۴- سنجش میزان موفقیت عملکرد مامورین مورد نظر با بررسی آماری.

۱-۶٫سئوالات تحقیق

۱-۶-۱٫ سئوال اصلی

عوامل مؤثر بر مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی ضابطین چیست؟

۱-۶-۲٫ سئوالات فرعی

۱- آیا بین میزان دانش حقوقی ضابطین و مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی آنها در نزد قضات رابطه ای وجود دارد؟
۲-آیا آموزش و دوره های حین خدمت ضابطین بر مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی آنان تأثیردارد؟
۳- آیا ساختار و تشکیلات مراجع انتظامی بویژه کلانتری ها از نظر امکانات و منابع انسانی و تفکیک واحد های رسیدگی بر مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی ضابطین تأثیر دارد؟
۴- آیا قوانین و مقررات مربوط، در مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی ضابطین مؤثر است؟

۱-۷٫فرضیه های تحقیق

۱-میزان آگاهی و دانش حقوقی ضابطین در مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی آنان مؤثر است.
۲-آموزش و دوره های حین خدمت ضابطین در مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی آنان مؤثر می باشد.
۳- ساختار و تشکیلات مراجع انتظامی بویژه کلانتری هااز نظر امکانات و منابع انسانی و تفکیک واحدهای رسیدگی بر مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی ضابطین تأثیر دارد.
۴- قوانین و مقررات مربوط، در مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی ضابطین تأثیر دارد.

فصل دوم

مبانی نظری و پژوهشی تحقیق(ادبیات تحقیق)

۲-۱٫پیشینه تحقیق

با بررسی های بعمل آمده در مراجع انتظامی از جمله معاونت امور حقوقی ، اداره کل تحقیقات و پژوهش‌های ناجا و سایر مؤسسات و ادارات خارج از ناجا و اینترنت سابقه ای با این عنوان بدست نیامد.
علیرغم آنکه عوامل مؤثر بر مقبولیت و اعتبار گزارش های قضایی مامورین نیروی انتظامی از گذشته در ناجا مطرح بوده است، ولیکن چندان مورد توجه محققان داخلی نیروی انتظامی قرار نگرفته است. البته مطالبی در این مورد بصورت جزئی وجود دارد. با این حال تحقیقات گسترده و تألیفات بسیار خوبی در زمینه امور مرتبط با موضوع این تحقیق مانند نحوه تشکیل و تکمیل پرونده قضایی در کلانتری ها و پاسگاه‌‌ها و نیز چندین پایان نامه دوره کارشناسی ارشد در مورد کارایی و عوامل مؤثر بر آن ، آموزش ، ارزیابی عملکرد ، ساختار سازمانی،هدایت و کنترل واطاله دادرسی و مقاله ای در بررسی و نقد ارزش قضایی گزارش ضابطین دادگستری در قانون آئین دادرسی کیفری دادگاه های عمومی انقلاب و در فصلنامه دانش انتظامی وجود دارد که نهایت استفاده لازم از این منابع درون سازمانی جهت استخراج فرضیه های تحقیق صورت گرفته است:

۲-۱-۱٫ تحقیقات انجام شده درناجا

الف) تحقیقات و تألیفات مربوط به نحوه تشکیل و تکمیل پرونده قضایی در کلانتری ها و پاسگاه ها :
۱-کتاب و نیز جزوه آموزشی ، نقش نیروی انتظامی به عنوان ضابط عام دادگستری و نحوه تشکیل پرونده قضایی که توسط آقای محمد رضوی تألیف شده اند. در این دو اثر پس از معرفی ضابطین دادگستری به وظایف قضایی نیروی انتظامی اشاره و به چگونگی تشکیل و تکمیل پرونده کیفری در مراجع انتظامی و مقررات مربوطه پرداخته شده است، مسائل با ذکر مصادیق و مثال هایی عینی مطرح و بصورت کاربردی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
۲-کتاب مستندات تخصصی کلانتری ها ( دایره قضائی ) که توسط آقای بارانی بیرانوند نوشته شده است. در این اثر به تکالیف مامورین کلانتری در برخورد با جرایم مشهود و غیر مشهود و جرائم مشکوک ، نحوه انجام تحقیقات مقدماتی ، دستگیری ، جلب و بازداشت و بدرقه متهمین و چگونگی تشکیل و تکمیل پرونده کیفری در کلانتری ها پرداخته شده است.
۳-کتاب راهنمای افسران تحقیق تالیف آقای مهدی شهنازی که در آن وظایف قضایی نیروی انتظامی ، فرایند تشکیل پرونده کیفری در این نیرو به صورت مبسوط مورد بحث قرار گرفته است.
۴-مقاله یا جزوه آموزشی تهیه شده توسط جناب آقای محمودی در خصوص نحوه تشکیل و تکمیل پرونده قضایی در واحدهای اجرایی نیروی انتظامی ،به خصوص کلانتری ها . این اثر نیز مروری به کیفیت و چگونگی تشکیل یک پرونده قضایی از ابتدا تا انتها در واحد انتظامی و تکمیل آن و اجرای دستورهای قضایی و مانند آن، دارد.
۵-مقاله تهیه شده توسط دکتر بختیار عباسلو در سال ۱۳۸۶ در فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی در خصوص حدود اختیارات ضابطین دادگستری ، تشریح جرایم مشهود و حدود اختیارات ضابطین دادگستری در جرایم مذکور پرداخته شده و در نهایت نتیجه گیری و پیشنهاداتی نیز ارائه گردیده است .
۶-مقاله بررسی و نقد ارزش قضایی گزارش ضابطین دادگستری در قانون آئین دادرسی کیفری دادگاه‌های عمومی و انقلاب که توسط آقای غلامرضا محمد نسل تألیف شده در آن ضمن اشاره به انواع گزارش‌های ضابطین دادگستری و ادله اثبات دعوی، نظریات آئین دادرسی کیفری دادگا‌های عمومی و انقلاب راجع به ارزش قضایی گزارش ضابطین مورد نقد قرار گرفته و نهایتاً برای رفع نقیصه پیشنهاداتی ارائه شده است .
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نقاط مشترک که در منابع فوق الذکروجود دار:
۱-تاکید بر لزوم ارتقاء آموزش قضایی و حقوقی(آموزش تخصصی )کارکنان نیرو خصوصاً آن دسته که با وظایف قضایی ناجا مرتبط هستند.
۲-اشاره به ساختار ناجا و واحدهایی که این وظایف (وظایف قضایی) را انجام می دهند .
۳-اهمیت کار در کلانتری ها و پاسگاه های انتظامی در تشکیل و تکمیل پرونده قضایی.
۴-رعایت مقررات توسط ضابطین در هنگام اجرای وظایف محوله.
ب) تحقیقات (پایان نا مه ها)در مراجع انتظامی
چندین عنوان پایان نامه دوره کارشناسی ارشد در دانشکده دافوس ناجا درخصوص مبحث کارآیی در سازمان و یا مربوط به برخی متغیّر های مستقل این پژوهش انجام گرفته است که ذیلاً به آنها اشاره می گردد.قابل ذکراست که علت استفاده از پایان نا مه های مرتبط با بحث کارایی در این پژوهش برای استخراج فرضیه ها و به عنوان پیشینه تحقیق ، ارتباط بین مقبولیت و اعتبار می تواند، بعضاً ناشی از موضوع مدیریتی (عدم کارایی و بهره وری ) باشد.
۱-پایان نامه دوره کارشناسی ارشد آقای پرویز اسماعیل پور در سال ۱۳۸۵ با عنوان (تاثیر عوامل سازمانی بر کارآیی شغلی کارکنان)
نتایج تحقیق مذکور:
در رتبه بندی میزان تأثیر متغیرهایی مستقل بر متغیر وابسته تأثیر امکانات و تجهیزات برکارایی در رتبه نخست ، تأثیر انگیزش برکارآیی در رتبه دوم تأثیر آموزش برکارایی در رتبه سوم و تأثیر سبک مدیران برکارایی در رتبه چهارم قرار گرفته است.
۲-پایان نامه دوره کارشناسی ارشد آقای مهرداد مرادخانی در سال ۱۳۸۶ با عنوان (( بررسی عوامل درون سازمانی مؤثر براطاله دادرسی در تشکیل پرونده های قضایی در کلانتری تهران بزرگ وارائه الگوی بهینه ))
فرضیه تحقیق عبارت بوده است از :
۱-آموزش مامورین ذیربط در تشکیل پرونده های قضایی در کلانتری های تهران بزرگ، براطاله دادرسی مؤثر است.
۲-ارزیابی عملکرد مامورین ذیربط در تشکیل پرونده های قضایی در کلانتری ها تهران بزرگ براطاله دادرسی مؤثر است.
۳-ساختار سازمانی معاونت قضایی کلانتری های فوق بر اطاله دارسی مؤثر است.
۴-هدایت رؤسای کلانتری های فوق برمامورین مربوط به تشکیل پرونده هایی قضایی بر اطاله دادرسی موثر است.
۵-کنترل روسای کلانتری های فوق بر مامورین مربوط به تشکیل پرونده های قضایی، براطاله دادرسی مؤثر است.
نتایج تحقیق مذکور:

• پدید آمدن جنگهای قومی و فرقه ای

• • • زمینه سازی برای نفوذ دشمنان در بلاد اسلامی

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• توهین و تحقیر دین(اهل دین)(حوزه۴۲، ۱۳۶۹: ۶۰)

که به نظر می رسد انعکاسی می باشد از نظر حضرت آیت الله جعفر سبحانی.

