فصل اول: کلیات پژوه
1-1 مقدمه.3
1-2 بیان مسأله.4
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش7
1-4 اهداف پژوهش.8
1-5 فرضیات پژوهش8
1-6 مدل مفهومی پژوهش9
1-7 قلمرو پژوهش10
1-8-1 قلمرو موضوعی پژوهش10
1-8-2 قلمرو زمانی پژوهش.10
1-8-3 قلمرو مکانی پژوهش.10
1-8 تعریف متغیرها.11
 
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1 مقدمه.16
2-2 مبانی نظری.16
2-2-1 مدیریت سرمایه در گردش.16
2-2-2 اهمیت مدیریت سرمایه در گردش16
2-2-3 ماهیت سرمایه در گردش.19
2-2-4 منابع و مصارف سرمایه در گردش20
2-2-5 مدیریت سرمایه در گردش در مرحله عمل20
2-2-6 فروش و سرمایه در گردش.21
2-2-7 مدیریت سرمایه در گردش و سوداوری شرکت: یک چرخه بهینه تبدیل وجه نقد21
2-2-8 مدیریت سرمایه در گردش، گردش نقدی عملیاتی و عملکرد شرکت24
2-2-9 استراتژى سرمایه در گردش و ریسک و بازده25
2-2-9-1 استراتژى‌ دارائى‌هاى جارى25
2-2-9-1-1 استراتژى محافظه‌کارانه.26
2-2-9-1-2 استراتژی جسورانه.27 2-2-9-2 استراتژى‌ بدهى‌هاى ج25
2-2-9-2-1 استراتژى محافظه‌کارانه.28
2-2-9-2-2 استراتژى جسورانه.28
2-2-10 سیاست های سرمایه در گردش30
2-2-11 شاخص های مدیریت سرمایه در گردش31
2-2-12 شاخص های عملکرد33
2-2-13 عوامل مؤثر بر سرمایه در گردش.33
2-2-13-1 مدیریت وجوه نقد34
2-2-13-2 نسبت بدهی34
2-2-13-3 جریان نقدی عملیاتی35
2-2-13-4 ابزارهای کنترل ریسک35
2-2-14 تاثیر مدیریت سرمایه در گردش در عملکرد مالی37
2-2-15 سیاست های سرمایه در گردش و عملکرد37
2-2-16 شاخص های مدیریت سرمایه در گردش و عملکرد38
2-2-17 نقدینگی و شاخص های مدیریت سرمایه درگردش.39
2-2-18 سودآوری و شاخص های مدیریت سرمایه در گردش.40
2-2-2 مدیریت سود.40
2-2-2-1 نظریه ی چشم داشت.42
2-2-2-2 نظریه ی کارگزاری44
2-2-2-3 نظریه ی حسابشویی44
2-2-2-4 نظریه ی پذیرایی45
2-2-2-5 نظریه ی شرکت.45
2-2-2-6 رویکرد هزینه ی قراردادها.47
2-2-2-6-1 رویکرد47
2-2-2-6-2 دیدگاه مدیریت سود52
2-2-2-6-3 رویکرد تصمیم گیری.53
2-2-2-6-4 دیدگاه مدیریت سود55
2-2-2-7 رویکرد سیاسی – قانونی57
2-2-2-7-1 رویکرد57
2-2-2-7-2 دیدگاه مدیریت سود60
2-3 پیشینه پژوهش61
2-3-1 تحقیقات داخل کشور.61
2-3-2 تحقیقات خارج کشور.63
 
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1 مقدمه.68
3-2 روش پژوهش.68
3-3 جامعه آماری.69
3-4 نمونه آماری و روش نمونه گیری70
3-5 روش گردآوری داده ها.70
3-6 روش تجزیه و تحلیل داده ها70
3-6-1 داده­های پانل (داده­های تابلویی).71
3-6-2 روش­های تخمین مدل­های ادغام شده72
3-6-3 آزمون F لیمر75
3-6-4 آزمون هاسمن76
3-6-5 مدل اثر ثابت (FEM)77
3-6-6 مدل اثرات تصادفی (REM) یا مدل تصحیح خطا (ECM).79
3-6-7  آزمون ریشه واحد پانل80
3-6-8 آزمون هم جمعی پانل دیتا84
3-6-9 آزمون هم جمعی پدرونی.84
3-6-10 آزمون جارکو- برا86
3-6-11 مفهوم سطح معنی­داری (P-value).87
3-7-13اماره دوربین-واتسن88

 

3-6-12 آزمون t .87
 
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه.90
4-2-تحلیل توصیفی داده ها.90
4-2-1ازمون جارکو-برا92
4-3تحلیل استنباطی96
4-3 -1آزمون ریشه واحد داده­های پانل.96
 4-4 معرفی متغیرها و تصریح مدل94
4-5-نتایج برآورد مدل.96
4-6 یافته­ های پزوهش97
 
 
 
 
 
 
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه.110
5-2  نتیجه­گیری110
5-3 پیشنهادها118
5-3-1 پیشنهادهای اجرایی(حاصل از پژوهش).118
پیشنهادهایی برای پژوهش­­های آتی120
5-4 محدودیت­های پژوهش121
 
 
 
عنوان                                                                                                        شماره صفحه
فهرست جداول:
جدول(4-1) تحلیل توصیفی متغیرهای مدل94
جدول(4-2) تحلیل توصیفی متغیرهای مدل.95
جدول(4-3) نتایج آزمون ریشه واحدمتغیرهای مستقل.98
جدول(4-4) نتایج آزمونF لیمر  وآزمون هاسمن.102
جدول(4-5) نتایج مدل اثرات ثابت (مدل 1).103
جدول(4-6) نتایج آزمونF لیمر و آزمون هاسمن.105
جدول(4-7) نتایج مدل اثرات ثابت(مدل 2)106
جدول(4-8)خلاصه نتایج تأثیرگذاری متغیرهای مستقل بر متغیرها وابسته108
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست نمودارها:
نمودار 1-1 مدل مفهومی پژوهش.9
نمودار 2-1 طبقه بندی سه رویکرد متفاوت به نظریه ی شرکت با دو معیار دانش و قدرت49
 
 
 
 
 
 
 

 
چکیده:
با توجه به جایگاه و اهمیت سرمایه در فرایندهای سازمانی، مدیریت آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد . در این میان سرمایه در گردش به طور کلی در همه سازمان ها و بخصوص در سازمان های با اندازه های کوچکتر، بخش عظیمی از سرمایه سازمان را به خود اختصاص می دهد، و مدیریت آن بر اساس مکانیزم های مدیریت عناصر زنجیره تامین نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است. مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین بررسی رابطه مدیریت سرمایه در گردش با ضریب واکنش سود و مدیریت سود در بین شرکت های پذیرفته می­باشد. تعداد فرضیات مورد آزمون در این پژوهش 8 فرضیه می­باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهش کاربردی می­باشد. این پژوهش از نظر منطق اجرای پژوهش از نوع استقرایی، از نظر زمان انجام پژوهش طولی و از نظر نحوه­ی اجرای پژوهش توصیفی- پیمایشی و از نظر ارتباط بین متغیرها از نوع همبستگی می­باشد. جامعه آماری این پژوهش شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می­باشند. روش نمونه‌گیری این پژوهش روش حذف سیستماتیک(جدول فیلترینگ) می­باشد. تعداد 112 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده­ ها از طریق نرم­افزار ره­آورد نوین جمع­آوری شدند و برای تجریه و تحلیل داده­ ها از نرم­افزارهای SPSS، EVIEWS 8 و Excel استفاد شده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که مدیریت سود با حساب­های پرداختنی و نسبت جاری رابطه منفی، با حساب موجودی کالا رابطه مثبت ولی با حساب دریافتنی هیچ رابطه ای نداشته است. ضریب واکنش سود نیز با حسابهای دریافتنی و پرداختنی رابطه مثبت  ولی با موجودی کالا و نسبت جاری هیچ ربطه ای نداشته است.
کلمات کلیدی: مدیریت سرمایه در گردش، مدیریت سود، ضریب واکنش سود جامعه اماری
 
 
 
فصل اول:
کلیات پژوهش
 

 

 

 
 
