ساختار مالکیت و جریان‌های نقدی بر خط‌مشی تقسیم سود چه تاثیری دارد؟

۱-۳ – اهمیت وضرورت پژوهش

یکی از اقلام حسابداری که در گزارشگری مالی (صورت سود وزیان) تهیه و ارائه می‌شود (سود خالص) است. معمولاً سود به عنوان عاملی برای تدوین سیاست تقسیم سود، عاملی برای پیش‌بینی و از همه مهم‌تر راهنمایی برای سرمایه‌گذاری ‌و تصمیم‌گیری به شمار می‌آید. سیاست تقسیم سود یکی از چالشی‌ترین مباحث مدیریت مالی است. تئوری نظری متضاد که اغلب فاقد پشتوانه تجربی هستند به دنبال توضیح سیاست تقسیم سود شرکت هستند‌(فرانکفوتر و وود^[۱]،۲۰۰۲)..

فرایند تصمیم‌گیری ‌در مورد مسایل مالی امری دشوار و کاملاً تخصصی است. ‌بنابرین‏ ارائه اطلاعات مفید به تصمیم‌گیرندگان به منظور اتخاذ تصمیم بهینه، هدف هر تحقیق علمی می‌تواند باشد‌. ضرورت انجام این تحقیق نیز تحلیل و مطالعه فاکتورهایی اساسی است که در فرایند تصمیم‌گیری می‌تواند نقش ویژه‌ای ایفا کند. یکی از مسایل مهم در زمینه‌ی موضوعات مربوط به سیاست تقسیم سود، ریشه‌یابی دلایل اتخاذ یک خط‌مشی تقسیم سود مشخص از سوی شرکت‌ها است. این موضوع می‌تواند ‌راه‌گشای تصمیم‌گیری‌های مهم اقتصادی برای گروه‌های مختلف ذینفع، به ویژه سرمایه‌گذاران باشد. زیرا عوامل تعیین‌کننده به دست آمده از این ریشه‌یابی، نه تنها به توضیح رفتار شرکت‌ها در گذشته کمک می‌کند، بلکه ابزاری را برای پیش‌بینی حرکت و مسیر آتی آن ها در این حوزه فراهم می‌آورد. طبق نظریه انتظارات عقلایی، سهام‌داران انتظارات خاصی از شرکت ‌در مورد سود دارند اگر اعلان سود مطابق آن چیزی باشد که بازار انتظار دارد، قیمت‌ها تغییر نخواهند کرد؛ ولی اگر سهامدار در بازار یک تغییر غیر‌منتظره در سود تقسیمی ببیند از خود خواهد پرسید که منظور مدیران از این تغییر چه بوده است‌(‌جهانخانی، ۱۳۷۲‌). شرح فوق اهمیت خط‌مشی تقسیم سود و تأثیر روانی میزان سود را در قیمت سهام و انتظارات سهامدار بیان می‌کند. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر سیاست تقسیم سود به منظور کمک به تصمیم‌گیرندگان می‌باشد.

۴- اهداف پژوهش

هدف کلی پژوهش حاضر شناخت عوامل مؤثر بر سیاست تقسیم سود است.

اهداف فرعی پژوهش:

الف( شناخت تاثیر مالکیت نهادی بر سیاست تقسیم سود

ب(شناخت تاثیر مالکیت فردی بر سیاست تقسیم سود

ج(شناخت تاثیر وجه نقد عملیاتی بر سیاست تقسیم سود

د(شناخت تاثیر حساسیت جریانات نقدی بر سیاست تقسیم سود

۱-۵ – قلمرو پژوهش

۱-۵-۱- قلمرو موضوعی

در این پژوهش با بهره گرفتن از صورت‌های مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به بررسی ساختار مالکیت و جریان‌های وجوه نقد در تعیین سیاست تقسیم سود می‌پردازد.

۱-۵-۲- قلمرو مکانی

قلمرو مکانی پژوهش حاضر، شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. با توجه ‌به این که اطلاعات مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تحت بررسی و نظارت قرار می‌گیرد؛ به نظر می‌رسد اطلاعات مندرج در صورت­های مالی این شرکت­ها از کیفیت بیشتری برخوردار باشد.

۱-۵-۳ – قلمرو زمانی

قلمرو زمانی پژوهش حاضر فاصله زمانی بین سال­­های ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۱(یک دوره ۶ ساله) تعیین شده است.

۱-۶- فرضیه‌های پژوهش

با توجه به تئوری‌ها و پیشینه موجود، این تحقیق شامل چهار فرضیه به شرح زیر می‌‌باشد:

فرضیه اول:

بین مالکیت نهادی و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه دوم:

بین مالکیت فردی و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه سوم:

بین وجه نقد عملیاتی و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه چهارم:

بین حساسیت جریانات نقدی و سیاست تقسیم سود رابطه معناداری وجود دارد.

۱-۷- تعریف مفهومی متغیرها

۱-۷-۱- سود تقسیمی: منظور از سود تقسیمی هر سهم ( DPS )، سود نقدی متعلق به هر سهم به ریال است که معمولاً در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه مالی تعیین می‌گردد (جهانخانی و قربانی، ۱۳۸۴).

۱-۷-۲- مالکیت نهادی: مالکیت سهام توسط نهادهای مالی مانند شرکت‌های بیمه، بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌های سرمایه‌گذار می‌باشند ( کوه^[۲]، ۲۰۰۳‌). این مقدار درصدی از سهام شرکت است که توسط نهادهایی سرمایه‌گذاری خاص ( شخصیت یا مؤسسه‌‌ای که به خرید و فروش حجم عظیمی از اوراق بهادار می‌پردازد مانند بانک ) نگهداری می‌شود.

