۴- عدم استقبال از تسلیم اظهارنامه های مالیاتی و ضعیف بودن ضمانت های اجرایی: ارسال نکردن اظهارنامه، دلایل گوناگونی دارد. رایج ترین دلیل عدم ارسال، می تواند این باشد که در صورت به روز نبودن ثبت مؤدی، بهترین امکان برای ارسال نکردن اظهارنامه و پس از آن فرار از پرداخت مالیات فراهم شده است. دلیل دیگر عدم برخورد قاطع ماموران مالیاتی است که آن هم می تواند به دلیل عدم آشنایی و عدم تسلط کافی ماموران مالیاتی به قوانین مالیاتی و نداشتن مهارت کافی دراجرای آنها باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-  تاخیر در وصول مالیات
۶-  عدم شناخت مؤدیان و مستند نبودن میزان درآمد آنها
۷-  وجود معافیت های وسیع و متنوع: دولت ها گاه با اتخاذ برخی سیاست های حمایتی مالیاتی و معافیت های مالیاتی، راه فرار مالیاتی را باز می کنند و در صورتی که در سیستم اطلاعات کارآمد نیز در نظام مالیاتی موجود نباشد ، فرار مالیاتی گسترش می یابد. همچنین با اعطای معافیت های مالیاتی، گروهی از پرداخت مالیات معاف می شوند و این امر به کاهش درآمدهای مالیاتی دولت منجر می شود. بنابراین ، اگر اعطای معافیت ها با دقت لازم صورت نگیرد ، دولت برای کسب درآمد مالیاتی مورد نظر ، فشار سنگینی را بر گروه های دیگر جامعه وارد می کند. یعنی برای جبران بخش خالی کاسه درآمد مالیاتی ، میزان نرخ های مالیاتی بیشتری ، بر گروه هایی که از معافیت های مالیاتی بهره مند نیستند ، تحمیل خواهد شد. بی تردید اعطای معافیت های مالیاتی گسترده ، به ناکارایی نظام مالیاتی و ضعف نظام اجرایی مالیاتی منجر می شود.
۲-۵) شیوه های فرار مالیاتی
گستردگی اقتصاد و پنهان بودن بسیاری از فعالیت هایی که توسط افراد حقیقی یا حقوقی تحت عناوین مختلف در کشور ما صورت می گیرد،همچنین وضعیت تاریخی مخصوصا شرایط جنگ تحمیلی که بخش عمده درآمد ها را از جریان سرمایه گذاری خارج و به صورت ذخایر غیر مولد در آورده بود و برخی از صاحبان این سرمایه ها ضمن بهره مند شدن و سوء استفاده از این شرایط به فعالیت های دلالی و واسطه گری پرداخته و با بهره گرفتن از روش های احتکار کالا  ، انحصار و با افزایش غیر واقعی قیمت ها بخش قابل توجهی از درآمد ها را تصاحب کردند و در پرداخت مالیات نیز راه های فرار مالیاتی را بنیاد نهادند.
در یک تقسیم بندی کلی میتوان عمده ترین شیوه های فرار مالیاتی را به صورت زیر بیان نمود:
۱-      نگهداری دو دسته دفاتر و مدارک برای ثبت معاملات یک دفتر برای صاحبان مشاغل که دخل و خرج را به درستی نشان می دهد و ممکن است از آن برای دریافت تسهیلات بانکی و سایر امور  استفاده شود و دسته دوم برای ارائه به واحد های مالیاتی که به صورت غیر واقعی و کمتر از میزان حقیقی  تنظیم شده و فقط بخش کوچکی از درآمد ها را نشان می دهد .
۲-      عدم ثبت بسیاری از فعالیت ها و درآمدها در دفاتر و اسناد و مدارک و حتی اشتغال به اموریکه مجوزهای لازم برای آن فعالیت ها اخذ نشده به طوریکه شناسایی را برای ماموران مالیاتی غیر ممکن سازد.
۳-      معافیت های متنوع مالیاتی که در بسیاری از موارد موجب فرار مالیاتی شده است.مثلاٌ معافیت درآمداجاره واحدهای مسکونی که براساس الگوی مصرف مسکن ساخته شده اند به طوریکه در برخی از موارد به استناد این قانون زیر بنای بیشترازالگوی مزبور نیز پوشش معافیت گرفته و از مالیات معاف شده اند.
۴-      در نظام مالیات بر ارزش افزوده نیز امکان فرار مالیاتی  علاوه بر موارد فوق در بحث اعتبار مالیاتی مؤدیان وجود داردفعالان میتوانند با تبانی با فروشندگان کالا و خدمات و با ارائه فاکتورهای خرید صوری اعتبار مالیاتی  برای خود منظور نمایند.
۵-      در خود اظهاری نیز فرار مالیاتی به وضوح مشاهده می شود.توافقاتی که صورت می گیرد افزایش اندکی در پایه های مالیاتی ایجاد می نماید . پایه هایی که بعضاٌ بسیار کمتر از میزان واقعی درآمد مؤدیان بوده و عملا فرار مالیاتی را جنبه رسمی و قانونی می بخشد.
۶-      بخشودگی جرایم مالیاتی و تقسیط طولانی مدت مالیات از مصادیق دیگر فرار مالیاتی می باشد وقتی مؤدی به دلیل عدم انجام تکالیف خود و عدم پرداخت به موقع مالیات مشمول جریمه می گردد و این جرایم نیز بخشیده می شود و یا مؤدیان فرصت قانونی پیدا می کنند بدهی خود را در اقساط بلند مدت پرداخت نمایند با توجه به تورم و کاهش ارزش پول نوعی دیگر از فرار مالیاتی شکل گرفته است.
۲-۶) مشخصات یک سیستم مالیاتی مناسب
سیستم مناسب مالیاتی آن است که بتواند سه هدف را عملی سازد: کارآیی، عدالت، سادگی و به عبارت دیگر آن است که رفتار اقتصادی اشخاص را مختل نسازد و از سوی قشرهای مختلف نیز قابل تحمل باشد و آن را به آسانی فهمیده و عمل کنند. یک مؤدی (مالیات‌دهنده) که بدون مشکل پیچیدگی قانون هم در حد خود شکوه و نارضایتی دارد، هنگامی که با یک سیستم مالیاتی غیرقابل فهم و بعضا ناعادلانه نیز روبه‌رو شود، نتیجتا مجموعه ی این جریان بر احساس همکاری و تمکین او در زمینه ی امر مالیات اثر منفی بر جا می‌گذارد. ضمن آن‌که چنین سیستمی مولد اشتباه و خطا نیز هست و به مرور زمان ممکن است بدبینی پدید آورده و میزان همکاری مؤدیان را کاهش دهد. البته در زمان وضع مقررات کسی مایل به بروز چنین عواقبی نیست اما نظر اغلب کارشناسان مالیات بر آن است که می‌توان این نتایج را از قبل پیش‌بینی کرد.
۲-۷) مشکلات و نارسایی‌های اصولی ساختار کنونی نظام مالیاتی
۱- ابهام و عدم شفافیت در قوانین شامل
الف) اصلاحات زیاد
ب) حجم بالای بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها
ج) عدم هماهنگی با سایر قوانین و سیستم حقوقی کشور
۲-عدم تناسب کمی کارکنان مالیاتی با حجم وسیع وظایف و پرونده‌های موجود (برخی حوزه‌ها تا ۰۰۰ر۱۰ پرونده)
۳-نیاز به اصلاحات در تشکیلات مالیاتی از سه پروسه ی گردش کار مالیاتی شامل:
الف)جمع‌ آوری اطلاعات در حیطه ی اداره ی خدمات مالیاتی
ب) تشخیص مالیات فقط در حیطه ی نظارت اداره ی کل
ج) وصول مالیات فقط در حیطه یاداره ی وصول و اجرا
۴-ضعف سیستم اطلاعاتی: کد اقتصادی- سریال شناسنامه‌ها
۵-عدم همکاری بعضی از سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادهای دولتی
۲-۸) پیشگیری از فرار مالیاتی
برای جلوگیری ار فرار مالیاتی وفرهنگ سازی مناسب شیوه های ذیل پیشنهاد می گردد:
۱ – تولید و پخش برنامه های مختلف در رسانه ملی  همچنین ساخت فیلم های مستند و سینمایی در خصوص فلسفه پرداخت  مالیات و زمینه سازی برای برخورداری از  جامعه مدنی و فرهنگ سازی مستمر و مداوم.
۲ – ترویج اندیشه سرزمینی آباد با پرداخت مالیات در مطبوعات و رسانه های گروهی و تاکید روز افزون بر منافع عام از پرداخت مالیات و افزایش سهم شهروندان و اقشار پایین جامعه از کالاهای عمومی.
۳ – گنجاندن چند واحد درسی به عنوان آشنایی با مالیات در برنامه های درسی سطوح مختلف تحصیلی از جمله اول دبیرستان یا تحصیلات دانشگاهی.
۴ – اهتمام جدی دولت برای اجرای دقیق قانون مالیات بر ارزش افزوده و سایر مقررات مرتبط به گونه ای که شهروندان با جدیت با مسئله مالیات برخورد نمایند و پرداخت مالیات را وظیفه خود تلقی نمایند.
۵ – شفاف سازی نحوه هزینه کرد درآمدهای مالیاتی توسط دولت و انعکاس اخبار آن در مطبوعات و رسانه های شنیداری و دیداری.
۶ – حذف معافیت های غیر ضروری مثل معافیت بخش های فرهنگی ، هنری و ورزشی ، همچنین هدفمند نمودن معافیت های واحدهای تولیدی و مسکونی.
۷ – تشکیل بانک اطلاعاتی جامع و فراگیر به طوریکه تمامی فعالیت های اقتصادی مؤدیان از طریق مراجعه و ثبت در این مرکز صورت گیرد و تمامی اطلاعات نیز ذخیره و به صورت آنلاین در اختیار واحدهای مالیاتی سراسر کشور قرار گیرد.
۸ – ارتقای سطح کیفی دانش ماموران و دست اندرکاران مالیاتی از طریق آموزش های لازم و برگزاری دوره های مختلف و برخورداری از دانش و تخصص مورد نیاز در زمینه شغلی.
‌ ۲-۹) فرهنگ مالیاتی
یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر ظرفیت مالیاتی تمایلات فکری و نظرات مردم در ارتباط با مسایل مختلف و گوناگون مالیاتی جامعه است که به فرهنگ مالیاتی مشهور است. مهم‌ترین مساله‌ای که به نظر متخصصان در فرهنگ مالیاتی موثر است تبلیغ در ارتباط با مسایل مالیاتی است و قطعا اگرچه شرط کافی مساله نیست ولی شرط لازم است. در کتاب‌های درسی، در کانون‌های مختلف اجتماعی و در سینماها و فیلم‌های تلویزیونی یا برنامه‌های رادیویی کشور تقریبا نشانی از مساله مالیات که حیاتی‌ترین مساله یک اقتصاد سالم است دیده نمی‌شود (اگر هم باشد خیلی ضعیف) در حالی که می‌توان با تبلیغات و آگاهی‌رسانی از طریق رادیو و تلویزیون در این زمینه به اصلاح وضع موجود پرداخت و تحولات اساسی ایجاد کرد. عوامل فرهنگی در جامعه ی ما بیش‌تر ریشه در تاریخ دارد که به همراه بسیاری از مشکلات دیگر اجتماعی همواره باعث شده که مالیات واقعی اظهار و وصول نشود.
بنابراین اراده و خواست مردم، عمده‌ترین نقش را در اجرای قانون مالیات‌ها ایفا می‌کند و به این لحاظ موثرترین عامل موفقیت در اجرای این قوانین، همانا فرهنگ مالیاتی جامعه خواهد بود. از طرفی همان‌طوری که می‌دانیم لازمه و شرط اول برای ترویج هر مقوله عدالت است، یعنی وقتی مردم مطمئن شوند که چارچوب قوانین مالیاتی برای همه در نظر گرفته شده و اجرا می‌شود و هیچ تبعیضی بین افراد جامعه وجود ندارد آن‌گاه خودشان را مطیع قانون دانسته و اطاعت از آن را واجب می‌‌دانند.سخن آخر آن‌که اقتصادی که متکی بر فروش منابع نفتی است مانند اقتصاد کشور ما به علت محدودیت این منابع و سایر عوامل نمی‌تواند اقتصادی پویا و کامل داشته باشد. اقتصاد سالم اقتصادی است که بیش‌تر بر پایه ی مالیاتی بنا نهاده و در آن سعی شده باشد که هزینه‌های جاری و عمرانی دولت از طریق وصول مالیات تامین شود. بنابراین ضروری به نظر می‌رسد با گسترش فرهنگ مالیات در سطح جامعه و شناختن اهمیت آن در توزیع درآمد و ایجاد عدالت اجتماعی و از بین بردن فاصله‌های طبقاتی ،آن را جایگزین تفکر سنتی پول نفت کرده و بسترهایی به وجود آورد تا مالیات‌دهی جزو وظایف و تکالیف مهم آحاد جامعه تلقی شده و این باور عمومی نسبت به پولی که به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند به وجود آید که در نهایت از طرق مختلف از جمله، ثبات و امنیت و رفاه اجتماعی، احداث مراکز درمانی و کارهای عمرانی و زیربنایی به نوعی به خود مردم برگشته و از مزایای آن برخوردار خواهند شد که در آن صورت با رغبت بیش‌تر و به تمایل خویش نسبت به پرداخت مالیات حقه ی خود اقدام کرده تا شاهد اقتصادی سالم و پویا در کشورمان باشیم.

