فهرست مطالب  
چکیده 1
فصل اول : کلیات
1-1- مقدمه 3
2-1- بیان مسئله 3
3-1- ضرورت تحقیق. 4
4-1- اهداف تحقیق. 6
1-4-1- هدف اصلی تحقیق. 6
2-4-1- اهداف فرعی اول. 6
3-4-1- اهداف فرعی دوم 6
5-1- سوالات تحقیق. 6
1-5-1- سوال اصلی. 6
2-5-1- سوالات فرعی اول. 6
3-5-1- سوالات فرعی دوم 7
6-1- فرضیات تحقیق. 7
1-6-1- فرضیه اصلی تحقیق. 7
2-6-1- فرضیه های فرعی اول. 7
3-6-1- فرضیه فرعی دوم 8
7-1- قلمرو موضوع زمانی و مکانی تحقیق. 8
1-7-1- قلمرو موضوعی تحقیق. 8
2-7-1- قلمرو زمانی تحقیق. 8
3-7-1- قلمرومکانی تحقیق. 8
8-1- تعاریف متغیرهای تحقیق. 8
1-8-1- متغیر وابسته 8
2-8-1- متغیر مستقل. 9
1-2-8-1- موظف بودن مدیر عامل. 9
2-2-8-1- درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی. 9
3-2-8-1- تمرکز مالکیت 10
4-2-8-1- درصد هیات مدیره موظف 10
5-2-8-1- مالکیت نهادی. 10
6-2-8-1- درصد اعضای غیر موظف هیأت مدیره 10
9-1- مدل تحقیق. 11
10-1- روش تجزیه و تحلیل. 11
فصل دوم : ادبیات تحقیق
مقدمه 13
1-2- مبانی نظری. 13
1-1-2- حاکمیت (راهبری) شرکتی. 16
2-1-2- چارچوب نظری حاکمیت شرکتی. 17
3-1-2- تئوری نمایندگی. 17
4-1-2- تئوری هزینه معاملات 18
5-1-2- تئوری ذینفعان. 20
6-1-2- حاکمیت شرکتی در ایران. 22
7-1-2- نقش هیات مدیره در حاکمیت شرکتی. 24
8-1-2- دوگانگی وظیفه مدیر عامل. 26
9-1-2- تمرکز مالکیت 28
10-1-2- مالکیت مدیریتی. 30
11-1-2- نقش مدیران غیرموظف (غیر اجرایی) در حاکمیت شرکتی. 30
12-1-2- نقش سرمایه گذاران نهادی در نظام راهبری. 34
13-1-2- بیش اطمینانی مدیریت 37
14-1-2- بررسی ارتباط بیش اطمینانی با سیاست های تقسیم سود 39
2-2- پیشینه ی تحقیق. 41
1-2-2- پیشینه ی تحقیق در خارج. 41
2-2-2- پیشینه ی تحقیق در ایران. 44
فصل سوم :روش تحقیق
مقدمه 49
1-3- روش تحقیق. 49
2-3- متغیر های تحقیق. 50
1-2-3- متغیر وابسته 50
1-1-2-3- بیش اطمینانی. 50
2-2-3- متغیر مستقل. 50
1-2-2-3- موظف بودن مدیر عامل. 50
2-2-2-3- درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی. 51
3-2-2-3- تمرکز مالکیت 51
4-2-2-3- درصد هیات مدیره موظف 51
5-2-2-3- مالکیت نهادی. 52
6-2-2-3- درصد اعضای غیر موظف هیأت مدیره 52
3-3- روش گردآوری اطلاعات 52
4-3- جامعه آماری. 52
5-3- نمونه آماری. 53
6-3- هدف تحقیق. 54
7-3- فرضیه های تحقیق. 54
1-1-7-3- فرضیه های فرعی اول. 54
2-1-7-3- فرضیه فرعی دوم 54
8-3- مدل تحقیق. 55
9-3- روش تجزیه و تحلیل. 55
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادها
مقدمه 57
1-4- آمار توصیفی. 58
2-4- مدل رگرسیون لجستیک. 59
3-4- تجزیه و تحلیل فرضیات 61
4-4- خلاصه نتایج. 68
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
مقدمه 73
1-5- نتیجه گیری. 73
2-5- پیشنهادات مبتنی بر فرضیات تحقیق. 84
3-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 85
منابع. 86
 
 
 
فهرست جداول
جدول 1-3- نحوه محاسبه شرکت های نمونه 54
جدول 4-1 آمار توصیفی متغیرها بر اساس مدل OVER 58
ادامه جدول 4-1 آمار توصیفی متغیرها بر اساس مدل CAPEX 59
جدول 4-2  نتایج برآورد مدل رگرسیون لوجستیک فرضیه اصلی اول. 64
جدول 4-3  نتایج برآورد مدل رگرسیون لوجستیک فرضیه اصلی دوم 68
جدول 4-4-نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش 70
 
 

