” باد” استعاره از” پوچ بی قدر” است. نسیم بوستان را به شرط نیاوردن بوی دوستان ، به باد( مشبهٌ به )تشبیه کرده است . ضمناً ” باد ” در مصراع دوّم ، تداعی کننده ی باد مخالف که کشتی دشمن را به ساحل لشکریان ایران آورد، نیز هست .
ذخارت: پرباری
هر دلی کز مهر آن مه روی دارد ذرّه ای در گداز آید چو موم ارفی المثل خارا بود
(هماان:۲۱۹)
دل دارای ذرّه ای مهر آن محبوب (مشبه مرکب) همچون “موم” (مشبه به مفرد محسوس)
وجه شبه:گذاختن.
شرط تشبیه :اگر چه خارا باشد.
۲-۳-۱۰- تشبیه تفضیل
مشبه را بر مشبهٌ به برتری می دهند:
یکی دختری داشت خاقان چو ماه کجا ماه دارد و زلف سیاه
(فردوسی،۱۹۶۸: ۲۰۹/۴)
ظاهر آن است که بر صفحه ی منشور جمال مثل ابروی دلارای تو طغرایی نیست
(همان: ۱۲۱)
صفحه ی منشور: کتاب و نامه ی گسترده
صفحه ی منشور جمال : تشبیه بلیغ (جمال ← صفحه ی منشور).
طغرا : دست خواجو مختصر شاه در پایان نامه های مهم سلطنتی به همراه مهر سلطان. (استعاره)
در عالم زیبایی، ابروان تو طاق و تک است. در مصراع دوّم با کاربرد استعاره ، معنا را بیان کرده است. (استعاره) در معنای کل، تشبیه تفضیل نهفته است و “ابروی دلارای یار” را بهتر از “طغرا” دانسته است.
اضافه ی تشبیهی (محسوس به محسوس و معقول (وَجدانی) به محسوس)
بسی تحمّل خار جفا بباید کرد که تا نهال موّدت، گلی به بار آرد
(همان: ۱۴۸)
خار جفا (جفا ← خار) و نیز نهال مودّت (مودّت ← نهال) دو تشبیه بلیغ است که به ترتیب با وجه شبه “آزردن” که در جفا ذاتی و در خاراعتباری و عرضی است و کمال اتّصال و دوستی در ترکیب دوّم، صورت گرفته است ” گل به بار آوردن” که به صورت گروه فعلی در شعر آمده است ” اضافه ی تبعیّه ” (مستعار و مستعارٌله ) است از : ثمر دادن و نتیجه بخش بودن.
نقّاش که او صورت ارژنگ نگارد کی چهره ی گلچهر چو اورنگ نگارد؟
(همان: ۱۴۹)
در جنب جمال تو بود صورت دیوار هر نقش که صورتگر ارژنگ نگارد
(همان: ۱۴۹)
“ارژنگ” نام کتاب مشهور “مانی” است که به صورت “ارتنگ و ارثَنگ” نیز به کار رفته است. وی ادّعای پیامبری داشته و کتاب یاد شده تفصیل آیین و شریعت اوست. “مانی” صورتگری ماهری بوده است و در ارژنگ نقّاشی ها و صورت های شگرفی، تصویر کرده بوده است.
در مصراع دوّم که استفهام انگاری است یک تشبیه (صورت گلچهر چو اورنگ) به کار برده است (صورت زیبایی چون “اورنگ").
بیت دوّم یک تشبیه مرکّب به مقیّد است : صورتگرهای مانی در ارژنگ را در قیاس با چهره ی زیبای یار (مشبّه) به “نقّاشی ها و صورت های بی جان روی دیوار ” (مشبّهٌ به )مانند نموده است.
۲-۳-۱۱-تشبیه تمثیل
تشبیهی که مشبهٌ به آن مرکب باشد و جنبه مثل یا حکایت داشته باشد، تشبیه تمثیل است. در این نوع تشبیه، مشبه، امری معقول و مرکب است که برای تقریر و اثبات آن، مشبهٌ بهی مرکب و محسوس ذکر می شود:
آگاه نیست آدمی از گشت روزگار شادان همی نشیند و غافل همی رود
مانَد بر آن که باشد بر کِشتی روان پندارد اوست ساکن و ساحل همی رود
(مسعود سعد، ۲۲۹:۱۳۵۴)
مشبّه، آگاه نبودن آدمی از گشت زمان و غفلت و شادمانی او.