۲-۱۰) مجازات

هر شخصی که بنا به قانون مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی بوده و در سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه ای مربوط خودداری کند و یا به موجب مقررات این قانون و یا قانون مالیات بر ارزش افزوده مکلف به وصول کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر شده و مالیات مزبور را در مواعد قانونی به سازمان امور مالیاتی کشور ایصال نکند مجرم خواهد بود.
بر این اساس افرادی که به قصد فرار از مالیات عالماً و عامداً معاملات و قراردادهای خود را برخلاف واقع با نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای مؤدیان دیگر را به نام خود تنظیم کنند نیز مجرم شناخته می شوند.
به علاوه افرادی که مانع از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی خود یا اشخاص ثالث شوند و یا از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع ماده ۱۶۹ مربوط به مالیات مکرر به سازمان امور مالیاتی کشور خودداری کنند و این امر منجر به زیان وارده به دولت شود نیز مجرم خواهند بود.
بر این اساس در مورد اشخاص حقوقی مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره شخص حقوقی، متفقاً یا منفرداً مشمول احکام این ماده خواهند بود.
بنا به این گزارش مجازات شروع به جرم مالیاتی از سه ماه تا یکسال حبس تعزیری است . بنابراین هر شخص که قصد ارتکاب جرمهای مالیاتی را داشته باشد و شروع به اجرای آن کند ، چنانچه قبل از کشف جرم به میل خود آن را ترک کرده و اسناد و مدارک ملاک تشخیص مالیات را اصلاح نماید تعقیب کیفری نخواهد شد اما بعد از کشف جرم، به مجازات شروع به جرم مالیاتی فوق محکوم خواهد شد، مگر آنکه در جریان تعقیب کیفری و قبل از صدور حکم قطعی با اقاریر و راهنمائی های خود موجب استیفای حقوق دولت شود که در این صورت استحقاق تخفیف مجازات را خواهد داشت.
بنا به اعلام سازمان امور مالیاتی کشف جرم موضوع این ماده از طریق سازمان امور مالیاتی کشور و دستگاه‌های اجرایی نظارتی امکان پذیر خواهد بود.

۲-۱۱) جلوگیری از فرار مالیاتی با تقویت ضمانت اجراهای کیفری

امروزه در تمامی کشورها صاحب نظران مسائل اقتصادی بهترین منبع تأمین هزینه‌های دولت را مالیات می‌دانند.
در واقع دولت‌ها برای پاسخگویی به نیاز‌های جامعه از جمله حفظ استقلال و تمامیت کشور از طریق تأمین وسایل و تجهیزات دفاعی، ایجاد و توسعه راه‌های ارتباطی و وسایل حمل ونقل و تأمین خدمات و حمایت‌های مالی درجهت بر‌خورداری از تأمین اجتماعی و باز‌نشستگی نیازمند منابع مالی هستند و برای تأمین آن سهمی از در‌آمد یا ثروت افراد را تحت عنوان مالیات دریافت می‌نمایند.
در کشور ما در سالیان متمادی درآمدهای ناشی از فروش نفت، نقش اصلی را در تأمین درآمدهای دولت ایفا کرده است. یکی از دلایل این امر را باید، عدم کارآیی و وجود نارسایی در نظام مالیاتی کشور به ویژه در خصوص قوانین کیفری مرتبط با این حوزه در هر یک از مراحل جمع‌ آوری اطلاعات، تشخیص و وصول مالیات دانست. در حال حاضر میزان فرار مالیاتی در کشور طبق آمار سازمان امور مالیاتی ۲۵ درصد اعلام شده است که قطعاً بخشی از این امر را باید نتیجه فقدان نظام مالیاتی کارآمد به ویژه در حوزه قوانین کیفری مالیاتی دانست.
آثار سوء فرار مالیاتی در تأمین نشدن درآمدهای مورد نیاز دولت و در نتیجه عدم ارائه خدمات اجتماعی مطلوب و با کیفیت ظهور و بروز پیدا می‌کند. همچنین فرار مالیاتی سبب می‌شود درآمدها در سطح جامعه به نحو متناسب توزیع نشده و انباشت ثروت در دست گروه‌های خاص، نه فقط زمینه تقویت قدرت سیاسی برخی گروه‌ها را فراهم آورد بلکه شکاف طبقاتی ناشی از این امر موجب افزایش تنش سیاسی و اجتماعی در جامعه می‌شود. خلاصه اینکه فرار مالیاتی به عنوان یکی از مصادیق و مظاهر فساد اقتصادی، امنیت اقتصادی مورد نیاز برای گسترش فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری را دچار اختلال می‌کند. از این‌رو، اصلاح و تجدید نظر در نظام مالیاتی کشور به ویژه نظام کیفری مالیاتی به منظور بهبود وضعیت اقتصاد ملی امری ضروری و لازم به شمار می‌آید.

