۲-۲-۱-۳-۶- مسئولیت حسن اجرای کار
در ماده ۱۸ شرایط عمومی پیمان آمده پیمانکار مسئولیت کامل حسن اجرای کار های موضوع پیمان را طبق اسناد و مدارک پیمان به عهده دارد، یعنی پیمانکار ملزم و متعهد است که عملیات موضوع قرارداد را به نحو احسنت و مطابق با قوانین و شرایط پیمان مورد توافق طرفین به انجام رساند.
۲-۲-۱-۳-۷- زمان اجرای کار و تحویل به موقع موضوع پیمان
مدت در متن قرارداد مشخص شده و برای کارفرما از اهمیت بسیاری برخوردار است، پیمانکار با مدیریت مناسب باید کار را در زمان مشخص شده تحویل گرفته و درزمان تعیین شده به مرحله اجرا درآورد.
مطابق بند الف ماده ۱۸ پیمانکار متعهد است که سازمان، روش اجرا و برنامه زمانی تفصیلی اجرای کار را طبق نظر مهندس مشاور بر اساس نقشه های موجود و برنامه زمانی کلی تهیه کند و ظرف مدت یک ماه از تاریخ مبادله پیمان، یا مدت دیگری که در اسناد و مدارک پیمان تعیین شده است، تسلیم مهندس مشاور نماید یا پس از اصلاح و تصویب کارفرما برای اجرا به پیمانکار ابلاغ شود، حتی در متن قرارداد پیمان نیز در صورت تأخیر در تحویل موضوع قرارداد برای پیمانکار جریمه در نظر گرفته شده.
۲-۲-۱-۳-۸- حفظ عملیات اجرایی در زمینه موضوع پیمان
بند الف ماده۲۱چنین مقرر میدارد: «پیمانکار از روز تحویل کارگاه تا روز تحویل موقت عملیات موضوع پیمان، مسئول حفظ و نگه داری کارهای انجام شده، مصالح، ماشین آلات و ابزار، زمینه ها راه ها، تأسیسات و بناهایی میباشد که زیر نظر و مراقبت او قرار دارد، و به همین منظور، اقدامات لازم را برای نگهداری و حفاظت آن ها در داخل کارگاه در مقابل عوامل جوی و طغیان آب رودخانه ها و سرقت و حریق و مانند این ها به عمل می آورد».
بهترین روش برای حفاظت از موضوع قرارداد، بیمه نمودن کارهای موضوع پیمان است، هرگاه پیمانکار در این مورد کوتاه نماید، کارفرما خود بیمه نمودن را بر عهده میگیرد و هزینه های حاصل از این کار را به همراه خسارت وارده و ۱۵ درصد به حساب بدهی پیمانکار را از مطالبات وی کسر می کند.
ماده ۹ شرایط عمومی پیمان حفاظت فنی و بهداشت کار را نیز جزء موارد حفاظت از کارهای انجام شده میداند.
۲-۲-۱-۳-۹- تعیین محدوده اجرای عملیات
با توجه به مفهوم بند ب ماده ۱۲ شرایط عمومی پیمان محدوده اجرای عملیات در واقع همان محلی است که پیمانکار تحت عنوان کارگاه در آن اقدام به اجرای موضوع قرارداد نموده و کلیه لوازم و تجهیزات مورد استفاده در زمینه اجرای کار را در آن قرار میدهد و پس از تکمیل موضوع مورد معامله آن را تحویل کارفرما میدهد.
اگر در زمان آغاز عملیات و پیش از آن پیمانکار طبق نقشه ها و تعهدات مشخص شده عمل ننماید، یقیناَ آنچه تحویل میگردد مورد خواسته کارفرما نخواهد بود، پس کارفرما موظف است قبل از شروع عملیات همه ی نقشه ها را مطالعه نماید و در صورت بروز اختلاف مراتب را به مهندس مشاور و کارفرما گزارش دهد تا موضوع صورت مجلس شود، در غیر این صورت اگر در زمان انجام عملیات متوجه ایرادی گردد دیگر هیچ گونه اعتراضی پذیرفته شده نیست.
پیمانکار نمی تواند و نباید در محدوده ملکی که کارفرما در اختیار او جهت اجرای قرارداد تحویل داده عملیاتی غیر از موارد تعیین شده در نقشه ها انجام دهد، در غیر این صورت کارفرما یا هر شخص ثالثی که ملک او از طریق کارفرما در اختیار پیمانکار قرار داده شده میتوانند درخواست اخذ خسارت و توقیف نمایند.
