نوع سازمان

فعالیت

دانشگاه

دولتی

شرکت

تحقیق وتوسعه

()

()

زیر ساخت های عمومی وخدمات

()

()

گسترش تولید وتولید برای سود آوری

()

()

تازمانی که دانشگاه ها تعداد محدودی از محققان ‌و دانشجویان را می پذیرفتند ، حفظ هویت ، ارزش ‌و شبکه هایشان آسان بود، اما با افزایش منابع وتقاضا برای ورود ، وظایف دانشگاه ها نیز چند گانه شده است.

تئوری‌های مربوط به سیاست های مدرن نوآوری، اغلب ‌بر اساس گسترش فعالیت سازمان ها خارج از حوزه های سنتی شان پایه ریزی شده اند. سرمایه های اجتماعی هر یک از سازمان‌ها ‌بر اساس فعالیت های سنتی آن ها که در طول زمان تغییر نکرده بود، شکل گرفته اند.از این رو سرمایه های اجتماعی سازمان ها، موانع نامحسوسی در مقابل اجرای سیاست های نوآوری مدرن ایجاد می‌کنند

* سرمایه اجتماعی افراد

نیازهای فرد متفاوت از نیازهای سازمان است اولین نیاز هر فرد ، برخورداری از امنیت است این مسئله بسیاری از اعمال راتحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور مثال ، کار،فعالیتی نیست که تنها با هدف کسب سود انجام شود بلکه عملی است که در حفظ امنیت جامعه مؤثر است. افراد هر روز با برقراری ارتباط با وابستگان ، دوستان وهمکارانشان به تولید سرمایه اجتماعی می پردازند روابط ساخته می شود وارزش ها وگرایش ها برای ایجاد ثبات وامنیت لازم در دنیای عدم قطعیت شکل می‌گیرد.

سرمایه اجتماعی ایجاد شده توسط افراد درمحل کارشان، در طبقه بندی سرمایه اجتماعی خودجوش سازمانی قرار می‌گیرد. این نوع سرمایه اجتماعی قابل کنترل توسط سازمان نیست ، اما از آنجایی که در روابط کاری ایجادشده دارای تأثیرات متفاوت (مثبت ومنفی) ‌بر توان بالقوه نوآوری سازمان است ، دردیدگاه سنتی اقتصاد ، بحث ‌در مورد تأثیر سرمایه اجتماعی ای که افراد در اوقات فراغت خود ایجاد می‌کنند، کمتر دیده می شود. درتعاریف سنتی ، زمان کار با تولید همراه است وزمان فراغت با مصرف، به همین دلیل انتظار می رود نوآوری در زمان کار صورت گیرد(هانی وستلوند^[۳۵] ،۲۰۰۶: ۹۸-۹۳).

۲-۱۳- دیدگاه ها ی مطرح در سرمایه اجتماعی

چهار دیدگاه در سرمایه اجتماعی را می توان شامل موراد زیر دانست:

* دیدگاه اجتماع گرایی:

سرمایه اجتماعی با سازمان‌های محلی مثل باشگاه ها (انجمن ها و ‌گروه‌های مدنی) برابرانگاشته می شود.اجتماع گرا ها بر این اعتقادند که سرمایه اجتماعی ذاتاً خیر است وهر چه بیشتر باشد بهتر است و وجود آن همواره اثری مثبت بر رفاه اجتماع دارد و وجه منفی آن را نادیده گرفته اند (رحمانی وکاوسی به نقل از پورتس ،لاندولت :۱۳۸۷).

* دیدگاه شبکه ای :

در این دیدگاه سعی می شود هر دو جنبه مثبت ومنفی سرمایه اجتماعی به حساب آورده شود. اهمیت پیوندهای عمودی وهمچنین افقی در بین مردم وروابط درونی وفی مابین این قبیل هویت های سازمانی به عنوان گروه ها ‌و بنگاه ها مورد تأکید قرار می‌گیرد. دو خصلت برجسته این دیدگاه عبارت از : اولاًسرمایه اجتماعی یک شمشیر دو لبه است که می‌تواند طیفی ازخدمات گرانبها برای اعضای جامعه تأمین کند که از نگهداری اطفال شیر خوارگرفته تا مواظبت از خانه وخانه داری وکار پیدا کردن و……رادر برمی گیرد . ولی هزینه های هم دارد. دوم آنکه باید بین منابع سرمایه اجتماعی وعوارض ناشی از آن تمایز قائل شد.عیب اینکه فقط نتایج مطلوب را به سرمایه اجتماعی نسبت دهیم یا سرمایه اجتماعی را معادل نتایج مطلوب بنگاریم این است که سبب می شود این امکان نادیده بماند که شاید این نتایج به زبان فردا برایمان خیلی گران تمام شود(کاوسی،۷۸:۱۳۸۷)

* دیدگاه نهادی :

مدعی است که سرزندگی شبکه های اجتماعی محصول محیط سیاسی ،قانونی ونهادی است.

