سخت گیری زیاد والدین و خانواده در این دوران و همچنین سهل گیری و آزاد گذاری آنها فرزند را موجودی سرکش ، طغیانگر و متزلزل بار خواهند آورد. از این گذشته این دوران ، دوران الگو گیری و همانند سازی و لازم است خانواده الگوهای مناسبی را برای نوجوان خود فراهم سازند. میزان حضور خانواده در اجتماع نیز در این اهمیت بسزایی دارد. هابز معتقد است که بسیاری از نوجوانان پریشان حال و آشفته به خانواده‌هایی تعلق دارند که از زندگی اجتماعی مجزا و بیگانه‌اند. خانواده در عین حال که کوچکترین واحد اجتماعی است، مبنا و پایه هر اجتماع بزرگ است. افراد سالم جامعه ، افراد موفق و افراد فعال اجتماعی از داخل خانواده‌های سالم بیرون آمده‌اند و افراد ناسالم پرورش یافته خانواده‌های ناسالم هستند.
اهمیت خانواده = سلامت خانواده
انحرافات خانواده ، عدم سلامت روانی خانواده ، مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده از لحاظ تأثیری که روی اعضاء خود دارد جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد پیوند میان خانواده و اجتماع هستند. افراد پرورش یافته در خانواده وارد اجتماع میشوند و ویژگیهای سالم یا ناسالم خود را که در خانواده دریافت کرده وارد اجتماع میکنند. از این لحاظ سلامت یک جامعه به سلامت خانواده‌های آن وابسته است.
لامارک و لوپله و دیگران ، خانواده را مهمترین کانونی می‌دانند که جامعه از آن تغذیه میکنند. به این ترتیب فرد در کنار تأثیری که از اجتماع خود می‌پذیرد با توشه‌ای که از خانواده خود دریافت کرده است محیط پیرامون خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چنین تأثیراتی علاوه بر مسائل پیرامونی جزئی بلکه بر مسائل کلان اقتصادی - اجتماعی و سیاسی یک جامعه نیز نقش دارند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که اصلاح یک جامعه ، پیشرفت و ترقی آن از جنبه‌های مختلف تأثیر اصلاح خانواده ، توجه افراد به اهمیت خانواده و آموزش آنهاست. را بر طبق آداب نیاکان پرورش می دهد و نه به کودکان حس استقلال و اتکاء به نفس می دهد.(اینترنت)
فصل سوم
روش تحقیق
نوع روش تحقیق :
در این پژوهش روش تحقیق از نوع همبستگی می باشد. همبستگی، مواقعی وجود دارد که هدف پژوهش عبارت از تعیین رابطه یا همبستگی بین دو متغییر است. (دلاور،۱۳۸۸)
جامعه آماری :
مجموعه ای از افراد یا اشیاء که دارای ویژگی های همگون و قابل اندازه گیری می باشند .نمونه پژوهش از این جامعه اخذ می گردد و نتیجه پژوهش به آن جامعه تعمیم داده می شود.(سیف نراقی ، ۱۳۷۶)
جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق را کلیه خانواده ها، خانواده های نوجوانان و زوجهای جوانی که در مراحل گوناگون چرخه زندگی هستند تشکیل می دهند .
نمونه آماری :
نمونه گروهی از اعضای یک جامعه آماری تعریف شده است که اطلاعات مورد نیاز پژوهشی به کمک آن حاصل می شود.(دلاور، ۱۳۸۸)
نمونه مورد نظر را ۱۵۰ نفر از خانواده ها، خانواده ها ی نوجوانان و زوجهای جوان تشکیل می دهد که بصورت تصادفی انتخاب شده اند و پرسشنامه در اختیار آنها قرار داده شده است .
ابزار گرد آوری اطلاعات :
ابزار مورد استفاده در این تحقیق دو پرسشنامه هوش هیجانی بار-ان و پرسشنامه مقیاس ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده می باشد.
۱- پرسشنامه هوش هیجانی بار- ان:
این پرسشنامه تعداد ۹۰ عبارت در مقیاس لیکرت دارد و تعداد مقیاس های آن ۱۵ می باشد. مقیاس لیکرت از ( کاملآ موافقم تا کاملآ مخالفم بادرجه بندی عددی )را شامل می شود. مجموعه قابلیت ها، صلاحیت ها، و مهارت های غیر شناختی در نظر گرفته شده و بر توانایی شخص برای موفقیت در مقابله با در خواست و فشارهای محیطی تاثیر دارد.