۱-۷-۳- مالکیت فردی: مالکیت سهام شرکت توسط افراد.(اشخاص حقیقی)

۱-۷-۴- وجه نقد عملیاتی:جریان نقد عملیاتی، وجه نقد ایجاد شده در نتیجه عملیات شرکت است که معمولا با کسر شدن همه هزینه های عملیاتی از درآمدها به دست می‌آید، اما مجموعه‌ای از تعدیلات بر روی سود خالص صورت می‌گیرد (پور حیدری و همکاران، ۱۳۸۹). یکی از روش‌های محاسبه جریان نقد عملیاتی به شرح زیر است:

مالیات – هزینه استهلاک + سود قبل از بهره و مالیات = وجه نقد عملیاتی

۱-۷-۵- حساسیت وجه نقد: تغییرات وجه نقد به مجموع دارایی‌ها، معیاری برای اندازه‌گیری حساسیت وجه نقد می‌باشد. شرکت‌ها برای جمع‌ آوری وجه نقد به منظور سرمایه‌گذاری در پروژه های سودآور تلاش می‌کنند (کاشانی پور و نقی نژاد، ۱۳۸۸).

۱-۷-۶- اندازه شرکت: اندازه شرکت عبارت است از لگاریتم طبیعی ارزش بازار حقوق صاحبان سهام شرکت (شوروزی و پهلوان، ۱۳۸۹).

۱-۸- تعریف عملیاتی متغیرها

۱-۸-۱- متغیر وابسته

متغیر وابسته همان متغیر اصلی است که به منزله یک مطلب قابل پژوهش جلوه می‌کند. با تحلیل متغیر وابسته می‌توان برای حل مسئله به پاسخ‌هایی دست یافت. متغیر وابسته این پژوهش سیاست تقسیم سود می‌باشد که آن را می‌توان با DPS نشان داد.

۱-۸-۲- متغیر مستقل

متغیر مستقل به گونه‌ای مثبت یا منفی بر متغیر وابسته تاثیر می‌گذارد. دلیل تغییر در متغیر وابسته را باید در متغیر مستقل جست و جو کرد. متغیرهای مستقل در پژوهش حاضر مالکیت نهادی، مالکیت فردی، وجه نقد عملیاتی و حساسیت وجه نقد می‌باشد که نحوه سنجش آن ها در این پژوهش به شرح زیر می‌باشند:

درصد مالکیت نهادی و مالکیت فردی در صورت‌های مالی شرکت‌ها و همچنین در سایت حاکمیت شرکتی موجود است و نیازی به محاسبه ندارد.

• مدل به منظور محاسبه حساسیت وجه نقد

تغییرات وجه نقد اول و اخر دوره شرکت:

• محاسبه وجه نقد عملیاتی

1. 1. توالی و تعاملات کارویژه‌های سازمان (سطح صفر- چهارچوب مفهومی کارویژه‌های سازمان)

1. 1. توالی و تعاملات فرآیندها (سطح ۱ – نقشه‌های کلان فرآیندها)

1. 1. فعالیت‌ها (مراحل کلیدی) یا رخ داده های درون یک فرایند موجود (سطح دوم- نقشه جزئیات فرایند)

1. تعریف جزئیات یک فرایند و نقاط کنترل (سطح سوم- نقشه جزئیات فرایند)

این بازنمایی چند سطحی، فرایند تحلیل عملیات از بالاترین سطح سازمان را تا سطح فعالیت‌ها و رویه‌های خاص را ممکن و آموزش و درک کار را تسهیل می‌کند. نقشه چند سطحی فرایند، یک سلسله مراتب از فلو ‌چارت‌ها و فهرست‌های مورد استفاده از طریق تعریف فرآیندها تا سطح فعالیت‌ها و وظایف و دستورالعمل‌ها می‌باشد. در ادامه هر یک از سطوح به صورت اختصار تشریح می‌گردد.

سطح صفر:

چهارچوب مفهومی از کارویژه‌های سازمانی است.

سطح (۱): نقشه‌های کلان فرایند

دیدگاه کلی در بازنمایی فرایند با یک نگرش کلان، که اجزاء اصلی سیستم سازمان است، شروع می‌شود. در این نوع از نقشه‌ها توالی و تعاملات فرآیندهای سازمان را نشان می‌دهد. (شکل ۲-۳)

شکل شماره۲-۳٫ فرایندهای اصلی کارویژه

سطح (۲): نقشه‌ خرد فرایند

این نوع نقشه توالی مراحل کلیدی یا فعالیت‌ها را در فرایند برای تبدیل داده ها به ستاده‌ها توصیف می‌کنند. به عبارت دیگر مراحل کلیدی یک فرایند را شناسایی کرده و در چارت مراحل کلیدی و مسئول انجام فرایند را مشخص می‌کند.

سطح (۳) : نقشه جزئی‌تر فرایند

این نوع نقشه مراحل انجام هر فعالیت و نقاط کنترل را در یک فرایند توصیف می‌کند.

۲-۱-۸- مراحل(چرخه) ایجاد مهندسی مجدد فرایندها

با توجه به اینکه، چرخه ایجاد مهندسی مجدد فرایندها نه تنها درک ما را از فرایندها افزایش می‌دهد بلکه در درک نیازمندی های آن ها به ما کمک می‌کند. ‌بنابرین‏ برای شناخت و درک عمیق مهندسی مجدد فرایندها مراحل (چرخه) ایجاد مهندسی مجدد فرایندها را بررسی می‌کنیم.