• نقد

هر چند آنچه که دربارۀ اثرات منفی ارتداد گفته شد حقیقت دارد و ارتداد واقعاً تجاوز به حقوق دیگران است و عموماً بوی توطئه و خیانت به جامعه اسلامی از آن استشمام می ­شود، اما چند مطلب پاسخ فوق را به چالش می ­کشاند.
۱ – ارتداد نوعی تغییر عقیده فرض شده است و فقط بعنوان آنکه اعلام کردن آن نوعی هرج و مرج در جامعه پدید می ­آورد و تجاوز به حقوق دیگران شمرده شده مذموم به حساب آمده است.
۲ – اگر ارتداد را به دلیل تعدی و تجاوز به حقوق دیگران و نهایتاً تهدید کننده­ هویت جامعه اسلام بدانیم آیا این حق را برای دیگران قائل نشدیم که بر اساس همین استدلال کسانی را که به اسلام مشرّف می ­شوند، مورد آزار و اذّیت قرار دهند و به جرم تهدید هویت جامعه دینی­ ای که در آن زندگی می­ کنند آنان را مجازات نمایند؟!
۳ – اگر کسی بگوید اعلام ارتداد می ­کنم و دینی دیگر می­ پذیرم بدون آنکه قصد توطئه و خیانت داشته باشم و مانند اهل ذمه زندگی می ­کنم، پاسخ چیست؟
همان نقضی که بر پاسخهای پیشین وارد بود، در اینجا نیز وارد است. یعنی در این پاسخ ارتداد به عنوان یک عقیده تلقی شده است ولی عقیده ­ای که بیان و ابراز آن به اعتقاد ما مسلمانان برای جامعۀ ما مخاطره ­آمیز و تهدیدکننده است.
به نظر ما علت حکم ارتداد را باید در ذات ارتداد جستجو کرد که در فصول آینده به آن می­پردازیم. علی­رغم آن که این پاسخها قانع ­کننده نیست از فواید آنها این است که این پاسخها نشان می ­دهد که اسلام با ارتداد به عنوان یک عقیده برخورد نکرده و حداقل ثمره این پاسخها این است که همگی نشان می­ دهند آنجا که با مرتد برخورد شده از زاویه عقیدتی نبوده است. زیرا تمام اندیشمندان با شاهد آوردن مصادیق غیرعقیدتی تلاش می­ کنند به نحوی شبهه ارتداد عقیدتی را حل کنند ولی متأسفانه در زدن این پل دچار غفلت شده و نمی ­توانند عالَم نظر را با عالَم عمل و سیرۀ فقها تطبیق دهند!
۳-۴- رویکرد چهارم ( رویکرد تحلیلی)
این گروه با تحلیل منطقی معرفت و عقیده و ارائه شاخصهای عقلانی، عمل ارتداد را عملی غیر عقلانی و فتنه گرانه محسوب و اساساً آن را خارج از دایره عقل و عقلانیت و فاقد معیارهائی که بتوان نام عقیده و ایمان بر آن نهاد می دانند.
پرچمداران این رویکرد عبارتند از: آیت الله جوادی آملی، علامه طباطبائی، شهید مرتضی مطهری، سید محمدعلی ایازی، عبدالفتّاح طبّاره، دکتر محمد زحیلی، محمد غزالی، سید قطب و مقام معظم رهبری و با اندکی تسامح آقای زین العابدین قربانی می باشند.
آقای سید محمد علی ایازی پس از بحثی مفصل دربارۀ منشأ ارتداد نتایج حاصله را در پنج محور بیان کرده است. به اعتقاد ایشان معنای ارتداد براساس آنچه از قرآن و احادیث شریف و سیر­ه­ی پیامبر اکرم (ص) و آنچه که از تاریخ تمدن اسلامی برداشت می ­شود به معنای «تغییر عقیده» نیست مطلقاً.
قرآن کریم تصریح دارد به اینکه مرتدین از کسانی نیستند که تلاش می ­کنند عقیده­ی خود را تغییر دهند نه از روی علم و درایت و نه از روی جهل و عدم معرفت. پس ظاهراً اینها از این لحاظ که با فطرت انسانی مخالفت کرده و ظاهراً تغییر عقیده داده ­اند مجرم نیستند بلکه مجرم کسی است که حقیقت برای او واضح و روشن است اما آن را پاره می­ کند و زیر پا می­ گذارد با عمل خود “من بَعدِ ما تبیین لهم الهدی”(محمد،۲۵) بر چنین فردی ادله روشن عرضه شده و او به حقانیت آن چیزها اعتراف و تصدیق نمود “و شهدوُا ان الرسول حق وجاءتهم البینات”(آل عمران،۸۶)
و لکن علی­رغم این حقایق با عقیده خود مخالفت کرده و تصدیق خود را زیر پا گذاشتند به عنوان یک بازیگر حیله گر! و به همین خاطر احادیث نبوی تصریح دارند به اینکه مرتدین و تغییردهندگان عقیده عملشان از روی علم و آگاهی و بر وجه عناد و اسرار و لجاجت می ­باشد “اِنَّما یکفر اِذا جحد". یعنی کافر است کسی که از روی جَحد (عناد و لجاجت) منکر چیزی شود.
به همین دلیل تمام کسانی که اقدام به تغییر عقیده می ­کنند لکن تعالیم اسلام در نزد آنان واضح و روشن نیست، و به حقانیت اسلام پی نبرده­ اند و یا به دور از تربیت اسلامی و ارزشهای اخلاقی اسلام رشد کرده و در تربیت او کوتاهی صورت گرفته، چنین شخصی ابتدائاً مرتد به حساب نمی ­آید و فقها در خلال کلماتشان از ارتداد تعبیر کرده ­اند به «خروج از اسلام» و لذا کل کسانی که از روی بصیرت مسلمان نشده ­اند یا در ذهن آنها شبهاتی رسوخ کرده است از دایره ارتداد خارج ­اند همانگونه که فقها بر این نکته تأکید کردند که افرادی که دچار شبهه می­ شوند و توانایی حل آن را ندارند مرتد محسوب نمی ­شوند. این نظریه با نظریه منتخب ما انطباق دارد و ما به تفصیل به آن خواهیم پرداخت.
مفسر بزرگ و فیلسوف عالی مقام حضرت آیت الله جوادی آملی در رابطه با پارادوکس حق تدین با حکم ارتداد نظریه خود را به شرح ذیل بیان فرموده اند:
گاهی این پرسش مطرح می شود که اگر تدین و دین ورزی حق مسلم انسانی است و اسلام این حق را به رسمیت شناخته، پس چرا مسلمانی که از اسلام دست برداشته و از دین خود اعراض کند و مرتد گردد، حکم و حد قتل برای او تعیین شده است؟
فتوای فقهای مسلمان درباره مرتد این است که چنین فردی مستوجب قتل است که عذاب دنیوی اوست و عذاب اخروی او بسی شدیدتر از آن است. ایشان به آیه ۲۱۷ سوره بقره استناد کرده اند که می فرماید: ” … وَمَن یَرْتَدِدْ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَیَمُتْ وَهُوَ کَافِرٌ فَأُوْلَئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالآخِرَهِ وَأُوْلَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ “؛ بنابراین تدین حقی نیست که انسان هرگاه خواست آن را مطالبه کرده یا ساقط کند، بلکه مجبور است آن را بپذیرد تا به قتل نرسد، پس آزادی عقیده( دین ورزی و ترک دین) در اسلام فقط در حد یک شعار است.
درباره اقسام و شرایط مرتد میان فقها اتفاق نظر نیست؛ ولی فقها در باب حکم ارتداد تقریباً اتفاق نظر دارند که حکم مرتد “قتل” و خون او مباح است. درباره حکمت یا علت حکم، مطالب متعددی مطرح شده که اجمال آن بدین شرح است:

• عده ای عقیده دارند که چون ارتداد موجب نابودی هویت امت و جامعه اسلامی می شود، سبب اعدام است.

• گروهی عقیده دارند که چون مرتد دارای فساد فکری و روحی است، باید کشته شود.

• طایفه ای گفته اند که مرتد، حق الهی را که عبودیت و بندگی است، تضییع کرده، لذا خونش هدر است.

• بعضی گویند که اسلام کسی را اکراه به پذیرش دین نکرده است، مگر آنکه کسی با معرفت و رضایت و اختیار خودش مسلمان شود. چنین شخصی که با آگاهی و اراده اعتراف به اسلام کرده و از آن برگردد، مقدسات دینی را به تمسخر و بازی گرفته و مستحق قتل است، یا چون به امت اسلامی خیانت کرده، باید جریمه شود.

• برخی قائل اند که حکم قتل برای مرتد هیچ منافاتی با آیه ” لا اکراه فی الدین" ندارد، چون آیه مزبور ناظر به ورود به اسلام است؛ نه ابقا و استمرار آن.