اعتبار روایی
در تحقیق بار _آن (۱۹۹۷)، ضرایب بازآزمایی بعد از یک ماه ۸۵/۰ وبعد از ۴ماه ۷۵/۰ گزارش شده است. در بررسی دیگری، همسانی درونی با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ در هفت نمونه از جمعیت های مختلف، برای خرده مقیاس ها بین ۶۵/۰ (مسئولیت پذیری اجتماعی ) تا ۶۸/۰ (احترام به خود ) با میانگین ۷۶/۰ به دست آمد (بار – آن وپاکر۲۰۰۰).
در ایران ،زارع (۱۳۸۰) میانگین کل ضریب همسانی درونی پرسشنامه را ۷۶/۰ به دست آورد. همچنین شمس آبادی (۱۳۸۳)، ضرایب آلفا را در دامنه ای بین ۵۵/۰ (همدلی) تا ۸۳/۰ (کنترل تکانه) با میانگین ۷۰/۰ گزارش کرده است.
لازم به ذکر است این پرسشنامه بر روی دانشجویان ایرانی (دهشیری،۱۳۸۲) نرم شده و تعداد عبارت های آن به ۹۰ عبارت کاهش یافته است و اعتبار این پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای دانشجویان پسر ۷۴/۰ و برای دانشجویان دختر ۶۸/۰ و برای کل افراد ۹۳/۰ گزارش شده است. همچنین ضریب اعتبار به روش زوج و فرد ۸۸/۰ به دست آمد. روایی این پرسشنامه نیز با روش تحلیل عاملی اکتشافی در پژوهش دهشیری (۱۳۸۲) محاسبه شد که از بین ۱۳ عامل در ساختار عاملی نمونه امریکایی شمالی (بار-آن)، هشت عامل برای آرمودنی های ایرانی روایی داشت. همچنین بین میانگین نمره هر یک از خرده مقایس ها ومیانگین نمره کل پرسشنامه، رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد یعنی تمام خرده مقایس های موجود در پرسشنامه با متغیر هوش هیجانی دارای ارتباط مستقیم است.
نمره گذاری وتفسیر نمرات
از آنجا که گزینه ها بر روی یک طیف ۵ درجه ای لیکرت تنظیم شده اند، نمره گذاری از ۵ به یک (کاملاً موافقم ۵ و کاملاً مخالفم ۱) ودر بعضی سوال ها بامحتوای منفی یامعکوس از یک به ۵ (کاملاً موافقم ۱ و کاملاً مخالفم ۵) انجام می شود. نمره کل هر مقیاس برابر با مجموع نمرات هر یک از سوال های آن مقیاس و نمره کل آزمون برابر با مجموع نمرات ۱۵ مقیاس می باشد.
کسب امتیاز بیشتر در این آزمون نشانگر موفقیت برتر در مقیاس مورد نظر یا در کل پرسشنامه و بر عکس می باشد. نمرات متوسط و بالاتر در افرادی گزارش می شود که به طور بالقوه در کارکرد هیجانی و اجتماعی مؤثر هستند. نمرات بالاتر پیش بینی کننده بهتری برای کارکرد مؤثر در برابر تقاضا و فشارهای محیطی است ونشان می دهد که مهارتهای هیجانی اندازه گرفته شده، قوی، توسعه یافته و دارای عملکرد مؤثر هستند. از سوی دیگر نمرات پایین بر ناتوانی در موفقیت در زندگی و وجود مشکلات هیجانی، اجتماعی یا رفتاری اشاره دارد. نمرات پایین در خرده مقایس های تحمل استرس، کنترل تکانه، واقع گرایی و حل مسئله برای کنار آمدن با محیط ،مشکل آفرین ترند(بار-آن وپاکر،۲۰۰۰).