مراحل پیاده سازی مهندسی مجدد فرایندها را در یک سازمان می توان به ۶ مرحله تقسیم کرد (Jung, Chio, Song 2007) که عبارتند از:

مرحله اول: ایجاد یا طراحی فرایند^[۵]

مرحله دوم: مدلسازی فرایند^[۶]

مرحله سوم: تحلیل اولیه فرایند^[۷] (تحلیل قبل از اجرای فرایند)

مرحله چهارم: تصویب و اجرای فرایند^[۸]

مرحله پنجم: تحلیل ثانویه فرایند^[۹] (تحلیل بعد از اجرای فرایند)

مرحله ششم: رشد و تکامل فرایند^[۱۰]

در ابتدا، چارچوب اولیه فرایند به وسیله طراحان و متخصصان فرایند طراحی و ایجاد می شود که دانش کافی در باره انجام و نحوه ی اجرای فرایند دارند. به عبارت دیگر خبرگان و آگاهان با توجه به هدف مورد نظر چارچوب فرایندی را طراحی می‌کنند. خبرگان و طراحان فرایند کسانی هستند که دانش کافی ‌در مورد فرایند و چگونگی اجرای آن دارند. هنگام طراحی فرایند باید به کسانی که به نوعی با فرایند سروکار دارند توجه شود مانند کارگران (کسانی که فعالیت های فرایند را انجام می‌دهند)، مشتریان (کسانی از خروجی های فرایند بهره می‌برند) و شرکای. به عبارت دیگر طراحان نیازها و ایده های گوناگون را تحلیل و ترکیب می‌کنند. به عبارت دیگر در طراحی فرایند باید یک نگاه به فرایند و یک نگاه به دینفعان باشد. چون در این مرحله مؤلفه‌ های گوناگونی در نظر گرفته می شود این مرحله را مدلسازی فرایند می‌گویند. یعنی باید چارچوب فرایندی طراحی شده را با متغیرهای ذینفعان مدلسازی کرد.فرایند طراحی شده به زبان مدلسازی فرایند، قالب فرایند ((process template نامیده می شود. (۱۹۹۸،Davenport) در مرحله سوم یا مرحله تحلیل قبل از اجرای فرایند با به کار بردن متدهای تحلیلی گوناگون مانند متد تحلیل ساختار،PERT/CPM و تکنیک های شبیه سازی مانند perti-net قالب ساختار ایجاد شده اصلاح و بهینه می شود. منظور از مرحله تحلیل فرایند این است که قبل از اجرای فرایند باید از امکان پذیر بودن آن اطمینان حاصل نمود. در طول مرحله تصویب و اجرای فرایند نمونه آزمایشی از قالب های فرایندی ایجاد شده اجرا و بازیابی می‌شوند. در این مرحله فرایند طراحی شده به صورت آزمایشی اجرا می شود تا نقایص و کاستی های آن شناسایی و برطرف گردد. طراحان بعد از اجرای آزمایشی با توجه به کاستی های شناسایی شده در مرحله قبل تحلیل های مناسب را انجام می‌دهند و بر طبق نتایج این تحلیل ها قالب فرایندی مناسب برای نمونه فرایند طراحی شده را استنتاج می‌کنند. این مرحله تحلیل ثانویه یا تحلیل بعد از اجرا نام دارد به عبارت دیگر فرایند ایجاد شده به طور آزمایشی اجرا می شود تا اصلاحات مناسب روی آن انجام شود و بعد از این مرحله فرایند نهایی می شود ((Jung, Chio, Song 2007.

به طور کلی، آگاهان فرایندی را طراحی نموده و با توجه به ذینفعان گوناگون آن را مدلسازی می نمایند و بعد از تحلیل مقدماتی برای شناسایی کامل نقاط ضعف آن و نهایی کردن فرایند آن را به صورت آزمایشی اجرا می‌کنند.

در فرایند مهندسی مجدد این مراحل به صورت یک حلقه در نظر گرفته می شود و ابتدا و انتهای آن مشخص نیست. به طور پیوسته و مداوم باید اجرا گردد تا فرایند بهنگامی خود را حفظ کند.

۲-۲- مدیریت دانش

۲-۲-۱- مفاهیم و سلسله مراتب دانش

در شکل زیر سلسله مراتب دانش مشخص شده است.

شکل ۲-۲ سلسله مراتب دانش

خرد

دانش

اطلاعات

داده‌

اغتشاش

شکل شماره۲-۴٫ سلسله مراتب دانش

اغتشاش^[۱۱] – ۱

المانها و یا نمادهایی که به خودی خود دارای هیج مفهومی نیستند.

۲- داده^[۱۲]

داده ها، رشته واقعیت‌هایی عینی و مجرد ‌در مورد رویدادها هستند. (افرازه،۱۳۸۴).

در تعریفی دیگر، داده ها شامل یک سلسله تراکنش‌های ثبت شده می‌باشند. به عنوان مثال وقتی که یک شخص به فروشگاهی می‌رود و خرید می‌کند و بابت آن پول پرداخت می‌کند در واقع داده هایی را تولید می‌کند. این داده ها شامل زمان رفتن به فروشگاه، اسامی کالاهای خریداری شده، نام فروشگاه و یا مقدار پولی باشد که می‌پردازد. در واقع داده ها، خود حقیقت‌ها نیستند اما حقایق را بازنمایی می‌کنند. جورج ون کراگ و دیگران (۲۰۰۰،Von Keogh)

تعاریف مختلفی که برای داده وجود دارد به صورت زیر است:

۱- داده ها، سمبل‌هایی (نشانه هایی) از چگونگی و کمیت واقعیت‌اند.

۲- داده ها، وقایع، تصاویر یا صداها (تفسیر+ معنی) را شامل می‌شوند.

۳- داده ها، موضوع یا متن، واقعه، رمز، تصویر و صدا (ارزش وصفی+ معنی+ ساختار) را در بر می‌گیرند. (افرازه، ۱۳۸۴).

