان شد کشورهای متخاصم برای عبور و مرور برفراز کشور بی طرف باید قواعدی را رعایت کنند و اگر سرباز زنند دولت بی طرف می توانند آنان را توقیف کنند.
۲)تکالیف کشورهای بیطرف
الف) منع تجهیز و تدارک جنگی متخاصمان:
در ماده ۴۴ کنوانسیون ۱۹۲۳ لاهه آمده است که کمک مستقیم و غیرمستقیم دوست بی طرف به هواپیماهای نیروی متخاصم و دادن مهمات و محموله های لازم برای هواپیما ممنوع است گر چه دولت های بی طرف برای تجارت آزاد هستند اما باید از جانبداری و انجام معاملاتی که تقویت جبهه یکی از متخاصمان شود خودداری کنند ^[۲۳۹]
کشورهای بیطرف نباید دامنه جنگ را تشدید کنند و کالاهایی که جهت عملیات نظامی لازم است تحویل متخاصمان دهند.^[۲۴۰]
ب) منع ارائه اطلاعات نظامی به متخاصمان: ^[۲۴۱]
دادن اطلاعات نظامی به کشورهای متخاصم موجب خروج ثالث از بی طرفی در جنگ خواهد شد و انجام این کار از سوی کشور بی طرف ممنوع است.
پ) منع اجازه عبور یا توقف به نیروهای متخاصم
ت) عدم جانبداری از طرفین متخاصم
ماده ۹ عهدنامه پنجم لاهه کشور بیطرف را ملزم می کند که با متخاصمان رفتاری یکسان داشته باشد و تمام ممنوعیت های موجود برای متخاصمان به صورت یکسان اجرا و اعمال شود.
ر)سایرحقوق و تکالیف طرف های متخاصم:
۱)حقوق طرف های متخاصم
الف)حق عبور مشروط برفراز کشور بی طرف:
همانگونه در مفاد قبل ذکر شد هواپیماهای دل حال عبور برفراز کشورهای بی طرف باید در مسیر معین و زمان معین از فراز آن کشور عبور کرده و هر زمان تقاضای فرود شد جهت بازرسی و نشستن در مکان معین فرود آیند.
ب) حق غنیمت گیری انواع ناوهای هوایی بیطرف که تحت حمایت نظامی کشور متخاصم قرار دارند.
هواناوهای بی طرف تابع حق بازدید و بازرسی می باشند اگر در اثر بازدید و بازرسی مشخص شود که محموله آنها تابع اصول بی طرفی است حق توقیف و ضبط آنها وجود ندارد و در صورت اثبات اینکه این هواناوها قواعد بی طرفی را نقض نموده اند می توان آنها را غنیمت گرفت.
در موارد ذیل اصل بی طرفی رعایت نمی شود:
۱) نفوذ در یک منطقه ممنوعه
۲) مبادرت به قاچاق جنگی
۳) یاری رساندن به دشمن
۴) مقاومت در مقابل بازدید و بررسی ^[۲۴۲]
۲)تکالیف کشور متخاصم:
الف) احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشور بی طرف
تمامیت ارضی کشور بی طرف مصون از تعرض است مگر آنکه آنگونه که شرح داده شد از بی طرفی خارج شود.
ب) منع مخاصمه از قلمرو هوایی کشور بی طرف
حریم هوایی کشور بی طرف نباید عرصه نبرد واقع شود، دولت بی طرفی ملزم به جلوگیری از نقض حریم هوایی خود می باشد.
این بود نگاهی گذرا به حقوق و تکالیف دول متخاصم و بی طرف در جنگ های هوایی و آنگونه مشخص شد با بهره گرفتن از قواعد پراکنده موجود می توان تا حدودی مباحث بی طرفی را پوشش داد حال آنکه امروز این پدیده به یک مساله اساسی در حقوق جنگ تبدیل شده و این نیاز احساس می شود با توجه به پیشرفت وسایل جنگی هوایی اصول مهم تر و موشکافانه تری پیش بینی شوند تا به حقوق دول بی طرف صدمه ای وارد نشود.
گفتاردوم:جنایت جنگی در جنگ های هوایی

۰٫۶۴۵

۰٫۹۱۷

۰٫۰۰۲

دقت

۳

۴٫۵۳

۰٫۷۷۴

۰٫۹۵۶

۰٫۰۱۳

سادگی

۶

۹٫۳۸

۰٫۵۴۳

۰٫۹۴۳

۰٫۰۳۲

کیفیت

۵

۷٫۶۴

۰٫۶۴۲

۰٫۹۹۷

۰٫۰۱۱

با توجه به اینکه مقدار P برای همه الگوهای اندازه گیری (متغیرهای مشاهده) بزرگتر از ۰٫۰۰۵ می باشد می توان نتیجه گرفت که مقدار کای اسکوئر(CMIN) برای الگوهای اندازه گیری مناسب می باشد. یکی دیگر از شاخص های معتبر که برای برازندگی الگو به کار می رود GFI یا شاخص نیکویی برازش می باشد. هرچه GFI نزدیکتر به یک باشد الگو داده ها برازش بهتری دارد (قاسمی، وحید. ۱۳۸۹). شاخص ریشه دوم میانگین مربعات خطای برآورد یا RMSE نیز یکی دیگر از شاخص های برازندگی مدل است که در الگوهای قابل قبول دارای مقدار ۰٫۰۸ یا کمتر می باشد ، برازش الگوهای که دارای مقادیر بالاتر از ۰٫۱ هستند ضعیف برآورد می شوند.

همان طور که در جدول (۴-۳۳) مشاهده می شود مقدار این شاخص برای الگو اندازه گیری کمتر از ۰٫۰۸ می باشد که این شاخص نیز نشان از برازش خوب الگوها توسط داده ها است. در نهایت با توجه به مطالب بالا می توان نتیجه گرفت که الگوهای اندازه گیری (متغیرهای مشاهده) از برازش خوبی برخوردار هستند و به این معنی است که متغیرهای آشکار به خوبی می توانند متغیرهای پنهان را اندازه گیری کنند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی به همراه شاخص جزئیP برای آزمون قابل قبول بودن بار عاملی مربوط به هرسوال بررسی شد و بارهای عاملی همه سوالات بالاتر از ۰٫۰۵ و مقدار Pجزیی کمتر از ۰٫۰۵ بودند در نتیجه می توان نتیجه گرفت که سوالات به خوبی متغیرهای مشاهده شده را می سنجند.
آزمون فرضیه های پژوهش
پس از بررسی وتایید الگو برای آزمون معنا داری فرضیه ها از دو شاخص جزئی مقدار بحرانی CR وP استفاده شده است، بر اساس سطح معنا داری ۰٫۰۵ مقدار بحرانی باید بیشتر از ۱٫۹۶ باشد، مقدار پارامتر کمتر از این در الگو مهم شمرده نمی شود، هم چنین مقادیر کوچکتر از ۰٫۰۵ برای مقدارP حاکی از تفاوت معنادار مقدار محاسبه شده برای وزن های رگرسیونی با مقدار صفر در سطح ۰٫۹۵ دارد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از معادلات ساختاری استفاده شده است که مدل خروجی نرم افزار Amos20 در شکل زیر نشان داده شده است.
شکل (۴-۱). مدل خروجی نرم افزار آموس
برای آزمون مدل فوق از نرم افزار Amos20 استفاده شده است که خروجی نرم افزار به صورت زیر می باشد.
جدول (۴-۳۴). برازش مدل

DF

CIMN

P

CMIN/DF

GFI