دیدگاه های فوق، برخی از حکمت ها یا علت هایی بود که درباره حکم ارتداد بیان شد؛ اما به نظر می رسد هیچ یک از اقوال مطرح شده تام نباشد، چون آیات حق تدین(آزادی عقیده) دلالت بر آزادی تکوینی دارند؛ نه تشریعی؛ یعنی انسان در نظام تکوین آزاد است و از روی اختیار طبیعی می تواند دین دار یا بی دین گردد. او در انتخاب مسیر مجبور نیست؛ اما نه به این معنا که هر دو انتخاب او صحیح است، بلکه در مقام تشریع، تنها انتخابی صحیح است که حق باشد و برای مسیر ناصواب کیفر لحاظ شده است؛ مانند آنکه انسان از لحاظ تکوین، می تواند حیات خود را حفظ کند یا با انتحار آن را از بین ببرد؛ ولی از جهت تشریع فقط یکی از دو انتخاب مزبور صحیح و از لحاظ حکمت نظری حق است، لذا وی از جهت حکمت عملی فقط حق انتخاب همان را دارد؛ یعنی حق از لحاظ حکمت عملی و حکمت نظری مشخص و محدود است و آن فقط حفظ حیات است؛ نه از بین بردن آن با انتحار.
آیات قرآن حکیم از قبیل ” لا اکراه فی الدین “ و … همگی ناظر به آزادی بشر از منظر تکوین اند؛ نه تشریع؛ یعنی چنین نیست که در نظام طبیعت هر دو طرف نافع و ضار برای او یکسان و انتخاب هر دو راه صحیح و منطقی و معقول باشد، چون صرف امکان، توان و اقتدار، دلیل صحت، حق و روا بودن آن چیز نیست.
البته اگر محقق پژوهشگری بدون ابتلا به غرض و مرض سیاسی و مانند آن بر اثر برخی مطالعات و ابتلا به اشکالهای بی پاسخ هنوز به یقین قلبی نرسیده و گرفتار شبهه شد و از حالت قبلی برگشت، ممکن است فرصت تامل و مطالعه بیشتری به او داده شود.(جوادی آملی، ۱۳۸۵: ۳۰۰)
به نظر عبدالفتاح طباره، علت قرار دادن چنین عقوبت سنگینی برای مرتد از ناحیه اسلام آن است که فرد مرتد اقدام به امر خطرناک و مهمی کرده است. در حالی که اسلام برای غیر مسلمین حداکثر آزادیهای عقیدتی را روا داشته و متکفل دفاع از حقوق آنان نیز شده و حقوق متقابلی را برای آنان و مسلمانان مقرر کرده است. پس علت قتل مرتد نمی تواند چیزی غیر از جریمه خیانت عُظمائی باشد که در جمیع دولتها مصوب و مقبول می باشد. و آنچه اسلام مقرر کرده است چیزی جز التزام تثبیت همان قوانین مقرره نیست!
پس مرتد هنگامی که اعلام خروج از اسلام می کند قصد او توهین و طعنه زدن به دین و پیوستن به دشمنان و محاربین است. چنین کاری را یهودیان صدر اسلام انجام می دادند. عده ای اجیر شده بودند که صبحگاهان اعلام مسلمانی کنند و در شامگاه اعلام خروج از اسلام نمایند. بعنوان یک حیله و نیرنگ و یک استراتژی برای فریب مردم تا مانع از اسلام آوردن آنها شوند. و این یک حربه تاثیرگذار بود. تا مردم با دیدن اسلام آوردن بزرگان و افراد شاخص و فهیم خود و سپس کافر شدن آنان نتیجه گیری کنند که اگر خیری در اسلام بود این بزرگان در آن ثابت قدم بودند. این ارتداد، ارتداد از روی خدعه و نیرنگ بود.
” وَ قالت طائفهَ مِن اَهل الکتابِ آمِنوُا بالّذی اُنزِلَ عَلَی الّذین آمَنوُا وَجهَ النّهارِ واکفرُوا آخِره لَعَلَّهُم یرجعون"(آل عمران، ۷۲)
محمد عبده در این زمینه گفته است: این شیوه ای که یهود برای انصراف مردم از اسلام در پیش گرفته بودند و قرآن آن را نقل کرده است. مبنی بر یک قاعده طبیعی در بشر می باشد. زیرا مردم به طور طبیعی می دانند چیزی که حق است. از علامات آن این است که اگر کسی به آن دست یافت و آنرا شناخت دیگر از آن دست بر نمی دارد.
بنابراین روشن می شود، دستور پیامبر(ص) مبنی بر قتل مرتد چیزی نیست مگر برای ترساندن کسانی که دائماً به دنبال طرح ریزی و اجرای نقشه های شیطانی و فتنه گرانه برای پشت کردن مردم به اسلام و تشکیک در آن می باشند.
دکتر محمد زحیلی در پاسخ به شبهه تعارض و تناقض بین حرّیه، تدین و اعتقاد با حرمت ارتداد از اسلام که مستوجب عقاب شدید در دنیا و شدیدتر از آن در آخرت است. گفته است:
حقیقت این است که این حکم شدید برای مرتد فرع آزادی عقیده و تدین است. زیرا اسلام اجبار ندارد بر اینکه کسی داخل اسلام شود و به آن گردن نهد. مگر آن زمانی که به طور کامل آن شخص اقناع و مجاب گردد و با رضایت کامل اقرار کند که اسلام حق است و آن را اعلان نماید. همچنان که تمام فقهاء نیز بر این مطلب اتفاق نظر دارند که تقلید در عقیده و ایمان جایز نیست و چاره ای جز راه عقل و فکر برای آن نمی باشد.
بر این اساس کسی که پس از اعلام به مسلمانی، اعلان ارتداد می کند از دو حال خارج نیست. یا از روی نفاق و ریا و به قصد خیانت و شماتت اعلام اسلام کرده و قلباً کافر بوده است. که در اینجا عقاید اسلام و مقدسات را به تمسخر گرفته است. چنین شخصی قطعا مستحق مرگ است به دلیل ارتکاب چنین جرم بزرگی.
و یا اینکه از اسلام خارج شده است به خاطر وسوسه شیاطین جن و انس و فریب آنها، در اینجا از او طلب توبه می شود و به رفع شبهات و مشکلات فکری او مساعدت می گردد. تا آنکه دیگر حجتی برای او باقی نباشد(بهانه ای نداشته باشد) و همه اوهام او مرتفع گردد. و اگر باز اصرار کرد بر کار خود باید کشته شود به دلیل آنکه بیهوده گویی و باطل گرایی در حریم مقدسات و عقاید و ادیان راه ندارد و عمل او و خروج بر نظام و خیانت به امت اسلامی و دولتی که حامی او بوده است تلقی می شود.(الزمیلی، ۱۴۱۸: ۸۰)
محمد غزالی معاصر در پاسخ به این شبهه به ظرافتهایی اشاره دارد که باعث می شود نظریه ایشان را به طور کامل به نظر خوانندگان عزیز برسانیم. ایشان می گوید:

• تحقیق قابل انتقال و تکرر است؛ یعنی که فرایند و روش­های تحقیق قابل تکرار و انتقال می­باشد.

از نظر جان بست^[۱۲](۲۰۰۶)

• هدف اصلی تحقیق، حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سؤال یا دستیابی به روابط علت و معلولی بین متغیرهای پژوهشی است.

• تحقیق در صدد یافتن قوانین کلی است؛ به عبارت دیگر، هدف تحقیق مشاهده و درک الگوهای کلی رویدادها و روابط بین آن­هاست.

• • • تحقیق بر مشاهده و آزمایش تأکید دارد. فرضیه ­ها و نظریه ­ها برای آنکه مورد استفاده قرارگیرند، باید در جهان واقعی قابل مشاهده و آزمون باشند.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• محقق به منظور جمع­آوری اطلاعات و آزمودن فرضیه، از ابزار مختلف اندازه ­گیری استفاده می­ کند، اما مواقعی وجود دارد که نمی­ توان با بهره گرفتن از ابزار، عمل اندازه ­گیری را انجام داد به همین دلیل در چنین شرایطی محقق از مشاهده­ دقیق برای توصیف روابط بین متغیرها استفاده می­ کند.

• در تحقیق، محقق باید از جدیدترین منابع اطلاعاتی برای رسیدن به هدف­های تحقیقی خود استفاده کند.

• در تحقیق، هدف خاصی وجود دارد که محقق تلاش می­ کند با جمع­آوری اطلاعات مناسب به آن­ها دسترسی پیدا کند.

• انجام تحقیق مستلزم داشتن مهارت لازم در زمینه­ موضوع مورد تحقیق است.

• تحقیق، فعالیتی عینی و منطقی است؛ به این معنی که محقق با رعایت اصول و ضوابط روش­های تحقیق، اطلاعات لازم را جمع­آوری کرده و بدون هیچ­گونه تعصبی به نتیجه ­گیری می ­پردازد.

• تحقیق به منظور حل مسائل بدون جواب یا سؤال­های بدون پاسخ انجام می­ شود؛ به عبارت دیگر، تحقیق نباید تکرار کار دیگران باشد و یا به حل مسائلی بپردازد که قبلاً به وسیله­ دیگران حل شده است.