۳- اطلاعات^[۱۳]

اطلاعات در واقع، یک بسته پیام می‌باشد که این پیام می‌تواند مکتوب، شنیداری و یا دیداری باشد.

ز) موانع تحقیق

در راه تالیف این تحقیق مانعی وجود نداشته لیکن به دلیل عدم رابطه اقتصادی کلان با کشورهای صنعتی دنیا و وجود تحریم‌های اقتصادی وسیاسی بعد از انقلاب اسلامی ونبود تجربه کافی در زمینه صادرات و واردات محصولات صنعتی ومهمتراز آن عدم مشابهت وضعیت ایران با دیگر کشورها در زمینه الحاق به سازمان تجارت جهانی ‌و پراکندگی وبروز نبودن مطالعات ومنابع ؛ جمع‌ آوری ، بررسی وجمع بندی اطلاعات مشکل بود.

یکی دیگر از مشکلات در این مسیر عدم بررسی علمی از نظر کمی و کیفی مناسب بر روی موضوع تاثیر الحاق بر صنایع توسط دانشگاه ها ‌ مجامع علمی کشور و اساتید برجسته وکارشناسان امر بوده و از تعدادی مقاله که توسط دست اندرکاران این صنایع به صورت موردی وجود داشته استفاده گردیده است.

با دقت در روابط اقتصادی وتجاری کشورها وشرایط حاکم بر جهان ، لزوم الحاق کشورمان به سازمان تجارت جهانی بسیار ضروری به نظر می‌رسد لیکن این الحاق تاثیراتی بر صنایع ، فرهنگ واقتصاد کشور خواهد داشت . به نظر نگارنده الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی اجتناب ناپذیر بوده وبمنظور حضور در عرصه های اقتصاد جهانی ورشد تراز اقتصادی کشور و در نهایت پیشرفت صنایع و امکان رقابت درعرصه های بین الملی ضمن اصلاح زیر ساختهای قانونی واقتصادی می بایست به سازمان تجارت جهانی ملحق گردید.

فصل دوم: سازمان تجارت جهانی

مبحث اول : تاریخچه مختصر سازمان تجارت جهانی و اصول حاکم بر آن

در ابتدا تاریخچه اجمالی تشکیل سازمان تجارت جهانی که برگرفته از کتب اساتید برجسته دانشگاه های کشور می‌باشد شرح داده می شود:

از نیمه دوم قرن ۱۹ تعدادی از کشورها به منظور توسعه مبادلات اقتصادی و افزایش رفاه کشورهایی که دارای مبادلات بین‌المللی می‌باشند مبادرت به انعقاد قراردادهای دو جانبه می نمودند ولی پس از جنگ جهانی اول و بحران اقتصادی سال ۱۹۲۹ آمریکا ، در کنار کاهش ارزش حقیقی ارز ، رفتارهای غیر عادلانه اقتصادی و بالارفتن تعرفه ها وعوارض گمرکی موجب اختلال در امور بازرگانی بین‌المللی گردید .

جنگ‌های جهانی اول ودوم تاثیرات منفی بر امور تجاری بین‌المللی داشته لیکن بعد از جنگ جهانی دوم ومتعاقب تأسيس بانک جهانی^[۲] وصندوق بین‌المللی پول^[۳] که از آژانسهای تخصصی سازمان ملل متحد می‌باشند روند رو به رشد بازرگانی بین‌المللی آغاز گردید ^[۴].

در اکتبر ۱۹۴۷ قرارداد ۳۴ ماده ای بین ۲۳ کشور امضا شد که به موافقتنامه عمومی تعرفه وتجارت “گات GATT ” معروف گردید ‌و کمتر از یک ماه پس از امضا گات یعنی از نوامبر ۱۹۴۷ نمایندگان ۵۶ کشور جهان از جمله ایران در هاوانا پایتخت کوبا کنفرانسی برای بررسی تأسيس سازمان تجارت بین اللمل^[۵] تشکیل داده که به منشور هاوانا مشهور است وایران علی‌رغم امضا منشور فوق به ‌عنوان ناظر شرکت می نمود. با گذشت زمان ،گات توسعه پیداکرد وبازرگانی بین‌المللی را تحت مدیریت خود قرارداده ‌و اختلافات بین کشورها در زمینه بازرگانی را از طریق مشاوره^[۶] ، مذاکره^[۷] و میانجیگری^[۸] حل وفصل می نمود و در نهایت در دور هفتم نشستهای کشورهای عضو گات با عنوان همایش اروگوئه در سال ۱۹۹۴ ، گات به سازمان تجارت جهانی تبدیل گردید ^[۹].

موافقتنامه های چند جانبه راجع به تجارت کالا درچهارچوب موافقت نامه تأسيس سازمان جهانی تجارت بشرح زیر است :
۱) موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت ۱۹۹۴
۲) موافقتنامه کشاورزی
۳) موافقتنامه اعمال اقدامات بهداشتی و بهداشت نباتی

۴) موافقتنامه منسوجات و پوشاک
۵) موافقتنامه موانع فنی فرا راه تجارت
۶) موافقتنامه اجرای ماده ۶ موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت ۱۹۹۴

۷) موافقتنامه بازرسی قبل از حمل
۸) موافقتنامه قواعد مبدأ
۹) موافقتنامه رویه های صدور مجوز ورود
۱۰) موافقتنامه یارانه ها و اقدامات جبرانی
۱۱) موافقتنامه حفاظت ها