چکیده
 

در ادبیات مالی مدیر بیش اطمینان مدیری است که به صورت سیستم آینده که بازده های آینده ی پروژه های شرکت را بیش برآورد می کند. چنین مدیری به صورت سیستم آینده احتمال و اثر رویدادهای مطلوب روی جریانات نقدی شرکت را بیش برآورد کرده و احتمال و اثر رویدادهای نا مطلوب را کم تخمین می زند. هدف این تحقیق، بررسی تاثیر ارکان کنترلی شرکت بر بیش اطمینانی مدیریت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال های 1387 تا 1392 می باشد. نتایج تحقیق نشان داد، در سطح خطای 5 درصد ضریب رگرسیونی تمرکز مالکیت بر بیش اطمینانی با مدل CAPEX برابر با (1.96)، و ضریب رگرسیونی موظف بودن مدیرعامل بر بیش اطمینانی مدیریت براساس مدل OVER برابر با (0.535) و ضریب رگرسیونی تمرکز مالکیت بر  بیش اطمینانی مدیریت براساس مدل OVER برابر با (1.769) می باشد که نشان می دهد، ارتباط مثبتی بین آنها و متغیرهای تحقیق وجود دارد. از طرف دیگر بین درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی با بیش اطمینانی مبتنی بر مدل CAPEX براساس ضریب (0.811-) ارتباط منفی و معناداری بین آنها وجود دارد. همچنین بین درصد اعضای هیئت مدیره ی غیر موظف با بیش اطمینانی مبتنی بر مدل CAPEX و مدل OVER به ترتیب برابر با (1.399-) و (1.128-) ارتباط منفی و معناداری وجود دارد.
 
کلید واژه : حاکمیت شرکتی، بیش اطمینانی مدیریتی

فصل اول
 

کلیات
 

1-1- مقدمه
 

بسیاری از محققین ورشکستگی شرکت­های بزرگ را ناشی از ضعیف بودن حاکمیت شرکتی در آن­ها می­دانستند. یکی از بهترین مکانیزم­های حاکمیت شرکتی برای کاهش تضاد منافع بین مدیران و مالکان استفاده از خدمات حسابرسان مستقل با کیفیت است. حاکمیت شرکتی در برگیرنده مجموعه روابط بین سهامداران، مدیران، حسابرسان و سایر افراد ذی­نفع است که متضمن برقراری نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران جزء و اجرای صحیح مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفاده احتمالی استدر این فصل ابتدا بیان مسئله و ضرورت تحقیق ارائه می شود و ادامه فرضیات سوالات و اهداف تحقیق ارائه می گردد و در نهایت هم تعاریف متغیرهای تحقیق و روش تجزیه و تحلیل داده ارائه می گردد.

2-1- بیان مسئله
 

بیش اطمینانی یا اعتماد به نفس بیش از حد، یکی از مهمترین مفاهیم مالی مدرن است که هم در تئوری های مالی و هم روانشنانسی جایگاه ویژه ای دارد. بیش اطمینانی سبب می شود انسان دانش و مهارت خود را بیش از حد و ریسک ها را کمتر از حد تخمین زده، احساس کند روی مسائل و رویدادها کنترل دارد، در حالیکه ممکن است در واقع این گونه نباشد. (فلاح شمس لیاستانی و همکاران، 1389). بیش اطمینانی یک از مهمترین یافته های علم روانشناسی در حوزه قضاوت و تصمیم گیری است. پژوهشگران دریافتند که افراد قابلیت هایشان را در خوب انجام دادن وظایفشان، بیش از اندازه برآورد کرده و این تخمین بیش از اندازه، با اهمیتی که آن وظایف برای شخص دارد، افزایش می یابد. همچنین، روانشناسان به این نتیجه رسیدند که افراد در هنگام تصمیم گیری و قضاوت به اطلاعات برجسته وزن بیشتری می دهند. افراد در مورد اخباری که به نظرشان درست می آید، بدون توجه به موثق بودن، منبع، اطمینان کرده و بر اساس آن، به نتیجه گیری های با اطمینانی اقدام می کنند. آن ها به اطلاع آینده که با باورهای موجودشان سازگار است، وزن بیشتری می دهند و به اطلاع آینده می بالند که باورهایشان را حمایت می کند و اطلاع آینده ای را که با باورهایشان همخوانی ندارد، از بین می برند. (جهانخانی و همکاران، 1388: 123-105). در ادبیات مالی مدیر بیش اطمینان مدیری است که به صورت سیستم آینده که بازده های آینده ی پروژه های شرکت را بیش برآورد می کند. چنین مدیری به صورت سیستم آینده احتمال و اثر رویدادهای مطلوب روی جریانات نقدی شرکت را بیش برآورد کرده و احتمال و اثر رویدادهای نا مطلوب را کم تخمین می زند. (هیتون[1]، 2002؛ مالمندیر و تیت[2]، 2005).  بررسی آثار بیش اطمینانی مدیران بر رویه های شرکت، شامل رویه های حسابداری مهم است. بیش اطمینانی می تواند منجر به اتخاذ تصمیم آینده ی نادرست شده و با تحریف از سیاست های مناسب سرمایه گذاری، تامین مالی یا حسابداری، هزینه های گزافی بر شرکت تحمیل کند. اما بیش اطمینانی مدیریت می تواند در برخی شرایط منافعی داشته باشد. برای مثال، انگیزش مدیران بیش اطمینان برای پذیرش ریسک، کم هزینه تر از سایر مدیران است. مدیران بیش اطمینان بازده های آینده ی ناشی از پروژه های سرمایه گذاری شرکت را بیشتر برآورد می کنند. لذا ممکن است شناسایی زیان را به تاخیر انداخته و برآوردهای خوش بینانه در تعیین ارزش دارایی های جاری یا بلند مدت داشته باشند. با توجه به توضیحات داده شده، در این تحقیق به دنبال بررسی تاثیر ارکان کنترلی شرکت بر بیش اطمینانی مدیریت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشیم.

