26 شهریور 93

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

چکیده

 

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و انتخاب رشته ورزشی در ورزشکاران حرفه ای استان قزوین بود. تعداد 150 ورزشکار مرد از شش رشته ورزشی مختلف (سه رشته تیمی شامل ورزشکاران رشته های فوتبال، والیبال و بسکتبال و سه رشته انفرادی شامل ورزشکاران رشته های کشتی، تکواندو و کنگ فو) به عنوان نمونه و بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند. جهت دستیابی به هدف مورد نظر از پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPI) که به طور همزمان دو ویژگی «برونگرایی – درون گرایی» و «روان رنجوری – ثبات عاطفی» را اندازه گیری می‌کند، استفاده گردید. بمنظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه متغیر های گروه های مورد پژوهش و آزمون t مستقل برای مقایسه میانگین‌های دو گروه تیمی و انفرادی و از آزمون تعقیبی نیومن کلز برای مقایسه و بررسی دو به دو رشته های ورزشی استفاده شد. داده‌ها پس از گردآوری در محیط SPSS در سطح معنی داری ( 5/0 ≥ p)پردازش شد. یافته ها نشان دادند که بین رشته های مختلف ورزشی و ویژگی های شخصیتی برونگرایی-درون گرایی، تنها در دو رشته بسکتبال و کنگ فو تفاوت معنی داری مشاهده شد و بقیه رشته های ورزشی تفاوت معنی داری با هم نداشتند. (5/0 ≥ p ) همچنین در بررسی ویژگی های شخصیتی در دو گروه از رشته های تیمی و انفرادی تفاوت معنی داری در ویژگی برونگرایی – درون گرایی مشاهده نشد    ( 18/0 ≥ p). ولی در ویژگی روان رنجوری و ثبات شخصیت تفاوت معنی داری وجود داشت. (03/0 ≥ p) بطوری که ورزشکاران رشته های انفرادی با ثبات تر از ورزشکاران رشته های تیمی بودند. بر این اساس می‌توان گفت بین ویژگی های شخصیتی و نوع رشته های انتخابی ورزشی در برخی از متغیر های روان شناختی رابطه وجود دارد، اما برای رسیدن به حکم قطعی و کلی به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

 

 
واژه‌های کلیدی: ویژگی های شخصیتی، رشته ورزشی، ورزشکاران حرفه ای
 

 

 فهرست مطالب                                                                                                          صفحه
 

فصل اول : کلیات پژوهش
 

1-1- مقدمه  1
 

1-2- بیان مسئله.3
 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق .6
 

1-4- اهداف تحقیق.7
 

1-5- فرضیات تحقیق8
 

1-6- متغییر های تحقیق8

 

1-7- قلمرو پژوهش8
 

1-8- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها.9
 

1-8-1- تعاریف مفهومی.9

 

1-8-2- تعاریف عملیاتی.10

 

 

 

فصل دوم : پیشینه نظری پژوهش

 

 

 

2-1- مبانی نظری تحقیق.11

 

2-1- 1-شخصیت11

 

2-1-1-1- اساس شخصیت.14

 

2-1-1-2 مبنای زیستی شخصیت 15

 

2-1-2- عوامل اجتماعی شخصیت  18        2-1-2-1مراحل رشد جنسی 19

 

2-1-2-2- همانند سازی19

 

2-1-3- دیدگاه فروید20

 

2-1-4- نظریه بقراط21

 

2-1-5- مراحل رشد روانی جنسی شخصیت. 22

 

 

 

2-1-6- سنجش شخصیت 24

 

2-1-6-1- روش‌های روان سنجی24

 

2-1-6-2- پرسشنامه‌ها 24

 

2-1-6-3- آزمودنی‌های عینی شخصیت.25

 

2-1-6-4-  مشاهده. 26

 

2-1-6-5- مصاحبه.26

 

2-1-6-6- روش‌های فرافکن27

 

2-1-6-7- آزمون رورشاخ27

 

2-1-6-8- آزمون اندریافت موضوع28

 

2-1-6-9- آزمون تداعی کلمات یونگ.28

 

2-1-6-10-روش‌های بالینی29

 

2-1-7- اختلالات شخصیتی 29

 

2-1-8- تفاوت درون‌گراها و برونگراها 31

 

2-1-8-1- فواید و مضرات برونگرایی .31

 

2-1-8-2- فواید و مضرات درون گرایی32

 

 

 

2-2– نظریه های شخصیت.33

 

2-2-1- نظریه آیزنک 33

 

2-2-2- تیپ‌های روان شناختی یونگ37

 

2-2-3- نظریه روانکاوی38

 

2-2-4- نظریه اریک اریکسون 39

 

2-2-5- نظریه انسان گرایی کارل راجرز. 39

 

2-2-6- نظریه رفتارگرایی بی. اف. اسکینر.39

 

2-2-7- رویکرد یادگیری اجتماعی40

 

2-2-8- نظریه پنج عامل شخصیت.43

 

2-2-9- ارزیابی نظریه ویژگی های شخصیت43

 

 

 

2-3- پیشینه تحقیق .44

 

2-3-1- تحقیقات داخلی44

 

2-3-2- تحقیقات خارجی 46

 

2-4- جمع بندی 50

 

فصل سوم : روش پژوهش

 

 

 

 

 

3-1- روش تحقیق .52

 

3-2- جامعه، نمونه آماریو روش نمونه گیری 52

 

3-3- متغیر های پژوهش 52

 

3-4- ابزار تحقیق .53

 

3-5- روند اجرا و نحوه گردآوری داده ها .53

 

3-6- روش آماری .54

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

 

 

 

4-1- یافته های توصیفی .55

 

4-2- یافته های استنباطی 61

 

 

 

 

 

 

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

 

 

 

 

5-1- خلاصه تحقیق   .68

 

5-2- نتیجه گیری نهایی73

 

 

 

5-3- محدودیت‌های پژوهش.74
 

5-3-1- محدودیت‌های کنترل شده .74

 

5-3-2- محدودیت‌های غیرقابل کنترل 74

 

5-4- پیشنهاد های کاربردی .74

 

5-5- پیشنهاد های پژوهشی .75

 

 

 

منابع .76

 

پیوست‌ها 85

 

فهرست جدول‌ها

 

جدول 1-4 فراوانی ویژگی های شخصیتی در رشته های مختلف ورزشی     54

 

 

 

جدول 2-4 درصد جامعه آماری شخصیت درو نگرا و برونگرا مربوط به ورزش فوتبال 55

 

جدول 3-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش فوتبال .55

 

جدول 4-4 درصد جامعه آماری شخصیت درون‌گرا و برونگرا مربوط به ورزش والیبال 55

 

جدول 5-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش والیبال .56

 

جدول 6-4 درصد جامعه آماری شخصیت درون‌گرا و برونگرا مربوط به ورزش بسکتبال 56

 

جدول 7-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش بسکتبال .56

 

جدول 8-4 درصد جامعه آماری شخصیت درون‌گرا و برونگرا مربوط به ورزش کشتی .57

 

جدول 9-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش کشتی 57

 

جدول 10-4 درصد جامعه آماری شخصیت درو نگرا و برونگرا مربوط به ورزش تکواندو 57

 

جدول 11-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش تکواندو .58

 

جدول 12-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش کنگ فو .58

 

جدول 13-4 درصد جامعه آماری شخصیت درو نگرا و برونگرا مربوط به ورزش‌های تیمی 58

 

جدول 14-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش‌های تیمی .59

 

جدول 15-4 درصد جامعه آماری شخصیت درون‌گرا و برونگرا مربوط به ورزش‌های فردی .59

 

جدول 16-4 درصد جامعه آماری شخصیت با ثبات و بی ثبات مربوط به ورزش‌های فردی 59

 

جدول 17-4: آزمون همگنی واریانس‌ها (لوین) .60

 

جدول 18-4: تحلیل واریانس متغیرهای پژوهش برای رشته های ورزشی 61

 

جدول 19-4: آزمون نیومن کلز درون گرایی .62

 

جدول 20-4: آزمون نیومن کلز روان نژندی .63

 

جدول 21-4: جدول توافقی برای درون گرایی رشته های ورزشی .63

 

جدول 22-4: جدول توافقی برای روان نژندی رشته های ورزشی .64

 

جدول 23-4: میانگین و انحراف معیار متغیرها برای دو گروه تیمی و انفرادی 65

 

جدول 24-4: آزمون تساوی میانگین‌ها 65

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

شکل 1-2 ابعاد شخصیتی روان رنجوری و برونگرایی .34

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 فصل اول

 

 

 

          طرح پژوهشی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1-  مقدمه

 

امروزه با پیشرفت علوم زیستی و روانشناسی کاملاً مشخص شده که موجودی به نام انسان مجموعه ای است از ویژگی‌ها[1]ی جسمانی و مشخصه های روانی که مطلقاً از یکدیگر قابل تفکیک نیستند. تغییرات بدن انسان مساوی است با تغییرات روح و دگرگونی روح با دگرگونی بدن برابر است. بدن انسان همیشه به صورت یک کل واحد عمل می‌کند، نه به صورت یکسری بخش‌های جد از هم. ذهن و بدن از هم جدا نیستند و تقریباً هیچ پدیده ای وجود ندارد که تأثیرات آن تنها جسمی یا روانی باشد. نه ذهن از عناصر و استعدادهای مستقل تشکیل شده است و نه جسم از بخش‌های متفاوت به وجود آمده است. تغییر در هر بخش آن می‌تواند بر کل بدن اثر بگذارد (فرخی،1385). انسان قرن حاضر بر اساس پیش بینی‌های معتبر، تغییرات زیادی در زندگی و کار خود خواهد داشت، به این ترتیب بهتراست تا هر کس بر اساس تمایلات و خلق و خوی خود راهی را انتخاب کند تا دچار سردرگمی و تشویش خاطر نشود. به دلیل شناخت ناقص و محدودمان از خود معمولاً در انتخاب رشته‌ ورزشی، در انتخاب شغل، در عشق و ازدواج و در حقیقت در تمام مواردی که انسان می‌خواهد درباره‌ی موضوعی مهم در ارتباط با آینده‌اش اخذ تصمیم کند، دچار اشکال می‌شود. روانشناسان حرفه ای به کرات با مردمانی مواجه می‌شوند که انتخاب نادرست انجام داده‌اند، هر چند که در نظر افرادی که از خارج به موضوع نگاه می‌کنند، اشتباه بودن انتخاب کاملاً واضح و آشکار است، اما این اشتباه همواره به علت داشتن تصویر از خود، یعنی قصور شخص در اینکه خود را به درستی بشناسد، تکرار شده است (آبرنگ[2] و ویلسون[3]،1369). بدون شک یکی از مباحث اصلی و بنیادی علم روانشناسی ویژگی‌های شخصیتی می‌باشد. از آنجایی که این ویژگی‌ها زیربنای نظام رفتاری افراد را تشکیل می‌دهند، پرداختن به این مقوله می‌تواند جنبه های خاصی از عملکرد[4]  افراد را در زمینه های مختلف روشن سازد (کریمی ، 1375). از سویی دیگر، هم سازی یکی از متمایزترین جنبه‌های حیات معنوی هر فرد، شخصیت او می‌باشد. شخصیت هر فرد همان الگوی کلی یا ساختمان بدنی، رفتار، علایق، استعدادها، توانایی، گرایش‌ها و صفات دیگر او است. به این ترتیب می‌توان گفت که منظور از شخصیت، مجموعه یا کل خصوصیات و صفات فرد است(زارع،1390)

 

بنا بر این رفتارها، خصوصیات شخصی و فردی و نیز انگیزه های انسانی پیچیده تر و درک آنها مشکل‌تر می‌شود. به همین منظور شناخت ویژگی‌ها و خصوصیات انسان‌ها، چگونگی شکل گیری و علت‌های رفتاری و چگونگی بر انگیخته شدن انسان‌ها از جمله مباحث جدی روانشناسی مدیریت است و به واسطه نقش و اهمیتی که دارد علم مدیریت به طور اعم و مدیریت رفتار سازمان به طور اخص، به مطالعه و بررسی پدیده های رفتاری پرداخته است و تا حدودی توانسته است رفتار های انسانی را در سازمان‌ها درک، پیشگویی و پیش بینی نماید (شعبانی بهار،1383).

 

برخی معتقدند که ویژگی های ذهنی و هیجانی دست کم نیمی از عملکرد بالقوه هر ورزشکاری را می‌سازد اما هاجز[5] معتقد است که ارزش آنها بسیار بیشتر از این است (هاجز :ترجمه صنعتی منفرد،1386). هامر[6] (به نقل از؛ گودرزی و احمدی،1380) اظهار می‌دارد برای نیل به نقطه اوج اجرای مهارت‌ها، آمادگی روانی بسیار مهم‌تر از آمادگی جسمانی است. جونز[7] معتقد است که در فعالیت‌های ورزشی سطح بالا (لااقل در بسیاری از ورزش‌ها) از لحاظ سطح مهارت تفاوت چندانی بین شرکت کنندگان وجود ندارد. بدین ترتیب اغلب مهارت‌های روان شناختی است که برنده را از بازنده متمایز می‌سازد.

 

یکی دیگر از مباحث مهم در علم مدیریت ورزش توجه به استعداد یابی[8] ورزشی است. استعداد یابی موضوعی است که در دنیای ورزش اهمیت ویژه ای دارد. شناسایی عوامل موفقیت راه را برای رسیدن به قله افتخار هموار می‌کند. این که مشخص شود چه ویژگی‌هایی ورزشکاران معمولی را از ورزشکاران نخبه متمایز می‌سازد کاری بس دشوار است که موضوع پرداختن به استعداد یابی را دشوار ساخته است. استعداد یابی ورزشی، از نظر دانشمندان علوم ورزشی، راهی منطقی، کوتاه و مقرون به صرفه برای حضور موفقیت آمیز ورزشکاران در صحنه های بین‌المللی است. این فرآیند نیازمند شناسایی و انتخاب افراد با استعدادی است که شرایط لازم جسمانی، مهارتی و رفتاری برای موفقیت در ورزش خاص را داشته باشند (محمدی،1392). بنابراین هدف اصلی استعداد یابی، شناسایی و انتخاب ورزشکارانی است که بیشترین توانایی را برای رشته ورزشی خاص دارند. این گونه استعداد یابی می‌تواند بر اساس ویژگی های منحصر به فرد شخصیتی صورت پذیرد

 

 

 

بر این اساس مدیران و مربیان ورزشی با توجه به بررسی و تعیین شخصیت ورزشکاران حرفه‌ای، می‌توانند جهت هدایت ورزشی افراد مستعد در آغاز انتخاب رشته ورزشی و آموزش بهتر آنها در رشته های مختلف ورزشی اعم از انفرادی یا گروهی، با بهره گرفتن از اطلاعات به دست آمده از ویژگی های شخصیتی، آنها را یاری نمایند. مربیان باتجربه معمولاً معیارهای ذهنی خاصی برای شناخت استعدادها دارند. به نظر آنان ورزشکاری هماهنگ‌تر، وسیع‌تر یا قوی‌تر از بقیه است که دارای ویژگی‌های (توانایی‌های جسمانی، روانی، حرکتی) مناسب‌تری از دیگران باشد تحقیق حاضر می‌تواند به عنوان مبنایی برای مدیران و مربیان ورزشی در انتخاب ورزشکاران حرفه ای از مرحله مقدماتی حضورشان در عرصه ورزش و تربیت بدنی جهت هدایت ورزشی افراد مورد استفاده قرار گیرد.