طی اعلام سازمان تجارت جهانی تا تاریخ ۲۶ آوریل ۲۰۱۵ این سازمان ۱۶۱ عضو دارد و از همسایگان ایران نیز تاجیکستان در ۲ مارس ۲۰۱۳ و یمن در ۲۶ژوئن ۲۰۱۴ به عضویت این سازمان درآمدند. سازمان تجارت جهانی ۲۳ عضو ناظر هم دارد که کشورهایی مانند ایران و عراق و افغانستان و … آن ها را تشکیل می‌دهند و در صف انتظار برای پیوستن به آن هستند^[۱۰]. ترکیب همسایگان ما که عضو این سازمان شده‌اند یا در انتظار پیوستن به آن هستند درخور توجه است. از سویی کشورهایی چون ازبکستان، آذربایجان، عراق و افغانستان هستند که هنوز به سازمان تجارت جهانی نپیوسته‌اند و از سوی دیگر نیز کشورهایی چون عربستان، ترکیه و امارات را داریم که سال‌هاست به عضویت این سازمان جهانی درآمده‌اند. کشورهای همسایه ما به دلیل درگیری‌های داخلی ، جنگ و موانع سیاسی که دارند، نتوانسته‌اند عضو WTO شوند و به نظر می‌رسد راهی طولانی برای عضویت‌شان باید طی شود.

الف) کشورهای متقاضی الحاق به سازمان تجارت جهانی جهت عضویت باید اصول ومبانی را بپذیرند که اهم آن ها بشرح ذیل می‌باشد :

۱٫ آزادسازی تجاری بویژه در سطح بین‌المللی

۲٫ لغو محدودیت وآزادی واردات کلیه محصولات صنعتی ‌و کشاورزی وخدمات

۳٫ حذف حقوق گمرکی بر واردات محصولات صنعتی و کشاورزی

۴٫ حذف کلیه یارانه‌های غیرمستقیم

۵٫ آزادی صادرات کلیه تولیدات داخلی

۶٫ آزادسازی نرخ کالاها و خدمات

۷٫ آزادسازی نرخ ارز وبهره

۸ . لغو انحصارات دولتی و خصوصی

۹٫ آزادی تبادل اطلاعات تجاری

۱۰٫ تخصیص بهینه منابع به وسیله بازار

۱۱٫ جداسازی دو مفهوم اقتصاد و تامین اجتماعی

۱۲٫ ایجاد دولت ناظر به جای دولت عامل در عرصه اقتصاد^[۱۱]

به عقیده سازمان و ‌بر اساس تئوری‌های اقتصادی قابل قبول بازار آزاد ، تمام کشورها «به طور جمعی» از تجارت آزاد بهره‌مند می‌شوند ولی میزان بهره‌مندی اعضا متفاوت است. میزان بهره‌مندی هر کشور بستگی به قدرت رقابت آن با رقبای خود در بازارهای بین‌المللی دارد. اشتغال ، تولید و فروش شرکت‌هایی که قدرت و آمادگی برای رقابت جهانی دارند، افزایش یافته و در نتیجه اشتغال ملی افزایش می‌یابد . باید توجه داشت که سازمان تجارت جهانی، مانند سایر ارگان‌های سازمان ملل، مقررات خاصی ‌در مورد حقوق بشر ندارد و حتی یک بار هم در مقررات سازمان عبارت «حقوق بشر» ذکر نشده است در نتیجه، تاثیرات ناشی از سیاست‌های آن بر درآمد و ثروت شهروندان کشورها مورد توجه سیاستگذاران نیست ولی اگر این مقررات را با صداقت تعبیر کنیم، می‌توان گفت که باید فرض بر این داشت که آن ها را باید با در نظر داشتن و مراعات حقوق بشر اجرا کند.

ب)اصول ومبانی ای که در موافقتنامه های چند جانبه سازمان تجارت جهانی منعکس شده عبارتند از :

۱-تضمین آزادی تجاری بین اعضا

۲-کاهش تعرفه های گمرکی

۳-لغو کلیه ‌تبعیض‌های تجاری.

۴-شفافیت بخشیدن به مقررات تجاری.

۱نقش خصوصی سازی و تغییر ساختار مالکیت بر کارایی شرکت های بیمه( مطالعه موردی شرکت های بیمه بازرگانی فعال کشورهای آذربایجان و ایران در سال‌های ۱۳۸۸-۱۳۸۶)

• • • در این تحقیق که توسط فتح الله تاری در سال ۱۳۹۲ انجام گرفته محقق به دنبال یافتن ساختارهای مناسب مالکیت برای افزایش کارایی شرکت های بیمه است و خصوصی سازی را یکی از روش های افزایش کارایی معرفی می‌کنند که نتیجه نهایی یافته ها حاکی از آن است که تغییر ساختار مالکیت می‌تواند موجب کارایی بیشتر در بازار شده مشروط بر آنکه راهبرد واگذاری به بنگاه های حقوقی به صورت بلوکی باشد .همچنین برای افزایش کارایی صنعت بیمه ،انجام اقداماتی برای تغییر ساختار بنگاه هایی که به شکل دولتی باقی مانده اند به خصوصی ضروری است.

    

  

۱۳۹۲تاری و همکارانفصلنامه علمی پژوهشی مجلس و راهبردنقش خصوصی سازی و تغییر ساختار مالکیت بر کارایی شرکت های بیمه( مطالعه موردی شرکت های بیمه بازرگانی فعال کشورهای آذربایجان و ایران در سال‌های ۱۳۸۸-۱۳۸۶)

• • در این تحقیق که توسط فتح الله تاری در سال ۱۳۹۲ انجام گرفته محقق به دنبال یافتن ساختارهای مناسب مالکیت برای افزایش کارایی شرکت های بیمه است و خصوصی سازی را یکی از روش های افزایش کارایی معرفی می‌کنند که نتیجه نهایی یافته ها حاکی از آن است که تغییر ساختار مالکیت می‌تواند موجب کارایی بیشتر در بازار شده مشروط بر آنکه راهبرد واگذاری به بنگاه های حقوقی به صورت بلوکی باشد .همچنین برای افزایش کارایی صنعت بیمه ،انجام اقداماتی برای تغییر ساختار بنگاه هایی که به شکل دولتی باقی مانده اند به خصوصی ضروری است.

