آیا مهندسی ارزش صرفاً یک نگرش است؟
شهریار عبدالله ۱۳۸۹
در این مقاله به جنبه ادبیاتی کلیه مباحث مرتبط به مهندسی ارزش پرداخته شده و مطالعه موردی در این زمینه انجام نشده
تهیه نمودار FAST تکنیکی در پروژه ها
حمید بیرقی ۱۳۸۹
در این مقاله تنها به معرفی این تکنیک و معایب و مزایای آن اشاره شده که بخشی ازین مطالب در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است
ارزیابی و انتخاب تأمین کنندگان در زنجیره تأمین در حالت منبع یابی منفرد با رویکرد فازی
احمد جعفر نژاد، مجید اسماعیلیان ۱۳۸۶
این مقاله با توجه به تکنیک انتخاب شده جهت ارزیابی عملکرد پایایی مناسبی نداشته است و ارزیابی آن با رتبه بندی به وسیله اعداد فازی مثلثی و ذوزنقه ای صورت پذیرفته است
جدول ۲-۱- کمبود پژوهش های گذشته
در بررسی ها انجام شده می توان نتیجه گرفت و اظهار داشت زنجیره تأمین یکی از علوم زیر بنایی در شکل گیری، تولید و توزیع یک محصول یا خدمت است. بدون دانش زنجیره تأمین راه‌های رسیدن محصول به دست مصرف کننده نهایی مسدود می‌شود و یا به‌طور ناقص اجرا می شود و شرکت‌های تولید کننده، کالا و خدمات را متضرر می‌سازد. پیاده سازی دانش زنجیره تأمین و مدیریت آن یکی از مراحل مهم و حیاتی در چرخه تولید و مصرف توسط مصرف کننده نهایی یک محصول یا خدمت می‌باشد.
همچنین در خصوص مهندسی ارزش به این نتیجه رسیدیم که از موفق ترین و کاراترین متدولوژی حل مسائل، کاهش هزینه، بهبود عملکرد و ارتقای کیفیت است و طبق تعریف انجمن بین المللی مهندسان ارزش رویکردی است گروهی و تیمی، نظام مند کارکرد گرا و دارای کاربرد حرفه ای که برای ارزیابی و بهبود ارزش محصول، طراحی یک وسیله یا سیستم، پروژه های صنعتی یا عمرانی به کار گرفته می شود.
با تحقیقات انجام داده در زمینه مهندسی ارزش و زنجیره تأمین، دیدیم که با بهره گرفتن از تلفیق ابزار های مانند شش سیگما، مدیریت دانش، مهندسی مجدد و معیار های تصمیم گیری و … برای بهبود عملکرد، کاهش هزینه ساخت، کاهش زمان اجرا استفاده شده ولی چیزی در مورد استفاده مهندسی ارزش (نمودار FAST) در زنجیره تأمین یافت نشد همچنین طی بررسی های صورت گرفته فقط یک پایان نامه در زمینه خلق ارزش با رویکرد FAST در داخل کشور انجام شده است که به‌صورت کلی بیان شده و در حوزه صنایع بالأخص صنایع نفت نبوده است که با توجه به بررسی های صورت گرفته و در مقالات و پایان نامه های خارجی هم در زمینه خلق ارزش در زنجیره تأمین با بهره گرفتن از مدل FAST پایان نامه و یا مقاله های محدودی انجام شده است که صرفا به تعریف موضوع پرداخته و به صورت کاربردی انجام نشده است بنابراین با توجه به این امر موجب گردید که جهت ارائه بهتر و عملیاتی نمودن این نوع دیدگاه به مطالعه موردی جهت بهره وری زنجیره تأمین در پروژه ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس بپپردازیم و در ادامه به توضیحاتی در این زمینه جهت مشاهده ارزش آفرینی در زنجیره تأمین با هدف کاهش هزینه و زمان ساخت این پروژه در فصل های آتی بسنده خواهیم کرد.
فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
هدف از تمام علوم شناختی، درک دنیای پیرامون ماست، به منظور آگاهی از مسائل، مشکلات دنیای اجتماعی و روش های علمی که تغییرات قابل ملاحظه ای پیدا کرده اند سبب شده که از روش علمی استفاده شود و از جمله ویژگی های یک مطالعه علمی که هدفش حقیقت یابی است استفاده و انتخاب یک روش علمی مناسب است همانطور که میدانید انتخاب روش پژوهشی مناسب به هدف ها، ماهیت و موضوع مورد پژوهش و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از پژوهش دسترسی آسان به پرسش های پژوهش است (خاکی، ۱۳۷۹)؛ بنابراین اجرای یک طرح پژوهشی هنگامی مناسبت پیدا می کند که بر پایه اطلاعات موجود نتوان به پرسشی که از سوی شخص مطرح می شود بلافاصله پاسخ داد همچنین نوع پرسش مشخص می کند که پژوهشگر اطلاعات مورد نیاز را از کجا باید به دست آورد. به مجموعه کارهایی که برای یافتن جواب پرسش های پژوهشی انجام می گیرد پژوهش یا تحقیق گفته می شود و هدف اصلی این است با روش معین و ابزار مناسب اطلاعات و شواهد کافی برای ارزشیابی فراهم شود (سکاران، ۱۳۸۸). برای اینکه داده های به دست آمده از حالت یک مجموعه نامنظم به صورت یک مجموعه نظام دار در آید لازم است این داده ها با بهره گرفتن از روش های معین تنظیم و طبقه بندی شود.
