فصل اول کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 8
1-2 بیان مساله 9
1-3 ضرورت انجام تحقیق 10
1-4 اهداف تحقیق 10
1-4-1 هدف اصلی 11
1-4-2 اهداف فرعی 11
1-4-3 هدف کاربردی 11
1-5 فرضیه های تحقیق 11
1-5-1 فرضیه اصلی 11
1-5-2 فرضیه های فرعی 11
1-6 جنبه جدید بودن و نوآوری طرح 12
1-7 متغیرها 12
1-7-1 متغیرهای وابسته 12
1-7-2 متغیرهای مستقل 12
1-7-3 متغیرهای کنترل 12
1-8 تعاریف نظری و عملیاتی 12
1-8-1 تعریف نظری 12
1-8-2 تعریف عملیاتی 13
1-9 طرح پژوهش و روش های تجزیه و تحلیل داده ها 14
1-9-1 روش تحقیق 14
1-9-2 روش تجزیه و تحلیل داده ها 15
فصل دوم مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه 16
2-2 ادبیات تحقیق 16
2-3 کیفیت گزارشگری مالی شرکتها 18
2-3-1 ویژگی های مبتنی برعملکرد 21
2-3-2 ویژگی های مبتنی بر ساختار 22
2-3-3 ویژگی های مبتنی بر بازار 22
2-4 تجدید ارائه اقلام صورتهای مالی 23
2-5 حسابرسی صورتهای مالی و کیفیت آن 25
2-6 پیشینه تحقیق 29
2-6-1 پیشینه داخلی 29
2-6-2 پیشینه خارجی 30
فصل سوم روش تحقیق
3-1 مقدمه 32
3-2 طرح مساله 33
3-3 تهیه و تنظیم فرضیه 34
3-4 جمع آوری اطلاعات 34
3-4-1 جامعه آماری 35
3-4-2 قلمرو موضوعی 35
3-4-3 قلمرو مکانی و زمانی 36
3-4-4 روش جمع آوری و منابع اطلاعات 36
3-4-5 طبقه بندی و تشخیص و تعریف عملیاتی متغیرها 36
3-4-5-1 متغیرهای وابسته 37
3-4-5-2 متغیرهای مستقل 37
3-4-5-3 متغیرهای کنترل 37
3-4-6 چگونگی بررسی فرضیه ها 38
3-4-6-1 بررسی مفروضات اساسی مدل رگرسیون خطی 39
3-4-6-2 آزمون معنی داربودن فرضیه ها 39
3-4-6-3 آزمون معنی داربودن ضریب همبستگی® 39
3-4-6-4 آزمون خودهمبستگی بین مشاهدات 40
3-4-7 روش آزمون فرضیه ها 40
3-5 خلاصه فصل 42
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 مقدمه 43
4-2 آمار توصیفی 43
4-3 نرمال بودن متغیرهای تحقیق 45
4-4 ضریب همبستگی بین متغیرهای تحقیق 45
4-5 نتایج بررسی مفروضات اساسی مدل رگرسیون 46
4-6 نتایج بررسی مفروضات اساسی آزمون ANOVA 49
4-7 نتایج آزمون فرضیه های تحقیق 50
4-7-1 نتیجه آزمونهای فرضیه های 1 تا 3 در مدل رگرسیون 50
4-7-2 نتیجه آزمونهای فرضیه های 4 تا 6 تحقیق در آزمون ANOVA 51
4-7-3 خلاصه نتایج آزمون فرصیه های تحقیق 51
4-8 خلاصه فصل 52
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1 مقدمه 53
5-2 خلاصه موضوع و روش تحقیق 53
5-3 بررسی فرضیه ها 53
5-3-1 فرضیه اول 53
5-3-2 فرضیه دوم 54
5-3-3 فرضیه سوم 55
5-3-4 فرضیه چهارم 55
5-3-5 فرضیه پنجم 55
5-3-6 فرضیه ششم 56
5-4 خلاصه یافته های تحقیق 56
5-5 مقایسه پیشینه تحقیق 57
5-6 پیشنهادها 57
5-6-1 پیشنهادهایی مبتنی بر نتایج حاصل از فرضیه های تحقیق 57
5-6-2 پیشنهادهای موضوعی برای تحقیقات آتی 57
5-7 محدودیت ها 58
5-8 خلاصه فصل 58
منابع و مآخذ
منابع فارسی 59
منابع انگلیسی 60
چکیده لاتین 62
چکیده فارسی :
هدف اصلی تحقیق بررسی تاثیر پیچیدگی‌محیط حسابداری بر سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.به این منظور با تبعیت از مدلهای رگرسیون و آزمون ANOVA ، رابطه بین تاثیر پیچیدگی محیط‌حسابداری بر سود شرکتها سنجیده شده است وجهت بررسی پیچیدگی محیط حسابداری به پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوع صنعت می‌پردازد.
