8- طرح تحقیق.4
فصل اول: مفهوم و تاریخچه حقوق بشر.6
بخش اول: معنا و مفهوم حقوق بشر.7
گفتار اول: معنای حقوق بشر8
1- معنای حقوق بشر در نگاه کلی.8
2- معنای حقوق بشر در نگاه اسلام.9
گفتار دوم: تعریف حقوق بشر.9
1- تعریف حقوق بشر از منظر بین الملل.9
2- حقوق بشر از دیدگاه فلسفی10
3- حقوق بشر از نگاه جامعه شناسی10
4- تعریف لیبرالیستی حقوق بشر.10
5- حقوق بشر در رویکرد دینی.10
گفتار سوم: مفهوم تاریخی و اجتماعی حقوق بشر11
گفتار چهارم: ماهیت حقوق بشر.12
گفتار پنجم: فرهنگ حقوق بشر12
گفتار ششم: قرائت حقوق بشر.13
گفتار هفتم: ارزش های حقوق بشری13
گفتار هشتم: نسبت مدرنیسیم و حقوق بشر.13
بخش دوم: تاریخچه حقوق بشر14
گفتار اول: بررسی دیدگاه های مختلف14
1- دیدگاه حقوق طبیعی مدرن14
2- دیدگاه رواقیون.14
3- بینش متفکران مسیحی14
گفتار دوم: حق و حقوق بشر15
گفتار¬¬سوم: تاریخچه حقوق بشر تا تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر15
گفتار¬¬چهارم: تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر18
بخش سوم: بررسی تاریخچه حقوق بشر در اسلام.20
گفتار اول: تاریخچه حقوق بشر در اسلام.20
گفتار دوم: بررسی نقش پیامبر(ص) در احیا و توسعه ی حقوق بشر.22
1- مهمترین اهداف پیامبران الهی.22
2- وضعیت حقوقی بشر در آستانه ی بعثت.24
3- تاریخ تدوین حقوق بشر از منظر اسلام.26
الف- قرآن و حقوق بشر.26
ب- اصول حقوق بشر در نهج-البلاغه27
پ- اعلامیه حقوق بشر اسلامی27
4- انسان در نگاه پیامبر.28
5- برابری اجتماعی28
6- برابری در حقوق و تکالیف29
گفتار سوم: حقوق بشر از منظر اسلام29
1- ویژگی های حقوق بشر در اسلام.30
2- انگیزه های حقوق بشری در اسلام.31
فصل دوم: بررسی اسناد بین المللی و منطقه ای حقوق بشر با نگاهی به مبانی و منابع حقوق بشر.34
بخش اول: نگاهی به اسناد بین المللی حقوق بشر.35
گفتار اول: اعلامیه جهانی حقوق بشر.35
گفتار دوم: میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی36
گفتار سوم: میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی37
1- اولین پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی37
2- دومین پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی38
گفتار چهارم: کنوانسیون منع و مجازات کشتار دسته جمعی(ژنوساید)38
گفتار پنجم: کنوانسیون بین المللی محو هر نوع تبعیض نژادی.38
گفتار ششم: کنوانسیون بین المللی منع و مجازات جرم نژادپرستی(آپارتاید)39
گفتار هفتم: کنوانسیون ضد شکنجه و رفتار یا مجازات خشن، غیرانسانی یا تحقیرکننده40
گفتار هشتم: کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان.40
گفتار نهم: کنوانسیون حقوق کودک41
گفتار دهم: کنوانسیون بین المللی ضدآپارتاید در ورزش.42
بخش دوم: بررسی اسناد منطقه ای حقوق بشر43
گفتار اول: نظام اروپایی حقوق بشر43
1- منشور اجتماعی اروپایی.44
2- سازمان امنیت و همکاری اروپا.44
گفتار دوم: نظام حقوق بشری حاکم بر سازمان کشورهای آمریکایی.45
1- کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر46
گفتار سوم: منشور آفریقایی حقوق بشر و ملت-ها46
گفتار چهارم: اعلامیه های شورای اسلامی اروپا و اجلاس کویت46
1- اعلامیه اسلامی جهانی شورای اسلامی اروپا47
2- اعلامیه اجلاس کویت48
3- اعلامیه قاهره در مورد حقوق بشر در اسلام.48
بخش سوم: مبانی و منابع نظام بین الملل حقوق بشر و نظام حقوقی بشر49
گفتار اول: مبانی حقوق بشر50
1- مبانی حقوق بشر در کنوانسیون های بین-المللی.51
2- مبانی نظام حقوقی اسلام52
گفتار دوم: منابع نظام بین المللی حقوق بشر و نظام حقوقی اسلام54
1- منابع نظام بین المللی حقوق بشر54
2- منابع نظام حقوق بشر در اسلام.56
الف- قرآن.57
ب- سنت57
پ- اجماع57
ت- عقل.57
فصل سوم: بررسی وجوه افتراق اعلامیه جهانی حقوق بشر با نظام حقوقی اسلام
با تاکید بر راه کارهای تقریب-.58¬
بخش اول: آزادی.59
گفتار اول: آزادی از بردگی61
1- مفهوم بردگی.61
2- موضع اسلام در رابطه با بردگی.62