نگرش نهادی، سرمایه اجتماعی را به ‌عنوان متغییر وابسته تلقی می کند. (رحمانی وکاوسی به نقل از نورث ،۱۳۸۷: ۷۸)و همچنین تأکید دارند که چگونه عملکرد دولت ها ‌و بنگاه ها وابسته به انسجام درونی ، اعتبار وصلاحیت درونی خودشان از یک سو وپاسخگویی آن ها در برابر جامعه مدنی از سوی دیگرند. نقطه قوت این دیدگاه در پرداختن به دغدغه سیاست گذاری کلان اقتصادی ونقطه ضعف آن در توجه به ابعاد اقتصاد فرد قضیه محسوب می شود.

* دیدگاه همیاری:

این دیدگاه می کوشد آثار قوی دو دیدگاه شبکه ای ونهادی را در یکدیگر ادغام کند: ائتلاف های پویای حرفه ای ‌و مناسبات مابین دیوان سالاری های دولتی وکنشگران گوناگون جامعه مدنی ودرون دیوان سالاری دولتی وجامعه مدنی را مورد بررسی قرار می‌دهد.(رحمانی وکاوسی به نقل از اواتر،۷۹:۱۳۸۷).

۲-۱۴- پیامد های مثبت سرمایه اجتماعی

با توجه به نظرات «کلمن» ، «پاتنام»، «فوکویاما»، سرمایه اجتماعی :

– سودمند است ؛

– باعث کاهش هزینه عمل می شود؛

– منبعی برای همکاری وروابط دوجانبه است؛

پیامدهای مثبت سرمایه اجتماعی به موارد ذیل اشاره دارد:

* کنترل اجتماعی:

سرمایه اجتماعی وایجاد همبستگی وافزایش اعتماد ، به افزایش نظم اجتماعی کمک می‌کند

* حمایت خانوادگی :

رشد شخصیتی وعلمی بچه ها در خانواده های سالم ، بیشتر از خانواده های ناسالم است

منافع حاصل از شبکه های فرا خانوادگی : این نوع سرمایه اجتماعی در بحث قشربندی اجتماعی مطرح است.مثلاً باعث موفقیت ‌گروه‌های مهاجر قومی ویا اتحادیه ها شده وبعضاً موجبات توسعه را فراهم می آورد.

کارآمدی نهادهای دموکراتیک: پاتنام ضمن مقایسه شمال ایتالیا با جنوب آن، شمال ایتالیا را به دلیل وجود نهادهای دموکراتیک موفق تر وبا ثبات تر ، در خصوص توزیع ونظارت بودجه ای بهتر وبا سرمایه اجتماعی بالاتر می‌داند، اما در جنوب ایتالیا به دلیل بی اعتمادی عمومی ، نهادهای ناموفق قانونی وعدم مشارکت سیاسی واجتماعی مردم ، سرمایه اجتماعی پایین تر است.(نیکو مرام ودیگران،۴۲:۱۳۸۷-۴۱ ).

۲-۱۵- روش های اندازه گیری سرمایه اجتماعی

رابرت پاتنام شاخص هایی را برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی به قرار ذیل ارائه داده است:

– مشارکت عمومی مشابه رأی گیری

– اجتماعی شدن غیر رسمی (دید وبازدیدهای دوستانه)

– سطح اعتماد بین اشخاص

مهمترین انتقاد به شیوه پاتنام این است که او ترکیب شاخص های اعتماد ومشارکت پذیری را ناصحیح دانسته است، زیرا عضویت گروهی ومشارکت پذیری برای تساهل و وحدت اجتماعی مهم است ، ولی اعتماد بیشتر برای نتایج اقتصادی اهمیت دارد.

کامل‌ترین سنجش سرمایه اجتماعی این که در تمامی ابعاد آن سنجش صورت گیرد:

* سنجش ساختاری : میزان ارتباطات ‌و شبکه های موجود بین افراد می‌تواند یک شاخص اندازه گیری باشد

* سنجش محتوایی: میزان اعتمادپذیری در جوامع ، شاخص دیگر سرمایه اجتماعی است

* سنجش کارکردی : میزان فداکاری ، ایثارگری ، تعاون وعمل متقابل که بین مردم یک دوره زمانی صورت گرفته است (فوکویاما،۱۹:۱۳۷۹)

۲-۱۶- نمونه ای از تهدیدات سرمایه اجتماعی

* هر چه اعتماد وحس ارزشمند بودن افراد در جامعه ای بالاتر باشد ، جامعه پویاتر شده وفعالیت ، مشارکت ‌و گذشت در آن جامعه بیشتر خواهد بود ، متأسفانه در جامعه ما مشاهده شده می شود که بعضی از افراد دچار نوعی انزوای اجتماعی شده اند که این امر نشانه رکود سرمایه اجتماعی است.

در کشور انگلستان مسئولیت تدوین خط مشی های حسابداری دولت مرکزی و استانداردهای حسابداری بخش عمومی به عهده خزانه داری این کشور می‌باشد.