 
1-1 مقدمه
با توجه به جایگاه و اهمیت سرمایه در فرایندهای سازمانی، مدیریت آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این میان سرمایه در گردش به طور کلی در همه سازمان ها و بخصوص در سازمان های با اندازه های کوچکتر، بخش عظیمی از سرمایه سازمان را به خود اختصاص می دهد، و مدیریت آن بر اساس مکانیزم های مدیریت عناصر زنجیره تامین نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است(پی نووه، ترجمه جهانخانی و پارسائیان، 1386). سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی های جاری سرمایه گذاری می شود و مدیریت سرمایه در گردش نیز عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد با وجود اهمیت زیاد سرمایه در گردش برای سازمان ها، ادبیات سازمانی به طور سنتی بر روی مطالعه تصمیمات مالی بلندمدت متمرکز است و پژوهش گران نیز بیشتر به مطالعه در زمینه تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری، ساختار سرمایه، تقسیم سود، ارزشیابی سازمان و موارد مشابه پرداخته اند(پی نووه، ترجمه جهانخانی و پارسائیان، 1386). اما باید توجه داشت سرمایه گذاری که شرکتها بر روی دارایی های کوتاه مدت انجام می دهند و منابعی که با سر رسید کمتر از یک سال به کاربرده می شود، قسمت عمده اقلام ترازنامه شرکت را تشکیل می دهد(گارسیا و دیگران[1]، 2007) و در این فضای اقتصاد چالشی که سازمان ها ی بین المللی راه های جدید ی را برای رشد و بهبود عملکرد مالی و کاهش ریسک جستجو می کنند، سرمایه در گردش به عنوان منبعی مهم برای بهبود عملکرد مالی به شمار می آید(گانداولی[2]، 2006).
 
1-2 بیان مسأله
عوامل مختلفی در کارکرد مناسب اقتصادی و مالی یک مؤسسه دخالت دارند. مؤسسات، چه تولیدی و چه توزیعی در بخشهای صنعتی، کشاورزی و خدماتی نیازمند به رعایت اصول و موازین علمی اقتصادی و حسابداری هستند. عوامل ورودی مؤسسه یا داده ها و ستاده ها در یک گردش مالی، باید به گونه ای فرجام یابند که موفقیت روزافزون مؤسسه را در پی داشته باشند(پی نووه، ترجمه جهانخانی و پارسائیان، 1386). یک مؤسسه اقتصادی وجوهی را بدست می آورد و بالاخره این وجوه را به مصرف می رساند، دارایی ثابت و جاری و هزینه های ثابت و متغیر، در گردش عملیات مالی آن نقش ایفا می کنند. حجم فروش، قیمت تمام شده، سود سهام، واگذاری سهام، وامهای کوتاه و بلند مدتی که دریافت می کند، نحوه بازپرداخت آنها، خریدهای نقدی و غیرنقدی آن، عملیات اعتباری که انجام می دهد، نحوه فروش اقساطی، وصول چکها، زمان پیش بینی شده برای وصولی ها،‌ افزایش یا کاهش ارزش ویژه کاهش و افزایش دارائی ثابت و جاری، مبادله سهام یا مواد اولیه چگونگی خرید مواد اولیه، نحوه پرداخت وامهای کوتاه مدت و بلندمدت به کارکنان و تأمین نیازهای پرسنلی همگی در گردش عملیات مالی یک مؤسسه دخیل هستند کلیه عوامل و پارامترهای فوق، تحت عنوان مدیریت سرمایه در گردش قابل تحقیق و بررسی است. مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد(هاووتیس[3]، 2003). امروزه سرمایه ­گذاران و سایر استفاده­کنندگان از صورت­های مالی جهت ارزیابی واحدهای تجاری، توجه و تمرکز خود را به گزارشگری مالی و به خصوص رقم سود خالص گزارش شده، معطوف می­ کنند. تحقیق­های اخیر مشخص کرده است که سرمایه ­گذاران در فرایند تصمیم ­گیری، شرکت­هایی

 

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق 12
1-1 مقدمه. 13
1-2 بیان مسئله. 13
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 15
1-4 هدف تحقیق 16
1-5 سؤالات تحقیق 16
1-6 فرضیه‏های تحقیق 17
1-7 مراحل اجرایی تحقیق 17
1-8 مدل مفهومی 19
1-9 تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی 20
فصل دوم:ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق 24
2-1 مقدمه. 25
بخش اول : حاکمیت شرکتی 25
2-2 مروری تاریخی بر حاکمیت شرکتی 25
2-3 تعاریف حاکمیت شرکتی 26
2-4 روند تغییرات نقش هیئت مدیره 28
2-5 ضرورت و اهمیت حاکمیت شرکتی 30
2-6 بازیگران عرصه حاکمیت شرکت. 31
2-6-1 هیات مدیره ها 32
2-6-2 مدیرعامل و تیم اجرایی شرکت. 33
2-6-3 سهامداران. 33
2-6-4 مشتریان داخلی و خارجی شرکت. 33
2-6-5 قانون گذاران و سایر نهادهای مرتبط با کسب و کار شرکت. 34
2-7 معیارهای حاکمیت شرکتی 34
2-7-1 تمرکز مالکیت. 34
2-7-2 مالکیت نهادی 34
2-7-3 نفوذ مدیر عامل 35
2-7-4 نقش ترکیبی مدیر عامل (دوگانگی وظایف مدیر عامل) 35
2-7-5 اندازه هیات مدیره 36
2-7-6 استقلال هیئت مدیره 36
2-7-7 اتکای بر بدهی 37
2-7-8 مدت زمان تصدی مدیرعامل در هیات مدیره 37
بخش دوم: مالیات قطعی و مالیات ابرازی 38
2-9 مالیات برشرکت ها 38
2-10 اختلاف بین سود حسابداری و سود مشمول مالیات. 38
2-10-1  اختلاف از دیدگاه شرکت ها 39
2-10-2 اختلاف از دیدگاه دستگاه مالیاتی 39
2-11 شرایط اقتصادی 40
2-12 فرار مالیاتی 41
2-13 حدنصاب های مقرر در قوانین مالیاتی 42
2-14 عوامل بروز تهور مالیاتی 42
2-14-1 عوامل خارجی موثر در افزایش تهور مالیاتی 43
بخش سوم: حاکمیت شرکتی و مالیات. 44
2-15 تبیین ارتباط میان سیاست های مالیاتی و حاکمیت شرکتی 46
2-16 نمونه هایی از کارکردهای مربوط به موضوع مالیات و حاکمیت شرکتی 47
2-16-1  اطمینان در ارزیابی مالیات. 48
2-16-2  دیدگاه هیات مدیره 48
2-16-3  بهای برنامه ریزی و ضمانت اجرایی 49
2-16-4  اجتناب از دستکاری اعداد و ارقام حسابداری به منظور بدست آوردن مزایای مالیاتی 49
2-17پیشینه تحقیق 51
2-17-1مطالعات داخلی 51
2-17-2 مطالعات خارجی 54
فصل سوم: روش تحقیق 58
3-1- مقدمه. 59
3-2- روش کلی تحقیق 59
3-3- اهداف تحقیق 60
3-3-1- اهداف اصلی 60
3-3-2-اهداف فرعی 61
3-4- قلمرو تحقیق 61
3-4-1- قلمرو موضوعی 61
3-4-2- قلمرو مکانی 61
3-4-3- قلمرو زمانی 61
3-5- روش گردآوری اطلاعات. 61
3-6- جامعه آماری، روش نمونه‌گیری و حجم نمونه. 62
3-7- روش انجام کار. 62
3-7-1-مرحله اول : تصریح سنجی 63
3-7-2- مرحله دوم : تجزیه و تحلیل داده ها (داده سنجی) 63
3-7-3- مرحله سوم : روش سنجی 64
3-7-3-1- مدل پانل دیتا 64
3-7-3-1-1- محاسن استفاده از مدل پانل‌دیتا 64
3-7-3-1-2- محدودیت های پانل‌دیتا 65
3-7-3-2- مراحل  روش تخمین مدل بوسیله داده های تلفیقی 66
3-7-3-2- روش برآورد. 67
3-7-3-3-آزمون ریشه واحد در داده‌های پانل 68
3-7-4- مرحله چهارم : تخمین و استباط آماری 69
3-7-5-مرحله پنجم: نتیجه گیری 70
3-8- فرضیات تحقیق 70
3-9- پایایی و اعتبار ابزار تحقیق 71
3-10- خلاصه فصل 71
فصل چهارم: تجریه و تحلیل داده ها 72
4-1- مقدمه. 73
4-2- تبیین مدل تحقیق اول. 73
4-2- 1- آمار توصیفی 75
4-2-1-1- متغیر وابسته. 75
4-2-1-2- متغیر های مستقل 76
4-2- 2- آمار استنباطی 83
4-2-2-1- آزمون ریشه واحد. 83
3-3-3 آزمون هم انباشتگی 83
4-2-3-تخمین  مدل اول. 84
فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات. 89
5-1-مقدمه. 90
5-2- جمع بندی 90
5-3- نتیجه گیری 91
5-4- نتایج آزمون فرضیه. 92
5-5- پیشنهادات. 93
5-6- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 94
منابع و مآخذ. 94
 
