می روید. در قدیم که مواد شوینده به بازار نیامده بود چوبک برای تمیز کردن چربی ظروف و چرک قالی به کار می رفت. در حال حاضر هم کوبیده ریشه این گیاه را به علت نداشتن واکنش شیمیایی برای شستن رنگ های حساس قالی مصرف می کنند. قدرت پاک کنندگی چوبک نسبتا زیاد است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
عکس شماره ۲۶: گیاه اسبی رو- برگرفته از اینترنت- سایت گیاه شناسی
بزقوشه Bozghoshe
این گیاه دارای ساقه ای نازک و برگ هایی به طول ۱۰ تا ۲۰ سانتی متری و عرض ۵ سانتی متر است. به خاطر شباهت این برگ ها با گوش بز آن را« بز گوشه» یا « بزقوشه» نامیده اند. از این گیاه که در جویبارها می روید برای درمان دمل استفاده می شود.
بابونه
این گیاه از تیره مرکبات است در جویبارها و زمین های زراعی می روید بیشتر آنرا برای خوراک زمستانی دام ها می چینند . این گیاه گرم، شدیدا عرق آور و زیاد کنند ادرار است . دم کرده آن برای قطع تب طولانی و سوء هاضمه استفاده می شود.
عکس شماره ۲۷: گیاه بابونه- اینترنت- سایت گیاه شناسی
پونه
پونه گیاهی است خودرو از تیره نعناع که در جویبارهای مناطق زندگی کاکاوندها می روید. گل پونه را با پنیر تازه برای دفع تهوع و دم کرده آن را برای قطع اسهال مصرف می کنند. دم کرده برگ پونه مانند عرق نعناع است و با آب سرد، نبات برای گرما زدگی مفید است.
عکس شماره۲۸: گیاه پونه- اینترنت- سایت گیاه شناسی
پیکل
گیاهی است هفت شاخه که روی زمین پهن می شود. طول شاخه به ۲۵ سانتی متر می رسد و دارای خار فراوان می باشد. خارها را جوشانده که برای دردهای کلیه و مجاری ادرار و التهاب پروستات مصرف می کنند.
عکس شماره۲۹: گیاه پیکل- اینترنت- سایت گیاه شناسی
خاکشیر
این گیاه یک ساله که در زمین های زراعی می روید معتدل است و به هر مزاجی می سازد. برای رفع تشنگی و پایین آوردن تب استفاده می شود.
عکس شماره ۳۰: گیاه خاکشیر- اطراف قزوین- عکاس( آقای قزوین)
خرفه
گیاهی علفی دارای ساقه و برگ زخیم و پهن بر روی زمین است . این گیاه برای پایین آوردن چربی خون مفید است همچنین برای درمان اسهال و استفراغ مصرف می شود.
عکس شماره ۳۱: گیاه خرفه- اینترنت- سایت گیاه شناسی
روناس
در اصل گیاهی صنعتی است ولی ریشه آن ماده( آلیزارین) است که برای تقویت رحم و قطع خونریزی های نابهنگام زنانگی استفاده می شود.
عکس شماره ۳۲ : گیاه روناس - اینترنت- سایت گیاه شناسی
کاسنی
گیاهی است ریشه دار که در جویبارها فراوان می روید. ریشه این گیاه خاصیت تب بری دارد.
عکس شماره۳۳: گیاه کاسنی- اینترنت- سایت گیاه شناسی
شکروک
ریشه این گیاه را می شویند و آرد جو به آن می افزایند و خوب به هم می زنند تا خمیر شود سپس آنرا برای درمان دمل های چرکین روی موضع قرار می دهند.
عکس شماره۳۴: گیاه شکروک- اینترنت- سایت گیاه شناسی
گل ختمی
این گیاه طبعی سرد دارد. اشخاص مبتلا به دل درد و یبوست را با جوشانده گل ختمی تنقیه می کنند. همچنین ریشه این گل به همراه پوست خشخاش جوشانده و با اضافه کردن قدری نمک جهت ضد عفونی کردن گلو مفید فایده است.
