نمره بالادر این مقیاس نشان دهنده این صفات است:سازنده،سخت کوشی، مقاوم، وپایدار بر خلاف وجود فشار وخستگی. برای بدست آوردن پاداش کوشش بیش از حد می نمایند.داوطلب انجام کارها،چالش کننده، به آسانی خسته نمی شود حتی در مواقع انتقاد وبروز اشتباه، قربانی کننده خویشتن برای کسب موفقیت،کمال طلب محافظه کارو پایبند به آنچه که اطمینان از موفقیت آن دارد.
نمره پایین دراین مقیاس نشان دهنده این ویژگی هاست:ناپایدار در شرایط ناپایداری وعدم ثبات در ارائه شدن پاداش، حتی در شرایط افزایش پاداش رفتار خود را تغییر نمی دهند،آمادگی برای انجام اعمال جدید ندارند وبه آهستگی گرم انجام کارها می شوند،به راحتی در مواقع ناکامی وانتقاد ومواجه با مانع دلسرد می شوند،با انجام اعمال روزمره ی خود راضی هستند وبه ندرت برای انجام کارهائی بزرگتر و بهتر تلاش می کنند،دارای استراتژی سازگار در شرایط متغیر پاداش وناسازگار در شرایطی که پاداش بطور نادر ارائه شود.
خود- راهبری
کسی که درمقیاس خود-راهبری نمره بالامی آورد،در افرادی که فرصت ارائه نقش رهبری در گروه خود پیدا کرده باشند افرادی بالغ،قوی،خود کفا،مسئول،قابل اتکا،هدفمند،سازنده،و توسعه یافته هستند،متکی به خود ودارای اعتماد به نفس ، افرادی موثر که دارای قابلیت تغییر بر اساس اهداف خود هستند،در هنگامی که اطاعت از آنها خواسته شود افرادی نافرمانبردار ومسئله سازند؛ زیرا بر اساس پنداشت خود و نه منابع قدرت، عمل می نمایند.
در مقابل فردی که نمره پایین دراین مقیاس می آورد، افرادی نابالغ، ضعیف، خسته، شرمگین، شکننده، مخرب، بی اثر فاقد حس مسئولیت، غیر قابل اتکاءو رشد نایافته اند. فاقد سازماندهی درونی، عدم توانائی در برقراری و برآورد ساختن هدف یا اهداف، دارای هدف های متضاد، تحت تأثیر فشار ها و نیروهای بیرونی به جای اهداف و انگیزه های درونی قرار می گیرند، مطیع و تابع.
همکاری
کسی که دراین مقیاس نمره بالایی می گیرد،هم حسی با دیگران، قدرت تحمل زیاد، دلسوز، حامی، منصف و از خدمت کردن به دیگران لذت می برند، تا آنجا که امکان دارد با دیگران همکاری می کند. نیازهای دیگران را همانند نیاز های خود درک می کنند و به آنها اهمیت می دهند، توانایی بسیار خوب در کار گروهی.
اماکسی که دراین مقیاس نمره پایین می آورد ،خود دار، کم تحمل، دارای دیدگاه انتقادی، بی تفاوت در یاری رساندن به دیگران، انتقام جو، فرصت طلب، درامور در درجه اول به منافع خود می اندیشد،به حقوق و احساس دیگران بی اعتنا است، فردگرا می باشد و در کار گروهی ضعیف و ناتوان است.
خود- فراروی
افراددارای دارای نمره خودفراروی بالا افرادی راضی، صبور، خلاق، از خود گذشته ومعنوی بیشتر از دیگران تحمل ابهام و عدم قطعیت را دارند، از فعالیت های خود بدون اینکه از دستاورد های آینده ی آن آگاه با شند و بدون نیاز به اعمال کنترل می توانند به طور کامل لذت ببرند،جهان را همان گونه که هست میپذیرند، این افراد به ساده دلی، داشتن تفکر جادوئی و ذهنی گرائی واقع گرایانه که مغایر عینی گرائی است متهم می گردند، در هر صورت خود فراروی بالا یک امتیاز ویژه ی برای سالمندان و افراد بیماری های مزمن پیشرونده وبیماری مواجه با مرگ است.
