تقصیر و مسؤولیت پزشک قرار داده و پزشک برای رهایی از مسؤولیت باید عدم تقصیر خود و به طریق اولویت قطع رابطه سببیت را اثبات نماید. برای تعدیل مسؤولیت مفروض پزشک اجازه داده شده است که پزشک قبل از شروع به درمان از بیمار تحصیل برائت نماید. شرط برائت باعث معافیت پزشک از مسؤولیت ناشی از تقصیر خود نمی گردد و فقط باعث جابجای بار دلیل می گردد.
واژگان کلیدی: مسئولیت قراردادی پزشک،تعهد به وسیله،تعهد به نتیجه ،تقصیرپزشک،برائت
فهرست
شماره
مقدمه
1) شرح و بیان مسئله ی پژوهشی
1
2) پیشینه و تاریخچه ی تحقیق
2
3) اهداف تحقیق
3
4) ضرورت انجام تحقیق
3
5) سوالها ی تحقیق
4
6) فرضیه های تحقیق
4
7) روش تحقیق
4
8) ساماندهی تحقیق
4
فصل اول : کلیات مسئولیت مدنی
بخش اول – کلیات
8
گفتار اول – مفاهیم و تقسیمات
8
1- مفهوم مسئولیت
8
2- انواع مسئولیت
8
2-1- مسئولیت اخلاقی
8
2-2-مسئولیت حقوقی
10
گفتار دوم – انواع مسئولیت حقوقی
10
1- مسئولیت کیفری
10
2–مسئولیت مدنی
10
گفتار سوم –اقسام مسئولیت مدنی از حیث منشاء
11
1-مسئولیت قراردادی
11
1-1- ماهیت مسئولیت قراردادی
12
1-2- اقسام مسئولیت قراردادی و طرق اثبات آن
12
1-2-1-تعهد به وسیله
12
أ
1-2-2- تعهد به نتیجه
13
2- مسئولیت قهری
13
2-1- ماهیت مسئولیت قهری
14
بخش دوم- مسئولیت پزشک و تاریخچه آن
15
گفتار اول- مسئولیت شغلی
15
1– تعریف خطای شغلی
15
2–ماهیت خطا شغلی
15
3- مفهوم و معیار سنجش خطای پزشکی
16
گفتار دوم- مسئولیت پزشک
17
1- تاریخچه مسئولیت پزشک
18
1-1- تمدنهای ابتدایی
18
1-2- بابل، یونان و روم باستان
19
1-3- ایران باستان
19
1-4- دوران اسلامی
20
گفتار سوم-انواع مسئولیت پزشک
21
1- مسؤولیت اخلاقی
21
2- مسؤولیت حقوقی
22
2-1- مسؤولیت انتظامی یا شغلی
22
2-2- مسؤولیت کیفری
22
2-3- مسئولیت مدنی پزشک
23
فصل دوم : ماهیت مسئولیت مدنی پزشک
بخش اول- مسئولیت قهری و قراردادی
26
گفتار اول- فواید عملی تمیز مسئولیت قهری و قراردادی
26
1- از حیث دادگاه صلاحیت دار
27
2- از حیث قانون حاکم
27
3- از حیث مطالبه
28
ب
گفتار دوم- دیدگاه های موجود در مورد مسئولیت پزشک
28
۱- نظریه مسئولیت قهری و دلایل پیروان آن
28
۲- نظریه مسئولیت قراردادی و دلایل پیروان آن
29
3- نظریه برگزیده
30
گفتار سوم- ماهیت تعهد پزشک
32
1- دیدگاه قائلین تعهد به نتیجه
32
2- دیدگاه قائلین تعهد به وسیله
33
3- نظریه برگزیده
34
3-1- استثنائات وارده بر تعهد به وسیله
35
بخش دوم- شرایط مسئولیت قراردادی پزشک
37
گفتار اول- شرایط ایجاد مسئولیت قراردادی پزشک
37
1- وجود قرارداد
37
2- صحیح بودن قرارداد
40
3- وقوع خسارت به علت عدم اجرای قرارداد باشد
40
گفتار دوم- ماهیت حقوقی قرارداد درمان
41
1- نظریه اجاره بودن قرارداد درمان
41
2- نظریه جعاله بودن قرارداد درمان
43
3- نظریه وکالت بودن قرارداد درمان
43
4- نظریه عقد نامعین
45