 

 

 

1-2- بیان مسئله:

 

 

 

در مطالعه انتخاب رشته ورزشی افراد عوامل موثر بر آن را مورد توجه قرار می‌دهیم. در همین رابطه ویژگی های شخصیتی از مواردی است که باید به مطالعه آن بپردازیم و از آنجا که این ویژگی‌ها یکی از اثر گذار تر ین عوامل در فعالیت‌های ورزشی است، تحقیقات زیادی در مورد آن انجام شده است و نظرات گوناگونی بدست آمده است که هیچ یک نتوانسته است پاسخگوی کلیه مسائل مربوط به شخصیت باشد. در مطالعه علمی شخصیت به این سؤال برمی خوریم که چرا این گونه رفتار می‌کنیم؟ چرا برخی می‌توانند در برخی از زمینه‌ها خوب عمل کنند، در حالی که برخی دیگر نمی‌توانند در شرایط مساوی آن کار را انجام دهند؟ چرا برداشت‌های افراد از امور متفاوت است (پروین[9] و جان[10]؛2001. ترجمه جوادی و کدیور،1381). در سه ربع اول قرن حاضر درباره شخصیت نظریه های متعدد و گوناگونی آورده شده است. به طوری که تعریف‌های مختلفی برای شخصیت ارائه شده است که ناشی از گوناگونی این نظریه‌هاست که صاحبانشان نظرات متفاوتی از چگونگی تشکیل در تحول شخصیت و مفاهیم انگیزشی رفتار آدمی دارند.

 

از دیدگاه آیزنک، شخصیت عبارت از کلیت یکپارچه منش، مزاج، جسم و هوش می‌باشد و ویژگی های شخصیت دارای دو بعد با ثبات[11] – بی ثبات[12]، درون گرایی[13] – برون گرایی[14] است. افراد با ثبات خونسرد، آرام، بدون نگرانی، با اعتماد به نفس و . و افراد بی ثبات عاطفی، مضطرب و افسرده و . هستند. افراد درون گرا آرام، محتاط، دارای دوستان کم و تا حدودی بد بین و . می‌باشند و افراد برون گرا اجتماعی، دارای دوستان زیاد، حاضر جواب هستند. (عبدلی، 1373). بعضی از روانشناسان این کلمه را تنها در ارتباط با رفتار های قابل مشاهده به کار می‌برند و برخی هم آن را شامل ارتباطات مربوط به درونگری می‌دانند و برخی دیگر هم آن را مجموعه فردی الگو های تفکر، انگیزش و عواطف می‌دانند. به طور کلی در همه تعاریفی که مطرح شده گرایش‌ها و مایه های مشترکی را می‌توان دید (آلن ا، راس 1996، ترجمه جمال فر 1392). استلماک[15] و پلوف[16] (1983) بیان می‌کند درون‌گرایان پاسخ بیشتری به محرک‌های حسی می‌دهند همچنین برونگرایان در فعالیت‌های حرکتی درشت بهتر عمل می‌کنند و تمایل به حرکات انفجاری قوی و کوتاه دارند که حرکت را در فعالیت‌های حرکتی درشت تسهیل می‌کند و مانع اجرا در حرکاتی که نیازمند کنترل حرکتی ظریف هستند می‌شود. این تحقیق بحثی را تقویت می‌کند که بیان می‌دارد که ممکن است تفاوت بین درون‌گرایان و برونگرایان در فعالیت‌های حرکتی ممکن است به تفاوت در اعصاب حسی و حرکتی مربوط باشد. دوبرسک[17] و بارتلینگ[18](2008) در تحقیقی به عنوان «پیوند بین نوع شخصیت و ورزش‌ها» ورزشکاران چهار رشته مختلف (سه رشته انفرادی و یک رشته تیمی) را با غیر ورزشکاران مقایسه کردند. نتایج نشان داد ورزشکاران رشته های تیمی بیش از ورزشکاران رشته های انفرادی عصبی و ناپایدارند. در حالی که اعتماد نیا و بشارت (1389) نتیجه گرفتند که ورزشکاران ورزش‌های انفرادی در وظیفه شناسی و خود پیروی و ورزشکاران ورزش‌های تیمی در هم سازی و روابط اجتماعی بهتر بودند. در این پژوهش تفاوت معنی داری بین دو گروه در عوامل روان رنجور خویی، برونگرایی و انعطاف پذیری به دست نیامد. ویلی[19] و همکاران (2005) تفاوت معنی داری در برونگرایی ورزشکاران سطح بالای برزیلی در رشته های بسکتبال، والیبال، شنا و جدو با غیر ورزشکاران مشاهده نکردند. شعبانی بهار (1386) به این نتیجه رسیدند که بین خصیصه درون گرایی – برونگرایی و پرخاشگری فقط در رشته های تیمی و رشته های تکواندو و والیبال رابطه معنی داری مشاهده شد و بین خصیصه با ثباتی – بی ثباتی و پرخاشگری فقط در رشته های تکواندو، تنیس روی میز، بدمینتون و فوتبال رابطه معنی داری وجود داشت.

 

پارسایی (1390) در تحقیقی تحت عنوان «ارتباط برخی متغیرهای روان شناختی با عملکرد کمانداران ماهر» رابطه معنی داری را بین بعد شخصیتی درون گرایی – برونگرایی و پیش بینی عملکرد کمانداران مشاهده نمودند. پژوهش هولی هان[20] و استلماک (2011) نشان داد که برونگرایان حرکت را سریع‌تر اما با کارآمدی پایین‌تری از درون‌گرایان آغاز می‌کنند و از نظریه‌ای حمایت می‌کنند که بیان می‌دارد تفاوت در پردازش حسی – حرکتی تعیین کنندۀ مهم تفاوت‌ها در برونگرایی است. وان[21] (1997 ) در بازنگری پژوهش‌های انجام گرفته در حیطه ورزش دریافت که این پژوهش‌ها به لحاظ نظری و روانشناسی ضعف‌های زیادی دارند. مویسو گتاس[22] ولویز کارلو[23] (2005 ) تفاوت معنی داری در برونگرایی ورزشکاران سطح بالای برزیلی در رشته های والیبال، بسکتبال، شنا و جدو با غیر ورزشکاران مشاهده نکردند.

 

کاکس[24](2002) در گزارشی تحقیقی نشان داد که قهرمان‌های ورزش‌های گروهی به طور معمول برو نگردی و وابستگی بیشتری دارند اما ورزشکاران قهرمان در رشته های انفرادی رویکرد احساسی تخیلی دارند. موجک[25] و دیویس[26](1994 ) نیز در گزارش تحقیقی خود تفاوت معناداری را بین ورزشکاران حرفه ای با ورزشکاران آماتور و غیر ورزشکاران در ویژگی‌های برونگرایی، روان آزردگی گرایی و روان گسستگی گرایی مشاهده نکردند. ورزشکاران رشته های فوتبال نسبت به رشته های بسکتبال و راگبی از ثبات بیشتری برخوردارند اما از لحاظ برون گرایی ورزشکاران رشته های بسکتبال و راگبی نسبت به فوتبالیست‌ها برون‌گراتر بودند (ویلی وهمکارن،1999).

 

با توجه به گسترش روز افزون ورزش و عوامل پیشرفت ورزشکاران، مدیران و مربیان ورزشی متوجه شدند که مهارت ورزشی ورزشکاران حرفه ای در عین حال به عوامل مختلف روانی نیز بستگی دارد. روان شناسی ورزشی یکی از شاخه های روان شناسی است که بسیار نوظهور است. هدف اصلی روان شناسی ورزش مطالعه مکانیزم ظهور رفتار ورزشکار و سپس اصلاح آن است. روان شناسی ورزشی از روش‌های متنوعی برای بهبود عملکرد ورزشکاران سود می‌برد. در ابتدا با بهره گرفتن از ابزار و فنون روان شناختی ویژگی های شخصیتی و نقاط قوت و ضعف هر فرد مشخص می‌گردد سپس با توجه به این ویژگی‌ها و نیازها و اهداف هر فرد برنامه خاصی برای او تنظیم می‌گردد (نجفی،1387).

 

همچنین مطالعه رفتار های فردی در ورزش و فعالیت‌های حرکتی، تأثیر عوامل روانی بر روی فعالیت‌های حرکتی و کیفیت اثر گذاری تجربیات اولیه حرکتی افراد بر ابعاد

 

شهریور1393

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

 

چکیده: 

 

زمینه و هدف: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی و از نوع پیمایشی بود که به صورت مقطعی انجام گرفت و از نظر نوع جمع­آوری داده­ ها میدانی است. محقق با به کارگیری این روش، ضمن ارائه تصویر روشنی از جامعه آماری، آن چه را که وجود داشت بدون هیچ­گونه تأثیر و دخالت در نتایج حاصله، توصیف، تفسیر و مقایسه نمود. به عبارت دیگر محقق به توصیفی عینی، واقعی و منظم خصوصیت­های موضوع مورد بررسی پرداخته است.

 

روش مطالعه: با توجه به هدف پژوهش که توصیف وضعیت مناسب­سازی تمامی سالن­های جامعه مورد نظر بود و به دلیل محدودیت تعداد جامعه آماری، تمام جامعه آماری که شامل 39 سالن ورزشی می­شد به عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده­ ها وسیله­ای است که محقق به کمک آن قادر است داده­های مورد نیاز را گردآوری، ثبت و کمی نماید. در این تحقیق گردآوری داده­ ها به شکل میدانی انجام شده است و از چک لیست محقق ساخته برای بررسی وضعیت مناسب­سازی در سالن­های ورزشی سرپوشیده شهر تبریز استفاده شد.

 

یافته­ها، بحث و نتیجه­گیری: نتایج حاصل از پژوهش در دو بخش مشخصات سالن­های ورزشی و بررسی وضعیت مناسب­سازی در سالن­های ورزشی مورد نظر توصیف گردیده است. در بخش اول به توصیف ویژگی­های جمعیت شناختی نمونه مورد بررسی شامل تاریخ احداث، تاریخ مرمت، نوع مالکیت، جنسیت، سن، سابقه شغلی، رشته تحصیلی و . . . و سپس به توصیف سؤال­ها و عناوین چک لیست که مناسب­سازی را اندازه ­گیری کردند، پرداخته شده است. نتایج کلی وضعیت مناسب­سازی کلیه سالن­های مورد مطالعه نشان داد که وضعیت مناسب­سازی سالن­های ورزشی شهر تبریز با میانگین(448/0) امتیاز در حد پایین­تر از متوسط بوده و از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. همچنین این مطالعه به هدایت برنامه ­های مناسب­سازی اماکن ورزشی شهر تبریز همراه با توصیف وظایف و فراهم کردن برنامه­ها و دستورالعمل­های استاندارد کمک می­ کند و مدیران و مسئولان ورزشی شهر تبریز را با روند مناسب­سازی اماکن ورزشی و مشکلات ناشی از عدم وجود آن آشنا خواهد کرد؛ تا بتوانند با به­کارگیری آن، محیطی امن برای ورزشکاران و تماشاچیان معلول و جانباز و سایر افراد فراهم و وضعیت مناسب­سازی فضاهای ورزشی را به حداقل استانداردهای موجود نزدیک­تر کنند.
 