داده‌های آماری مورد نیاز مدل‌ها از میان شرکتهایی جمع‌آوری شد که طی قلمرو زمانی تحقیق از سال 1388تا1392 به مدت 5 سال – سهام خود را در بورس اوراق بهادار تهران عرضه داشتندودست کم از سال1387 در بورس پذیرفته شده و تا پایان دوره تحقیق در بورس فعال باشند. .بدین ترتیب 109 شرکت از 12 گروه صنعت انتخاب شدند.یافته های این تحقیق حاکی از وجود رابطه معناداری بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود می باشد و رابطه معناداری بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود وجود ندارد و همچنین رابطه معناداری بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود وجود ندارد ولیکن رابطه معناداری بین نوع صنعت مورد فعالیت و میانگین سود وجود داردو رابطه معناداری بین نوع صنعت مورد فعالیت و میانگین رشد سود وجود داردو رابطه معناداری بین نوع صنعت مورد فعالیت و میانگین نوسان پدیری سود وجود دارد.بنابراین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوع صنعت باعث پیچیدگی محیط حسابداری و در نتیجه متاثر بر سود و رشد سود و نوسان سود می شود که نشان دهنده تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری بر سود شرکت ها می باشد.
واژه‌های‌کلیدی:پیچیدگی‌محیط حسابداری، سود، نوسان پذیری سود، نوع صنعت.
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه
در این تحقیق ارتباط بین پیچیدگی حسابداری و سود شرکتها بررسی می شود. بیانیه مفهومی حسابداری مالی شماره (1) هدفهای گزارشگری مالی واحدهای انتفاعی را مورد توجه قرار می دهد. مقصد کلی گزارشگری مالی فراهم کردن اطلاعاتی است که به تصمیم گیری های مفید تجاری و اقتصادی بیانجامد. اگرچه در بیانیه شماره 1 ذکری از نوع صورتهای مالی یا شکل آن به عمل نیامده، اما گفته شده است که گزارشگری مالی باید اطلاعاتی درباره منافع اقتصادی، تعهدات، حقوق صاحبان سرمایه و عملکرد واحد انتفاعی از طریق اندازه گیری سود و اجزای متشکله آن و همچنین گردش وجوه نقد، تامین و ارائه کند.