3-1- ضرورت تحقیق
 

تا دهه (1980) تعارض نمایندگی بین سهامداران و مدیران موضوع اصلی در ادبیات حاکمیت شرکتی بود. به طور کلی این موضوع مورد قبول همگان بود که تمرکز مالکیت موجب کاهش مسایل نمایندگی می­شود و این خود موجب بهبود عملکرد شرکت خواهد شد (شلیفر و ویشنی[3]، 1997: 737-83). محققین این عامل را این طور توجیه می­کردند که افزایش تمرکز مالکیت موجب خواهد شد تا سرمایه ­گذاران بزرگ وارد ساختار مالکیت شرکت­ها شوند. این سرمایه ­گذاران انگیزه و قدرت کافی برای نظارت مدیران دارند، نظارت آنان موجب خواهد شد تا مدیران در جهت اهداف بلندمدت شرکت گام بردارند. (همان منبع). رسوایی­های انرون و ولدکام در سال (2002) موجب شد تا تحقیقات زیادی در زمینه حاکمیت شرکتی انجام شود. بسیاری از محققین یافته­اند که ساختار حاکمیت شرکتی مناسب بر عملکرد شرکت و ارزش بازار آن تاثیر مثبت دارد (گامپرز و دیگران[4]، 2003: 107-155). حاکمیت شرکتی در برگیرنده مجموعه روابط بین سهامداران، مدیران، حسابرسان و سایر افراد ذی­نفع است که متضمن برقراری نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران جزء و اجرای صحیح مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفاده احتمالی است. ماگ[5] (1998: 65-98) به این نتیجه رسید که استفاده سرمایه ­گذاران نهادی از توانایی­هایشان برای نظارت بر مدیریت تابعی از میزان سرمایه­گذای آن­ها است. هر چه میزان سطح مالکیت نهادی بیشتر باشد، نظارت بر مدیریت بهتر انجام می­شود و این یک ارتباط مستقیم است، در نتیجه موجب بهبود عملکرد و ارزش شرکت می­شود. شرکت­ها معتقدند که حاکمیت شرکتی مناسب، مدیریت و کنترل اثربخش واحدهای تجاری را تسهیل می­ کند و از اینرو قادر به ارائه بازده بهینه برای کلیه دی­نفعان می­باشند. تحقیقات انجام شده در زمینه حاکمیت شرکتی (مولر و اسپیتز[6]، 2006: 2-18) بر مبنای تئوری نمایندگی است و بر مساله تضاد منافع تمرکز می­ کند. تضاد منافع زمانی پیش می­آید که منافع مدیران و مالکان در یک راستا نباشند. تئوری نمایندگی بیان می­دارد، شرکت­های با داشتن ساختار حاکمیت شرکتی بهتر، دارای عملکرد بهتر و ارزش بالاتری هستند و این امر را ناشی از پایین بودن هزینه­ های نمایندگی می­داند. تئوری نمایندگی هم­چنین بیان می­دارد که شرکت­ها زمانی بهتر اداره و نظارت می­شوند که دارای تمرکز مالکیت باشند، زیرا سهامداران عمده دارای انگیزه و توانایی کافی برای نظارت مدیر و افزایش کارایی شرکت هستند (جاستین و دیگران[7]، 2009). هم­چنین انتظار می­رود که اگر مدیرعامل و رییس هیات مدیره یکی باشد، این ساختار به مدیرعامل اجازه می­دهد تا اطلاعات در دسترس سایر اعضای هیات مدیره را به طور موثری کنترل کند و بنابراین ممکن است از نظارت موثر جلوگیری به عمل آورد (جنسن[8]، 1986: 329-423). بروان و کایلر[9] (2006)،  دیتمار و اسمیث[10] (2007) در تحقیقات انجام شده خود نشان دادند، شرکت­های با داشتن مکانیزم­های حاکمیت شرکتی بهتر دارای عملکرد بهتر و ارزش بازار بالاتری هستند.

4-1- اهداف تحقیق
 

1-4-1- هدف اصلی تحقیق