باباش کجاست؟/ رفته سفر/ دست خدا به همراش
بپر برو تو رختخواب/ دیر شده زود بگیر بخواب
تو رختخواب بخون دعا/ بگو به امید خدا
تا خواب‌های خوب ببینی/ گل توی خوابت بچینی
(رحمان دوست ،۱۳۸۳ :۷ )
شاعر در اولین شعر که بازی با انگشت‌ها است فلسفه نمازخواندن را که تشکر کردن از خداوند است برای کودک بیان کرده است و آن را در قالب شعری آورده است که می‌تواند یک نوع بازی هم برای کودکان این گروه سنی به‌حساب آید و این می‌تواند برای تفهیم این مطلب به کودک کمک‌کننده باشد، در شعری که در کتاب ترانه‌های نوازش آمده است مصرع « دست خدا به همراش » متناسب کودکان این گروه سنی نیست و این اصطلاح می‌تواند نوعی نگرش ماده انگارانه را از خداوند که در کودکان این گروه‌های سنی وجود دارد تقویت کند. وزن و موسیقی اشعار، ریتمیک و متنوع است و مناسب گروه‌های سنی مخاطب است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
همان‌طور که قبلاًدر مورد این شاعر گفته شد ایشان مخاطب خود را به‌خوبیمی‌شناسد و با مراحل رشد ذهنی و مذهبی آن‌ها آشناست و مواردی که به‌عنوان اشکال و ایراد از اشعار این شاعر مطرح می‌شود برای ناآشنا بودن او با رشد ذهنی کودکان کافی نیست.
اسدالله شعبانی
۱۲ کتاب از این شاعر در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک بررسی‌شده است که در ۲ کتاب مضمون دعا و نماز وجود داشت که به بررسی قسمت‌هایی از این اشعار می‌پردازیم.
دوست قشنگ و کوچکم
عروسک قشنگم/ کنار من نشسته
نمی تونه بازی کنه راه بره/ چون که پاهاش شکسته
خدا جون! ای خدا جون!/ تو خیلی مهربونی
یه کاری کن عروسکم خوب بشه/ دوست قشنگ و کوچکم خوب بشه
ستون دین
اتل‌متل توتینه/ نماز ستون دینه
بیا که نیت کنیم/ بعدش وضو بگیریم
وضو بگیر، چگونه؟/ از پیشونی تا چونه
آب بریز و آب بپاش/ البته یک کم یواش
آب را بریز از بالا/ پاک میشی مثل گل‌ها
اتل‌متل چی با ماست/ دست چپ و دست راست
مسح سرو می‌کشیم/ تا پیشونی می‌رسیم
بعد می‌کشیم روی پا/ وضو گرفتیم حالا
نمازخانه
پنجره و دردارم/ محراب و منبر دارم
گنبد عالی دارم/ گلای قالی دارم
هرکی بزرگ و کوچک/ پیر و جوون و کودک
اینجا چه مهربونند/ باهم نماز می خونند
(شعبانی ، ۱۳۸۷ : ۶۱ )
شعر دوست قشنگ و کوچکم، یکی از اشعار کتاب « خرمن شعر خردسالان » است. شاعر در این شعر از زبان کودک چیزی مادی مانند خوب شدن پای عروسکش را می‌خواهد و این مطلب را غیرمستقیم به کودک می‌آموزد که ما می‌توانیمهر چیزی را از خداوند بخواهیم و خداوند هم می‌تواند هر کاری را انجام دهد.
در شعر بعد که « ستون دین » نام دارد و از اشعار همان کتاب است شاعر نحوه‌ی وضو گرفتن را برای کودک به نظم کشیده است و در شعر بعد بانام« نمازخانه » شاعر فضای یک نمازخانه را به تصویر کشیده است. اشعار روان و ریتمیک است اما شاعر از هیچ آرایه ادبی و تخیل شاعرانه‌ای در آن‌ها استفاده نکرده است تا شعر را برای کودک جذاب‌تر کند، فقط در شعر ستون دین مصرع «پاک میشی مثل گل‌ها» را آورده است. به نظر می‌رسد شاعر باید بیشتر با مراحل رشد ذهنی و مذهبی کودکان آشنا شود تا اشعارش تأثیرگذارتر باشد.