افرادی که نمره پایین دراین مقیاس می آورند،مغرور، بی صبر وناشکیبا، فاقد قدرت تصور قوی، بیعلاقه به هنر، خودآگاه، مادی گرا، وناراضی، تحمل ابهام، عدم قطعیت و وقایع غیر منتظره را ندارد، سعی می کند که حداکثر کنترل را بر امور بدست آورد، از نظر دیگران فردی ارضاء نشدنی است، این افراد در جوامع غربی برای منطقی بودن و عینی گرائی علمی و موفقیت های مادی شان مورد تحسین واقع میگردند. آنها در مواجهه با پدیده ای همچون مرگ بسیار مشکل دارند واین وضعیت به ویژه در سنین بالا برای آنها مشکل ساز می گردد(حق شناس،۱۳۹۰).
۵-۲پیشینه پژوهش :
الف) ویژگی های روان سنجی پرسشنامه سرشت ومنش در ایران و خارج از کشور
در تحقیقی که توسط آدا[۲۲۴] و کلونینجر در سال(۲۰۱۱)تحت عنوان ویژگی روان سنجی پرسشنامه سرشت ومنش ۱۴۰آیتمی به زبان عبری که بر روی مجموعه ای از ۱۱۰۲ اجتماع داوطلب با سن بالای ۴۰سال انجام شد و همچنین سنجش های مربوط به عملکرد عاطفی،استعمال دخانیات،فعالیت های فیزیکی و جنس،تشخیص دارویی و سابقه خانوادگی را انجام دادند،اعتبار ساختاری وپایایی داخلی از طریق مقیاس تحلیل عاملی تأییدی واکتشافی مورد ارزیابی قرار گرفت CFA ونیز اعتبار افتراقی وهمگرا به وسیله همبستگی وارتباط سنجش های مربوط به عملکرد عاطفی و رفتار سلامت مورد ارزیابی قرار گرفت ،ویژگی سرشت مربوط به آسیب پر هیزی و اجتناب از آسیب به طور مثبتی با احساسات منفی و ناتوانی در خواندن وبه طور منفی با تأثیرات مثبت، بهزیستی، سنجش سلامت ذهنی وحمایت اجتماعی در ارتباط می باشددر حالی که برعکس آن دربارهی وابستگی به پاداش صدق می کند،ویژگی مربوط به خودراهبری و همکاری با احساس بهتر ذهنی و سلامت بهتر رفتاری در ارتباط می باشد،و همچنین جهت ارزیابی سن وجنس به این نتایج دست یافتند که زن ها نسبت به مردها دارای ،آسیب پرهیزی پاداش وابستگی وهمکاری بیشتری بودند در حالی که مردها نسبت به زن ها دارای پشتکار، خودراهبری بیشتری بودند و تأثیرات سن برای نوجویی،پاداش وابستگی و همکاری بسیار مهم بود تمام این ها به عنوان تابعی از سن کاهش می یابند .
آ
نتون،آنگل، سالوادر، جان[۲۲۵](۲۰۱۰)در پژوهشی تحت عنوان پرسش نامه سرشت ومنش اصلاح شدهساختار عاملی وتوصیفی در سطوح مختلف سنی که بر روی ۹۲۸ نفر داوطلب ۰۳۹۶مرد و۵۳۲زن)با میانگین سنی ۳۰سال انجام شد این پژوهش جهت ارزیابی ویژگی های روان سنجی ورابطه سن با پاسخ های هماهنگی درونی و ساختار عاملی پرسشنامه تجدید نظر شده سرشت و منش انجام گرفت نتایج نشان داد که شر کت کنندگان زیر ۳۰ سال نمرات بالاتری معناداری در آسیب پرهیزی، خودراهبری و همکاری داشتندبه طور اساسی زن ها نمرات بالاتری در بعد پاداش وابستگی، همکاری وآسیب پر هیزی نسبت به مردان کسب کردند. این نتایج با داده های گزارش شده توسط گوتیرز و همکاران(۲۰۰۴)سازگار می باشد.وهمچنین ضرایب کلی مربوط به همخوانی عاملی بالاتر از ۹۰/۰ در تمام گروه های سنی بود شاخص های میزان انطباق در CFA برای مدل های ساختاری نمونه رضایت بخش نبود،گرچه زمانی که بارگذاری ثانویه در نظر گرفته شده بهبود یافت.