با توجه به تحولاتی که اخیراًً در نظام حسابداری دولت مرکزی انگلیس به وجود آمده است، مقرر گردیده یک هیئت مشورتی برای گزارشگری مالی در خزانه داری تشکیل می شود. این هیئت قرار است نظر مشورتی را ‌در مورد کاربرد استانداردهای پذیرفته شده ی حسابداری مصوب هیئت استانداردهای حسابداری در اجرای نظام جدید حسابداری به خزانه داری انگلیس ارائه نماید. حسابداران حرفه ای کشور انگلیس معتقدند که تدوین استانداردهای حسابداری دولت مرکزی انگلیس به بخش عمومی هیئت استانداردهای حسابداری انگلیس محول شود. با توجه به مطالب فوق کشورهایی نظیر آمریکا و استرالیا وانگلیس از محدود کشورهایی هستند که از نیمه دوم قرن حاضر با تشکیل انجمن ها وهیئت های تدوین استانداردهای حسابداری از جمله حسابداری دولتی زمینه‌های لازم رابرای تدوین چارچوب نظری حسابداری فراهم نمودند.کشورآمریکا اولین کشوری است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با صدور بیانیه ی مفهومی شماره ی یک (NCGA)، اصول حسابداری و گزارشگری مالی دولتی را انتشار، و در سال ۱۹۸۷ باتصویب و ابلاغ بیانیه ی مفهومی شماره یک (GASB) و در سال ۱۹۹۳ با انتشار بیانیه ی مفهومی شماره یک (FASAB) چهارچوب های نظری حسابداری و گزارشگری مالی دولت مبتنی ‌بر مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌ را بنیان نهاد.کشور استرالیا نیز ازسال۱۹۹۱ میلادی با تصویب و صدور بیانیه مفهومی شماره ی دو توسط کمیته استانداردهای حسابداری بنیاد تحقیقات حسابداری استرالیا، چارچوب نظری حسابداری و گزارشگری مالی دولتی خود را بر مبنای مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌ استوار نمود. بنابر دلایل فوق در مطالعات مربوط به مبنای نظری این پایان نامه چارچوب های نظری و اصول حسابداری دولتی این قبیل کشورها مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است.

هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی (۱۹۹۲) چارچوب نظری را به شرح زیر تعریف می‌کند

چارچوب نظری یک منشور،یک سیستم منسجم ازاهداف ومبانی به هم پیوسته است که می‌تواند منجربه استانداردهای سازگار و توصیف ماهیت، نقش و محدودیت های حسابداری مالی و صورت های مالی شود. این اهداف شامل شناسایی مقاصد حسابداری، مبانی و مفاهیم زیربنایی حسابداری است. همچنین شامل مفاهیمی است که راهنمای انتخاب وقایع، اندازه گیری آن و ابزار تلخیص و انتقال آن ها به اشخاص ذینفع است.

‌در مورد ویژگی های چارچوب نظری حسابداری و گزارشگری مالی دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. بر اساس دیدگاه اول، چارچوب نظری باید بر مبنای کمک به تصمیم گیری استفاده کنندگان تدوین شود. در این دیدگاه بر تصمیم گیرندگان که همان استفاده کنندگان از اطلاعات مالی هستند تأکید می شود. این دیدگاه در اولین تلاش ها برای تدوین اصول حسابداری مورد استفاده قرارگرفته است.

برای مثال، پیتون^[۲۵] (۱۹۲۲) براین موضوع پافشاری کرد که وظیفه حسابداری، توجه به نیازها و هدف های مالکان و استفاده کنندگان از صورت های مالی است. در بیانیه ی شماره ی چهار هیئت اصول حسابداری^[۲۶] نیز حسابداری یک نوع فعالیت خدماتی تعریف شده است که وظیفه آن ارائه اطلاعات کمی در باره واحدهای اقتصادی است. این اطلاعات از نظر ماهیت مالی هستند، زیرا باید بتواند در تصمیم گیری های اقتصادی مورد استفاده قرارگیرند (هیئت اصول حسابداری، ۱۹۷۰ ، بند۹).

هیئت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی(GASB)نیزدراستاندارد شماره ی یک از مفاهیم حسابداری مالی (۱۹۷۸) با عنوان «هدف های حسابداری برای واحدهای تجاری» ‌به این دیدگاه توجه ‌کرده‌است. در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران نیز این دیدگاه مدنظر قرارگرفته است. در بند یک از فصل اول این بیانیه هدف صورت های مالی را ارائه اطلاعات تلخیص و طبقه بندی شده ای می‌داند که برای طیف گستردهای از استفاده کنندگان ‌در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود. همچنین دربند دو بیان شده است که صورت های مالی نتایج وظیفه مباشرت یا حسابدهی مدیریت، درقبال منابعی که دراختیارشان قرارگرفته را منعکس می‌کنند. استفاده کنندگان از صورت های مالی برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی، خواهان ارزیابی وظیفه مباشرت یاحسابدهی مدیریت هستند(کمیته فنی سازمان حسابرسی،۱۳۸۱:۴۸۷). ‌در زمینه حسابداری دولتی نیزتوجه به استفاده کنندگان از صورت های مالی را می توان درچارچوب نظری مصوب سال۱۹۸۲ شورای ملی حسابداری دولتی^[۲۷] که در بیانیه ی شماره یک این شورا منعکس شده است به روشنی مشاهده کرد. در این بیانیه تأکید شده است که هدف کلی حسابداری و گزاشگری مالی دولتی فراهم کردن اطلاعات مالی سودمند برای تصمیم گیری های اقتصادی،سیاسی واجتماعی وانجام مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌ و مباشرت و همچنین فراهم کردن اطلاعات سودمند برای ارزیابی عملکرد سازمانی و مدیریت است (شورای ملی حسابداری دولتی آمریکا، ۱۹۸۲، بند ۱۰۸).