 
 
 
 
 

 

 
 

                 
 

 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول
 
جدول4-1- انتظارات تئوریک از علامت پارامترها
68
جدول4-2-آمارتوصیفی نسبت مالیات ابرازی به مالیات قطعی
70
جدول4-3-آمارتوصیفی نسبت مدیران غیرموظف به مدیران موظف
71
جدول4-4-آمارتوصیفی سهامداران نهادی
72
جدول4-5-آمارتوصیفی تمرکز مالکیت
73
جدول4-6-آمارتوصیفی اتکاء بر بدهی
74
جدول4-7-آمارتوصیفی تعداد اعضای هیات مدیره
75
جدول4-8-آمارتوصیفی عدم نفوذ مدیرعامل
76
جدول 4-9- نتایج آزمون­ ریشه واحد LLC (با عرض از مبدأ و روند)
77
جدول 4-10  نتایج آزمون هم­انباشتگی پدرونی
79
جدول 4-10- خروجی مدل اول
80
جدول 4-11- خروجی مدل دوم
81
جدول 4-12- خروجی مدل سوم
82
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها
 
نمودار1-1- مدل مفهومی
16
نمودار 2-1-بازیگران عرصه حاکمیت شرکتی
28
نمودار4-1-متوسط نسبت مالیات ابرازی به قطعی شرکت های منتخب طی سالهای 1386-1391
69
نمودار4-2- متوسط نسبت مدیران غیرموظف به مدیران موظف شرکت های منتخب طی سالهای 1386-1391
71
نمودار4-3- متوسط مالکیت سهامداران نهادی شرکت های منتخب طی سالهای 1386 تا 1391
72
نمودار4-4-متوسط تمرکز مالکیت شرکت های منتخب طی سالهای 1386 تا 1391
73
نمودار4-5- متوسط اتکاء بر بدهی شرکت های منتخب طی سالهای 1386 تا 1391
74
نمودار4-6-متوسط تعداد هیات مدیره شرکت های منتخب طی سالهای 1386-1391
75
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

عنوان صفحه

چکیده 1
فصل اول:کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 3
1-2 بیان مساله 3
1-3 ضرورت انجام تحقیق. 4
1-4 فرضیه های تحقیق. 5
1-5 اهداف تحقیق. 5
1-5-1 اهداف علمی. 5
1-5-2 اهداف کاربردی. 5
1-6 استفاده کنندگان از تحقیق. 6
.1-7 روش تحقیق. 6
1-8 روش گردآوری اطلاعات ( میدانی، کتابخانه‌ای و غیره ) 6
1-9 ابزار گردآوری اطلاعات 7
1-10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 7
1-10-1 شرایط نمونه 7
1-11 قلمرو تحقیق. 8
1-12 تعریف عملیاتی واژه های کلیدی تحقیق: 8
1-13 ساختار تحقیق. 10
فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه 12
2-2 شدت سرمایه 12
2-3 تعریف شدت سرمایه 14
2-4 هدف شدت سرمایه 14
2-5 اهرم مالی و عملیاتی. 15
2-6 رابطه ی بین اهرم و شدت سرمایه 16
2-7 حاکمیت شرکتی. 18
2-8-1 تعاریف حاکمیت شرکتی. 19
2-9 چارچوب نظری حاکمیت شرکتی. 20
2-10- اصول حاکمیت شرکتی. 21
2-11 طبقه بندی سیستم حاکمیت شرکتی. 21
2-11-1 حاکمیت شرکت درون سازمانی (رابطه ای) 22
2-11-2 حاکمیت شرکتی برون سازمانی (محیطی) 23
2-11-3 سیستم درون سازمانی در مقابل سیستم برون سازمانی. 23
2-12-سازو کارهای موثر بر حاکمیت شرکتی. 23
2-12-1–مکانیزم های برون سازمانی. 23
2-12-2-مکانیزم های درون سازمانی. 24
2-13 شدت سرمایه و حاکمیت شرکتی. 24
2-14 تحقیقات داخلی و خارجی. 27
2-14-1 تحقیقات داخلی. 27
2-14-2 تحقیقات خارجی. 29
۲-۱۵ خلاصه ی فصل. 31
فصل سوم: روش‌ تحقیق
3-1 مقدمه 33
3 ـ 2 روش تحقیق. 33
3 ـ 3 جامعه مطالعاتی و نمونه آماری. 34
۳-4 مدل تحقیق و شیوه اندازهگیری متغیرها 36
3-4-1 متغیر وابسته 36
3-4-2 متغیر مستقل. 37
3-4-3 متغیر های کنترلی: 37
3 ـ 5 روش و ابزار گردآوری داده ها 38
3-۷ پایایی و اعتبار ابزار تحقیق. 39
3-۸ روش تجزیه و تحلیل داده ها 39
3-۹ آزمون های تحقیق. 40
3-۹-1 مدل رگرسیون. 40
3-۹-2 آزمون ریشه واحد. 41
3-۹-3 آزمون خود همبستگی. 42
3-۹-4 آزمون نرمال بودن پسماندها 43
3-۹-5 همبستگی. 44
3-۹-6 ضریب همبستگی® 44
3-۹-7 ضریب تعیین (2r) 45
3-۱۰ خلاصه فصل. 45
فصل چهارم: تخمین مدل
۴-۱-مقدمه 47
4-۲- آمار توصیفی داده های تحقیق. 47
4-۳- آزمون نرمال بودن متغیر وابسته و جمله خطا 48
4-۴- آزمون مانایی. 50
4-۵- آزمون هم خطی. 51
4-۶- آزمون ناهمسانی واریانس (آزمون وایت) 53
4-۷- انتخاب مدل در داده های تلفیقی ایستا 53
4-۷-1- آزمون چاو (Chow) 54
4-۷-2- آزمون هاسمن. 55
4-۸- آزمون فرضیه ها بر حسب مدل های تعیین شده 56
4-۸-1- آزمون فرضیه تحقیق. 56
4-۸-1-1- آزمون فرضیه فرعی اول تحقیق. 57
4-۸-1-2- آزمون فرضیه فرعی دوم تحقیق. 59
۴-۹-خلاصه فصل. 62
فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدّمه 64
5-2- فرضیات و نتایج آزمون ها 64
۵-۳-نتیجه گیری و پیشنهادها 67
5-4-پیشنهادات کاربردی. 68
5-5-پیشنهاد برای تحقیقات آتی. 68
5-6-محدودیت تحقیق. 69
۵-۷-خلاصه فصل. 69
منابع. 70
منابع فارسی. 70
منابع خارجی. 71
پیوست و ضمایم. 74
پیوست ب :خروجی های نرم افزار 76

























