پایایی یا قابلیت اعتماد پرسشنامه با این امر سر و کار دارد که ، ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد . برای بررسی پایایی از روش های چون بازآزمایی ، موازی ، دو نیم کردن و آلفای کرونباخ استفاده می شود . در این تحقیق برای پرسشنامه اول از روش آلفای کرونباخ استفاده شد و عدد ۹۲% به دست آمد . بالا بودن مقدار ضریب آلفای کرونباخ حاکی از پایایی خوب این پرسشنامه می باشد . اعتبار پرسشنامه دوم که طبق درخت تصمیم تحقیق به مقایسه گزینه های مورد اولویت بندی می پردازد تا حد زیادی بسته به اعتبار تکنیک AHP است . طبق مبانی نظری تکنیک AHP و با توجه به محاسبه نرخ سازگاری در مقایسات جدول، که بزرگ ترین نقطه قوت تکنیک است ، جدول مقایسات زوجی طراحی شده دارای اعتبار کافی می باشد . به طور کافی چون روش های جمع آوری اطلاعات در AHP حالت ثابتی دارد و چارچوب کار در این تکنیک مشخص شده است ، فقط میتوان در نحوه گرفتن جواب تغییراتی ایجاد نمود . همچنین با عنایت به اینکه در این روش ، نرخ ناسازگاری محاسبه می گردد و پاسخ های با نرخ سازگاری بالا کنار گذاشته می شوند ، به نوعی نشان دهنده پایایی پاسخ ها نیز می باشد .
نرخ ناسازگاری نتایج AHP در مقایسات جداول مقدار ۰۸۳/۰ محاسبه و تعیین گردیده است .
۲-۶-۳- بررسی روایی پرسشنامه :
منظور از روایی آنست که وسیله اندازه گیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد . اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد .
روایی مشخص میکند که ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را میسنجد و بدون روایی ابزار اندازهگیری نمی توان به دقت دادههای حاصل از آن اطمینان داشت .
مفهوم اعتبار یا روایی به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد . برای بررسی روایی از روش های چون محتوا ( توسط افراد متخصص یعنی قضاوت داوران ) ، ملاکی ( کارآمدی یک ابزار اندازه گیری ) و اعتبار سازه ( ابزار تا چه اندازه یک سازه یا خصیصه را می سنجد ) استفاده می شود . روایی پرسشنامه های تحقیق حاضر بر اساس روش اعتبار محتوا و تایید نظرات اساتید محترم تحقیق و همچنین اعتبار سازه (بر اساس مطالب ارائه شده در مبانی نظری تحقیق ) انجام شده است . علاوه بر این به منظور اطمینان از گویا بودن چارچوب پرسشنامه ، طی دو مرحله از اعضای تیم تحقیق ، جهت تکمیل پرسشنامه اولیه استفاده شد و اشکالات ساختاری موجود ، بر اساس اشکالاتی که این افراد در تکمیل پرسشنامه با آن مواجه بودند ، برطرف شد . در ضمن با توجه به اینکه جامعه آماری کاملا مشخص بود ، با ارتباط مستقیم با اعضای تیم توضیحات لازم در مورد نحوه پاسخگویی به پرسشنامه و توجیه آنها صورت گرفت .