۱-۷-۱ شکل گیری پرتفوی

پرتفوی بازار شامل چندین قلم دارایی پرریسک است که در سیستم اقتصاد بین الملل وجود دارد در این سیستم هر قلم دارایی متناسب با کل ارزش بازار سهم است (در رابطه با کل ارزش سایر همه دارایی ها) معمولا این نوع پرتفوی را پرتفوی مبتنی بر ارزش می‌نامند.

معیار عامل اندازه شرکت سهام ها با بهره گرفتن از سرمایه گذاری بازار از کوچکتر به بزرگتر تقسیم می‌شوند. برای جداکردن نمونه به دو گروه کوچک و بزرگ از مقدار میانه استفاده می شود. سپس نمونه ها هر سال بر مبنای نسبت ارزش دفتری به بازار و معیار کم ، متوسط و زیاد طبقه بندی می‌شوند.

معیار نسبت BE/ME زیر ۳۰% LOW، ۴۰% MEDIUM ‌و بالای ۷۰% HIGH و معیار WML بیش از ۳۰% افزایش قیمت متوسط سهم به عنوان سهام برنده تلقی می شود، درحالی که سی درصد کاهش قیمت متوسط، سهام بازنده تلقی می شود. دامنه ی بین سهام برنده وسهام بازنده (۴۰%) سهام بی طرف تلقی می شود.

۱-۷-۲ روش گرد آوری اطلاعات

در این پژوهش برای جمع‌ آوری داده ها از دو روش کتابخانه ای و می‌دانی استفاده شده است در بخش کتابخانه ای مبانی نظری پژوهش در کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین استخراج شده است و دربخش می‌دانی پژوهش برای جمع‌ آوری داده ها از بانک اطلاعاتی ره آورد نوین ۳ و وب سایت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، سایت کدال، www.rdis.ir، www.tsetmc.com استفاده شده است تا داده های ترازنامه، سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد برای دوره های مورد نظر گردآوری شود همچنین به منظور قابلیت اتکای بالای اطلاعات مالی تلاش زیادی انجام شده تا این اطلاعات از صورت های مالی حسابرسی شده استخراج شوند. این اطلاعات در نرم افزار excel نسخه ۲۰۰۷ مرتب و سازماندهی می‌شوند و سپس برای آزمون فرضیه و تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از روش panel data از نرم افزار Eviewes استفاده می‌گردد.

۱-۸ متغیر های پژوهش

متغیر وابسته تحقیق بازده مورد انتظار یک دارایی (اوراق بهادار) یا به عبارتی ER_i R_f که بازده اضافی شرکت نسبت به بازده بدون ریسک است و متغیر های مستقل؛ کشیدگی، چولگی، بتا، SMB، HML، WML می‌باشند.

۱) بتای بازار(): ضریب ریسک سیستماتیک سهم در بازار بورس(MKT)

۲)HML: تفاوت بین میانگین ساده بازده دو پورتفوی با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام بالاو میانگین ساده بازده دو پورتفوی با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام پایین است.( LOW, MEDIUM, HIGH)

۳) SMB: تفاوت بین متوسط نرخ بازده شرکتهایی با اندازه کوچک و نرخ متوسط بازده شرکتهایی با اندازه بزرگ (BIG,SMALL)

۴) WML: تفاوت بین نرخ متوسط بازده پورتفوی سهام برنده (SMALL/BIG WINNER & WINNER)ونرخ متوسط بازده بازنده پورتفوی سهام(SMALL/BIG LOOSER & (LOOSER است. (WINNER,^[2]NEUTRAL,LOOSER)

۱-۹ کاربران پژوهش

‌گروه‌های مختلف استفاده کننده از مدل های مختلف قیمت گذاری سرمایه ای از قبیل سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان، مدیریت جهت اتخاذ تصمیم های اقتصادی و افزایش توانایی آن ها برای شناخت عوامل تاثیر گذار بر روند بازده سهام به اطلاعاتی ‌در مورد علل تغییر دارایی ها و بدهی ها، توضیح تغییرات روند بازده سهام، تخمین بازده مورد انتظار سهام، برآورد هزینه سرمایه، نتایج معاملات و آثار رویداد ها و شرایط برخاسته از محیط نیاز دارند این ‌گروه‌های استفاده کننده عبارت اند از :

1. 1. مدیران شرکت‌ها

1. 1. سهام‌داران

1. 1. سرمایه گذاران بالفعل وبالقوه

1. 1. تحلیل گران مالی

1. اعتبار دهندگان و تامین کنندگان مالی

۱-۱۰ قلمرو پژوهش

۱-۱۰-۱ قلمرو مکانی پژوهش

قلمرو مکانی پژوهش ۱۰۰ شرکت برترعضو بورس اوراق بهادار تهران است که با توجه به شرایط تشریح شده در ادامه به روش حذفی از میان ۴۱۷ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران برگزیده شده است. از این فهرست، بانک ها و مؤسسات مالی و شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها و شرکت‌های بیمه (به دلیل ماهیت متفاوت آن ها از دیگر واحدهای تجاری) و آنهایی که فعالیتی در این دوره ی زمانی نداشته اند، حذف می‌شوند. فهرست شرکت‌های مذکور در نگاره۴-۱ فصل چهارم درج گردیده است.

