فصل اول: طرح تحقیق
1-1 مقدمه 2
1-2 بیان موضوع و مسئله تحقیق 5
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 7
1-4 اهداف تحقیق 8
1-5 سؤالات تحقیق 9
1-6 فرضیه‌های تحقیق 9
1-7 روش پژوهش 10
1-8 قلمرو پژوهش 10
1-8-1 قلمرو موضوعی 10
1-8-2 قلمرو مکانی 11
1-8-3 قلمرو زمانی 11
1-9 تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق 11
1-10 ساختار تحقیق 12
فصل دوم:پیشینه تحقیق
2-1 مبانی نظری تحقیق 15
2-2 بازده   16
2-2-1 انواع بازده 17
2–2–1–1 بازده کمی 17
2-2-2 بازده کیفی 21
2-2-3 تقسیم بندی بازده بر حسب زمان 21
2-2-3-1 بازده‌های گذشته نگر. 21
2-2-3-2 بازده‌های آینده نگر. 22
2-3 بازده غیرعادی سهام. 23
2-4 مفاهیم سود در حسابداری 26
2-4-1 انتقاد از سود حسابداری 28
2-4-2 سود و بازده غیرعادی سهام. 28
2-5 نرخ بازده داخلی 29
2-5-1 نرخ بازده داخلی تعدیل شده 30
2-5-2 اهرم مالی 30
2-5-3 اندازه شرکت. 31
2-6 مبانی تجربی تحقیق 32
2-6-1 پژوهش‌های داخلی 32
2-6-2 پژوهش‌های خارجی 40
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 مقدمه 46
3-2 روش کلی تحقیق 46
3-3 جامعه آماری 47
3-4 حجم نمونه و کفایت آن 47
3-4-1 روش نمونه‌گیری و دلیل انتخاب 48
3-5 روش گردآوری داده‌ها 48
3-6 ابزار گردآوری داده‌ها 48
3-7 اعتبار ابزار تحقیق 49
3-8 روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‏ها 49
3-8-1 مدل تحقیق 51
3-8-1-1 مدل ریاضی تحقیق 52
3-8-1-2 تعریف متغیرها  و نحوه اندازه­گیری آن‌ها 52
3-8-1-3 دسته‌بندی متغیرها 55
3-8-1-4 رابطه بین متغیرها: 55
3-8-1-5 اندازه‌گیری رابطه. 55
3-8-2 نرم‌افزارها 55
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل یافته های تحقیق
4-1 مقدمه ‏ 58
4-2 توصیف جامعه آماری 58
4-3 توصیف نمونه آماری 59
4-4 توصیف یافته‌ها 60
4-5 تحلیل پیش‌فرض‌ها 62
4-6 تحلیل رابطه بین بازده غیرعادی با سودآوری و نرخ بازده داخلی 71
4-7 جمع‌بندی 79
فصل پنجم: تلخیص،نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه 84
5-2 خلاصه یافته ها 84
5-3 نتیجه گیری 88
5-4 پیشنهادهای کاربردی 90
5-5 پیشنهادها برای تحقیقات آتی 91
5-6 محدودیت های تحقیق 91
منابع و مأخذ:
منابع فارسی 94
منابع لاتین 97
منابع اینترنتی 98
پیوست ها:
پیوست الف: خروجی‌های نرم‌افزار Eviews. 100
 
جدول (4-1):  توزیع جامعه آماری 59
جدول (4–2):  توزیع نمونه آماری 60
جدول (4-3): توصیف یافته‌های تحقیق 61
جدول (4-4): ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد. 62
جدول (4-5): نتایج آزمون جارک-برا برای متغیر وابسته. 63
جدول (4-6): آزمون جارک-برا برای متغیروابسته پس از نرمال‌سازی 64
جدول (4-7): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل 64
جدول (4-8): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل پس از نرمال‌سازی 65
جدول (4-9): ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاهای مدل برآوردی 66
جدول (4-10): نتایج ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل (پیرسون) 68
جدول (4-11): آزمون همسانی واریانس‌ها (آرچ) 69
جدول (4-12): خلاصه نتایج آزمون چاو 70
جدول (4-13): برآورد پارامترهای رابطه  بازده غیرعادی و سودآوری و نرخ بازده داخلی 73
جدول (4-14): اعتبار سنجی رابطه خطی بین متغیرها 77
جدول (4-15): تحلیل واریانس 78
جدول (4-16): جمع‌بندی ارتباط بین متغیرها 82
جدول(5-1): خلاصه نتایج پژوهش 89
 