دادفر، بهرامی، دادفر ویونسی (۱۳۸۹)در پژوهشی به عنوان بررسی پایایی و روایی پرسش نانه سرشت ومنش به یافته های زیر دست یافته اند. دامنه ضریب آلفا از ۴۴/۰ برای مقیاس پشتکار تا ۸۱/۰ برای مقیاس خودفراروی به دست آمد.میانگین ضریب های به دست آمده ۶۸/۰ وضریب آلفای کل آزمون ۷۴/۰بود. دامنه ضریب های همبستگی پیرسون به روش باز آمایی بر روی ۳۱ دانشجو به فاصله دو ماه از ۵۳/۰ برای مقیاس های نوجویی وپشتکار تا ۸۲/۰ برای مقیاس آسیب پرهیزی واز۲۴/۰ برای خرده مقیاس بی نظمی در برابر نظم وتر تیب تا ۸۶/۰ برای خرده مقیاس ترس از عدم موفقیت در برابر اعتماد به نفس در نوسان بود .در تحلیل عاملی ۶ عامل به دست آمد.همبستگی بین مقیاس های خود- راهبری وآسیب پر هیزی ۵۷/۰ وخود-راهبری وهمکاری ۴۶/۰ به دست آمد. پایای باز آزمایی مشابهی نیز توسط کلونینجر و همکاران (۱۹۹۳) گزارش شده است .
در تحقیقی که توسط ریچارد، فارمر و گلدبرگ[۲۲۶](۲۰۰۸) تحت عنوان ارزیابی روان سنجی پرسشنامه تجدید نظر شده TCI-R وپرسشنامه سرشت ومنش ۱۴۰سوالیTCI-140 بر روی ۷۲۷نفر (۲/۵۷ درصد زن و۸/۴۲ درصد مرد) که اکثریت از شرکت کنندگان قفقازی (سفید پوست)بودند انجام گرفت .نتایج نشان داد که تحلیل عاملی اکتشافی وتاییدی رویه ومقیاس های مربوط به پرسشنامه تجدید نظر شده سرشت ومنش TCI-R که از طریق CFI وEFI انجام شد تایید نشد، هم چنین تعداد ۵ مقیاس از ۲۹ مقیاس رویه ای، هماهنگی درونی پایینی را نمایش داد(۷۰/>α). تحلیل عاملی مربوط به مجموعه گویه های TCI-140 پشتیبانی محدودی برای اعضای مقیاس گویه فرض شده ارائه داد به ویژه گویه های آسیب پرهیزی،نوجویی و خودراهبری به خوبی تشخیص داه نشدند،هم چنین همبستگی متقابل موجود میان مقیاس های دامنه به طور جداگانه برای TCI-RوTCI-140 نشان داد که ۶ همبستگی متقابل از ۲۱ همبستگی (یعنی ۲۹درصد) در میان مقیاس های دامنه ای برای هر دو پرسشنامه بیشتر یا مساوی قدر مطلق ۳۰/ بود که این موضوع نشان دهند ه ی آن است که یک درجه معتدلی از همپوشی در میان چندین مقیاس وجود دارداین درجه از همپوشی بین خود راهبری، آسیب پرهیزی وهمکاری ،خود راهبری برای هر دو نسخه پرسشنامه بالا بود.
در تحقیقی که توسط پیلیسولو وهمکاران در سال(۲۰۰۵) تحت عنوان پرسشنامه تجدید نظر شده سرشت ومنش ویژگی های روانسنجی مربوط به نسخه فرانسوی آن بر روی ۴۸۲ نفرانجام گرفت نتایج نشان داد که ساختار عاملی پرسشنامه تجدید نظر شده سرشت ومنش همان طور که انتظار می رفت به خوبی تعیین شدو این ساختار با آنهایی که TCI نشان می دهد شبیه می باشدعوامل قوی برای ابعاد پاداش وابستگی و پشتکار در TCI-R وحتی واضح تر از TCI اصلی بدست آمدضرایب آلفای کرونباخ مربوط به تمام ابعاد بالای ۸۰/۰ بودو ماتریس های همبستگی نشان دادکه بالاترین همبستگی بین آسیب پرهیزی و خودراهبری(۶۰/۰) ،خودراهبری وهمکاری(۴۱/۰) وآسیب پرهیزی و پایداری(۳۹/۰) بدست آمدهمچنین در تمام این نمونه ها روابط معناداری(اما پایینی) بین سن از یک طرف و نوجویی، خودراهبری، خود فراروی و همکاری از طرف دیگر بدست آمد، تفاوت معناداری بین زن هاو مردها برحسب پاداش وابستگی و همکاری و درباره خوراهبری پایین تری وجود داشت.