۱-۱۰-۲ قلمرو زمانی پژوهش

به لحاظ زمانی اطلاعات شرکت های فوق از تاریخ ۱/۱/۸۶ لغایت ۲۹/۱۲/۸۹ جمع‌ آوری شده و مورد استفاده قرار گرفته است و به دلیل اینکه اطلاعات و صورت‌های مالی حسابرسی منتهی به ۲۹/۱۲/۹۰ شرکت‌ها حداقل پنج ماه بعد از پایان سال مالی مذکور منتشر می‌گردد و در زمان اجرای تحقیق در سازمان بورس تهران منتشر نشده بود این سال از دوره ی زمانی پژوهش حذف گردید.

۱-۱۰-۳ قلمرو موضوعی پژوهش

از نظر محتوی و موضوعی، قلمرو این پژوهش تبیین تغییرات بازده در سه مدل CAPM، TFPM، FFPM در بورس اوراق بهادارتهران می‌باشد.

۱-۱۱ ساختار پژوهش

ساختار نگارش پژوهش با توجه به استاندارد های موجود به شرح زیر می‌باشد :

فصل اول : کلیات پژوهش

فصل دوم : چارچوب نظری و پیشینه پژوهش

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری و پیشنهاد ها

در پایان پیوست ها و منابع آورده شده است.

فصل دوم

چارچوب نظری و پیشینه پژوهش

۲-۱ مقدمه

پژوهش های زیادی نیز، رابطه دینداری و ابعاد شخصیت را به طور جداگانه ، با سلامت روان بررسی کرده‌اند، از جمله رابطه مثبت پایبندی مذهبی با سلامت روان (گل پرور و خاکسار، ۱۳۸۸)، رابطه منفی جهت گیری مذهبی با افسردگی و اضطراب (بیانی ، گودرزی و کوچکی،۱۳۸۷) . همچنین در مطالعه ی (شهبازی ، ۱۳۷۶، به نقل از عارفی ، ۱۳۸۹) به بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و سلامت روان در دانشجویان شهر تهران پرداخته است نتایج حاکی از آن است که بین جهت گیری مذهبی و نوروز های هیپوکندریا ، افسردگی و ضعف روانی ارتباط معکوس معناداری وجود دارد.

دنو و کوپر ^[۴](۱۹۹۸) با بررسی فرا تحلیلی در زمینه ۱۳۷ صفت شخصیتی و سلامت روان ‌به این نتیجه رسیده اند که برون گرایی و نوروز گرایی قویترین پیش‌بینی کننده های رضایت از زندگی می‌باشند.

لنی و اندرو ^[۵] (۲۰۰۸) در بررسی رابطه ی عوامل شخصیتی با رضایت شغلی در زنان و مردان ‌به این نتیجه رسیدند که بین برونگرایی و روان نژندی با رضایت شغلی بالا و پایین ارتباط وجود دارد.

آرگیل^[۶] و لو^[۷] (۱۹۸۷) نشان دادند که بین ویژگی های شخصیتی با سطح سلامت روانی که افراد گزارش می‌کنند ، همبستگی وجود دارد. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که سبک نگرش خوش بین و روان رنجور خویی و برون گرایی قادر به پیش‌بینی سطح سلامت روان افراد هستند.

با توجه به همسانی اهداف آموزش و پروش و بهداشت روانی که مقصود هر دو تربیت انسان های سالم، مفید و خوشبخت است ضرورت پژوهش حاضر در آموزش و پرورش مهم به نظر می‌رسد.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

سلامت روان از آن جهت که رابط مستقیمی با عملکرد فردی ، اجتماعی و آسیب های روانی دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه ایفا می‌کند . معلمان به عنوان اجرا کننده های اصلی برنامه های آموزش و پرورش نقش بسیار اساسی ایفا می‌کنند و بیشترین تاثیر را در تحقق اهداف آموزش و پرورش در همه ی حوزه ها بر عهده دارند . ‌بنابرین‏ سلامت روان آنان به عنوان پرورش دهندگان نسل های آتی جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد.

یکی از اهداف بسیار مهم آموزش و پرورش ، تربیت نسلی مومن و آگاه است که رسیدن ‌به این هدف در گرو دینداری و تعهد معلمان می‌باشد. ‌بنابرین‏ اهمیت جهت گیری مذهبی معلمان و به تبع آن پژوهش در این مورد ، بیشتر از سایر اقشار جامعه است. چرا که جهت گیری مذهبی معلم از تاثیر بر خود او فراتر رفته و بر دانش آموزان نیز می‌تواند مؤثر واقع شود.