عملکرد بیولوژیک

^*۶۹۴/۰

^*۶۹۲/۰

^*۵۲۲/۰

^*۵۹۵/۰

شاخص برداشت

^*۳۲۴/۰

^*۴۰۱/۰

^ns022/0

^ns185/0

^ns223/0

عملکرد دانه

^*۶۹۸/۰

^*۷۲۴/۰

^*۴۰۱/۰

^*۵۴۱/۰

^*۸۴۹/۰

^*۶۹۰/۰

ns (غیرمعنی‌دار)، ^** (معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد) و ^* (معنی‌دار در سطح احتمال ۵ درصد).
نتیجه‌گیری
پیش‌تیمار بذر : نتیجه پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از پیش تیمار بذر با بهره گرفتن از آب مقطر و ماده HB-101 نسبت به شرایط بدون پیش تیمار توانست افزایش بیشتری را در عملکرد و اجزای آن نشان دهد که به دلیل استقرار سریع گیاهچه، زودرسی و بهره‌برداری از نهادههای محیطی، است. پیش تیمار بذر باعث افزایش درصد و سرعت جوانه‌زنی، خروج یکنواخت و سریع‌تر گیاهچه‌ها، پیشرفت بلوغ و افزایش یکنواختی استقرار گیاهچه، تحمل درجه حرارت‌های وسیع برای جوانه‌زنی، ضعیف کردن موانع برای رشد جنین، مقابله با آفات و بیماری‌ها، حذف خفتگی، بهبود کیفیت محصول و برداشت، مقاومت به شرایط نامساعد محیطی در هنگام کاشت و افزایش در قدرت نمو گیاه می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کود زیستی و کود نیتروژنه : استفاده از کودهای زیستی می‌تواند اثرات مثبتی را بر عملکرد دانه و برخی از صفت‌های زراعی مرتبط با عملکرد دانه داشته باشد به طوری که استفاده از کود زیستی و نصف مقدار نیتروژن توصیه شده در عملکرد و اجزای آن تفاوت معنی‌داری نسبت به استفاده از مقدار نیتروژن توصیه شده بدون استفاده از نیتروکسین داشت. لازم به ذکر است که استفاده از کود زیستی نسبت به کودهای شیمیایی دارای اثرات دراز مدتی بر خصوصیات خاک، تأمین عناصر غذایی کم مصرف و حفظ بیولوژی خاک می‌تواند استفاده بهینه و متوالی از زمین‌های کشاورزی را ممکن سازد. بهتر است به جای مصرف مقادیر زیاد ازت، بخشی از مصرف کود ازته توسط کاربرد کود زیستی نیتروکسین جایگزین گردد تا ضمن بهبود عملکرد و کیفیت محصول، اثرات ناگوار زیست محیطی ناشی از مصرف بیش از اندازه کودهای شیمیایی از جمله کودهای نیتروژنه کاهش یابد.
پبشنهادات
۱- ‌ تکرار این آزمایش در مناطق دیگر برای کسب اطمینان بیشتر در نتایج، پیشنهاد می‌گردد.
۲- علاوه بر کود زیستی، پیشنهاد می‌گردد که اثر انواع کود های آلی و کمپوست بر روی گیاه ذرت مورد بررسی قرار گیرد.
۳- از پیش‌تیمارهای هورمونی و دمایی بذر جهت بررسی اثر آنها بر رشد و نمو ذرت در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی استفاده شود.
۴- استفاده از کود نیتروکسین به عنوان یکی از پیش تیمارهای بذری مورد بررسی قرار گیرد.
منابع:
آبین، ع. و س. و، اسلامی. ۱۳۸۸. اثر محیط گیاه مادری بر مقاومت به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه‌زنی و سبزشدن علف هرز شیر تیغک (Sonchus oleraceus L.). مجله پژوهش علف‌های هرز، جلد ۱ (۲). ص ۱۲-۱.
آذرنیوند، ح.، م، عباسی. و ع، عنایتی. ۱۳۸۸. ارزیابی و تعیین بهترین تیمارهای هیدروپرایمینگ و اسموپرایمینگ بر ویژگی‌های جوانه‌زنی آگروپایرون النگاتوم (Agropyron elongatum). نشریه مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران دوره ۶۲(۴). ص ۴۴۴-۴۳۱.
آستارایی، ع. و ع، کوچکی. ۱۳۷۵. کاربرد کودهای بیولوژیکی در کشاورزی پایدار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. چاپ اول.۱۶۰ ص.
ابوطالبیان، م. ع.، ف، شریف‌زاده.، م، جهانسوز.، ع، احمدی. و م. ر، نقوی. ۱۳۸۷. اثر پرایمینگ بذر ارقام گندم (Tiriticum aestivum L.) سه اقلیم متفاوت ایران بر جوانه‌زنی، استقرار گیاهچه و عملکرد. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. ۳۹ (۱). ص ۱۵۴-۱۴۵ .
ابوطالبیان، م. ع.، ف، شریف‌زاده.، م، جهانسوز.، ع، احمدی. و م. ر، نقوی. ۱۳۸۴. تأثیر اسموپرایمینگ بذور شش رقم گندم (Tiriticum aestivum L.) بر سرعت، درصد و دمای پایه جوانه‌زنی و شاخص بنیه گیاهچه. مجله پژوهش کشاورزی. ۵ (۱). ص ۶۷-۸۲ .
ارادتمند اصلی، د.، غ، فرخی. و م، یوسفی راد. ۱۳۸۸. تأثیر پیریدوکسین و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس ۷۰۴ (Zea mays L. var. SC. 704). فصلنامه پژوهش‌های علوم گیاهی. ۴ (۲). ص ۴۳-۳۵.
اصغری، ا.، خ، رزمجو. و م، مظاهری تهرانی. ۱۳۸۵. اثر میزان نیتروژن بر عملکرد، اجزاء عملکرد و درصد پروتئین دانه چهار رقم سورگوم دانه‌ای. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال ۱۳ (۱). ص ۵۷-۴۹.
اکبری، پ.، ا، قلاوند. و س. ع. م، مدرس‌ثانوی. ۱۳۸۸. ‌‌‌تأثیر کاربرد سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای (آلی، شیمیایی و تلفیقی) و کود زیستی بر عملکرد دانه سایر صفات زراعی آفتابگردان(Helianthus annus). مجله دانش کشاورزی پایدار. جلد۱/۱۹(۱). ص ۹۳-۸۳.
امام، ی. ۱۳۸۳. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شیراز ، چاپ دوم. ۱۷۵ ص.
امیدی، ح.، ح، نقدی بادی.، ع. گلزاد.، ح. ترابی. و م. ح، فتوکیان. ۱۳۸۸. تأثیر کود شیمیایی و زیستی نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.) .فصلنامه گیاهان دارویی، سال ۸(۲). ص ۱۰۹-۹۸.
ایزدی، م.ح. و ی، امام. ۱۳۸۹. اثر آرایش کاشت، تراکم بوته و سطوح نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس ۷۰۴. مجله علوم زرعی ایران، جلد ۱۲(۳): ص ۲۵۱-۲۳۹.
بهاروند، س. ۱۳۸۸. مدیریت تولید ذرت دانه‌ای. چاپ اول، وزارت جهاد کشاورزی،سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، انتشارات شاپورخواست. ۱۳۱ ص.
بی نام، الف. ۱۳۸۸. بروشور معرفی کود زیستی نیتروکسین، شرکت فناوری زیستی مهر آسیا. ۴ ص.
توحیدی‌مقدم، ح. ر.، ف، قوشچی.، ا، ذاکری. و ح، هادی. ۱۳۸۷. بررسی کارایی باکتری آزوسپیریلوم، ازتوباکتر به همراه مصرف کود شیمیایی نیتروژن بر عملکرد ذرت علوفه‌ای. فصلنامه دانش کشاورزی ایران. جلد ۵ (۳). ص ۳۵۵-۳۴۹.
توحیدی‌مقدم، ح.، م، نصری.، ح، زاهدی. و ف، پاک‌نژاد. ۱۳۸۶. کاربرد کودهای بیولوژیک راهکاری به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی در زراعت سویا (Glycine max). مجموعه مقالات دومین همایش ملی کشاورزی بوم‌شناختی ایران.

یوزاما^[۸۹] (۲۰۰۸)، با ارائه پژوهشی نشان داد که توسعه گردشگری در برگیرنده توجه به ابعاد توسعه در تمامی سطوح فردی، هدایت سرمایه ها، جهت گیری پیشرفت فنآوری و تغییر ساختاری و نهادی است که با نیازهای حال و آینده گردشگران سازگار باشد.
هال^[۹۰](۲۰۰۸)، نیز در مقاله ای به بررسی وضعیت گردشگری در کشورهای جهان سوم و برخی از مهمترین مشکلات گردشگری این کشورها از جمله نبود امنیت روانی و جانی پرداخته و بر لزوم توجه دولت های جهان سوم در جهت از بین بردن این معضلات از طریق ایجاد پلیس گردشگری تأکید نموده است.
ویلیامز^[۹۱](۲۰۰۶)، در پژوهشی به این نتیجه دست یافت که وضعیت اماکن تاریخی و آثار باستانی، تسهیلات اقامتی و ایجاد دفاتر بازاریابی و اطلاع رسانی از عوامل مؤثر در توسعه صنعت گردشگری است.
شارپلی و وسپ^[۹۲]( ۲۰۰۶ )در تحقیقی که در شمال شرق انگلیس در مورد مشکلات متنوع سازی فعالیتهای کشاورزی انجام دادند، بیان کردند که عدهای که مخالفت خود را برای متنوع سازی ابراز میداشتند به خاطر امتیازاتی بود که در ادامه ی فعالیتهای مزرعه و مزرعه داری وجود داشت. و در نهایت پیشنهاد می کنند که توسعه ی مشاغل گردشگری کشاورزی باید به شکل کاربردی باشد و نقش آژانس های عمومی را در حمایت از گردشگری کشاورزی مهم میدانند.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

استینر^[۹۳](۲۰۰۶)، در مقاله ای به وضعیت گردشگری در کشورهای عربی و از جمله مصر اشاره میکند که با وجود جاذبههای گردشگری فراوان نتوانسته به نحو مطلوبی درآمدزایی نمایند. همچنین به بررسی علل اصلی این ناکارآمدی پرداخته است و یکی از مهمترین علل عدم درآمدزایی را نبود امنیت و تهدیدهای اجتماعی و روانی و عدم خدمات رسانی بهینه دانسته است. در این پژوهش جهت بهبود گردشگری، لزوم توجه به امنیت گردشگران را ضروری دانسته است.
گیل مور^[۹۴](۲۰۰۲)، در پژوهشی به این نتایج دست یافت که حفظ، نگهداری، مرمت، توجه بیشتر به جاذبههای گردشگری، تأکید بر استفاده از معماری سنتی در ساخت اماکن گردشگری و ایجاد زیرساختهای مناسب میتواند به افزایش ورود گردشگران و توسعه صنعت گردشگری منجر شود.
۲-۳-۳: جمع بندی از پیشینه پژوهش
اهمیت گردشگر و صنعت گردشگری در تحقیقات و مطالعات پژوهشگران که در بالا به آن اشاره شده است نشان دهنده اهمیت و جنبه نوآوری این پژوهش است، این پژوهش بدنبال عوامل موثر بر گردشگری است که از طریق آن بتوانند صنعت گردشگری را در ایران رونق ببخشند و گردشگران را به دیدن مکان های تاریخی و محیطی ترغیب نمایند. نتایج حاصل از این پژوهش میتواند به مدیران، کارشناسان سازمان گردشگری و خبرگان فن بازاریابی در طراحی و ایجاد سیستم گردشگری پایدار مطابق نیاز گردشگر کمک شایانی نماید.
(۲-۵) پیشینه داخلی پژوهش