بنابراین برای درک بهتر روند طی شده در تحقیق لازم است اطلاعات مختصر و مفیدی درباره تحقیق به خوانندگان ارائه شود بنابراین در این فصل به تشریح روش تحقیق، جامعه آماری، قلمرو تحقیق، روش گرد آوری اطلاعات و روایی و پایایی ابزار گرد آوری اطلاعات می پردازیم.
۳-۱- روش تحقیق
این تحقیق از نظر هدف با توجّه به موضوع از نوع تحقیق کاربردی به حساب می آید. از سوی دیگر از آنجا که مسائل مربوط به یک شرکت خاص پرداخته شده و نمی‌توان نتایج آن را تعمیم داد بنابراین روش این پژوهش تحقیق کیفی است و استراتژی آن هم روش موردی و زمینه ای است (بیرو،۱۳۸۹) و در واقع این نوع مطالعه شیوه منظم بررسی به منظور فهم پدیده ها و تعامل با آنها خود و محیط اطرافشان است. در تحقیق کیفی به دنبال این هستیم که پاسخی مناسب برای پرسش هایی نظیر، چه چیزی، چرا و چگونه پیدا کند با توجه به اینکه در این نوع تحقیق امکان استفاده از اعداد و ارقام وجود دارد اما اغلب متغیرهای مورد بررسی با کمک واژه ها توصیف می شوند به همین دلیل آن را کیفی می نامند. متغیر ثابت این پژوهش، زنجیره تأمین و متغیرهای وابسته چون مهندسی ارزش، تکنیک FAST خواهد بود که دسته بندی و تجزیه و تحلیل خواهند شد بنابراین شیوه ی نگارش پروژه به این ترتیب بوده که ابتدا مفاهیم مرتبط با زنجیره‌ی تأمین و مهندسی ارزش به طور کامل توضیح داده شده و سپس به بیان استراتژی های زنجیره‌ی تأمین پرداخته شده و سپس راه های مدیریت هزینه (که از مهم ترین راه های استفاده از مدل FAST در زنجیره‌ی تأمین است) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا منابع هزینه در زنجیره‌ی تأمین شناسایی شده و سپس روش های مدیریت هزینه و کاهش هزینه در زنجیره‌ی تأمین مورد بحث قرار گرفت می شود در ادامه اهمیت ارزیابی مدیریت زنجیره‌ی تأمین و خلاصه چند روش برای ارزیابی آن مورد بررسی قرار گرفته می شود و در آخر نیز تفکر ناب که مهم ترین روش از بین بردن ضایعات در سازمان ها و شرکت ها است و هم چنین استفاده از تکنیک آنالیز سیستم بر مبنای عملکرد (FAST) که یکی از بهترین راه های شناسایی منابع هزینه و اتلاف زمان است، مورد معرفی قرار می گیرد، هم چنین در هر جا که نیاز بوده، مناسب با موضوع، تجربیات شرکت های مختلف و دلایل موفقیت آن ها مورد استفاده قرار می دهیم.
۳-۲- جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از گروه ها یا طبقه ها و یا افرادی که در اشیا، متغیر ها، مفاهیم و یا پدیده ها حداقل در یک ویژگی مشترک باشند (بیابانگرد، ۱۳۸۷)؛ بنابراین جامعه آماری این پژوهش در پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس واقع در جنوب ایران و شهر بندرعباس می باشد که افراد و خبرگان آن کارمندانی هستند که حداقل دارای ۵ سال سابقه فعالیت بوده و از مدیران ارشد پروژه ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس می باشند.
۳-۳- قلمرو تحقیق:
۳-۳-۱- قلمرو موضوعی تحقیق
این تحقیق در رابطه با موضوع خلق ارزش در زنجیره تأمین با بهره گرفتن از مدل FAST با هدف استخراج کارکردهای اصلی پروژه شامل کارکردهای پر هزینه، پر ریسک و پر فرصت محصول یا پروژه است که به بررسی موردی در پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس پرداخته ایم.
۳-۳-۲- قلمرو زمانی تحقیق
این تحقیق از نظر زمانی در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ انجام شده و به بررسی بحث ارزش آفرینی در زنجیره تأمین پرداخته و در صورت لزوم از سوابق و اطلاعات سالهای قبل در این خصوص استفاده شده است.