علاوه بر جهت گیری مذهبی معلمان ، مفهوم دیگری که در پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد شخصیت و ابعاد شخصیت (پنج عامل بزرگ شخصیت) و نقش تعیین کننده هریک از این ابعاد در سلامت روان معلمان می‌باشد. شخصیت معلمان شامل همه جنبه‌های با ثبات از قبیل : الگوهای تفکر و عواطف و رفتار آن ها می‌باشد که سرمشق دانش آموزان قرار می گیرند و کودکان خواسته یا ناخواسته با رفتارهای معلمان خود همانندسازی می‌کنند.

با توجه به اینکه سلامت روانی معلمان به دلایل گوناگون از جمله : انتظارات و توقعات بالا از معلم ، مشکلات اقتصادی ، خانوادگی ، فشار کاری ، مشکلات ارتباط با والدین دانش آموزان و فقدان حمایت مسئولان مدرسه در معرض خطر است و خصوصاً معلمان زن به خاطر حساسیت زیاد دچار مشکلات روانی گردیده اند ، ضرورت شناسایی سلامت روان معلمان ، بخصوص معلمان زن و برنامه ریزی جهت بهبود سلامت روانی آنان الزامی می‌باشد.

‌بنابرین‏ با توجه به اهمیت شناسایی عوامل مؤثر بر سلامت روان معلمان این پژوهش در صدد تعیین میزان نقش تعیین کننده جهت گیری مذهبی و هریک از ابعاد شخصیت در سلامت روان معلمان زن شهر کرمانشاه می‌باشد. با امید به اینکه شناسایی وضعیت موجود معلمان از نظر سلامت روانی بتواند اطلاعات مفیدی در اختیار مدیران و سازمان آموزش و پرورش قرار دهد تا آنان نیز بتوانند در برنامه ریزی های آتی خود با لحاظ کردن این اطلاعات زمینه پویایی و ارتقاء سیستم تعلیم و تربیت را فراهم آورند.

اهداف مشخص تحقیق

هدف اصلی

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت باسلامت روان در بین معلمان زن مقطع ابتدایی شهرستان کرمانشاه در سال ۱۳۹۴-۱۳۹۳ است.

اهداف فرعی

• • تعیین رابطه بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان معلمان زن

• • تعیین رابطه بین ابعاد شخصیت با سلامت روان معلمان زن

• تعیین رابطه بین جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت و سلامت روان معلمان زن

فرضیه های تحقیق

• • بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان معلمان زن رابطه وجود دارد .

• • بین ابعاد شخصیت با سلامت روان معلمان زن رابطه وجود دارد .

• جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت پیش‌بینی کننده سلامت روان معلمان زن است.

تعاریف مفهومی و عملیاتی

تعاریف مفهومی

جهت گیری مذهبی : عبارت است از اعتقاد به قوای لاهوتی و ماوراء الطبیعی و رعایت یک سلسله قواعد اخلاقی در زمینه ارتباط با خود، سایر بندگان و خدا و انجام مناسک عبادی در جهت تقریب خالق و جلب رضایت او به منظور تعالی روح. (کتابی و همکاران، ۱۳۸۲).

ابعاد شخصیت (ویژگی های شخصیت ): عبارت است از مجموعه ای سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتا ثابت وپایدار که یک فرد را از افراد دیگر متمایز می‌سازد و می‌تواند مبنای درجه بندی یااندازه گیری افرادقرار گیرد (شاملو ،۱۳۸۲)

سلامت روان :سلامت روان بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت ،عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران ،تغییر واصلاح محیط فردی و اجتماعی وحل تضاد ها وتمایلات شخصی به طور منطقی ، عادلانه و مناسب. (۲۰۰۵، WHO )

تعاریف عملیاتی

جهت گیری مذهبی: در این پژوهش منظور از جهت گیری مذهبی نمره ای است که معلمان از پرسشنامه سنجش جهت گیری های درونی و بیرونی مذهبی آلپورت کسب کردند.

ابعاد شخصیت : منظور از ویژگی های شخصیت یا ابعاد پنج گانه نمره ای است که افراد (معلمان ) در هریک از ابعاد روان رنجوری (N) ، برون گرایی (E) ، انعطاف پذیری (O) ، دلپذیر بودن (A) و وجدانی بودن © در پرسشنامه ۶۰ سوالی NEO- FFI ^[۸]ساخته مگ کری و کوستا (۲۰۰۳) به دست آوردند.

سلامت روان : سلامت روانی در این پژوهش بر اساس نمره معلمان که از پرسشنامه ۲۸ –^[۹] GHQ کسب کردند، مشخص گردید.