پیلیسولو و همکاران(۲۰۰۵) نتایج مشابهی در نمونه های بالینی بدست آمده از بازآزمایی انجام شده در طول فاصله زمانی ۱تا۳ماه یک پایایی موقت خوبی را نشان می دهد اعتبار همزمان و همگرای پرسشنامه سرشت منش با مدل های مختلف با ویژگی های مربوط به شخصیت به ویژه با سیستم میلیون وسیستم کولیج، آزمون روشاخ، مدل شخصیتی پنج عاملی وسنجش مربوط به ناخوانی کشف شد.
اعتباریابی و هنجارسنجی پرسشنامه سرشت ومنش کلونینجردر جمعیت ایرانی توسط کاویانی وپور ناصح (۱۳۸۴) صورت گرفت نتایج همبستگی بین نمرات مقیاس ها در مرحله آزمون و باز- آزمون نشان می دهد که مقیاس های هفت گانه TCIدارای پایایی قوی هستند، نتایج مربوط به همبستگی بین مقیاسها نشانگر آن که همبستگی معنی دار بالاتر از ۴۰/۰ بین نوجویی،پشتکار،آسیب پرهیزی،پاداش – وابستگی وجود ندارد که نشان دهنده این است که این چهار بعد سرشتی از یک دیگر مستقل هستند.بین ابعاد منش و سرشت همبستگی های ضیف تا متوسط (کمتر از۴۰/۰) وجود دارد، به غیر از همبستگی خود راهبری و آسیب پر هیزی که بیش از ۴۰/۰ بین ابعاد سه گانه منش مربوط به همکاری و خود راهبری است. ضمناً، سن با نوجویی و آسیب پرهیزی ه
مبستگی منفی وبا همکاری و پشتکار همبستگی مثبت ضعیف دارد.
پیلیسولو و همکارانش(۲۰۰۲) از پرسشنامه سرشت و منش نسخه فرانسوی در نمونه بزرگی از جمع هراسی استفاده کرد واین پرسشنامه در اختیار بیماران افسرده بلژیکی قرار داده اند به طور جالب توجهی امتیازات میانگین و ساختار درونی پرسشنامه سرشت منش فرانسوی انجام شده در فرانسه و بلژیک بسیار شبیه بودند.
در تحقیقی که توسط پیلیسولو و لیپین در سال(۲۰۰۰)تحت عنوان هنجاریابی وساختار عوامل پرسشنامه سرشت ومنش نسخه فرانسوی دریک نمونه جمعیت هنجاری ۶۰۲نفری معتبر شناخته شد.
کلونینجر و همکارانش در سال(۱۹۹۳). ضرایب همبستگی داخلی را برای دامنه و مقیاس های پرسشنامه سرشت ومنش بر اساس یک نمونه ۳۰۰نفر از داوطلبان در یک اجتماع گزارش کرده اند . ضرایب همبستگی داخلی برای ۴مقیاس سرشت دامنه از ۶۵/۰ تا۸۷/۰ وضرایب همبستگی داخلی برای ۳مقیاس منش دامنه از ۸۴/۰تا ۸۹/۰ بودوهم چنین.ارتباط معناداری را در میان ابعاد ۷ گانه پرسشنامه سرشت ومنش گزارش کردند که به شرح زیر است همکاری به طور مثبت با پاداش وابستگی(۵۴/۰) وخود راهبری(۵۷/۰)در ارتباط است در حالی که خود راهبری به طور منفی با آسیب پر هیزی (۴۷/۰-)در ارتباط می باشد وبین پشتکار و آسیب پر هیزی(۲۸/۰-)، بین خوراهبری و پشتکار(۲۸/۰)و بین خود فراروی و پاداش وابستگی (۲۸/۰)نیز رابطه ضعیف تری به چشم می خورد. هنیسن، لیبون[۲۲۷]،گیوترو آنس سیا[۲۲۸](۲۰۰۱)در بین یک نمونه بلژیکی ارتباطات مشابهی را گزارش کردند.
