برامهندکار و دیگران،(۲۰۰۷)^[۱۸۸] در تحقیق خود با عنوان"سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها: یک مطالعه تجربی در صنایع داروسازی” به بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد ۱۳۹ شرکت داروسازی پرداختند که عملکرد شرکت­ها را بازده دارایی(ROA)، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، بازده سرمایه ­گذاری (ROI) و ریسک β (beta) نامیدند. که نتایج حاکی بود از اینکه رابطه معناداری بین اجزای سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها وجود دارد.
تان، پلومن و هانکوک،(۲۰۰۷)^[۱۸۹] در تحقیق خود تحت عنوان"سرمایه فکری و بازده مالی شرکت­ها"ابتدا با بهره گرفتن از مدل پولیک (۱۹۹۸) با تمرکز بر آسیا و کسب اطلاعات ۱۵۰ شرکت عمومی در بورس سنگاپور بین سال­های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ و با بهره گرفتن از آزمون آماری PLS (برای آنالیز داده ­ها)، ارتباط سه بخش (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی) با بازده مالی (عملکرد) شرکت­ها، بر اساس بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، سود هر سهم (EPS) و بازده کل سهام عادی (ASR) سنجش شده ­اند. نتایج حاکی از آن است که اولاً بین سرمایه فکری شرکت و بازده مالی فعلی و آتی شرکت­ها رابطه مثبت معناداری وجود دارد ثانیاً تأثیر سرمایه فکری در بازده مالی شرکت­ها در صنایع مختلف متفاوت می­باشد.