مشبّه به: نشستن آدمی در حشتی و تصور او بر این که او ساکن است و ساحل حرکت می کند.
وجه شبه: غفلت حاصل از توهّم و ظاهر بین.
(شمیسا، ۴۴:۱۳۷۲ )
۲-۳-۱۲-اضافه تشبیهی
تشبیهی است که مشبه به مشبهٌ به یا مشبهٌ به مشبه به صورت ترکیب اضافی به هم با کسره ی اضافه وابسته شده باشند:
ابروی کمان یا کمان ابرو
همه اضافه های تشبیهی را نی توان به صورت بالا، معکوس، ارائه داد. معمولاً مشبهٌ به
به مشبه اضافه می شود:
دریاییِ دانش، خورشید معرفت.
شبی زِیت فکرت همی سوختم چراغ بلاغت بیفروختم
(سعدی، ۴۲۸:۱۳۷۳)
“زیت فکرت” و “چراغ بلاغت” اضافه تشبیهی و تشبیه بلیغ و صریحند.
وَجُدا نیات: وجدا نیّات چیزهایی هستند که به وسیله وجدان، ادراک می شوند مانند لذّت و اَلَم حسی و داخلی در قسم عقلی هستند، زیرا ادراک آنها به توسط قوای باطنه است، مانند:
اَلَم عشق لذّتی دگر است رنج عُشّاق را حتی دگر است
روزی که نماند زغم عشق تو خواجو اسرار غمش بر ورق دهر بماند
(خواجو:۱۸۹)
ورق دهر: ترکیب بدیعی است و کمتر در آثار سبک عراقی یافت می شود. دهر را به ورق (مجازاً به کتاب) مانند کرده است. وجه شبه: ثبات و ماندن نوشته بر ورق و ماندن آثار زندگی هر کس در روزگار (دهر)
ز روزگار جفا نامه ای که عرض افتاد مدام بر ورق روزگار خواهد ماند
(همان: ۱۹۰)
در این بیت به جای ورق دهر “ورق روزگار” آورده که بلیغ تر و شیواتر است، افزون بر این وجود حرف را در مصراع اول و دوم، واژه “روزگار” را دست چین تر و گزیده تر می نماید.
تعداد نمونه
۱۶۰
با توجه به نتایج جدول فوق، و با توجه به اینکه سطح معنی داری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۹۵/۰ مقدار ۰۰۳/۰ بوده و کمتر از ۰۵/۰ است، بنابراین می توان گفت که فرضیه محقق تایید و فرضیه صفر رد می شود و بین یکپارچگی و انسجام اجتماعی با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.
با توجه به اینکه ضریب همبستگی بین دو متغیر یکپارچگی و انسجام اجتماعی و رفتار ضد بهره ور (۴۱/۰-) می باشد بنابراین به علت منفی بودن ضریب همبستگی می توان گفت که رابطه موجود بین دو متغیر معکوس می باشد یعنی با افزایش یکپارچگی و انسجام اجتماعی کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضدبهره ور کاهش می یابد و بالعکس. و چون مقدار ضریب همبستگی کمتر از ۵/۰ میباشد پس شدت رابطه قوی نیست.
۴ – ۴ – ۴ آزمون فرضیه ۳ فرعی:
فرضیه صفر ( H₀ ): بین محیط کاری ایمن و بهداشتی با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود ندارد.
فرضیه محقق ( H₁ ): بین محیط کاری ایمن و بهداشتی با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.
جدول ۴-۱۰- نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن جهت تعیین رابطه همبستگی
آماره ها
رفتار ضد بهره ور
محیط کاری ایمن و بهداشتی
ضریب همبستگی اسپیرمن
۳۰۳/۰-
سطح معنی داری
۰۳۹/۰
تعداد نمونه
۱۶۰
با توجه به نتایج جدول فوق، و با توجه به اینکه سطح معنی داری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۹۵/۰ مقدار ۰۳۹/۰ بوده و کمتر از ۰۵/۰ است، بنابراین می توان گفت که فرضیه محقق تایید و فرضیه صفر رد می شود و بین محیط کاری ایمن و بهداشتی با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.