گفتارسوم- خصوصیات قرارداد درمان
46
1- لازم یا جایز بودن قرارداد درمان
46
2- ﻣﻌﻮض یا غیر معوض بودن قرارداد درمان
48
3- رﺿﺎﻳﻲ ﻳﺎ تشریفاتی بودن قرارداد درمان
49
4- ﺗﻤﻠﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﻋﻬﺪی بودن قرارداد درمان
50
گفتارچهارم- انتخاب و جمع مسئولیت قراردادی و قهری
51
ج
بخش سوم- اثر قراردادهای خصوصی در مسئولیت قراردادی پزشک
52
گفتار اول- شرط عدم مسئولیت
52
گفتار دوم- شرط برائت
55
1-مفهوم برائت
55
2-ماهیت برائت
55
3-قلمرو شرط برائت
56
4-مبنای برائت و اعتبار آن
57
4-1- نظریه اعتبار شرط برائت
58
4-2- نظریه عدم اعتبار شرط برائت
58
4-3- نظریه برگزیده
59
5-آثار برائت
60
گفتار سوم- بیمه مسئولیت مدنی حرفه ای پزشکان
61
1-مفهوم بیمه مسئولیت پزشک
61
2- ماهیت بیمه مسئولیت پزشک
62
3-موضوع بیمه مسؤولیت پزشک
62
4-تفاوت بیمه مسئولیت پزشک با شرط عدم مسئولیت
63
فصل سوم: مبنای فقهی و حقوقی مسئولیت پزشک در فرض وجود قرارداد
بخش اول- مبانی فقهی مسئولیت قراردادی
67
گفتار اول-قواعد فقهی
67
1- قاعده لا ضرر
68
2- قاعده اتلاف
73
3- قاعده تسبیب
78
3-1-شباهت و تفاوت اتلاف و تسبیب
80
3-2-اجتماع مباشر و سبب
81
گفتار دوم-جمع بین قاعده احسان و مسئولیت پزشک
82
د
بخش دوم- ضمان طبیب در فقه امامیه
84
گفتار اول- نظریه های مختلف فقهی درزمینه مسئولیت پزشکی
84
1-طبیب جاهل
85
2- طبیب متخصص و ماهر
86
2-1-دیدگاه غیر مشهور در مورد طبیب حاذق
86
2-1-1-ادله غیر مشهور بر عدم ضمان طبیب حاذق
88
2-2-نظر مشهورفقهای امامیه در مورد طبیب حاذق
89
گفتار دوم- مبنای برگزیده شده در فقه
91
1-نقد و ارزیابى ادله مشهور
91
2-مبنای استنتاج شده از نظریات فقهای امامیه
97
بخش سوم-مبنای نظری مسئولیت مدنی پزشک
98
گفتار اول-تبیین تقصیر قراردادی و ضوابط احراز آن
99
1-ماهیت و اوصاف تقصیر قراردادی
98
2-ضوابط احراز تقصیر قراردادی
101
گفتار دوم- بررسی مبانی موجود در مسئولیت مدنی پزشک
102
1-نظریه تقصیر
103
2-نظریه خطر
105
3-بررسی نظریه ها
106
4-مبنای حقوقی مسئولیت پزشک در فرض تحقق معالجه در قالب قرارداد با بیمار
108
گفتارسوم-مبنای مسئولیت پزشک در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392
111
نتیجه گیری
114
پیشنهاد ها
118
منابع و ماخذ
119
مقدمه
شرح و بیان مسئله ی پژوهشی
یکی از مسائل مهم مورد بحث در حقوق امروز،مسئولیت پزشک است که علی رغم این اهمیت،قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی نسبت به آن ساکت است،رابطه میان پزشک و بیمار رابطه ای حقوقی است و این قرارداد برای دو طرف آن حقوق و تکالیفی ایجاد می کند اما در این میان، همواره مقصود مورد نظر طرفین محقق نمی گردد و مشکلاتی پیش می آیدو علی رغم سعی و تلاش پزشک و عدم وقوع هر گونه اشتباهی،معالجات پزشک منجر به ایراد خسارات مالی و جانی به بیماران می شود.در