ب)ارتباط ویژگی های روان سنجی پرسشنامه سرشت ومنش با متغیرهای دموگرافیک سن وجنسیت:
در تحقیقی که توسط اسچ[۲۲۹] و همکاران در سال(۲۰۰۹)تحت عنوان شاخص های روان سنجی پرسشنامه سرشت ومنش تجدید نظر شده TCI-R در یک جمعیت بلژیکی که برروی ۹۵۸ شرکت کننده فرانسوی زبان بلژیکی مورد ارزیابی قرار گرفت، نشان دادپرسشنامه از اعتبار و پایایی بالایی برخوردار است و زنان امتیازات بیشتری برای اجتناب از آسیب، و وابستگی به پاداش و ابعاد مشارکت نشان دادند.
در پژوهش دیگری که توسط براندستورم، سیگوارسون[۲۳۰]، نی لندر[۲۳۱]، ریچتر[۲۳۲](۲۰۰۸)انجام گرفت نمرات میانگین آنوا (ANOVA)در پرسشنامه سرشت و منش در گروهی از افراد ۱۳تا بالا۶۵ ساله را مقایسه کردند، گروه های فرعی مسن تر نمرات کمتری را در نوجویی و خود فراروی ونمرات بیشتری را در خوراهبری و همکاری نشان دادند علاوه بر این تحلیل های چند متغیری، تأثیر سن در تمام مقیاس های فرعی پرسشنامه سرشت و منش را نشان میداد گر چه با اثر شدیدتری بر روی خود راهبری و همکاری بر حسب اهمیت بین بین تفاوت های افراد وجود دارد. در یکی از بررسی های اخیر نتایج مشابهی بدست آمده(پریس[۲۳۳]، کوجروا[۲۳۴]، نواک[۲۳۵]، استیپ ناکوا[۲۳۶]،ا۲۰۰۷).
در تحقیقی که توسط هانسین و دیلیز[۲۳۷] در سال(۲۰۰۵)تحت عنوان ویژگی روان سنجی پرسشنامه تجدید نظر شده سرشت ومنش در نمونه فرانسوی زبان بلژیکی که بر روی ۹۵۸ شرکت کننده (۵۴۶زن و۴۱۲مرد)ودا منه سنی هر دو گروه ۱۷تا۷۰سال است. تحلیل چند متغیری نشان داد که زن ها ارقام بالاتری را برای آسیب پر هیزی و پاداش وابستگی وبعد همکاری نسبت به مردها نشان دادندبرای بعد همکاری، تمام ارقام مقیاس های فرعی در زن ها بالاتر بود در حالی که برای ابعاد پاداش وابستگی و آسیب پرهیزی یک مقیاس فرعی بین دو گروه متفاوت نبود، نتایج و تحلیل عاملی برای مقیاس های سرشت که پس از گردش پروماکس نشان داد که در این عوامل (پایداری یا پشتکار، آسیب پر هیزی، پاداش وابستگی و نوجویی) قوی بود.و برای مقیاس های منش پس از گردش پروماکس نشان داد که عوامل همکاری و خود فراروی قوی بود و برای خود راهبری و مقیاس های فرعی آن بدون تناقض بار گذاری شد.بنابراین ساختار عاملی پیشنهادی ۴ بعد سرشت و ۳بعد منش مورد تایید قرار گرفت و سنجش های مکرر مربوط به آنوا(ANOVA) یک طر فه نشانداد که در بازآزمایی آسیب پر هیزی و خود فرا روی پا یین بودند در حالی که نوجویی بالاتر بود و همچنین ضریب آلفای خوبی در دامنه ۴۵/۰تا ۹۰/۰ متغیر بود
در تحقیقی که توسط گوتیرز[۲۳۸] و همکاران (۲۰۰۴)تحت عنوان پرسشنامه سرشت ومنش تجدید نظر شده استاندارد و هنجاریابی شده در نمونه از جمعیت کلی نتایج نشان داد که زن ها بیشتر در آسیب پر هیزی، پاداش وابستگی، پشتکار و همکاری نمره های بالاتری کسب کردند در حالی که مرده بیشتر در نوجویی نمرات بالاتری را از آن خود می کنند.
پیلیسولو ولیپن در سال( ۱۹۹۷). دریافتند که زن ها ارقام بالاتری را در آسیب پر هیزی وپاداش وابسته نشان می دهند.