• وظیفه­ی محقق با خاتمه یافتن تحقیق به پایان نمی­رسد، بلکه محقق موظف است با تهیه­ گزارش دقیق، آنچه را که پیدا کرده به اطلاع عموم برساند.

• انجام تحقیق مستلزم این است که محقق دارای برخی ویژگی­ها نظیر صداقت، شهامت و خلاقیت باشد.

۲-۲-۴) انواع پروژه­ های تحقیقاتی
براساس هدف پژوهش ها به پژوهش های بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند. بعضی از محققان نیز پژوهش ها را بر اساس هدف به سه دسته تقسیم می نمایند: تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق و توسعه. با عنایت به توضیحات زیر می توان گفت تحقیق و توسعه خود یک نوع تحقیق کاربردی است.
تحقیق بنیادی پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیده‌ها و روابط بین متغیرها، اصول، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوری‌ها و نظریه‌ها می‌پردازد و به توسعه مرزهای دانش رشته علمی کمک می کند. هدف اساسی این نوع پژوهش تبیین روابط بین پدیده ها، آزمون نظریه ها و افزودن به دانش موجود در یک زمینه خاص است. برای مثال “بررسی رابطه اعتماد و تعهد در روابط صنعتی” یک نمونه تحقیق بنیادی است. سطح گفتمان کلی و انتزاعی در حوزه یک علم است. تحقیق بنیادی می تواند نظری یا تجربی باشد. تحقیق بنیادی نظری از روش‌های استدلال عقلانی و قیاسی استفاده می‌کند و بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای انجام می‌شود. تحقیق بنیادی تجربی از روش‌های استدلال استقرائی استفاده می‌کند و بر پایه روش­های میدانی انجام می‌شود.
تحقیق کاربردی پژوهشی است که با بهره گرفتن از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روش‌ها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می‌شود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در اینجا نیز سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است. برای مثال “بررسی میزان اعتماد مشتریان به سازمان فرضی” یک نوع تحقیق کاربردی است. (حافظ نیا،۱۳۹۲)
۲-۲-۵) پژوهش چیست؟
در دنیای امروز، «دانایی» یکی از محورها و شاخص­ های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه محسوب می­ شود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته ­های ما یا از طریق مطالعه­ منابع اطلاعاتی موجود حاصل می­ شود یا بر اساس پژوهش‌هایی که خود انجام می­دهیم به دست می ­آید. اگر این دانسته­ها بر اساس نتایج پژوهش‌های قبلی باشد، در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته شده و اگر مبتنی بر مشاهدات و تحلیل­های جاری باشد تلاش ما به تولید اطلاعات منجر شده است؛ بنابراین منبع اصلی تولید اطلاعات و دانش جدید در واقع حاصل فعالیت­های پژوهشی است که انجام می­گیرد.
پژوهش کوششی است برای یافتن بهترین راه‌ حل ‌های ممکن در جهت حل مشکلات موجود در عرصه ­های مختلف زندگی و همچنین، پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به شناختی روشن­تر از مفاهیم پیرامون ماست. در مجموع پژوهش راهی برای گسترش مرزهای دانش و گشودن افق‌های تازه برای آیندگان است. شخصی که به شیوه ­های گوناگون به انجام پژوهش می ­پردازد، پژوهشگر (محقق) نامیده می­ شود. پژوهشگر فردی است که با بهره گرفتن از روش­های علمی در صدد رسیدن به شناختی تازه از مسائل و مفاهیم مختلف است. او با بهره گرفتن از ابزارهای گوناگون به مشاهده­ دقیق­تر و عمیق­تر پدیده ­های اطراف خود می ­پردازد. پژوهشگر با نگاهی نقادانه و موشکافانه به پیرامون خود می­نگرد و برای رفع مشکلات جامعه و ارائه­ بهترین راهکارهای عملی، اطلاعات موثقی را در اختیار متولیان امور قرار می­دهد. پژوهش، موجب توصیف، پیش‌بینی، بهبود و تبیین امور و پدیده ­ها می­ شود(گال و همکاران^[۱۳]، ۲۰۰۳).
پژوهش، به عنوان یکی از قوی‌ترین ابزارهای پرورش استعدادهای بالقوه، از مهم‌ترین مسائلی است که برنامه‌ریزان دانشگاه­ها باید به آن توجه داشته باشند(ظهور و فکری، ۱۳۸۲).
نکته­ی کلیدی آن است که پژوهش یک «فرایند» فعال و جهت­دار است که این ویژگی آن را از جمع‌ آوری منفعلانه­ی اطلاعات متمایز می‌‌سازد. در واقع منشأ پژوهش، فرضیه‌ای مشخص است که در طی مراحل پژوهش مدام در حال تکمیل، تفسیر و تجدید می‌باشد.
۲-۲-۶) اهمیت و ضرورت پژوهش
پژوهش اصلی‌ترین نیروی محرکه­ی یک جامعه در مسیر ترقی بوده و از آن به عنوان یکی از شاخص‌های مهم رشد، نام برده می‌شود. در بُعد اقتصادی نیز پژوهش فعالیتی کاملاً ضروری، موجه و دارای بازده­ی مثبت تلقی می‌شود زیرا مبنای نوآوری و زمینه­ ساز تحول و تکامل وسایل و ابزارهای تولید است (حری، ۱۳۷۱).
نوع و سطح فعالیت­های پژوهشی، یکی از شاخص­ های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می­ شود. موفقیت در تمام فعالیت­های مربوط به توسعه صنایع، کشاورزی، خدمات و غیره به نحوی به گسترش فعالیت­های پژوهشی بستگی دارد. در واقع پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار می ­آید. اگر پژوهشی صورت نگیرد، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد. بدون انجام پژوهش امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم نیز برخوردار نخواهد بود. همه آنچه که به عنوان پیشرفت علوم در اعصار مختلف تاریخ می­شناسیم، حاصل تلاش افرادی است که در کار خود رویکردی پژوهشی داشته اند و ذهن پرسش­گرشان همواره محرکی برای فعالیت­های پژوهشی آنان بوده است.
در کشور ما نیز پس از تشکیل سازمان‌های رسمی تحقیقاتی، از فعالیت‌های پژوهشی انتظار می­رفت که نتایج این تحقیقات، پی ساخت تصمیم‌های پژوهشی قرار گیرد، اما شواهد موجود از جمله ‌اظهار نظرهای کارشناسی و نتایج یک تحقیق انجام شده‌ در این ‌زمینه‌، دال بر عدم‌ استفاده ‌از نتایج تحقیقات و داشتن دید تشریفاتی و زینتی نسبت ‌به سازوکار پژوهش است(حری، ۱۳۷۱).
۲-۲-۷) دیدگاه اسلام نسبت به پژوهش و دانش
اسلام، دین اندیشه، عقل و دانش است. برای اثبات این مدعا دلیلی که به تنهایی کفایت می­ کند این است که پیامبر (صلی­الله­علیه­وآله) برای اثبات رسالت خود هر چیزی که ارائه می­کرد، به واسطه­ اندیشه و عقل و دانش درک می­شد. روش­های مختلفی که قرآن برای تشویق نمودن مردم به اندیشیدن در ملکوت آسمان­ها و زمین اتخاذ کرده، خود دلیل روشنی است بر این که عقل و دانش تا چه حد در نظر اسلام بزرگ آمده است. بنابراین هرچه آیه در زمینه­ بزرگداشت اندیشه­ی انسانی آمده هم به فضیلت عقل اشاره دارد، یعنی باید آن را پرورش داد و هم به برتری مقام دانش که باید به تحقیق آن پرداخت. در نتیجه انسان عنصری آگاه از حقایق می­گردد که پرده­ی جهل را دریده و از زنجیر خرافات و اوهام رهایی می­یابد (شلتوت^[۱۴]، ۱۹۶۴). قرآن برای دانش، مقامی ارجمند در نظر گرفته و از دانشمندان، بعد از خدا و فرشتگان در مرحله­ سوم یاد کرده است:
«خدا به یکتایی خود گواهی می دهد که جزو ذات اقدسش خدایی نیست و فرشتگان و دانشمندان نیز بر این مطلب گواهند، او نگهبان عدل و راستی است»^[۱۵].
قرآن دانشمندان را کسانی می­داند که چون قدرت و عظمت حق را در­یافته­اند، از او می­ترسند:
«در میان بندگان، تنها دانشمندان از خدا، ترس دارند»^[۱۶].
در جایی دیگر برای تکریم مقام دانش به لفظ فرمانروایی از آن تعبیر می­ کنند:
«کسانی که در آیات خدا بدون داشتن فرمانروایی (یعنی دانش) مجادله می­ کنند، خدا و مؤمنان را به خشم می­آورند»^[۱۷].
اگر به سیر تاریخی دانش نگاهی شود، معلوم می­ شود که مسلمانان در پرتو تعالیم اسلام بوده که می­ اندیشیدند، بحث و کاوش می­کردند و نیروی عقل خود را به کار برده، در هر امری دلیل می­طلبیدند و از این رو نیز سرور ملت­ها شدند. ولی آنگاه که در آنان دگرگونی پدید آمد و عقل­های آن­ها از تب تقلید رنجور گردید، دیگر خود را نشناخته و از روزگار و زندگی بی­خبر شدند و در دین خدا تفرقه انداختند. حال دیگر نباید جز از طریق دانش که نیکی را از بدی و مفید را از مضر تشخیص می­دهد و جز به وسیله­ تندرستی که باعث کمال عقل و سلامت تدبیر است، آن را تحقق بخشید و غیر از این راهی در اختیار ما نیست. پس دانش و تندرستی دو اصلی هستند که زندگی بر وجهی که فلسفه­ی آفرینش تأمین شود، بدان نیازمند می­باشند. همه چیز به این دو اصل احتیاج دارد و در برابر دانایی جز نادانی و بیماری عاملی وجود ندارد که خانه­ی سعادت را ویران و راحتی انسان­ها را نابود و همبستگی آن­ها را از هم گسیخته می­ کند (شلتوت، ۱۹۶۴).
۲-۲-۸) ویژگی­های پژوهشگر
یک پژوهشگر موفق نگاهی کنجکاو و موشکافانه به پدیده ­های اطراف خود دارد. او نسبت به آنچه در اطرافش می­گذرد، حساس است و ذهنی پویا و پرسشگر دارد. ذهن پرسشگر او همواره در جهت یافتن پاسخ­های تازه برای پرسش­های موجود است. همچنین او برای انجام موفقیت‌آمیز پژوهش خود، از روش­های علمی و پذیرفته­شده استفاده می­ کند. علاوه بر آن، یک پژوهشگر موفق از مهارت لازم برای یافتن منابع اطلاعاتی مورد نیازش برخوردار است. این منابع از محل­های مختلف مثل کتابخانه ­ها، مراکز اطلاع‌رسانی و شبکه ­های رایانه­ای ملی و بین‌المللی به دست می­آیند. او به خوبی می‌تواند در این منابع به جستجو بپردازد و با مطالعه­ پیشینه­ی پژوهشی موضوعی که در آن زمینه فعالیت می­ کنند، به درک روشنی نسبت به گذشته­ی آن موضوع دست یابد(نادری وسیف نراقی،۱۳۹۱).
پژوهشگران موفق به کار گروهی در طرح­های پژوهشی بها می­ دهند و تلاش می­ کنند پژوهش خود را با همکاری یکدیگر انجام دهند. همچنین آنان نتایج یافته­های خود را به نحو مؤثری منتشر ساخته و در اختیار سایر محققان قرار می­ دهند. آنان نسبت به توسعه مرزهای دانش احساس مسئولیت کرده و لحظه­ای از تلاش در جهت ارتقای مهارت­ های علمی خویش باز نمی­ایستند.
۲-۲-۹) پایان نامه­ ها یا رساله­های تحصیلی
یکی از انواع تحقیقات علمی که معمولاً در دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی به مرحله­ اجرا درمی­آید، پایان نامه­ ها یا رساله­های تحصیلی می باشند که دانشجویان برای گذراندن مرحله­ پژوهشی دوره­ کارشناسی ارشد و یا دکتریی خود در آخرین بخش از دوره­ های مذکور، ملزم به انجام آن می­باشند. برای تنظیم و نوشتن یک پایان نامه­ تحقیقی در قالب چهارچوبی علمی و معقول، محقق ناگزیر است اصولی را رعایت کند تا هم کار تدوین پایان نامه برای او آسان شود و هم مطالعه­ آن برای دیگران به گونه ­ای ثمربخش امکان­ پذیر گردد (نادری و سیف نراقی،۱۳۹۱). این اصول عبارتند از:

• اصول تدوین و تنظیم مطالب در پایان نامه

• اصول نوشتن مطالب در پایان نامه

• اصول استفاده از منابع و مآخذ در پایان نامه

۲-۲-۱۰) تدوین پایان نامه
اساساً پایان‌نامه‌ به ویژه در دوره­ تحصیلات تکمیلی، ثمره­ی پژوهش در موضوع‌های مختلف علمی و حاصل پردازش اطلاعات دانشجویان در جریان تحقیقات آنان می­باشد. به یقین تدوین هر پایان‌نامه­ی تحصیلی علاوه بر انتقال و پردازش تجربیات سایرین، به ارائه­ طرح‌ها و راهکارهای جدید علمی منجر می‌گردد. همچنین می‌تواند موجب صرفه‌جویی در وقت‌ و هزینه‌ و نیز پیشگیری از تکرار تحقیقات شود و در عین حال نتایج تحقیق را در معرض رؤیت، نقد و ارزیابی صاحب‌نظران و محققین قرار داده و به تبع آن منجر به رفع اشکالات احتمالی می­گردد(سیاری، ۱۳۷۳).
۲-۲-۱۱) اهمیت پایان نامه
از ویژگی‌های پایان‌نامه این است که زیر نظر استادان راهنما و مشاور، تکمیل و به پایان می‌رسد. در واقع می‌توان گفت که این، یک کار گروهی است. پایان‌نامه یا رساله، غیر از گزارش­های فصلی و موسمی است که توسط دانشجو برای استادان فراهم می‌شود. در دنیا هم برای پایان‌نامه‌ها اهمیت فراوانی قائلند. بسیاری از تحقیقات پیمایشی، توصیفی و یا تجربی توسط دانشجویان انجام می‌شود که کار آن­ها سرآغاز سلسله پژوهش­های مفصل‌تر و اساسی‌تر می‌گردد. چکیده‌هایی که به طور روزآمد و مرتب از پایان‌نامه‌ها در کشورهای پیشرفته­ی جهان تهیه می‌شود حاکی از اهمیت آن است(موچ^[۱۸]و پارک،۲۰۰۳).
نکته­ی قابل توجه این است که دانشجویانی که گرفتارهای معمول زندگی را دارند و یا از نظر مالی و مادی در مضیقه هستند، طبعاً نمی ­توانند کار خوبی تحویل دهند. به علاوه این که، بعضی از طرح­ها واقعاً هزینه­ های زیادی دربر دارد و برای همین است که دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی برحسب مقدورات و امکانات خود بودجه­هایی را برای این منظور در نظر گرفته­اند که طبعاً باید بر کمیت آن افزوده شود، زیرا دانشجو ممکن است دارای نظریه ­ها و فرضیه ­های خوبی باشد که چنانچه پشتوانه­ی مالی نباشد ذهن جوشان او به سردی می‌گراید و انگیزه­ ها از بین می­رود. در رابطه با پایان نامه­ های کاربردی این مشکل زودتر حل می­ شود زیرا دستگاه­های بهره­بردار در صورت اطلاع می­توانند حمایت کنند و مشکلات مالی و اجرایی پژوهش را برطرف سازند. باید روال و رویه­های مشخص از طرف دانشگاه­ها و آموزش عالی برای حمایت و تقویت و پیشرفت کار پایان‌نامه­ ها و رساله­ها طراحی گردد و به طور مستمر و با نظارت، چه به صورت هزینه­ کامل و یا کمک هزینه، مجریان طرح­ها را یاری نمود. کمک­هایی از قبیل تایپ، تجلید و یا تخفیف در انجام آن­ها، حداقل کمک ممکنی است که دانشجویان می­توانند از آن­ها بهره­مند شوند.
بعضی از سازمان­هایی که عهده­دار وظیفه­ی چکیده­سازی و یا جمع آوری آن هستند، می­توانند با عقد قرارداد با دانشگاه­ها و یا دانشجویان و نیز هدایت آنان جهت تهیه­ چکیده، مساعدت­های مطلوبی را ایفا نمایند.تحقیقات مهم دوره­ فوق­لیسانس و دکتری ممکن است زیر نظر استاد راهنما و یا استاد ارشدی انجام گیرد که انرژی خود را صرف تحقیق در مسائل مهم می­ کند. در این صورت تلاش داوطلبانه­ی درجه‌های تحصیلی را می­توان در جهت­های خاص مسئله­ اصلی هدایت کرد و مطالعات درازمدت را امکان­پذیرد(موچ و پارک، ۲۰۰۳).

