همراه بوده است. گسترش اشتغال زنان، ارزش های جامعه ی زنان و حتی مردان را دستخوش تغیراتی می سازد که آثار شگرفی بر فرد، خانواده و روابط اجتماعی بر جای می گذارد. افزون بر این اشتغال زنان به دلیل تاثیراتی که بر جسم و روان زنان، روابط زناشویی، مادری، آسیب های اجتماعی، اقتصادی خانواده و اقتصاد ملی و جمعیت و برخی امور دیگر دارد، از موضوعات پر دامنه و میان رشته ای است که در این پایان نامه آسیب شناسی حقوقی و جرمشناسی با توجه به فرهنگ غالب کشور صورت گرفته است؛ و با توجه به همان فرهنگ علاوه بر بررسی آثار مثبت و منفی، راهکارهایی جهت به حداقل رساندن آسیب ها ارائه شده است.
کلمات کلیدی: اشتغال زنان- آسیب های فرهنگی، جرمشناس
فهرست مطالب
عنوان
مقدمه: 1
1- بیان مساله. 1
2- اهمیت موضوع. 2
3- اهداف تحقیق 3
4- سوالات تحقیق 3
5- فرضیات تحقیق 3
6- پیشینه و سابقه ی تحقیق 3
7- جنبه ی جدید و نوآوری بودن تحقیق: 4
8-روش تحقیق: 5
9– سامانه ی دقیق تحقیق: 5
فصل اول: مفاهیم،پیشینه، مبانی
مبحث اول: مفهوم شناسی 7
گفتار اول:اشتغال 7
الف: مفهوم لغوی اشتغال 7
ب: مفهوم اصطلاحی اشتغال 7
گفتار دوم:آسیب. 9
الف: مفهوم لغوی آسیب. 9
گفتار سوم:فرهنگ 9
الف: مفهوم لغوی فرهنگ 9
ب: مفهوم اصطلاحی فرهنگ 9
ج: مفهوم اصطلاحی آسیب شناسی فرهنگی 11
گفتار چهارم : حقوقی و جرمشناسی 11
الف:مفهوم لغوی حقوقی 11
ب:مفهوم اصطلاحی جرمشناسی 11
مبحث دوم: تاریخچه اشتغال زنان. 13
گفتار اول: اشتغال زنان در دوران باستان 13
گفتار دوم: اشتغال زنان در مدنیت و تمدن 14
گفتار سوم: اشتغال زنان در انقلاب صنعتی 15
گفتار چهارم: اشتغال زنان در عصر مدرن 16
مبحث سوم: منابع اشتغال زنان. 18
گفتار اول: رکن قانونی اشتغال زنان در ایران 18
الف: اشتغال زنان در قانون اساسی 18
ب: اشتغال زنان در قوانین عادی 18
ج: اشتغال زنان درقانون کار 18
د: قانون نحوه ی اجرای قانون مربوط به خدمت نیمه وقت بانوان مصوب دهم آذر ماه 1362 19
ه: قانون اصلاح مواد (1) و (7) قانون نحوه اجراء قانون مربوط به خدمت نیمه‌وقت بانوان مصوب1364 21
و:قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1366) 22
ز:قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مصوب 1370) 22
ح: قانون مقررات استخدامی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1374) 22
ط: ماده واحده- تبصره پنج قانون الحاق پنج تبصره به قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب 1363 22
ی: سیاستهای اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران 22
گفتار دوم: محدودیتهای اشتغال زنان 24
الف: محدودیتهای عمومی 24
ب: محدودیتهای ناشی از جنسیت. 25
ج:محدودیتهای ناشی از زوجیت. 25
گفتار سوم : اشتغال زنان در اسناد بین المللی حقوق بشر. 25
الف:مقاولهنامه کار اجباری (مصوّب 1303) 25
ب: اعلامیه جهانی حقوق بشر (مصوّب 1327) 25
ج: مقاولهنامه ی تساوی اجرت کارگران زن و مرد در قبال کار همارزش (مصوّب 1330) 25