با توجه به اینکه ضریب همبستگی بین دو متغیر محیط کاری ایمن و بهداشتی و رفتار ضد بهره ور (۳۰۳/۰-) می باشد بنابراین به علت منفی بودن ضریب همبستگی می توان گفت که رابطه موجود بین دو متغیر معکوس می باشد یعنی با افزایش محیط کاری ایمن و بهداشتی کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای
ضد بهره ور کاهش می یابد و بالعکس. و چون مقدار ضریب همبستگی کمتر از ۵/۰ می باشد پس شدت رابطه قوی نیست.
۴ – ۴ – ۵ آزمون فرضیه ۴ فرعی:
فرضیه صفر ( H₀ ): بین تامین فرصت رشد و امنیت مداوم با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود ندارد.
فرضیه محقق ( H₁ ): بین تامین فرصت رشد و امنیت مداوم با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.
جدول ۴-۱۱- نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن جهت تعیین رابطه همبستگی
شکل ۴-۷۴- شبیهسازی متغیر حاشیه سود دیتا شکل ۴-۷۵- شبیهسازی متغیر قیمت منابع دیتا
نتایج حاصل از شبیهسازی شاخص های مالی در بخش تلفن ثابت در شکلهای شماره ۴-۷۶ تا ۴-۷۹ نشان داده شده است. نتایج این بخش نیز نشاندهنده رشد نمایی شاخص ها تا پایان دوره شبیهسازی است. علت رشد افزایشی این متغیرها نیز به دلیل انحصاری بودن این خدمت توسط شرکت مخابرات ایران میباشد.
شکل ۴-۷۶- شبیهسازی متغیر درآمد تلفن ثابت شکل ۴-۷۷- شبیهسازی متغیر هزینه های تلفن ثابت
شکل ۴-۷۸- شبیهسازی متغیر قیمت منابع تلفن ثابت شکل ۴-۷۹- شبیهسازی متغیر حاشیه سود تلفن ثابت
شکلهای شماره ۴-۸۰ تا ۴-۸۳ نیز روند افزایش درآمد، هزینه، حاشیه سود و سرمایه کل شرکت هلدینگ مخابرات ایران را در طول دوره شبیهسازی نشان می دهند. همانطوریکه ملاحظه می شود روند این متغیرها نیز نمایی مثبت میباشد. با توجه به اینکه قسمت عمده شرکت مخابرات ایران از شرکتهای فوق تشکیل شده است، میتوان گفت نمودارهای زیر نیر برآیندی از نمودارهای مشابه در شرکتهای زیرمجموعه میباشند. بنابراین در مجموع این نتیجه حاصل می شود که شاخص های مالی درآمد، هزینه، حاشیه سود و سرمایه در سطح هلدینگ در طول دوره شبیهسازی روند افزایشی نمایی مثبت خواهد داشت.
شکل ۴-۸۰- شبیهسازی متغیر درآمد هلدینگ شکل ۴-۸۱- شبیهسازی متغیر هزینه های هلدینگ
شکل ۴-۸۲- شبیهسازی متغیر حاشیه سود هلدینگ شکل ۴-۸۳- شبیهسازی متغیر سرمایه هلدینگ
۴-۶-۳-۲-بررسی شاخص های زمان
با توجه به اهمیت شاخص زمان تحویل، در این مجموعه به این شاخص پرداخته شده است. نتایج حاصل از شبیهسازی شاخص های زمان تحویل خدمت در هر سه بخش نشاندهنده کاهش این شاخص در طول دوره شبیهسازی دارد. این کاهش در ابتدا به علت افزایش شدید ظرفیت شبکه بسیار شدید میباشد که به تدریج کاهش مییابد تا اینکه به ثبات برسد. شکلهای ۴-۸۴ تا ۴-۸۶ نشاندهنده نتایج شبیهسازی شاخص های این بخش هستند. مطابق نمودارها، زمان تحویل تلفن همراه به علت ظرفیت مناسب شبکه و ایجاد امکانات متناسب با تقاضا در دوره جاری تا پایان دوره شبیهسازی در مدت زمان یک روز قابل واگذاری است. در بخش دیتا، به علت تقاضای بیشتر بازار در مقایسه با ظرفیت شبکه، زمان تحویل به حداقل ممکن نرسیده و همچنان تا پایان دوره شبیهسازی با یک شیب کاهنده به تناسب افزایش ظرفیت شبکه در حال کاهش میباشد. زمان واگذاری تلفن ثابت تا حدودی مشابه دیتا است اما اندکی زمان واگذاری بیشتر است که این تفاوت نیز به علت بررسی امکانات فنی و نصب فیزیکی آن امکانات جهت واگذاری این محصول در یک مکان فیزیکی است. در حالیکه در خصوص تلفن همراه نیازی به نصب فیزیکی تجهیزات نیست و یک محصول کاملا بدون سیم است و در مورد دیتا نیز واگذاری بر روی بستر موجود تلفن ثابت انجام می شود.