بررسی رابطه خصوصی سازی در شرکت های بیمه با رضایت بیمه گذاران

• • در این تحقیق که در راستای یک پایان نامه کارشناسی ارشد در دانشکده علوم انسانی دانشگاه پیام نور تهران انجام گرفته، محقق ‌به این نتیجه رسیده است که ارتقاء سطح رضایتمندی مشتری باعث ارتقای میزان سود آوری و افزایش سهم بازار در شرکت ها می شود همچنین از آنجایی که عمده ترین هدف خصوصی سازی ،افزایش کارایی در اقتصاد به دست نیروهای بازار می‌باشد پس این دو آیتم ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر برقرار می‌کنند و بین خصوصی سازی شرکت های بیمه و ارتقاء سطح رضایتمندی مشتری رابطه مستقیمی وجود دارد.

• • در این تحقیق که در راستای یک پایان نامه کارشناسی ارشد در دانشکده علوم انسانی دانشگاه پیام نور تهران انجام گرفته، محقق ‌به این نتیجه رسیده است که ارتقاء سطح رضایتمندی مشتری باعث ارتقای میزان سود آوری و افزایش سهم بازار در شرکت ها می شود همچنین از آنجایی که عمده ترین هدف خصوصی سازی ،افزایش کارایی در اقتصاد به دست نیروهای بازار می‌باشد پس این دو آیتم ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر برقرار می‌کنند و بین خصوصی سازی شرکت های بیمه و ارتقاء سطح رضایتمندی مشتری رابطه مستقیمی وجود دارد.

• • در این مقاله با بیان فراگیر بودن پدیده خصوصی‌سازی در دنیا، درباره ‌هدف‌های‌ مهم این پدیده بحث و به مواد موجود مربوط به خصوصی‌سازی در قانون برنامه سوم اشاره شده است.در ادامه بحث خصوصی‌سازی در صنعت بیمه ایران به صورت خاص از دو بعد حصول ‌هدف‌های‌ خصوصی‌سازی در شرایط مختلف و زمان مناسب برای اجرای آن به بحث گذاشته شده است.در بخش بعد آزادسازی و خصوصی‌سازی بر بهره‌وری و کارایی صنعت بیمه به علت رقابتی شدن بازار، کاهش نرخها، حذف مشکلات و موانع پیش روی اداره شرکت‌های دولتی از قبیل جذب نیروی انسانی مناسب، افزایش سرمایه و جذب منابع مالی و ‌پاسخ‌گویی‌ به تغییرات محیطی و نقش نظارت دولتی در این روند اشاره شده است.

• • در این مقاله با بیان فراگیر بودن پدیده خصوصی‌سازی در دنیا، درباره ‌هدف‌های‌ مهم این پدیده بحث و به مواد موجود مربوط به خصوصی‌سازی در قانون برنامه سوم اشاره شده است.در ادامه بحث خصوصی‌سازی در صنعت بیمه ایران به صورت خاص از دو بعد حصول ‌هدف‌های‌ خصوصی‌سازی در شرایط مختلف و زمان مناسب برای اجرای آن به بحث گذاشته شده است.در بخش بعد آزادسازی و خصوصی‌سازی بر بهره‌وری و کارایی صنعت بیمه به علت رقابتی شدن بازار، کاهش نرخها، حذف مشکلات و موانع پیش روی اداره شرکت‌های دولتی از قبیل جذب نیروی انسانی مناسب، افزایش سرمایه و جذب منابع مالی و ‌پاسخ‌گویی‌ به تغییرات محیطی و نقش نظارت دولتی در این روند اشاره شده است.

‌به این نتیجه رسیدند که شرکت های دولتی(آیران، آسیا، البرز و دانا) طی این دوره در مرحله بازدهی کاهشی نسبت به مقیاس قرار داشتند. آن ها همچنین در یافتند بیمه های خصوصی نسبت به بیمه های دولتی کارایی بیشتری دارند.

• • در این مقاله، به مدل‎سازی بازار بخش خصوصی صنعت بیمه‎ی ایران با بهره گرفتن از تئوری بازی‌ها پرداخته شده است و به عنوان مطالعه‌ موردی، عملکرد و رقابت سه شرکت خصوصی بزرگ صنعت بیمه‌ ایران مورد بررسی قرار گرفته و از تئوری بازی‌ها به عنوان یک ابزار تصمیم‌گیری برای دستیابی به وضعیتی که رضایت هر سه شرکت را برآورده کند استفاده شده ‌است. در این فرایند تحقیق، رقابت بین سه شرکت بیمه‎ی خصوصی پارسیان، ملت و کارآفرین مورد بررسی قرار گرفته است و با توجه به مدل به کار گرفته شده، نتیجه‌ حاصل نشان‌دهنده‎ی راه‌حل پارتویی می‌باشد. به نظر می‌رسد چنان‎چه این سه شرکت بزرگ خصوصی به منظور حفظ بازار بخش خصوصی در دست خودشان با یکدیگر توافق کرده و بازی همکارانه را در پیش گیرند و استراتژی‌ گسترش شبکه‌ فروش توسط شرکت بیمه‎ی پارسیان و به طور هم‌زمان پرداخت خسارت و عدم تعویق آن توسط شرکت بیمه‎ی ملت و انجام تبلیغات توسط شرکت بیمه‎ی کارآفرین اتخاذ شود و بر حداقل کردن فاصله مطلوبیت حاصل از پرتفوی خود تا حداکثر مطلوبیتشان توافق شود، علاوه بر این‌که بیش‎ترین مطلوبیت پرتفوی از دست‌ رفته شرکت‌ها حداقل است، مجموع مطلوبیت ‌پرتفوهای از دست‌رفته هر سه شرکت نیز حداقل می‌باشد. ‌بنابرین‏ در کنار این‌که ضرر چندانی به سایرین نمی‌زند، نفع زیادی را به خودشان می‌رساند. پس همان‎طور که هر شرکت به طور نسبی از نظر حداقل کردن مطلوبیت پرتفوی از دست‌رفته‌اش، منفعت خوبی کسب می‌کند و رضایت کافی را به‎دست می‌آورد، بخش خصوصی بیمه نیز، که سهم زیادی از آن متعلق ‌به این سه شرکت می‌باشد، کم‎ترین ضرر را خواهد داشت، ‌بنابرین‏ با بهره گرفتن از این مدل همکارانه و سازشکارانه به راه‌حل پارتویی رسیده‌ایم. چرا که این رقابت هم با تأکید بر مطلوبیت پرتفوی از دست‌رفته هر شرکت و هم با تأکید بر مطلوبیت پرتفوهای از دست‌رفته تمامی شرکت‌ها بررسی شده است.