نمودار(3-1): مدل مفهومی تحقیق 52
نمودار (4-1): بررسی نرمال بودن توزیع خطاها 67
 
 
 
 
 
چکیده
هدف تحقیق، تعیین رابطه بین نرخ بازده داخلی و سودآوری و بازده غیرعادی بوده است. تحقیق موردنظر از جهت هدف، کاربردی و ازلحاظ طرح تحقیق به جهت تکیه‌بر اطلاعات تاریخی، پس رویدادی و روش استنتاج آن استقرایی و از نوع همبستگی می‌باشد. در این راستا از نرخ بازده داخلی و سودآوری به‌عنوان متغیرهای مستقل اصلی و از اندازه شرکت و اهرم مالی به‌عنوان سایر متغیرهای مستقل  استفاده شده است.
این تحقیق شامل یک فرضیه اصلی و دو فرضیه فرعی می‌باشد. جامعه مطالعاتی پژوهش شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی یک دوره پنج ساله (سال‌های 1392–1388) می‌باشد. با توجه به محدودیت‌های تحقیق اطلاعات مربوط به 90 شرکت جمع‌آوری گردید و سپس با بهره گرفتن از جدول مورگان تعداد 72 شرکت به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردید.
جهت مستندسازی نتایج تجزیه‌وتحلیل آماری،محقق از شیوه آماری با بهره گرفتن از نرم‌افزار Eviews به تجزیه‌وتحلیل سوالات و فرضیات پرداخته است. فرضیه‌های تحقیق با بهره گرفتن از رگرسیون خطی مرکب و آزمون‌های F و t تحلیل‌شده‌اند. نتایج برآورد رگرسیونی حاکی از رابطه مستقیم بین نرخ بازده داخلی و سودآوری با بازده غیرعادی بود. بر مبنای این نتایج مشخص شده است که با افزایش نرخ بازده داخلی و سودآوری،بازده غیرعادی نیز افزایش یافته است.
 
