چکیده

 

 در عصر اطلاعات سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند؛ و تأثیرگذاری عمده‌ای را بر تصمیمات مدیریت داشته‌اند. با توسعه دانش و پیشرفت فنّاوری، سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری از ابزارهای مهم برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، کنترل و در نظام حسابداری بخش عمومی مسئولیت پاسخگویی دولت‌مردان در قبال اعمالی که انجام می‌دهند؛ را تسهیل نموده‌اند. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و رتبه‌بندی معیارهای مؤثر بر توسعه اثربخش سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در ادارات و شرکت‌های دولتی استان سیستان و بلوچستان است. به این منظور نمونه‌ای شامل 23 اداره، سازمان و شرکت دولتی به‌طور تصادفی انتخاب شدند؛ داده‌های موردنیاز با توزیع 37 پرسش‌نامه در بین افرادی که از سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری استفاده می‌کردند؛ جمع‌آوری شد. برای بررسی عوامل مؤثر بر اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری پنج عامل اصلی (مدیران، کاربران، سیستم، ساختارهای سازمانی و الزامات قانونی) در قالب پنج فرضیه اصلی و چهارده فرضیه فرعی (دانش و مهارت کامپیوتری و دانش و مهارت حسابداری مدیران و کاربران، رضایت شغلی کاربران، تجربه کار با سیستم‌ها، تعهد و التزام مدیران، امنیت، پشتیبانی، قیمت تمام‌شده، انعطاف‌پذیری، فراگیر شدن و یکپارچگی سیستم‌ها و الزامات قانونی) موردتحقیق قرارگرفته است. برای بررسی شاخص‌های اثربخشی چهار عامل اصلی تأمین نیازهای اطلاعاتی درون‌سازمانی و برون‌سازمانی، ابعاد ساختار کنترل‌های داخلی، رعایت الزامات قانونی و ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری در قالب 26 سؤال موردبررسی قرارگرفته است. اطلاعات مربوط به رضایت شغلی از پرسش‌نامه استاندارد JDI و سایر اطلاعات از پرسش‌نامه‌های خودساخته جمع‌آوری‌شده و با بهره گرفتن از آزمون‌های اسپیرمن، پیرسون و رگرسیون پیش‌بینی مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است؛ که از میان متغیرهای مستقل اصلی، ویژگی سیستم در مرحله نخست، ساختارهای سازمانی بنگاه و موسسه مجری در مرحله دوم و درنهایت ویژگی‌های مدیران بیشترین تأثیر را بر اثربخشی سیستم‌ها داشته‌اند. از میان متغیرهای مستقل فرعی مؤثر بر اثربخشی سیستم‌ها به ترتیب اولویت تعهد و التزام مدیران، فراگیر شدن، انعطاف‌پذیری، پشتیبانی، یکپارچگی و تجربه کار با سیستم‌ها، رضایت شغلی کاربران، قیمت تمام‌شده سیستم و درنهایت امنیت سیستم بیشترین تأثیر را براثر بخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری داشته‌اند.

 

کلمات کلیدی: اثربخشی- سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری- رتبه‌بندی

 

فهرست

 

 عنوان                                                                                                                                                      صفحه

 

فصل اول: کلیات تحقیق. 1

 

1-1- مقدمه. 2

 

1-2- تشریح و بیان موضوع. 2

 

1-3-مسئله اصلی تحقیق. 3

 

1-4-ضرورت انجام تحقیق. 4

 

1-5-اهداف تحقیق. 4

 

1-6-فرضیه‌های تحقیق. 4

 

1-6-1-فرضیه اصلی اول. 4

 

1-6-1-1-فرضیه فرعی اول. 4

 

1-6-1-2-فرضیه فرعی دوم. 4

 

1-6-1-3-فرضیه فرعی سوم. 4

 

1-6-1-4-فرضیه فرعی چهارم. 4

 

1-6-2-فرضیه اصلی دوم. 5

 

1-6-2-1-فرضیه فرعی اول. 5

 

1-6-2-2-فرضیه فرعی دوم. 5

 

1-6-2-3-فرضیه فرعی سوم. 5

 

1-6-3-فرضیه اصلی سوم. 5

 

1-6-3-1-فرضیه فرعی اول. 5

 

1-6-3-2- فرضیه فرعی دوم. 5

 

1-6-3-3- فرضیه فرعی سوم. 5

 

1-6-3-4-فرضیه فرعی چهارم. 5

 