کلونینجر، شوراکیک(۱۹۹۴)؛ سادوک،(۲۰۰۰) اذعان میدارند که نمرات همکاری و خود راهبری با افزایش سن، افزایش پیدا می کند و سن را نشان دهنده بلوغ رشد طبیعی افراد بر اثر گذشت عمر استکلونینجر، شوراکیک،(۱۹۹۴)و گری (۱۹۸۱) نشان دادند که نمرات بعد نوجویی با افزایش سن کاهش مییابد(در حدود ۱۰درصد)و نمرات هنجاری آسیب پر هیزی گویای آن است که از میزان این خصلت در سنین بالاتر در زنان کم می شود و به نظر می رسد با افزایش سن رفتارهای آسیب پر هیزی در زنان کاسته می شود در حالی که آسیب پرهیزی در مردان با افزایش سن تغییر محسوسی نمی کند.
کلونینجر و همکارانش(۱۹۹۳)گزارش کردن که بعضی از ابعاد به ویژه بعد نوجویی، با تغییر سن تغییر می کند همچنین ارقام مربوط به همکاری و خود راهبری که ارتباط بسیار قوی با سن داردو همچنین نشان داده اند که زن ها دارای ارقام بالاتری در مقیاس همکاری و مقیاس فرعی ST3(قبول معنویت در مقابل مادی گرایی منطقی ) داشتند.
ج)بررسی روان سنجی پرسشنامه های شخصیتی نزدیک به پرسشنامه سرشت ومنش
پاناییوتو[۲۳۹] و همکاران (۲۰۰۴)نیز در مطالعه ای در فر هنگ یونانی گزارش کردند که آلفای کرونباخ روان آزرده گرایی، برون گرایی، پذیرا بودن، توافقی بودن ومسئولیت پذیری به ترتیب عبارت است از ۸۷/۰ ،۷۰/۰ ،۵۱/۰ ،۶۹/۰ و۸۳/۰ است.
در پژوهشی که توسط دهقانی،عاشوری،حبیبی عسکر آبادی،خطیبی(۱۳۸۹) تحت عنوان هنجار یابی و بررسی و یژگی های روان سنجی سیاهه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا در دو گروه نمونه هنجاری ابی شامل ۱۴۱۸ آزمودنی(۵۱۰مردو ۸۹۵ زن)با دامنه سنی ۱۸تا۸۰سال و گروه نمونه بازآزمایی شامل ۳۰آزمودنی انجام شد نتایج بازآزمایی نشان داد که حداقل و حداکثر ضریب بازآزمایی ۴۲/۰ (سایکوپاتی)و۷۶/۰ (اسکیزفرنیا) به دست آمد و ضریب بازآزماییی در خرده مقیاس پارانویا(۲۱/۰) معنی دار نبود.همچنین روایی ملاکی همگرایی این سیاهه با پرسشنامه شخصیتی آیزنک،مقیاس افسردگی،اضطراب وتنیدگی وفهرست تجدید نظر شده نشانگان ۹۰ روی جامعه آزمودنی های ۸۰-۱۸ سال رضایت بخش بود.
در پژوهشی که توسط اسریواستاوا، جان، گوسلینگ، پوتر[۲۴۰](۲۰۰۳)در مورد پرسشنامه نئو انجام گرفت نتایج نشان داد که مورد با وجدانی با بالارفتن سن افزایش می یابد،عصبی بودن درباره زنان با افزایش سن کاهش می یابد اما در مورد مردان و زنان کاهش ناچیزی نشان داده است و برونگرایی برای زنان با فزایش سن کاهش می یابد امادر باره مردان تغییری نمی کند هر دو نمرات مربوط به عصبی بودن و برونگرایی نشان داده است که برای زنان جوان نسبت به مردان جوان بیشتری می باشد ،گرچه برای هردو این ویژگی به ویژه برای عصبی بودن ۶تفاوت ظاهری با بالارفتن سن کاهش می یابد .نتایج مشابهی نیز توس تراسیانو، مک کرا، پرنت وکوستا در سال ۲۰۰۵ گزارش شده بود که تغییرات مختلف شخصیتی در بزرگسالی نشان داد.