فهرست جداول
عنوان صفحه
(جدول3-1) حذف سیستماتیک شرکتها 35
(جدول 4-1) آماره توصیفی داده های تحقیق. 48
(جدول 4-2) آزمون مانایی. 51
(جدول 4-3) نتایج آزمون هم خطی فرضیه فرعی اول تحقیق. 52
(جدول 4-4) نتایج آزمون هم خطی فرضیه فرعی دوم تحقیق. 52
(جدول 4-5) نتایج آزمون وایت 53
(جدول 4-6) خروجی آزمون چاو فرضیه اول. 54
(جدول 4-7) خروجی آزمون چاو فرضیه دوم 55
(جدول 4-8) خروجی آزمون هاسمن فرضیه اول. 56
(جدول 4-9) خروجی آزمون هاسمن فرضیه دوم 56
جدول (4-10) آزمون فرضیه فرعی اول تحقیق- اولین تخمین مدل. 57
جدول (4-11) آزمون فرضیه فرعی اول تحقیق- بهترین تخمین مدل. 58
جدول (4-12) آزمون فرضیه فرعی دوم تحقیق- اولین تخمین مدل. 60
جدول (4-13) آزمون فرضیه فرعی دوم تحقیق- بهترین تخمین مدل. 61
جدول (5-1) نتایج آزمون فرضیه فرعی اول. 65
جدول (5-2) نتایج آزمون فرضیه فرعی دوم 66









چکیده
در تحقیق حاضر به بررسی رابطه ی بین شدت سرمایه و حاکمیت شرکتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. نمونه ی آماری پژوهش شامل ۸۷ شرکت در طی دوره ی زمانی ۱۳۸۸ لغایت ۱۳۹۲ می باشد. در راستای هدف پژوهش و برای مطالعه ی اثر شدت سرمایه برتعداد اعضای هیات مدیره و نسبت اعضای غیرموظف به کل اعضای هیات مدیره از طریق روش داده های تلفیقی ایستا استفاده شده است.یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه ای معنادار بین شدت سرمایه و شاخص های حاکمیت شرکتی است. به طوریکه٬ شدت سرمایه با تعداد اعضای هیات مدیره رابطه ای مثبت و معنادار و با نسبت اعضای غیرموظف به کل اعضای هیات مدیره رابطه ای منفی و معناداری دارد.

واژه های کلیدی: شدت سرمایه ٬ حاکمیت شرکتی٬ داراییهای نامشهود٬ اهرم




فصل اول:
کلیات تحقیق
1-1 مقدمه

 

1-1 مقدمه  2
1-2 بیان موضوع و مسئله تحقیق 4
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 6
1-4 اهداف تحقیق 7
1-5 سؤالات تحقیق 8
1-6 فرضیه‌های تحقیق 8
1-7 روش پژوهش 9
1-8 قلمرو پژوهش 9
1-8-1 قلمرو موضوعی 10
1-8-2 قلمرو مکانی 10
1-8-3 قلمرو زمانی 10
1-9 تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق 10
1-10ساختار تحقیق 11
فصل دوم:مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه 14
2-2 گفتار اول: دارایی‌ها و بدهی‌ها 15
2-2-1 دارایی‌ها 15
2-2-2 بدهی 16
2-3 جریان وجوه نقد آزاد. 16
2-4 تولید ناخالص داخلی 17
2-5 چسبندگی هزینه. 18
2-5-1 تفسیر اقتصادی چسبندگی هزینه‌ها 22
2-6 پیشینه تحقیق 23
2-6-1 پیشینه داخلی 23
2-6-2 پیشینه خارجی 31
2-7 خلاصه پیشینه تحقیقات انجام شده 38
2-8 مدل مفهومی تحقیق 45
فصل سوم:روش اجرای تحقیق
3-1 مقدمه 50
3-2 روش کلی تحقیق 50
3-3 جامعه آماری 51
3-4 حجم نمونه و کفایت آن 51
3-4-1 روش نمونه‌گیری و دلیل انتخاب 52
3-5 روش گردآوری داده‌ها 52
3-6 ابزار گردآوری داده‌ها 52
3-7 پایایی و اعتبار ابزار تحقیق 53
3-8 روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‏ها 53
3-8-1 مدل تحقیق 55
3-8-1-1 مدل ریاضی تحقیق 56
3-8-1-2 تعریف متغیرها 56
3-8-1-3 نحوه اندازه‌گیری متغیرها 57
3-8-1-4 دسته‌بندی متغیرها 58
3-8-1-5 رابطه بین متغیرها: 59
3-8-1-6 اندازه‌گیری رابطه. 59
3-8-2 نرم‌افزارها 59
فصل چهارم:بیان یافته‌ها
4-1 مقدمه ‏ 62
4-2 توصیف جامعه آماری 62
4-3 توصیف نمونه آماری 63
4-4 توصیف یافته‌ها 65
4-5 تحلیل پیش‌فرض‌ها 66
4-6 تحلیل رابطه بین نرخ دارایی، بدهی، جریان نقدی آزاد و تولید ناخالص داخلی با چسبندگی هزینه. 76
4-7 جمع‌بندی 85
فصل پنجم:خلاصه بحث و نتیجه گیری
5-1 مقدمه 91
5-2 خلاصه یافته ها 92
5-3 نتیجه گیری 97
5-4 پیشنهادهای کاربردی 99
5-5 پیشنهادها برای تحقیقات آتی 101
5-6 محدودیت های تحقیق 102
منابع:
منابع فارسی 104
منابع لاتین 106
 
پیوست­ها:
پیوست الف: خروجی‌های نرم‌افزار Eviews. 109
 
جدول(2-1): خلاصه تحقیقات صورت گرفته در زمینه تحقیق حاضر. 39
جدول (4-1): توزیع جامعه آماری 63
جدول (4-2): توزیع نمونه آماری 64
جدول (4-3): توصیف یافته‌های تحقیق 65
جدول (4-4): ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد. 67
جدول (4-5): نتایج آزمون جارک-برا برای متغیر وابسته. 68
جدول (4-6): آزمون جارک-برا برای متغیر وابسته پس از نرمال‌سازی 68
جدول (4-7): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل 69
جدول (4-8): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل پس از نرمال‌سازی 70
جدول (4-9): ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاهای مدل برآوردی 71
جدول (4-10): نتایج ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل (پیرسون) 73
جدول (4-11): آزمون همسانی واریانس‌ها (ارچ) 74
جدول (4-12): خلاصه نتایج آزمون چاو 75
جدول (4-13): برآورد پارامترهای رابطه دارایی، بدهی، جریان نقدی آزاد و تولید ناخالص داخلی با چسبندگی هزینه. 78
جدول (4-14): اعتبار سنجی رابطه خطی بین متغیرها 82
جدول (4-15): تحلیل واریانس 84
جدول (4-16): جمع‌بندی ارتباط بین متغیرها 89
جدول 5-1: خلاصه نتایج پژوهش 99
 
 
نمودار (2-1): سطح بهینه منابع با توجه به هزینه‌های تعدیل 23
نمودار (3-1): مدل مفهومی تحقیق 56
نمودار 4-1: بررسی نرمال بودن توزیع خطاها 72
 
 
 
چکیده
هدف از این تحقیق، تعیین رابطه بین دارایی، بدهی، جریان نقدی آزاد و تولید ناخالص داخلی با چسبندگی هزینه بوده است. تحقیق موردنظر از جهت هدف، یک تحقیق کاربردی است. ازلحاظ نوع طرح تحقیق به جهت تکیه‌بر اطلاعات تاریخی، پس رویدادی است و روش استنتاج آن استقرایی و از نوع همبستگی می‌باشد در این راستا از دارایی، بدهی، جریان نقدی آزاد و تولید ناخالص داخلی به‌عنوان متغیرهای مستقل اصلی و از وجه نقد عملیاتی و اهرم مالی به‌عنوان سایر متغیرهای مستقل استفاده شده است.تحقیق حاضر شامل یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی می‌باشد. جامعه مطالعاتی پژوهش حاضر شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی یک دوره پنج‌ساله (سال‌های 1392-1388) می‌باشد. درنهایت با توجه به محدودیت‌های تحقیق اطلاعات مربوط به 150 شرکت جمع‌آوری گردید و سپس با بهره گرفتن از جدول مورگان تعداد 110 شرکت به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. جهت مستندسازی نتایج تجزیه‌وتحلیل آماری و ارائه راه‌حل‌های نهایی، محقق از شیوه آماری با بهره گرفتن از نرم‌افزار Eviews اقدام به تجزیه‌وتحلیل سؤالات و فرضیات نموده است.فرضیه‌های تحقیق با بهره گرفتن از رگرسیون خطی مرکب و آزمون‌های F و t تحلیل‌شده‌اندنتایج برآورد رگرسیونی حاکی از رابطه مستقیم بین دارایی‌ها و وجه نقد عملیاتی با  چسبندگی هزینه بود. بر مبنای این نتایج مشخص شده است که با افزایش دارایی‌ها و وجه نقد عملیاتی ، چسبندگی هزینه نیز افزایش یافته است. در صورتی که بین بدهی و جریان نقدی آزاد با  چسبندگی هزینه رابطه ی معکوسی یافت گردید .بر مبنای این نتایج مشخص شده است که با افزایش بدهی و جریان نقدی آزاد ، چسبندگی هزینه کاهش می یابد.
 