شکل ۴-۸۴- شبیهسازی متغیر زمان تحویل تلفن همراه شکل ۴-۸۵- شبیهسازی متغیر زمان تحویل دیتا
شکل ۴-۸۶- شبیهسازی متغیر زمان تحویل تلفن ثابت
۴-۶-۳-۳-بررسی شاخص های ظرفیت
بر اساس نتیجه گیری حاصل از فصل دوم پژوهش شاخص های ظرفیت شبکه، تعداد مشتریان، بهره برداری از ظرفیت و مقدار خرید تجهیزات مورد بررسی قرار گرفته شده است
نتایج حاصل از شبیهسازی شاخص های ظرفیت در بخش تلفن همراه در شکل های شماره ۴-۸۷ تا ۴-۸۹ نشان داده شده است. شاخص ها نشاندهنده افزایش ظرفیت شبکه و به تناسب آن تعداد مشتریان در این بخش است. همانطوریکه ملاحظه می شود در یک مقطعی از دوره شبیهسازی (از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱) به علت تقاضای شدید بازار و افزایش کیفیت خدمات تلفن همراه در سطح جهانی و داخلی، متغیرهای ظرفیت شبکه و تعداد مشتریان روند روبه رشد افزایشی داشته است. اما در ادامه دوره با توجه به افزایش ضریب نفوذ این محصول در بازار و رشد رقبا و به دنبال آن کاهش تقاضا روند افزایشی این متغیرها کندتر می شود.
شکل ۴-۸۷- شبیهسازی متغیر تعداد مشتریان تلفن همراه شکل ۴-۸۸- شبیهسازی متغیر ظرفیت شبکه تلفن همراه
شکل ۴-۸۹- شبیهسازی متغیر خرید تجهیزات تلفن همراه
نتایج حاصل از شبیهسازی شاخص های ظرفیت در بخش دیتا نیز در شکلهای شماره ۴-۹۰ تا ۴-۹۲ نشان داده شده است. نتایج، نشاندهنده رشد نمایی ظرفیت شبکه و تعداد مشتریان در این بخش است. با توجه به جدید بودن این خدمت در ابتدای دوره شبیهسازی مقادیر متغیرها بسیار کم و در ادامه با توجه به تقاضای بازار، روند رو به رشد افزایشی خواهد داشت. با بررسی روند ظرفیت آزاد شبکه و بهره برداری از ظرفیت، مقدار شاخص بهره برداری از ظرفیت در این بخش مقدار ثابت ۹۰% در نظر گرفته شده است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که به طور میانگین ۱۰% ظرفیت قابل واگذاری همیشه به صورت ذخیره موجود میباشد و در نتیجه مقدار اثر شلاق چرمی که در اثر تقاضای غیر منتظره ممکن است ایجاد شود، کاهش مییابد. در واقع میتوان گفت اثر شلاق چرمی رابطه معکوس با ظرفیت آزاد شبکه دارد.