در پژوهشی توسط پالاهنگ ،نشاط دوست،موسوی(۱۳۸۸) تحت عنوان هنجار یابی پرسشنامه ۶ عاملی شخصیت HEXACO-PI-R دردانشجویان ایرانی که بر روی ۷۱۱نفر دانشجو (۳۰۲نفر مذکر و۴۰۹ نفر مونث) انجام شد که این پر سشنامه شخصیتی دارای ۲۴ مقیاس صفات است و ۶ عامل شخصیتی صداقت، فرو تنی(H) هیجان پذیری(E) برون گرایی(X) توافق(A) وظیفه شناسی © وباز بودن به تجربه (O) را در بر می گیرد در این مطالعه همچنین ساختار ۶ عاملی پرسشنامه HEXACO-PI-R در دانشجویان ایرانی مورد تایید قرار گرفت همچنین همه مقیاس های پرسشنامه پایایی های درونی بالایی منطبق بر ساختار ۶ عامل فرض شد و اعتبار همگرای کافی با متغیر های خارجی نشان دادند.
. کولوتلا[۲۴۱] و همکاران (۲۰۰۱)در مطالعه ای ضرایب باز آزمایی مقیاس های سیاهه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا را مورد بررسی قرار دادند در این مطالعه نمون های متشکل از ۷۴مرد و۲۰زن شرکت داشتند که در حال تحمل صد مات روحی مربوط به جرم با تصادف بودند در این مطالعه که میانگین فاصله زمانی باز آزمایی درآن ۲۱/۳ ماه ضرایب همبستگی مقیاس بالینی از ۶۱/۰تا۷۳/۰ در نوسان بود.
در پژوهشی که توسط روشن چسلی و همکاران(۱۳۸۵)تحت عنوان بررسی روان سنجی پرسشنامه شخصیتی ۵عاملی نئو(NEO-FFI)که وارسی این مقیاس در دو مطالعه انجام پذیرفت در مطالعه اول برای محاسبه پایایی با بهره گرفتن از روش ثبات درونی ۶۰۴ دانشجو(۳۳۴دخترو۲۷۰پسر)با میانگین سنی ۸/۲۱ این پرسشنامه را تکمیل کردند نتایج نشان داد که تنها عوامل روان آزرده گرایی ومسئولیت پذیری در تمام آزمودنی ها، ثبات درونی قابل قبولی دارند(یعنی بزرگتر از ۷۰/۰) که البته آلفای کرونباخ عوامل برون گرایی و توافقی بودن نیز،از سطح توصیه شده برای مقیاس های گروهی بالاتر است (یعنی بزرگتر از ۵۰/۰).بنابراین تنها عامل پذیرا بودن ،فاقد ثبات درونی قابل قبولی است ودر مطالعه دوم که به منظور بررسی اعتبار سازه NEO-FFI همبستگی گشتاوری پیرسون بین ۵ عاملNEO-FFI و ۹بعد«سیاهه نشانگان تجدید نظر شده ۹۰ماده ای»(SCL-90-R) محاسبه شد نتایج این تحلیل ها نشان داد که عامل روان آزرده گرایی با تمام ابعاد SCL-90-R عامل مسئولیت پذیری نیز با تمام ابعاد SCL-90-R به غیر از بعد افکار پارانویید و وسواسی- اجباری، عامل های توافقی بودن و برون گرایی نیز با توجه به تصحیح بونفرونی به ترتیب با ۷و۳ بعد SCL-90-R همبستگی معنادار وعامل پذیرا بودن با هیچ بعدی ارتباط معناداری ندارد.لازم به ذکر است که در بین این عوامل تنها رابطه روان آزرده گرایی با ابعادSCL-90-R رابطه مثبت است و بقیه عوامل یا رابطه منفی دارند و یا رابطه معنادار ندارد.
نتایج مطالعه اگان و همکاران[۲۴۲] (۲۰۰۰)آلفای ۷۲/۰ برای پذیرا بودن تا ۸۷/۰ برای روان آزرده گرایی را نشان می دهد.
در پژوهشی که توسط عاطف وحید،نصر اصفهانی،فتح الهی،شجاعی(۱۳۸۴)تحت عنوان هنجار یابی پرسش نامه روان شناختی کالیفرنیا(CPI)که بر روی ۱۰۰۸نفر (۹۱۱نفر مرد و۹۷نفر زن)انجام گرفت نتایج نشان داد که دامنه ضریب آلفا از۳۰/۰ برای مقیاس زنانگی– مردانگی تا۸۴/۰ برای مقیاس تحقق صفات Vبه دست آمد.میانگین ضریب های بدست آمده ۶۰/۰ و ضریب آلفای کل آزمون ۹۵/۰ود. دامنه ضریب های همبستگی پیرسون به روش بازآزمایی به فاصله دو هفته از ۴۷/۰ برای مقیاس هماهنگی عمومی تا ۸۵/۰ برای مقیاس خو کفایی در نوسان بود در تحلیل عاملی ۳عامل بدست آمد که کنترل، برونگرایی و انعطاف پذیری نام گذاری شد.