فصل دوم

پیشینه پژوهش

فصل دوم شامل تعریف متغیرهای تحقیق می شود که عبارتند از: سلامت روان (تعریف سلامت روانی، سلامت روان زنان ، مشخصه‌ های سلامت و نظریه ها و دیدگاه ها)، جهت گیری مذهبی شامل (تعاریف و تاریخچه، مذهب و بهداشت روان و نظریه ها) و ابعاد شخصیت شامل (تعاریف و رویکردها و نظریه ها و مدل پنج عاملی صفات شخصیت) را در بر می‌گیرد. همچنین پیشینه تحقیق شامل تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده در این زمینه نیز در ادامه ذکر شده است.

وزیری، کاشانی، حسینیان، غفاری(۱۳۸۹) در پژوهشی تحت عنوان خودکارآمدی جنسی و رضایت زناشویی دریافتند، خودکارآمدی جنسی با رضایت زناشویی رابطه ی معناداری داشته و از نمرات خودکارآمدی جنسی می توان نمرات رضایت زناشویی افراد را پیش‌بینی کرد.

درمطالعه ای همایی ، خیاطان و سلیمی (۱۳۸۷) ‌به این نتیجه رسیدند بین رضایت زناشویی و رضایت جنسی رابطه معناداری مشاهده شد.

وکیلی (۱۳۸۶) رابطه بین رضایت کلی از سایر ابعاد زندگی با رضایت جنسی را نشان داد و ‌به این نتیجه رسید که رضایت جنسی در رابطه زوج باعث رضایت از زندگی در زوج می شود(به نقل از نسیمی،مهدوی،۱۳۸۷).

‌بر اساس پژوهش‌های بخشایش ومرتضوی(۱۳۸۵) بین رضایت زناشویی و رضایت جنسی رابطه معناداری مشاهده شد در این پژوهش نیز رضایت جنسی عامل مؤثری در روابط زناشویی گزارش و بیان شده است فعالیت جنسی چنان در رضایت زناشویی مهم است که عدم فعالیت جنسی می‌تواند نشانه وجود مشکلات دیگری در پیوند ازدواج باشد.

درمطالعه ای دانش(۱۳۸۴) ‌به این نتیجه رسید داشتن مهارت‌های ارتباطی ایجاد تفاهم وشیوه های محبت وارضای نیاز جنسی زوجین می‌تواند باعث رضایت زناشویی زوجین شود.

طبق مطالعات هربرت^[۸۶](۲۰۱۰) مشکلات ارتباطی و نارضایتی از رابطه زناشویی متاثر از مؤلفه‌ های گوناگونی از قبیل تعاملات مثبت روزانه، میزان محبت زوجین، حل تعارض، پرخاشگری، عوامل جنسی و رویدادهای زندگی است، که در بین این مؤلفه‌ ها رضایتمندی زناشویی با فعالیت و رضایت جنسی رابطه نیرومندی دارد، به گونه ای که رضایتمندی زناشویی در همسرانی که از رضایت جنسی برخوردارند، علی رغم وجود مشکلات ارتباطی بین آن ها بالاتر از همسرانی خواهد بود که از رضایت جنسی لازم بهره مند نیستند.

دی یر و استیلزر^[۸۷](۲۰۱۰) به بررسی آموزش زناشویی زوجهای اسپانیایی پرداختند و نتایج نشان داد که کارگاه های آموزشی بر رضایت زناشویی زوجهای اسپانیایی مؤثر بوده است. این تحقیق که مؤلفه های ارتباطات مثبت، حل تعارض ها، تعاملات منفی و تعهد رابطه را بررسی می کرد، نشان داد که کمترین تأثیر در تعهد رابطه و بیشترین تأثیر در کاهش تعاملات منفی بوده است(به نقل از منجزی و همکاران، ۱۳۹۰).

درمطالعه ی وستیمر(۲۰۰۵)‌به این نتیجه رسیدکه دانش وآگاهی نسبت به مسائل جنسی زندگی راتغییر می‌دهد و اغلب بهتر می‌کند ( به نقل از یوسفی،۱۳۸۴).

ویسمن و برزنیاک^[۸۸](۲۰۰۴)، نیکولز^[۸۹](۲۰۰۵)، سلوسارز^[۹۰](۲۰۰۰)، بایرز^[۹۱](۲۰۰۵) نشان داده‌اند که رضایت جنسی عامل مؤثری در روابط زناشویی می‌باشد فعالیت جنسی چنان ‌در رضایت زناشویی مهم است که عدم فعالیت جنسی می‌تواند نشانه وجود مشکلات دیگری در پیوند ازدواج باشد (به نقل از نادری، حیدری،حسین زاده مالکی،۱۳۸۹).

هندرسون، کینگ، وروف^[۹۲](۲۰۰۳) ‌به این نتیجه رسیدند که رضایت از رابطه جنسی نقش مهمی در رضایت زناشویی و رابطه زوجها دارد و نارضایتی در رابطه جنسی در سال های اول ازدواج به اختلاف بین زوج ها ‌و احتمالاً جدایی در سال های بعد منجر می شود.

پژوهش ساکولسکی وهنریک(۱۹۹۹)، یانگ و همکاران(۲۰۰۰)، فرانک( ۱۹۷۹)و کوپر و آلوین(۱۹۸۷)، وجود رابطه میان رضایت جنسی و رضایت از روابط عاطفی و زناشویی را نشان داد(به نقل از مهدوی،نسیمی ،۱۳۸۸).

