پس آزمون متغیر مستقل پیش آزمون
T2
X
T1
آزمایش ۱
T2
Y
T1
آزمایش ۲
T2
………………..
T1
کنترل
۳-۳) جامعه آماری
جامعه آماری در پژوهش حاضر تعداد ۱۴۰ نفر از زنان و شوهرانی بودند که به دلیل وجود تعارض و درگیری برای حل مشکل خود به مرکز مداخله در بحران بهزیستی لاهیجان در طی سالهای ۸۷ و ۸۸ مراجعه نموده اند. در این پژوهش آن دسته از مراجعین مورد مطالعه قرار گرفته اند که :
- مدت زمان ازدواج آنان بین ۵-۳ سال
- شرایط سنی آنان بین (حداقل یکی از زوجین) ۲۸-۲۴
- دارای حداقل تحصیلات (سوم دبیرستان) برای پاسخگویی به پرسشنامه ها
- داشتن حداقل یک فرزند باشند.
همچنین دلیل تعارض آنها اختلاف سلیقه، تعارضهای فرهنگی، عادات شخصی نامناسب، الگوهای رفتاری ناسازگار، ضعف در مهارتهای ارتباطی، عزت نفس پایین، عدم انعطاف پذیری، افکار و عقاید غلط درباره زندگی زناشویی باشد. این ویژگی از طریق مصاحبه با زوجین وبررسی سابقه اختلال روانی و شخصیتی زوج ها تعیین گردید . زوج هایی که به دلیل درگیری شدید و به قصد طلاق به مرکز مداخله در بحران بهزیستی لاهیجان مراجعه نموده و به هیچ وجه مایل به اصلاح روابط خود نبودند جزء این جامعه محسوب نمی شوند.
۳-۴) نمونه و روش نمونه گیری:
در این پژوهش از میان مراجعه کنندگان به مرکز مداخله در بحران بهزیستی لاهیجان در سالهای ۸۸-۸۷ از میان ۱۴۰ نفر تعداد ۱۲۰ نفر دارای شرایط لازم جهت انجام پژوهش بودند، که پس از تماس و صحبت با زوجین تعداد ۶۰ نفر از آنان بصورت نمونه های هدفمند موافقت خود را برای شرکت در جلسات اعلام کردند. ۶۰ نفر داوطلب شرکت در پژوهش در ۳ گروه واقعیت درمانی، عقلانی- عاطفی و کنترل بصورت تصادفی و به شیوه زیر قرار گرفتند:
به هر یک از زوجین یک کد اختصاص داده و کد ها بر روی برگه های کوچک نوشته و داخل کیسه ای ریخته شد. سپس برای هر یک از گروه های درمانی و کنترل به ترتیب یک کد از داخل کیسه بصورت تصادفی اختصاص داده و به همین ترتیب هر یک از ۱۰ زوج در یکی از گروه ها ی آزمایشی و کنترل تقسیم شد.زمان پیش بینی شده برای جلسات ۸ جلسه بود.
۳-۵) ابزار اندازه گیری:
ابزار اندازه گیری متغیر وابسته در این پژوهش پرسشنامه تعارض زناشویی بود. طرح اولیه این پرسشنامه توسط ترابی و زیر نظر ثنایی (۱۳۷۵) تهیه و تنظیم شد که هفت بعد یا زمینه تعارض زناشویی را اندازه گیری می کند. این ابعاد عبارتند از:
- کاهش همکاری
- کاهش رابطه جنسی
- افزایش واکنش هیجانی
- افزایش رابطه فردی با خویشاوندان
- کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسر
- جدا کردن امور مالی از یکدیگر
- افزایش جلب حمایت از فرزندان(ثنائی ۱۳۷۵).
در سال ۱۳۸۷ در اصلاح پرسشنامه حاضر، یک بند دیگر به آن اضافه گردید که بعد دیگری از تعارضات زناشویی را مورد بررسی قرار می دهد بنابراین پرسشنامه در حال حاضر هشت بعد از تعارضات زناشویی را ارزیابی می کند که هشتمین بعد آن : اختلال در روابط می باشد. ( ثنائی ۱۳۸۷ ).
پایایی[۱۴۸] و روایی[۱۴۹] آزمون:
ترابی و ثنایی (۱۳۷۵) به منظور دستیابی به پایایی و روایی پرسشنامه آنرا روی یک گروه ۱۱۱ نفری متشکل از ۵۳ مرد و ۵۳ زن که برای رفع تعارض زناشویی خود به مراجع قضایی و مراکز مشاوره مراجعه کرده بودند و نیز یک گروه گواه ۱۰۸ نفری از زوجهای عادی و متشکل از ۵۳ مرد و ۵۵ زن اجرا کردند. مقایسه میانگین دو گروه سازگار و ناسازگاز در مردان و زنان بیانگر تفاوت معنا داری بین آنها می باشد که می توان دال بر قدرت تمییز آزمون در تشخیص زوجهای متعارض از نامتعارض داشته باشد(ثنایی ۱۳۷۹).
به علاوه همبستگی هر سوال با نمره کل آزمون بالا و معنا دار بدست آمده است. دهقان(۱۳۸۰) میزان پایایی هر یک از مقیاسهای این آزمون را بر روی یک گروه سی نفری به شرح زیر بدست آورد.
- کاهش همکاری برای سوالات : ۷۳ %
- کاهش روابط جنسی برای سوالات : ۶۰ %
- افزایش واکنش هیجانات در سوالات : ۷۴ %
- افزایش حمایت از فرزندان : ۶۵ %
- کاهش رابطه خانوادگی با اقوام همسر : ۸۲ %
- افزایش رابطه فردی با خویشاوندان : ۸۱ %
- جدا کردن امور مالی : ۶۹ %