۷-۳- مراحل انجام تحقیق
این تحقیق به طور عمده به دو بخش تئوری و عملی قابل تقسیم می باشد . در بخش مرور و بررسی ادبیات موضوعی از مطالعات کتابخانه ای و عمدتا بانک اطلاعاتی ” Elservier ” استفاده می شود . ابتدا در بررسی های نظری و مطالعه ادبیات مربوط به خدمات شهری ، عوامل موثر در تصمیم برون سپاری و خدمات مشخص می شوند . در مرحله بعد با بهره گرفتن از پرسشنامه و جمع آوری اطلاعات از مدیران و کارشناسان مربوطه ، عوامل شناسایی شده مرحله اول اولویت بندی می گردند . همزمان کلیه خدمات / فعالیت های سازمان در خصوص ایجاد و نگهداری فضای سبز از طریق مصاحبه با تیم برون سپاری و تطبیق با متون ، شناسایی و طبقه بندی خواهند شد . این تحقیق شامل دو مرحله می باشد . هدف مرحله اول شناسایی عوامل تعیین کننده بر تصمیم گیری برون سپاری از بین عوامل و معیارهایی است که در نتیجه بررسی و مرور ادبیات به دست می آید . در مرحله دوم با بهره گرفتن از تکنیک AHP ، وزن معیارهای انتخابی ( در مرحله اول ) محاسبه و فعالیت هایی جهت برون سپاری انتخاب خواهند شد . مجموع این دو فرایند یک چارچوب تصمیم گیری را توسعه می دهند . شکل ۱-۳ مراحل انجام این تحقیق را به صورت یک الگوریتم نشان می دهد .
مرحله اول : شناسایی معیارهای تعیین کننده در تصمیم برون سپاری خدمات شهری
همانطور که قبلا به آن اشاره شد ، مهمترین مساله در برون سپاری ، تعیین صحیح فعالیت های قابل واگذاری است . جهت انتخاب صحیح فعالیت ها ، نیاز به یکسری عوامل ( معیارهای ) تعیین کننده داریم . ساعتی (۱۹۹۰) بیان می دارد که مهترین گام در روش AHP ، تعیین معیارها می باشد . در ملاحظات برون سپاری ، این بدان معنی است که عواملی را تعیین کنیم که برای سازمان منفعت ایجاد می نمایند . لذا به منظور شناسایی و استخراج معیارها و عوامل تعیین کننده برون سپاری خدمات شهری ، کلیه تحقیقات و مقالات انجام گرفته در این زمینه مورد مطالعه قرار گرفت . جهت شناسایی عوامل مناسب ، نیاز به نشست و تبادل نظر با اعضای تیم می باشد . پس از مصاحبه با اعضای تیم ، به منظور انتخاب نهایی معیارها ، پرسشنامه شماره یک طراحی خواهد شد . در این پرسشنامه ، نظرات اعضاء پیرامون میزان اهمیت هریک از معیارها در برونسپاری خدمات شهری گرفته می شود . در انتها ، با جمع بندی پرسشنامه مذکور ، معیارهای تعیین کننده در تصمیم برون سپاری خدمات شهری استخراج خواهند شد .
جستجو و مطالعات کتابخانه ای
مطالعه خلاصه مقالات
انتخاب و مطالعه مقالات
تهیه کلیات تحقیق
استخراج معیارهای اولیه
تهیه مبانی نظری تحقیق
کفتگو و مصاحبه با تصمیم گیرندگان و کارشناسان خدمات شهری
تبادل نظر با استاد راهنما و مشاور
شناسایی فعالیت های خدمات شهری
طراحی پرسشنامه شماره ۱
دسته بندی فعالیت های خدمات شهری
استخراج معیارهای نهایی
طراحی جداول مقایسات زوجی
انتخاب و اولویت بندی فعالیت ها جهت برون سپاری
اولویت بندی معیارهای نهایی استخراج شده
شکل ۱-۳ ) الگوریتم مراحل انجام تحقیق
مرحله دوم : طراحی چارچوب تصمیم گیری برون سپاری خدمات شهری
فرایند تصمیم گیری ، انتخاب یک گزینه از میان گزینه های موجود برای حل یک مساله مشخص می باشد . برای پاسخ به مساله پیچیده ای نظیر برون سپاری خدمات شهری نیاز به یک روش تصمیم گیری با ویژگیهای خاصی است . با توجه به معیارهای مختلفی که در فرایند برونسپاری بیان شد نیاز به یک مدل تصمیم گیری چند معیاره ، کاملا احساس می شود . همچنین باید توجه داشت که بعضی از معیارها کاملا متعارض می باشند و تنها با بهره گرفتن از یک روش مناسب می توان این تعارض ها را کنترل کرد . لذا ارائه یک شیوه موفق که بتواند تمام معیارهای موثر در برون سپاری را در نظر بگیرد . این عوامل شامل دو دسته عوامل ملموس از جمله هزینه ، تسهیلات و منابع انسانی و عوامل نا ملموس از جمله استراتژی و کیفیت می باشد . فرایند تصمیم گیری باید واضح ، دارای گام های پیوسته متوالی و در بر گیرنده نتایج کلی باشد .
فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با قابلیت انعطاف پذیری و کاربردی بودن ، می تواند به ما درتعیین میزان اهمیت معیارها و اولویت بندی فعالیتهای برون سپاری سازمان ( به منظور برون سپاری آنها ) کمک نماید . در این تحقیق به منظور اولویت بندی معیارهای نهایی برون سپاری خدمات شهری ( خروجی مرحله اول ) و انتخاب ( اولویت بندی ) فعالیت های خدمات شهری جهت برون سپاری آنها از تکنیک AHP استفاده می شود . استفاده از روش AHP مزایای زیر را به دنبال دارد :
فرموله کردن مساله به صورت سلسله مراتبی
در نظر گرفتن معیارهای کمی و کیفی به طور همزمان
انجام تحلیل حساسیت برای کسب اطمینان از مدل
ارائه نتیجه نهایی به صورت کمی
استفاده از تصمیم گیری گروهی
۸-۳- روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (Analytical Heirarchy Process- AHP)
این روش براساس تحلیل مغز انسان برای مسائل پیچیده و فازی و در سال ۱۹۸۰ توسط “توماس ال ساعتی” مطرح شد . فرایند تحلیل سلسله مراتبی با تجزیه مسائل مشکل و پچیده آنها را به شکلی ساده تبدیل کرده و به حل آنها می پردازد . این روش تصمیم گیرندگان را قادر می سازد اثرات متقابل و همزمان بسیاری از وضعیت های پیچیده و نامعین را تعیین کنند . همچنین تصمیم گیرندگان را یاری می کند تا اولویت ها را براساس اهداف ، دانش و تجربه خود تنظیم نمایند .
AHP براساس سه اصل زیر استوار است :
الف- اصل ترسیم درخت سلسله مراتبی
ب- اصل تدوین و تعیین اولویت ها
ج- اصل سازگاری منطقی قضاوت ها
AHP، هم به عنوان مدل تصمیم گیری چند شاخصه و هم به عنوان تکنیک وزن دهی می تواند مورد استفاده قرار گیرد .
تشریح روش ( الگوریتم روش AHP)
گام ۱- ساختن سلسله مراتبی
اولین قدم در فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، ایجاد یک نمایش گرافیکی از مساله می باشد که در آن هدف ، معیارها و گزینه ها بصورت یک نمودار سلسله مراتبی نشان داده می شود . در این نمودار ، هدف کلی مساله در راس آن و معیارها و گزینه ها در سطوح بعدی قرار دارند . سلسله مراتبی ممکن است کامل ( معیارهای جزیی تر همگی معیارهای سطح بالاتر مقایسه می شوند ) و یا ناقص ( معیارهای جزیی تر همگی با تمام معیارهای سطح بالاتر مقایسه نمی شوند ) باشد .
گام ۲- محاسبه وزن
۱-۲- محاسبه وزن نسبی
در این فرایند عناصر هر سطح نسبت به عنصر مربوط خود در سطح بالاتر به صورت زوجی مقایسه شده و وزن آنها محاسبه می گردد . که این وزن ها را وزن نسبی می نامیم .
۱-۱-۲- انجام مقایسات زوجی برای هر معیار بین گزینه ها و بین معیارها ، با تشکیل ماتریس مقایسه زوجی با بهره گرفتن از جدول مقادیر ترجیحات
ترجیحات (قضاوت شفاهی) | مقدار عددی |