واژه‌های کلیدی:چسبندگی هزینه، وجه نقد عملیاتی،جریان نقدی آزاد، تولید ناخالص داخلی

 
 
فصل اول:
کلیات تحقیق
 

 

 

 
 

 
 

 

 

1-1   مقدمه
 

تولید محصول و ارائه خدمات به مشتریان در زمان معین و کسب درآمد و تحمل هزینه‌ای که در بلندمدت سود معقولی را برای شرکت داشته باشد هدف اصلی واحد تجاری می‌باشد. جهت تعیین اهداف یک واحد تجاری و استفاده از منابع این واحد جهت دستیابی به اهداف تعیین‌شده برنامه‌ریزی و کنترل از وظایف مهم مدیران است. مدیران در مرحله برنامه‌ریزی و کنترل جهت پیش‌بینی سود نیاز دارند از گرایش هزینه‌ها، یعنی چگونگی تغییر رفتار هزینه‌ها آگاه شوند. اطلاعات موردنیاز در این زمینه را نمی‌توان به سهولت از صورت‌های مالی استخراج کرد. گرایش هزینه به چگونگی واکنش هزینه‌ها در برابر تغییر در سطح فعالیت اشاره دارد به‌عبارت‌دیگر مقصود از گرایش هزینه‌ها، مدلی است که بر اساس آن یک هزینه مشخص نسبت به تغییر در سطح فعالیت واکنش نشان می‌دهد. با توجه به ادبیات مطرح‌شده در حسابداری بهای تمام‌شده و حسابداری مدیریت مدل‌های سنتی هزینه‌ها رفتاری متقارن نسبت به تغییرات سطح فعالیت نشان می‌دهند؛ به‌عبارت‌دیگر متناسب با تغییر محرک هزینه تغییر می‌کنند. میزان تغییر هزینه‌ها به میزان تغییر در سطح فعالیت بستگی دارد نه به جهت تغییر با توجه به تحقیقات اخیر این ادبیات تغییر کرد و رفتار هزینه‌ها موردتوجه بیشتری قرار گرفته است. در اواخر سال 1960 و اوایل 1970 سولومون و استابوس[1] برای اولین بار به رابطه بین فعالیت‌ها و هزینه‌ها اشاره کردند؛ اما توجه جدی محافل دانشگاهی و حرفه‌ای در سال 1980 به این مسئله بیشتر جلب گردید و بر اساس ادبیات رایج پذیرفته‌شده هزینه بر اساس تغییر نسبت به سطح فعالیت به دودسته ثابت و متغیر تقسیم می‌شوند. هزینه‌های ثابت فرض می‌شود که از سطح فعالیت مستقل باشند درحالی‌که هزینه‌های متغیر فرض می‌شود به‌صورت خطی و در تناسب با تغییرات در سطح فعالیت تغییر کنند. در سال 2003 فرض رفتار چسبنده هزینه‌ها توسط اندرسون و همکارانش مطرح شد و ادبیات جدیدی مطرح گردید. این ادبیات چنین استدلال می‌کند که شدت کاهش هزینه‌ها در اثر کاهش حجم فعالیت کمتر از شدت افزایش هزینه‌ها در اثر افزایش حجم فعالیت است و به نوع رفتار هزینه “رفتار چسبنده” گفته می‌شود (اندرسون و همکاران، 2003)[2].
تحقیقات اخیر که بر روی رفتار هزینه‌ها صورت گرفته است نشان می‌دهد هزینه‌ها به نسبت تغییرات در فروش، تغییر نمی‌کنند. برای توضیح این مسئله ما می‌توانیم بگوییم هزینه‌ها به نسبت افزایش در فروش افزایش پیدا می‌کنند، اما به نسبت کاهش در میزان فروش کاهش پیدا نمی‌کنند این هزینه‌های نامتناسب اصطلاحاً هزینه‌های چسبنده[3] نام‌گرفته‌اند­. دو تئوری متمرکز بر روی علت وجود هزینه‌های چسبنده وجود دارد: یکی از تئوری‌ها ارائه می‌کند که هزینه‌ها بر اثر تصمیمات عمدی و آگاهانه  مدیران حالت چسبندگی (حالت نامتناسب بودن) را به خود می‌گیرند که تحت عنوان ” تئوری تصمیمات عمدی ” نام گرفته است. طبق این تئوری هنگامی‌که فروش کاهش می‌یابد، برخی از مدیران، این کاهش را موقتی تصور کرده و انتظار بازگشت فروش به سطح قبلی را در آینده نزدیک دارند. بنابراین در تصمیمی سنجیده، منابع مربوط به فعالیت‌های عملیاتی را در دوره‌های کاهش فروش حفظ می‌کنند؛ زیرا اگر منابع در پاسخ به کاهش فروش، حذف‌شده و در دوره‌های افزایش فروش، مجدد تحصیل شوند. هزینه‌های شرکت در بلندمدت افزایش می‌یابد و تئوری دیگر به این نکته اشاره می‌کند که هزینه‌های چسبنده ممکن است در نتیجه عدم توانایی کاهش هزینه‌ها به‌اندازه کاهش در فروش، باشد که تحت عنوان ” تئوری تعدیل تأخیری هزینه ” نام گرفته است. مدل‌های سنتی رفتار هزینه‌ها (به‌عنوان‌مثال روش حد بالا و پایین و رگرسیون)، ارتباط میان هزینه‌ها و سطوح مختلف فعالیت را بدون توجه به چگونگی تأثیرگذاری اختیاری مدیران در تعدیل دارایی‌های عملیاتی در دوره‌های افزایش و کاهش سطح فعالیت شرح می‌دهند و چسبندگی هزینه‌ها را نادیده می‌گیرند (نمازی و دوانی پور، 1389).
 فرضیه‌های مختلفی در ارتباط با علت رخداد چنین رفتار چسبنده‌ای در هزینه‌ها وجود دارد یکی از نظریه‌های غالب، اقدام مدیریت در حفظ ظرفیت بی‌استفاده در دوره‌های کاهش درآمد به‌منظور پرهیز از هزینه‌های تعدیل ظرفیت تولیدی و کاهش سطح دارایی‌های عملیاتی است. برخی چنین پدیده‌ای را از منظر تئوری نمایندگی و انگیزه‌های شخصی مدیران در حفظ سطح ظرفیت تولیدی در دوره‌های همچنین به بررسی اهمیت توجه به کاهش درآمد نیز تحلیل کرده‌اند. پژوهشگرانی نظیر اندرسون، بنکر و جاناکریمان در سال 2003[4] و بنکر و چن در سال 2006[5]، رفتار چسبنده هزینه‌ها در ارزیابی عملکرد آتی شرکت و تجزیه‌وتحلیل‌های بنیادی پرداخته‌اند.
این تحقیق به دنبال آزمون تجربی‌تأثیر و رابطه علت و معلولی برخی از عوامل مالی از جمله دارایی‌ها، بدهی‌ها، جریان نقدی آزاد و تولید ناخالص داخلی بر شدت چسبندگی هزینه‌ها می‌باشد. پس ما در این پژوهش از متغیرهای مالی که در اینجا عبارت‌اند از: دارایی‌ها، بدهی‌ها، جریان نقدی آزاد و تولید ناخالص داخلی که به‌عنوان متغیرهای مستقل اصلی و چسبندگی هزینه به‌عنوان متغیر وابسته استفاده می‌کنیم.