مهری ماهوتی
۱۸ کتاب شعر از این شاعر در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک بررسی‌شده است که از بین این کتاب‌ها ۳ کتاب مضمون مذهبی داشت و از بین آن‌ها در یک کتاب یک شعر درباره نماز بود که آن شعر را بررسی می‌کنیم.
شکل پروانه از کتاب من جوجه شدم
جانمازم شکل یک پروانه است/ بال‌های او پر از خال قشنگ
مادر من خال‌ها را دوخته/ با نخ رنگین‌کمانهفت‌رنگ
بال‌های نرم این پروانه را/ با دودست کوچکم وا می کنم
مثل یک پروانه هنگام نماز/ شادی پرواز پیدا می کنم ( ماهوتی ، ۱۳۸۳ : ۳ )
شاعر در این شعر از قالب چهارباره استفاده کرده است. شعر روان و ریتمیک است و از تخیل شاعرانه در آن استفاده‌شده است که آن را برای این گروه‌های سنی جذاب‌تر کرده است با این شعر کوچک نمی‌توان در مورد تفکر این شاعر تصمیم گرفت اما به نظرمی‌رسد شاعر با رشد روانی و ذهنی کودکان ناآشنا نیست و اشعار خود را درخور سن و ذهن آن‌هامی‌سراید.
برخلاف اهمیت نماز و دعا و آموزش آن به کودکان ، شاعران توجه زیادی به این مضمون نداشته‌اندو اشعار سروده شده نیز زیاد با نظر روان شناسان و مراحل درک ذهنی کودکان ،مطابق نیست .
۳-۲-۲- روزه:
روزه یکی از فروع دین اسلام است که شاعران باید آن را به‌گونه‌ای ساده و جذاب برای کودکان بیان کنند.شاعر باید این فریضه را طوری معرفی کند که رنج‌آور و محروم‌کننده و باری سنگین تصور نشود و عمل به آن اکراه و تنفر به همراه نداشته باشد بلکه همچون وظیفه‌ای مفید و سازنده شناسانده شود. برای این منظور شاعر می‌تواندبابیان آثار روزه در صحت و سلامتی جسم و سایر آثار روحی و اجتماعی آن را معرفی کند و در شعر بیاورد.
شاعر می‌تواند برای گروه سنی « ب » به‌طور ساده درباره‌ی ماه رمضان و روزه مطالبی برای کودکان بیان کند و از مراسم سحر و افطار و قرآن خواندن و نمازخواندن در این ماه مبارک و دیگر تشریفات آن تصور و منظره دل‌نشینی در شعر ارائه دهد این کار می‌تواند نوعی رغبت و علاقه را در کودک نسبت به روزه به وجود آورد و او را برای گرفتن روزه به هر میزانی که طاقت دارد آماده سازد.
ازآنجاکه دختران در پایان گروه سنی « ب » یعنی در ۹ سالگی به سن تکلیف می‌رسند و این فرضیه بر آن‌ها واجب می‌شود باید با عادت دادن کودک به این فریضه در حد طاقت و توان او، او را برای انجام این مراسم عبادی آماده کرد.
۳-۲-۲-۱-بررسی روزه در اشعار
شاعران زیادی در مورد روزه برای کودکان این گروه‌های سنی شعری نسروده‌اند ، فقط دو شعر از بین اشعار مذهبی در این مورد سروده شده بود که یکی از شعرها با عنوان « نون افطاری » از کتاب « ماجراهای شیرین علی کوچولو »از کتاب‌هایبررسی‌شده سال ۱۳۸۶ از فاطمه سادات رضوانی و دیگری با عنوان« روزه» از اسدالله شعبانی از کتاب « خرمن شعر خردسالان » بود که در اینجا این دو شعر را بررسی می‌کنیم.
نون افطاری
امروز مامان صدا زد / علی مهربونم
گوش بده من چی می گم / عزیز خوش زبونم