نتایج مطالعه مورایان و نزلک[۲۴۳](۱۹۹۵)نیز حاکی از آن است که آلفای کرونباخ روان آزرده گرایی –برون گرایی،پذیرا بودن،توافقی بودن ومسولیت پذیری به ترتیب عبارت است ۸۴/۰ ،۷۵/۰ ،۷۴/۰ ،۷۵/۰ و۸۳/۰ است.
در پژوهشی که توسط کاویانی، پور ناصح، موسوی(۱۳۸۳)تحت عنوان هنجار یابی و اعتبار سنجی فرم تجدید نظر شده پرسش نامه شخصیتی آیزنک در جمعیت ایرانی که بر روی ۱۲۱۲نفر مرد وزن در گروه های سنی مختلف انجام شد نتایج نشان داد که ضریب همبستگی بین نمره های مقیاس ها در مرحله های آزمون و بازآزمون نشان داد که مقیاس های شش گانه EPQ-R در شرایط مختلف نتایج یکسانی را به دست می دهند همچنین همبستگی میان نمره های مقیاس ها وارزیابی های کمی دو ارزیاب در مر حله مصاحبه شخصیتی، نشان داد که به لحاظ نظری، مقیاس ها ویژگی های مورد نظر را می سنجند. یافته های مربوط به همبستگی درونی نشانگر آن است که عامل)E برون گرایی )ازعامل P(روان پریشی گرایی) کاملا جدا است .عامل E با عامل N(درون گرایی) همبستگی منفی ناچیز دارد و همبستگی ضعیفی بین عوامل NوP دیده می شود یافته های به دست آمده از تحلیل عوامل نشان دهنده همبستگی مقیاس های C وA با مقیاس های Q باE وN است.
در مطالعه هلدن و فکن[۲۴۴](۱۹۹۴) هم حاکی از آن است که آلفای کرونباخ این این ۵ عامل در دامنه از ۷۳/۰ برای پذیرا بودن تا ۸۷/۰ برای روان آزرده گرایی قرار دارد .
در پژوهش که توسط میر زمانی ،بشارت(۱۳۸۰).تحت عنوان بررسی مقیاس های اعتباری فرم کوتاه پرسشنامه MMPI به زبان فارسی که بر روی۲۷۹نفر آزمودنی در چهار گروه مختلف بود.این چهار گروه عبارتنداز ۱)گروهی که به منظور معاینات استخدامی از طرف مراکز استخدامی وگزینش معرفی شدند(۱۲۰نفر). ۲)گروهی که به دلایلی از جمله تعیین درصد از کار افتادگی یا آسیب دیدگی و یا بررسی شرایط احراز معافیت پزشکی از خدمت ،وجز آن به درمانگاه ارجاع داده شده اند(۳۲نفر)، ۳)مراجعانی که به سبب مشکلات واختلالات مختلف روان شناختی به درمانگاه روان شناسی مراجعه کرده اند(۶۸نفر)، ۴)گروهی تصادفی از افراد عادی از میان کارکنان بیمارستان وهمراهان مراجعان فوق به عنوان گروه مقایسه (۵۹نفر).یافته ها نشان دادکه آزمودنی های گروه استخدامی در مقیاس K وL به طور معنی داری نمرات بیشتری نسبت به سه گروه دیگر به دست آورده اند.به عبارت دیگر این گروه از آزمودنی ها سعی داشتند خودرا بهتر از آنچه هستند نشان دهند از طرف دیگر آزمودنی های گروه مراجعه کننده به کمیسیون پزشکی در مقیاس F نمرات بیشتر ودر مقیاس هایK وL نمرات کمتر نسبت به سه گروه دیگر به دست آورده اند. به بیان دیگر این گروه از آزمودنی ها سعی داشتند خود را بدتر از آنچه هستند نشان دهند.
بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه سرشت و منش در گروهی از همرا هان مراجعه کننده به درمانگاههای شیراز- قسمت ۶