۳-۳-۳- قلمرو مکانی تحقیق
این تحقیق در شرکت نفت ستاره خلیج فارس (PGSOC) پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس انجام شده است این پالایشگاه به عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده بر اساس خوراک میعانات گازی با ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه در روز شامل واحدهای تقطیر، تصفیه گاز مایع، تبدیل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز با هدف تولید بنزین، گازوئیل، گاز مایع و سوخت جت در کنار پالایشگاه فعلی بندرعباس در حال ساخت است. خوراک مورد نیاز این پالایشگاه از طریق یک خط لوله به طول بیش از ۴۸۵ کیلومتر از پالایشگاه‌های گازی عسلویه تأمین خواهد شد. همچنین لازم به توضیح است که این پالایشگاه از نظر موقیتی در جنوب کشور ایران و در استان هرمزگان و در فاصله ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر بندرعباس واقع شده است و دارای وسعتی به میزان ۷۰۰ هکتار می‌باشد. در واقع این پالایشگاه در موقیتی استراتژیک قرار دارد که می توان به برخی از آنان اشاره نمود به عنوان مثال نزدیکی به دریا و همچنین بزرگترین بندر صادراتی کشور بندر شهید رجایی که حجم عظیم و قابل توجهی را در صادرات نفتی به خود اختصاص داده است.
۳-۴- روش گرد آوری اطلاعات
برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز این تحقیق و تکمیل پایان نامه از منابع مختلف و مراجعه به منابع زیر استفاده شده است:
- برای تکمیل اطلاعات مرتبط با موضوع تحقیق و مطالب فصل دوم تحقیق از مطالب موجود در کتابها، مقالات، مجلات و اینترنت استفاده شده است
- با توجه به اینکه وقتی مشاهداتی انجام می‌گیرد، فرصت دریافت حقایق بیشتر نصیب ذهن های فعال و آماده می گردد بنابراین یکی از دیگر روش های استفاده شده در این پژوهش استفاده از مشاهدات عینی است همچنین مشاهده صورت گرفته در این پژوهش نا منظم صورت پذیرفته در مشاهده نامنظم یا باز پژوهشگر به محیط پژوهش وارد شده و جامعه آماری خود را تحت مشاهده قرار داده است
- برای تهیه اطلاعات مورد نیاز و شناسایی در زمینه خلق ارزش در زنجیره تأمین از یکی از بنیادی ترین، انعطاف پذیرترین و شاید بهترین روش گرد آوری اطلاعات که مصاحبه است استفاده شده؛ بنابراین مطابق با این روش از نظرات کارشناسان و مدیران پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در این زمینه از مصاحبه هایی جهت استفاده از تجربیات آنها استفاده شده است
- برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز بخش های مختلف و به دست آوردن دید کلی نسبت به موضوع تحقیق، جلسات متعدد با کارشناسان و مدیران سازمان بررسی مورد بررسی و همچنین اساتید دانشگاه برگزار شده و از نظرات آنان در بخش های مختلف استفاده شده است
۳-۵- روایی و پایایی ابزار گرد آوری اطلاعات
قبل از بیان روایی و پایایی مشاهده لازم است ابتدا مفاهیم آنها بیان گردد؛ بنابراین روایی آن دسته از خصوصیات و یا ویژگی ابزار گرد آوری اطلاعات است (ابزاری برای بالا بردن دقت علمی است) و پایایی آن دسته از خصوصیاتی هستند که در طول زمان ثبات و پایداری خود را حفظ کنند. لذا برای بالا بردن روایی مشاهده، لازم است نظرات متخصص هر رشته شناسایی گردیده و از تعداد مناسبی مشاهده کننده با تجربه و تخصص به‌صورت مشاهده نامنظم (مصاحبه) مورد توجه قرار گیرد و ابزار روایی این پژوهش کیفی مصاحبه به صورت ساختار نیافته و خودجوش بوده است بنابراین این نکته حائز اهمیت است که انسان در مشاهدات خویش اغلب از ضمیر ناخود آگاه خود تأثیر می پذیرد بنابراین برای جلوگیری ازین امر از تعداد مشاهده کنندگان و خبرگان تا جایی استفاده شده است که به جواب های یکسانی دست یافته و یا اینکه مصاحبه ها اطلاعات جدیدی برای اضافه کردن به تحقیق نداشته اند و همچنین برای برآورده شدن پایایی این پژوهش، از مصاحبه و استفاده از نظرات خبرگان این زمینه و کارشناسان مربوطه با بیش از ۵ سال سابقه فعالیت در این پروژه و استفاده از نظرات اساتید مسلط به موضوع تحقیق بوده است و برای جلوگیری از فراموش شدن نکات عنوان شده بلافاصله پس از هر مشاهده نکات مهم و اساسی ثبت و در زمان مناسب گزارش مورد نیاز تهیه و استفاده شده است.
با توجه مطالب عنوان شده در فصل آتی بیشتر به مباحث مربوط به نحوه ترسیم نمودار FAST و معرفی انواع روش ها برای کاهش و یا مدیریت هزینه جهت بهره وری یا همان خلق ارزش در زنجیره تأمین خواهیم پرداخت و با توجه مطالب، نهایتاً به ترسیم نمودار FAST در زمینه مطالعه موردی که همان پروژه ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس خواهیم پرداخت.
فصل چهارم