 

فهرست­مطالب     عنوانصفحه             فصل اول: طرح تحقیق1    1-1: مقدمه.2    1-2: بیان مساله3    1-3: ضرورت و اهمیت پژوهش.5    1-4: اهداف پژوهش6            1-4-1: اهداف کلی پژوهش.6            1-4-2:اهداف اختصاصی پژوهش6 1-5: سوالات تحقیق.7    1-6: محدوده پژوهش7    1-7: محدودیت­های پژوهش7    1-8: تعریف واژه­ها و اصطلاحات8  فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق10    2-1: مقدمه11    2-2: مبانی نظری.11        2-2-1: مقدمه.11        2-2-2: اهمیت فعالیت بدنی و ورزش برای جانبازان و معلولین12         2-2-3: دیدگاه سازمان ملل درباره رعایت حقوق معلولان13         2-2-4: مطابقت با قانون معلولیت در آمریکا(ADA)14        2-2-5: تعریف مناسب­سازی15         2-2-6: چرا مناسب­سازی اماکن ورزشی لازم است؟.15          2-2-7: روند مناسب­سازی اماکن ورزشی.16         2-2-8: طراحی فضاهای ورزشی برای جانبازان و معلولین16          2-2-9: دسترسی آسان جانبازان و معلولان به فضاهای ورزشی.17          2-2-10: مناسب­سازی پارکینگ­ها و مسیرهای منتهی به اماکن ورزشی17

 

2-2-11: مناسب­سازی رمپ19 2-2-12: مناسب­سازی پله­ها.19                                  2-2-13: مناسب­سازی ورودی و درب اماکن ورزشی.20                               2-2-14: مناسب­سازی محل پذیرش.21                          2-2-15: مناسب­سازی کریدورها21                2-2-16: مناسب­سازی نرده­ها.22    2-2-17: طراحی درها، محل و موقعیت درها.22      2-2-18: مناسب­سازی رختکن­ها23    2-2-19: مناسب­سازی کمدها.25  2-2-20: مناسب­سازی  دوش­ها25  2-2-21: مناسب­سازی سرویس بهداشتی.25  2-2-22: مناسب­سازی تلفن عمومی26  2-2-23: مناسب­سازی تابلوهای راهنما و علائم هشداردهنده27 2-2-24: مناسب­سازی جایگاه تماشاگران.27  2-2-25: تجهیزات اطفای حریق.28  2-3: پیشینه تحقیق29                                                             .     2-3-1: تحقیقات داخلی.29  .     2-3-2: تحقیقات خارجی.33  2-4: جمع­بندی از مبانی نظری و تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی.34 فصل سوم: روش شناسی تحقیق35    3-1: مقدمه.36  3-2: روش و نحوه اجرای تحقیق.36   3-3: جامعه آماری پژوهش.36  3-4: نمونه آماری پژوهش.36  3-5: روش و ابزار گردآوری داده­های پژوهش.37  3-5-1: چک­لیست مناسب­سازی اماکن ورزشی.37    3-5-2: تعیین روایی چک­لیست38 3-5-3: تعیین اعتبار سازه چک­لیست38  3-5-4: تعیین پایایی چک­لیست.39  3-6: روش­های آماری جهت تجزیه و تحلیل داده­ها39 فصل چهارم: یافته­ های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده­ها40 4-1: مقدمه.41 4-2 آمار توصیفی متغیرهای مناسب­سازی اماکن ورزشی41 4-2-1: سالن پارالمپیک تبریز.41 4-2-2: سالن ستارخان42 4-2-3: سالن میلاد شهرداری تبریز.43 4-2-4: سالن بدنسازی استادیوم دانشگاه تبریز.44 4-2-5: سالن هندبال دانشگاه تبریز.45 4-2-6: سالن تختی علوم پزشکی تبریز.46 4-2-7: سالن نیک­مهر علوم پزشکی تبریز47 4-2-8: مجتمع فرهنگی، ورزشی کوثر48 4-2-9: سالن شمیم پایداری49 4-2-10: سالن هتل دریا.50 4-2-11: سالن طوبی شهرداری.51 4-2-12: سالن شهریار دانشگاه علوم پزشکی52 4-2-13: سالن 29بهمن دانشگاه علوم پزشکی.53 4-2-14: سالن شهدای خطیب شهرداری.54 4-2-15: سالن توانا شهرداری55 4-2-16: سالن شهید بادامچی اداره کار56 4-2-17: سالن هلال احمر57 4-2-18: سالن استقلال آموزش و پرورش.58 4-2-19: سالن امید شهرداری.59 4-2-20 سالن مشروطه شهرداری.60 4-2-21: سالن آنا شهرداری.61 4-2-22: سالن آسیا62 4-2-23: سالن کوی لاله.63 4-2-24: سالن ژیمناستیک دلیر اکبری64 4-2-25: سالن نور لاله65 4-2-26: سالن تکواندو اداره ورزش و جوانان.66 4-2-27: سالن شهید زوّار اداره کار67 4-2-28: سالن بوکس گنجویان.68 4-2-29: سالن تیراندازی شهید جدیری.69 4-2-30: سالن جودو گنجویان70 4-2-31: خانه کشتی اداره ورزش و جوانان.71 4-2-32: سالن کوثر آموزش و پرورش.72 4-2-33: سالن افق لاله.73 4-2-34: سالن فرزانه آموزش و پرورش.74 4-2-35: سالن کمانگیر اداره ورزش و جوانان75 4-2-36: سالن تکواندو گنجویان.76 4-2-37: سالن ژیمناستیک گنجویان77 4-2-38: سالن بهار شهرداری78 4-2-39: سالن تنیس کوثر اداره ورزش و جوانان79 4-2-40: رتبه­بندی کلی سالن­های ورزشی مورد مطالعه80 4-3: آمار توصیفی متغیرهای جمعیت­شناختی.81 4-3-1: توصیف سن مدیران سالن­ها82 4-3-2: توصیف میزان تحصیلات مدیران سالن­ها.83 4-3-3: توصیف تجربه کاری مدیران سالن­ها.84 4-3-4: توصیف جنسیت مسئولان سالن­ها.85 4-3-5: توصیف رشته تحصیلی مدیران سالن­ها86  4-4: شاخص­های توصیف داده­ ها.87 4-4-1: بررسی چگونگی توزیع داده­ ها.87 4-5: استفاده از تحلیل عاملی برای تعیین روایی سازه89 4-5-1: روایی سازه تابلوها و علائم راهنما89 4-5-2: روایی سازه متغیر درب ورودی90 4-5-3: روایی سازه دوش­ها91 4-5-4: روایی سازه تجهیزات اطفای حریق92 4-5-5: روایی سازه جایگاه تماشاگران.93 4-5-6: روایی سازه کمدها94 4-5-7: روایی سازه محل پذیرش و کریدور95 4-5-8: روایی سازه مسیرهای منتهی به اماکن ورزشی96 4-5-9: روای سازه پارکینگ.97 4-5-10: روایی سازه پله و رمپ98 4-5-11: روایی سازه رختکن.99 4-5-12: روایی سازه سرویس بهداشتی100 4-5-13: روایی سازه امکانات ارتباطی.101 4-6: آزمون سوال­های تحقیق115 فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری124 5-1: مقدمه125 5-2: خلاصه تحقیق.125 5-3: بحث و نتیجه­گیری.126 5-4: پیشنهادات بر مبنای یافته­ های تحقیق131 5-5: پیشنهادات برای تحقیقات آتی144 منابع: 145

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

 

عنوانصفحه                                       شکل(2-1): مناسب­سازی پارکینگ.19  شکل(2-2): مناسب­سازی پله و رمپ20 شکل(2-3): مناسب­سازی نرده­ها­.22 شکل(2-4): مناسب­سازی درها، محل و موقعیت درها.23 شکل(2-5): مناسب­سازی رختکن.24

 

فهرست جداول

 

عنوانصفحه                 جدول(4-1): آمار توصیفی سالن پارالمپیک تبریز.41 جدول(4-2): آمار توصیفی سالن ستارخان42 جدول(4-3): آمار توصیفی سالن میلاد شهرداری43 جدول(4-4): آمار توصیفی سالن بدنسازی دانشگاه تبریز44 جدول(4-5): آمار توصیفی سالن هندبال دانشگاه تبریز.45 جدول(4-6): آمار توصیفی سالن علوم پزشکی تبریز46 جدول(4-7): آمار توصیفی سالن نیک­مهر علوم پزشکی تبریز47 جدول(4-8): آمار توصیفی مجتمع فرهنگی، ورزشی کوثر.48 جدول(4-9): آمار توصیفی سالن شمیم پایداری تبریز.49 جدول(4-10): آمار توصیفی سالن هتل دریا50 جدول(4-11): آمار توصیفی سالن طوبی شهرداری51 جدول(4-12): آمار توصیفی سالن استاد شهریار دانشگاه علوم پزشکی52 جدول(4-13): آمار توصیفی سالن 29 بهمن علوم پزشکی تبریز.53 جدول(4-14): آمار توصیفی سالن خطیب شهرداری.54 جدول(4-15): آمار توصیفی سالن توانا شهرداری55 جدول(4-16): آمار توصیفی سالن شهید بادامچی.56 جدول(4-17): آمار توصیفی سالن هلال احمر.57 جدول(4-18): آمار توصیفی سالن استقلال آموزش و پرورش58 جدول(4-19): آمار توصیفی سالن امید شهرداری.59 جدول(4-20): آمار توصیفی سالن مشروطه شهرداری.60 جدول(4-21): آمار توصیفی سالن آنا شهرداری.61 جدول(4-22): آمار توصیفی سالن آسیا.62 جدول(4-23): آمار توصیفی سالن کوی لاله.63 جدول(4-24): آمار توصیفی سالن ژیمناستیک دلیر اکبری.64  جدول(4-25): آمار توصیفی سالن نور لاله65 جدول(4-26): آمار توصیفی سالن تکواندو ورزش و جوانان66 جدول(4-27): آمار توصیفی سالن شهید زوّار اداره کار.67 جدول(4-28): آمار توصیفی سالن بوکس گنجویان68 جدول(4-29): آمار توصیفی سالن تیراندازی شهید جدیری69 جدول(4-30): آمار توصیفی سالن جودو گنجویان70 جدول(4-31): آمار توصیفی خانه کشتی تبریز71 جدول(4-32): آمار توصیفی سالن کوثر آموزش و پرورش.72 جدول(4-33): آمار توصیفی سالن افق لاله73 جدول(4-34): آمار توصیفی فرزانه آموزش و پرورش74 جدول(4-35): آمار توصیفی سالن کمانگیر.75 جدول(4-36): آمار توصیفی سالن تکواندو گنجویان.76 جدول(4-37): آمار توصیفی سالن ژیمناستیک گنجویان77 جدول(4-38): آمار توصیفی سالن بهار شهرداری78 جدول(4-39): آمار توصیفی سالن تنیس کوثر.79 جدول(4-40): رتبه­بندی کلیه سالن­های مورد مطالعه.80 جدول(4-41): توزیع فراوانی مرتبط با«سن» مدیران سالن­ها.82 جدول(4-42): توزیع فراوانی مرتبط با«تحصیلات» مدیران سالن­ها.83 جدول(4-43): توزیع فراوانی مرتبط با«تجربه کاری» مدیران سالن­ها.84 جدول(4-44): توزیع فراوانی مرتبط با«جنسیت» مدیران سالن­ها85 جدول(4-45): توزیع فراوانی مرتبط با«رشته تحصیلی» مدیران سالن­ها86 جدول(4-46): شاخص پراکندگی، شاخص مرکزی و توزیع متغیرهای تحقیق.87 جدول(4-47): توزیع نرمال بودن داده­ها88 جدول(4-48): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال یک.115 جدول(4-49): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال دوم.116 جدول(4-50): نتایج آزمون تی استیودنت برای سوال سوم.117 جدول(4-51): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال چهارم118 جدول(4-52): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال پنجم.118  جدول(4-53): نتایج آزمون تی استیودنت برای سوال ششم.119 جدول(4-54): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال ششم.119 جدول(4-55): نتایج آزمون تی استیودنت برای سوال هفتم.120 جدول(4-56): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال هفتم.120 جدول(4-57): نتایج آزمون تی استیودنت برای سوال هشتم.121 جدول(4-58): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال نهم.121 جدول(4-59): نتایج آزمون دو جمله­ای برای سوال دهم122 جدول(4-60): نتایج آزمون تی استیودنت برای سوال یازدهم.123

 

فهرست نمودارها

 

عنوانصفحه            4-3-1: نمودار مرتبط با«سن» مدیران سالن­ها82  4-3-2: نمودار «میزان تحصیلات» مدیران اماکن ورزشی.83  4-3-3: نمودار «تجربه کاری» مدیران اماکن ورزشی84 4-3-4: نمودار مرتبط با«جنسیت» مدیران سالن­های ورزشی.85 4-3-5: نمودار «رشته تحصیلی» مدیران سالن­ها86 4-5-1: نمودار روایی سازه تابلوها و علائم راهنما89 4-5-2: نمودار روایی سازه درب ورودی و خروجی.90 4-5-3: نمودار روایی سازه دوش­ها.91 4-5-4: نمودار روایی سازه تجهیزات اطفای حریق.92 4-5-5: نمودار روایی سازه جایگاه تماشاگران.93 4-5-6: نمودار روایی سازه کمدها.94 4-5-7: نمودار روایی سازه محل پذیرش و کریدور.95 4-5-8: نمودار روایی سازه مسیرهای منتهی به اماکن ورزشی.96 4-5-9: نمودار روایی سازه پارکینگ.97 4-5-10: نمودار روایی سازه پله­ها.98 4-5-11: نمودار روایی سازه رختکن99 4-5-12: نمودار روایی سازه سرویس­های بهداشتی.100 4-5-13: نمودار روایی سازه امکانات ارتباطی.101 4-5-14: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر تابلوها و علائم راهنما102 4-5-15: نمودار تحلیل عاملی مربوط به درب ورودی و خروجی103 4-5-16: نمودار تحلیل عاملی مربوط به دوش­ها104 4-5-17: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر کمدها.105 4-5-18: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر محل پذیرش و کریدور106 4-5-19: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر مسیرهای منتهی به اماکن ورزشی107 4-5-20: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر پارکینگ.108 4-5-21: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر جایگاه تماشاگران109 4-5-22: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر پله و رمپ110 4-5-23: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر رختکن111 4-5-24: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر سرویس بهداشتی112 4-5-25: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر امکانات ارتباطی113 4-5-26: نمودار تحلیل عاملی مربوط به متغیر تجهیزات اطفای حریق114

 

 

 

 

 

فصل اول

 

طرح تحقیق

 

فصل اول: طرح تحقی

 

1-1 : مقدمه

 

    تربیت بدنی فرآیندی آموزشی است که در آن از فعالیت جسمانی به عنوان راهی برای کمک به آحاد جامعه به منظور کسب مهارت، آمادگی، دانش و نگرش مثبت در راستای رشد مطلوب، کسب سلامت عمومی و به حداکثر رساندن فرصت­ها برای اجرای فعالیت­های بدنی استفاده می­شود(Wuest,2003 ).

 

بدون شک بهبود کمی و کیفی تربیت بدنی و مدیریت مطلوب آن می ­تواند پشتوانه ورزشی کشور را غنی­تر نموده و استحکام بیشتری ببخشد. در صورت برنامه ­ریزی صحیح، امکانات ورزشی مناسب و برخورداری از کادر آگاه، تربیت­بدنی می ­تواند نقش مؤثری در رشد و تکامل افراد جامعه داشته باشد. اجرای مطلوب برنامه ­های تربیت بدنی مستلزم فراهم آوردن مجموعه ­ای از شرایط و امکانات است که از مهم­ترین این شرایط، استفاده از فضاها و وسایلی است که باید بر اساس نرم­های استاندارد تهیه شود تا نیازمندی­های استفاده کنندگان را رفع نماید و هم چنین متناسب با تعداد آن­ها باشد تا از بروز خطر و آسیب دیدگی پیشگیری و جلوگیری نماید (خلیلی جم، 1385 و نظام، 1387).

 

اماکن ورزشی، فرصت­های مناسبی را برای رشد عاطفی، شناختی، ادراکی و اجتماعی گروه­های مختلف جامعه ایجاد می­ کنند. ایجاد مکانی امن برای کاربران اماکن ورزشی، یکی از مهم­ترین وظایف مدیران این اماکن می­باشد (www.playground safety.org).