شکل ۴-۹۰- شبیهسازی متغیر ظرفیت شبکه دیتا شکل ۴-۹۱- شبیهسازی متغیر تعداد مشتریان دیتا
شکل ۴-۹۲- شبیهسازی متغیر ظرفیت آزاد شبکه دیتا
نتایج حاصل از شبیهسازی شاخص های ظرفیت در بخش تلفن ثابت نیز در شکلهای شماره ۴-۹۳ تا ۴-۹۵ نشان داده شده است. نتایج حاصل از شاخص های ظرفیت شبکه و تعداد مشتریان و ظرفیت آزاد شبکه نشاندهنده رشد نمایی این متغیرها در طول دوره شبیهسازی دارد. با توجه به مقدار اولیه متغیرهای این گروه و قدیمیتر بودن این خدمت در بخش مخابرات، روند رو به رشد این متغیرها کندتر از متغیرهای مشابه در بخش دیتا خواهد بود. نسبت شاخص بهره برداری از ظرفیت نیز در ابتدا ۸۵% است که در اواخر دوره شبیهسازی مقدار آن به ۷۳% میرسد. بنابراین با توجه به ظرفیت قابل توجه آزاد شبکه در این بخش، اثر شلاق چرمی نیز ناچیز میباشد. شکل ۴-۹۵ نمایانگر ظرفیت آزاد شبکه در این بخش میباشد.
شکل ۴-۹۳- شبیهسازی متغیر تعداد مشتریان تلفن ثابت شکل ۴-۹۴- شبیهسازی متغیر ظرفیت شبکه تلفن ثابت
شکل ۴-۹۵- شبیهسازی متغیر ظرفیت آزاد شبکه تلفن ثابت
نتایج حاصل از شاخص ظرفیت شبکه انتقال در هلدینگ مخابرات نیز نشاندهنده رشد نمایی این متغیر در طول دوره شبیهسازی دارد. دلیل این امر نیز افزایش رو به افزایش سرمایه گذاری هلدینگ در این بخش جهت ایجاد زیرساختهای انتقال مکالمات و دیتا است. نتیجه شبیهسازی این شاخص در شکل ۴-۹۶ نشان داده شده است.
شکل ۴-۹۶- شبیهسازی متغیر ظرفیت انتقال هلدینگ
۴-۶-۳-۴-بررسی شاخص های کیفیت
نتایج حاصل از شبیهسازی شاخص های رضایت مشتری و کیفیت شبکه نیز در بخشهای مختلف در شکلهای شماره ۴-۹۷ تا ۴-۱۰۲ نشان داده شده است. نتایج شبیهسازی نشان از رشد این شاخص ها در طول دوره شبیهسازی دارد. روند شاخص ها نشان میدهد که در نهایت به یک حالت ثبات میرسند. در واقع میتوان از متغیرهای این بخش و بخش قبل نتیجه گرفت که شاخص کیفیت شبکه تابعی از ظرفیت شبکه و رضایت مشتری تابعی از کیفیت شبکه است و بین این شاخص ها رابطه کاملا مستقیم وجود دارد. در بخشهای تلفن همراه و تلفن ثابت که ظرفیت شبکه بیشتر است و در واقع کیفیت شبکه بهتر است رضایت بیشتری نیز از خدمات وجود دارد اما در مورد دیتا این رضایت اندکی ضعیفتر است.
شکل ۴-۹۷- شبیهسازی متغیر رضایت مشتری دیتا شکل ۴-۹۸- شبیهسازی متغیر رضایت مشتری تلفن همراه
شکل ۴-۹۹- شبیهسازی متغیر کیفیت شبکه شکل ۴-۱۰۰- شبیهسازی متغیر رضایت مشتری تلفن ثابت
شکل ۴-۱۰۱- شبیهسازی متغیر کیفیت شبکه تلفن ثابت شکل ۴-۱۰۲- شبیهسازی متغیر کیفیت شبکه دیتا
۴-۷-مدلسازی ریاضی زنجیره تامین
در ادامه اعتبارسنجی و شبیهسازی مدل در این مرحله به تجزیه و تحلیل و تعیین هویت سیستم با بهره گرفتن از داده های ورودی و خروجی با بهره گرفتن از مفهوم سیستمهای پویا پرداخته می شود. لازم به ذکر است که جهت رسم جدولها و نمودارها و همچنین محاسبه توابع مختلف همبستگی، دگر همبستگی وتابع چگالی طیفی در این بخش از نرم افزار متلب استفاده می شود.