درمطالعه ای کوپر و آلوین(۱۹۸۷) ‌به این نتیجه رسیدند بالا بودن کیفیت رضایت جنسی باعث بالارفتن سطح رضایت از روابط عاطفی و زناشویی می شود(به نقل ازنسیمی، مهدوی ،۱۳۸۷).

جمع بندی

برخی مطالعات نظری وتحقیقات انجام شده پیرامون پژوهش ومتغیرهای مرتبط یا کمتر مرتبط اطلاعات زیادی به دست داده لیکن هنوز ابهامات ‌و سوالات زیادی پیرامون رابطه بین متغیرها به ویژه مؤلفه‌ های متغیر جنسی وجود دارد.انجام این پژوهش رهگشای تحقیقات نظری ونیز مرجعی برای شناخت مسائل پیچیده زناشویی است که می‌تواند مورد استفاده در بسیاری از مشاوران وروانشناسان و مددکاران قرار گیرد.‌بنابرین‏ فرضیه‌ها ‌و سوالات ذیل تنظیم شد.

۲-۲۲-فر ضیه ها :

۲-۲۲-۱- بین مهارت های ارتباطی و رضایت زناشویی زنان رابطه معناداری وجود دارد.

۲-۲۲-۲- بین مسائل جنسی و رضایت زناشویی زنان رابطه معناداری وجود دارد.

۲-۲۲-۳- مسائل جنسی و مهارت های ارتباطی پیش‌بینی کننده رضایت زناشویی می‌باشد.

۲-۲۳-سوالات پژوهش:

۲-۲۳-۱- آیا مؤلفه های مهارت های ارتباطی پیش‌بینی کننده ی معناداری برای رضایت زناشویی هستند؟

۲-۲۳-۲- آیا مؤلفه های مهارت های ارتباطی پیش‌بینی کننده ی معناداری برای بعد رضایت زناشویی هستند؟

۲-۲۳-۳- آیا مؤلفه های مهارت های ارتباطی پیش‌بینی کننده ی معناداری برای بعد ارتباطات هستند؟

۲-۲۳-۴- آیا مؤلفه های مهارت های ارتباطی پیش‌بینی کننده ی معناداری برای بعد حل تعارض هستند؟

۲-۲۳-۵- آیا مؤلفه های مهارت های ارتباطی پیش‌بینی کننده ی معناداری برای بعد تحریف آرمانی هستند؟

۲-۲۳-۶- آیا مؤلفه های مسائل جنسی، پیش‌بینی کننده‌ معنی‌داری برای رضایت زناشویی هستند؟

۲-۲۳-۷- آیا مؤلفه های مسائل جنسی، پیش‌بینی کننده‌ معنی‌داری برای بعد رضایت زناشویی هستند؟

۲-۲۳-۸- آیا مؤلفه های مسائل جنسی، پیش‌بینی کننده‌ معنی‌داری برای بعد ارتباطات هستند؟

۲-۲۳-۹- آیا مؤلفه های مسائل جنسی، پیش‌بینی کننده‌ معنی‌داری برای بعد حل تعارض هستند؟

۲-۲۳-۱۰- آیا مؤلفه های مسائل جنسی، پیش‌بینی کننده‌ معنی‌داری برای بعد تحریف آرمانی هستند؟

۲-۲۳-۱۱-کدامیک از ابعاد مهارت‌های ارتباطی و مسائل جنسی، پیش‌بینی کننده‌ قویتری برای رضایت زناشویی هستند؟

1. 1. – Greeff, A.P., & Malherbe, H.L ↑

1. 1. – Rosen-Grandon, J.R., Myers, J.E., & Hattoe, J.A. ↑

1. 1. ^۳. Spence ↑

1. 1. ^۴. Masters & johnson ↑

1. 1. -Qadir ,Desilva , Prince , Khan ↑

1. 1. – Khrlv ↑

1. 1. – communication skills training ↑

1. 1. – Guo B, Huang J ↑

1. 1. -Spanier& Lewis ↑

1. 1. ۲- Sinha., &, mukerjee. ↑

1. 1. ۳- Winch ↑

1. 1. ۴- Ellis ↑

1. 1. -Donnellan BM, Conger RD, Bryant Ch M. ↑

1. 1. -Occhetti ↑

1. 1. -Olson et al ↑

1. 1. – Winch. ↑

1. 1. – Meyers, S.A., & Landsberger, S.A۲-Bavcom.&, Epstein.&, Sayerz. &, sher.

      ۳- Albert Ellis. ↑

1. 1. -Individuality.۲- differentiation of self. ↑

1. 1. -self-disclosure. ↑

1. 1. -Greeff, A.P., & Malherbe, H.L. ↑

1. 1. -Markman., &, Kraft. ↑

1. 1. – Emotional skill fullness. ↑

1. 1. -Beach. ↑

1. 1. – Sadok ↑

1. 1. – John Gogfn ↑

1. 1. -Crowe ,Ridley ↑

1. 1. – Westheimer ↑