آن زمان کلی اختصاص داده شده به خانواده و فشار وارده از آن در انجام مسئولیت های شغلی اختلال ایجاد
می کند(۲۸،۲۲).
تعارض خانواده – کار از نظر زمان :
عبارت است از حالتی که خواست های خانوادگی مانع نیاز کارکنان به صرف وقت درباره امور کاری شان می شود(۲۶).
تعارض خانواده- کار از نظر فشار:
عبارت است از این که عوامل فشار زای خانواده، منجر به تحلیل رفتن سطوحی از توان فرد شده که نشاط و انرژی او را حتی زمانی که در محل کار است مختل می کند(۲۶،۲۲).
تعارض خانواده- کار از نظر رفتار :
عبارت است از این که رفتار هایی که در خانه انجام آن انتظار می رود اگر در محیط کار فرد نیز به کار رود، ایجاد مشکل می کند(۲۸).
سلامت عمومی:
سلامت عمومی عبارت است از رضایت فوری جامعه و مردم از شرایط و موقعیتی اطمینان بخش که شخص بتواند در آن سالم زندگی کند. به عبارت دیگر سلامت عمومی عبارت است از: علم و هنر پیشگیری از بیماری ها، طولانی کردن عمر و ارتقاء سلامت با بهره گرفتن از تلاش های سازمان یافته اجتماعی(۷).
تعاریف عملی:
تعارض کار- خانواده:
در این پژوهش، منظور از تعارض کار- خانواده بررسی چالش ها و مشکلاتی است که کار در زندگی خانوادگی پرستاران ایجاد می کند و با بهره گرفتن از ۹ سوال از ابزار ۱۸ قسمتی کارلسون و همکاران سنجیده می شود. پاسخ ها از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم (۵-۰) نمره گذاری گردیده است که نمره بیشتر نشانه تعارض بیشتر است.
تعارض خانواده - کار :
در این پژوهش، منظور از تعارض خانواده- کار بررسی چالش ها و مشکلاتی است که زندگی خانوادگی در کار پرستاران ایجاد می کند و با بهره گرفتن از ۹ سوال از ابزار ۱۸ قسمتی کارلسون و همکاران سنجیده می شود. پاسخ ها از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم (۵-۰) نمره گذاری گردیده است که نمره بیشتر نشانه تعارض بیشتر است.
تعارض کار- خانواده از نظر زمان :
تعارض کار- خانواده از نظر زمان، در این مطالعه با بهره گرفتن از سوالات ۳-۱ پرسشنامه تعارض کار – خانواده کارلسون و همکاران سنجیده می شود و به صورت(کاملاً مخالفم=۱ تا کاملاً موافقم=۵ ) پاسخ داده می شود و نمرات با هم جمع می شود که جمع نمرات از ۳ تا ۱۵ متغیر است.
تعارض کار -خانواده از نظر فشار :
تعارض کار- خانواده از نظر فشار، در این مطالعه با بهره گرفتن از سوالات ۶-۴ پرسشنامه تعارض کار- خانواده کارلسون و همکاران سنجیده می شود و بصورت(کاملاً مخالفم=۱ تا کاملاً موافقم=۵ ) پاسخ داده می شود و نمرات با هم جمع می شود که جمع نمرات از ۳ تا ۱۵ متغیر است.
تعارض کار- خانواده از نظر رفتار :
تعارض کار- خانواده از نظر فشار، در این مطالعه با بهره گرفتن از سوالات ۹-۷ پرسشنامه تعارض کار –خانواده کارلسون و همکاران سنجیده می شود وبه صورت (کاملاً مخالفم=۱ تا کاملاً موافقم=۵ ) پاسخ داده می شود و نمرات با هم جمع می شود که جمع نمرات از ۳ تا ۱۵ متغیر است.
تعارض خانواده- کار از نظر زمان:
تعارض کار- خانواده از نظرزمان، در این مطالعه با بهره گرفتن از سوالات ۱۲-۱۰ پرسشنامه تعارض کار –خانواده کارلسون و همکاران سنجیده می شود و به صورت (کاملاً مخالفم=۱ تا کاملاً موافقم=۵ ) پاسخ داده می شود و نمرات با هم جمع می شود که جمع نمرات از ۳ تا ۱۵ متغیر است.
تعارض خانواده -کار از نظر فشار:
تعارض خانواده - کار از نظر فشار، در این مطالعه با بهره گرفتن از سوالات ۱۵-۱۳ پرسشنامه تعارض کار – خانواده کارلسون و همکاران سنجیده می شود و به صورت (کاملاً مخالفم=۱ تا کاملاً موافقم=۵ ) پاسخ داده می شود و نمرات با هم جمع می شود که جمع نمرات از ۳ تا ۱۵ متغیر است.
تعارض خانواده - کار از نظر رفتار:
تعارض خانواده - کار از نظررفتار در این مطالعه با بهره گرفتن از سوالات ۱۸-۱۶ پرسشنامه تعارض کار – خانواده کارلسون و همکاران سنجیده می شود وبه صورت (کاملاً مخالفم=۱ تا کاملاً موافقم=۵ ) پاسخ داده می شود و نمرات با هم جمع می شود که جمع نمرات از ۳ تا ۱۵ متغیر است.
سلامت عمومی :
در این تحقیق سلامت پرستاران با بهره گرفتن از پرسـشنامه ۲۸ سوالی سـلامت عمومی گلـدبرگ ^[۱۷](GHQ) سنجیده می شود. که از ۴ خرده آزمون )مشکلات جسمانی، اضطراب و بی خوابی، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی) تشکیل شده است که هر کدام از آنها دارای ۷ سوال می باشد. روش نمره گذاری این ابزار، به صورت لیکرت است که بر اساس این شیوه هر یک از سوالات۴ گزینه ایی آزمون بصورت: (۰=به هیچ وجه)، (۱=نه بیش از معمول)، (۲=بیش از معمول ) و (۳= بسیار بیش از معمول) می باشد. در سوالات (۲۱و۲۰،۱۹،۱۸،۱۷،۱۵) نمره دهی عکس است.
پس از جمع کردن نمرات خرده آزمون ها نمره کل فرد از صفر تا ۸۴ متغیر خواهد بود. بهترین نمره برش با بهره گرفتن از روش نمره گذاری لیکرت برای افراد مورد مطالعه ۲۳ است. کسانی که نمره ۲۳ و کمتر به دست بیاورند، به عنوان افراد سالم محسوب شده ونمره ۲۴ و بالاتر نشانه مشکل فرد از نظر سلامت عمومی می باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

