۴۹-۵۰ درصد از کسانی که درگیر استفاده از اعتبارات اسنادی بودند اعلام کردند که هر چه قدر الزامات موجود در اعتبارات اسنادی بیشتر باشد، امکان مغایرت بیشتر است.
برای فرض دوم نیز این نتیجه بدست آمد که ۲۹-۳۱ درصد افراد اعلام نمودند که هر چه قدر ابهامات موجود در مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی بیشتر باشد، امکان مغایرت بیشتر است. بقیه مغایرتها در اعتبار اسنادی مربوط به سایر شرایط می باشد.
۲-۱۲-۲) تحقیقات داخلی :
۱- تحقیقی تحت عنوان “پرداخت های بین المللی از طریق اعتبار اسنادی ” توسط راضیه زارع زردینی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران، مجتمع آموزش عالی قم به راهنمایی عبدالحسین شیروی در سال ۱۳۸۱انجام شده است.
این تحقیق روش های پرداخت بین المللی را بیان و محاسن و معایب هر یک را عنوان نموده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که روش اعتبار اسنادی یکی از کاراترین روش های پرداخت در مبادلات بین المللی است.
۲- تحقیقی تحت عنوان ” بررسی علل عدم تمایل صادرکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی “توسط اسماعیل واحدی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر داور ونوس در سال ۱۳۷۶ انجام شد.
نتایج این تحقیق به شرح زیر است :
صادر کنندگان شناخت و آگاهی کافی نسبت به مکانیزم اعتبار اسنادی ندارند.
پرداخت وجه اعتبار اسنادی از طرف بانک به صادر کننده گان به موقع صورت نمی گیرد.
تهیه اسناد مطابق مفاد و شرایط اعتبار، اغلب برای صادر کنندگان به خاطر وجود پاره ای مشکلات مقدور نمی باشد.
الزامات قانونی مناسب و مشوق های لازم برای استفاده کنندگان از مکانیزم اعتبارات اسنادی در نظر گرفته نشده است.
خریداران خارجی تمایلی به گشایش اعتبارات اسنادی به نفع صادر کنندگان ندارند و اغلب صادرکنندگان برای متقاعد نمودن آن ها موفق نمی باشند.
صادر کنندگان خدمات مشاوره ای در زمینه اعتبارات اسنادی را توسط یک بخش مستقل نظام بانکی دریافت نمی کنند.
و در نهایت مهمترین نتیجه این است که، با وجود تمام شرایط و مزایای ذکر شده در مورد اعتبار اسنادی، صادر کنندگان تمایلی به استفاده از این روش ندارند.
البته برای محقق این سوال است که آیا نتیجه این تحقیق در شرایط امروز برقرار می باشد یا خیر؟
۲-۱۳) الگویی مفهومی تحقیق
الگوی مفهومی تحقیق، پیوندهای درونی میان متغیرهایی که در موضوع مورد بررسی نقش دارند، را بیان می کند. پدید آوردن چنین الگویی به ما کمک می کند تا روابط خاصی را در نظر بگیریم و آنها را بیازماییم و درک خود را در زمینه پویایی های موقعیتی که قرار است پژوهش در آن صورت گیرد، بهبود ببخشیم. ( سکاران، ۱۳۸۶، ص۸۱)
از جمله کارکردهایی که کشورهای مختلف جهان، بعد از کسب تجربه طولانی در مبادلات بین الملل به آن رسیده اند آن است که باید با بهره گرفتن از یک سیستم پذیرفته شده جهانی، راهکاری را برای تبادلات اتخاذ کرد که میزان ریسک بازرگانان را کاهش داد که اطمینان یابند که کالای مطابق با درخواست خود را دریافت خواهند کرد و از طرف دیگر، حمایتهای قانونی و قضایی را در سطح بین الملل برای طرفین درگیر در دادوستد بین دو کشور، فراهم آورند.این دو عامل به عنوان متغیرهای مستقل در الگوی مفهومی مورد بررسی قرار گرفته اند.
هم چنین کارکردهایی برای روش های خرید بین الملل وجود دارد که این کارکردها بیشتر در اعتبارات اسنادی خود را نشان می دهد.کارکردهایی نظیر افزایش قدرت خرید و پایین بودن هزینه خرید از این طریق.