صورتهای مالی، محصول نهایی فرایند حسابداری مالی بهشمار می‌رود. صورت سود و زیان به عنوان مبنایی برای تصمیمهای سرمایه‌گذاری و سایر تصمیمها محسوب می‌شود. اندازه‌گیری سود دوره مالی و وضعیت مالی یک واحد تجاری همیشه یکی از چالشهای پیش‌روی تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری و دلمشغولی اصلی استفادهکنندگان اطلاعات حسابداری بوده است. در دو دهه گذشته توسط مدیریت مالی نوآوریهایی در زمینه معاملات بازرگانی پیچیده بوجود آمده است تا برای شرکتها ایجاد ارزش کند، ولی تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری با این پیشرفتها همراه نبوده‌اند. افزون براین، در صورتهای مالی تهیه شده برمبنای ارزشهای تاریخی به دلیل آن که اجازه داده می‌شود تا بسیاری از اقلام که به طور بالقوه با ارزش شرکت مرتبط هستند در صورت سود و زیان انعکاس نیابد و مستقیماً در بخش حقوق صاحبان سهام ترازنامه انعکاس یابد یا حتی مورد اندازه‌گیری و شناسایی قرار نگیرد. از این رو، صورتهای مالی از شفافیت کمتری برخوردار و همواره مورد انتقاد بوده‌است. گزارش نکردن تغییرات با اهمیت ارزش شرکت در صورت سود و زیان و انعکاس مستقیم آن در بخش حقوق صاحبان سهام کیفیت سود را کاهش می‌دهد و به نقش آن به عنوان یک ورودی مهم در ارزشگذاری و قراردادها آسیب وارد می‌سازد. در این راستا مدیران به مدیریت سود تشویق می‌شوند و باعث می‌شود استفاده کنندگان اطلاعات مالی با استنباطهای گمراه کننده ای روبرو شوند (Zimmerm , Watts؛1986 ((انجمن مدیریت و تحقیقات سرمایه گذاری؛1993)
بدون حسابداران و بدون داشتن یک مجموعه کلی استانداردهای حسابداری و حسابرسی که کیفیت و یکپارچگی اطلاعات مالی را تضمین نمایند، .بازار سرمایه کمتر کارآ خواهد بود، هزینه سرمایه بیشتر خواهد شد و سطح زندگیمان کاهش خواهد یافت.(استیون[1]، 1996)
بالا بودن پیچیدگی روش های حسابداری سبب سردرگمی سرمایه گذاران و در نتیجه سبب عدم تخصیص بهینه منابع خواهد شد. عواملی که باعث افزایش کیفیت اطلاعات مالی می شوند شامل عوامل درون زا و برون زا می باشند. در این تحقیق اثر پیچیدگی های اطلاعات مالی با سود بررسی می شود.
بیان مسأله
زمانی از یک فعالیت به عنوان پیچیده نام برده می شود که تصمیم گیرنده یا با این کار آشنایی ندارد و یا برای تصمیم گیری در این خصوص نیاز به پردازش مقدار زیادی اطلاعات دارد.(آرنولد و همکاران، 2000) پیچیدگی به معنای دشوار بودن در درک و اجرا می باشد. حسابداری پیچیده به طور خاص اشاره به دشواری در فهم طرح معاملات (یا معاملات بالقوه) و استانداردهای صورت های مالی دارد. SEC)، 2008)
تحقیقات نشان می دهد ، زمانی که حسابداری پیچیده است، مدیران بیشتر احتمال دارد درهنگام استفاده از استانداردهای مربوط به معاملات دچار اشتباه شوند ،در نتیجه احتمال گزارشگری نادرست غیر عمدی با توجه به اشتباهات افزایش می یابد.در واقع حسابداری پیچیده می تواند منجر به دستکاری صورتهای مالی توسط مدیران شود.(پیکونی،2006 ؛ برگسترسر و همکارانش،2006)
پیچیدگی حسابداری می تواند برای بازارهای مالی هزینه زا باشد، زیرا عدم قطعیت، فرایند تشخیص را محدود کرده، منجر به سوگیری و خطاها در برآورد یا قضاوت می شود (شیک و همکاران 1990؛ تورسکی و کانمن 1974).
بنابراین درک تاثیر پیچیدگی رویدادها بر فرایند گزارشگری مالی در تعیین سود مفید می باشد. در این تحقیق هدف ما تمرکز بر یکی از پیامدهای پیچیدگی های محیط حسابداری، یعنی سود می باشد.
لذا ما در این تحقیق ازرویه های حسابداری و نوع صنعت به عنوان یکی از مهمترین معیار های نشان دهنده پیچیدگی محیط حسابداری، استفاده نموده و تاثیر آن را برسود و رشد سود و نوسان پذیری سودبررسی می نماییم.
لذا در نهایت سوال تحقیق به شرح زیر صورت بندی شده است:
آیا پیچیدگی محیط حسابداری بر سود شرکتها موثر است؟
1-3– ضرورت انجام تحقیق
هدف صورتهای مالی، ارائه اطلاعات تلخیص و طبقه‌بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحدهای تجاری است تادرتصمیم‌گیریهای اقتصادی مفید واقع شود. چنین اطلاعاتی هم باعث کارایی و اثربخشی بازارسرمایه و هم موجب تخصیص مؤثر و مناسب منابع کمیاب اقتصادی به بخشها و واحدهای اقتصادی می‌شود.