 

در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سال 1981 به عنوان سال جهانی برای معلولین اعلام شد؛ و در خصوص موضوع مشارکت و برابری کامل حقوق معلولین تصمیم گرفته شد؛ تا توانبخشی حدود 450 میلیون نفر از جمعیت جهان که به نوعی اختلال جسمی- حرکتی و روانی دارند تقویت شود و همچنین در پیوست شماره 5 آن آمده است که تمامی کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه باید جنبه­های مختلف محیط بدون مانع را برای افراد دارای معلولیت بررسی و فراهم آورند و یا در قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورخ سوم دسامبر 1982 در برنامه اقدام جهانی برای معلولین در بند 12، چنین آمده است: برابری فرصت­ها در کشورهای در حال توسعه « به فرایندی اطلاق می شود که از طریق آن نظام کلی جامعه، نظیر محیط فیزیکی و فرهنگی، مسکن، حمل و نقل، خدمات اجتماعی و بهداشتی، فرصت­های شغلی و آموزشی، زندگی اجتماعی و فرهنگی، از جمله تسهیلات ورزشی و تفریحی در دسترس همه افراد جامعه خصوصاً افراد کم توان قرار گیرد»(برجیان، جغتایی، 1385).

 

1ـ2 : بیان مسأله

 

براساس تعریف انجمن بین ­المللی توان­بخشی، معلولیت عبارت است از: عارضه­ای که در نتیجه یک نقص به وجود می­آید و انجام فعالیت­های طبیعی فرد را به طریقی محدود می­نماید، یا با مانع مواجه می­سازد(رجالی، 1385، ص2). طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 10درصد افراد جوامع مختلف به نحوی دچار معلولیت هستند (جلالی فراهانی،1390،ص90). این افراد با وسایل کمکی مانند: ویلچر، عصا، واکر، کراچ، عینک‌های ذره‌بینی، سمک و. یا بدون علایم ظاهری در جامعه زندگی می­ کنند، که به آنها معلول گفته می‌شود. نام دیگر آنان افراد با نیازهای ویژه است. زیرا نیازهای آنان متفاوت با نیازهای افراد دیگر می‌باشد. بدین لحاظ این افراد سخت‌تر از افراد عادی جایگاه خود را در جامعه می‌یابند. معلولیت آنان ناشی از عواملی مانند: جنگ، سالمندی، کار، مسائل اجتماعی و مسائل ژنتیکی والدین می‌باشد(قربانی، 1389،ص1). جدا از این عوامل، به دنبال جنگ تحمیلی، کشور ما نیز با گروه عظیمی از معلولان جنگی مواجه شد. گروهی که تا پیش از جنگ فعالانه در جریان روزمره زندگی شرکت داشته، ولی امروزه دیگر قادر به انجام بسیاری از فعالیت­های گذشته خویش نمی­باشند(نقی زاده طاهریان، 1385،ص1). جامعه شناسان ثابت کرده­اند که مشکلات روانی یک فرد معلول که زائیده عدم آمیختگی او با محیط اطراف می­باشد سبب انزواطلبی و گوشه گیری آن فرد می­شود که می ­تواند اثرات جبران ناپذیری بر جامعه و مناسبات حاکم بر آن داشته باشد(حمیدی، 1385،ص3). بی تردید ورزش عاملی است که معلولان را به سطح جامعه می­کشاند و آنان را در انجام فعالیت­ها مستقل می­سازد(فخرپور،1385ص2). به همین دلیل در کشورهای مختلف دنیا از دهه1970 میلادی به بعد مناسب­سازی اماکن عمومی و انطباق آن با نیازهای افراد دارای معلولیت، خصوصاً معلولین جسمی- حرکتی در دستور کار قرار گرفت و تجارب کسب شده در این مورد سبب گردیده است تا پرداختن به این مسأله به گونه­ای بین المللی مطرح و در دستور کار سازمان ملل متحد قرار گیرد. بطوری­که در قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره حقوق افراد دارای معلولیت در مورخ 9دسامبر1975 چنین آمده است: «معلولین حق دارند از امکاناتی برخوردار باشند که بتوانند به طور مستقل در جامعه حضور و زندگی کنند» (برجیان و جغتایی،1385).

 

تحقیقات و مقالات مختلفی در زمینه وضعیت امکانات و تاسیسات ورزشی جانبازان و معلولین انجام گرفته است. همچنین اکثر تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است؛ به بررسی میزان مناسب­سازی فضاهای مختلف ورزشی و شهری برای استفاده جانبازان و معلولین به عنوان قشر مهم و خاصی از جامعه پرداخته است. نتایج پژوهش­ها نشان داده­اند، که معیار طراحی اماکن و مجموعه­های ورزشی برای جانبازان و معلولین ضعیف­تر از استانداردها می­باشد(جوادی پور، 1391). در طراحی اماکن و مجموعه­های ورزشی استانداردهای جانبازان و معلولین رعایت نشده است(سهرابی و دیگران،1390). اماکن و فضاهای ورزشی شهر تهران به نسبت زیادی برای استفاده افراد معلول مناسب نبوده و از دسترسی خوبی بویژه برای افراد معلول برخوردار نیستند (محمودی،2010). در شرایط کنونی بحث برابری فرصت­ها، مشارکت و قادرسازی در ابتدای راه خود است(رجالی، 1385). توجه و برنامه ­ریزی­های اصولی از سوی کلیه مسئولینی که به نوعی با سازمان­های ورزشی و شهرسازی در ارتباط می­باشند، به سیستم­های جدید شهرسازی و امکانات و تجهیزات ترددی برای افراد با معلولیت پراهمیت می­باشد(لیموچی، 1385). همچنین نتایج پژوهش­ها نشان داد که معلولانی که درجه معلولیت آنان ملایم بوده است و ارتباط با آنان بیشتر بوده، افراد بطور معناداری از رفتار آنان رضایت داشته اند، بطوری­که با آنان رابطه دوستانه و مناسبی برقرار کرده بودند(میلر، 2009). ابزارهای برنامه ­ریزی، راهکاری برای بهبود دسترسی مناسب معلولین به فضاهای شهری می­باشد که معلولین بتوانند به­ درستی در مسائل جامعه مشارکت داشته باشند(ساندرسون،2006). مهم­ترین عامل بازدارنده معلولین از دستیابی به حقوق برابر با دیگران، ناسازگاری محیط ساخته شده با گستره توان جسمی انسان است(نقی زاده طاهریان، 1385).

 

نیاز به ورزش و تاثیر آن بر سلامتی افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می­شود، از این رو فراهم کردن بستر مناسب در زمینه ورزش جهت استفاده معلولین بهترین عامل جذب معلولین در جوامع می­باشد. مسئولین سازمان­های ذیربط در شهرها لازم است با تدوین ضوابط و معیارهای ساختمانی و فنی موجبات شرکت افراد دارای معلولیت­های جسمانی را در فعالیت­های اجتماعی و ورزشی سهل­تر نمایند(رجالی،1385،ص2). یکی از مهم­ترین مشکلات فضاهای شهری کشور، نامناسب بودن فضاهای آن­ها در ارتباط با اشخاص دارای معلولیت می­باشد که این مهم در هر دو مورد کالبدی و رفتاری قابل ملاحظه می­باشد. اولی ناشی از نتایج برنامه ­ریزی شهری غیرصحیح و اقدامات عملی شهرسازانه و دومی پیامد اجتماعی ـ فرهنگی ناشی از آن است(اقبالی، 1385،ص1). ایجاد شرایط و امکانات مورد نیاز معلولین و تسهیل و روان­سازی فعالیت­های آنان در جامعه؛ به طوری که نسبت به افراد عادی سهم برابر و مساوی در مشارکت اجتماعی داشته باشند، امکان سهیم بودن آن­ها در تحولات جامعه را فراهم می­ کند(حمیدی،1385،ص3). پس با طراحی مناسب فضاهای شهری و مناسب­سازی آن، می­توان با معلولان در تعامل اجتماعی بود. رفع موانع در شهر، می ­تواند از اقدامات مهمی باشد که مشارکت هر چه بیشتر معلولان در فعالیت­های اجتماعی و حضور در فضاهای شهری را برای آنان تضمین می­ کند (سعید نیا، 1383). با توجه به مباحث فوق می­توان گفت: مناسب­سازی قدم اول برای حضور معلولان در جامعه به خصوص در اماکن ورزشی است. لذا به دلیل نقش بسیار کلیدی و مهم ورزش برای حفظ سلامتی و تحرک و نشاط این قشر از جامعه، تحقیق حاضر برآن است، تا با در نظر داشتن این اقشار خاص جامعه، به بررسی وضعیت مناسب­سازی اماکن و تاسیسات ورزشی شهر تبریز متناسب با شرایط خاصِ جسمانی جانبازان و معلولین بپردازد: 1)آیا نحوه ساخت­و­ساز سالن­ها و اماکن ورزشی شهر تبریز، مناسب برای استفاده جانبازان و معلولین است؟ 2)آیا سالن­های ورزشی شهر تبریز برای استفاده معلولین و جانبازان امکانات مناسبی دارند؟ پاسخ به سوالات فوق هدف اصلی تحقیق حاضر است و انتظار می‌رود، نتایج حاصل در برنامه‌ریزی‌های آتی درباره ورزش جانبازان و معلولین و نیازهای ضروری آنان به فعالیت بدنی و ورزش مورد توجه قرار گیرد.

 

1-3 : ضرورت و اهمیت پژوهش

 

اگر ورزش برای همگان به طور جنبی در زندگی روزانه مطرح است به طوری که عدم انجام فعالیت­های ورزشی اختلال چندانی در زندگی روزمره ایجاد نمی­کند، برای معلولین جزئی ضروری و حیاتی از فعالیت­های روزانه تلقی می­شود و در صورت نپرداختن بدان، وقفه و اختلالی در مسیر بهبودی یا حفظ شرایط کنونی بوجود خواهد آمد (نقی زاده طاهریان،1385،ص4). در تحقیقاتی که برای سلامتی افراد انجام شد، مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمان­های معلولیت است. در پی بروز جنگ تحمیلی و حضور جانبازان سر افراز میهن اسلامی در جامعه، ضرورت ورود این عزیزان به صحنه­های ورزشی جهت حفظ سلامتی و روحیه نشاط در میان آنان احساس گردید (فخرپور،1385،ص3). با توجه به نقش و اهمیت ورزش در توسعه و تقویت قوای جسمانی و روحی­ـ روانی به صورت عام برای کلیه افراد، چه با معلولیت و چه بی معلولیت و نیز اهمیت و ضرورت ورزش به صورت خاص برای افراد با معلولیت در کمک به بهبود وضعیت جسمانی و پیشگیری از وخامت و پیشرفت مشکلات فیزیکی و حرکتی، عارضه­ها و بیماری­های آن­ها، همچنین ایجاد انگیزه و تشویق و امید به زندگی از طریق جذب و حضور آن­ها در میادین ورزشی به عنوان یک امر حیاتی از اهمیت ویژه برخوردار است.(لیموچی، 1385،ص4). از طرف دیگر، نیاز مبرم به توسعه بیش از پیش فعالیت­های ورزشی در سطح کشور و بخصوص اهمیتی که در پیشبرد و تداوم سالم سازی فکر و روان معلولین و جانبازان وجود دارد، لذا برای دستیابی به بهبود عملکرد فضاهای ورزشی، ایجاد ضوابط طراحی جدید برای اماکن ورزشی ضروری است. امروزه متا­سفانه بسیاری از ورزشگاه­ها و مراکز ورزشی کشورمان از نظر ساختمان سازی و معماری برای استفاده معلولین در نظر گرفته نشده است و این روشنگر ناسازگاری و نداشتن تطبیق اصولی آن­ها با وضعیت جسمی معلولان می­باشد (حمیدی،1385،ص3). لذا در ایجاد ورزشگاه­های جدیدالتأسیس مدیریت شهری باید نقشه­های این ساختمان­ها را با معیارهای استاندارد مناسب­سازی محیطی برای معلولین تطبیق دهند و در زمینه ورزشگاه­های قدیمی نیز باید آن­ها را تا جایی که امکان دارد برای استفاده جانبازان و معلولین بهبود و اصلاح کنند و نهایتاً اینکه بازگشت جانبازان و معلولین به عرصه فعالیت و زندگی اجتماعی، نیازمند مناسب­سازی محیط اجتماعی و شهری به ویژه مناسب­سازی ورزشگاه­ها و میادین ورزشی بوده تا از این طریق بتوان شرایط لازم جهت بازگشت جانبازان و معلولین را به جامعه و مشارکت فعال آن­ها را در زندگی اجتماعی فراهم کرد (حمیدی،1385،ص3). با توجه به شمار جمعیت معلول در جهان و کشور ما و اهمیت ایجاد امکانات ورزشی و مناسب­سازی آن برای جانبازان و معلولین ضرورت دارد، تا مطالعات و پژوهش­های زیادی در این خصوص انجام شود؛ تا اطلاعات جامع و مفیدی در اختیار مخاطبان ورزش جانبازان و معلولین قرار گیرد. اثر حاضر فرصت مناسبی است، تا وارد مبحث مناسب­سازی اماکن ورزشی شده و وضعیت مناسب­سازی اماکن ورزشی شهر تبریز را برای استفاده جانبازان و معلولین مورد بررسی قرار دهیم.