۴-۷-۱- مدل سیستمی زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران
همانطوریکه قبلا نیز در بخش ساختار زنجیره تامین شرکت مخابرات ایران به آن پرداخته شد در این شرکت سه نوع محصول تلفن ثابت، دیتا و تلفن همراه به مشتریان عرضه میگردد. مدل سیستمی زنجیره تامین مورد پژوهش در شکل شماره ۴-۱۰۳ نشان داده شده است. G1 تابع تبدیل مرحله اول سیستم (نصب و راه اندازی تجهیزات جدید)، G2 تابع تبدیل مرحله دوم (واگذاری خدمات به مشتریان ) و G3 تابع تبدیل مرحله نهایی سیستم (مرحله استفاده از خدمات و نگهداری ) میباشد. متغیر u ورودی یا انگیزش سیستم (سرمایه گذاری در خرید تجهیزات جدید)، ۱x خروجی مرحله اول (ظرفیت قابل واگذاری)،x2 خروجی مرحله دوم (تعداد مشتریان) وx خروجی نهایی سیستم (حاشیه سود) میباشد. بازخور H نیز به معنی برگشت سود حاصل از خدمات به سیستم یا سرمایه گذاری در خرید تجهیزات جدید میباشد. اندیس t نشانگر توابع و متغیرهای سیستم در حوزه زمان و اندیس s نمایانگر حوزه لاپلاس است.
x
شکل ۴-۱۰۳- مدل سیستمی زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران
۴-۷-۲- تابع خودهمبستگی
مجموع کمینه سازی جمع وزنی امید ریاضی و تغییرپذیری هزینه کل سیستم تولیدی و زنجیره تأمین و کمینه سازی جریمه ناشی از غیرموجه شدن جوابهای بدست آمده تحت سناریوهای مختلف
بیشینهسازی امیدریاضی رضایتمندی مشتریان از طریق کمینهسازی مجموع حداکثر کمبود محصولات مختلف در بین همه نقاط تقاضا، در دوره های مختلف
روش حل: تبدیل مسئله برنامه ریزی چند هدفه تصادفی پایدار به یک مسئله چند هدفه بسط یافته قطعیِ معادل و استفاده از روش برنامه ریزی توافقی برای حل مسئله چند هدفه قطعی بدست آمده
مثال عددی: مطالعه موردی شرکت چوب و کاغذ چوکا
تشریح مسئله و فرضیات
مدل پیشنهادی چندهدفه تصادفی پایدار برای برنامه ریزی کلی تولید در زنجیره تأمین به قرار زیر است:
یک زنجیره تأمین سه سطحی مطابق شکل مفروض است که در آن j کارخانه، S تأمین کننده و C نقطه تقاضا وجود دارد. هر کارخانه تعدادی محصول تولید می کند و هر محصول از تعدادی مواد/قطعه اولیه تشکیل شده است که با در نظر گرفتن ضریب مصرف از تأمین کنندگان تأمین می شود. هزینه های تولید اقلام در کارخانههای مختلف و قیمت خرید مواد اولیه در تأمینکنندگانِ مختلف، می تواند متفاوت باشد. هر کارخانه دارای ظرفیتهای مشخصی برای نگهداری مواد اولیه و محصولات نهائی است. ظرفیت تولید هر کارخانه برای تولید در وقت عادی، اضافه کاری با تعداد کارکنان تولیدی با سطوح مهارتی مختلف محدود می شود. کارخانجات میتوانند برای تنظیم نرخ تولید، از اهرم استخدام و اخراج بهره ببرند ضمن آنکه با برگزاری دوره های آموزشی میتوانند مهارت کارکنان را ارتقاء دهند. امکان برونسپاری بخشی از تولیدات به پیمانکاران خارج از شرکت امکان پذیر است. سایتها، نقاط تقاضا و تأمین کنندگان در یک گستره وسیع جغرافیایی پراکنده اند. و فاصله و هزینه حمل و نقل بین تأمین کنندگان و کارخانجات و همینطور بین کارخانجات و نقاط تقاضا می تواند متفاوت باشد. با آگاهی از این مطلب که امکان نگهداری محصولات نهایی در نقاط تقاضا امکان پذیر نیست، و نیز با فرض عدم قطعیت در میزان تقاضا، عدم قطعیت در هزینه های تولیدی و هزینه های حمل و نقل، عدم قطعیت در هزینه های استخدام، اخراج و حقوق کارکنان و هزینه های آموزش، مسئله اصلی، تصمیم گیری در مورد ۱- میزان محصولات تولیدی توسط هر شرکت برای پاسخگویی به تقاضای غیر قطعی مشتریان در دوره های مختلف تولیدی با تعداد نیروی کار مشخص از سطوح مهارتی متفاوت، ۲- میزان مواد اولیه ای که هر شرکت به تأمین کنندگان مختلف سفارش میدهد تا با توجه به ضریب مصرف، زمان