محدودیت های پژوهش:
مشکلات روحی و روانی پرستاران در حین پر کردن پرسشنامه که ممکن است به دلیل شلوغی بخش و یا عدم تمرکز باشد، می تواند بر نتایج پژوهش تاثیر داشته باشد که پژوهش گر با بیان توضیحات کافی در ارتباط با اهداف تحقیق و حضور در بخش محل خدمت پرسنل در زمان مناسب تا حد امکان سعی در کاهش این محدودیت ها نمود.
پیش فرض های پژوهش:
۱- سلامتی کارکنان بهداشتی- درمانی شرط لازم و ضروری جهت ارائه خدمات مطلوب می باشد(۲).
۲- سلامت پرستاران بنا به دلایل عمده ایی در معرض خطر بیشتری نسبت به سایر اقشار جامعه است (۹،۳،۲).
۳- عوامل مختلفی می توانند سلامت پرستاران را با تهدید مواجه نمایند(۴،۳).
۴- اختلال در سلامت پرستاران می تواند با کیفیت پایین مراقبت از بیمار، افزایش غیبت، ترک خدمت و …همراه باشد(۱۶،۱۱).
۵- کار و خانواده دو حوزه اساسی در زندگی هر فرد تلقی می شود و درگیری با هر یک از این حوزه ها پیامدهای فردی و جمعی دارد (۲۲،۲۱،۱۳).
۶- تعارض متقابل کار- خانواده یک منبع ایجاد کننده استرس و تنش است، که بسیاری از اشخاص آن را تجربه می کنند(۲۶،۲۵،۲۴ ).
۷- بسیاری از پرستاران امروزه با چالش متعادل سازی نقش های شغلی و خانوادگی خود روبرو هستند(۲۸،۲۵).
۸- تضاد کار- خانواده و خانواده - کار زمانی رخ می دهد که افراد چندین نقش را بصورت همزمان انجام دهند(۳۳،۳۰،۲۸).
۹- عوامل متعددی می تواند بر روی تعارض کار- خانواده و خانواده- کار تاثیر بگذارد(۲۶،۲۵).
۱۰- اگر افراد توانایی برقراری تعادل میان مسئولیت ها و وظایف شغلی و خانوادگی خود را داشته باشند، شاهد آثار این تعادل در زندگی خودخواهند بود و سازمان ها نیز از آثار مثبت آن بی نصیب نخواهند بود(۳۲).
فصل دوم
چهارچوب پژوهش:
چهارچوب این پژوهش پنداشتی بوده و بر پایه مفاهیم سلامت عمومی و تعارض متقابل کار- خانواده استوار است که در این راستا مفاهیمی همچون سلامت، تعاریف سلامت، ابعاد سلامتی، تعارض کار با خانواده، تعارض خانواده با کار و ابعاد آن ها (زمان، فشار، رفتار) مورد بحث قرار می گیرد.
سلامت یکی از واژه هایی است که بیشتر مردم با آن که مطمئن هستند معنای آن را می دانند، تعریف آن را دشوار می پندارند. از این رو تعاریف بسیاری از سلامت در دوره های مختلف شده است(۳۷).
به طور کلی سلامتی مفهوم وسیعی دارد و تعریف آن تحت تاثیر میزان آگاهی و طرز تلقی جوامع با شرایط گوناگون جغرافیایی و فرهنگی قرار می گیرد. ضمن این که سلامتی یک روند پویاست و با گذشت زمان نیز مفهوم آن تغییر خواهد کرد(۳۸). قدیمی ترین تعریف سنتی که از سلامتی شده است عبارت است از ” بیمار نبودن". انتقاد وارد شده بر این تعریف آن است که نقش عوامل تعیین کننده زیست محیطی، اجتماعی، روان شناختی و فرهنگی را در تعریف سلامتی در نظر نگرفته است(۴۲،۳۹). نارسایی این مفهوم زیست پزشکی^[۱۸]، منجر به ایجاد مفهوم اکولوژیک^[۱۹] شده است که سلامت را به عنوان تعادل پویا بین انسان و محیط زیست و بیماری را به صورت عدم تعادل وجود انسان با محیط زیست در نظر می گیرد(۴۰). با پیشرفت های علوم اجتماعی در دوران معاصر آشکار شد که سلامت می تواند تحت تاثیر عوامل اجتماعی، روان شناختی، فرهنگی، اقتصادی وسیاسی قرار گیرد و هنگام تعریف و اندازه گیری سلامت باید این عوامل را هم در نظر گرفت(۴۱). مدل کلیت^[۲۰] ترکیبی از همه مفاهیم نام برده شده را بیان می کند و می گوید: سلامت، نشانه ای از فکر سالم و عالی در بدن سالم و در خانواده های سالم و محیطی سالم است. این مدل به ارتقاء سلامت و حفظ آن تاکید می کند(۳۷). تعاریف متعددی از سلامت وجـود دارد. فرهنگ وبسـتر^[۲۱] سلامتی را وضعیت خوب جسـمانی و روحی و به خـصوص عاری بودن از درد یا بیـماری جسمی می داند در حالی که فرهنگ آکسـفورد سلامتی را وضعیت عالی جسم و روح و حالتی که اعمال بدن به موقع و موثر
انجام شود بیان می کند(۴۲).
دان^[۲۲] سلامتی را به صورت وضعیتی که در آن فرد تعادل و مسیر هدفمند را در محیط خود حفظ می کند، بیان می نماید. در حقیقت تعاریف سلامتی بر دو نظر کلی تاکید دارند، سلامتی پویا است و نه ایستا و محیط و زمینه زندگی افراد بر میزان دستیابی آن ها به سلامتی تاثیر گذار است(۴۳). با این وجود تعریفی که بیشتر از همه درباره سلامت پذیرفته شده است، تعریف سازمان بهداشت جهانی^[۲۳] است که در مقدمه اساسنامه آن ذکر شده است:” سلامتی عبارت است رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه تنها بیماری یا معلول نبودن"(۴۴). بدین منوال از تعریف سازمان جهانی بهداشت چنین بر می آید که سلامتی مفهومی بسیار گسترده تر از رفاه جسمی است و برای سالم بودن، تعادل و هماهنگی در عملکرد روان و مغز نیز الزامی است(۴۵). در سال های اخیر با گنجاندن توانایی داشتن “یک زندگی اقتصادی و اجتماعی مثمر” این تعریف تقویت شده است. تعریف WHO از سلامتی از این نظر که بسیار گسترده است، مورد انتقاد قرار گرفته است و بعضی از اشخاص استدلال می کنند که نمی توان سلامت را به عنوان یک حالت کلی تعریف کرد بلکه باید به صورت یک فرایند تطبیق پیوسته با تقاضاهای دیگر زندگی و تغییراتی که به معنای زندگی داده می شود، در نظر گرفته شود. این یک مفهوم پویا است که کمک می کند تا مردم خوب زندگی کنند، خوب کار کنند و از زندگی خود لذت ببرند. بنابراین تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامت به نظر بسیاری از اشخاص به عنوان یک هدف آرمانی محسوب می شود تا فرضیه ای واقع بینانه که ممکن است در برخی از افراد وجود داشته باشد و در سایرین خیر(۳۷).
به این منظور عده ای از محققان سازمان بهداشت جهانی یک تعریف عملیاتی را برای سلامتی بیان کرده اند که شامل ۱- نبودن شواهد آشکار بیماری و درست عمل کردن شخص به طور عادی در حدود معیارهای پذیرفته شده سلامتی در مورد یک جنس، سن، جامعه و منطقه جغرافیایی.
۲-کار کردن چند اندام بدن به اندازه کافی و در رابطه با یکدیگرکه نشانه نوعی تعادل یا پایداری بدن است. این حالت نسبتاً ثابت است اما چون انسان تابع محرک های داخلی است ممکن است تغییر نماید(۴۲).
علی رغم محدودیت های نام برده مفهوم سلامتی مطابق تعریفWHO کاربرد مثبت و گسترده دارد و استاندارد"سلامت مثبت” را تعیین می کند. این تعریف نشان دهنده آرزوی مردم و نماینده هدف کلی یا هدفی است که مـلت ها باید برای آن بکوشند. سلامـت بر تمام ابعـاد زندگی افراد تاثیر گذار است، از طرف