 

1-4 : اهداف پژوهش

 

1-4-1 : هدف کلی

 

مطالعه وضعیت مناسب­سازی اماکن ورزشی سرپوشیده شهر تبریز برای استفاده جانبازان و معلولین

 

1-4-2 : اهداف اختصاصی

 

چکیده

 

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان شیوع چاقی و ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود بود. در پژوهش حاضر 335 دختر 7-12 سال از بین 2316 دانش­آموز دختر مقطع ابتدایی شهرستان جوانرود به طور تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش قد، وزن، سن، نسبت دور کمر به دور لگن، ضخامت چربی زیر پوستی دو نقطه­ای سه سر و ساق در دانش­ آموزان دختر اندازه ­گیری شد. برای تعیین سطح فعالیت بدنی آزمودنی­ها از پرسش­نامه استاندارد فعالیت بدنی بک استفاده شد که به 280 نفر از کودکان پرسش­نامه داده شد که آن را تکمیل نمایند. برای تعیین سطح آمادگی هوازی کودکان نیز از آزمون YO-YO استفاده شد که 91 نفر از کودکان آزمون YO-YO را اجرا کردند. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن در سطح معنی­داری 05/0p≤ استفاده شد. یافته­ های پژوهش حاضر نشان داد که شیوع چاقی و اضافه وزن در دختر 7-12 سال شهرستان جوانرود به ترتیب 77/4 و 76/7 درصد است. همچنین ِیافته­ها نشان داد که بین رده­های وزنی (لاغر، نرمال، دارای اضافه وزن و چاق) با سطح فعالیت بدنی در دختران 8 و 11 سال (02/0p=، 33/0-r=) و دختران 9 سال (02/0p=، 30/0- =r) رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد؛ اما، در دختران 7، 10 و 12 سال ((09/0p=، 22/0-r=)، (17/0p ، 20/0- r=) و (07/0p=، 28/0- r=)) رابطه معنی­دار وجود ندارد. همچنین بین BMI و سطح فعالیت بدنی در دختران 7، 8، 10، 11 و 12 سال ((5/0- r=، 00/0p=)، (39/0- r=، 005/0p=)، (39/0- r=، 008/0p=)، (52/0- r=، 00/0p=) و (33/0- r=، 03/0p=)) رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد؛ اما، در دختران 9 سال رابطه­ معنی­دار مشاهده نشد (18/0- r=، 18/0p=). بین درصد چربی بدن و سطح فعالیت بدنی نیز در دختران 11 و 12 سال ((47/0- r=، 001/0 p=) و (38/0- r=، 01/0 p=)) رابطه معکوس و معنی­دار مشاهده شد؛ اما، در دختران 7، 8، 9 و 10 سال ((24/0- r=، 06/0p=)، (18/0- r=، 21/0p=)، (11/0- r=، 40/0p=) و (04/0- r=، 79/0p=)) رابطه معنی­دار مشاهده نشد. بین سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن در دختران 7، 10، 11 و 12 سال ((44/0- r=، 00/0p=)، (29/0- r=، 04/0p=)، (44/0- r=، 02/0 p=) و (33/0- r=، 03/0p=)) رابطه معنی دار مشاهده شد؛ اما، در دختران 8 و 9 سال ((08/0- r=، 52/0p=) و (12/0- r=، 37/0p=)) رابطه معنی­دار مشاهده نشد. از آنجایی که پژوهش حاضر نشان داد که بین شیوع چاقی و اضافه وزن، نسبت دور کمر به دور لگن و درصد چربی با سطح فعالیت بدنی همبستگی متوسط و ضعیفی وجود دارد، سطح فعالیت بدنی کمتر می ­تواند یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی در کودکان باشد.

 

کلید واژه­های: چاقی، دانش­ آموزان، دختر، فعالیت بدنی، آمادگی هوازی.

 

فهرست مطالب

 

عنوان. صفحه

 

فصل اول: طرح پژوهش

 

1-1- مقدمه 2

 

1-2- بیان مساله 2

 

1-3-ضرورت پژوهش 6

 

1-4-1- هدف کلی. 8

 

1-4-2- اهداف اختصاصی. 8

 

1-5- فرضیه ­های پژوهش 9

 

1-6- محدودیت­های پژوهش 10

 

1-6-1- محدودیت قابل کنترل. 10

 

1-6-2- محدودیت­های غیرقابل کنترل. 10

 

1-7- تعریف واژه­ها و اصلاحات 10

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1- مقدمه 14

 

2-2- مبانی نظری. 16

 

2-2-1- تعریف چاقی. 16

 

2-2-2- علل و عوامل چاقی کودکان. 17

 

2-2-3- عوارض ناشی از چاقی. 20

 

2-2-4- درمان چاقی. 22

 

2-2-5- چاقی در دختران و پسران. 24

 

2-2-6- چاقی در بزرگسالان. 25

 

2-2-7- ارتباط چاقی کودکان با بزرگسالان. 26

 

2-2-8- پیشگیری. 26

 

2-2-9- فعالیت بدنی در کودکان. 27

 

2-2-10- آمادگی هوازی. 30

 

2-3- ادبیات پیشینه پژوهش 31

 

2-3-1- مطالعات انجام شده در داخل کشور. 31

 

2-3-2- مطالعات انجام شده در خارج کشور. 36

 

2-4- جمع بندی. 40

 

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

 

3-1- مقدمه 42

 

3-2- جامعه آماری. 42

 

3-2-1-نمونه آماری. 42

 

3-3-متغیرهای پژوهش 43

 

3-4- روش پژوهش 43

 

3-5- ابزارها و روش­های اندازه ­گیری. 44

 

3-5-1-اندازه ­گیری قد 44

 

3-5-2- اندازه ­گیری وزن. 45

 

3-5-4-اندازه ­گیری دور کمر. 47

 

3-5-5-دور لگن. 47

 

3-5-3- تعیین نسبت دور کمر به دور لگن. 48

 

3-5-6- اندازه ­گیری درصد چربی بدن در آزمودنی­ها 48

 

3-5-6-1-اندازه ­گیری ضخامت لایه چربی زیر پوستی سه سر بازو. 49

 

3-5-6-2- اندازه ­گیری ضخامت لایه چربی زیر پوستی ساق پا 49

 

3-5-7- تعیین BMI. 50

 

3-5-8- سن تقویمی. 50

 

3-5-9- سطح فعالیت بدنی. 50

 

3-5-10- آزمون YO-YO. 50

 

3-7- روش آماری. 51

 

فصل چهارم: یافته­ها

 

4-1- مقدمه. 53

 

4-2- تجزیه و تحلیل داده­ ها 53

 

4-2- 1-اطلاعات و ویژگی­های توصیفی آزمودنی­ها 53

 

4-3- آزمون فرضیه ­ها 64

 

4-3-1- فرضیه اول. 64

 

4-3- 2- فرضیه دوم 71

 

4-3-3- فرضیه سوم 83

 

فصل پنجم: خلاصه، بحث و نتیجه­گیری

 

5-1- مقدمه. 96

 

5-2- خلاصه پژوهش 96

 

5-3- بحث. 97

 

5-3-1- بررسی شیوع چاقی در دختران 7- 12 سال. 97

 

5-3-2- ارتباط بین سطح فعالیت بدنی و رده­های وزنی (لاغر، وزن نرمال، دارای اضافه وزن و چاق). 99

 

5-3-3- ارتباط بین ترکیب بدن با سطح فعالیت بدنی. 101

 

5-3-3- 1- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی. 101

 

5-3-3-2- ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی. 102

 

5-3-4- ارتباط بین سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن. 104

 

5-3-5- ارتباط سن و سطح فعالیت بدنی. 107

 

5-3-6- ارتباط نسبت دور کمر به دور لگن با آزمون YO-YO. 108

 

5-3-7- ارتباط بین درصد چربی بدن با آزمون YO-YO. 109

 

5-3-8-ارتباط بین سن با آزمون YO-YO. 110

 

5-3-9- ارتباط بین BMI با آزمون YO-YO. 110

 

5-3-10- ارتباط بین وزن با آزمون YO-YO. 111

 

5-4- نتیجه­گیری. 112

 

5-5- پیشنهادات پژوهشی. 113

 

5-5-1- پیشنهادات برخاسته از پژوهش 113

 

5-5-2- پیشنهاداتی برای مطالعه بیشتر. 113

 

منابع 114

 

فهرست جداول

 

عنوان. صفحه

 

جدول 3-1- تعیین رده­های وزنی (لاغر،نرمال، دارای اضافه وزن و چاق) بر اساس BMI در دختران 7-12 سال 46

 

جدول 4-1- ویژگی­های عمومی آزمودنی­ها 53

 

جدول 4-2-میانگین متغیرهای مورد مطالعه (به صورت انحراف معیار± میانگین) 54

 

جدول 4-3- میانگین آزمون YO-YO و سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال 55

 

جدول 4-4- رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) و سطح فعالیت بدنی در دختران 7 سال 56

 

جدول 4-5- رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) و سطح فعالیت بدنی در دختران 8 سال 56

 

جدول 4-6- رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) و سطح فعالیت بدنی در دختران 9 سال 57

 

جدول 4-7- رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) و سطح فعالیت بدنی در دختران 10 سال 57

 

جدول 4-8- رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) و سطح فعالیت بدنی در دختران 11 سال 58

 

جدول 4-9- رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) و سطح فعالیت بدنی در دختران 12 سال 58

 

جدول 4-10- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 7 سال 65

 

جدول 4-11- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 8 سال 66

 

جدول 4-12- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 9 سال 67

 

جدول 4-8- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 10سال 68

 

جدول 4-9- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 11 سال 69

 

جدول 4-10- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 12 سال 70

 

فهرست اشکال

 

عنوان. صفحه

 

شکل 1- نحوه­ی اندازه ­گیری قد (سانتی­متر) 44

 

شکل 2- نحوه­ی اندازه ­گیری وزن (کیلوگرم) 45

 

شکل 3- نحوه­ی اندازه ­گیری دور کمر (سانتی­متر) 47

 

شکل 4- نحوه­ی اندازه ­گیری دور لگن (سانتی­متر) 47

 

شکل 5- نحوه­ی اندازه ­گیری ضخامت لایه چربی زیر پوستی سه سر بازو. 49

 

شکل 6- نحوه­ی اندازه ­گیری ضخامت لایه چربی زیر پوستی ساق پا 49

 

شکل 7- نحوه­ی اجرای آزمون YO-YO. 51

 

فهرست نمودارها

 

عنوان صفحه

 

نمودار 4-1– میانگین قد دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 59

 

نمودار 4-2- میانگین وزن دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 59

 

نمودار 4-3- میانگین BMI در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 60

 

نمودار 4-4- میانگین نسبت دور کمر به دور لگن در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 60

 

نمودار 4-5- میانگین درصد چربی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 61

 

نمودار 4-6- میانگین سطح فعالیت بدنی در دختران 7- 12 سال شهرستان جوانرود. 61

 

نمودار 4-7- میانگین آزمون YO-YO در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 62

 

نمودار 4-8- تعیین میزان لاغری، وزن نرمال، اضافه وزن و چاقی در دختران 7-12 سال شهرستان جوانرود. 62

 

نمودار 4-9- نمودار قد، وزن، BMI و درصد چربی دختران 7-12 نسبت به 7 سال­ها 63

 

نمودار 4-10- ارتباط بین رده­های وزنی با سطح فعالیت بدنی در دختران 7 سال 65

 

نمودار 4-11- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 8 سال 66

 

نمودار 4-12- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 9 سال 67

 

نمودار 4-13- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 10 سال 68

 

نمودار 4-14- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 11 سال 69

 

نمودار 4-15- ارتباط بین رده­های وزنی و سطح فعالیت بدنی در دختران 12 سال 70

 

نمودار 4-16- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی در دختران 7 سال 71

 

نمودار 4-17- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی در دختران 8 سال 72

 

نمودار 4-18- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی در دختران 9 سال 73

 

نمودار 4-19- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی در دختران 10 سال 74

 

نمودار 4-20- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی در دختران 11 سال 75

 

نمودار 4-21- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی در دختران 12 سال 76

 

نمودار 4-22- ارتباط بین درصد چربی با سطح فعالیت بدنی در دختران 7 سال 77

 

نمودار 4-23- ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 8 سال 78

 

نمودار 4-24- ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 9 سال 79

 

نمودار 4-25-ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 10 سال 80

 

نمودار 4-26- ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 11 سال 81

 

نمودار 4-27- ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی در دختران 12 سال 82

 

نمودار 4-28- رابطه بین نسبت دور کمر به دور لگن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7 سال 83

 

نمودار 4-29- ارتباط بین نسبت دور کمر به دور لگن با سطح فعالیت بدنی در دختران 8 سال 84

 

نمودار 4-30- ارتباط بین نسبت دور کمر به دور لگن و سطح فعالیت بدنی در دختران 9 سال 85

 

نمودار 4-31- ارتباط بین نسبت دور کمر به دور لگن و سطح فعالیت بدنی در دختران 10 سال 86

 

نمودار 4-32- ارتباط بین نسبت دور کمر به دور لگن و سطح فعالیت بدنی در دختران 11 سال 87

 

نمودار 4-33- ارتباط بین نسبت دور کمر به دور لگن و سطح فعالیت بدنی در دختران 12 سال 88

 

نمودار 4-34- ارتباط بین سن با سطح فعالیت بدنی در دختران 7-12 سال 89

 

نمودار 4-35- ارتباط بین آزمون YO-YO با نسبت دور کمر به دور لگن در دختران 7-12 سال 90

 

نمودار 4-36- ارتباط بین آزمون YO-YO با درصد چربی بدن در دختران 7-12 سال 91

 

نمودار 4-37- ارتباط بین آزمون YO-YO با سن در دختران 7-12 سال 92

 

نمودار 4-38- ارتباط بین آزمون YO-YO و BMI دختران 7-12 سال 93

 

نمودار 4-39- ارتباط بین آزمون YO-YO با وزن در دختران 7-12 سال 94

 

فصل اول

 

طرح پژوهش

 

1-1- مقدمه

 

امروزه، مردم سراسر جهان با مشکل چاقی مواجه هستند و چاقی در همه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه شیوع یافته است. چاقی موجب بسیاری از بیماری­ها می­شود و سلامت افراد با چاقی به مخاطره می­افتد. مسئله دیگر که امروزه افراد چاق با آن مواجه هستند مشکل تناسب اندام است که چاقی را به یک معضل تبدیل کرده است. چاقی مختص به جنس خاصی نیست و افراد هر دو جنس و در تمامی سنین می­توانند چاق باشند. با توجه به اینکه، پیشگیری بهتر از درمان است؛ ضروری است که همه افراد، اعم از کودک، جوان، پیر، دختر و پسر از چاقی جلوگیری کنند. از آنجایی که چاقی دوران کودکی خود دلیلی برای چاقی بزرگسالی است، پس بهتر است میزان چاقی در کودکان را کنترل کرد.

 

عدم فعالیت بدنی و نیز عوامل محیطی و ژنتیکی نیز نقش مهمی در توسعه چاقی دارد. به طور کلی، افزایش بروز چاقی در سطح جهان ممکن است در نتیجه مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایجاد شود. از نگرانی­های خاص، افزایش چاقی در میان کودکان است که به افزایش مرگ و میر در میان بزرگسالان جوان منجر می­شود و همچنین چاقی کودکان پیش بینی کننده قوی برای چاقی بزرگسالی است.