رودز و میهالیک، (۲۰۰۷)^[۱۹۰] در تحقیق خود تحت عنوان"سرمایه فکری در صنعت هتلداری؛ یک مطالعه موردی از اسلوونی"به بررسی تأثیر اجزای سرمایه فکری بر عملکرد مالی در صنعت هتلداری در اسلووانی پرداختند. نتایج این تحقیق نشان داد که اولاً یک رابطه مثبت معناداری بین اجزای سرمایه فکری و عملکرد مالی در این صنعت وجود دارد و این امر نشان­دهنده تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت­ها می­باشد. ثانیاً ضریب تأثیر بالای سرمایه ارتباطی در مقایسه با سایر اجزای سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت­ها می­باشد.
سالبرانت و دیگران،(۲۰۰۷)^[۱۹۱] در تحقیق خود تحت عنوان “مدیریت ریسک بوسیله صورت­های سرمایه فکری” به بررسی رابطه بین شفافیت صورت­های سرمایه فکری و مدیریت ریسک در شرکت­های تکنولوژی اطلاعات سوئدی پرداخته­اند که نتایج حاکی از این بود که بین شفافیت صورت­های سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک رابطه منفی و بین شفافیت صورت­های سرمایه فکری و ریسک بازار (سیستماتیک) رابطه مثبت وجود دارد.
یانگ­چو و دیگران،(۲۰۰۶) در تحقیقی تحت عنوان “سرمایه فکری؛ یک مطالعه تجربی از ITRI” به بررسی ارتباط بین اجزای سرمایه فکری (سرمایه انسانی، سرمایه ارتباطی و سرمایه ساختاری) با عملکرد، صنایع پیشرفته تخصصی^[۱۹۲] انستیتو تحقیقات تکنولوژی صنعتی (ITRI) پرداختند و نتیجه گرفتند که اولاً یک رابطه مثبت معناداری بین اجزای سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها وجود دارد و ثانیاً افزایش سرمایه فکری منوط به فرایند خلق ارزش و ذخیره استراتژیک آنها در سازمان می­باشد .
یوهانسن و دیگران، (۲۰۰۵) یک مدل تجزیه و تحلیل سرمایه فکری را که مبتنی بر فرایند خلق ارزش می­باشد را ارائه داده و به بررسی نقش سرمایه فکری در فرایند خلق ارزش در سازمان­ها می­پردازند.
چن، ژو و یوان،(۲۰۰۴) ^[۱۹۳]۱در مقاله­ای تحت عنوان ” اندازه ­گیری سرمایه فکری؛ یک مدل جدید و مطالعه تجربی ” یک مدل سنجش سرمایه فکری را که مبتنی بر شاخص­ های کیفی است بیان می­ کنند. در این تحقیق، سرمایه فکری به ۴ بخش تقسیم شده و شاخص­ های کیفی مربوط به هر کدام از آنها معرفی و اعتبار روائی آنها تأیید شدند. سپس یک آزمون معناداری بین نتایج حاصل از ۴ بخش سرمایه فکری شرکت و عملکرد کسب و کار شرکت­ها، انجام شد که نتایج حاکی از یک رابطه معنادار قابل توجیه بین آنها می­باشد.
کینتیا و دیگران،(۲۰۰۴) ^[۱۹۴]۲ در تحقیقی تحت عنوان"نقش سرمایه فکری در رسیدن به مزیت رقابتی، در سیستم ERP ” نشان می­ دهند که ERP در مقایسه با IT ، تکنولوژی توانمندتری برای ساخت و تقویت سرمایه فکری در سازمان­ها می­باشد. ثانیاً آنها عنوان می­ کنند که هدف اصلی از استفاده ERP، بستری برای رشد و شکل­دهی سرمایه فکری در سازمان­ها می­باشد.
دونگووک و اینگوهان، (۲۰۰۴)^[۱۹۵]۳در تحقیقی تحت عنوان ” اولویت­ بندی و انتخاب شاخص­ های سنجش سرمایه فکری با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای صنعت ارتباطی موبایل” ابتدا یک چارچوب مفهومی از اطلاعات کیفی اعم از اطلاعات مالی و سیستم اطلاعاتی ایجاد کردند، سپس با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، به هر یک از این اطلاعات وزن داده و در صنعت ارتباطی موبایل بررسی کرده ­اند. یافته­ ها حاکی از آنست که این صنعت دارای رشد چشمگیر در ارزش شرکت­های حاضر در صنعت موبایل می­باشد و همچنین شاخص­ های ویژه­ای برای بکارگیری در این صنعت خاص انتخاب شده ­اند.
برنارد مار،(۲۰۰۴)^[۱۹۶] در تحقیقی تحت عنوان” اندازه ­گیری و الگوبرداری^[۱۹۷] سرمایه فکری” پس از طرح مباحث، تئوری­ها و اصول مربوط به اندازه ­گیری سرمایه فکری و الگوبرداری، نتیجه گرفت که قبل از هرگونه الگوبرداری از IC، شناخت سازمانی، قابلیت سازمان و خط سیر خلق ارزش سازمان بسیار مهم می­باشد.
رین و مارتی،(۲۰۰۴)^[۱۹۸] در تحقیقی تحت عنوان “اندازه ­گیری سرمایه فکری و ارتباط آن با مالکیت ساختاری؛ یک مطالعه تجربی در صنعت بیوتکنولوژی فنلاند” با بهره گرفتن از روشی جدید برای اندازه ­گیری سرمایه فکری مبتنی بر الگوی پلت فرم ارزش^[۱۹۹] به اندازه گیری ۸۴ شرکت فعال در صنعت بیوتکنولوژی در فنلاند پرداخته شده است. این شرکت­ها در سه گروه زمانی ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱، ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ و قبل از ۱۹۹۱، طبقه ­بندی و آزمون شده ­اند. نتایج نشان داد که اولاً بین اجزای سرمایه فکری و تامین سرمایه درونی، یک رابطه معنادار مثبت وجود دارد. ثانیاً این ارتباط بین شرکت­های بیوتکنولوژیی که در محصولات دارویی فعال بوده ­اند، معنادارتر و موثرتر بوده است.
بوم و سیلورمن، (۲۰۰۴)^[۲۰۰] در تحقیق خود تحت عنوان “سرمایه فکری و سرمایه انسانی، عوامل موثر بر ریسک و عملکرد مالی در صنعت بیوتکنولوژی” به بررسی و آزمون ارتباطی بین اجزای سرمایه فکری و تصمیمات ریسک مالی و عملکرد شرکت­ها و تأثیر این اجزاء بر عملکرد آتی شرکت­ها پرداخته­اند. نتایج حاکی از یک تأثیر معنادار اجزای سرمایه فکری بر عملکرد و ریسک مالی شرکت­های حاضر در صنعت بیوتکنولوژی می­باشد.
آنه­هو و ویلیامز، (۲۰۰۳)^[۲۰۱] در تحقیق خود تحت عنوان"ارتباط بین ساختار هیات مدیره و کارایی ارزش افزوده سرمایه فکری و سرمایه فیزیکی در شرکت­های بین المللی” ابتدا با مطالعه­ ای که از ۲۸۶ شرکت که ۸۴ شرکت از آفریقای جنوبی، ۹۴ شرکت سوئدی و ۱۰۸ شرکت انگلیسی بوده ­اند، صورت گرفت، ارزش افزوده سرمایه فکری شرکت­ها را با بهره گرفتن از مدل پولیک (۱۹۹۸) اندازه ­گیری و ارتباط آنها با ساختار هیات مدیره شرکت­ها نیز بررسی شد و نتیجه گرفته شد که یک ارتباط مثبت و معناداری بین این دو وجود دارد اما میزان این ارتباط در شرکت­های فعال در شرکت­های مختلف متفاوت بوده که ناشی از تفاوت­های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عنوان شد.
هرمن و دیگران،(۲۰۰۳)^[۲۰۲] در مقاله خود تحت عنوان ” مدل­های اندازه ­گیری سرمایه فکری؛ یک ارزیابی مقایسه­ ای ” ضمن معرفی و تشریح روش­های متداول اندازه ­گیری سرمایه فکری، مدل­ها را براساس داده ­های زمانی، پویایی سیستم و از جهت علّی طبقه بندی کرده و یک ارزیابی مقایسه­ ای از آنها به عمل می­آورند.
پوکو، (۲۰۰۲)^[۲۰۳] در تحقیق خود نشان داد که در میان انواع مختلف دانش، شرکت­ها مناسبترین منبع مزیت رقابتی را دانش تیمی و دانش فنی کارکنان می­دانند. برخی مطالعات دیگر سعی دارند انواع دانش را با توجه به درجه اهمیت شان برای رقابتی شدن عملکرد یک شرکت طبقه بندی کنند.
ردوف و للیارت،(۲۰۰۲)^[۲۰۴] در مقاله خود تحت عنوان “FIMIAM؛ روش­های مالی برای اندازه ­گیری سرمایه فکری” ضمن تشریح روش­های متداول اندازه ­گیری سرمایه فکری و مقایسه مدل­ها بر اساس عملکرد تاریخی و آینده، قابلیت الگوبرداری و قابلیت کمی سازی، روش­های مالی­ای را برای اندازه ­گیری سرمایه ­های فکری و دارایی­ های ناملموس معرفی می­ کنند. در ضمن برای تکمیل ترازنامه شرکت­ها، ترازنامه­ای را معرفی می­ کنند که حاوی دارایی­ های مشهود و نامشهود شرکت می­باشد
موریتسن و دیگران،(۲۰۰۱)^[۲۰۵] در تحقیق خود تحت عنوان “سرمایه فکری و شرکت­های مستعد^[۲۰۶]؛ توضیحی، بینشی^[۲۰۷] و کمی” با بهره گرفتن از اطلاعات ۱۷ شرکت فعال در صنعت IT در کشور کانادا به بررسی و رتبه ­بندی توانایی شرکت­ها بر اساس شاخص ­ها و معیارهای مختلف سرمایه فکری شرکت­ها پرداخته­اند
مک پرسون و پایک،(۲۰۰۱)^[۲۰۸] در تحقیق خود تحت عنوان “حسابداری، اندازه ­گیری تجربی و سرمایه فکری” با رویکرد حسابداری به بررسی اندازه ­گیری عملکرد شرکت­ها با بهره گرفتن از شاخص جریان نقدی و سرمایه فکری با بهره گرفتن از شاخص برند، شهرت و سرقفلی، پرداخته­اند. در این تحقیق، اندازه شرکت­ها، سهم دارایی­ های نامشهود برای ایجاد جریان نقدی و ارزش کسب و کار خلق شده توسط سرمایه فکری نیز بررسی شده است. برای اثبات تجربی این مدل، میزان عملکرد و سرمایه فکری یک هتل محاسبه شده و حاکی از یک رابطه مثبت معنادار بین عملکرد و سرمایه فکری این هتل می­باشد.
۲-۴-۲) تحقیقات داخلی
عباسی و صدقی(۱۳۸۹) به بررسی تأثیر کارایی عناصر سرمایه ی فکری بر عملکرد مالی در بورس تهران(۱۳۷۹-۱۳۸۲) پرداختند.سرمایه ی فکری با مدل پالیک محاسبه می شود نتایج این پژوهش نشان داد که ضریب کارایی هر یک از عناصر سرمایه فکری بر نرخ بازده حقوق صاحبان سهام تأثیر مثبت و معناداری دارد.تآثیر ضریب کارایی سرمایه فیزیکی و انسانی بر سود هر سهم مثبت اما تأثیر ضریب کارایی سرمایه ساختاری منفی و معنادار است . ضریب کارایی سرمایه انسانی بر نرخ بازده سالانه تآثیر منفی و معناداری می گذارد اما ضریب کارایی سرمایه فیزیکی و ساختاری برآن تآثیر مثبت و معنادار می گذارد. هم چنین شرکتهایی که سرمایه فکری بالاتری دارند،عملکرد مالی بهتری دارند و میانگین ضریب سرمایه فکری بین هفت صنعت تفاوت معناداری دارد.
نمازی و ابراهیمی(۱۳۸۸) در تحقیقی به بررسی تأثیر سرمایه فکری را بر عملکرد مالی جاری و آینده پرداختند.سرمایه فکری بر اساس مدل پالیک محاسبه شد نتایج حاکی از این بود که صرف نظر از اندازه شرکت، ساختار بدهی و عملکرد مالی گذشته، بین سرمایه فکری و عملکرد مالی جاری و آینده شرکت، هم در سطح کلیه شرکتها و هم در سطح صنایع، رابطه مثبت وجود دارد.افزون بر این، در سطح کلیه شرکتها و سطح کلیه صنایع، بین اندازه شرکت و عملکرد جاری و آتی رابطه منفی معنادار،و بین عملکرد گذشته و عملکرد جاری،و عملکرد گذشته و عملکرد آتی رابطه مثبت معناداری وجود دارد.اما رابطه بین ساختار بدهی و عملکرد جاری و آتی در سطح کلیه شرکتها مثبت و معنادار و در سطح صنایع،در صنعت شیمیایی و دارویی مثبت و معنادار و در صنعت خودرو و فلزات و کانی غیرفلزی مشخص نبود.
محمدجواد زارع (۱۳۸۸)، تحقیقی را با عنوان ” بررسی رابطه سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها، مطالعه موردی : شرکت­های داروسازی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” انجام داده­ است که در آن ابتدا با بهره گرفتن از منطق فازی، سرمایه فکری شرکت­های داروسازی را مورد سنجش قرار داده و سپس رابطه اطلاعات بدست آمده را با عملکرد مالی (بازده دارایی ROA، بازده سرمایه گذاری ROI، بازده حقوق صاحبان سهام ROE و نسبت کیوتوبین Q) شرکت­های مورد مطالعه برای سال­های بین ۱۳۸۳ الی ۱۳۸۷ مورد بررسی قرار داده است. نتایج بدست آمده نشان می­دهد که رابطه مثبت معناداری بین سرمایه انسانی و سرمایه ارتباطی با عملکرد شرکت­ها وجود دارد ولی بین سرمایه ساختاری و عملکرد شرکت­ها رابطه معنادار وجود ندارد.
مهدی اصغرنژاد (۱۳۸۷)، در تحقیق خود با عنوان ” سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه آن با بازده مالی ” ابتدا با بهره گرفتن از مدل پولیک (۱۹۹۸) ارزش سرمایه فکری شرکت­های سرمایه ­گذاری برای دوره ۶ ساله از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ محاسبه، سپس در مرحله بعد ارتباط بین ارزش سرمایه فکری و بازده مالی شرکت­های سرمایه ­گذاری فعال در بورس اوراق بهادار تهران، مورد ارزیابی قرار داد. که در این تحقیق با بهره گرفتن از آزمون آماری OLS (برای آنالیز داده ها)، ارتباط سه بخشی (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی) با بازده مالی شرکت­ها، بر اساس بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، سود هر سهم (EPS)، بازده کل سهام عادی (ASR)، سنجش شده ­اند. نتایج حاکی از آنست که رابطه مثبت معناداری بین سرمایه فکری و بازده مالی; سرمایه فکری و بازده مالی آتی; نرخ رشد سرمایه فکری و نرخ رشد بازده مالی شرکت­های سرمایه ­گذاری در بورس اوراق بهادار وجود دارد
حمیدرضا یزدانی و دیگران(۱۳۸۵)، نیز در تحقیق خود با نام ” بررسی روابط متقابل میان اجزای سرمایه فکری و اثرات آنها بر عملکرد سازمانی شعب بانک ملت تهران ” به بررسی اثر سرمایه فکری بر عملکرد بانک ملت تهران پرداخت. این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری می­باشد. بدین منظور پرسشنامه­ای با ۵۱ سئوال برای اجزاء سرمایه فکری طراحی گردید و مقدار عملکرد سازمانی شعب بانک ملت نیز از طریق تکنیک تحلیل پوششی داده ­ها محاسبه شده است. این تحقیق نشان داد که بین اجزای سرمایه فکری روابط متقابل نسبتاً قوی وجود داشته است ولی این سرمایه­ها هیچگونه تأثیری بر روی عملکرد سازمانی شعب بانک ملت استان تهران نداشته است
عطیه بطحایی و دیگران (۱۳۸۵)، تحقیقی را با عنوان ” بررسی اثرات سرمایه ­های فکری بر عملکرد سازمانی شرکت­های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع و معادن ” انجام داده­اند که در این تحقیق ضمن مطالعه مفاهیم بنیادی و زیر ساخت­های کاربردی و علمی مدیریت دانش و سرمایه ­های فکری، بر ضرورت توجه سازمان­ها، دولت­ها و جوامع بدین بحث تأکید نموده و ضمن ارائه مدل طبقه ­بندی اجزاء این دسته از سرمایه ­های نامشهود، و همچنین بر پایه دستاوردهای حاصل از پرسشنامه انجام گرفته و سرانجام با بهره­ گیری از رهنمودها و نظرات محققین برتر در این حوزه، به شناسایی و تبیین نقش و اثرات سرمایه ­های فکری بر هر یک از زوایای فعالیت کسب و کارها پرداخت. در این تحقیق اطلاعات کمی و کیفی از طریق پرسشنامه­ای جامع و مدون جمع­آوری شده و فرضیات اصلی و فرعی تحقیق با بهره­ گیری از تکنیک­های پیشرفته آماری با ضریب ۹۵% و نیز نرم افزار SPSS اثبات گردید.
انواری رستمی و همکاران(۱۳۸۴)، در تحقیق خود با عنوان “سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت­های بورس اوراق بهادار” بر اساس داده ­های ۷ ساله شرکت­های بورس اوراق بهادار تهران طی سال­های ۱۳۷۶ الی ۱۳۸۲ پنج روش سنجش پیشنهادی در محاسبه سرمایه فکری را مورد آزمون قرار داده است. نتایج آزمون­های آماری بیانگر آن است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد، روش­های پیشنهادی چهارم و پنجم (با ضریب همبستگی بالای ۹۷ درصد) همبستگی بالا و معناداری را با ارزش بازاری سهام شرکت­ها و صنایع بورس اوراق بهادار تهران نشان داده­اند و با توجه به مقدار ضریب تعیین بالاتر نسبت به سه روش اول، دوم و سوم از توان تبیین بهتری برخوردارند.

فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱ ) مقدمه
در فرایند تحقیق علمی، روشی که برای کشف موضوع بکار گرفته می شود اصلی ترین نقش را دارا می باشد. در حقیقت نتایج حاصل از تحقیق تا حد زیادی بستگی به نوع روشی دارد که برای دست یافتن به آنها بکار گرفته می شود.
«جان دیویی» پژوهش را عبارت از فرایند جست وجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت می­داند. بنابراین پژوهش فرآیندی است که که از طریق آن می توان درباره ناشناخته به جست وجو پرداخت و نسبت به آنها شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها تحت عنوان «روش شناسی» یاد می شود. روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نا معین است (مقیمی، ۱۳۸۰، ۱۷).
تحقیق علمی، مشکل گشایی و پیگیری یک روش گام به گام، منطقی، منظم و دقیق برای شناسایی مشکلات، گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ­ها و استنتاج­های معتبر از آنهاست.(سکاران،۱۳۸۵، ص۱۳)
در این فصل تلاش بر این است که با تکیه بر تئوریهای اقتصاد سنجی و مالی و با توجه به اطلاعات موجود، ویژگیها و تاثیر سرمایه فکری بر مدیریت سود بررسی و بر اساس آن مدلی ارائه شود. در این فصل به تشریح روش اجرای تحقیق پرداخته می شود. لذا در این راستا به بیان فرضیه های تحقیق، نوع روش تحقیق، نحوه­ اندازه گیری متغیرهای تحقیق، جامعه آماری و نمونه آماری، منابع جمع آوری داده ها و چگونگی تجزیه و تحلیل داده ها و روش های آماری بکار گرفته شده برای برازش مدل در فصل چهارم پرداخته می شود.
۳-۲) روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی است . در زمینه پژوهش های کاربردی روش های پژوهش متعددی وجود دارد که بر حسب شرایط خاص مطالعه و جامعه مورد مطالعه متفاوت است. این تحقیق بدنبال بررسی رابطه بین دو متغیر اصلی سرمایه فکری و مدیریت سود می باشد، بنابراین تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق از نوع نیمه تجربی و با بهره گرفتن از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) است. ابتدا برای مباحث تئوریک وادبیات مربوط به تحقیق از روش کتابخانه ای (در بخش کتابخانه ای، مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین و مقالات و پایان‌نامه‌های نگارش شده قبلی در دستور کار قرار می‌گیرد) استفاده خواهد شد. سپس با بهره گرفتن از داده های جمع­آوری شده که در صفحه گسترده Excel وارد شده و دسته بندی شده به کمک نرم افزارEVIEWS تحلیل­های اقتصادسنجی و نیز برآوردهای لازم انجام خواهد شد و سپس با بهره گرفتن از شاخص های آماری متداول و نتایج حاصل از برآورد تجزیه و تحلیل صورت خواهد گرفت.
۳-۳) جامعه آماری و روش نمونه گیری
جامعه آماری شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که در بازه زمانی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ سهامشان بطور فعال در سازمان بورس معامله شده است انتخاب شدند که جامعه آماری با توجه به اطلاعات منتشره در سازمان بورس ۴۴۸ شرکت می باشد.
روش نمونه گیری در این تحقیق بصورت حذفی می باشد. ویژگیهای نمونه آماری مورد مطالعه شرکتهایی هستند که:
در فاصله زمانی بین سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰، در بورس حضور داشته باشند.
تا پایان اسفندماه سال ۱۳۸۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند و سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
شرکتها نبایستی سال مالی خودرا در طی دوره های مورد نظر تغییر دهند.
اطلاعات مالی مورد نیاز برای انجام پژوهش رادر دوره ی زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ بطور کامل ارائه کرده باشند و سودده باشند.
جزو شرکتهای سرمایه گذاری، هلدینگها ، بانکها و موسسات مالی نباشند.
پس از جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای با توجه به نمونه های انتخابی از شرکتها با مراجعه به صورتهای مالی ،یادداشتهای شرکتهای منتخب ،ترازنامه و صورت سودو زیان و جداول ارائه شده از طرف شرکتها و گزارشهای سازمان بورس و شبکه های اینترنتی و بانکهای اطلاعاتی آنها و همچنین نرم افزارهای ره اورد نوین و تدبیرپرداز استفاده خواهد شد که نمونه آماری این تحقیق پس رعایت موارد فوق به تعداد ۷۳ شرکت می باشد.(اسامی شرکتها رجوع شود به پیوستها)
۳-۴) روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از تجزیه و تحلیل همبستگی و رگرسیون استفاده خواهد شد.بدلیل نوع داده ها و روش های تجزیه و تحلیل آماری موجود، از روش داده های ترکیبی استفاده میشود. زیرا به منظور بررسی سرمایه فکری و مدیریت سود ، متغیرهای مستقل و وابسته از دو جنبه متفاوت مورد بررسی قرار میگیرند، از یک سو، این متغیرها در میان شرکتهای مختلف و از سوی دیگر، در بازه زمانی۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ آزمون می شوند. داده های ترکیبی روندهای گذشته متغیرها را در برگرفته و از نظر لحاظ کردن پویایی متغیرها، اطمینان ایجاد می کند. کاربرد داده های ترکیبی در اقتصاد سنجی، برتر ی های زیادی نسبت به استفاده از داده های مقطعی یا سری زمانی دارد. داده های ترکیبی اطلاعات مقاطع متفاوت و پویایی آنها را همزمان در نظر می گیرد. از آنجا که لحاظ نکردن برخی از متغیرها در ساختار مدل ها موجب ایجاد عدم کارایی در برآورد مدلهای اقتصاد سنجی می شود، روش داده های ترکیبی که از اطلاعات سری های زمانی و داده های مقطعی تشکیل شده است، اثر این نوع متغیرهای لحاظ نشده یا غیر قابل اندازه گیری را بهتر از داده های مقطعی طی یک سال یا داده های سر ی های زمانی برای یک مقطع نشان می دهد. داده های ترکیبی روندهای گذشته متغیرها را دربر میگیرد و از نظر لحاظ کردن پویایی متغیرها، اطمینان ایجاد می کند.
۳-۵ )متغیرهای تحقیق وتعاریف عملیاتی آنها
متغیر یک مفهوم است که می­توان بیش از دو یا چند ارزش یا عدد را جایگزین آنها قرار داد، متغیر بر اساس نقشی که در پژوهش بر عهده دارد، به دو دسته تقسیم می شود :
الف ) متغیر مستقل ب ) متغیر وابسته
۳-۵-۱) متغیرهای مستقل

رضایی دولت آبادی و خائف در سال ۱۳۸۴، پژوهشی را با عنوان: مدلی برای تعیین میزان تاثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب و کار با توجه به قابلیت های بازاریابی در صنایع شیمیایی، انجام دادند. این پژوهش ابتدا به بررسی دیدگاه های مختلف بازارگرایی و تاثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب و کار با توجه به قابلیت های بازاریابی می پردازد. سپس روابط علّی میان فرهنگ بازارگرایی، هوشمندی بازار، قابلیت های بازاریابی و عملکرد کسب و کار را بررسی می کند و با بهره گرفتن از مدلسازی معادله های ساختاری و بر اساس داده های حاصل از محیط صنعت، مدلی مفهومی و تصمیم ساز را برای تبیین پیوندهای علّی موثر بر عملکرد کسب و کار پیشنهاد و مورد آزمون قرار می دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد که عملکرد کسب و کار در فضای رقابتی کنونی تحت تاثیر یکپارچگی بازارگرایی و قابلیت های بازاریابی قرار دارد (رضایی دولت آبادی و خائف، ۱۳۸۴، ص ص ۱۶۱-۱۳۱).

فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱) مقدمه
تحقیق عبارت است از مجموعه فعالیت های منظم، منسجم و هدف مند که در پی دستیابی به یکی از خواسته ها به صورت فردی و گروهی صورت می پذیرد. در طی فرایند تحقیق با بکارگیری ابزارهای جمع آوری داده ها به طور عینی و معتبر، مشاهده، بررسی و استخراج می شوند و سپس با بهره گرفتن از فنون تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی به طور کمی و غیر کمکی سعی می شود ادعاها و گمانه زنی های علمی ارائه، آزمون و در نهایت پذیرفته یا رد می شوند و نتیجه گیری نهایی صورت می گیرد (خاکی، ۱۳۸۸).
روش تحقیق را می توان به عنوان مجموعه ای از قواعد، ابزارها و راه های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات دانست. اتخاذ روش تحقیق علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی می باشد. به طور کلی هر تحقیق در ابتدا در پی طرح مشکل یا مساله ای مطرح می شود. مشکل و مساله است که سوالات زیادی را در ذهن محقق ایجاد می نماید و در برخی از مواقع موجب پیدایش فرضیاتی می شود. در این حالت پژوهشگر با جمع آوری اطاعات و آمار مورد نیاز و تجزیه و تحلیل آنها به پاسخ سوالات پژوهشی، تایید و یا رد فرضیات مطرح شده، می پردازد (خاکی، ۱۳۸۸). مباحث مطرح شده در این فصل عبارتند از: فرایند اجرای پژوهش، روش های اجرای پژوهش، جامعه و نمونه آماری، روش ها و ابزار جمع آوری داده ها و اطلاعات و همینطور روش تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات.
۳-۲) فرایند اجرای تحقیق
در این پژوهش، ابتدا به بررسی ادبیات موضوع بر اساس مساله بیان شده پرداخته شد، سپس متغیر های اصلی تحقیق شناسایی و استدلال می شوند. داده های مورد نیاز برای سنجش و اندازه گیری متغیر های فوق به وسیله پرسشنامه و به صورت میدانی جمع آوری شد، سپس این داده ها، تبدیل به امتیازات مربوط شده و برای تجزیه و تحلیل با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و LISREL 8.58 آماده می شوند.
۳-۳) روش اجرای تحقیق
تحقیقات را می توان بر اساس معیارها و مبناهای مختلفی دسته بندی کرد. این معیارها و مبناها شرایطی را فراهم می آورند که بتوان بر اساس آن تحقیقات را طبقه بندی نمود اما انواعی از تحقیق به علت ماهیت چند بعدی و پیچیده ای که دارند در چندین طبقه قرار می گیرند و همین امر کار قضاوت شفاف و روشن را در این رابطه دچار مشکل می سازد اما به طور کلی می توان گفت مفیدترین طرح طبقه بندی انواع تحقیق حالتی است که در آن دسته بندی ها به حداقل و تفاوت ها به حداکثر برسد (خاکی، ۱۳۸۸).
این پژوهش بر اساس طرح، از نوع توصیفی_تحلیلی و بر اساس هدف، از نوع کاربردی است. اجرای تحقیق توصیفی می تواند برای شناخت بیشتر شرایط موجود و یاری رساندن به فرایند تصمیم گیری باشد. تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه می شود. یک مطالعه توصیفی چگونگی وضع موجود را تعیین کرده و گزارش می کند. به عبارت بهتر مطالعه توصیفی برای تبین و توصیف ویژگی های متغیرهای وابسته و مستقل یک موقعیت صورت می گیرد. از این رو هدف هر مطالعه توصیفی عبارت است از تشریح جنبه هایی از پدیده ی مورد نظر پژوهشگر با دیدگاهی فردی، سازمانی، صنعتی و نظایر آن (سکاران، ۱۳۸۸).
از لحاظ دسته بندی تحقیقات بر حسب هدف، می توان پژوهش حاضر را یک تحقیق کاربردی محسوب نمود زیرا با بهره گرفتن از یک مدل تئوریک به تبیین و پیش بینی ارتباط میان مشتری مداری، بازارگرایی با عملکرد شرکت (مورد مطالعه: آژانس های گردشگری استان گیلان)، می پردازد. تحقیقات کاربردی با بهره گرفتن از زمینه و بستر شناختی و معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها، روش ها و الگوها در جهت توسعه ی رفاه و آسایش و ارتقای سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرند.
۳-۴) جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدهایی که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند . نمونه بخشی از جامعه می باشد که معرف آن است. به عبارت دیگر نمونه عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ی ویژگی های اصلی جامعه باشد و نمونه گیری یعنی انتخاب تعدادی از افراد، حوادث و اشیاء از یک جامعه ی تعریف شده به عنوان نماینده ی آن جامعه (آذر و مومنی، ۱۳۸۸).
تحقیق حاضر سازمانی است، لذا جامعه ی آماری پژوهش حاضر، آژانس های گردشگری استان گیلان می باشند. که طبق مطالعات و بررسی های میدانی مشخص شد که تعداد آژانس های مذکور در سطح استان گیلان ۸۰ آژانس می باشد.
۳-۵) روش نمونه گیری و برآورد حجم نمونه
برای انتخاب نمونه های آماری جهت استفاده از روش های تحلیلی آمار استنباطی، از روش نمونه گیری در دسترس استفاده می شود یعنی هیچگونه گزینش ذهنی از قبل وجود ندارد و با توجه به محدود بودن تعداد اعضای جامه با بهره گرفتن از فرمول نمونه گیری جامعه محدود اقدام به تعیین اعضای نمونه گردید. (آذر و مومنی، ۱۳۸۸):
n=Z_α/۲^۲.S_x².N/e².N-e²+ (Z_α/۲^۲. S_x²)

که هرکدام از پارامترها در فرمول مذکور عبارتند از:
=حجم نمونه
=اندازه متغیر مورد بررسی مطابق توزیع نرمال استاندارد با سطح عدم اطمینان
= میزان خطا
= واریانس جامعه (براساس متغیر مورد بررسی)
= حجم جامعه
(۱٫۹۶^۲).(۰٫۷۳۲۲^۲).۸۰ / (۰٫۰۵^۲).(۸۰)-(۰٫۰۵^۲)+((۱٫۹۶^۲).(۰٫۷۳۲۲^۲))= ۷۳
Z_α/۲=۱٫۹۶
ε=۰٫۰۵
S=0.7322
S²=0.5361
N=80
n=73
در نتیجه تعداد نمونه مورد نیاز از آژانس های گردشگری استان گیلان، تعداد ۷۳ نفر می باشد. لذا از میان ۸۰ آژانس گردشگری استان گیلان، تعداد ۷۳ آژانس به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب گردید و در هر آژانس ۲ تا ۳ پرسشنامه در میان مدیران و معاونین توزیع گردید. از این میان تعداد ۱۹۱ پرسشنامه به صورت درست و کامل پاسخ داده شده و به محقق بازگشت.
۳-۶) روش گرد آوری داده ها و اطلاعات
به منظور گردآوری اطلاعات جهت ادبیات تحقیق حاضر از روش کتابخانه ای (شامل مطالعه ی کتب، مقالات، نشریات، کنفرانس ها و همایشات داخلی و خارجی و مستندات تحقیقاتی و مطالعاتی و نیز گزارشات عملکرد) و برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در خصوص بررسی و تبیین بررسی ارتباط میان مشتری مداری، بازارگرایی با عملکرد شرکت (مورد مطالعه: آژانس های گردشگری استان گیلان)، از روش های میدانی بهره گرفته شده است. روش های میدانی به روش هایی اطلاق می شوند که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است با مراجعه به افراد، سازمان ها و غیره و نیز برقراری ارتباط مستقیم با آنها اطلاعات مورد نیاز خود را جمع آوری نماید (حافظ نیا، ۱۳۸۸).
۳-۷) ابزار گردآوری اطلاعات
در تعریف ابزار اندازه گیری می توان گفت: وسایلی هستند که محقق به کمک آنها قادر است اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری نماید. در پژوهش حاضر جمع آوری به منظور جمع آوری نقطه نظرات کارکنان و مدیران آژانس های گردشگری استان گیلان، از پرسشنامه ی استاندارد به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شده است که برگرفته از پژوهش های ورهیز و هارکر سال ۲۰۰۰ (برای بازار محوری)، نایت و کیم سال ۲۰۰۷ (برای مشتری مداری)، اوکاس و ساک ۲۰۱۳ (برای نوآوری) و آلتانتاش و همکاران ۲۰۱۳ (برای عملکرد)، می باشد. نمونه ای از پرسشنامه ی پژوهش در پیوست شماره «الف» قرار دارد. پرسشنامه مذکور دارای طیف پنج گزینه ای لیکرت از خیلی کم تا خیلی زیاد طبقه بندی شده اند:
جدول۳-۱) صفات کمی و ارزش های عددی گزینه های پرسشنامه