واژه‌های کلیدی: نرخ بازده داخلی، سودآوری، بازده غیرعادی، اندازه شرکت، اهرم مالی

 
فصل اول:
کلیات تحقیق
 

1-1   مقدمه
 

امروزه به دلیل گسترش فعالیت‌های اقتصادی، توسعه بازارهای مالی و رونق سرمایه‌گذاری در بازارهای سرمایه به‌خصوص بورس اوراق بهادار توسط اشخاص حقیقی و حقوقی، مهم‌ترین ابزار جهت اتخاذ تصمیمات درست و کسب منفعت مورد انتظار و استفاده بهینه و مطلوب از امکانات مالی، دسترسی به اطلاعات درست و به‌موقع و تحلیل دقیق و واقع‌بینانه آن می‌باشد.
از جمله اطلاعاتی که استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی شرکت‌ها در تصمیم‌گیری‌های خود موردتوجه قرار می‌دهند اطلاعات مرتبط با بازده سهام شرکت‌ها است . در این میان هرگونه اطلاعاتی که به نحوی مرتبط با شرکت بوده و با عملکرد و وضعیت مالی شرکت ارتباط داشته باشد بر بازده سهام تأثیرگذار خواهد بود .
سازمان‌های انتفاعی و هر تشکل فعال در سیستم‌های اقتصادی، به دنبال کسب بازده از منابعی است که در این راستا بکار برده‌اند. بنگاه‌ها همواره در تلاش‌اند که با افزایش بازده، منابع بیشتری را به سمت بنگاه‌های خود بکشانند و از طریق ارائه اطلاعات به کاربران سعی در نمایان کردن واقعیات عملکرد بنگاه برای ذینفعان دارند تا آن‌ها از طریق آگاهی از بنگاه، در مورد نحوه استفاده از منابع خود تصمیم بگیرند.
بازده در فرآیند سرمایه‌گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می­ کند و پاداشی برای
سرمایه‌گذاران محسوب می­شود. بازده ناشی از سرمایه­گذاری برای سرمایه ­گذاران حائز اهمیت است، برای این‌که تمامی بازی سرمایه­گذاری به‌منظور کسب بازده صورت می­گیرد. ارزیابی بازده، تنها راه منطقی (قبل از ارزیابی ریسک) است که سرمایه ­گذاران می­توانند برای مقایسه سرمایه­گذاری­های جایگزین و متفاوت از هم انجام دهند. برای درک بهتر عملکرد سرمایه­گذاری اندازه ­گیری بازده واقعی (مربوط به گذشته) لازم است. مخصوصاً این‌که بررسی بازده مربوط به گذشته در تخمین و پیش ­بینی بازده­های آتی نقش زیادی دارد(جهانخانی و ظریف فرد، 1374،122).
در ارتباط با مفهوم بازده، مارکویتز[1] معتقد است که امکان دارد تعریف بازده از یک
سرمایه­گذاری به سرمایه­گذاری دیگر متفاوت باشد ولی درهرصورت سرمایه ­گذاران ترجیح
می­ دهند بیشترین آن عایدشان شود تا کمترین آن. در همین ارتباط فرانسیس[2] نیز عقیده دارد
سرمایه­گذاری را اگر نوعی از واگذاری پول تلقی کنیم که انتظار می­رود پول اضافی از آن عاید شود، در این صورت هر سرمایه­گذاری، درجه­ای از ریسک را در بر خواهد داشت که مستلزم از دست دادن آن پول در زمان حال برای به دست آوردن بازده آتی است (مرادزاده فرد، 1383، 25).
در این تحقیق به بررسی تأثیر سودآوری و نرخ بازده داخلی مبتنی بر بازیافت وجه نقد بر بازده غیرعادی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازیم.
تغییرات سود حسابداری، از جمله اطلاعاتی است که بر قیمت سهام و به‌تبع آن بر بازده سهام اثرگذار است و چنانچه دارای محتوای اطلاعاتی باشد می‌تواند بر رفتار استفاده‌کنندگان به‌خصوص سهام‌داران بالفعل و بالقوه تأثیر گذاشته و باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام شود و بازده‌های غیرعادی (بازده‌ای کمتر یا بیشتر از بازده بازار) ایجاد کند . (همان مأخذ)اطلاعاتی که در حال حاضر توسط سود و زیان و معیارهای سنتی حسابداری برای ارزیابی سوددهی یک شرکت در اختیار کاربران قرار می‌گیرد،به علت تأیید بر استفاده از مبنای حسابداری تعهدی و اصل بهای تمام‌شده تاریخی، قادر به ارائه تصویری شفاف از بازده اقتصادی شرکت نیست و در زمینه جریان‌های نقدی شرکت اطلاعات کافی به کاربران نمی‌دهد.
یکی از شاخص‌هایی که طی چند دهه گذشته از سوی پژوهش گران و تحلیل گران مالی برای برآورد بازده اقتصادی شرکت با بهره گرفتن از صورت‌های مالی ارائه گردیده، نرخ بازیافت وجوه نقد(CRR) است. این شاخص (CRR) که برای اولین بار در سال 1978 توسط ایجیری[3] معرفی شد، مبتنی بر جریان وجوه نقد است و طبق تعریف ایجیری برابر خواهد بود با: نسبت جمع وجوه حاصل از عملیات، درآمد(عایدات) حاصل از واگذاری و فروش دارایی‌های غیر جاری، هزینه بهره و کاهش در دارایی‌های جاری به میانگین ناخالص دارایی‌های ابتدا و انتهای دوره(ایجیری، 1978).
 به اعتقاد ایجیری تحت شرایط معینی که مرتبط با متوسط عمر مفید دارایی‌های ثابت، اندازه شرکت و پایداری(ثبات) نرخ بازیافت وجوه نقد است، نرخ بازیافت وجوه نقد می‌تواند به‌عنوان معیاری مناسب و مفید، برای تخمین بازده داخلی(IRR)[4] شرکت مورداستفاده قرار گیرد. همچنین پژوهش‌های گذشته نیز حاکی از آن است که نرخ بازیافت وجوه نقد به‌طور مستقیمی با نرخ بازده جریان وجوه نقد تنزیل شده ارتباط دارد و عملکرد اقتصادی واحد تجاری را بهتر نمایش می‌دهد(سالمون،1982)[5]. این شاخص(CRR) در سال‌های بعد موردتوجه پژوهش گران زیادی مانند استارک[6]، گرینر[7]، هامر و گوردن[8] قرار گرفت و مفهوم آن توسط آن‌ها گسترش یافت(خانی و حقیقی،1391،74).
استفاده از شاخص‌های مبتنی بر جریان وجوه نقد همواره توسط جامعه حسابداری مورد تأیید بوده است،چراکه بر اساس بیانیه‌ی مفاهیم بنیادی حسابداری مالی شماره یک آمریکا(SFAC)،یکی از اهداف اصلی گزارشگری مالی به‌وسیله واحدهای تجاری،ارائه اطلاعاتی به سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان در جهت ارزیابی مقدار،زمان و میزان عدم اطمینان جریان‌های نقدی حال و آینده است. عوامل مذکور باعث گردیده تا کاربران صورت‌های مالی،جهت برآورد و تخمین بازده واقعی حاصل از سرمایه‌گذاری در سهام،تمایل زیادی به تعیین جریان‌های وجوه نقد جاری و پیش‌بینی جریان‌های وجوه نقد آینده داشته باشد،بنابراین اگر اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی،دارای دو ویژگی مربوط و قابل‌اعتماد باشند،سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان در اتخاذ تصمیمات مالی و اقتصادی و تخصیص بهینه منابع یاری می‌رسانند.