 

1-2- بیان مساله

 

بدیهی است شواهد روشنی وجود دارد که اضافه وزن و چاقی با طیف وسیعی از مشکلات بهداشتی در ارتباط است. نتایج بسیار رایج چاقی در دوران کودکی و نوجوانی با اختلال روانی- اجتماعی و انزوای اجتماعی همراه است. عوارض ارتوپدی در کودکان چاق به خوبی شناخته شده است. برای مثال کودکان چاق به طورگسترده­ای، پاهای صاف دارند که فشار استاتیک و دینامیک بر روی کف پا افزایش می­یابد (1). عوارض کبدی ناشی از چاقی نیز ممکن است وجود داشته باشد، به خصوص استیتوهپاتوزیس[1] در غیر الکلی­ها، همچنین افزایش رفلکس معده­ای – روده­ای و اختلالات تخلیه در نتیجه فشار داخل شکمی به دلیل افزایش چربی شکمی و چاقی دلیل عمده سنگ­های صفراوی در کودکان است، خفگی مانع خواب نیز از دیگر عوارض پیشرونده­ی شناخته شده چاقی در دوران کودکی است (1). چاقی در دنیای جدید را می­توان به عنوان یک سندرم تعریف کرد که شیوع آن صرف نظر از سن یا جنس در میان همه کشورها به طور مداوم در حال افزایش است. در حقیقت، چاقی یک بیماری چند عاملی است که در ایجاد آن هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی از قبیل عوامل فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی، متابولیکی، روانی و اجتماعی دخالت دارد (2،3،4). یکی از عوامل ایجاد کننده چاقی انتقال ژن چاقی از والدین به فرزندان است (5). همچنین چاقی کودکان با شاخص توده بدن (BMI)[2] والدین مرتبط است و چاقی والدین پیش بینی کننده قوی برای چاقی کودکان است (6). عواملی دیگری که می ­تواند موجب چاقی شود، زندگی داخل رحمی و نوزادانی است. محیط زندگی نیز نقش مهمی در آمادگی ابتلا به چاقی در زندگی آینده دارد (7)؛ مثلا تک والدینی شدن با چاقی دوران کودکی در ارتباط است (8). این امر ممکن است با فاکتورهای روانی اجتماعی در ارتباط باشد، مثلا اختلال در عملکرد خانواده، اختلالات روانی مادر و غفلت والدین می ­تواند خطر ابتلا به چاقی در کودکان را افزایش دهد. شروع چاقی را می­توان با انواع عوامل از جمله مسائل مربوط به خانواده نسبت داد که موجب جهش در طی دوران رشد می­شود (8). از مشخصه­های چاقی، بیش از حد بودن چربی بدن است که بیشتر مواقع، اما نه همیشه، با افزایش وزن بدن همراه است و این زمانی رخ می­دهد که BMI بالاتر از 30 واحد در بالغین باشد (7).

 

تاثیر قابل توجه اضافه وزن و چاقی بر سلامت جسمی و روانی شناخته شده است (9). اضافه وزن و چاقی، از عوامل خطرناک مستقل برای افزایش مرگ و میر در سراسر طول عمر هستند (10). چاقی یک عامل خطرناک برای بیماری­های قلبی و عروقی است. چاقی می ­تواند بسیاری از عوارض دیگر از جمله افزایش کلسترول و فشار خون را به همراه داشته باشد و این می ­تواند منجر به پیامدهای بهداشتی جدی شود (3). چاقی در سراسر جهان باعث نگرانی جدی بهداشت عمومی شده است (2) که با سرعت غیرقابل کنترلی در حال افزایش است (3). با توجه به گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)[3]، حدود 5/1 میلیارد نفر جوان بالای 20 سال در سراسر جهان اضافه وزن دارند (11). WHO پیش بینی کرد که در سال 2015 حدود 3/2 میلیارد بزرگسال اضافه وزن خواهند داشت و بیش از 700 میلیون نفر چاق خواهند بود (3). بروز چاقی ممکن است در هر سنی رخ دهد (12)؛ اما، چاقی در دوران کودکی یک مشکل جدی سلامت است و چاقی همه گیر در میان کودکان به میزان هشدار دهنده گسترش یافته است (10،13،14). در کشورهای مرفه­تر چاقی فقط در میان­سال شایع نیست؛ بلکه، به طور فزاینده­ای در میان جوانان و کودکان نیز شیوع پیدا کرده است (11). در سال 2005 حداقل 20 میلیون کودک زیر 5 سال اضافه وزن داشتند (3). در حال حاضر از هر پنج فرزند یک فرزند در ایالات متحده آمریکا اضافه وزن دارد (11) و از هر 10 کودک در جهان یک کودک چاق است (2). بررسی­ها نشان داده که میزان شیوع اضافه وزن و چاقی در نوجوانان ایرانی نیز به نسبتا بالا است. برای نمونه، شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان تهرانی به ترتیب 1/21 و 8/7 درصد، نوجوانان 13 تا 18 ساله­ی شیرازی به ترتیب 3/11 و 9/2 درصد، نوجوانان شهر سنندج به ترتیب 2/11 و 2/3 درصد، است (15). همچنین شیوع اضافه وزن و چاقی در پسران نوجوان بیرجند به ترتیب 5 و 8/2 درصد، دختران نوجوان مشهدی به ترتیب 6/14 و 4/3 درصد، دختران نوجوان رشتی به ترتیب 6/18 و 9/5 درصد مشاهده شد (15). همچنین شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان ابتدایی بیش­تر از بچه­های کوچک­تر و بزرگسالان است (16). عواملی مانند رژیم غذایی نامناسب (3)، اختلالات در خوردن و مشکلات مربوط به روابط خانواده، به خصوص اگر در دوران جهش رشد رخ دهد (12)، عوامل روانی اجتماعی، درک ضعیف از وضعیت سلامت خود، رفتار بی­تحرک (مانند مدت زمان مشاهده تلویزیون) (17) و چاقی کلی و چاقی شکمی موجب کاهش آمادگی جسمانی قلبی تنفسی در کودکان می­شود (13). بیماری­های مرتبط با چاقی و اضافه وزن در کودکان با جمعیت بالغین مشابه است. فشار خون بالا (18)، دیس لیپیدمی و شیوع بالاتری از فاکتورهای مرتبط با مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 به عنوان بیماری­های مکرر در جمعیت کودکان چاق و دارای اضافه وزن شایع است (10،11). در حال حاضر در برخی از جمعیت­ها دیابت نوع 2 شکل غالب از دیابت در کودکان و نوجوانان است (10). اضافه وزن و چاقی مادران در دوران بارداری موجب تولد نوزادان با وزن بیش از حد می­شود (10).

 

متاسفانه پدر و مادر همیشه متوجه اضافه وزن یا چاقی فرزندان خود نمی­شوند و یا اگر بدانند به این باور که چاقی دائمی و تغییر ناپذیر است (8). در دو دهه اخیر شاهد افزایش چشمگیر هزینه­ های مراقبت بهداشتی در کودکان و بزرگسالان چاقی بوده­ایم (2). پیشگیری اغلب راه حل بهتری نسبت به درمان­های غیر موثر است، بنابراین شناسایی عوامل مرتبط و پیش بینی اضافه وزن و چاقی دوران کودکی یک مسئولیت مهم است (2).

 

درمان اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان نیاز به یک رویکرد چند مرحله­ای که شامل مدیریت رژیم غذایی، افزایش فعالیت فیزیکی، ممانعت از بی­تحرکی، دارو درمانی و جراحی چاقی است (2). از آنجایی که امروزه، استفاده از وسایل پیشرفته از جمله استفاده از ماشین به جای پیاده روی و تماشای تلویزیون و فیلم­های ویدئویی و کار با کامپیوتر به جای ورزش، موجب ذخیره انرژی و کاهش فعالیت بدنی و تحرک شده است (19) و هر ساله حدود 2 میلیون نفر به علت عدم فعالیت بدنی می­میرند و یافته­ های WHO حاکی از آن است که زندگی بی­تحرک، یکی از 10 علت عمده مرگ و میر در همه کشورهای جهان می­باشد (20). روش مناسب برای کاهش خطر مرتبط با

 

زمانی یک هفته یک آزمون فزاینده استاندارد و یک آزمون فرابیشینه یکنواخت را تا سر حد واماندگی انجام دادند. میانگین وزن و VO2max آزمودنی ها به ترتیب برابر با 42/5 ±04/75 کیلو گرم و ، 23/0 ± 13/4 لیتر در دقیقه بود. در خلال آزمون فزاینده استاندارد گازهای تنفسی به طور مداوم و نمونه خونی هر سه دقیقه یک بار جهت اندازه گیری لاکتات،بی کربنات و pHجمع آوری شد. آستانه لاکتات و آستانه تنفسی جبرانی به ترتیب به عنوان افزایش ناگهانی در نمودار لاکتات – بار کار ومعادل تهویه ای دی اکسید کربن تعریف و تعیین شدند. مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا به عنوان فاصله بین آستانه لاکتات و آستانه تنفسی جبرانی تعیین و ظرفیت بافرینگ بی کربناتی از طریق فرمول [pH] Δ .Δ [HCO3] و ظرفیت غیر بی کربناتی از طریق فرمولΔ[PH] ][Δ [LA] . Δ [PH] ] – [Δ [HCO3] .[بدست آمد. همبستگی بین متغیرها با بهره گرفتن از ضریب همبستگی پیرسون تعیین و جهت تعیین توانایی پیش بینی از آنالیز رگرسیون استفاده شد. تعیین معنی داری تفاوت بین متغیر ها با آزمونt استیودنت مشخص گردید. ظرفیت بافرینگ بی کربناتی در مرحله بافرینگ (001/0 >p) و مدت زمان مرحله بافرینگ (05/0 >p ) در گروه استقامتی به طور معنی دار نسبت به گروه سرعتی بالاتر بود. تغیرات لاکتات در مرحله بافرینگ (05/0 >p ) در گروه سرعتی به طور معنی دار نسبت به گروه استقامتی بالاتر بود. همبستگی معنی دار بین تغییرات لاکتات در مرحله بافرینگ و میزان کسر اکسیژن ( 05/0 >p ) و VO2max (05/0 >p ) بدست آمد. به طور خلاصه نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تغییرات لاکتات و ظرفیت های بافرینگ بی کربناتی و غیر بی کربناتی در مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا بین ورزشکاران استقامتی و سرعتی متفاوت می باشد. همچنین همبستگی معنی دار یافت شده بین تغییرات لاکتات در این مرحله با شاخص های هوازی و بی هوازی مؤید این نکته است که می توان از این شاخص در جهت پیش بینی ظرفیت های هوازی و بی هوازی استفاده نمود.

 

واژه های کلیدی: لاکتات، مرحله بافرینگ ایزوکاپنیا، ظرفیت های بافرینگ

 

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

 

فصلاول: مقدمهوبیانمسئله

 

1-1. مقدمه. 1

 

1-2. بیانمسئلهوسؤالاصلیتحقیق. 2

 

1-3. اهمیتوضرورتانجامتحقیق. 4

 

1-4. اهدافتحقیق. 5

 

1-4-1. هدفکلی 5

 

1-4-2. اهدافاختصاصی 5

 

1-5. فرضیه‌هایتحقیق. 6

 

1-6. محدودیت‌هایتحقیق. 6

 

1-6-1. محدودیت‌هاییکهکنترلآن‌هادراختیارمحققبودهاست: 6

 

1-6-2. محدودیت‌هاییکهکنترلآن‌هادراختیارمحققنبودهاست: 7

 

1-7. تعاریفنظریواژه‌هایتحقیق. 7

 

1-8. تعاریفعملیاتیواژه‌هایتحقیق. 10

 

فصل دوم: مبانینظریوپیشینهتحقیق

 

2-1. مقدمه. 13

 

2-2. مفهومآستانهبیهوازی: 13

 

2-3. روش‌هایمختلفتعیینآستانهبیهوازی: 14

 

2-3-1. آستانهلاکتاتوروش‌هایاندازهگیریآن: 15

 

2-3-2. مفهومنقطهشکستتهویه‌ای : 16

 

2-3-3. مفهومآستانهتنفسیوروش‌هایمختلفتعیینآن: 17

 

2-3-3-1.مفهوموروشکنترلمعادلتهویه‌ایاکسیژنواستفادهازآندرتعیینآستانهبیهوازی: 18

 

2-3-3-2. نسبتتبادلتنفسی(RER): 19

 

2-3-3-3. روش%SPO2: 20

 

2-3-3-4. روشV-slope: 21

 

2-3-4. نقطهشکستضربانقلب 22

 

2-3-4-1. روشکانکانی: 23

 

2-3-5. روشDmax: 24

 

2-4. آستانهتنفسیجبرانیونحوهاندازهگیری: 25

 

2-4-1. آستانهتنفسیاولیه: 26

 

2-4-2. آستانهتنفسیثانویه: 26

 

2-5. مرحلهبافرینگایزوکاپنیا: 27

 

2-6. بافرینگ،اجزایتامپونیبدنوسهمهریکازآنهادرکنترلPH: 28

 

2-6-1. ظرفیتهایبافرینگواجزایآن: 29

 

2-6-1-1. ظرفیتبافرینگبیکربناتی: 30

 

2-6-1-2. ظرفیتبافرینگغیربیکربناتی: 30

 

2-6-1-2-1. بافرپروتئین. 30

 

2-6-1-2-2. هموگلوبین. 31

 

2-6-1-2-3. کارنوزین. 31

 

2-6-1-2-4. بتاآلانین. 33

 

2-6-1-2-5. بافرفسفات 33

 

2-7. اثرتمرینبراجزایبافرینگ: 33

 

2-8. مفهومظرفیتهوازیوشاخصهایپیشبینیکنندهآن: 34

 

2-8-1. روشVO2max: 34

 

2-8-2. روشVLT: 35

 

2-8-3. روشO2 plus: 36

 

2-9. مفهومظرفیتبیهوازیوشاخصهایپیشبینیکنندهآن: 36

 

2-9-1. استفادهازکسراکسیژن: 37

 

2-10. پیشینهتحقیق. 39

 

2-10-1. تحقیقاتانجامشدهدرداخلایران. 39

 

2-10-2. تحقیقاتکهدرخارجازایرانانجامشده: 40

 

2-11. نتیجهگیری: 60

 