سرهنگ غلامرضا نجاتی در کتاب خود می‌نویسد: «نهضت جنوب، ساخته و پرداخته شاه و ستاد ارتش و همکاری چند تن از افسران وابسته به دربار، فئودال‌ها و عمال انگلیسی، برای کوبیدن فرقه دموکرات آذربایجان و حزب توده، سازمان داده شده بود.» (نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی انتشار، ص ۶۵، ۱۳۷۳)

وی همکاری تمامی این عوامل را در کنار هم، به هدف سرکوبی قیام پیشه‌وری و کاستن از نفوذ روزافزون حزب توده که سه نفر از رهبران آن، پست‌های وزارتی کابینه ائتلافی قوام السلطنه را در اختیار داشتند، قلمداد کرده است. نویسنده کتاب «مطبوعات ایران» نیز عقیده دارد که شاه در جنبش جنوب، نقش داشته است. «غائله فارس…. با توطئه مشترک شاه و قوام و جرج آلن [سفیر آمریکا] و با همکاری مستقیم عوامل انگلیسی ایجاد شد». (ابوترابیان حسین، مطبوعات ایران از شهریور ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ به انضمام احزاب سیاسی ایران بعد از شهریور ۱۳۲۰، سیری در قوانین مطبوعات ایران از صدر مشروطه تا زمان حال، تهران، انتشارات اطلاعات ۱۳۶۶، ص ۱۹۹).
شخص درجه دو مملکتی، در آن زمان، نخست وزیر ایران – قوام السلطنه- بوده است که البته منابع متعددی اشاره به تأثیر و نقش وی در شکل گیری و هدایت نهضت فارس، کرده‌اند. «… به هر ترتیب، این ترفند قوام السلطنه در مورد دموکرات‌ها بود.» (نجفقلی پسیان، خسرو معتضد، معماران عصر پهلوی تهران، انتشارات ثالث و آینه، ۱۳۷۹، ص ۱۳۲).
و در منبعی دیگر آمده است: «… برخی معتقدند، قوام،‌ماجرای فارس را به وجود آورد تا از آن برای آذربایجان نتیجه گیری کند.» (باقر عاقلی، نخست وزیران ایران، از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات جاویدان،‌۱۳۷۴، ص ۱۳۲)
در عقیده‌آی دیگر، برخی از نمایندگان مجلس که از قدرت و پیشروی فرقه دموکرات آذربایجان و توسعه نفوذ حزب توده ی نگران و در هر اس بوده‌آند، با تمام با عوامل انگلیسی، نهضت فارس را پی‌ریزی نموده‌آند. (باقر عاقلی، میرزا احمد خان قوام السلطنه در دوران قاجاریه و پهلوی تهران، سازمان انتشارات جاویدان، ۱۳۷۶، ص ۴۸۱-۴۸۰)
شفیعی می‌نویسد: «… به خاطر خطراتی که در کمین استقلال مملکت، به مناسبت پیدایش فرقه دموکرات آذربایجان نشسته بود، جمعی از وطن خواهان، بر آن شدند با به وجود آوردن این نهضت، دولت مرکزی را متوجه عواقب شوم دخالت‌های کمونیسم در امور داخلی کشور و به خصوص، رویه سه وزیر توده‌ای درکابینه، بنمایند.» (شفیعی، امیر ولی الله، اسراری از سایت‌های پشت پرده در ایران از شهریور ۱۳۲۰ تا نیمه اول ۱۳۲۶، ج اول، تهران، چاپ خرمی، ۱۳۴۰، ص ۷۹-۷۸).
برخی معتقدند که سرتیپ همت، معاون لشکر فارس و همچنین عماد السلطنه فاطمی، استاندار فارس، نیز در قیام فارس سهیم بوده‌آند. «… آقای عماد السلطنه فاطمی، والی فارس و تیمسار سرتیپ همت، معاون فرماندهی لشکر… در مسیر وقایع قرار داشتند و از فعالیت‌های پشت پرده، بی‌اطلاع نبودند.» (شفیعی ص ۱۱۰). و دیگر اینکه، «طبق دستور سرتیپ همت و سرتیپ سیاه پوش، سربازها حق خروج از پادگان خود را نداشتند.» (قهرمانی ابیوردی، ص ۴۰۸)
نقش مؤثر محمدناصر خان قشقایی و برادران وی در نهضت جنوب، غیر قابل انکار می‌باشد. آنان گردانندگان و رهبران اصلی قیام بوده‌اند که با ایلات مجاور خویش متحد شدند و نهضت عشایری فارس را علم نمودند. «محمد ناصر قشقایی … در اواسط سال ۱۳۲۵ هم … نهضت جنوب را برپا داشت.» (پسیان و معتقد ض ۱۲۹)
در کتاب ایران بین دو انقلاب آمده است: «آغازگر این شورش، ناصر قشقایی بوده است.» (آبراهامیان ص ۲۸۹)
محمود طلوعی می‌نویسد که در رأس این شورش، برادران قشقایی قرار داشته‌اند. (محمود طلوعی، پدر و پسر (ناگفته‌هایی از زندگی و روزگار پهلوی‌ها) تهران، نشر علم، ۱۳۷۲، ص ۵۷۰-۵۶۹)
مظفر قهرمانی می‌نویسد: «محمد ناصر خان در آق چشمه، مرتباً به دید و بازدید با رؤسای محلات و مالکین و روزنامه نویس‌ها و متنفذین شهری مشغول و اکثراً با تلگرافات ونامه‌هایی که مخابره می‌شد، همفکری و هماهنگی می‌نمودند.» (قهرمانی ابیوردی، ص ۴۰۸)
علاوه بر رهبری ناصرخان، می ـوان به نقش سایرین در نهضت فارس، پی برد. «… در فارس، ناصر قشقایی، خسرو قشقایی، محمدحسین قشقایی و ملک منصور قشقایی… و گروهی از سران تیره‌های «بویراحمدی» و «ممسنی» و «دشمن زیاری»… موجودیت «نهضت مقاومت جنوب» را اعلام نمودند» (ابراهیم صفایی، زندگی نامه سپهبد زاهدی، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۳، ص ۸۵).
مطلبی که بیانگر نقش و تأثیر خسروخان در شکل گیری نهضت جنوب می‌باشد اینکه برای اتحاد ایل عرب و ناصری به قشقایی‌ها که مخالف اتحاد با آنان بوده، خسروخان، در اقدامی، محمد خان ضرغامی رئیس ایل ناصری را توقیف و زندانی می کند و شرط آزادی وی را متحد شدن آنان با قشقایی‌ها، قید می :ند که در نهایت پس از اینکه ایل عرب و باصری حاضر به اتحاد با قشقایی‌ها شدند، وی محمد ضرغامی را از توقیف خود،‌رها می‌سازد.
سایر برادران ناصر خان از جمله ملک منصور، محمد حسین و خسرو خان نیز پا به پای ناصرخان در شکل دهی به نهضت جنوب با او همکاری داشتند و نهضت جنوب را به نام برادران قشقایی می‌شناسند.
بوشهری می‌نویسد: «در این ضمن خسرو قشقایی، با برخی از کلانتران طوایف عرب و باصری نیز ملاقات کرد و ایشان راوادار نمود که با نهضت جنوب، همراه و متحد شوند.» (نورزاده بوشهری، ص ۷).
بوشهری ادامه می‌دهد: «… خسرو قشقایی، در جلو اداره فرمانداری نظامی، محمد ضرغامی رادستگیر و خودسرانه، او را به فیروزآباد روانه داشت و از آنجا به ده رم فرستاد و هشتاد روز او را زندانی کرد…» (همان، ص ؟؟؟)
در سند دیگری در این باره آمده است:‌«… چنانچه امروز، در جلوی اداره نظام وظیفه، عده[ای] قشقایی، محمد ضرغامی، … را گرفته و با دو اتومبیل به خارج شهر برده‌آند.» (مرکز اسناد ریاست جمهوری بدون شماره، ۳۱/۵/۱۳۲۵).
«… خسروخان عصر جمعه ، ۲۹ شهریور، در چنار راهدار، سه فرسخی شیراز، مجلس سخنرانی تشکیل داده و در این مجلس که جمعی از سران محلات شیراز اصناف و بازاریان و یکی، دو نفر روحانیون حضور داشتنه‌اند، می‌گویند که فارس را باید فارسیان اداره کنند….» (قهرمانی ابیوردی، ص ۴۰۳).
مطلب بالا گذشته از نقش خسروخان و برادران قشقایی در نهضت جنوب، نشانگر نقش متنفذین شیراز و روی اصناف و سایر معتمدین آن شهر در نهضت جنوب می‌باشد. «ناصرخان قشقایی رهبر نهضت در آق چشمه عملیات جنگی را این طوری برنامه‌ریزی کرده بود: ص ۲۳۶ یکانی)
پیتر آوری نیز معتقد است که رجال شیراز، سهیم در قیام فارس بوده‌آند. (پیتر آوری تاریخ معاصر ایران از تأسیس سلسله پهلوی تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲). ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، ج۲، تهران، انتشارات تاریخ نگار ایران، بی‌ـا ص ۲۹۸).