تدارک و قیمت پیشنهادی آن ها پاسخگوی احتیاجات خالص شرکت ها باشد، ۳- تعداد کارکنان از هر سطح تخصصی که در هر کارخانه و هر دوره بایستی اخراج، استخدام و یا برای تخصصهای بیشتر آموزش داده شوند، ۴- میزان مواد اولیه و محصول نهائی که در هر کارخانه و هر دوره بایستی انبار شود و نیز میزان تقاضایی که در هر دوره و هر نقطه تقاضا بایستی به تعویق بیافتد، به قسمی که ضمن کمینه شدن مجموع وزنی امیدریاضی و تغییر پذیری هزینه های کل سیستم تولیدی و زنجیره تأمین و کمینه شدن ریسک ناشی از غیرموجه شدن برنامه بدست آمده تحت سناریوهای مختلف آتی، رضایتمندی مشتریان نیز از بابت دریافت به موقع سفارشات به ازای همه محصولات در همه دوره ها حداکثر شود.
فرضیات اصلی:
محصولات ارسالی به نقاط تقاضا امکان انبارش بیش از یک دوره را ندارند، به عبارت بهتر به دلیل ماهیت محصولات که می تواند به فسادپذیری آن ها و یا نیاز به انبارهای با هزیههای سرسام آور مرتبط باشد، نقاط تقاضا نگهداری محصولات را فقط در یک دوره تقبل مینمایند.
هر محصول در واقع نماینده خانواده ای از محصولات یا مدلهای شبیه به هم است، بنابراین یک واحد ادغامی محسوب می شود، به این معنا که هزینه واحد تولید و یا حمل و نقل و غیره برای این واحدهای ادغامی در واقع میانگین آن هزینه ها برای تک تک محصولات/مدلهای آن خانواده میباشد.
هر محصول از تعداد معینی قطعه با ضریب مصرف مشخص تشکیل یافته است.
میزان تقاضا و تمامی پارامترهای هزینه ای سیستم تولیدی و پارامترهای زنجیره تأمین غیرقطعی فرض شده اند.
عدم قطعیت پارامترها با بهره گرفتن از یک سری سناریوهای محدود، قابل بیان است.
همه نقاط تقاضا و همه تأمین کنندگان از طریق یک شبکه کامل و مشخص حمل و نقل با کارخانجات مرتبط میشوند.
سطوح مهارتی کارکنان دارای یک طبقه بندی استاندارد و از پیش تعریف شده است. برای مثال: کارگر ساده/ نیمه ماهر/ ماهر/ سرکارگر
دوره های آموزشی استاندارد و از پیش تعریف شده برای ارتقاء مهارت کارکنان وجود دارد.
کمبود به صورت سفارشات عقب افتاده برنامه ریزی می شود و فروش از دست رفته وجود ندارد.
ظرفیت نگهداری به تفکیک محصولات نهائی و مواد اولیه در کارخانجات وجود دارد و ثابت فرض می شود.
| شکل ۳‑۱- فرم کلی زنجیره تأمین سه سطحی |
پارامترها و متغیرهای مسئله
| تقاضای محصول ( ۱, ۲, …, I) i در نقطه تقاضای c ( 1, 2, …, C) در دوره t ( 1, 2, …, T) تحت سناریوی ξ (۱, ۲, …, ζ) | |
| هزینه تولید در یک ساعت از وقت عادی(g=1) ، اضافه کاری (g=2) و یا پیمانکاری(g=3) در سایت j (1, 2, …, J) تحت سناریوی ξ | |
| قیمت فروش محصول i در نقطه تقاضای c در دوره t تحت سناریوی ξ | |
ابتدا لازم است میزان اهمیت یا وزن هر کدام از معیارهای خرید مشخص گردد. از روش‌های متعددی برای تعیین وزن معیارها میتوان استفاده نمود که استفاده از نظرات مستقیم تصمیم گیرندگان و یا روش‌های تحلیلی همچون روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) که بر پایۀ مقایسات زوجی استوار است، نمونه‌هایی از آن است. در این پروژه نیز از همین روش برای تعیین اوزان استفاده می‌شود. در قدم بعد باید نحوۀ سنجش میزان مشابهت مقادیر معیارها به صورت تکی مشخص گردد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
برای سنجش میزان مشابهت مقادیر مربوط به این معیارها، از رابطه (۷) استفاده می‌کنیم که اصولاً از روش‌های رایج در CBR است. برای بیان میزان مشابهت معیار فازی j نسبت به خرید قبلی R ام ,=[] و مقدار مورد نظر خریدار در مورد همین معیار ,=[] ، از روش فاصله میانگین مدرج تلفیقی استفاده شده است. [۷۰] که در آن رابطه زیر برای محاسبه میزان مشابهت بین دو مقدار فوق پیشنهاد شده است.