۲-۲-۱-۳-۱۰- مرغوب و کافی بودن مصالح مورد استفاده
با بررسی جزء ۲ بند ب ماده۲۰ شرایط عمومی پیمان، در مورد قراردادهای پیمان و طرح های عمرانی بسیار بزرگ است، چنین نتیجه گیری می شود که در صورت عدم استفاده مصالح مرغوب در اجرای طرح، ممکن است طرح مذکور در آینده دچار نقصان شود یا منهدم گردد، پس پیمانکار باید تحقیقات لازم را با توجه به محیط اجرای طرح انجام داده و مصصالح خوب را شناسایی نماید، سپس نتیجه را به مهندس مشاور و کارفرما اعلام نماید، در صورت موافقت مهندس مشاور و کارفرما، پیمانکار میتواند از آن مصالح استفاده نماید، همچنین مصالح و تجهیزات به کار رفته در طرح باید به صورت کافی و کامل به کار رفته باشد.
۲-۲-۱-۳-۱۱- معارض نداشتن کارگاه
چون محل انجام کار و استقرار مصالح و تجهیزات موضوع پیمان، کارگاه است، اصولاَ زمین و به طور کلی کارگاه نباید دارای معارض باشد. منظور از معارض این است که اشخاص ثالث نسبت به محل کارگاه ممکن است از حیث داشتن حق یا حقوقی از قبیل مالکیت، اجاره، ارتفاق، انتفاع و مانند این ها ادعایی داشته باشد. در صورتی که کارگاه معارض داشته باشد و موضوع پیمان بدون اعتناء به ادعای معارض یا معارضین پایان یابد، میتواند اساس طرح عمرانی را در معرض خطرات آتی قرار دهد، به نحوی که شاید خسارت و ضررهای جبران ناپذیری بار آورد. یا ممکن است در حین اجرای موضوع پیمان، عملیات آن را متوقف سازد. (اسماعیلی هریسی،۱۳۹۱،ص۳۹)
در بند الف ماده ۲۸ شرایط عمومی پیمان چنین بیان گردیده: «ارفرما متعهد است که کارگاه را بی عوض و بدون معارض تحویل پیمانکار دهد.»
۲-۲-۱-۳-۱۲- عناصر پیمان
عناصر پیمان منظور مواردی است که با رعایت آن قرارداد پیمان شکل حقوقی میگیرد، در زیر به بیان هریک می پردازیم.
۲-۲-۱-۳-۱۲-۱- موافقتنامه
موافقتنامه از دو کلمه موافقت و نامه تشکیل شده است، موافقت به معنای تمکین، اجازه، تنفیذ و مانند این ها را گفته می شود. (جعفری لنگرودی ،۱۳۸۸،شماره۱۳۵۹۲) و نامه به معنای نوشته است، موافقتنامه میتواند سندی از توافق دو اراده باشد، بر سر یک موضوع واحد است، در اینجا یکی از ابزارهای اصلی جهت انجام پیمان است، و توافق اراده کارفرما و پیمانکار را نشان میدهد.
موافقتنامه بیانگر اراده و قصد و عزم طرفین پیمان است و به عبارت دیگر سایر بخشهای پیمان تابع موافقتنامه و فرع بر آن است، برای اینکه تراضی نفوذ حقوقی پیدا کند باید اراده طرفین، سالم و مبتنی بر رضای کامل باشد. این امر نشان میدهد که اراده طرفین چه اهمیت ویژه ای در انعقاد پیمان دارد. (اسماعیلی هریسی،۱۳۸۸،ص۱۷)
متن موافقتنامه مطابق ماده ۲ قانون شرایط عمومی و خصوصی پیمان خلاصه مختصری از پیمان است، اهمیت موافقتنامه زمانی معلوم و مشخص میگردد در ماده فوق الذکر می بینیم در صورت وجود دوگانگی بین اسناد و مدارک پیمان، موافقتنامه بر سایر اسناد اولویت دارد، موافقتنامه از این حیث که کلیه اطلاعات اصلی مربوط به پیمان از قبیل مدت، طرفین، مبلغ، نام و امضای طرفین در آن قید شده دارای اهمیت بالایی است.
۲-۲-۱-۳-۱۲-۲- تفکیک ناپذیری اسناد و مدارک