۳ – ۶ – ۲ درخواست‌های عشایر از دولت مرکزی

ایلات جنوب با یکدیگر متحد شدند و رهبران آنان، اقدامات اولیه برای شکل گیری نهضت را انجام داده و مخالفت خود را بادولت مرکزی نیز اعلام کردند. اینک باید ببینیم که آنان چه درخواست‌هایی از دولت مرکزی داشتند و آیا جوابی به تقاضای آنان داده شده یا خیر.
نکته شایان ذکر در مورد درخواست های عشایر از دولت، این است که تلگرافات و نامه های درخواست عشایر از شخص قوام السلطنه – نخست وزیر- و پاسخ‌های او به آنها، در مدت زمان اندکی از تاریخ ۲۸/۶/۱۳۲۵ تا ۳۱/۶/۱۳۲۵ بوده و در تاریخ ۳۱ شهریور ماه با جواب رد قوام السلطنه به مطالبات سران عشایر فارس، آنان قیام خود را اعلام نموده و حمله به شهرهای فارس و محاصره و تصرف آنها را آغاز کردند.
مسئله این است که اگر واقعاً کاسه‌ای زیر نیم کاسه نبوده است و عوامل دولتی دخیل در قیام فارس نبوده‌آند، جواب دادن به این همه درخواست عشایر در فاصله چهار روز از سوی دولت، غیر ممکن بوده و طبیعتاً ، عشایر می‌بایست فرصت بیشتری به آنان می‌دادند تا بتواند با خواسته‌های آنان موافقت نماید، نه اینکه با مخالفت قوام با پاره‌ای از درخواست های که سران قشقایی به افراد خود دستور تصرف شهرها و قتل و غارت را بدهند.
مشکلی که در مورد درخواست‌های عشایر وجود دارد این است که در منابع مختلف، گاهی تعداد درخواست‌های آنان نیز ، متفاوت آمده است.
مظفر قهرمانی اولین تلگراف درخواست عشایر را در تاریخ ۲۸/۶/۱۳۲۵ ذکر کرده است.
محمدناصر خان و سایر برادران و سران نهضت که خود را موقعیتی مناسب، برای عرض وجود دیدند، تلگرافی بدین مضمون در ۲۸/۶/۱۳۲۵ به قوام السلطنه ، نخست وزیر، مخابره و خواسته‌های عشایر را به اطلاع رسانیدند:
حکومت بیست ساله که همه توجه به نواحی دیگر شد، پس کلی برای مردم فارس به وجود آورده است، حقوق حقه خود را مطالبه دادند و این تقاضها، نصب العین تمام ایلات و اهالی فارس است:

1. 1. ترمیم فوری کابینه

1. 1. تغییر روسای حساس ارتش

1. 1. محاکمه و مجازات عمال ناصالح دوره دیکتاتوری

1. 1. واگذاری کارهای فارس از لشکری و کشوری به خود اهالی

1. 1. تشکیل انجمن‌های محلی

1. 1. تجدیدنظر در مقدار نمایندگان مجلس

1. 1. اعطای منبع کافی برای اصلاح امور فرهنگی و بهداشتی و طرف و شوارع

1. 1. تجدیدنظر در قوانین مضر و متناقضی که منافی قانون اساسی است.

1. 1. اتصال راه آهن مرکز به شیراز و‌آسفالت جاده‌های اصلی: محمد ناصر، ملک منصور، محمد حسین قشقایی (قهرمانی ابیوردی، ص ۴۰۱+ ایران و قدرتهای بزرگ در جنگ جهانی دوم، ایرج ذوقی، چ ۲، پاییز ۱۳۶۸، پاژنگ ص ۳۱۳-۳۱۲ + فرخ ص ۹۵۲ + نخست وزیران ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی باقر عاقلی ص ۶۲۳).

نام خسرو خان قشقایی در این درخواست‌ها جزو امضاء کنندگان آن ذکر نشده است.
رهایی سران ایل بختیاری که مظفر فیروز، آنان را به بهانه توطئه علیه دولت، در اصفهان دستگیر کرده بود و در تهران در توقیف به سر می‌بردند، جزو خواسته‌های اولیه عشایر فارس، محسوب می‌گردد. «… ناصرخان خواستار رهایی سران بازداشت شده بختیاری، برکناری مقامات حکومت فارس و عزل وزرای توده‌ای دولت قوام شد.» فاولت ، لویس، ایران و جنگ سرد (بحران آذربایجان ۲۵-۱۳۲۴) ترجمه کاوه بیات، تهران، انتشارات وزارت خارجه، چ ۲، ۱۳۷۴، ص ۱۲۶)
سرکلار معرفت اسکرین در حوادث تاریخ ۲۳ سپتامبر [۲۹/۶/۱۳۲۵] کتاب خود می‌نویسد: «… استاندار فارس که به عنوان میانجی عمل می‌:ند پیغاامی از شورشیان به تهران می‌آورد که درخواست کرده‌آند، وزراء حزب توده و دیگر وزراء جناح چپ برکنار شوند. رهبران بختیاری که به بهانه توطئه شورش در ماه اولت، زندانی بودند، آزاد شدند و به فارس، یک خودمختاری نظیر آنچه به آذربایجان داده شده، اعطا شود.» (اسکراین ص ۵۳۷)
اشاره به درخواست تاریخ ۲۹ شهریور ماه سال ۱۳۲۵ عشایر فارس می‌کند که عماد السلطنه فاطمی، برای رساندن آن به دست قوام به تهران می‌رود که دیگر به فارس برنمی‌گردد و قوام السلطنه ، سر لشکر زاهدی را علاوه بر پست فرماندهی نیروی جنوب، به عنوان کفیل استانداری فارس، به فارس می‌فرستاد تا اینکه با تمام یافتن قیام فارس، امیر همایون بوشهری، استاندار استان هفتم – فارس- می‌شود.
عماد السلطنه فاطمی که خود، که خود رل مهمی در این نهضت بازی می‌کرد، در جلسه چنار راهدار در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۲۵ اعلام می‌کند که فعلاً از هر گونه تظاهرات جداً باید خودداری شود تا خود به تهران بروم و توجه حضرت اشرف نخست وزیر را به جریانات و قضایای فارس، جلب نمایم. در این جلسه پس از مذاکرات بسیار و جلب نظر حضار، تلگراف زیر تنظیم و به مرکز مخابره می‌شود.
تهران، جناب اشرف قوام السلطنه، نهضت کنندگان فارس و بنادر، با پشتیبانی محمد ناصر خان قشقایی فرمانده نیروی ملی، با رعایت احترام اصل مرکزیت حکومت ملی و اعتماد به شخص جناب اشرف، مستدعیات خود را که عبارت از اجرای کامل قانون اساسی و استفاده از مزایای قانون و اصلاحات اجتماعی، همان قسم که به عرض رسانیده انتظار می‌رود که چون تمام مستدعیات موافق با قانون بوده، رئیس محترم دولت، موافقت و ابلاغ فرمایند که به اوضاع فعلی خاتمه داده شود که متأسفانه پاسخ مثبتی تاکنون داده نشده. اینک انجم تمنیات خود را که هیچ یک از آنها خلاف قانون نبوده، سریعاً استدعا و خواستار است که برای تسکین احساسات عمومی، ابلاغ فرماین.
از طرف نمایندگان طبقات شهر (نورزاده بوشهری، ص ۱۲-۱۱‌+ تروسکی، جرج، رقابت روسیه و غرب در ایران، ترجمه اسماعیل رابین، تهران، انتشارات جاویدان، ص ۳۳۷-۳۳۵)
روحانیون شیراز نیز طی تلگرافی به نخست وزیر، از وی می‌خواهند که با تقاضاهای سران عشایر موافقت کند تا مبادا آنان شورش آغاز کنند و به قتل و غارت بپردازند.
تهران، جناب اشرف قوام السلطنه، حسن نیت جناب اشرف، مورد قبول عامه مردم بوده ولی، حوادث اخیر و قیام عشایر تصمیم مؤثر فوری اتخاذ نکرد، اموال زیادی از مسلمین به غارت رفته و نفوس بی‌شماری، تلف خواهد شد. از نیات جناب اشرف انتظار دارد اقدام فوری برای رفع این غائله نموده وداعیان نیز به سهم خود، از اندرز و نصیحت لازمه، خوداری نخواهیم کرد. محمدرضوی، محمد جعفر علوی، ابوالفضل شریف محلاتی، ابوالقاسم فقیه ارسنی نبی؛ علی اکبر ارسنجانی، بهاءالدین محلات (نورزاده بوشهری، ص ۱۳-۱۲)
ناصر خان قشقایی و برادرانش در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۲۵ تلگراف دیگری به نخست وزیر مخابره می‌کنند و ضمن بیان مجدد تقاضاها و درخواست‌های خود و درخواست قبول آنها از قوام، به وی هشدار می‌دهند که اگر تا آخر روز دوشنبه ۱/۷/۱۳۲۵ جواب مثبت و قطعی از طرف دولت به آنان داده نشود، آنان قیام خود را شروع کرده و در مقابل تاریخ و وجدان بشری نیز، مسئولیتی نخواهد داشت.
بوشهری متن کامل این تلگراف را در کتاب خود آورده است که اینک در ذیل آورده می‌شود. (ادامه از ص ۱۰۲ پایان نامه)

به نظر پروساک،(۲۰۰۱) مدیریت دانش عبارت است از تلاش برای کشف دارایی های نهفته در ذهن افراد و تبدیل این گنج پنهان به دارایی سازمانی؛ بطوریکه مجموعه وسیعی از افرادی که در تصمیم گیری های شرکت دخیل هستند، به این ثروت دسترسی داشته و از آن استفاده نمایند.