| رابطه (۳-۹) | Sim (J , J )= |
که در آن :
| رابطه(۳-۱۰) | P= |
| رابطه(۳-۱۱) | P= |
حال با مشخص شدن نحوه محاسبه میزان مشابهت مقادیر معیارها به صورت منفرد، میتوان میزان مشابهت شرایط خرید جدید با مشخصات خرید های موجود در مخزن خریدها را با کمک رابطه (۶) بدست آورد.
در واقع هر مورد خرید جدید که ایجاد می‌شود، نیازمندی‌های خرید جدید توسط سازمان مشخص می‌شود و سپس طبق روش بازیابی که بیان شد، بازیابی بر روی تمامی موارد قبلی اعمال می‌شود. سپس بر اساس نظر تصمیم گیرنده، تعداد m خرید از میان M خرید موجود در مخزن خریدها , بازیابی و اطلاعات آنها به شرح زیر استخراج می‌شود:
m : تعداد خرید های بازیابی شده مورد ارزیابی(به انتخاب تصمیم گیرنده) که در آن M>m>1
i : اندیس خرید بازیابی شده (i=1,2,3,….,m)
n : تعداد معیارها یا مشخصه های خرید
j : اندیس معیار (j=1,2.3 ,… , n )
: مقدار اندیس یا معیار j در خرید بازیابی شدهi ام
Wj : اهمیت نسبی یا وزن معیار i ام
D= []mxn ماتریس تصمیم انتخاب فروشنده
D=
که در آن است و مقادیر قطعی ماتریس فوق به صورت اعداد فازی ذوزنقه‌ای با پارامتر های یکسان (به اندازه مقدار غیر فازی) در نظر گرفته می‌شود.
۳-۵-۴ تصمیم گیری :
اجرای مرحله بازیابی در واقع به فراهم آمدن یک مساله تصمیم گیری چند معیاره برای ارزیابی و اولویت بندی فروشندگان و در نهایت انتخاب نهایی فروشنده (از میان فروشندگان مربوط به m خرید قبلی) منجر می‌شود. برای حل این مساله تصمیم گیری، روش TOPSIS فازی پیشنهاد می‌شود که اولویت‌بندی فروشندگان مرتبط با خریدهای بازیابی شده را در ۵ گام انجام میدهد. که از بیان جزئیات آن پرهیز می‌کنیم. این ۵ گام شامل :
-
- تشکیل ماتریس نرمال شده فازی
-
- ایجاد ماتریس نرمال شده موزون
-
- تعیین مشخصات نرمال شده ی خرید های ایده آل و غیر ایده آل (مطلوب و نا مطلوب)
-
- محاسبه میزان نزدیکی به مشخصات به میزان نرمال
-
- محاسبه شاخص نزدیکی (شاخص ارجحیت خرید، که میزان شاخص نزدیکی نسبت به میزان نرمال یا ایده آل است)
مرحله بعدی تطبیق خرید است. در این مرحله، خرید های بازیابی شده به ترتیب اولویت محاسبه شده در مرحله قبل مورد ارزیابی نهایی قرار می‌گیرند تا میزان انطباق آنها با نیازمندی‌های خرید جدید مشخص شود. مرحله تطبیق خرید که معمولاً توام با مذاکره با فروشندگان است، منجر به انتخاب فروشنده ای می‌شود که نیاز های اعلام شده برای خرید جدید را برآورده می‌کند.