1-6-4- فرضیه اصلی چهارم. 5

 

1-6-4-1- فرضیه فرعی اول. 6

 

1-6-4-2-فرضیه فرعی دوم. 6

 

1-6-5-فرضیه اصلی پنجم. 6

 

1-7-روش تحقیق. 6

 

1-7-1- روش‌های گردآوری اطلاعات. 7

 

1-7-2- قلمرو تحقیق. 7

 

1-7-3-جامعه آماری. 7

 

1-7-4- نمونه آماری. 7

 

1-7-5 -روش نمونه‌گیری. 7

 

1-7-6 -روش‌های مورداستفاده برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات  7

 

1-8-واژگان کلیدی و اصطلاحات تخصصی. 8

 

1-8-1-سیستم. 8

 

1-8-2-سیستم‌های اطلاعاتی. 8

 

1-8-3-سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری. 8

 

1-8-4 –اثربخشی. 8

 

فصل دوم: ادبیات تحقیق. 9

 

2-1- مقدمه. 10

 

2-2-سیستم. 10

 

2-3-سیستم اطلاعاتی. 10

 

2-4-ضرورت سیستم‌های اطلاعاتی. 10

 

2-5- چرخه حیات سیستم‌های اطلاعاتی. 11

 

2-6- مزایای سیستم اطلاعاتی. 12

 

2-7- محیط سیستم‌های اطلاعاتی. 12

 

2-7-1- محیط داخلی. 12

 

2-7-2- محیط خارجی. 13

 

2-8-حسابداری به‌عنوان سیستم اطلاعاتی. 13

 

2-9- سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری (AIS). 14

 

2-10-سه وظیفه مهم سیستم اطلاعاتی حسابداری در یک بنگاه تجاری. 14

 

2-11-مفهوم اثربخشی. 15

 

2-12-اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری. 15

 

2-13-ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری. 17

 

2-13-1- قابل‌اتکا بودن. 17

 

2-13-1-1- بیان صادقانه. 17

 

2-13-1-2-رجحان محتوا بر شکل. 17

 

2-13-1-3- احتیاط. 17

 

2-13-1-4-بی‌طرفی. 18

 

2-13-1-5-کامل بودن. 18

 

2-13-2-مربوط بودن. 18

 

2-13-3-قابل‌مقایسه بودن. 19

 

2-13-4-قابل‌فهم بودن. 19

 

2-13-4-1-توان استفاده‌کنندگان. 19

 

2-13-4-2-ادغام و طبقه‌بندی اطلاعات. 20

 

2-13-5-به‌موقع بودن. 20

 

2-14-کنترل‌های داخلی. 20

 

2-15-ضرورت وجود کنترل‌های داخلی. 21

 

2-16-اهداف کنترل داخلی در بخش عمومی. 21

 

2-17-مسئولیت پاسخگویی. 22

 

2-18-مسئولیت پاسخ‌گویی و ساختار کنترل داخلی. 22

 

2-19-مقدمه‌ای بر ضرورت انجام تحقیق. 23

 

2-20-بررسی موانع توسعه سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رایانه‌ای. 23

 

2-21-بررسی دلایل عدم توسعه سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری. 24

 

2-22-بررسی تأثیر اندازه شرکت در توسعه سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری  24

 

2-23-بررسی و تعیین عوامل مؤثر بر همسان‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری از دیدگاه مدیران شرکت‌ها. 25

 

2-24-بررسی تأثیر عوامل انسانی براثر بخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری  25

 

2-25-بررسی ویژگی‌های کیفی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری. 26

 

2-26-بررسی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی موفق سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری  26

 

2-27-بررسی امنیت در سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری با تأکید بر رمزهای ورود  27

 

2-28-نتیجه‌گیری. 29

 

فصل سوم: روش تحقیق. 30

 

3-1- مقدمه. 31

 

3-2- روش تحقیق. 31

 

3-3-جامعه، نمونه آماری و روش نمونه‌گیری. 31

 

3-3-1-جامعه آماری. 31

 

3-3-2- نمونه آماری و حجم نمونه. 32

 

3-4- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق. 32

 

3-5- روش گردآوری اطلاعات. 33

 

3-6- پرسش‌نامه. 33

 

3-6-1 پرسش‌نامه «الف». 33

 

3-6-2 پرسش‌نامه «ب». 33

 

3-6-3 پرسش‌نامه «ج». 34