۲-۲-۶ ویژگی­های مفهوم سرمایه در سرمایه اجتماعی
۱-سرمایه اجتماعی مالک خصوصی ندارد و مالک آن، گروه یا جامعه است.
۲-فرد به تنهایی حق قانونی اجرای حقوق مالکیت را ندارد.
۳-کارایی سرمایه یعنی انتظار انسجام اجتماعی، همکاری و اعتماد بیشتر و سود مادی حاصل از سرمایه اجتماعی، جنبه فرعی آن را تشکیل می­دهد.
۴-مصرف سرمایه باعث افزایش آن می­ شود.
۵-این سرمایه قابلیت صادرات و واردات را ندارد(وحید و همکاران، ۱۳۸۳: ۶۶).
۲-۲-۷ انواع سرمایه و رابطه آن با سرمایه اجتماعی
مهمترین عنصری که در میان اندیشمندان موجب تفکیک میان انواع سرمایه اجتماعی شده است، مفید یا مضر بودن آن برای کل اجتماع است. با توجه به این نکته می­توان به تفکیکی که فیلد (۲۰۰۳) میان سویه مثبت و سویه منفی سرمایه اجتماعی قائل شده است اشاره کرد. او دغدغه بوردیو را باز می­گوید: داشتن روابط محکم و مؤثر همواره از آن عده­ای خاص است و استفاده از آنها همواره می ­تواند به زیان محرومان اجتماعی باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یکی از مفیدترین تمایزات نظری انجام شده در حوزه سرمایه اجتماعی، مربوط به تمایز مایک وولکاک^[۶۵] میان سه نوع سرمایه اجتماعی است:
۱٫سرمایه اجتماعی الزام آور، که مشخص کننده پیوندها میان مردم متشابه در موقعیت­های مشابه است، مانند خانواده اولیه، دوستان نزدیک و همسایگان؛
۲٫سرمایه اجتماعی پیونددهنده، که شامل پیوندهای دورتر از افراد متمایل به هم است، مانند دوستان دور و همکاران؛
۳٫سرمایه اجتماعی مربوط کننده، که مردم نامتشابه را در موقعیت­های نامشابه در دسترس هم قرار می­دهد، مانند کسانی که کاملاً خارج از اجتماع قرار گرفته­اند، بنابراین اعضا را قادر می­سازد که محدوده وسیع­تری از منابع را نسبت به داخل اجتماع در اختیار داشته باشند(ولکاک، ۲۰۰۱: ۱۳).
انواع مختلف سرمایه عبارت است از:
۱٫سرمایه فیزیکی: ماشین­آلات، تجهیزات و مانند آن در این نوع سرمایه قرار می­گیرد؛
۲.سرمایه مالی: به درآمد پولی و همچنین دیگر منابع و دارایی­ های مالی گفته می­ شود و تظاهر نهادینه­اش را در حقوق مالکیت تبلور می­یابد، مثلاً پول و اشیای مادی که می­توان برای تولید و خدمات به کار برد(نازک­تبار و ویسی، ۱۳۸۷: ۴). شکل اقتصادی سرمایه، مانند دارایی­ های منقول و ثابت در یک سازمان بلافاصله قابل تبدیل به پول است(انصاری، ۱۳۸۳).
۳٫سرمایه طبیعی: مثل خاک، آب، معادن و دیگر منابع طبیعی(شارع­پور، ۱۳۸۰)؛
۴٫سرمایه انسانی: شکل دیگر سرمایه است. سرمایه انسانی یک مفهوم اقتصادی است. ویژگی­های کیفی انسان اعم از آموزش، تخصص، مهارت، داشتن خلاقیت، دانش و نوآوری عموماً نوعی سرمایه به شمارمی­رود. به عبارت دیگر، سرمایه انسانی را می­توان ارتقا و بهبود ظرفیت تولیدی افراد جامعه نامید(علوی راد و نصیر زاده، ۱۳۸۰)؛
۵٫سرمایه فرهنگی: به شکل­های مختلف وجود دارد؛ شامل تمایلات و عادات دیرین که در فرایند جامعه­پذیری، انباشت اشیای فرهنگی با ارزش مثل نقاشی و صلاحیت­های تحصیلی و آموزش رسمی حاصل آمده است. ترنر در تعریفی دیگر سرمایه فرهنگی را مجموعه نهادها، عادات، منش­ها، شیوه ­های زبانی، مدارک آموزشی، ذوق و سلیقه­ها و شیوه ­های زندگی که به طور غیررسمی بین افراد شایع است تعریف می­ کند( نازک­تبار و ویسی، ۱۳۸۷: ۵). کالینز سرمایه فرهنگی را شامل منابعی نظیر مکالمه­های از پیش­اندوخته در حافظه، شیوه زبانی، انواع خاص دانش، مهارت، حق ویژه تصمیم ­گیری و حق دریافت احترام می­داند. به عبارتی سرمایه فرهنگی، نوع دیگر سرمایه است که در یک سازمان وجود دارد، مانند تحصیلات عالیه اعضای سازمان که این نوع سرمایه نیز در برخی موارد و تحت شرایطی قابل تبدیل به سرمایه اقتصادی است(انصاری، ۱۳۸۳: ۲).
۶٫سرمایه اجتماعی: مجموعه بالقوه است که با عضویت در شبکه ­های اجتماعی کنش­گران و سازمان­ها به وجود می ­آید، به عبارتی، شامل روابط مبتنی بر اعتماد و بده­بستان(معامله به مثل) در شبکه ­های اجتماعی است(شارع­پور، ۱۳۸۳)، سرمایه اجتماعی به ارتباط­ها و مشارکت اعضای یک سازمان توجه دارد و می ­تواند به عنوان ابزاری برای رسیدن به سرمایه ­های اقتصادی باشد. از نظر بوردیو، سرمایه اجتماعی در ممالک سرمایه­داری به عنوان ابزاری برای تثبیت و تقویت جایگاه اقتصادی افراد به شمار می­رود. در این ممالک سرمایه اقتصادی پایه است و سرمایه اجتماعی و فرهنگی ابزاری برای تحقق آن به شمار می ­آید. می­توان نتیجه گرفت که دیدگاه بوردیو در زمینه سرمایه اجتماعی، تنها یک دیدگاه ابزاری است؛ پس اگر سرمایه اجتماعی نتواند موجب رشد سرمایه اقتصادی شود، کاربردی نخواهد داشت(انصاری، ۱۳۸۳).
۷٫سرمایه نمادین: استونر و ترنر^[۶۶] به نوع دیگر از سرمایه به نام سرمایه نمادین اشاره می­ کنند که با بهره گرفتن از سمبل­ها برای مشروعیت بخشیدن به تصرف سطوح و گونه­ های متغیری از سه نوع سرمایه­ یاد شده می­انجامد. این شکل­های مختلف سرمایه کاملاً مستقل از یکدیگر نیستند. بلکه به یکدیگر وابستگی متقابل دارند و تقویت کننده یکدیگرند. سرمایه اجتماعی و فرهنگی نقش مهمی در شکل­ گیری سرمایه انسانی دارد و همچنین عکس این مسئله نیز صادق است. برای نمونه، یک مدیر ممکن است تصمیم بگیرد تا برای خرید فناوری جدید سرمایه ­گذاری کنند(سرمایه فیزیکی) او ممکن است یک دوره آموزشی برای پرسنل خود فراهم کند(سرمایه انسانی) یا ممکن است با یک اردوی خارج از محل کار، روحیه کارگروهی را در آن­ها تقویت کند (سرمایه اجتماعی) (نازک تبار و ویسی، ۱۳۸۷: ۶).
۲-۲-۸ سرمایه اجتماعی و سطوح تحلیل آن
یکی از نکات با اهمیّت در تعریف سرمایه اجتماعی، مشخص کردن سطح تحلیل سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی را می­توان در دوسطح سرمایه اجتماعی فردی و سرمایه اجتماعی جمعی، در نظر گرفت. برای اندازه ­گیری سرمایه اجتماعی فردی، واحد سنجش فرد است و واحد تحلیل هم فرد است. در اندازه ­گیری سرمایه اجتماعی جمعی، واحد سنجش فرد است، اما واحد تحلیل گروه­ ها، اجتماعات، جوامع و یا کشورها هستند(اصغر­پور ماسوله، ۱۳۸۵).
به منظورتوصیف فضای مفهومی سرمایه اجتماعی، می­بایست ضمن تعریف این مفهوم،آن را از لحاظ گونه­ های سطوح، ابعاد و ویژگی­های کلید آن مورد بررسی قرار داد. بیش­تر محققین سرمایه اجتماعی، آن را در سه سطح خرد، میانی و کلان تقسم کرده ­اند.
سطح خرد: در این سطح تعریف سرمایه اجتماعی، بر روابط فردی و شبکه ­های ارتباطی بین افراد، هنجارها و ارزش­های غیررسمی حاکم بر آن تأکید می­گردد. در این سطح منافعی مورد نظر است که فرد به سبب عضویت در گروه و بهره ­برداری از سرمایه اجتماعی به دست می ­آورد.
سطح میانی: این نوع سرمایه اجتماعی، به سرمایه اجتماعی رابط نیز معروف است و شامل پیوندها و روابط عمودی است که بین سازمان­ها و گروه­ ها وجود دارد. این مؤلفه برای اولین بار توسط کلمن مطرح شد. تعریف وی از سرمایه اجتماعی، به طور ضمنی روابط حاکم در درون ساختار، گروه­ ها و روابط بین افراد هم تراز را در بر می­گیرد. او مفهوم سرمایه اجتماعی را به گونه ­ای گسترش می­دهد که علاوه بر پیوندهای افقی، شامل پیوندهای عمودی نیز می­ شود و روابط میان گروه­ ها را نیز شامل می­ شود.
سطح کلان: فراگیرترین سطح سرمایه اجتماعی، سطح کلان است که شامل رسمی­ترین روابط و ساختارهای نهادی است. این سطح از سرمایه اجتماعی به محیط سیاسی و اجتماعی می ­پردازد که به ساختارهای اجتماعی شکل می­دهد. رژیم سیاسی، سلطه قانون، نظام قضایی و آزادی­های سیاسی و مدنی، نهادهایی است که از طریق آن­ها سرمایه اجتماعی کلان شکل می­گیرد. در سطح کلان تعداد زیادی از گروه ­های داوطلبانه بر مبنای روابط افقی و اعتماد وجود دارد که سرمایه اجتماعی را تولید می­ کنند و همه اعضای جامعه از آن بهره­مند می­شوند. از آن جا که نمی­ توان واقعیت­های مجود در جامعه را فقط در یک سطح در نظر گرفت، لذا می­توان گفت که تحلیل در یک سطح، به طور اجتناب­ناپذیر وابسته به دو سطح دیگر خواهد بود.
به طور کلی می­توان گفت ادغام سطوح مختلف سرمایه اجتماعی می ­تواند تأثیرات نیرومندی در سطح جامعه داشته باشد. نهادهای سطح کلان می­توانند یک محیط توانمندی را برای توسعه نهادهای سطح خرد فراهم کنند و انجمن­های محلی نیز به حفظ مؤسسات ملی و منطقه­ای کمک می­ کنند که در نهایت باعث افزایش موجودی سرمایه اجتماعی در جامعه خواهد شد(قاسمی و کاظمی، ۱۳۸۸: ۹-۱۰).