اما از سویی دیگر، در صورتی این کارکردها تحقق می یابند و نتیجه می دهند که هم بازرگانان با این رویه ها آشنایی داشته باشند و هم سازمانهای اصلی درگیر در این فرایند از این طریق، استقبال نمایند که همه این مولفه ها در قالب الگوی مفهومی مورد آزمون قرار گرفته اند.
در نهایت با گردآوری داده ها می توان به آزمون عوامل مذکور و تاثیر آنها در میزان تمایل واردکنندگان به استفاده از این روش پرداخت.
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱) مقدمه
کشف واقعیت و نیل به امکان پیش بینی، همواره موتور محرکه تحولات علمی بوده است. اینکه واقعیت چیست و چگونه باید آن را کشف کرد قرن هاست که مورد مجادله و بحث قرار گرفته است. تحقیق فرآیندی است که از طریق آن می توان درباره ناشناخته ها به جستجو پرداخت و نسبت به آنها شناخت لازم را کسب نمود. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها تحت عنوان روش شناسی یاد می شود.(خاکی , ۱۳۸۴)
در این فصل به بررسی روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش پرداخته می شود. این فصل شامل تشریح روش و طرح تحقیق، ابزار اندازهگیری، اعتبار و روایی پرسشنامه، تعریف جامعه آماری، تعیین نمونه و روش نمونهگیری، آزمونهای آماری مورد استفاده و نرمافزار آماری است که برای تجزیه و تحلیل دادهها به کار رفته است.
۳-۲) روش شناسی تحقیق
از نظر دستهبندی تحقیقات بر حسب هدف، میتوان این تحقیق را یک تحقیق کاربردی محسوب کرد، از آن جهت، این تحقیق از نوع کاربردی بهشمار میرود که واردکنندگان میتوانند پژوهشهایی را در حوزه روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا تعریف کنند. سپس از نتایج پژوهشها برای کاربرد در واردات کالا، استفاده نمایند. با دستیابی به اهداف، ملاحظه میشود که تحقیق میتواند دانش واردکنندگان نسبت به انواع روش های پرداخت در بیع بین المللی کالا را افزایش دهد و همچنین در انتخاب بهترین روش به آنها کمک نماید.
برای اینکه روش تحقیق متناسبی با اهداف و سوالات پژوهش اتخاذ شود، به مروری بر روشهای بهکار رفته توسط پژوهشهای پیشین پرداخته میشود. از جمله روشهای تحقیق که برای بررسی و شناسایی عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا در تحقیقات گذشته بهکار رفته، روش تحقیق توصیفی است.
همچنین برای سنجش اثر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته (بهعنوان مثال استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا) از روشهای توصیفی از نوع پیمایشی میتوان استفاده کرد. با پیمایش میتوان پاسخ های وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران را در مورد تأثیر عوامل مورد بررسی در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا گردآوری کرد.
تحقیقات دیگر نشان دادهاند که از روش مطالعات کتابخانهای و گردآوری دادههای ثانویه برای بررسی تمایل یک وارد کننده به استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی میتوان استفاده کرد و بنابراین روش تحقیق آنها بر حسب نحوه گردآوری دادهها از نوع مطالعه کتابخانهای به شمار میرود. (Sulivan&Abella,2006) هرچند این روش نتایج خوبی برای تحقیقاتی به همراه دارد که در آنها میتوان دادههای مربوط به عملکرد را به صورت دادههای ثانویه به دست آورد، ولی روش اعتبار اسنادی در ایران به دلیل تحریم ها رواج چندانی نداشته است به همین دلیل عملاً پژوهش از به کار گیری این روش تحقیق عاجز است و دادههای خود را به این طریق، گردآوری میکند که متغیر وابسته را به صورت جداگانه تعریف کرده و از طریق شناسایی عوامل موثر بر تمایل وارد کنندگان در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی موثرترین عامل را معرفی می کند. زیرا بنابر تحقیقاتی که زیر بنای تدوین الگو قرار گرفتهاند تعریفی از متغیر وابسته (استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا) بیان شده است که پاسخهای داده شده به پرسشنامه مشخص میکنند عوامل اثر گذار کدام هستند و مهمترین عامل موثر چه عاملی است؟
با توجه به شیوه جمع آوری دادهها(که در بالا توضیح داده شد) و رویکردی که در گردآوری دادهها بهکار رفته، میتوان گفت که این پژوهش از نوع توصیفی است. زیرا از نظر دستهبندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری دادهها (روش تحقیق) به جمع آوری شواهد واقعی در خصوص نوع پدیدهها میپردازد و شرایط موجود را توصیف میکند (سرمد و همکاران، ۱۳۸۶، ص ۸۲). به عبارت دیگر، با یک نگاه توصیفی، با پرسش در مورد عوامل موثر بر تمایل وارد کنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا، دادهها و اطلاعات مورد نظر این تحقیق جمع آوری شده است. تحقیقات توصیفی مشتمل بر چند نوع هستند که یکی از آنها روش پیمایشی است. از نظر دستهبندی تحقیقات توصیفی، این پژوهش از نوع پیمایشی بهشمار میرود، به دلیل اینکه وارد میدان فعالیت شده و پرسشهایی از واردکنندگان عضو اتاق بازرگانی، در قالب سنجش نظرات و ادراک ایشان از میزان اثر گذاری عوامل موثر بر تمایل وارد کنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی پرسیده می شود.