عکس شماره ۳۵: گل ختمی- اینترنت- سایت گیاه شناسی
گل محمدی
این گیاه طبیعتی گرم دارد. چند برگ آن در داخل چای به اشخاصی که دچار سردی و دارای تهوع می باشند موثر واقع می شود ( همان: ۱۰۵).
عکس شماره ۳۶: گل محمدی- آرشیو عکس- عکاس( کاکاوند)
۶-۳. واره در بین کاکاوندها
در ایلات کاکاوند به داد و ستد و به نوبت گرفتن شیر« واره» می گویند . در واقع نوعی تعارفی سنتی و بسیار کهن زنانه است که در اغلب مناطق ایران و در برخی از کشورهای هم جوار در ازای زمان پا گرفته است( فرهادی،مرتضی، ۱۳۶۹: ۸۵-۸۴).
شکل گیری واره دلایل زیادی دارد از جمله اینکه خانواده های روستایی نمی توانند از مقدار ناچیز شیر دام های خود فرآورده های شیری تهیه کنند و یا شیر را مستقیما با پول یا کالای دیگری مبادله نمایند. بدیهی است در مناطقی که شیر دام های خانواده برای این کار کافی باشد و یا روزانه به بازار شهری دسترسی داشته باشند نیازی به وجود این تعاونی ها نیست. افزون بر ضرورت اقتصادی، تشکیل این تعاونی های سنتی و گردهمایی زنان خیلی از نیازهای پنهان و غیر اقتصادی ( روانی- اجتماعی) زنان روستایی را برآورده و مکان مناسبی برای اظهار وجود ، مشورت و کسب تجربه و غیره است که اغلب در تجمع عصرانه که فرصت بیشتری دارند انجام می گیرند.
در این تشکیلات مواردی دارای اهمیت است که به ترتیب به آنها اشاره می شود:
۱.انتخاب اعضاء: اساس انتخاب عضو « هم واره» خوش خلقی، نظافت، صداقت ، تقوا و سازگاری است. اگر کسی این ویژگی ها را نداشته باشد باید شخصی چون خودش را برای دادو ستد شیر انتخاب کند. در قدیم که تعداد گوسفندان خانواده ها کم بود ، تعداد هم واره ها به ۱۰ نفر هم می رسید ولی در سال های اخیر بین ۳ تا ۶ نفر را کافی می دانند. لازم به ذکر است که جمعیت منطقه در سال های اخیر دستخوش تغییر بوده و رو به افزایش است.
این تغییرات بر همه شئون زندگی مردم تغییر گذاشته است.
۲.تعیین نوبت: اولین اقدام بعد از انتخاب اعضاء ، جمع کردن آنها و تعیین نوبت است که یکی از پیش کسوتان سفید موی این کار را انجام می دهد. در این گردهمایی با ملاک قرار دادن تعداد بز و میش شیر ده « دوئی» نفر اول « شه» و نفر دوم « دم شه» و سایرین را انتخاب می کنند. و در صورت یکسان بودن شرایط با قرعه « پسک» نوبت را مشخص می کنند و مردان سالخورده و با تجربه درباره درستکاری، صداقت، وقت شناسی، مدیونی و هر چه خود شنیده و دیده صحبت می کنند تا هر کس متوجه وظیفه خود باشد.
۳.اعتقادات هم واره ها: حضور به موقع، رعایت نظافت ، عدم دخالت در کار دیگران و پرهیز از غیبت از مسائلی است که بانوان قدیمی کاکاوندی خیلی به آن اهمیت می دهند و اگر کسی سهل انگاری کند، ابتدا سرزنش و بعد اخراج می شود. عضو خاصی را که اخراج می شد تا ۲ سال در هیچ واره ای نمی پذیرفتند.