1-2   بیان موضوع و مسئله تحقیق
 

در طول سه دهه گذشته رابطه بین سودآوری و بازده سهام در مرکز تحقیقات حسابداری بوده است. پژوهشگران مختلفی رابطه بین بازده سهام و سود حسابداری را بر مبنای تعاریف مختلف سودآوری آزمون کرده‌اند. براون [9](2001)، استون [10](1994)، کوتاری و زیمرمن[11] (2001 ) در مورد تحقیقات مربوط به این حوزه بررسی کاملی را ارائه کرده‌اند.
فرضیه اصلی این مطالعات این است که سود حسابداری عامل مهمی در مدل‌های ارزشیابی شرکت است. بسیاری از مطالعاتی که خصوصیات مختلف رابطه سودآوری و بازده را آزمون کرده‌اند، در اصل سعی داشته‌اند ارزش مربوط داده‌های حسابداری را تأیید کنند. بسیاری از شواهد در خصوص محتوای اطلاعاتی سودآوری برای توضیح بازده نشان می‌دهند که سودآوری تبیین‌کننده مناسبی از بازده سهام است، مخصوصاً زمانی که از داده‌ها برای دوره‌ای طولانی میانگین گرفته شود.
یکی از مهمترین و رایج ترین شاخص‌هایی که از دیر باز برای ارزیابی سوددهی یک شرکت توسط کاربران صورت‌های مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد،نرخ بازده حسابداری [12]است. این شاخص که مبتنی بر سود حسابداری است،به علت آسان بودن محاسبه و درک آن کاربرد زیادی در حسابداری داشته ولی باید اذعان نمود که این شاخص  حاوی ضعف هایی است از جمله:
1)توانایی شرکت در ایجاد جریان‌های نقدی و ارزش بازار دارایی‌های شرکت را نادیده می‌گیرد.
2)به علت استفاده از روش های حسابداری متفاوت (روش های ارزشیابی مختلف موجودی کالا،روش های متفاوت محاسبه هزینه استهلاک و.)این نرخ نوسان پذیری زیادی دارد. (اندروز و همکاران،2010).[13]
با توجه به مطالب مذکور یکی از شاخص‌هایی که طی چند دهه گذشته از سوی پژوهش گران و تحلیل گران مالی برای برآورد بازده اقتصادی شرکت با بهره گرفتن از صورت‌های مالی ارائه گردیده، نرخ بازیافت وجوه نقد(CRR) است. پژوهش‌های گذشته نیز حاکی از آن است که نرخ بازیافت وجوه نقد به‌طور مستقیمی با نرخ بازده جریان وجوه نقد تنزیل شده ارتباط دارد و عملکرد اقتصادی واحد تجاری را بهتر نمایش می‌دهد(سالمون،1982)[14].
با توجه به مطالب مذکور مسأله ارزیابی عملکرد واحد تجاری همواره یکی از دل مشغولی های اصلی استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بوده است. چراکه سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان به‌عنوان مهمترین گروه استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی، جهت اتخاذ تصمیمات اقتصادی و تخصیص بهینه منابع، نیاز به ارزیابی عملکرد واحد تجاری دارند، لذا می بایست اطلاعاتی که حرفه حسابداری با شاخص ها و معیارهای ارزیابی عملکرد در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، گویای عملکرد اقتصادی و بازده واقعی واحد تجاری باشد تا در تصمیم گیری مفید و مربوط واقع گردد؛ اما باید اذعان نمود که امروزه در حرفه حسابداری از شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی عملکرد واحد تجاری استفاده می شود که از جمله این شاخص ها می توان به شاخص‌های مبتنی بر جریان وجوه نقد و شاخص‌های سنتی مبتنی بر سود حسابداری اشاره نمود.
لذا در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که:
چه رابطه‌ای بین سودآوری و نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟

1-3   اهمیت و ضرورت تحقیق