فصل سوم: روششناسیتحقیق

 

3-1. مقدمه. 62

 

3-2. روشتحقیق. 62

 

3-3. جامعهآماریونحوهانتخابآنها 62

 

3-4. متغیرهایتحقیق. 62

 

3-4-1. متغیرمستقل: 62

 

3-4-2. متغیروابسته: 62

 

3-4-3. متغیرملاک: 62

 

3-4-4. متغیرپیشبین: 62

 

3-5. ابزاروموادموردنیازاندازهگیری 63

 

3-6. روشهایجمعآوریاطلاعات 63

 

3-7. روشهایاندازهگیریمتغیرها 64

 

3-7-1. تعیینآستانهتنفسیجبرانی: 64

 

3-7-2. تعیینآستانهلاکتات: 65

 

3-7-3. نحوهجمعآورینمونهخونی: 65

 

3-7-4. تعیینمرحلهبافرینگوتغییراتلاکتاتدراینمرحله: 66

 

3-7-5. تعیینسهمنسبیعواملبافرینگ: 66

 

3-7-6. اندازهگیریکسراکسیژن: 66

 

3-8. روش‌هایتجزیهوتحلیلاطلاعات 69

 

3-8-1. آمارتوصیفی 69

 

3-8-2. آماراستنباطی 69

 

فصل چهارم: یافتههایتحقیق

 

4-1. مقدمه: 72

 

4-2. بخشاول: توصیفداده‌هایمربوطبهمتغیرهایتحقیقآماری 72

 

4-3. بخشدوم: آماراستنباطی 73

 

4-3-1. فرضیهاول. 74

 

4-3-2. فرضیهدوم: 74

 

4-3-3. فرضیهسوم: 76

 

4-3-4. فرضیهچهارم: 76

 

4-3-5.فرضیهپنجم: 78

 

4-3-6.فرضیهششم: 79

 

4-3-7.فرضیههفتم: 80

 

4-3-8. فرضیههشتم: 81

 

فصلپنجم: بحثونتیجهگیری

 

5-1. مقدمه. 83

 

5-2. خلاصهتحقیق. 83

 

5-3. بحثونتیجهگیری 85

 

5-3-1. مدتزمانمرحلهبافرینگایزوکاپنیا: 85

 

5-3-2. تغییراتلاکتاتدرمرحلهبافرینگایزوکاپنیا: 87

 

5-3-3. مقایسهظرفیتهایبافرینگ: 89

 

5-3-4. تواناییپیشبینیظرفیتهوازیوبیهوازیازطریقتغییراتلاکتاتدرمرحلهبافرینگایزوکاپنیا: 91

 

5-4. پیشنهادات: 92

 

5-4-1. پیشنهاداتکاربردیازپژوهش: 92

 

5-4-2. پیشنهاداتبرایتحقیقاتآینده: 92

 

منابع 93

 

فهرست اشکال وجداول صفحه

 

شکل 2-1.اولینودومیننقطهشکستدرمنحنیلاکتات–بارکاربهترتیبنشاندهندهآستانههوازیوبیهوازیاست14

 

شکل 2-2. نحوهتعیینآستانهلاکتاتبراساسافزایشناگهانیلاکتاتدرخلالآزمونفزایندهاستاندارد.16

 

شکل2-3.تغییراتتهویهدرخلالیکآزمونفزایندهبادرنظرگرفتننقطهشکستتهویه‌ای.17

 

شکل2-4. تعیینآستانهبیهوازیبهوسیلهکنترلشاخصمعادلتهویه‌ایاکسیژن.19

 

شکل 2 – 5. تعیینآستانهبیهوازیبااستفادهازروشنسبتتبادلتنفسی20

 

شکل2-6. برآوردآستانهبیهوازیازطریقکنترلاشباعهموگلوبینازاکسیژن. دراینروشکاهشناگهانیدرنموداربهعنوانبرآوردیازآستانهبیهوازیدرنظرگرفتهمیشود.21

 

شکل 2 – 7 . تعیینآستانهبیهوازیبهروشV – slope.22

 

شکل 2 – 8 : ارتباطبینضربانقلب – سرعتدویدنونقطهشکستضربانقلببهعنوانبرآوردیازآستانهبیهوازیرادرخلالیکآزمونفزاینده.23

 

شکل2-9: مدلکانکانیدرتعییننقطهشکستضربانقلببهعنوانبرآوردیازآستانهبیهوازی24

 

شکل 2 – 10 : تعییننقطهشکستضربانقلببااستفادهازروشdmax.25

 

شکل2-11.تعیینآستانهتنفسیاولیه،آستانهتنفسیجبرانیوآستانهلاکتات27

 

شکل2-13. سهمبافرهایمختلفدربافرینگH+عضلهحینفعالیت.29

 

شکل 2- 14.تغییراتاکسیژنمصرفیدرسرعت(ازپایینبهبالابترتیب 181 ،203 ،203 و267 متردردقیقه) وزمانهایمختلف35

 

شکل 2 – 15. اصولمحاسبهکسراکسیژنتوسعهیافتهدرفعالیتمتناوبشدید39

 

شکل 3-1. نحوهتعیینآستانهتنفسیجبرانیبراساسافزایشناگهانیدرنمودارمعادلتهویهایدیاکسیدکربن(VE/VCO2)65

 

شکل 3-2. نحوهتعیینآستانهلاکتاتبراساسافزایشناگهانیدرنمودارغلظتلاکتات–بارکار65

 

شکل 3-3. نموداراکسیژنمصرفیدرشدتهایزیرLT،جهتپیشبینیاکسیژنمعادلبا 120 درصدPmax68

 

جدول 4-1. ویژگی‌هایآنتروپومتریک،سنوتوانهوازیآزمودنی‌هایتحقیق72

 

جدول4-2. مقایسهبرخیازفاکتورهایفیزیولوژیکبینگروههایتحقیق.73

 

جدول (4-3) مقایسهتغییراتلاکتاتدرمرحلهبافرینگایزوکاپنیا،بینگروهها.74

 

جدول (4-4) مقایسهظرفیتبافرینگبیکربناتدرمرحلهبافرینگایزوکاپنیا،بینگروهها75

 

جدول (4-5) مقایسهظرفیتبافرینگغیربی‌کربناتیدرمرحلهبافرینگایزوکاپنیا،بینگروهها76

 

جدول (4-6) مقایسهمدتزمانمرحلهبافرینگایزوکاپنیا،بینگروهها.77

 

جدول 4 –7. نتیجهآزمونپیرسونبینتغییراتلاکتاتباVO2max78

 

شکل 4-5. نمودار پراکنش و معادله پیش بینی مربوط به تغییرات لاکتات و VO2max.78

 

جدول 4-8. نتایجآزمونپیرسونبینتغییراتلاکتاتواکسیژنمصرفیمعادلباLT.79

 

شکل(4-6). نمودار پراکنش مربوط به تغییرات لاکتات و اکسیژن مصرفی معادل با LT.79

 

جدول 4-9. نتایجآزمونپیرسونبینتغییراتلاکتاتوبیشینهلاکتاتتحملشده.80

 

شکل(4-7). نمودار پراکنش و معادله پیش بینی مربوط به تغییرات لاکتات و کسر اکسیژن80

 

جدول 4-10. نتایجآزمونپیرسونبینتغییراتلاکتاتوبیشینهلاکتاتتحملشده.81

 

شکل(4-8). نمودار پراکنش مربوط به تغییرات لاکتات وبیشینهلاکتاتتحملشده81

 

فهرست نمودار صفحه

 

نمودار (4-1) مقایسهمیانگینتغییرات لاکتات درگروههایاستقامتیوسرعتی74

 

نمودار (4-2) مقایسهمیانگینظرفیتبافرینگبیکربناتدرگروههایاستقامتیوسرعتی.75

 

نمودار (4-3) مقایسهمیانگینظرفیتبافرینگغیربیکربناتدرگروههایاستقامتیوسرعتی.76

 

نمودار (4-4) مقایسهمیانگینمدتزمانمرحلهبافرینگایزوکاپینادرگروههایاستقامتیوسرعتی.77

 

فصل اول
مقدمه و بیان مسئله

 

1-1. مقدمه

 

کسب عنوان­های قهرمانی در بازی‌های المپیک،جهانی، قاره­ای در بین کشورها به ویژه کشورمان اهمیت بی­سابقه­ای یافته و تلاش برای بهبود عملکرد ورزشکاران، دانشمندان علوم ورزشی را نیز به فعالیت دوچندان در این بخش واداشته و پژوهش در علوم ورزشی را فزونی بخشیده است. از آنجا که اکسیژن مصرفی بیشینه (VO2max)، معیاری پذیرفته شده برای آمادگی قلبی عروقی محسوب می‌شود، اغلب برنامه ­های تمرینی طوری طراحی می­شوند که آن را گسترش دهند. این تصور وجود دارد که بین VO2max و عملکرد استقامتی رابطه قوی برقرار است(57). با وجود این، نشان داده شده است که استفاده از آستانه لاکتات این امکان را فراهم می­آورد که عملکرد استقامتی با دقت بیشتری برآورد و این شاخصبه عنوان ابزاری قوی در پیش ­بینی عملکرد استقامتی معرفی می‌شود که نسبت بهVO2max شاخص مفیدتری است(57).هر دوی این فاکتور­ها در برآورد عملکرد استقامتی قدرت قابل قبولی دارند، لیکن در پیش ­بینی ظرفیت هوازی در ورزش­هاییکه تلفیقی از دو سیستم هوازی و بی­هوازی را نیاز دارند، دارای محدودیت‌هایی هستند و ارائه فاکتورهای دیگر که بتوانند این محدودیت را برطرف سازند، ضروری به نظر می‌رسد.

 

لاکتات که نمک اسید­لاکتیک می­باشد، جایگاه ویژه­ای در پژوهش­های ورزشی و طراحی برنامه‌های تمرینی به خود اختصاص داده است و اندازه ­گیری آن چه در سطح سرم و چه در سطح عضله اسکلتی هنوز بارزترین شاخص سنجش فرایندهای متابولیکی بی­هوازی است. در سطح کاربردی، مربیان فراوانی وجود دارند که با بهره گرفتن از همین شاخص، کمیت و کیفیت برنامه ­های تمرینی خود را از طریق اندازه ­گیری­های آستانه لاکتات، حداکثر حالت پایداری (MLSS)[1]،آستانه هوازی، آستانه ­بی هوازی، آستانه بی­هوازی فردی[2]، کنترل می‌کنند. با توجه به خصوصیات منحصر به فرد لاکتات و خواص متابولیکی دو جانبه آن، امکان استفاده از این شاخص در جداسازی ظرفیت­های هوازی و بی­هوازی میسر و انجام تحقیقاتی که بر این امر صحه علمی بگذارند ضروری است. لذا تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به این مسئله است و در شکل ایده‌آل

 

 

 

چکیده:

 

هدف از انجام این تحقیق بررسی و رتبه بندی آمیخته بازاریابی در باشگاه های لیگ برتر بسکتبال ایران بود، با توجه به اینکه پژوهشی که در راستای افزایش درآمدزایی در بسکتبال از عناصر آمیخته بازاریابی بهره برده باشد، وجود ندارد این پژوهش در نظر دارد وضعیت عناصر آمیخته بازاریابی (4P) را در لیگ برتر بسکتبال ایران بررسی و مقدار هر کدام از این عناصر را مشخص کند.

 

تحقیق حاضر از نظر هدف ، کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری داده ها توصیفی به شمار می آید. برای انجام این تحقیق از پرسشنامه 36 سؤالی آمیخته بازاریابی که بر اساس طیف لیکرت تهیه شده و قبلاً توسط معادی(1387) به کار رفته، استفاده شده است. لازم به ذکر است که مقدار ضریب پایایی پرسشنامه با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ (87/0 ) به دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش جمعاً 72 نفر است  و با توجه به محدود بودن نمونه، نمونه آماری برابر با جامعه آماری و به صورت کل شمار می باشد.

 

در راستای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش اول به منظور سازمان دادن، خلاصه کردن و طبقه بندی نمرات خام از آمار توصیفی استفاده شد و پس از تأیید نرمال بودن داده ها با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، سؤالات تحقیق با بهره گرفتن از آزمون های آمار استنباطی (آزمون t تک گروهی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تمام سؤالات تحقیق در سطح معنی داری (P≤0.01) مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، برای وزن دهی شاخص های مربوط به هر عنصر(محصول، مکان، ترویج و قیمت) از روش آنتروپی و برای رتبه بندی هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی در باشگاه های های حاضر در لیگ برتر به تفکیک و نیز رتبه بندی باشگاه ها بر اساس 4p از روش پرومیتی2 استفاده شده است.

 

نتایج این پژوهش حاکی از آن است که از بین عناصر چهارگانه بیشترین سهم مربوط به «محصول» با 30% ، پس از آن «مکان» با 27% ، سپس «ترویج» با 24% و در نهایت «قیمت» با 19% است که مجموعاً تشکیل دهنده وضعیت آمیخته بازاریابی در لیگ برتر بسکتبال کشور می باشند. با بهره گرفتن از آزمون t  تک گروهی، مشخص گردید که در تمامی شاخص های مرتبط با عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی تفاوت معنی داری بین میانگین های تجربی بدست آمده و میانگین نظری ) 5(  در سطح 01/0  وجود دارد و از آنجایی که در همه موارد، میانگین های تجربی از میانگین نظری پایین تر است، از این رو نتیجه گیری می شود که وضعیت تمامی عوامل مرتبط با عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی برای مبادلات مطلوب با بازارهای مورد نظر، پایین تر از حد مطلوب است.

 

با بررسی ارزش وزنی شاخص های مربوط به هر کدام از چهار عنصر آمیخته بازاریابی با بهره گرفتن از روش آنتروپی می توان نتیجه گیری نمود که از بین عناصر چهارگانه بیشترین میزان اهمیت از دیدگاه مدیر عامل ها و مدیران بازاریابی و سرپرستان تیم های حاضر در لیگ برتر مربوط به «ترویج» با 38% ، پس از آن «مکان» با 27% ، سپس «محصول» با 23% و در نهایت «قیمت» با 12% می باشد.