۲-۲-۴-۱- نسبت برابری زمین
شاخص نسبت برابری زمین (LER^[3]) به عنوان مناسبتترین و رایجترین شاخص، در مورد ارزیابی مزیت کشت مخلوط نسبت به کشت خالص استفاده میشود (Papendick et al., ۱۹۷۷).
نسبت برابری زمین عبارت از سطح مورد نیاز در سیستم تک کشتی برای تولید عملکردی برابر عملکرد حاصل از یک هکتار کشت مخلوط میباشد (Francis and Decoteau, 1993). نسبت برابری زمین، با عوامل متعددی از جمله تراکم، قدرت رقابتی هر یک از گیاهان زراعی در کشت مخلوط، مرفولوژی، دوام رشد گیاه زراعی و عوامل مدیریتی در ارتباط است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۵ - اهمیت کشت مخلوط لگوم-گراس
با توجه به مشکلات کمبود علوفه در کشور، فرسایش منابع خاکی و کمبود عملکرد ناشی از آن، یافتن گیاهان متناسب با شرایط اکولوژیک مناطق مختلف در جهت مشکل تأمین مواد غذایی و خوراک دام، جدی محسوب میشود. با این حال، تحقیق در امر تولید و اصلاح گیاهان علوفهای در مقایسه با سایر محصولات زراعی اندک بوده و مورد غفلت واقع شده است. از این رو توجه به کشت محصولات علوفهای با شیوه علمی بخصوص بصورت کشت مخلوط در کشور ما که با کمبود علوفه مراتع غنی روبرو است، باید از اهمیت خاصی برخوردار باشد. با توجه به گستردگی و تنوع ارقام و واریتههای لگومها و میزان بالای ترکیبات مغذی آنها، این گیاهان نقش مهمی در تأمین احتیاجات غذایی انسان و دام ایفا میکنند.
تاکنون تحقیقات متعددی در زمینه کشت مخلوط به منظور تولید علوفه و دانه صورت گرفته است و از جنبه های گوناگونی تولید علوفه و دانه در سیستم کشت مخلوط مورد ارزیابی قرار گرفته است (Banik et al., ۲۰۰۶; Hemayati et al., 2002; Agegnnehu et al., 2006 ). در کشت مخلوط غله – لگوم، هدف اصلی کشاورز کسب کامل عملکرد غله و بدست آوردن یک محصول اضافی از لگوم همراه میباشد (Baqual and Das, 2006). کشت مخلوط غلات و لگومها بطور گستردهای به دلیل مزایای فراوان آن در چند دهه گذشته رشد قابل ملاحظهای داشته است (El-Habbasha et al., ۲۰۰۷; Ngoc Son et al., ۲۰۰۱; Samarajeewa et al., 2006 ). حدود ۲۵۰ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت دنیا به کشت لگومها اختصاص یافته است. لگومها سالیانه میتوانند حدود ۹۰ میلیون تن نیتروژن را تثبیت نمایند (Agassi and Sasson, 2004). در کشت مخلوط معمولا لگومها با تثبیت نیتروژن آن را برای جزء غله در مخلوط فراهم میکنند (Oswald et al., 2002).
غلات یکی از اجزای مهم و اساسی در سیستمهای چند کشتی محسوب میگردد، به طوریکه بیش از ۹۵ درصد سورگوم و ۱۰۰ درصد ارزن در هند به صورت مخلوط کشت میشوند. در این زمینه Khoze Mary (2005) بیان کردند که کشت مخلوط غلات و لگومها میتواند نقش مهمی در تولید پایدار غذا در کشورهای در حال توسعه و همچنین کشورهای توسعه یافته داشته باشد، مخصوصا مناطقی که با محدودیت آب روبرو هستند. دلایل استفاده از گراسها به شکل علوفه میتوان به علت سهولت استقرار، کیفیت غذایی بالا در مرحله رشد رویشی، پوشش سطح خاک در زمستان و همچنین عملکرد بالای علوفه گراسها بویژه در مناطق نیمه خشک باشد. دلایل استفاده از لگومها، کیفیت بالای علوفه در طول فصل رشد و سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف میباشد (Agegnnehu et al., ۲۰۰۶).
۲-۳-۱ - کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک در کشاورزی
امروزه مصرف کودهای آلی به علل مختلفی از رواج چندانی برخوردار نیست و عمده نیاز غذایی گیاهان زراعی از طریق کودهای شیمیایی تامین میشود (Aggelides and Londra, 2000). در سال ۱۹۶۱ حدود ۱۰۰ میلیون تن کود شیمیایی در جهان و در سطحی معادل ۱/۴ میلیارد هکتار (حدود دو برابر قاره اقیانوسیه) مورد استفاده قرار گرفت. در حالی که این رقم در سال ۱۹۹۸ معادل ۳۶۵ میلیون تن افزایش یافته است و در ۵٠ سال اخیر با رشد بیسابقهای روبرو شده است و هر ساله نیز انواع جدیدتری از کودهای شیمیایی با فرمولاسیونها و درصد متفاوت عناصر غذایی معرفی و وارد بازار میشوند (Adeniyan and Ojeniyi, 2003). جمعیت دنیا هر ساله افزایش مییابد و پیش بینی گردیده تا سال ٢٠٢۵ میلادی بالغ بر یازده میلیارد نفر شود (Anonymous, 2010)، این امر سبب فشار هر چه بیشتر بر اراضی کشاورزی به منظور تولید بیشتر محصولات کشاورزی شده است. تا حدود سال ١٩٠٠، در جهان و به ویژه در ایالات متحده آمریکا تقاضا برای افزایش تولیدات کشاورزی اغلب با به زیر کشت بردن اراضی جدید تامین میشد. البته این روش نیز دوام چندانی نداشت، زیرا زمینهای جدید بایستی با از بین بردن جنگلها و مراتع به وجود میآمدند که خود مخالفین سرسختی داشت. بنابراین ایده افزایش تولید در واحد سطح با کاربرد کودهای شیمیایی بیشتر قوت گرفت که این امر نیز به نوبه خود مشکلات دیگری را در عرصه محیط زیست ایجاد نمود (Atiyeh and Lee, 2002; Albiach et al., ۲۰۰۱). استفاده از ریز جانداران خاکزی به منظور افزایش رشد و تولید گیاهان از قرن بیستم میلادی، ابتدا در آمریکا و روسیه و سپس در کشورهای دیگر آغاز شد. در ابتدا به دلیل اثرات سریع و آنی کودهای شیمیایی، سهولت در کاربرد و قیمت ارزان آنها سبب شد که کودهای بیولوژیک مورد استقبال قرار نگیرند و برای مدتهای مدید به فراموشی سپرده شوند (Ratti et al., ۲۰۰۱).
در دو و سه دهه اخیر به دلیل آشکار شدن اثرات سوء مصرف بی رویه کودهای شیمیایی و قیمت رو به تزاید آنها، مجددا استفاده از کودهای بیولوژیک در کشاورزی مطرح شده است. از آنجا که کودهای شیمیایی نیازهای غذایی محصولات را در کوتاه مدت فراهم میسازند، زارعین حاصلخیزی دراز مدت خاک و فرآیندهای کنترل کننده آن را به فراموشی سپردهاند و این مسئله بازدهی دراز مدت زمینهای کشاورزی را به خطر انداخته، تا جاییکه تعدادی از پژوهشگران معتقدند که حاصلخیزی خاک را تنها با عرضه مواد آلی مانند کودهای کمپوست میتوان حفظ و تجدید کرد (Sharma, 2002). توسعه یک سیستم پیشرفته کشاورزی نه فقط به افزایش بازده، بلکه به مدیریت صحیح چرخه عناصر غذایی برای حفظ و بقای خود وابسته است. این سیستم پیشرفته عمدتا به استفاده از منابع آلی و بیولوژیک وابسته است و از نهادههای مصنوعی مانند کود شیمیایی نیز در حد بهینه بهره میگیرد (Albiach et al., ۲۰۰۱; Samarbakhsh et al., ۲۰۰۹ ).
۲-۳-۲ -کودهای بیولوژیک
بطورکلی هر مادهای که حاوی ریز موجوداتی باشد که هرگاه با بذر آغشته شده و یا روی سطوح گیاهی مورد استفاده و یا با خاک مخلوط شود، بتواند با افزایش فراهمی عناصر غذایی و یا سایر اثرات مفید، باعث تحریک رشد گیاه میزبان شود، کود بیولوژیک نامیده میشود ((Gutierrez et al., 2008; Saleque et al., (۲۰۰۴ ;(Whipps, (2001). میکروارگانیسمهای زیادی در محیط رشد ریشه (ریزوسفر) وجود دارند که ریشه گیاهان با این میکروارگانیسمها کنش متقابل دارند (Villegas and Fortin, 2002; Vessey, 2003).
کودهای بیولوژیک در مقایسه با مواد شیمیایی مزیتهای قابل توجهی دارند، از آن جمله این که در چرخه غذایی تولید مواد سمی و میکروبی (مانند نیترات) نمینمایند، باعث اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک میشوند و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه و از دیدگاه زیست محیطی قابل پذیرش هستند (Wu et al., ۲۰۰۵). مشخص شده است که این باکتری ها علاوه بر کمک به جذب عنصری خاص، موجب جذب سایر عناصر، کاهش بیماریها و بهبود ساختمان خاک و در نتیجه تحریک رشد و افزایش کمی و کیفی محصول می گردند (Rokhzadi et al., ۲۰۰۴). بدین لحاظ این باکتریها از نظر علمی، محرک یا بهبود دهنده رشد گیاهان^[۴] نامیده می‌شوند. البته استفاده از کودهای بیولوژیک دارای مشکلاتی مثل عدم سهولت در استفاده و عدم پاسخ سریع و اقتصادی، حساسیت موجودات زنده به شرایط محیطی، پیچیدگی روابط بین میکروارگانیسمها و واکنشهای آنتاگونیسمی نیز میباشد (Chaykovskaya et al., ۲۰۰۱).
امروزه کودهای بیولوژیک به عنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی با هدف افزایش باروری خاک و تولید محصولات در کشاورزی پایدار محسوب میشوند (Welbaum et al., ۲۰۰۴) و نگرشهای جدیدی که در ارتباط با کشاورزی تحت عنوان کشاورزی پایدار، ارگانیک و بیولوژیک مطرح میباشد، به بهرهبرداری از چنین منابعی استوار است. آسیبهای زیست محیطی، تغییر ساختار شیمیایی، ‌فیزیکی و زیستی خاک و مشکلات بهداشتی سبب بازگشت به کودهای آلی با تغییراتی در قالب کشاورزی آلی یا ارگانیک گردید (Anu et al., ۲۰۰۱). کودهای زیستی، متشکل از میکروارگانیسم های مفیدی هستند که هر یک به منظور خاصی (رها سازی فسفات، پتاسیم و آهن و یا تثبیت نیتروژن) تولید می‌شوند که معمولاً در اطراف ریشه مستقرند و گیاه را در جذب عناصر یاری میکنند. نظر به اینکه منشأ این باکتری ها از خاک است، استفاده از کودهای زیستی را باید احیای فلور طبیعی خاک و مسیری برای رسیدن به کشاورزی پایدار دانست (Wu et al., ۲۰۰۵).