مدیریت دانش، استراتژی ارائه دانش موردنیاز و به موقع به افراد در زمان درست می باشد و به افراد کمک می کند تا اطلاعات را به اشتراک بگذارند و عملکرد سازمانی را بهبود بخشند. این مهم، مستلزم تبدیل دانش فردی^[۹] به دانش سازمانی^[۱۰] است. در این صورت یک ارتباط کارا بین (آنها که می دانند) و (آنها که نیاز دارند بدانند) شکل می گیرد(Bierly&Kesslere Christensen,2000:95).
استانکوسکی معتقد است که مدیریت دانش، استفاده موثر از بهترین شیوه های مدیریتی و تکنولوژی اطلاعات می باشد، به طوری که به کارآترین و موثرترین شکل ممکن، باعث دستیابی به اهداف سازمان می شود. مدیریت دانش کلید دستیابی به مزیت رقابتی، توجه بیشتر به مشتریان، بازگشت فزآینده سرمایه، دسترسی سریعتر به بازار، عملکرد بهتر و نوآوری است. مدیریت دانش استفاده از یک نگرش بین رشته ای برای بیان مفاهیم و چالشها در شناسایی، ضبط، تحلیل، ذخیره، تجدید، انتقال و بهره برداری از دانش سازمان است.
داونپورت و پروساک(۱۹۹۸) اعتقاد دارند که مدیریت دانش شامل کلیه فعالیت هایی است که برای در دسترس قرار دادن دانش، به نحوی که دانش درست در اختیار افراد مناسب قرار گیرد، ضروری هستند. هاکت (۲۰۰۰) نیز نظیر هردر^[۱۱] و همکارانش(۲۰۰۳) مدیریت دانش را فرایند ایجاد، خلق، نشر، توزیع و کاربرد دانش می داند. هدف مدیریت دانش مهار و به کارگیری دانش و اطلاعات و ایجاد دسترسی بی کم و کاست آن برای همه کارکنان است. بدین منظور که کارشان را بهتر انجام دهند. از نظر وی مدیریت دانش دارای دو بعد فیزیکی و غیرفیزیکی است (Hackett,2000:26). در تعریفی تقریبا مشابه نیز آمده است: مدیریت دانش سازمانی عبارتست از فرایند ایجاد، تسهیل و تقویت یادگیری سازمانی، میسر کردن زمینه های توزیع، تسهیم و استفاده از دانش سازمانی، تبیین ساختارهای موثر حامل دانش رسمی و غیر رسمی به منظور ذخیره دانش در حافظه سازمانی، استفاده مجدد از دانش سازمانی بازیابی شده و به روز کردن حافظه سازمانی است. (جعفری مقدم، ۱۳۸۱).
۲-۲-۱. تاریخچه مدیریت دانش
فراهانی(۱۳۸۸) معتقد است، بیان دقیق تاریخچه پیدایش مدیریت دانش امکان پذیر نمی باشد در حقیقت، مدیریت دانش از نخستین اعصار زندگی انسان حتی در عصر شکار وجود داشته، به گونهای که بشر به جمع آوری و انتقال اطلاعات و دانش خود درباره مسائل زندگی میپرداخته است. به تدریج با افزایش دانش و تجربیات انسان، بدون روشی نظاممند، این دانش از نسلی به نسل دیگر انتقال یافت. اما در دوره های تاریخی پس از آن، دانش به منظور تأمین نیازهای جوامع، مدیریت گردید.
هانسن^[۱۲](۱۹۹۹) می گوید مدیریت دانش، مطلب جدیدی نیست، می توان گفت که از صدها سال پیش که صاحبان شرکتهای خانوادگی، تجار، کشاورزان، پیشهوران و سایر حرف، مهارت های مورد نیاز را به فرزندان و شاگردان خود انتقال می داده اند، مدیریت دانش نیز وجود داشته است(ابطحی و صلواتی،۱۳۸۵: ۷۷).
لیتراز (۲۰۰۲) اعتقاد دارد، مطالعه و بررسی مدیریت دانش به زمان افلاطون و ارسطو باز می گردد. تحقیقات گوناگون و بحث های پیرامون مدیریت دانش بر موضوع تکنولوژی و انسان متمرکز است. امروزه مدیریت دانش مفهوم خاصی مثل کاربرد تدریجی و راحت را ارائه می دهد که عمدتاً به خاطر عناصر غیر قابل درک دانش و آموزش مورد توجه قرار می گیرد این مطلب بیان کننده این امر است که همان طور جهان از مرحله انتقال دانش به عصر دانش تغییر پیدا می کند همراهی با درک بهتری از همراه داشتن دانش لازم و ضروری است.
اهمیت و جایگاه مدیریت دانش را می توان در تاریخ یونان باستان ردیابی کرد، نخستین نمودهای عینی آن را میتوان در نظریه های مدیریت علمی تیلور^[۱۳](۱۹۱۱)، بارنارد^[۱۴](۱۹۳۸) و سایمون^[۱۵](۱۹۴۵) ملاحظه کرد. اسچامپتر^[۱۶](۱۹۳۴) در تاکید بر فرایند تغییر در اقتصاد، عرضه تولیدات و فرایندهای جدید را منـوط به ترکیـب تـازه ای از دانـش تلقــی می کرد. اتـخاذ این دیـدگاه مستـلزم آن بود که سازمان بـه عنوان یک «خزانه دانش»^[۱۷] تصور شود. پنروس^[۱۸](۱۹۹۵) با بیان این دیدگاه به اهمیت تجربه و دانش انباشته شده در سازمان اشاره داشت. نلسون و وینتر^[۱۹](۱۹۸۲) نیز سازمان را به عنوان یک منبع و خزانه دانش معرفی نموده اند. به عقیده آنان دانش در قالب الگوها یا برنامه های روزمره و قابل پیش بینی ذخیره میگردد(حسین قلی زاده،۱۳۸۳).
در سال ۱۹۸۸ در سوئد اصطلاحات سرمایه دانش و داریی های غیر ملموس توسط سویبی^[۲۰] پیشنهاد شد. وی در سال ۱۹۹۰ کتاب مدیریت دانش یا راه دیدن جهان و سازمان را در سوئد چاپ کرد. در ژاپن در اواسط دهه هشتاد نوناکا – که در سال ۱۹۹۵ شرکت دانش آفرین را نوشت- برای اولین بار اصطلاح مدیریت دانش را به کار برد. در آمریکا نیز اصطلاح مدیریت دانش بطوررسمی در فرهنگ واژگان در سال ۱۹۸۹ ثبت شد. این اصطلاح به منظور بنیانی تکنولوژی برای اداره دانش توسط کنسرسیوم شرکت های آمریکایی پیشنهاد شد. بدین ترتیب اصطلاح مدیریت دانش به عنوان فعالیتی مدیریتی که روی توسعه و کنترل دانش برای تحقق اهداف سازمانی تاکید دارد؛ به کار رفت (عدلی،۱۳۸۴: ۵۱).
مدیریت دانش از اواخر دهه ۱۹۷۰ مطرح شد و در اواسط دهه ۱۹۸۰ به دلیل اهمیت و رونق اقتصادی در این بخش مطرح و به اهمیت آن اضافه گردید. همچنین از این دهه نظام های مبتنی بر هوش مصنوعی نیز به کار گرفته شدند و مفاهیم جدیدی مانند فراهم آوردن دانش مهندسی، دانش نظام های دانش مدار و نظایر آن رواج یافت(دراکر، به نقل از حسن زاده،۱۳۸۶: ۱۴). جدول(۲-۳) گاهشمار مدیریت دانش را بطورخلاصه نشان میدهد.
جدول۲- ۱: گاهشمار مدیریت دانش

منبع: حسن زاده،۱۳۸۶: ۱۶
مفهوم اصلی مدیریت دانش بدین معناست که تبدیل اطلاعات بطورعادی و بدون زحمت به دانش عملی که در دسترس هر شخص قرار گیرد که بدان نیاز دارد. علاقه در مدیریت دانش در حال افزایش است و پیشرفتهای اخیر در زمینه تکنولوژی اطلاعات ابزاری را فراهم میکند که سازمانها را قادر میسازد تا
راهحلهای مدیریت دانش را بیابد. به هر حال تکنولوژی اطلاعات به خودی خود دانش را به وجود نمیآورد یا ایجاد دانش را تضمین نمیکند.
۲-۲-۲. تعریف مدیریت دانش
پیچیدگی مفهوم دانش و همچنین وجود رویکردهای مختلف در مورد مدیریت دانش باعث شده است تا نگرش واحدی در خصوص مدیریت دانش شکل نگیرد. از نظر سوکنانان^[۲۱](۱۹۹۸) برخی از تعاریف مدیریت دانش به گونه ای است که آن را حتی تا سطح مدیریت داده ها تنزل داده است(به نقل از ابطحی و صلواتی، ۱۳۸۵: ۳۵).
مدیریت دانش به اقداماتی اشاره دارد که بطور سیستماتیک برای یافتن، سازماندهی و قابل دسترس نمودن سرمایه های فکری سازمان و تقویت فرهنگ یادگیری مستمر و تقسیم دانش در سازمان صورت
میگیرد(حسینی خواه، ۱۳۸۵: ۸). از نظر مایر و سوجی یاما^[۲۲](۲۰۰۷) مدیریت دانش یک استراتژی به منظور خلق، دستیابی و پشتیبانی از منبع حیاتی دانش است. سیلو و کوجانسان^[۲۳] (۲۰۰۶) معتقدند مدیریت دانش، فرایند مدیریت سرمایه فکری سازمان است.