3- تحلیل مفهوم برابری65
4- تحلیل مفهوم عدالت.66
5- حدیث مشهور تساوی انسان-ها.66
گفتار دوم: آزادی سیاسی و اجتماعی66
1- آزادی اندیشه و بیان.67
2- آزادی سیاسی و اجتماعی68
3- آزادی اندیشه، عقیده و بیان در فقه اسلامی.71
الف- آزادی اندیشه.72
ب- آزادی عقیده72
پ- آزادی بیان.73
4- ارزیابی نگرش اسلام به آزادی های سیاسی و اجتماعی73
گفتار سوم: آزادی مذهبی.75
1- حق آزادی دین.76
2- آزادی عقیده و مذهب78
3- آزادی اندیشه و بیان.78
4- دیدگاه کلی اسلام در مورد آزادی مذهب79
بخش دوم: عدم تبعیض مذهبی81
گفتار اول: برابری مذهبی در فقه اسلامی82
گفتار دوم: دیدگاه کلی اسلام و نظام جهانی حقوق بشر83
بخش سوم: عدم تبعیض براساس جنس84
گفتار اول: حقوق زن.85
گفتار دوم: اهمیت خانواده.85
گفتار سوم: بررسی مسأله زن در فقه اسلامی.87
ازدواج88
الف- سن رشد.88
ب- حقوق مساوی 89
2- تفاوت در بعضی احکام جزایی90
الف- اختلاف در اجرای حکم اعدام برای زن و مرد.90
یک- موضوع مجازات اعدام91
دو- بررسی مجازات اعدام.91
سه- دیدگاه اسلام در مورد مجازات اعدام.93
ب- اختلاف زن و مرد در میزان دیه93
3- تفاوت در ارث94
4- تفاوت در واگذاری مناصب عالی و قضاوت و شهادت94
5- تبعیت زن از شوهر95
الف- در محل اقامت95
ب- در تابعیت96
گفتار چهارم: تعارض با حقوق مذهبی97
گفتار پنجم: معنی و مفهوم تساوی.97
1- تساوی حقوقی97
2- تساوی در نتیجه98
3- تساوی در فرصت.99
گفتار ششم: ارزیابی دیدگاه اسلام در مورد زنان99
بخش چهارم: راه کارهای هماهنگی موازین حقوق بشری در اسلام100
گفتار اول: انتقاد از حقوق بشر.100
گفتار دوم: داوری میان فقه و حقوق بشر.101
1- جهان شمولی حقوق بشر یا نسبت گرایی فرهنگی.101
2- لزوم پذیرش حقوق بشر از سوی فقه101
گفتار سوم: پیوند فقه و حقوق بشر.102
1- پاس داشت سنت و پذیرش تجدد.102
2- بررسی وضعیت سنت و تجدد در اسلام103
3- عدم اختلاف مبانی اسلام و حقوق بشر103
4- عقل و بنای عقلاء نقطه ی پیوند فقه و حقوق بشر104
گفتار چهارم: بازتاب حقوق بشر در فقه معاصر.104
1- حقوق زن105
2- آزادی اندیشه، عقیده و تغییر مذهب.105
3- حقوق بشر و روشن فکری دینی.105
نتیجه-گیری107
پیشنهادات110
منابع فارسی112
منابع لاتین120
چکیده انگلیسی122
مقدمه
1- تعریف مسأله
در تاریخ دهم ماه دسامبر 1948 متن اعلامیه حقوق بشر به تصویب 48 عضو از 58 عضو وقت سازمان ملل متحد رسید. متن مذکور هیچ مخالفی نداشت اما 6 کشور کمونیستی(روسیه، بلوروس، اوکراین، چکسلواکی، یوگسلاوی و لهستان) و دو کشور آفریقای جنوبی و عربستان سعودی به آن رأی ممتنع دادند. ریشه های تصویب این اعلامیه به حوادث سالهای جنگ جهانی دوم و از جمله کنفرانسهای دَمبارتن اوکس(1944) و سانفرانسیکو(1945) بر میگردد که در آن، مسائل بعد از جنگ مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در رابطه با اعلامیه جهانی حقوق بشر در جوامع اسلامی عکس العملهای گوناگونی بروز کرده است که فعلا آنچه که بر عموم متفکرین اسلامی غالب است تنظیم و تدوین اصول و موازین حقوق بشر پذیرفته شده در اسلام و اعلام آنها به عنوان نظام حقوق بشر اسلامی و جا انداختن آن در نظام بین المللی است.(شادان،1385،15) در آثار اسلامی در مورد حقوق بشر متن ویژهای وجود نداشت تا آنکه در سال 1980 کنفرانس کشورهای اسلامی در تهران با بهره گرفتن از اصول اسلامی، آیات قرآن کریم، منشور اسلامی حقوق بشر مورد تحقیق و تدوین قرار گرفت و در سال 1990 در کنفرانس قاهره با تغییراتی به تصویب کنفرانس وزیران رسید. مسلما ایدههای بشر در غرب، تماما همان نیست که در اعلامیهی جهانی حقوق بشر منعکس شده است. (منتظری،1383،7) به همین دلیل کنوانسیونها و پروتکلهای متعددی در مواردی مانند حقوق پناهندگان، حقوق کودک، کنوانسیونهای مربوط به اسرا و زخمیان جنگ، ژنوساید و . به تصویب رسید. با این حال میتوان اعلامیهی جهانی را مظهر تفکر حقوق بشری غرب دانست. از طرفی دیگر باید اذعان کرد که این گونه نیست که تمام مباحث حقوق بشری اعلامیه در اعلامیه قاهره متجلی باشد.