 

1-2   بیان موضوع و مسئله تحقیق
 

 شناخت رفتار هزینه در واکنش به تغییرات سطح تولید و فروش برای مدیریت شرکت‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش‌های تجربی اخیر درباره رفتار هزینه نشان داده، میزان کاهش هزینه‌ها به هنگام کاهش فروش، کمتر از میزان افزایش هزینه‌ها به هنگام همان میزان افزایش فروش است. به این رفتار هزینه‌ها چسبندگی هزینه‌ها گفته می‌شود. مطابق یکی از فرضیه‌های ارائه‌شده، چسبندگی هزینه‌ها نتیجه تصمیمات سنجیده مدیران است. هنگامی‌که فروش کاهش می‌یابد، برخی از مدیران، این کاهش را موقتی تصور کرده و انتظار بازگشت فروش به سطح قبلی را در آینده نزدیک دارند. بنابراین در تصمیمی سنجیده، منابع مربوط به فعالیت‌های عملیاتی را در دوره‌های کاهش فروش حفظ می‌کنند؛ زیرا اگر منابع در پاسخ به کاهش فروش، حذف‌شده و در دوره‌های افزایش فروش، مجدد تحصیل شوند، هزینه‌های شرکت در بلندمدت افزایش می‌یابد. نتایج پژوهش ویس (2010) نیز نشان داده است که رفتار چسبنده هزینه‌ها، دقت تحلیلگران در پیش‌بینی درآمد را درمجموع کاهش داده که البته با توجه به در نظر گرفتن این مورد که افق پیش‌بینی و اثرات خاص صنعت این تحلیل را تحت کنترل قرار داده است. با توجه به طبقه‌بندی هزینه‌ها به هزینه‌های چسبنده و غیر چسبنده، یافته‌های تحقیق ویس (2010) نشان می‌دهد که دقت تحلیلگران در پیش‌بینی درآمد برای شرکت‌های با رفتار هزینه چسبنده به‌طور متوسط 25% کمتر از کسانی است که برای شرکت‌های با رفتار هزینه غیر چسبنده تحلیل می‌کنند. بدیهی است رفتار هزینه نفوذ قابل‌ملاحظه‌ای در دقت پیش‌بینی تحلیلگران دارد. (ویس،2010)[6].
 به‌طورکلی می‌توان گفت یک شرکت با هزینه‌های چسبنده، زمانی که سطح فعالیت کاهش پیدا می‌کند، کاهش بیشتری در درآمد دارد، درصورتی‌که یک شرکت با چسبندگی کمتر، کاهش درآمد کمتری را در زمان کاهش فعالیت نشان می‌دهد. تحقیق حاضر می‌تواند کاربردهایی برای مدیران و حسابرسان داشته باشد. یکی از اهم وظایف مدیران کنترل عملیات و امور مالی سازمان است. مدیران باید اطلاعات خوبی برای تصمیم‌گیری داشته باشند تا با بهره گرفتن از توانایی‌های رهبری خود نیروهای شرکت را به اجرای این تصمیمات تشویق کنند. آن‌ها می‌توانند با توجه به حساسیت تغییرات هزینه به متغیرهای مالی و اقتصادی سهم هزینه‌های چسبنده را از کل هزینه‌ها ارزیابی کرده و در اتخاذ تصمیمات مناسب و مقتضی مؤثر باشند. حسابرسان از طریق مقایسه روابط میان اطلاعات مالی و غیرمالی منطقی بودن مبالغ صورت‌های مالی را ارزیابی می‌کنند. آگاهی از نتایج این پژوهش پیش‌بینی دقیق‌تر سودآوری شرکت‌ها و پیروان و تصمیم‌گیری دقیق مدیران و همچنین تدوین بهتر برنامه‌های آتی شرکت و بودجه‌ریزی را به دنبال دارد و بحث در مورد این مطلب باعث گسترش بحث رفتار هزینه‌ها در حسابداری مدیریت استراتژیک در ایران نیز می‌شود. با توجه به اهمیت کاهش چسبندگی هزینه‌ها در شرکت‌ها، در این تحقیق به دنبال پاسخ به این مهم هستیم که آیا چسبندگی هزینه‌ها در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران رخ می‌دهد؟ چه عواملی بر چسبندگی هزینه در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیرگذارند؟

 

1-3   اهمیت و ضرورت تحقیق
 

 با توجه به آنچه گفته شد درواقع تناسب بین هزینه‌ها و سطح فعالیت به‌گونه‌ای که در مدل سنتی هزینه‌یابی عنوان می‌شود همیشه برقرار نیست و برآورد رفتار هزینه بدون در نظر گرفتن رفتار چسبندگی هزینه‌ها گمراه‌کننده خواهد بود. آگاهی از رفتار هزینه برای حسابداران، محققین و تمام کسانی که با حوزه مدیریت در ارتباط‌اند و تغییرات در هزینه‌ها را برحسب تغییرات در درآمد ارزیابی می‌کنند، دارای اهمیت است. استنباط مدیریتی از این تحلیل این است که چسبندگی هزینه قابل‌تشخیص و کنترل است. مدیران باید دلیل خود را برای چسبندگی هزینه از طریق توجه به حساسیت تغییرات هزینه به نسبت کاهش حجم، ارزیابی کنند و ظرفیت واکنش شرکت را در برابر کاهش تقاضا برای کالاها یا خدمات افزایش دهند. این امر به بهبود فرایند پاسخگویی کمک می‌کند. با مشخص کردن چسبندگی هزینه، صاحبان شرکت می‌توانند تحلیل کنند که آیا مدیران باعث وارد آمدن هزینه برای بنگاه می‌شوند (مدیروس و کاستا، 2004).[7]
همچنین طبق یک تحلیل سنتی افزایش نامتناسب هزینه‌ها نسبت به فروش یک نقطه‌ضعف کنترلی مدیریت در نظر گرفته می‌شود که این تحلیل ممکن است گمراه‌کننده باشد زیرا اگر هزینه‌ها چسبنده باشند با افزایش فروش متناسب با آن حرکت می‌کنند درحالی‌که با کاهش فروش متناسب با آن کاهش پیدا نمی‌کنند این در حالی است که حسابرسان به طرز مشابهی به هنگام اجرای رویه‌های تحلیلی فرض می‌کنند که هزینه‌ها متناسب با نوسانات فروش تغیر می‌کند؛ بنابراین درک بهتر از نحوه تغیر هزینه‌ها نسبت به نوسانات فروش برای حسابرسان در بهبود اجرای رویه‌های تحلیلی راه گشا خواهد بود.
با توجه به نکات فوق بررسی و مطالعه بیشتر در خصوص چسبندگی هزینه‌ها لازم به نظر می‌رسد

 