• طراحی کار

• ارزیابی کار

• پردازش داده‌ها به کمک کامپیوتر

• روش‌های مبتنی بر مواد

۲-۲۱-۶- عناصر اصلی برنامه‌های بهبود بهره‌وری

• تعهد مدیریت عالی

• وجود واحد سازمانی متعهد به اجرای برنامه

• درک و آگاهی کامل سطوح مختلف سازمان از اهداف برنامه

• ارتباط باز میان عناصر ساختاری سازمان

• نشان دادن منافع حاصل از بهره‌وری سازمانی توسط سیستم

• برقراری ارتباط میان برنامه و فرایند اندازه‌گیری

• تناسب نیازها با برنامه‌ها

• استقرار فرایند نظارت، ارزیابی و بازخور^[۱۳۸] [۵۹]

۲-۲۲- تبیین شکاف‌ها و خلأهای تحقیقات گذشته

آنچه واضح و مبرهن است شکاف‌های بنیادین در تحقیقات گذشته در حوزه ارتباطی مدیریت دانش زنجیره تأمین خدمات در تجارت الکترونیکی G2C به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های دولت الکترونیکی می‌باشد. همان‌طور که در فصل اول پژوهش نیز به آن اشاره شد تحقیقات گسترده‌ای در هریک از بخش‌های مدیریت دانش، مدیریت زنجیره تأمین، مدیریت زنجیره خدمات، دولت الکترونیکی و بالأخص تجارت الکترونیکی G2C که بیانگر رابطه دولت با شهروندان می‌باشد انجام گردیده است، اما آنچه مسلم است هیچ‌گونه تحقیقی در مورد رابطه‌های هریک از مؤلفه‌های فوق بر اساس پژوهش‌های محقق تاکنون صورت نپذیرفته و هیچ چارچوب، ساختار و یا مدلی در این زمینه ارائه نشده است. همین امر محقق را بر آن داشت تا شکاف عمیقی که در حوزه ارتباطی میان موضوعات کلیدی مطرح‌شده وجود دارد را با ارائه مدلی مفهومی پوشش دهد. این مدل می‌تواند روند توسعه تحقق دولت الکترونیکی به‌ویژه در حوزه خدماتی دولت به شهروندان را تسریع بخشد.

۲-۲۳- خلاصه فصل دوم

در ابتدای فصل جاری تعاریف مدیریت دانش را بررسی نمودیم، سپس به بیان ویژگی‌های مدیریت دانش و تحلیل ابعاد و اجزاء آن پرداختیم. در ادامه به مفاهیم داده، اطلاعات و دانش و هم‌چنین رابطه بین آن‌ ها اشاره نمودیم. طبقه‌بندی انواع دانش از دیگر موارد بحث شده در این فصل می‌باشد. پس از بررسی جامع مدیریت دانش، مفاهیم مدیریت زنجیره تأمین و زنجیره خدمات مورد بحث و بررسی قرار گرفت، علاوه بر موارد مذکور مفاهیم تجارت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی و دولت الکترونیکی را تعریف نمودیم. در ادامه به بیان ضرورت‌های مدیریت دانش در بخش خدمات دولتی و به خصوص خدمات دولت الکترونیکی پرداخته شد، اصول مدیریت دانش، عوامل موفقیت مدیریت دانش، موانع مدیریت دانش و اهداف مدیریت دانش از دیگر مباحث مطرح شده در این فصل می‌باشد. در راستای تکمیل پژوهش‌های پیشین چرخه‌های مدیریت دانش ویگ، مه‌یر و زاک، مک‌الوری، بیکوویتز و ویلیامز و دالکر مورد بررسی قرار گرفتند در همین راستا ۳۰ مدل از مدل‌های مدیریت دانش مطرح گردید، در ادامه به بیان فناوری‌های مدیریت دانش پرداخته شد و در پایان فصل مفاهیم بهره‌وری، عوامل مؤثر بر آن، ساختار اساسی مربوط به بهره‌وری، روش‌های اصلی بهبود بهره‌وری و عناصر اصلی برنامه‌های بهبود بهره‌وری مورد تحلیل قرار گرفتند.
فصل سوم
روش پژوهش

فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱- مقدمه

استفاده از روش‌های علمی مناسب برای دستیابی به نتایج درست و قابل‌اطمینان در پژوهش‌ها، امری ضروری محسوب می‌گردد و بدون وجود یک روش تحقیق مناسب، نتایج و تحلیل‌های مربوطه معتبر و قابل‌تعمیم نخواهند بود. ازاین‌رو روش تحقیق ازجمله معیارهای رایج جهت ارزیابی تحقیقات علمی تلقی می‌گردد.

۳-۲- انتخاب پارادایم تحقیق

هر معرفت علمی بر اساس هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی علم از روش‌شناسی خاصی برخوردار است. روش‌شناسی در معرفت علمی مسئولیت روایی و پایائی معرفت را به عهده دارد. در روش‌شناسی تحقیق اصول کلی، تمرینات، مراحل و قوانینی وجود دارند که متکی بر آن‌ ها معرفت علمی تولید می‌شود. از نظر اندیشمندان، روش‌شناسی مدلی است که در آن اصول نظری و چارچوبی که یک تحقیق علمی چگونه باید در یک بستر پارادایمی خاصی انجام شود ارائه می‌گردد (لاتر ۱۹۹۲، هاردینگ ۱۹۸۷، کوک و فونو ۱۹۹۰) بنابراین نباید روش‌شناسی را با روشی که صرفاً به تکنیک‌ها و ابزارهای جمع‌ آوری مربوط است، معادل گرفت. مرور ادبیات با بیان دیدگاه‌های غالب علمی به‌عنوان پارادایم شناختی آغاز می‌گردد به همین علت در پژوهش جاری جهت آشنایی چالش‌ها و فرصت‌های این حوزه از علم به مرور ادبیات محققان و اندیشمندان این حوزه از فناوری پرداخته‌ایم. روش‌های تحقیق راهبر مواجهه‌ روشمند پژوهشگران با کیفیت‌ها و کمیت‌ها و رویدادهای پیرامونی و تبدیل مشکل به مسئله و سپس ارائه راهکار است. در تحقیق‌های علمی این فرایند یک مسیر حرکت از نظریه‌ی کلان به نظریه‌ی واسطه و نظریات خرد و تجویزی می‌تواند باشد و یا بر مبنای فرضیه‌سازی استوار شود و یا حرکتی اکتشافی و داده بنیاد تلقی گردد. باید توجه کنیم در پژوهش جاری محقق پس از بررسی ادبیات مروری و آشنایی با نظریه‌های مختلف در حوزه پژوهشی با بهره گرفتن از مدل تحقیقی گراندد تئوری به تدوین نظریه و ارائه مدل در این حوزه از علم می‌پردازد. آنچه در پارادایم به عنوان حد واسط فلسفه و علم دنبال می‌شود اولاً معرفتی و آن هم معرفت علمی است. به لحاظ فلسفی محققان دنبال این ادعا هستند که چه چیزی علم است (هستی‌شناسی)، چگونه ما آن را می‌شناسیم (معرفت‌شناسی)، چه ارزش‌هایی به آن وارد می‌شود (ارزش‌شناسی)، چگونه درباره آن می‌نویسیم (معانی بیان) و فرایندی که برای آن به کار می‌گیریم، چیست (روش‌شناسی). محقق سعی نموده تمامی موارد مذکور را با حفظ اعتدال در روند پژوهش به کار گیرد. [۶۰] [۶۱]
جدول (۳-۱) مؤلفه‌های پژوهش در تحقیقات کمی و کیفی

ردیف
عناصر
کمی
کیفی

۱
نقش محقق
جدا و ناظر در میدان تحقیق، استفاده از ابزار جمع‌ آوری اطلاعات
غوطه‌ور در میدان تحقیق، جزئی از تحقیق، ابزار جمع‌ آوری اطلاعات

۲