مسئلهای که پژوهش در جهت پاسخ به آن طرح شده، تمرکز بر بررسی عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا دارد. شناسایی این ارتباط، احتیاج به آن دارد که با دیدگاه توصیفی، پدیدهها بررسی شوند و ارتباط میان آنها آشکار شود، در اینجا محقق هیچگونه دستکاری در پدیدههای مورد بررسی ندارد و لذا از سایر انواع روشهای تحقیق آزمایشی و شبه آزمایشی استفاده نخواهد کرد. از این رو، با توجه به توضیحات بالا، کاربرد روش تحقیقی توصیفی در این تحقیق قابل توجیه است. توصیف عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا هدف اصلی این پژوهش است که با رویکرد پیمایشی(که یکی از انواع روش تحقیقی توصیفی است) قابل بررسی است. در مجموع، میتوان گفت که ازنظر نحوه گردآوری دادهها، این پژوهش، توصیفی- پیمایشی است و برای شناسایی عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا و همچنین شناسایی مهمترین عامل موثر، از طریق مطالعه میدانی و با حضور در میدان فعالیت وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی، مراحل نمودار (۱-۳) را بهصورت اجرایی طی میکند.
نمودار ۳-۱ ) مراحل اجرایی تحقیق
برای انجام مراحل تحقیق به شرح فوق، لازم است که هرکدام از مفاهیم بیان شده در فرضیات، بهصورت مشهودتری در فضای جامعه آماری، تعریف شوند تا پاسخ دهندگان (وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران) با توجه به شواهد موجود، به سوالات پرسشنامه پاسخ دهند. لذا تعریف متغیرهای تحقیق در اینجا ضروری است.
۳-۳) مدل مفهومی
مدل مفهومی تحقیق از پیوندهای درونی میان متغیرهایی که سرانجام در پویایی موقعیت مورد بررسی نقش دارند، گفت و گو می کند. پدید آوردن چنین مدل مفهومی به ما کمک می کند تا روابط خاصی را در نظر بگیریم و آنها را بیازماییم و درک خود را در زمینه پویاییهای موقعیتی که قرار است پژوهش در آن صورت گیرد، بهبود بخشیم (سکاران، ۱۳۸۶، ص ۸۱).
شکل ۳-۱: مدل مفهومی تحقیق
۳-۴) جامعه آماری[۳۱]
جامعه ای که این پژوهش به بررسی آن می پردازد، شامل وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران میباشد. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا می پردازد و سطح تحلیل آن، سطح افراد است. پاسخ دهندگان پرسشنامهی مورد نظر در این پژوهش، وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران هستند.