۲-۲-۹ ابعاد سرمایه اجتماعی
در تحقیقات گوناگون برای سرمایه اجتماعی، ابعاد گوناگونی مورد توجه قرار گرفته است. « گروتارت و دیگران^[۶۷]» (۲۰۰۴ و ۲۰۰۵) شش بُعد را برای سرمایه اجتماعی بیان کرده ­اند: ۱) گروه­ ها و شبکه­ ها ۲) اعتماد و انسجام ۳) کنش جمعی و تعاون ۴) ارتباطات و اطلاعات ۵) پیوند اجتماعی و شمول ۶) تقویت واکنش سیاسی. «وولکاک دو ناریان^[۶۸]» (۲۰۰۰) و «جنیفر پرس^[۶۹]» (۲۰۰۳) سرمایه اجتماعی را در دو بُعد درون گروهی، (پیوند دهنده) و پیوندهای برون گروهی ( متصل کننده) سنجیده­اند. ویژگی اصلی سرمایه اجتماعی گروهی، وجود پیوندهای قوی (چسب­های اجتماعی) در بین اعضای مثلا̋ یک خانواده یا یک گروه قومی است و ویژگی اصلی سرمایه اجتماعی قوی است(شارع­پور، ۱۳۸۵). «هافمن و دیگران^[۷۰]» (۲۰۰۵) نیز با بررسی پیشینه سرمایه اجتماعی آن را به پنج بُعد: ۱) کانالهای اطلاعاتی ۲ هنجارهای اجتماعی ۳) هویت ۴) وظایف و انتظارات و ۵) ساختار اخلاقی تقسیم می­ کنند.
پاملاپاکسون^[۷۱]، برای سرمایه اجتماعی دوبعد قائل می­ شود: پیوندهای عینی و پیوندهای ذهنی.
۱-پیوندهای عینی: منظور از این نوع سرمایه اجتماعی، پیوندهای عینی میان افراد و ساختار شبکه­ ای عینی است که افراد را به یکدیگر پیوند می­دهد. این بعد، ارتباط افراد را درفضای اجتماعی نشان می­دهد.
۲-پیوندهای ذهنی: پیوندهای ذهنی به مفهوم خاص آن به معنای متقابل، اعتمادزا و دربرگیرنده احساسات مثبت است (پاکستون، ۲۰۰۲: ۲۵۷).
در هر صورت، سرمایه اجتماعی در هریک از سطوح خرد، میانه و کلان، اثر خود را بر توسعه به عنوان کنش میان دو نوع سرمایه اجتماعی مشخص اعمال می­ کند:سرمایه اجتماعی ساختاری و سرمایه اجتماعی شناختی
بعد ساختار به جنبه­ای قابل رؤیت و عینی­تر سرمایه اجتماعی اطلاق می­ شود؛ مانند شبکه­ ها، تشکل­ها، نمادها، قوانین و تشکیلات شکل گرفته توسط آن­ها. سرمایه اجتماعی ساختاری بیش­تر با شبکه­ ها در ارتباط است که از طریق آن­ها همکاری، به خصوص فعالیت­های جمعی دارای منافع متقابل شکل می­گیرد. گروه ­های ورزشی و گردهمایی با همسالان مثال­های سرمایه اجتماعی ساختاری هستند.
بعد شناختی که گاهی از آن با عنوان سرمایه اجتماعی ذهنی یاد می­ شود به ارزش­ها، اعتماد، گرایش­ها و عقاید مشترک ناظر است و به همین دلیل بیش­تر امری ذهنی و نامحسوس است(میشل و بوسرت^[۷۲]، ۲۰۰۷).
۲-۲-۱۰ گونه­ های سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی برحسب نوع گروهی که در آن سرمایه اجتماعی پدید می ­آید به دو گونه تقسیم می­ شود:
۱-سرمایه اجتماعی درون گروهی: در این گونه از سرمایه اجتماعی اشاره به روابطی مبتنی بر اعتماد و همکاری میان اعضای یک گروه دارد و سایر گروه­ ها برای این گروه غریبه می­شوند و منافع حاصله از سرمایه اجتماعی فقط توسط اعضای گروه مورد بهره ­برداری قرار می­گیرد.
۲-سرمایه اجتماعی برون­گروهی: این گونه از سرمایه اجتماعی روابط مبتنی بر اعتماد گروه­ ها با یکدیگر(گروه با غریبه­ها) اشاره دارد. ولکاک علاوه بر دو نوع مذکور، گونه­ دیگری به سرمایه اجتماعی اضافه می­ کند.
۳-سرمایه اجتماعی اتصالی: که مبین همبستگی بین افراد غیرهمانند در موقعیت­های متفاوت را نشان می­دهد(ولکاک، ۲۰۰۱: ۱۴-۱۳).
۲-۲-۱۱ مزایای سرمایه اجتماعی
بنابر عقیده لینا و وان بورن^[۷۳]، سرمایه اجتماعی از چهار طریق منجر به پیامدهای سودمند می­گردد:
۱-سرمایه اجتماعی به منزله­ یک مجوز برای تعهد فردی: وقتی سرمایه اجتماعی در یک جامعه یا سازمان، بالاست افراد برای صرف­نظر کردن از منافع فردی کوتاه مدت خود به نفع منافع و هدف­های بلند مدت مبنا و دلیل عقلایی دارند. اگر افراد معتقد باشند که تلاش­هایشان برای موفقیت کل جامعه یا سازمان، ضروری است؛ احتمال بیش­تری وجود دارد که به انجام کارهایی بپردازند که از نظر جامعه یا سازمان مفید است و احتمال انجام اعمالی که تنها منافع فردی آن­ها را برآورده می­سازد، کاهش می­یابد.
۲-سرمایه اجتماعی به منزله­ تسهیل کننده ایجاد یک سازمان کاری انعطاف­پذیر: سرمایه اجتماعی می ­تواند به ایجاد انعطاف­پذیری در انجام کارها به جای سختی و عدم انعطاف، کمک نماید. سرمایه اجتماعی سازمانی با تأکید بر هویت و عمل جمعی و اتکاء بر اعتماد ایجاد می­ شود و به جای نظارت رسمی و مشوق­های اقتصادی؛ قابلیت انطباق و اثربخشی وظایف کاری انعطاف­پذیر در کنار عملکرد بالا را تسهیل می­نماید.
۳-سرمایه اجتماعی به منزله­ ابزار اداره عمل جمعی: سرمایه اجتماعی می ­تواند به انجام وظایف به صورت جمعی، کمک شایانی نماید؛ زیرا به عنوان یک عامل جایگزین برای قرادادها، مشوق­ها و مکانیزم­ های نظارت رسمی که در سیستم­هایی با سرمایه اجتماعی کم یا بدون سرمایه اجتماعی ضروری هستند، عمل می­نماید. در زبان اقتصاددانان، سرمایه اجتماعی هزینه­ های مبادله را کاهش می­دهد و در زبان رفتار سازمانی می ­تواند به عنوان جایگزینی برای رهبری عمل نماید.
۴-سرمایه اجتماعی به منزله­ی تسهیل­کننده ایجاد سرمایه مفهومی: ناهاپیت و گوشال شرح داده­اند که چگونه اشکال مختلف سرمایه اجتماعی، می­توانند ایجاد سرمایه مفهومی درون جامعه یا سازمان را به وسیله ارائه یک محیط سازنده برای ترکیب و مبادله اطلاعات و دانش، تسهیل نمایند. بر طبق نظر ناهاپیت و گوشال این امر به چندین طریق اتفاق می­افتد؛ مثلاً سرمایه اجتماعی می ­تواند ابزاری برای دستیابی و توزیع اطلاعات ارائه نماید که اغلب نسبت به مکانیزم­ های رسمی کاراکتر بوده و هزینه کمتری دارد. زبان، استعاره­ها و دیدگاه­ های مشترک که اغلب در سازمان­هایی با سرمایه اجتماعی بالا یافت می­شوند، می­توانند از جمله راه­های مؤثر و کارایی انتقال دانش و افزایش سرمایه مفهومی سازمان باشند. از دیدگاه آدلر و وان^[۷۴]، اولین مزیت مستقیم سرمایه اجتماعی، توزیع اطلاعات است. سرمایه اجتماعی دسترسی به منافع و وسیع­تر اطلاعات را تسهیل نموده و کیفیت، مربوط بودن، مناسبت و به جا بودن اطلاعات بهبود می­بخشد. این دو محقق، ایجاد راه­های نفوذ و کنترل و قدرت به منزله دومین مزیت سرمایه اجتماعی در نظر می­گیرند. همچنین بیان می­دارند که انسجام، سومین مزیت سرمایه اجتماعی است. از نظر این دو محقق، هنجارها و اعتقادات اجتماعی قوی که با درجه بالایی از همبستگی شبکه اجتماعی همراه است، اطاعت از قوانین مرکزی را تشویق نموده و نیاز به کنترل­های رسمی را کاهش می­دهد(درانی و رشیدی،۱۳۸۷: ۴).
۲-۲-۱۲ جنبه­ های منفی سرمایه اجتماعی
وجوه منفی سرمایه اجتماعی از دو جنبه بررسی می­گردد؛ یکی تأثیر سرمایه اجتماعی در تقویت نابرابری(زیرا فواید سرمایه اجتماعی به شکل نابرابر توزیع شده است، و افراد دارای اتصالات بیشتر از مزایای آن بیشتر بهره می­گیرند) و دیگری نقش سرمایه اجتماعی در حمایت از رفتارهای ضد اجتماعی است( مانند همبستگی اجتماعی میان گروه ­های مخرب، حال چه این مخرب بودن ویژگی و هدف آگاهانه آنها باشد و چه محصول جانبی و ناخواسته آنها). در میان متفکرین، برای مثال پاتنام می­گوید که سرمایه اجتماعی بی­ضرر است و تنها مقداری هزینه دارد. فوکویاما سرمایه اجتماعی را خیر عمومی هم برای اقتصاد و هم برای کل جامعه می­داند و تنها بعدها از اثرات منفی آن یاد می­ کند. پاتنام نه تنها از اثرات منفی سرمایه اجتماعی بلکه از اثرات منفی سرمایه فیزیکی و همچنین سرمایه انسانی یاد می­ کند و به ترتیب اسلحه و شکنجه را مثال می­زند که البته احتمال اثرات منفی تولید شده توسط سرمایه اجتماعی را بیش از سرمایه فیزیکی و انسانی برآورد می­ کند. اعتماد نقش مهمی را در مفهوم فوکویا ما از سرمایه اجتماعی بازی می­ کند و او نتایج منفی سرمایه اجتماعی را با بهره گرفتن از ایده« شعاع محور اعتماد» تشریح می­نماید. هرچه شعاع اعتماد محدود به اعضای خود گروه باشد، احتمال بروز اثرات منفی بیشتر می­ شود(فوکویاما به نقل از فیلد، ۱۳۸۶: ۱۲۳). بوردیو و کلمن نیز درباره وجوه منفی سرمایه اجتماعی مطلع بوده ­اند اما در کل همه آنها به اندازه کافی به این وجوه منفی نپرداخته­اند.
به طور کلی و مختصر جنبه­ های منفی سرمایه اجتماعی شامل موارد ذیل است:

(الف)

(ب)

شکل (‏۱‑۱۲) شبکه فضای k و ناحیه بریلوین نانولوله کربنی از نوع (الف) زیگزاگ (۳،۰) و (ب) مبلی (۳،۳) [۱].
در شکل (‏۱‑۱۲) اولین ناحیه بریلوین و شبکه فضای k نشان داده شده است. خط­های موازی، زیرباندها را نشان می­ دهند که به فاصله از یک­دیگر قرار گرفته­اند و دارای طولی به­اندازه هستند.
برای به­دست آوردن معادله­های پاشندگی، شرایط مرزی متناوب در جهت محیط نانولوله کربنی به­شکل زیر اعمال می­ شود:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(‏۱‑۱۵) 
که s ضریب جهتِ^[۲۱] زیر­باند است [۱].

نانولوله کربنی زیگزاگ

این نوع نانولوله کربنی می ­تواند هم فلز و هم نیمه­رسانا باشد. ناحیه­ی بریلوین نقطه k را قطع می­ کند و تنها زمانی­که  باشد (q عدد صحیح است) فلز خواهد بود. در غیر این­صورت شکاف باندی^[۲۲] را خواهد داشت که به­ طور معکوس متناسب با قطرش است. برای این نوع نانولوله کربنی معادله (‏۱‑۱۵) به­شکل زیر نوشته می­ شود:
(‏۱‑۱۶)
که در آن  است، با قرار دادن معادله (‏۱‑۱۶) در (‏۱‑۷) و جاگذاری k_y با k_z به­عنوان جهت محور به­رابطه پاشندگی زیر خواهیم رسید:
(‏۱‑۱۷)
رابطه (‏۱‑۱۷) درشکل (‏۱‑۱۳-الف) برای نانولوله کربنی از نوع زیگزاگ (۳،۰) با ماهیت فلزی در طول اولین ناحیه­ی بریلوین رسم شده است. دو تا از زیر­باندها انرژی فرمی را در  Γقطع می­ کنند. با مقایسه شکل (‏۱‑۱۲-الف) با شکل (‏۱‑۱۳-الف) مشاهده می­کنیم که زیر­باندهای متناظر، لبه­ی ساختار شش­گوشه را در نقاط مشخص­شده در شکل (‏۱‑۱۲) قطع می­ کنند [۱].

نانولوله کربنی مبلی

نانولوله کربنی ِمبلی از نوع فلز است، زیرا ناحیه­ی بریلوین یک بعدی آن همیشه نقاطk را قطع می­ کند. با بهره گرفتن از (‏۱‑۱۵) شرایط مرزی تعیین می­ شود که بردار موجِ محیطیِ مجاز را تعیین می­ کند:
(‏۱‑۱۸)
برای  با جاگذاری k_x از معادله (‏۱‑۱۸) در معادله (‏۱‑۷) و جاگذاری k_y با k_z به­رابطه پاشندگی نوع مبلی خواهیم رسید:
(‏۱‑۱۹)
در حالی­که k_z در جهت k₂ است و تناوبی به­اندازه  دارد. در شکل (‏۱‑۱۳-ب) رابطه پاشندگی از نوع مبلی رسم شده است [۱].
نانولوله­های کربنی که در دو دسته گفته شده در بالا نباشند، از نوع کایرال،  ، هستند.

(الف)

(ب)

شکل (‏۱‑۱۳) دیاگرام پاشندگی الکترونی نانولوله کربنی از نوع (الف) زیگزاگ (۳،۰) و (ب) مبلی (۳،۳). ناحیه سایه­خورده زیرِ انرژی فرمی، ناحیه باند ظرفیت است [۱].

مباحث فیزیکی

ناحیه­ی بریلوین

در انتشار هر گونه حرکت موجی از میان شبکه کریستالی، بسامد، تابعی متناوب از بردار موج k است. این تابع ممکن است به­ دلیل چند مقداره بودن پیچیده باشد، به­منظور ساده­سازی رفتارِ حرکت موج در کریستال، یک ناحیه در فضای k تعریف می­ شود که ناحیه متناوب پایه را تشکیل می­دهد. بسامد یا انرژی برای یک بردار موج k خارج از این ناحیه ممکن است توسط یکی از بردارهای k که در داخل این ناحیه است، تعیین شود. این ناحیه را ناحیه­ی بریلوین گویند. معمولا توجه­ها به­بردارهای k در داخل این ناحیه متمرکز می­ شود. ناپیوستگی تنها در روی مرزها رخ می­دهد. به­ طور خلاصه، هر بردار موج در خارج از این ناحیه برابر با برخی بردارهای داخل این ناحیه است [۳-۲].

حالت بلاخ

یک موج بلاخ (حالت بلاخ، تابع بلاخ و یا تابع موجِ بلاخ نیز گفته می­ شود) که به­خاطر فیزیکدان سوییسی به­نام فلیکس بلاخ^[۲۳] به­این نام شناخته شده است، یک نوع تابع موج برای ذره­ای است که در یک محیط متناوب باشد، معمولا برای الکترون­ها در کریستال کاربرد دارد. یک تابع موجΨ یک موج بلاخ است اگر به­ صورت زیر باشد:
(‏۱‑۲۰)
که r موقعیت، Ψ موج بلاخ، u یک تابع متناوب با تناوب مشابه با کریستال است، k یک عدد حقیقی است که بردارموج کریستال نامیده می­ شود، e عدد اولر^[۲۴] نامیده می­ شود وj واحد موهومی است.
به­عبارت دیگر اگر یک موج صفحه­ای را در یک تابع متناوب ضرب کنید موج بلاخ حاصل می­ شود [۴].

نوسان­های بلاخ

زمانی­که الکترون­ها در زنجیره­ی یک بعدی و خطی از اتم­های مورد اعمال میدان الکتریکی ثابت خارجی قرار می­گیرند، شاهد نوسان­های بلاخ خواهیم بود. الکترون­ها در انواع مختلف نانولوله­های کربنی، نوسان­هایی با بسامد زاویه­ای بلاخ متناسب با میدان الکتریکی ثابت اعمالی در طول محور نانولوله کربنی نشان می­ دهند [۵].