خرده مقیاس ها و شماره عبارتها در پرسشنامه هوش هیجانی بار – اٌن:
۱)حل مساله ۱،۱۶،۳۱،۴۶،۶۱،۷۶
۲)شادمانی ۲،۱۷،۳۲،۴۷،۶۲،۷۷
۳)استقلال ۳،۱۸،۳۳،۴۸،۶۳،۷۸
۴)تحمل استرس ۴،۱۹،۳۴،۴۹،۶۴،۷۹
۵)خود شکوفایی ۵،۲۰،۳۵،۵۰،۶۵،۸۰
۶)خود آگاهی هیجانی ۶،۲۱،۳۶،۵۱،۶۶،۸۱
۷)واقع گرایی ۷،۲۲،۳۷،۵۲،۶۷،۸۲
۸)روابط بین فردی ۸،۲۳،۳۸،۵۳،۶۸،۸۳
۹)خوش بینی ۹،۲۴،۳۹،۵۴،۶۹،۸۴
۱۰)احترام به خود ۱۰،۲۵،۴۰،۵۵،۷۰،۸۵
۱۱)کنترل تکانه ۱۱،۲۶،۴۱،۵۶،۷۱،۸۶
۱۲)انعطاف پذیری ۱۲،۲۷،۴۲،۵۷،۷۲،۸۷
۱۳)مسئولیت اجتماعی ۱۳،۲۸،۴۳،۵۸،۷۳،۸۸
۱۴)همدلی۱۴،۲۹،۴۴،۵۹،۷۴،۸۹
۱۵)خود ابرازی ۱۵،۳۰،۴۵،۶۰،۷۵،۹۰
۲- پرسشنامه مقیاس ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده :
یک ابزار ۲۰ سوالی است که سنجش دو بعد عمده عملکرد خانواده ،یعنی همبستگی و انطباق پذیری تدوین شده است .این مقیاس براساس الگوی حلقوی پیچیده عملکرد خانواده ساخته شده است. هنجار این مقیاس برای خانواده ها،خانواده های نوجوانان و زوجهای جوانی که در مراحل گوناگون چرخه زندگی هستند بدست آمده است .
نمره گذاری :
نمره کل مقیاس «مقیاس ارزیابی انطباق پذیری وهمبستگی خانواده »،جمع نمره تمام پرسشها،نمره «همبستگی» خانواده با جمع نمره سوالهای فرد، و نمره «همبستگی» بالاتر باشد،خانواده آشفته تر به حساب می آید.
اعتبار:
« مقیاس ارزیابی انطباق پذیری وهمبستگی خانواده» با آلفای ۶۸/۰برای کل ابزار،آلفای ۷۷/۰برای «همبستگی» خانواده،وآلفای ۶۲/۰ برای «انطباق پذیری» خانواده،از یک همسانی درونی نسبتاً خوب بر خوردار است ،اطلاعات باآزمایی در اختیار نیست،اما ضرایب همبستگی در بازآزمایی « مقیاس ارزیابی انطباق پذیری وهمبستگی خانواده » برای «همبستگی » خانواده ۸۳/۰ و برای «انطباق پذیری» خانواده۸۰/۰ بود که نشان دهنده ثبات بسیار خوبی است.
روایی:
مقیاس «مقیاس ارزیابی انطباق پذیری وهمبستگی خانواده» از صوری خوبی بر خودار است ،اما اطلاعاتی درمورد سایر انواع روایی آن در اختیار نیست. از سویی دیگر، چندین تحقیق نشان می دهد مقیاس « مقیاس ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده» برای گروه های شناخته شده از روایی خوبی برای متمایز کردن خانواده ها در چند مقوله ازمشکلات برخوردار است.در حال حاضر،تحقیقات متعددی درباره مقیاس « مقیاس ارزیابی انطباق پذیری وهمبستگی خانواده» در دست اجرا است که اطلاعات بیشتری درباره روایی آن بدست خواهد داد.( ثنایی ذاکر،۱۳۷۹)
نوع روش آماری:
برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخصهای آمارتوصیفی (میانگین ، انحراف معیار ، واریانس ، …) وآمار استنباطی و آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین دو متغیر هوش هیجانی و ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده و برای بررسی روابط همبستگی بین متغیرها در سه گروه ( پدران،مادران، فرزندان) آزمون F و آزمون K استفاده می شود. برای انجام هرچه بهتر تحلیلها، نرم افزار آماری spss به کار برده شد.