فهرست مطالب
فصل اول: کلیـات تحقیق 2
1-1- مقدمه. 3
1-2- بیان مسئله. 3
1-3- اهمیت و ضرورت 6
1-4- مدل مفهومی پژوهش. 7
1-5- اهداف تحقیق. 8
1-6- فرضیه‌های تحقیق. 8
1-7- تعریف متغیرها 9
1-7-1- تعریف مفهومی؛ 9
1-7-2- تعریف عملیاتی؛ 10
1-8- قلمرو پژوهش. 11
1-9- جمع‌بندی فصل اول. 12
فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق 13
2-1- مقدمه. 14
2-2- تئوری رفتارهای ناکارآمد. 14
2-2-1- استقلال. 18
2-2-2- فشار بودجه زمانی 22
2-2-3- پیچیدگی کار. 26
2-2-4- اهمیت مشتری 28
2-3- تئوری تغییر شغل. 33
2-3-1- بررسی تئوری رفتار ناکارآمد و تأثیر آن بر تئوری تغییر شغل. 34
2-4- بررسی پیشینه پژوهش. 35
2-5- پیشینه حسابرسی در ایران. 39
2-6- جمع‌بندی فصل دوم. 41
فصل سوم: روش اجرای تحقیق، مواد و روش‌ها 44
3-1- مقدمه. 45
3-2- روش پژوهش. 45
3-3- جامعه و نمونه آماری پژوهش. 46
3-3-1- جامعه آماری پژوهش. 46
3-3-2- نمونه آماری پژوهش. 47
3-4- روش‌های گردآوری اطلاعات 48
3-5- پرسشنامه پژوهش. 49
3-5-1- بررسی روایی پرسشنامه. 49
3-5-2- پایایی پرسشنامه. 50
3-5-3- نتایج آزمون بارتلت جهت بررسی کفایت نمونه. 51
3-6- روش‌های آماری تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 52
3-6-1- مراحل مدل‌سازی در معادلات ساختاری: 53
3-6-2- انتخاب رویکرد مناسب معادلات ساختاری برای تحلیل داده‌های پژوهش: 55
3-7- جمع‌بندی فصل سوم: 57
فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق 58
4-1- مقدمه. 59
4-2- آمار توصیفی 59
4-2-1- فراوانی داده‌ها 60
4-2-2- رده سنی پاسخ‌دهندگان: 61
4-2-3- سطح تحصیلات پاسخ‌دهندگان. 62
4-3- آمار استنباطی 62
4-3-1- برازش مدل با بهره گرفتن از نرم‌افزار Smart PLS. 63
4-4- جمع‌بندی فصل چهارم. 70
فصل پنجم: بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادات 71
5-1- مقدمه. 72
5-2- خلاصه پژوهش: 72
5-3- نتایج پژوهش. 72
5-3-1- فرضیه اول. 73
5-3-2- فرضیه دوم. 73
5-3-3- فرضیه سوم. 74
5-3-4- فرضیه چهارم. 75
5-3-5- فرضیه پنجم. 76
5-4- پیشنهادهای پژوهش. 76
5-4-1- پیشنهادهای کاربردی 77
5-4-2- پیشنهادهای پژوهش‌های آتی 78
5-5- محدودیت‌های تحقیق. 78
5-6- جمع‌بندی فصل پنجم. 79
منابع فارسی 81
منابع انگلیسی 83
پیوست اول: پرسشنامه. 89
پیوست دوم: مدل‌های خروجی از نرم‌افزار Smart PLS. 91
 
 
 
فهرست جداول
جدول 2-1- الگویی متشکل از 10 رویکرد درزمینه­ اخلاق حرفه‌ای 15
جدول 2-2- خلاصه برخی از پژوهش‌های پیشین 33
جدول 3-1- انواع روایی (داوری و رضازاده، 1392) 46
جدول 3-2- ضرایب آلفای کرونباخ. 47
جدول 3-3- نتایج آزمون کفایت حجم نمونه (KMO) و بارتلت 48
جدول 3-4- دلایل استفاده از PLS-SEM 51
جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان برحسب جنسیت 56
جدول 4-2- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان برحسب رده سنی 56
جدول 4-3- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان برحسب سطح تحصیلات 57
جدول 4-5- بارهای عاملی سنجه‌های پژوهش (آزمون Cross Loadings) 59
جدول 4-6- گزارش معیارهای آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی 61
جدول 4-7- گزارش معیار روایی همگرا (AVE) 61
جدول 4-8- همبستگی‌های میان متغیرهای مکنون و مقادیر AVE. 62
جدول 4-9- مقادیر R2 (R Squares) و Q2 (Stone-Geisser Criterion) 63
جدول 4-10- نتایج آزمون فرضیات پژوهش. 64
 
 
فهرست اشکال و نمودارها
 
شکل 1-1– مدل مفهومی پژوهش. 8
شکل2-6- عوامل مخدوش کننده استقلال حسابرس. 27
شکل 2-7- نقش مشتری در توسعه‌سازمانی 36
شکل 2-8- مدل نظری پژوهش. 47
معادله 3-1- تعیین حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران برای جوامع محدود. 51
شکل 3-1- انتخاب رویکرد مناسب SEM برای تحلیل داده ها 60
نمودار 4-1- درصد فراوانی برحسب جنسیت 64
نمودار 4-2- درصد فراوانی برحسب رده سنی 65
نمودار 4-3- درصد فراوانی برحسب سطح تحصیلات 66
معادله 4-1- فرمول محاسبه برازش کل در روش PLS. 73
شکل 4-1- مدل عملیاتی پژوهش. 74
 

 

 

رضوان هوشمند
 

 

بررسی رفتار ناکارآمد و تأثیر آن بر تغییر شغل در مؤسسات حسابرسی
چکیده
 
نیروی انسانی عامل اصلی موفقیت بسیاری از شرکت­های خدماتی از جمله مؤسسات حسابرسی می­باشد. بدون نیروی انسانی خبره، عملکرد و کارآمدی این مؤسسات نیز ضربه اساسی خواهد خورد، چراکه اکثر دارایی­ها و سرمایه این مؤسسات را نیروی خبره آن­ها تشکیل می­دهد. لذا، این مؤسسات به رفتار کارآمد حسابرسان خود و همچنین ماندگاری آن­ها در مؤسسه اهمیت زیادی می­ دهند.
 ازاین‌رو این پژوهش سعی بر این دارد که با بررسی تأثیر رفتار ناکارآمد در سطوح گوناگون (شامل پیچیدگی­ کار، استقلال حسابرس، فشار بودجه زمانی و اهمیت مشتری)، به نقش این عامل بر تغییر شغل حسابرسان در مؤسسات حسابرسی بپردازد.
برای این منظور نظرات 160 نفر (شامل مدیرفنی، سرپرست ارشد و سرپرست) طی فرآیند اجرای پژوهش، با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند.
در پایان نتایج حاصل از تحلیل صورت گرفته با بهره گرفتن از تکنیک معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS حاکی از آن بود که؛ علاوه بر تأیید فاکتورهای موردبررسی بر رفتار ناکارآمد، تأثیر آن بر تغییر شغل در مؤسسات حسابرسی مورد تأیید قرار گرفت. ضمن اینکه نقش اهمیت مشتری بر رفتار ناکارآمد در این مؤسسات مورد تأیید قرار نگرفته است.
 
کلمات کلیدی: رفتار ناکارآمد، پیچیدگی کار، استقلال، بودجه زمانی، اهمیت مشتری، تغییر شغل، مؤسسات حسابرسی
 
 
 
 
 
 
 

 

فصل اول: کلیـات تحقیق
 

 
 
 
 
 
 

 

1-1- مقدمه
 

حسابرسی فرایندی است بسامان برای جمع‌آوری و ارزیابی بی‎طرفانه­ی شواهد درباره­ی ادعاهای مربوط به فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی برای تعیین میزان انطباق این ادعاها با معیارهای از پیش تعیین‎شده و گزارش نتایج به اشخاص ذی‎نفع (بیانیه­­ی مفاهیم بنیادی حسابرسی[1]، 1973). اصول بنیادی حسابداری و حسابرسی از دیرباز بر پایه یک چهارچوب نظری مبتنی بر قواعد[2] قرار داشته، ولی اندیشه استفاده از یک چارچوب نظری مبتنی بر اصول[3] همواره در طول زمان و به‌صورت متناوب مطرح بوده (باغومیان، 1385) تا اینکه از سال 1989 و به‌صورت رسمی، در آیین ­رفتار ­حرفه‌ای تدوین‌شده از سوی حسابداران رسمی آمریکا[4] گنجانده ‌شده است. رویدادهای گذشته نشان می‌دهد که حسابداران و حسابرسان، در ایفای مسئولیت خود در حفاظت از منافع سرمایه‌گذاران و سایر گروه‌های ذی‌نفع، شکست‌خورده و موجب ایجاد موجی از رسوایی‌ها و نشانه‌گیری انگشت اتهام به‌سوی خود شده‌اند. ازاین‌رو پژوهش حاضر سعی دارد برخی از عواملی که موجب بروز رفتارهای ناکارآمد می‌گردد را بررسی نماید و به این سؤال پاسخ دهد که آیا این رفتارهای ناکارآمد می‌تواند تأثیری بر تغییر شغل حسابرسان در مؤسسات­ حسابرسی داشته باشد یا خیر. بدین ترتیب در این فصل به بیان کلیات پژوهش متشکل از؛ بیان مسئله، مدل مفهومی، فرضیه‌ها، اهداف، قلمرو و تعریفی از متغیرهای پژوهش می‌پردازیم.
 