۴.مراسم اول واره: کسی که به عنوان شه النتخاب شده از بعد از ظهر بایستی به تهیه مقدمات
می پرداخت. خانه را آب و جارو، سماور را روشن و قلیان را آماده می کرده در گوشه ایوان کرسی
می گذارد. یک قالیچه روی آن می اندازد ، قدری گلاب هم به ایوان و تخت می پاشد تا فضای حکومتش عطرآگین شود. غروب آفتاب بر تخت می نشست و هم واره ها یکی پس از دیگری با در دست داشتن
«لوچه» شیر وارد می شدند و تبریک می گفتند و صاحب واره معمولا دختر ، عروس یا کس دیگری را برای کمک در دسترس داشت. ضمن خوشامدگویی و پاسخ تبریک ها با چای و قلیان، بر حسب فصل و امکانات موجود از هم واره ها پذیرایی می کرد.
بعد از اینکه شیر خود را معلوم کردند« دییار» و پذیرایی شدند و رفتند، صاحب واره شیر را می پالاید . برای این پالایش از کرباس استفاده می کنند. شیر پالیده شده را در یک ظرف نیمه استوانه و سفالی با درون لعاب می ریزند. این ظرف ها در اندازه های متفاوت ساخته می شود. بعد از ریختن شیر در ظرف مخصوص، سبدی را روی آن دمر می کنند و یک وزنه سنگین روی آن قرار می دهند.
۵.مراسم بردن چیده: «چیده» بر وزن« میوه» مایه ماستی که برای شگون و نشان دادن هعمبستگی برای صاحب واره می برد.
مایه ماست به سه طریق تهیه می شود: یکی از ماده گاو یعنی گاوی که در طول آبستنی شیر می دهد و شیر کهنه اش به شیر نو می پیوندد. صاحب این نوع گاو همیشه ماست دارد. دیگر از ماست خشک، بعضی از بانوان ایل کاکاوند که به دست سبک و سنگین، آمد و نیامد، اعتقاد دارند برای اینکه مایه ماست شان قطع نشود یک کاسه از ماست آخرین واره خود را در کیسه ای می ریزند تا آب آن گرفته و خشک شود سپس آنرا برای مایه سال بعد نگه می دارند. نوع سوم مایه ماستی است که از کشک تهیه می شود. خیلی از
قدیمی ها ، کشک سفید و تمیز را می کوبند و قدری شیر به آرد بدست آمده از کشک اضافه کرده و به عنوان مایه ماست استفاده می کنند. بردن چیده به ویژه در نسل گذشته تشریفاتی داشت. یک کاسه ماست با چهار تکه کره، چند برگ سبز شبدر و چند برگ گل محمدی خشک یا تازه تزئین می کردند و در یک «مژمه» یا سینی بزرگ کنگره دار می گذاشتند و در کنار آن یک استکان آب که چند دادنه گندم در آن ریخته بودند، آینه، میل و سرمه دان، سرمه و سرخاب می گذاشتند که هر کدام دارای معنی نمادین بود. کره به این نیت که بار مشک زیاد شود، برگه سبز نشان خرمی، همچنین خوراک دام ها و گل محمدی به لحاظ عطر شادیو دانهی گندم به امید آنکه گیرنده چیده، به نان و نوایی برسد و آب هم مایه حیات و روشنایی و پاکی است. سرمه و سرخاب هم برای آرایش . چون زنان ایل فقط در شادی ها آرایش می کنند بدین وسیله برای صاحب واره، شادمانی آرزو می کنند.
گیرنده چیده نیز خانه را آب و جارو ، سماور را روشن و چند نفر از هم سن و سالهای خود را دعوت
می کرد تا جمعی گرم و صمیمی داشته باشند و در پذیرایی هم کمک او باشند.
پس از ورود ” چیده ” به آستانه حیات همگی به استقبال می روند و آورنده را با شادی وارد می کنند و همگی دور هم می نشینند از همه چیز و همه جا محبت به میان می آید.
با چای، شیر برنج، پنیر و سرشیر از همه پذیرایی می شود سپس سرمه در چشم می کشیدند، آرایش