در سیستمهای کشاورزی پایدار استفاده از منابع تجدیدپذیری که حداکثر محاسن اکولوژیکی و حداقل مضرات زیست محیطی را دارا باشد، امری ضروری است (Wu et al., ۲۰۰۵). همچنین در مدیریت اگرواکولوژیکی لازم است تا تلفات نیتروژن از طریق آبشویی، تبخیر، فرسایش و برداشت همراه محصول به حداقل برسد (Vessey and Heisinger, 2001). کودهای شیمیایی عناصر خاصی را برای گیاه تامین میکنند و در جذب سایر عناصر ایجاد اختلال مینمایند و این موضوع تعادل غذایی را در گیاه به هم میزند، بنابراین کودهای بیولوژیک میتوانند باعث حل این مشکلات شوند (Ehteshami et al., ۲۰۰۷).
۲-۳-۳ - باکتریهای حل کننده فسفات
فسفر یکی از سه عنصر پر مصرف و ضروری گیاه است که یک جزء ساختمانی تعدادی از ترکیبات حیاتی از قبیل ملکول‌های انتقال‌دهنده انرژی، ADP (آدنوزین دی فسفات) و ATP (آدنوزین تری فسفات) و ترکیبات سیستم انتقال اطلاعات ژنتیکی مثل DNA و RNA و فسفو‌لیپیدهای موجود در غشاء سلولی است. کمبود فسفر نه تنها به شدت در میزان رشد تأثیر دارد، بلکه روی تشکیل میوه و بذر و کیفیت آن‌ها نیز بسیار مؤثر است (De Freitas, 2000). در عین حال این عنصر در خاک تحرک کمی دارد و علاوه بر این توسط برخی یونها مانند کلسیم، آهن، مولیبدن و آلومینیوم تثبیت و از دسترس گیاه خارج میشود (Chen, 2006; Choi et al., ۲۰۰۳). بیشتر خاکها مقادیر کافی از عنصر فسفر را دارند، ولی حدود ۱/۰ درصد آن برای گیاه قابل دسترس میباشد. بنابراین کارایی مصرف این عنصر پایین است. از این رو کاربرد میکروارگانیسمهای حل کننده فسفات روشی برای استفاده از این فسفر غیر قابل دسترس میباشد (El-Habbasha et al., ۲۰۰۷; Fankem et al., ۲۰۰۶ ). این ریز موجودات در چرخه زیست- زمین- شیمیایی فسفر در اکوسیستمهای طبیعی و کشاورزی نقش مهمی را ایفا میکنند. اساس کار این باکتریها اسیدی کردن خاک، واکنشهای تبادلی و تولید ترکیبات پلی مریک میباشد. بنابراین کاربرد باکتریهای حل کننده فسفات میتواند هزینه های مصرف کودهای فسفاته را در کشاورزی کاهش دهد. کاربرد این ریز جانداران مانند تریکودرما، آسپرژیلوس، سودوموناس، باسیلوس، اگروباکتریوم، انتروباکتر و گلوموس در اطراف ریشه یا همراه کودها میتواند از نظر حل کردن فسفر، تحریک رشد گیاه و حفاظت گیاه در مقابل عفونت پاتوژنها مفید باشد (Yadav and Dwivedi, 2000).
۲-۳-۴ -کود فسفر زیستی
نیاز گیاهان به فسفر بیش از ۲۰ درصد فسفری است که به خاک داده می شود، بنابراین بهبود پتانسیل گیاه جهت کارایی بالاتر فسفر ضروری می باشد. تثبیت این عنصر به وسیله آلومینیوم و آهن در خاکهای خنثی تا اسیدی سبب کاهش جذب فسفر توسط گیاهان میگردد و به کارگیری عملیات مدیریتی مناسب برای بهبود کارآیی مصرف فسفر در تولید محصولات زراعی اجتناب ناپذیر است (کافی و همکاران، ۱۳۸۸).
در کشاورزی متداول از کودهای فسفاته شیمیایی برای رفع کمبود خاک استفاده می‌شود، ولی در عمل درصد بالایی از کودهای مصرفی با یونهای خاک ترکیب و به صورت غیر محلول و غیر قابل جذب برای گیاه در می‌آیند (Rokhzadi et al., ۲۰۰۴). میکروارگانیزمهای ریزوسفری میتوانند، بر میزان انحلال فسفر و جذب آن توسط گیاه تأثیر گذار باشند. در اتحاد جماهیر شوروی سابق کود بیولوژیک تجاری تحت نام فسفو باکترین برای اولین بار با مخلوط کردن باکتریهای باسیلوس مگاتریکوم و سودوموناس فسفاتیکوم تهیه و عملکرد را ۵ تا ۱۰ درصد نسبت به شاهد، افزایش داد (Rokhzadi et al., ۲۰۰۴).
کود زیستی فسفاته بارور ۲، حاصل تحقیق پژوهشگران جهاد دانشگاهی تهران میباشد که در فرمولاسیون آن باکتریهای ترشح کننده اسید و آنزیم های فسفاتاز وجود دارد. نتایج کاربرد آن در نقاط مختلف کشور روی گیاهان مختلف زراعی، حاکی از افزایش بالای ۱۰ درصدی عملکرد میباشد. توانایی حل کنندگی فسفات بالا، سازگاری اقلیمی، حفظ خصوصیات ژنتیکی، کلنی شدن با ریزوسفر گیاه، پایداری در هنگام انبارداری، روش مصرف آسان، حمل و نقل ارزان، سازگاری با کودها و سموم شیمیایی، کاهش آلودگیهای زیست محیطی و کاهش مصرف کود شیمیایی فسفاته از جمله خصوصیات کود فسفری بارور ۲ میباشند (حسین زاده، ۱۳۸۴).
۲-۳-۵ - اهمیت و نقش کود زیستی فسفر
باکتریهای پیش برنده رشد گیاه بدلیل تأثیر روی شرایط خاک برای رشد گیاه اهمیت دارند .(Yazdani et al., ۲۰۰۹) میکروارگانیسمهای حل کننده فسفات به گروهی از میکروارگانیسمهای خاک اشاره دارد که به عنوان ترکیبی از چرخه فسفر میتوانند شکلی از شکل غیر قابل جذب فسفر را به وسیله مکانیسمهای مختلف جایگزین نمایند (Salih et al., 1989). مقدار زیادی از فسفر بعد از کاربرد در خاک پس از مدت کوتاهی غیر فعال میشود که تشکیل باندهای قوی بین فسفر با کلسیم و منیزیم در خاکهای با pH آهکی و همان باندها با آهن و آلومینیم در خاک های با pH اسیدی میدهد. افزایش در تعداد و تنوع میکروارگانیسمهای خاک سبب افزایش در تعداد و تنوع اسیدهای آلی میشود، که باعث تبدیل ترکیبات نامحلول فسفات به ترکیبات محلول میگردد (Arpana et al., 2002). جمعیت میکروبی بر باروری خاک از طریق فرآیندهایی از قبیل تجزیه، معدنی شدن، ذخیره و رها سازی مواد غذایی تأثیر میگذارند. میکروارگانیسمها قابلیت دسترسی به فسفر را بوسیله معدنی کردن فسفر آلی در خاک و بوسیله محلولیت فسفر رسوب شده در خاک افزایش میدهند (Chen, 2006; Peix et al., ۲۰۰۵). کاربرد کود زیستی اغلب فرآیندهای شیمیایی و بیولوژیکی در خاک را بهبود میبخشد. با کاهش مصرف کودهای شیمیایی میزان عناصر سنگین (کادمیوم، نیترات) که باعث ایجاد تنش در گیاهان می شوند کاهش می یابند (.(EL- Habbasha et al., ۲۰۰۷ استفاده از کود زیستی فسفات، میزان pH و میزان فسفر قابل دسترس در خاک را برای گیاه افزایش میدهد (Sahin et al., ۲۰۰۴).
۲-۳-۶ - مکانیسم عمل باکتریهای محرک رشد گیاه
یکی از مباحث بسیار مهم در کاربرد باکتریهای محرک رشد گیاه^[۵] به عنوان کودهای بیولوژیک مکانیسم عمل این ریز موجودات است. اغلب مطالعات انجام شده در ارتباط با این باکتریها مرتبط با نتایج حاصل از کاربرد آنها بوده و مقالات بسیار کمی در زمینه مکانیسم عمل این ترکیبات وجود دارد. به عنوان مثال تحقیقات Li et al., 2000; Glick, 1995; Wang, 2000; Saleh et al., 2001 در ارتباط با نقش آمینوسیکلوپروپان ۱- کربوکسیلات تولید شده توسط باکتریهای محرک رشد گیاه، نمونههایی از موارد نادر تحقیق در زمینه مکانیسم عمل این ریز موجودات میباشند. بسیاری از باکتری های محرک رشد حاوی آنزیمی به نام ۱- آمینو سیکلوپروپان۱- کربوکسیلات دآمیناز Acc deaminase هستند که قادر است ACC (1- آمینو سیکلوپروپان -۱- کربوکسیلات) که پیش ماده مستقیم اتیلن در گیاهان است را با آمونیوم و آلفاکتوبوتیرات تبدیل و از این طریق موجب کاهش اتیلن ناشی از تنش شود. در این فرایند آمونیوم به عنوان منبع نیتروژن برای باکتری ها استفاده می شود (خسروی و همکاران، ۱۳۸۸). باکتری های محرک رشد گیاه از طریق مکانیسم های متفاوتی رشد گیاه را تحت تأثیر قرار می دهند. از جمله این مکانیسم ها می توان به توانایی تولید هورمون ایندول استیک اسید یا IAA، جیبرلیک اسید، سیتوکینین، تثبیت غیر همزیستی نیتروژن، توانایی حل کنندگی فسفات های نامحلول و سایر عناصر غذایی، کنترل پاتوژن های گیاهی از طریق ایجاد رابطه آنتاگونیستی با آن ها که ممکن است بوسیله تولید آنتی بیوتیک، سیانید هیدروژن، کیتیناز و سیدروفورها باشد اشاره کرد (خسروی و همکاران، ۱۳۸۸).
۲-۳-۶-۱ - تثبیت بیولوژیکی نیتروژن
باکتریهای ریزوبیوم به علت توانایی آنها در تثبیت نیتروژن در لگومها، شناخته شدهترین باکتریهای محرک رشد گیاه هستند. در ارتباط با نقش و کارکرد این ریز موجودات مقالات منتشر شده است (Sessitsch et al., 2002; Schultze and Kondorosi, 1998). علی رغم این که بسیاری از باکتریهای تحریک کننده رشد گیاه دارای توانایی های تثبیت نیتروژن به صورت رابطه همیاری با گیاه میزبان هستند، اما شواهد کمی مبنی در خصوص نقش فعالیت نیتروژنازی این باکتریها در تحریک رشد گیاه میزبان مشاهده شده است (Baldani et al., ۱۹۹۷ ; Antoun et al., ۱۹۹۸). در توضیح این مسئله فرضیات و دلایل مختلفی ارائه و تحقیقات نیز در این زمینه ادامه دارد. هر چند که مواردی نیز وجود دارد که نشان میدهد این باکتریها نقش بسیار تعیین کنندهای در تامین نیتروژن مورد نیاز گیاه دارند. به عنوان مثال در نیشکر به طور معمول بین ۲۰ تا ۶۰ درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از طریق رابطه همیاری با باکتریهای محرک رشدگیاه بدست میآید (Boddey et al., ۲۰۰۱ Heerden) به طور مشخص باکتری Gluconacetobacter diazotrophicus در شرایط کنترل شده نقش عمدهای را در تامین نیتروژن مورد نیاز نیشکر ایفا کرد (Sullivan and Bary, 2002).
۲-۳-۶-۲ - افزایش فراهمی عناصر غذایی
شواهد متعددی وجود دارد که نشان میدهد مکانیسم عمل بسیاری از باکتریهای محرک رشد افزایش فراهمی عناصر غذایی قابل جذب برای گیاهان در محیط ریشه میباشد (Lucinski et al., ۲۰۰۲). این عمل عمدتا از طریق افزایش انحلال فرمهای غیر قابل دسترس عناصر غذایی و همچنین تولید سیدروفورها (آمینو اسید های غیر پروتئینی) میباشد که به انتقال برخی از عناصر به خصوص یونهای آهن کمک میکند (; Kumar et al., ۲۰۰۵ Tilak et al., ۲۰۰۵). باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه گروهی از باکتریهای ریزوسفری مفید می باشند که می توانند به تولید مواد تنظیم کننده رشد گیاه بطورمستقیم (تثبیت نیتروژن تولید ویتامینها، افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی مختلف برای گیاه و دیگر مواد محرک رشدگیاه) و یا غیر مستقیم (تولید آنتی بیوتیک، تخلیه ریزوسفر از آهن، رقابت با گونه های مضر برای اشغال ریشه، تولید آنزیمهای لیز کننده دیواره سلولی قارچهای بیماریزای گیاهی، ایجاد مقاومت سیستمیک و افزایش مقاومت گیاه به تنش های غیر زنده) موجب افزایش رشد می شوند (Glick et al., ۱۹۹۵).