1. 1. – privatization ↑

1. 1. – privatization ↑

1. 1. – Megginson and veetter ↑

1. 1. -Bobkeri & Cost ↑

1. 1. – Chapelle ↑

الگوی CIPP تصمیم‌های آموزشی را به چهر گروه تقسیم می‌کند:

الف) تصمیم‌های برنامه‌ریزی جهت تعیین اهداف برنامه؛

ب) تصمیم‌های ساختی جهت طراحی شیوه های آموزش مناسب به منظور رسیدن به اهداف برنامه؛

ج) تصمیم‌های اجرایی جهت استفاده، هدایت و بهبود شیوه های آموزشی؛

د) تصمیم‌های دوباره‌سازی به منظور قضاوت و عکس‌العمل ‌در مورد نتایج به دست‌آمده (کوهستانی و همکاران،۱۳۸۰: ۵۳).

۳-۱۶-۲) رویکرد مبتنی بر مصرف‌کننده^[۷۷]

ورتن و سندرز (۱۹۸۷) گفته‌اند مؤسسات یا افراد مستقلی که قبول مسئولیت کرده‌اند تا درباره‌ فرآورده‌های آموزشی اطلاعات جمع‌ آوری نمایند یا دیگران را در این کار یاری دهند رویکرد ارزشیابی مبتنی بر مصرف‌کننده را ترویج نموده‌اند. ‌بنابرین‏، رویکرد ارزشیابی مبتنی بر مصرف‌کننده و الگوهای ارزشیابی برخاسته از آن عمدتاًً برای کمک به مصرف‌کنندگان در انتخاب بهترین محصولات موجود در بازار فراهم آمده‌اند. به طور خلاصه می‌توان گفت که در رویکرد مبتنی بر مصرف‌کننده ارزشیابی برابر است با تعیین میزان مطلوب بودن یک فرآورده آموزشی (سیف،۱۳۸۹: ۷۷).

۴-۱۶-۲) رویکرد مبتنی بر نظر متخصصان^[۷۸]

در این الگوها ‌به این سؤال پاسخ داده می‌شود که «آیا منقد متخصص، برنامه را تأیید می‌کند؟» روش ارزیابی در این الگوها شامل تحلیل انتقادی «متخصصان» است. ازجمله پیشنهاددهندگان این الگو می‌توان به آیزنر (۱۹۸۵) اشاره کرد. وی عقیده دارد که برای ارزیابی آموزشی باید به بازنگری انتقادی از دیدگاه منتقدان متخصص پرداخت. از این الگو بیشتر برای ارزیابی برنامه درسی استفاده می‌شود. در این دسته الگوها، مخاطبان اصلی عبارت‌اند از خبرگان و مصرف‌کنندگان برنامه مورد ارزیابی. ‌بنابرین‏ نقد تخصصی برنامه به منظور بهبود آن و درنهایت بهبود معیارها موردتوجه است. ازآنجاکه در این الگو بر سه جنبه برنامه های درسی تأکید می‌شود ضرورت دارد که در ارزیابی‌های مشابه به آن توجه شود. توجه به کارکردهایی که آیزنر برای ارزیابی برنامه درسی پیشنهاد ‌کرده‌است باعث می‌شود که کیفیت یادگیری ارتقاء یابد؛ زیرا اولین کارکرد پیشنهادی تشخیص مشکلات یادگیرندگان است (بازرگان،۱۳۹۱: ۱۰۴-۱۰۳).

۵-۱۶-۲) رویکرد مبتنی بر اختلاف‌نظر متخصصان

الگوهای ارزشیابی برخاسته از رویکرد مبتنی بر اختلاف‌نظرهای متخصصان بر این فرض استوار است که تمام متخصصان ارزشیابی خواسته و ناخواسته نظرها و تعصبات خود را در جریان ارزشیابی دخالت می‌دهند؛ لذا برای اینکه نتایج درست‌تری از ارزشیابی به دست آوریم باید ازنظرهای موافق و مخالف چند تن از متخصصان و صاحب‌نظران استفاده کنیم. ‌بنابرین‏ ارزشیابی مبتنی بر اختلاف‌نظرهای متخصصان مجموعه‌ای از فعالیت‌های مختلف ارزشیابی است که ذاتاً باهم تفاوت دارند. در این رویکرد یک ارزش یاب یا گروهی از ارزیابان به عنوان مدافعان برنامه عمل می‌کنند و مثبت‌ترین جنبه‌های برنامه‌ای موضوع مورد ارزشیابی را معرفی می‌نمایند و از آن دفاع می‌کنند، در حالی که ارزش یاب دیگر یا گروهی دیگر از ارزیابان نقش مخالف را بازی می‌کنند و نقاط ضعف برنامه را بزرگ جلوه می‌دهند. فرض بر این است که از ترکیب نظرهای موافق و مخالف نتیجه‌ درست‌تر و عادلانه‌تری درباره موضوع ارزشیابی به دست می‌آید (سیف،۱۳۸۹: ۸۱).