 

در نهایت با بهره گرفتن از روش پرامیتی 2 باشگاه های حاضر در لیگ برتر بسکتبال بر اساس 4p رتبه بندی شدند، نتیجه این رتبه بندی نشان داد که باشگاه دانشگاه آزاد با میزان مطلوبیت 72268/5 رتبه اول و باشگاه سامان تهران با میزان مطلوبیت 13001/ 8- رتبه آخر را در بین 12 تیم حاضر در لیگ برتر بسکتبال به خود اختصاص داده اند، طبق یافته های بدست آمده می توان نتیجه گیری کرد که باشگاه دانشگاه آزاد از نظر چهار عنصر آمیخته بازاریابی در مجموع وضعیت بهتری نسبت به باشگاه های دیگر دارد.

 

واژگان کلیدی: بازاریابی، بسکتبال، صنعت ورزش ، آمیخته بازاریابی، پرومیتی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تشکّر و قدردانی

 

بنام آنکه جان را فکرت آموخت و همّتی داد تا سدهای جهل، با پیروی از سالکان طریقش شکسته شود و از مذلّت نادانی رهائیم بخشید. بنام آنکه عشق آفرید و ارتباط ملکوتی مرید به مراد و شاگرد به استاد را مصور و عروج انسانها را بسوی عالم معنی و تکامل فراهم نمود. سپاس بیکران ایزد منّان را که در پرتو لطف لایزالش توفیق آموختن میسّر گردید تا منّت پذیر و رهین آستان کبریائیش گردیم. رحمت واسعه اش فرصتی مغتنم داد تا به اقتضای توان و وسع خود از محضر اساتیدی گرانقدر بهره جوئیم و ره توشه ای از بار علمی آنها برگیریم، بی پیرایه بهترین ایّام زندگیم را در محضر این عزیزان سپری نموده ام که نه فقط رهنمون به دانشم نمودند، بلکه درس اخلاق و تواضع را آموختند. تمامی مباهات من در طول تحصیل نه دست یازیدن به درجه ای از دانش، بلکه فراسوی آن تلمّذ در نزد استادانی بوده است که خود دریایی از معرفت و سهم من پرتوی از تشعشع معرفت ایشان بر اندیشه بوده است. در این رهگذر به رسم ادب خود را ملزم می دانم که با تواضع تام و از صمیم قلب از کلیه معلمین و اساتید دوران تحصیلم که از محضرشان کسب فیض نموده ام و بودن با ایشان برایم سراسر درس اخلاق و فروتنی بود، مراتب سپاس و تشکر خالصانه خود را ابراز نمایم.

 

از اساتید محترم آقایان دکتر سید نصرا. سجادی و دکتر مهرزاد حمیدی که در گزینش موضوع، مراحل انجام، تدوین و نگارش این تحقیق یاریم دادند و علاوه بر کسب دانش از محضر ایشان، افتخار درک زوایای روشن و مثبت اخلاقی شان برایم مقدور گردید، کمال تشکر و قدردانی را دارم.

 

همچنین از ریاست محترم فدراسیون بسکتبال جناب آقای مشحون و نیز از کلیه اعضای محترم فدراسیون بویژه از زحمات جناب آقای نوربخش و جناب آقای انبه به پاس همکاری دلسوزانه و محبت خالصانه شان، کمال تشکر را دارم.

 

از کلیه دوستان عزیزی که در طی این مدّت با شکیبایی تمام، از ابراز محبّت و همکاری دریغ ننموده و به عناوین مختلف یاریم دادند و همچنین از اعضای محترم خانواده ام، بویژه از برادر عزیزم دکتر فواد فاتحی و همسر گرامی ام دکتر سید هدایت سجادی که با همراهی خویش همواره مشوّق اینجانب بوده و در فراز و نشیب این مسیر یاریم داده و کوتاهی ها و قصورم را با بردباری تمام تحمّل نمودند، کمال تشکر و قدر دانی را دارم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

فصل اول: طرح تحقیق

 

مقدمه2

 

بیان مسئله.4

 

ضرورت و اهمیت تحقیق.7

 

اهداف تحقیق8

 

سؤالات تحقیق9

 

محدوده های تحقیق9

 

تعریف وا‍ژه ها و اصطلاحات تحقیق10

 

 

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

 

مقدمه.13

 

بخش اول- مبانی نظری تحقیق

 

تاریخچه بازاریابی.13

 

تعریف بازاریابی.15

 

نیاز، خواست و تقاضا16

 

جایگاه بازاریابی در مدیریت.17

 

مفهوم بازاریابی اجتماعی.18

 

فرآیند بازاریابی20

 

تجزیه و تحلیل فرصت های بازار. 20

 

جستجو و انتخاب بازارهای هدف21

 

تعیین استراتژی های بازاریابی.23

 

برنامه ریزی فعالیت های بازاریابی23

 

سازماندهی، اجرا و کنترل فعالیت های بازاریابی24

 

تعاریف بازاریابی ورزشی.24

 

بازاریابی ورزشی در ایران.26

 

تفاوت ورزش با سایر کالاها و خدمات26

 

صنعت ورزش.28

 

عوامل مؤثر بر رشد و توسعه صنعت ورزش29

 

آمیخته بازاریابی و تاریخچه آن.33

 

عناصر آمیخته بازاریابی.34

 

محصول34

 

انواع محصولات در صنعت ورزش35

 

ویژگی های محصول37

 

چرخه زندگی محصولات ورزشی39

 

مکان (کانال های توزیع).48

 

اجزای متداول کانال های بازاریابی42

 

استادیوم های ورزشی به عنوان کانال های توزیع.43

 

رسانه های ورزشی به عنوان کانال های توزیع.44

 

ترویج.44

 

اجزای آمیخته ترویج45

 

قیمت48

 

عوامل مؤثر بر تعیین قیمت.49

 

استراتژی های قیمت گذاری.50

 

ارائه قیمت به مشتریان.52

 

بخش دوم –پیشینه تحقیق

 

تحقیقات داخلی54

 

تحقیقات در زمینه بازاریابی ورزشی.54

 

تحقیقات خارجی.63

 

تحقیقات در زمینه عمومی بازاریابی ورزشی63

 

تحقیقات در زمینه عناصر بازاریابی ورزشی به طور جداگانه65      «محصول»65

 

«مکان» 68

 

«ترویج» .71

 

«قیمت» 75

 

جمع بندی نهایی در ارتباط با تحقیقات صورت گرفته.76

 

 

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

مقدمه81

 

روش تحقیق.81

 

جامعه آماری.81

 

نمونه آماری و روش نمونه گیری.81

 

ابزار اندازه گیری.81

 

روایی پرسشنامه.82

 

پایایی پرسشنامه.82

 

روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها82

 

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق

 

مقدمه88

 

توصیف یافته های تحقیق88

 

یافته های توصیفی مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « محصول »90

 

یافته های توصیفی مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « مکان »91

 

یافته های توصیفی مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « ترویج »92

 

یافته های توصیفی مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « قیمت ».93

 

جمع بندی یافته های مرتبط با عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی94

 

اولویت بندی شاخص های تشکیل دهنده عنصر محصول از دیدگاه آزمودنی ها95

 

اولویت بندی شاخص های تشکیل دهنده عنصر مکان از دیدگاه آزمودنی ها.97

 

اولویت بندی شاخص های تشکیل دهنده عنصر ترویج از دیدگاه آزمودنی ها.99

 

اولویت بندی شاخص های تشکیل دهنده عنصر قیمت از دیدگاه آزمودنی ها101

 

t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «محصول»103

 

t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «مکان».104

 

t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «ترویج».105

 

t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «قیمت»107

 

نتایج وزن دهی شاخص های سنجش عنصر «محصول» با بهره گرفتن از روش آنتروپی109

 

نتایج وزن دهی شاخص های سنجش عنصر «مکان» با بهره گرفتن از روش آنتروپی.110

 

نتایج وزن دهی شاخص های سنجش عنصر «ترویج» با بهره گرفتن از روش آنتروپی111

 

نتایج وزن دهی شاخص های سنجش عنصر «قیمت» با بهره گرفتن از روش آنتروپی.112

 

جمع بندی نتایج بررسی ارزش وزنی عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی با بهره گرفتن از روش آنتروپی113

 

نتایج رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «محصول» با بهره گرفتن از روش پرومیتی.114

 

نتایج رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «مکان» با بهره گرفتن از روش پرومیتی115

 

نتایج رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «ترویج» با بهره گرفتن از روش پرومیتی116

 

نتایج رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «قیمت» با بهره گرفتن از روش پرومیتی.117

 

نتایج رتبه بندی نهایی باشگاه ها بر اساس «4p» با بهره گرفتن از روش پرومیتی.118

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

مقدمه.121

 

خلاصه تحقیق.121

 

یافته های تحقیق123

 

بحث و نتیجه گیری.127

 

محصول.127

 

مکان128

 

ترویج.129

 

قیمت130

 

پیشنهادات.132

 

پیشنهادات برخاسته از نتایج تحقیق132

 

پیشنهاداتی برای سایر محققین133

 

منابع134

 

پیوست 1.  پرسشنامه آمیخته بازاریابی.142

 

پیوست2 . معرفی نامه ارسال شده برای باشگاه های حاضر در لیگ برتر فدراسیون بسکتبال142

 

فهرست جداول

 

جدول 1 : اطلاعات مربوط به جامعه آماری.89

 

جدول 2 : توصیف آماری مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « محصول ».90

 

      جدول 3 : توصیف آماری مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « مکان ».91

 

جدول 4 : توصیف آماری مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « ترویج ».92

 

جدول 5 : توصیف آماری مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « قیمت ».93

 

جدول 6 : بررسی عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی.94

 

جدول 7 : شاخص های توصیفی عنصر آمیخته بازاریابی «محصول» از دیدگاه آزمودنی ها95

 

جدول 8 : شاخص های توصیفی عنصر آمیخته بازاریابی «مکان» از دیدگاه آزمودنی ها.97

 

جدول 9 : شاخص های توصیفی عنصر آمیخته بازاریابی «ترویج» از دیدگاه آزمودنی ها99

 

جدول 10 : شاخص های توصیفی عنصر آمیخته بازاریابی «قیمت» از دیدگاه آزمودنی ها101

 

جدول 11 : t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «محصول».103

 

جدول 12 : t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «مکان».104

 

جدول 13 : t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «ترویج»105

 

جدول 14 : t تک گروهی مرتبط با بررسی عنصر آمیخته بازاریابی «قیمت»107

 

جدول 15 : بردار وزن شاخص های سنجش عنصر «محصول» با بهره گرفتن از روش آنتروپی109

 

جدول 16 : بردار وزن شاخص های سنجش عنصر «مکان» با بهره گرفتن از روش آنتروپی.110

 

جدول 17 : بردار وزن شاخص های سنجش عنصر «ترویج» با بهره گرفتن از روش آنتروپی.111

 

جدول 18 : بردار وزن شاخص های سنجش عنصر «قیمت» با بهره گرفتن از روش آنتروپی112

 

جدول 19 : بررسی ارزش وزنی عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی با بهره گرفتن از روش آنتروپی113

 

جدول 20 : رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «محصول» با بهره گرفتن از روش پرومیتی114

 

جدول 21 : رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «مکان» با بهره گرفتن از روش پرومیتی.115

 

جدول 22 : رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «ترویج» با بهره گرفتن از روش پرومیتی116

 

جدول 23 : رتبه بندی باشگاه ها از نظر عنصر «قیمت» با بهره گرفتن از روش پرومیتی117

 

جدول 24 : رتبه بندی نهایی باشگاه ها بر اساس «4p» با بهره گرفتن از روش پرومیتی118

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها  

 

 

 

نگاره 1 : فرآیند بازاریابی.20

 

نگاره 2 : اجزای آمیخته ترویج48

 

نگاره 3 : تصمیمات قیمت گذاری50

 

نگاره 4 : نمودار مربوط به نرمال بودن داده های مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « محصول » بر اساس آزمون کولموگروف- اسمیرنوف90

 

نگاره 5 : نمودار مربوط به نرمال بودن داده های مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « مکان » بر اساس آزمون کولموگروف- اسمیرنوف.91

 

نگاره 6 : نمودار مربوط به نرمال بودن داده های مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « ترویج » بر اساس آزمون کولموگروف- اسمیرنوف.92

 

نگاره 7 : نمودار مربوط به نرمال بودن داده های مرتبط با عنصر آمیخته بازاریابی « قیمت » بر اساس آزمون کولموگروف- اسمیرنوف.93

 

نگاره 8 : بررسی عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی.94

 

نگاره 9 : بررسی ارزش وزنی عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی با بهره گرفتن از روش آنتروپی113

 

نگاره 10 : رتبه بندی نهایی باشگاه ها بر اساس «4p» با بهره گرفتن از روش پرومیتی.119

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول 

 

طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

سرعت تحولات به آسانی اصول موفقیت آمیز حرفه ای دیروز را از رواج انداخته و منسوخ می کند. امروزه و با شروع قرن بیست و یکم، چالش هایی که پیش روی سازمان های ورزشی است، کدام اند؟ کشورها و یا سازمان ها با تشدید رقابت های جهانی، شکاف شدید درآمدی، سهل انگاری در خصوص تأسیسات و زیربناها، رکود اقتصادی، فقدان مهارت لازم نیروی انسانی و بسیاری از مسائل و مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دیگر دست و پنجه نرم می کنند. همه این ها را می توان «چالش» نامید، اما در عین حال می توان از آن ها به عنوان فرصت نیز یاد کرد. رقابت های جهانی در ورزش به معنی بازار بزرگتری برای ارائه کالاها و خدمات ورزشی کشورمان است، که این خبر خوبی است(29).

 

جامعه بشری اکنون بیش از هر زمان دیگری با کمبود منابع و انواع نیازها مواجه است و تلاش می کند تا با بهره گرفتن از منابع محدود موجود، پاسخگوی قسمتی از نیازهای نامحدودش باشد. اگر موضوع علم اقتصاد، بررسی چگونگی رفع نیازهای نامحدود با بهره گرفتن از منابع محدود باشد، مدیریت مجموعه ای از مهارت ها و دانسته ها به منظور استفاده بهینه از منابع محدود موجود خواهد بود و بازاریابی هم علم ارزیابی و تشخیص نیازها و رفع آن ها از طریق تبادل منابع است(18).

 

لذا، بازاریابی با شناسایی نیازهای اجتماعی و انسانی و تأمین این نیازها سرو کار دارد. به طوری که در مدیریت بازاریابی فرآیند تصمیم گیری از اهمیت ویژه ای