۲-۳-۶-۳ - حلالیت فسفر
فسفر پس از نیتروژن دومین عنصر اصلی مورد نیاز گیاه و محدود کننده رشد گیاه میباشد. به طورکلی خاکها دارای مقادیر زیادی از ذخایر فسفر بوده، اما میزان فسفر قابل دسترس برای گیاهان سهم کوچکی از این ذخایر را به خود اختصاص میدهد (Arpana, 2002). پایین بودن میزان فسفر قابل دسترس ناشی از حلالیت پایین ترکیبات فسفر موجود در خاک است. باکتریهای حل کننده فسفات موجود در محیط ریشه، با ترشح اسیدهای آلی و آنزیم فسفاتاز نقش مهمی را در تبدیل فسفات نامحلول به فسفات محلول و قابل جذب برای گیاه ایفا میکنند (Vazquez et al., ۲۰۰۰).
(۱۹۹۲) Magid and Nielsen گزارش کردند که مقدار فسفر معدنی در بخش های گوناگون خاک متأثر از ساختمان خاک و جمعیت میکروبی می باشد. آن ها بین مقدار فسفر محلول در خاکهای معدنی با رطوبت خاک رابطه منفی مشاهده کردند. آنها همچنین کاهشی را در تعداد قارچ ها و باکتری های گرم منفی مشاهده کرده و گزارش کردند که گونه های خاصی از ریز جانداران نسبت به چرخه های خشک و مرطوب شدن حساسند. مجید و نیلسن همچنین گزارش کردند که مرطوب شدن مجدد خاک در چرخه های خشک و مرطوب شدن سبب تغییرات سریع در فراهمی عناصر می شود. افزایش حلالیت فسفر در محیط ریزوسفر معمولترین و رایجترین مکانیسم عمل گروهی از باکتریهای محرک رشد میباشد که باعث افزایش فراهمی عناصر غذایی برای گیاه میزبان میشود (Sharma, 2002). از همیاری بین این باکتریها با گیاهان میزبان گزارشات متعددی منتشر گردیده که میتوان به همیاری Azotobacter chroococcum ، با گندم (Kumar and Ahlawat, 2006)، Bacillus circulans با گندم (Singh and Kapoor, 1999) و Bacillus sp. در ۵ گونه گیاه زراعی (Pal, 1998) اشاره کرد.
۲-۳-۶-۴- اثرات باکتریهای محرک رشد برمورفولوژی ریشه
افزایش وزن ریشه ناشی از تلقیح با باکتریهای محرک رشد در تحقیقات مختلف گزارش شده است (Sessitsch et al., 2002; Seilsepour et al., 2002). از این مهمتر، باکتریهای محرک رشد سبب افزایش طول و سطح ریشه میشود (Sevilla et al., 2001). مطالعات انجام شده نشان میدهد که یکی از مکانیسمهای عمل و اثرات مثبت باکتریهای محرک رشد اثر بر رشد و همچنین مورفولوژی ریشه در گیاهان مختلف میباشد. افزایش در طول، وزن و سطح ریشه باعث افزایش توان نفوذ ریشه به بخشهای بیشتری از خاک شده و این امر با افزایش توان جذب آب و عناصر غذایی باعث تحریک رشد گیاه میشود (Spaink, 2000).
۲-۳-۶-۵ - تولید هورمونهای گیاهی
بسیاری از باکتریهایی که تحت عنوان کودهای بیولوژیک طبقه بندی میشوند دارای توان تولید هورمونهای گیاهی از جمله اکسین، اتیلن و سیتوکینین هستند که نقش موثری را در تحریک رشد گیاهان ایفا میکنند (Celik and Ortas, 2004). شواهد مبتنی بر تولید جیبرلین توسط باکتریهای محرک رشد اندک است. هر چند که گوتیرز مانرو و همکاران (۲۰۰۱) شواهد مبنی بر تولید چهار فرم مختلف از جیبرلین توسط باکتریهای محرک رشد را ارائه کردهاند.
۲-۳-۶-۶ - تحریک همزیستی بین گیاه و قارچ
اگر چه گروهی از باکتریهای محرک رشد به عنوان عوامل زیستی کنترل کننده بیماریها عمل میکنند، دارای اثر بازدارندگی روی قارچهای بیماریزا هستند Vessey and Buss, 2002)). گونه های مختلف جنس Pseudomonas در کنترل قارچهای بیماری زا مؤثر بوده (Pal et al., 2001) و Pseudomonas fluorescens از طریق ساز و کارهای مختلفی از جمله تولید سیدروفورها، سنتز آنتی بیوتیک ها، تولید هورمون های گیاهی، افزایش جذب فسفر توسط گیاه، تثبیت نیتروژن و سنتز آنزیم هایی که مقدار اتیلن در گیاه را تنظیم می کنند، سبب تحریک رشد گیاه می گردد (Abdul-Jaleel et al., 2007).
اما در برخی موارد رشد گیاه را به صورت غیر مستقیم و از طریق تحریک و تقویت رابطه همزیستی بین گیاه میزبان و قارچهای ریزو سفری موجود در محیط ریشه مانند مایکوریزا تحت تاثیر قرار میدهند. البته ارتباط بین باکتریهای محرک رشد و قارچهای مایکوریزا همیشه مثبت نیست (Ness and Vlek, 2000).
۲-۴ - ذرت
ذرت (Zea mays L.) از خانواده گرامینه (Poaceae) میباشد. این گیاه به دلیل تنوع، سازگاری و ارزش غذایی فراوان در ردیف بهترین گیاهان زراعی جهان قرار گرفته است. ذرت قادر است نسبت به آب مصرفی خود، بالاترین عملکرد را در واحد سطح تولید نماید (Stewart et al., ۲۰۰۳). امروز به علت اهمیت فوق العاده زیادی که ذرت در تامین غذای دامها و پرندگان و مصارف دارویی و صنعتی دارد، نسبت به افزایش سطح زیر کشت و همچنین بهبود تکنیک زراعت آن اقدامات اساسی به عمل آمده و در بیشتر کشورهای جهان که دارای شرایط آب و هوایی مناسب برای رشد این گیاه میباشد، محصول قابل توجهی تولید میشود. ذرت به دلیل مواد قندی و نشاسته فراوان و عملکرد در واحد سطح زیاد، به عنوان یکی از بهترین نباتات علوفهای جهت تهیه علوفه سبز و یا سیلو شده و همچنین مصارف صنعتی می باشد (خدابنده، ۱۳۷۹).
۲-۴-۱ -گستردگی گیاه ذرت
در سال ۲۰۰۳ میلادی، سطح زیر کشت جهانی ذرت نزدیک به ۶/۱۴۲ میلیون هکتار با متوسط عملکرد ۴۴۷۱ کیلوگرم و تولید جهانی آن ۶۳۸ میلیون تن بوده است. این گیاه از نظر سطح زیر کشت سومین غله بعد از گندم و برنج، ولی از نظر میزان تولید مقام اول را در بین غلات به خود اختصاص داده است (میر هادی، ۱۳۸۰).
در سال زراعی ۱۳۸۸، سطح زیر کشت ذرت دانهای در ایران بیش از ۲۲۵۶۳۹ هکتار با متوسط عملکرد ۷۲۸۹ کیلوگرم بود که از آن ۱۶۴۲۶۵۶ تن برداشت شد. در بین استانهای کشور، استان فارس دارای مقام نخست میباشد.
بر اساس آخرین آمار سطح زیر کشت ذرت دانهای در سال ۸۸-۱۳۸۷ در استان کرمان (به جز منطقه جیرفت و کهنوج) معادل ۱۸۱۸۲ هکتار و سطح زیر کشت ذرت علوفهای ۱۹۸۵ هکتار بوده است که چهارمین محصول زراعی مهم استان کرمان بعد از گندم، جو و یونجه میباشد (آمار نامه جهاد کشاورزی در سال ۸۸-۱۳۸۷).
۲-۴-۲ - دلایل اهمیت ذرت در بین گیاهان زراعی
ذرت از نظر فتوسنتزی جز گیاهان چهار کربنه میباشد که بدلیل عدم تنفس نوری، کارایی فتوسنتز آن تحت شرایطی مانند دمای بالا و خشکسالی به طور قابل توجهی بیشتر از گیاهان سه کربنه میباشد. گیاهان چهارکربنه از نظر تراکم گیاه و فواصل ردیف، الگوی کاشت و کشت دو محصول در یک فصل زراعی نسبت به گونه های سه کربنه بهتر کنترل میشوند. گیاه ذرت بیشترین تولید را بر حسب مواد غذایی تولید شده، در واحد سطح زمین، در واحد آب تبخیر شده و در واحد زمان دارا میباشند و به دلیل تولید زیاد دانه و عملکرد بیولوژیک بالا به آن سلطان غلات گویند (راشد محصل و همکاران، ۱۳۷۶).
از نقطه نظر فیزیولوژیکی، ذرت خصوصیات برتر زیادی دارد که مهمتر از همه، کارایی مصرف آب میباشد. به ازای هر هزار گرم آب مصرفی، به طور متوسط ۸۷/۲ گرم ماده خشک تولید میکند. بنابراین نسبت تعرق آن ۳۵۰ میباشد. یعنی به ازای مصرف ۳۵۰ واحد آب، ۱ واحد ماده خشک تولید میکند. محصولاتی مانند برنج، جو و گندم تقریبا با مصرف ۲ برابر این مقدار آب، یک واحد ماده خشک تولید میکنند (نور محمدی و همکاران، ۱۳۸۰). گیاه ذرت سازگاری وسیعی دارد و میتواند در نواحی نسبتاً کم آب با بارندگی سالیانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی متر، و همچنین نواحی با حداکثر بارندگی سالیانه بیش از ۴۰۰۰ میلی متر رشد کند.
۲-۴-۳ - اکولوژی ذرت
ذرت یک گیاه گرمسیری است و در شرایطی که متوسط دمای روزانه کمتر از ۱۹ و متوسط دمای شبانه کمتر از ۱۳ درجه سانتیگراد باشد، رشد نمیکند (کوچکی، ۱۳۷۶). ذرت بر خلاف غلات سردسیری (گندم و جو) احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد و در مناطقی که تابستان گرم و تابش خورشید کافی و پائیز خشک دارند ذرت بهترین عملکرد را از نظر تولید دانه دارد (کریمی، ۱۳۷۵). ذرت به دلیل داشتن ریشه های عمیق و نیز قدرت بالای جذب مواد غذایی، نسبت به حاصلخیزی خاک چندان توقعی ندارد. بهترین اراضی برای ذرت، خاکهای عمیق با بافت متوسط، زهکشی خوب و قدرت نگهداری زیاد آب است (نور محمدی و همکاران، ۱۳۸۰).
۲-۵ - خلر
خلر یا سنگینک (Lathyrus sativus L.)، گیاهی علوفه‌ای و غذایی متعلق به خانواده بقولات (Fabaceae) میباشد. خلر بطور وسیع به عنوان گیاه تغذیه‌ای برای دام و انسان کشت می‌شود (Muehlbauer and Tullu, 1997; Mccutchan, 2003). گونه‌های مهم دیگر از لحاظ اقتصادی شامل Lathyrus cicera و L. tingitanus برای دانه و L. ochrus، L .latifolius و L. sylevstris به عنوان گونه‌های علوفه‌ای می‌باشند.
در حال حاضر مناطق تولید خلر در حال گسترش است و گونه های متعددی از آن امروزه در جزایر قناری، آلمان، غرب آسیا، نپال، چین، خاورمیانه (عراق، ایران، افغانستان، سوریه و لبنان) و شماال آفریقا (اتیوپی، مصر، مراکش، الجزایر و لیبی) کشت می‌شوند (Cocks et al., ۲۰۰۰). در جنوب اروپا (فرانسه و اسپانیا) و جنوب آمریکا (شیلی و برزیل) نیز در سطوح کوچکی زراعت این گیاه متداول می‌باشد (Kislev, 1989).