۶-۱۶-۲) رویکرد طبیعت‌گرایانه و مبتنی بر مشارکت‌کنندگان^[۷۹]

ازجمله الگوهایی که بر دیدگاه طبیعت‌گرایانه استوار است، الگوی ارزشیابی مشارکتی است. این الگو بر مشارکت افراد تحت تأثیر برنامه های ارزشیابی تأکید دارد. اولین فردی که درباره‌ این الگو پیشنهادی عرضه کرده پائولو فرر است. در این الگو درباره درک و آگاهی افراد نسبت به برنامه مورد ارزشیابی به وسیله خود آنان و نیز ارزیابان قضاوت می‌شود. افراد ذی‌نفع و ذی‌ربط ازجمله گروه ارزیاب هستند که به طور دسته‌جمعی به ارزشیابی می‌پردازند. الگوی ارزیابی مشارکتی و طبیعت‌گرایانه این امکان را فراهم می‌کند تا یاران آموزشی (افراد ذی‌ربط، ذی‌نفع و ذی‌علاقه) در فرایند قضاوت نسبت به برنامه مورد ارزیابی سهمی بر عهده داشته باشند. از این طریق سعی می‌شود فرایند نظام از دیدگاه یاران آموزشی بهتر درک شود و شرایط بهبود بخشیدن به آن جهت دستیابی به وضعیت آرمانی فراهم شود (بازرگان،۱۳۹۱: ۱۰۹-۱۰۸).

بخش دوم: معلم

۱-۲ مقدمه

شعبانی (۱۳۸۵) معلم را اساسی‌ترین عامل برای ایجاد موقعیت مطلوب در تحقق اهداف آموزشی و پرورشی می‌داند و معتقد است معلم می‌تواند حتی نقص کتاب‌های درسی و کمبود امکانات آموزشی و پرورشی را جبران کند. یا می‌تواند بهترین موقعیت و موضوع تدریس را با عدم توانایی خود در ایجاد ارتباط عاطفی مطلوب به محیط غیرفعال و غیر جذاب تبدیل کند. در فرایند تدریس تنها تجارب معلم نیست که مؤثر واقع می‌شود، بلکه کل شخصیت او در ایجاد شرایط یادگیری و تغییر و تحول شاگرد تأثیر می‌گذارد.

عده‌ای معتقدند معلم عنصر کانونی فرایند آموزش است (کریمرز،۱۹۹۳) و در جریان آموزش این امکان را دارد که شاگردان را به فعالیت فراخواند (فرانسیس،۱۹۹۰) با نحوه شکل‌گیری دانش و علم آشنا گرداند (شریعت مداری،۱۳۷۴) به پژوهش مؤثر بکشاند (کوهن و مانیون،۱۹۹۱) به مشارکت در یادگیری بنشاند (دوک،۱۹۹۱) توان نقد کردن در آن‌ ها بپروراند (مایر،۱۹۹۲) و آن‌ ها را با روش آموختن آشنا گرداند (اپل،۱۹۹۳) در همان حال می‌تواند با تأکید نهادن بر امور و عمل کردن به شیوه خاص شاگردان را به فراگیری غیرفعال وا‌دارد و از آن‌ ها کتابخانه‌ای متحرک پدید آورد (به نقل از موسی پور و کیامنش،۱۳۷۷).

اولین گام برای موفقیت در کار معلمی، ایمان به رسالت معلم و عشق ورزیدن به شاگردان است. معلم باید از ویژگی‌های شخصیتی مطلوبی برخوردار باشد؛ زیرا شخصیت وی و علاقه و ایمانش از عوامل بسیار مهم و مؤثر در فرایند آموزش است. معلم خوب در درجه اول باید انسان خوبی باشد. مگر نه اینکه وظیفه او همچون وظیفه انبیاست و مگر نه اینکه به بسیاری از بزرگان و مصلحان اجتماعی، صفت معلمان و مربیان بزرگ داده‌اند. علاوه بر برخورداری از شخصیت برجسته، آگاهی و شناخت معلم از اصول و روش‌های تعلیم و تربیت عامل مهم دیگری است که می‌تواند او را در کار خود موفق و مؤید سازد. امروز کار معلمی همچون مشاغل دیگر به تخصص‌های دیگری نیز نیاز دارد. معلم امروز بدون آگاهی از روانشناسی، فلسفه و اصول یادگیری و روش‌ها و فنون تدریس هرگز قادر نخواهد بود وظیفه خطیر خود را به نحو شایسته انجام دهد (شعبانی،۱۳۸۷: ۳-۲).

۲-۲ صلاحیت‌های معلمی

منظور از صلاحیت معلمی، مجموعه‌ شناخت‌ها، گرایش‌ها و مهارت‌هایی است که معلم با کسب آن‌ ها می‌تواند در جریان تعلیم تربیت به بررسی جسمی، عقلی، عاطفی، اجتماعی و معنوی فراگیران کمک کند(ملکی،۱۳۸۸: ۱۱).

صلاحیت‌های معلمی را در سه می‌توان طبقه‌بندی کرد:

۱-۲-۲) صلاحیت‌های شناختی:^[۸۰]