 

1-2- بیان مسئله
 

حسابرسان نقش مهمی را در کشف کلاه‌برداری‌های مالی به‌منظور پیش‌بینی خطای تجاری در بحران مالی غیرمنتظره بازی می‌کنند. شرکت‌های حسابرسی نیاز دارند تا افکار مستقل را برای ارائه خدمات به مشتریانشان فراهم کنند و در کار خود حسن نیت نشان دهند (Liou & Yang, 2008). کیفیت سرویس ارائه‌شده به میزان چشمگیری متکی بر رفتار افرادی است که کار حسابرسی میدانی را انجام می‌دهند. بسیاری از مطالعات قبلی در تحقیق رفتاری به این نتیجه رسیده‌اند که هم رفتار ناکارآمد حسابرس به‌طور فزاینده‌ای بر کیفیت حسابرسی اثر می‌گذارد و هم این‌که این امر یک عکس‌العمل به محیط کاری پر از استرس ایجادشده توسط کنترل سخت مدیریتی در شرکت‌های حسابرسی می‌باشد (Chan et al., 2009; Donnelly et al., 2006; Otley & Pierce, 1995).
حسابرسان مجبور هستند تا کارهای حسابرسی خود را در یک چارچوب زمانی بسیار محدود تکمیل کنند. در یک بررسی در کیفیت مدارک حسابرسی نشان می‌دهد که این امر می‌تواند فشار نامحسوسی را در محیط کاری اعمال کند (Louwers et al., 2005; Lord & DeZoort, 2001). کیفیت حساب‌های مالی حسابرسی شده تحت کنترل سیاست‌های باثبات خارجی­-­داخلی و فرآیندهایی می‌باشد که ازنظر استانداردهای حسابرسی و قوانین­ داخلی اخلاقی قابل‌قبول باشند. حسابرسان ممکن است از انجام مراحل حسابرسی بدون تکمیل فرآیندهای کامل حسابرسی با حذف برخی گام‌های خاص شانه ­خالی­ کنند. آن‌ها همچنین ممکن است که زمان حسابرسی را برای تکمیل کارهای مشخص‌شده خود در زمان معین‌شده کمتر از حد معمول گزارش کنند (Otley & Peirce, 1995; Rhode, 1978). عجله برای تکمیل گزارش‌های بدون گردآوری مطالب مستند کافی ممکن است باعث گزارش‌های نادرست شود (Smith, 1995; Lightner et al., 1982). اگرچه این کار ممکن است باعث کاهش هزینه‌های کاری شود ولی دارای خطر افزایش کارهای ناتمام حسابرسی در آینده می‌گردد.
مطالعات پیشین نشان می­دهد که پیچیدگی کار هم نیز می ­تواند بر بروز رفتارهای ناکارآمد در مؤسسات حسابرسی اثرگذار باشد. حسابرسانی که در کارهای پیچیده درگیر هستند، ممکن است احساس کنند که تحت‌فشار هستند ازاین‌رو اگر آن‌ها نتوانند این فشار را تحمل کنند، ممکن است از مسئولیت خود با مبادرت به رفتار ناکارآمد جهت خلاصی از این فشار، شانه خالی کنند (Zuraidah and Takiah, 2007).
حسابرسی همواره حرفه‌ای پراسترس محسوب می‌گردد. این حرفه تحت بار سنگین کاری و ضرب‌الاجل‌های زمانی دارای خصوصیاتی می‌باشد. استرس مرتبط باکار ممکن است باعث خستگی شغلی و نارضایتی شغلی شود و در ­پی­ آن باعث تمایل به تغییر شغل می‌گردد. بررسی‌های صورت­ گرفته نشان داده که نگرش‌های فردی در رفتارهای شغلی تأثیرگذار هستند (Porter et al., 1974). افرادی که یک سازمان را ترک می‌کنند نگرش‌های مطلوبی کمتری نسبت به آن‌هایی که در سازمان می‌مانند دارند. پرتر و همکاران (1974) شواهد محکمی را ارائه دادند که در آن انتظارات کارمندان در مورد شغلشان موردبررسی قرارمی‌گیرد. این بررسی اشاره بر این دارد که افراد مختلف، مجموعه‌ای واحد از انتظارات را با خود به سازمان‌هایی که استخدامشان می‌کنند می‌آورند. اگر کارمندان بخواهند در سازمان باقی بمانند این انتظارات باید موردبررسی قرار بگیرد. اگر این انتظارات برآورده نشود، آنگاه ممکن است کارمندان دنبال استخدام توسط سازمان دیگری باشند که به آن‌ها فرصتی دوباره دهند تا اهداف شخصی خود را در آن سازمان تحقق ببخشند. تعهدات سازمانی به‌طور تنگاتنگی مرتبط با فاکتور تغییر شغل است (Satina, 2003). از همین رو مؤسسات حسابرسی می‌تواند موردبررسی قرار بگیرد چراکه بازار کاری رقابتی آن با فاکتور تغییر شغل در تمامی بخش‌های آن همراه است.
یک حسابرس مستقل ممکن است از کار کردن بر طبق دستورالعمل‌های صادره توسط مدیران ارشد برای تولید گزارش‌های مطلوب برای مشتریان سرباز­زند، چنین سرباززدنی ممکن است باعث تغییر شغل گردد. بسیاری از تحقیقات در حوزه حسابداری رفتاری و روانشناسی شواهد تجربی از تغییر شغل به‌عنوان یکی از عوامل تعیین‌کننده در پذیرش رفتار ناکارآمد در حسابرسی فراهم آورده‌اند (Donnelly et al., 2007). رفتار نادرست ممکن است ناشی از عوامل محیط کار از قبیل فشار زمانی، فرهنگ مدیریتی و سبک نظارت باشد. حسابرسان وقتی‌که کنترل شدید کار می‌کنند در­شرف پذیرش رفتار ناکارآمد هستند (Gable & Dangello, 1994). آن‌ها ممکن است از تاکتیک دست‌کاری، اغفال یا خودشیرینی برای گسترش کنترل خود بر محیط‌های کاری استفاده کنند به‌طوری‌که عملکرد شخصی‌شان به‌آسانی کسب شود (Mudrack, 1990). از سویی دیگر حسابرسان ترس از کشف چنین رفتاری دارند که ممکن است باعث عملکرد ضعیف و خاتمه قرارداد کاری‌شان شود. حسابرسانی که رفتارهای ناکارآمد را می‌پذیرند معمولاً تمایلات بیشتری به انجام کارهای بیشتر دارند چون از فقدان امنیت و ترفیع شغلی برخوردار هستند (Malone & Roberts, 1996).
از­این­رو بررسی رفتار ناکارآمد و میزان تغییر شغل در مؤسسات حسابرسی یکی از بحث‌های اساسی حوزه حسابرسی می‌باشد. انگیزه این پژوهش داشتن درک بالاتر از این مسئله است و بنابراین راه‌هایی جهت انگیزه دار کردن و ابقای کار حسابرسان در مؤسسات حسابرسی را بیان می‌کند. نتایج کار می‌تواند به حسابرسان کمک کند تا کیفیت کار خود را با آگاهی از چنین رفتارهایی بهبود ببخشند. درواقع این پژوهش بیان می‌کند که آن‌ها می‌توانند راه بهتری را برای آموزش کارکنانشان در ارائه خدمات حرفه‌ای‌تر به مشتریان پیدا کنند. به‌طورمعمول استانداردهای حسابرسی و کتاب‌های درسی به‌طور مناسب خطرات یا نمونه‌های رفتارهای ناکارآمد حسابرسان را رسیدگی نمی‌کنند. بدین ترتیب این‌گونه رفتارهای ناکارآمد در شرکت‌های اقتصادی که فعالیتشان همسو با استانداردهای کنترل کیفی حرفه‌ای می‌باشد، می‌تواند به حداقل برسد. در کنار این موضوع، حتی توان پتانسیل برای رفتار ناکارآمد حسابرس در استانداردهای کنترل کیفی موجود نیز بحث نشده است.
ازاین­رو پژوهش حاضر، تأثیر فاکتورهایی که ممکن است دربردارنده تفاوت‌های حسابرسی فردی در قبول رفتارهای ناکارآمد حسابرس باشند و از ماهیت پر از استرس وظایف­کاری سرچشمه بگیرد و منجر به تغییر شغل در مؤسسات حسابرسی گردد، را بررسی می­نماید.