۳-۵) نمونه آماری تحقیق و روش نمونهگیری
در خصوص تعیین حجم نمونه، میتوان از چند روش استفاده کرد و حجم نمونه متناسب با تحقیق را به دست آورد. این روشها عبارتند از: به کارگیری تحقیقات مقدماتی، استفاده از تحقیقات پیشین و کسب شناخت از مشخصات واحدهای جامعه آماری. (سرمد و همکاران،۱۳۸۶،ص ۱۸۶-۱۸۸) استفاده از این روشها برای آن صورت میپذیرد که بتوان از میزان پراکندگی صفت اصلی تحقیق اطلاع حاصل کرد. در پژوهش حاضر، از یک تحقیق مقدماتی برای تعیین حجم نمونه تحقیق استفاده شد و یک برآورد اولیه از پراکندگی صفت اصلی تحقیق به عمل آمد. صفت اصلی در اینجا تمایل واردکنندگان به استفاده از روش اعتبار اسنادی است که در تحقیق مقدماتی میزان تمایل به استفاده از اعتبار اسنادی، حدود یازده درصد بیان شد. هم چنین در این تحقیق مقدماتی، میزان اطمینان به یافتههای تحقیق، سطح ۹۵ درصد در نظر گرفته شد. با توجه به پراکندگی صفت اصلی، هر قدر پراکندگی صفت در جامعه به میزان ۰٫۵ نزدیک تر باشد، حجم بیشتری لازم است تا انتخاب شوند. با توجه به آنکه این تحقیق، در نظر دارد که میزان خطای نمونهگیری، کمتر از پنج درصد باشد، از این رو مقدار d (سطح خطای نمونه گیری) برابر با ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد. به منظور دستیابی به حجم نمونه ای که بتواند بر اساس پراکندگی میزان صفت اصلی تحقیق (یا همان مقدار p) که برابر ۱۱ درصد است از فرمولی برای تعیین حجم نمونه استفاده شد که برآورد دقیقی از تعداد کل واردکنندگان وجود ندارد و به عبارت دیگر تعداد اعضای جامعه به اصطلاح، نامحدود است. منظور از نامحدود آن است که بیش از تعداد قابل شمارش باشند وگرنه از نظر تعداد، بیش از جامعه آماری ایرانیان نخواهد بود. از این رو با بهره گرفتن از فرمول تعیین حجم نمونه بر اساس جامعه آماری نامحدود و میزان اطمینان به یافته های تحقیق مقدماتی ( ) که برابر ۱٫۹۶ در نظر گرفته می شود، تعداد ۱۵۰ نفر از واردکنندگان به شرح زیر انتخاب گردید. ( استفاده از کلیه مراحل تعیین حجم نمونه بر اساس کتاب سرمد و همکاران، ۱۳۸۶، صفحات ۱۸۶ تا ۱۹۰ است)
هرگاه ساختار جمعیتی یک دست و منسجم باشد روش نمونه گیری مناسب با آن روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد.(خاکی،۱۳۸۷،ص ۲۷۴)
بررسی عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان تقریباً عمومی است و ارتباطی با مبالغ و نوع کالای وارداتی ندارد و از این نظر می توان ساختار جامعه تحقیق را یکدست قلمداد نمود. به همین دلیل نمونه آماری تحقیق با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب می گردد.
بنابراین، تعداد ۱۵۰ پرسشنامه بین واحدهای نمونه به صورت تصادفی توزیع گردید. با حضور در محل دفتر وارد کنندگان عضو اتاق با هرکدام از پاسخگویان صحبت به عمل آمد و در صورت وجود ابهام، برای آنان توضیحات کافی ارائه گردید. در مواردی نیز که دانش واردکنندکان پاسخدهنده، در زمینه روش اعتبار اسنادی کافی نبوده، موضوع برای ایشان تشریح گردید تا در صورت عدم وجود زبان مشترک، پاسخهایی نامربوط به پرسشنامه داده نشود. از این رو، میتوان گفت که تلاش کافی به خرج داده شد که پاسخهای معتبری به دست آید. فرایند گردآوری پرسشنامه ها به این صورت بود که محقق با پرسش از افراد، تلاش کرد که تعداد ۱۵۰ عدد را به صورت کامل پر کند از این رو
پرسشنامه های ناقص را در حین گردآوری اطلاعات کنار گذاشت و پس از اینکه تعداد مذکور گردآوری شد، پرسشگری را خاتمه داد.
۳-۶) روش جمع آوری داده ها
برای جمع آوری داده ها به ابزارهای گوناگونی نیاز است. هر یک از ابزارهایی که برای جمع آوری داده ها به کار می روند دارای مزایا و معایبی هم هستند که هنگام بکار گیری آنها باید به این مزایا و معایب و تاثیری که بر نتایج تحقیق می گذارند واقف بود و با رعایت نکات لازم، زمینه افزایش اعتبار تحقیق را فراهم آورد.