وجود کیفیت گزارشگری مالی یکی از ضرورتها در امر گزارشگری مالی است. وجود کیفیت گزارشگری مالی سبب پیش‌بینی بهتر از جریانات نقدی آتی شرکت برای سرمایه‌گذاران و دیگر استفادهکنندگان صورتهای مالی می‌شود. لازم به ذکر است که با توجه به آنکه حسابداری و اقتصاد دارای اثرات متقابل بریکدیگر هستند، لذا سطح کیفیت گزارشگری مالی دارای اثرات اقتصادی می‌باشد. (کردستانی و رحیمی،1390)
با وجود بهبود در گزارشگری مالی ناشی از قانون و استانداردهای مالی و بین‌المللی ،سیستم گزارش‌دهی مالی همچنان در برخورد با تعدادی از چالشهای دشوار است بطور باور نکردنی مهمترین و فوری‌ترین نیاز به کاهش پیچیدگی و بهبود محیط‌های حسابداری است.
شفافیت و همچنین افزایش سود‌مندی اطلاعات مالی گزارش شده فوق العاده‌ای را برخوردار می‌باشد زیرا پیچیدگی‌های ذاتی استانداردهای ناقص حسابداری و قوانین متعدد و قابل تغییر و تحلیل گوناگون باعث شکست در ارائه اطلاعات مالی مربوط وشفاف می‌گردد و نیاز به شناخت و روشهایی جهت میزان پیچیدگی محیط‌های حسابداری و بهبود گزارشگری مالی آن از نیاز‌های اساسی سیستم گزارشگری مالی می‌باشد.
1-4- اهداف تحقیق
هدف از اجرای تحقیق، شناسایی و ارزیابی تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری بر سود و رشد سود و نوسان پذیری سود شرکت ها می باشد. این تحقیق درصدد است به بررسی شواهد تجربی موجود پرداخته و بدین ترتیب میزان انطباق واقعیتهای موجود با نظرات مطرح در زمینه تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری شرکتها را بررسی کند.
با این هدف که یافته های این تحقیق بتواند به فعالان بازار سرمایه، تصمیم گیرندگان، تحلیلگران مالی و سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل بورس اوراق بهادار با عنایت به عامل مزبور یاری رساند. زیرا لحاظ این عامل مهم منجر به انتخاب سبد سرمایه گذاری بهینه با کمینه مخاطره و بیشترین بازدهی می گردد، ضمن آنکه شفافیت محیط تصمیم گیری و نتایج حاصله را نیز دو چندان می نماید.
1-4-1 هدف اصلی:
بررسی رابطه بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکتها.
1-4-2 اهداف فرعی:
1– بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکتها.
2- بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکتها.
3– بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکتها.
4- بررسی رابطه بین نوع صنعت و میانگین سود شرکتها.
5- بررسی رابطه بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکتها.
6- بررسی رابطه بین نوع صنعت ومیانگین نوسان پذیری سود شرکتها.
1-4-3 هدف کاربردی:
تمامی نهادهای قانون گذار همچون سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان حسابرسی، سهامداران حقیقی و حقوقی، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل و شرکتهای سرمایه گذاری می توانند به عنوان استفاده کنندگان از نتایج این پژوهش به شمار آیند.
1-5- فرضیه های تحقیق
در راستای پاسخ به سوال پژوهش، فرضیه های زیر طراحی و مورد آزمون قرار خواهد گرفت:
1-5-1 فرضیه اصلی:
بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
1-5-2 فرضیه های فرعی:
1– بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
3- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
4- بین نوع صنعت و میانگین سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
5- بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
6- بین نوع صنعت و میانگین نوسان پذیری سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
1-6- جنبه جدید بودن و نوآوری طرح :
با توجه به بررسی های صورت گرفته مشخص گردید که این تحقیق تا کنون انجام نشده است لذا از این جهت دارای تازگی بوده و همراه با نوآوری است .
1-7- متغیرها
1-7-1- متغیرهای وابسته:
متغیرهای وابسته در این تحقیق شامل سود و رشد سود و نوسان پذیری سود می باشد.