د: مقاولهنامه نفی تبعیض در امور مربوط به استخدام و اشتغال (مصوّب 1337) 25
ه: میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (مصوّب 1345) 25
و: اعلامیه تهران (مصوّب 1347) 25
ز: کنوانسیون رفع کلیه تبعیضات علیه زنان (مصوّب 1358) 25
ح:اعلامیه اسلامی حقوق بشر (مصوّب 1369) 25
ط: منشور حقوق و مسئولیتهای زن در کشورهای اسلامی (مصوّب 1385) 25
گفتار چهارم: اشتغال زنان در اسلام. 25
الف: قرآن 25
ب: روایات و سیره پیامبر اکرم(ص) 25
مبحث چهارم: مبانی اشتغال زنان. 25
گفتار اول: دیدگاه موافقان اشتغال زنان 31
گفتار دوم: دیدگاه مخالفان اشتغال زنان 32
گفتار سوم: اندیشه های فمینیستی 33
الف: فمینیسم لیبرال 34
ب: فمینیسم مارکسیستی 34
ج: فمینیسم رادیکال 34
د: فمینیسم سوسیالیستی 35
ه: فنینیسم پست مدرن 35
فصل دوم: ابعاد، آثار و پیامدهای
اشتغال زنان36
مبحث اول: پیامدهای اشتغال. 37
گفتار اول: پیامدهای مثبت. 37
الف: پیامدهای فردی 37
ب: پیامدهای خانوادگی 38
ج: پیامدهای اجتماعی 39
گفتار دوم: پیامدهای منفی 39
الف: پیامد فردی 39
ب: پیامدهای ,خانوادگی 43
ج: پیامد های اجتماعی 52
مبحث دوم: گونه شناسی اشتغال زنان 56
گفتار اول: انگیزه های اشتغال زنان 56
الف- نیاز مالی و فشار اقتصادی : 56
ب- تکامل جویی 56
ج- رسیدن به استقلال مالی 56
د- ناچیز شمردن و دست کم گرفتن کار در منزل و خانه داری 56
ه-پر کردن اوقات فراغت. 57
و- چشم هم چشمی و رقابت با خانم های دیگر. 57
ز-رقابت با مردان 57
ح-فرار از مسولیت های اصلی زندگی 57
ط- احساس مسئولیت و انگیزه خدمت رسانی 57
گفتار دوم: تفاوتهای ذاتی زن و مرد. 58
الف: تفاوتهای تکوینی 58
ب: تفاوتهای تشریعی 62
گفتار سوم: ویژگیهای مشاغل مناسب زنان 64
مبحث سوم: نقش زنان در خانه و توسعه کشور 66
گفتار اول: نقش زنان در خانه داری 66
گفتار دوم: نقش زنان در توسعه کشور 68
فصل سوم: تاثیر اشتغال زنان در جرایم
مبحث اول: تاثیر اشتغال زنان در جرایم نسبت به خودشان. 71
گفتار اول: بحران هویت. 71
گفتار دوم: افزایش سن ازدواج 72
گفتار سوم: آزار جنسی در محیط های اشتغالی 74
گفتار چهارم: افزایش معاشرت زنان شاغل با افراد منحرف. 77
گفتار پنجم: رویکرد دینی در برخورد با کاهش آزار جنسی و انحرافات. 80
مبحث دوم: تاثیر اشتغال زنان درجرایم همسران. 82
گفتار اول: ایجاد اختلال در روابط زوجین 82
گفتار دوم: افزایش بیکاری مردان و انحرافات آنان 85
گفتار سوم: کاهش میل جنسی 88
گفتار چهارم: اشتغال زنان و افزایش طلاق 89
مبحث سوم: تاثیر اشتغال زنان بر فرزندان. 93
گفتار اول: اشتغال زنان و عدم باروری 93
گفتار دوم: اثر اشتغال زنان و رشد کودک. 95
الف: اشتغال مادران و رشد جسمی و روانی فرزند. 96
ب: تأثیر مادران بر الگو پذیری فرزندان از دیدگاه اسلام. 101
نتایج 105
پیشنهادها 108
منابع. 110
مقدمه:
با توجه به اینکه نیمی از جمعیت انسانی را زنان تشکیل می دهند و همه ی انسانها در دامان زنان پرورش می یابند، موضوع های مربوط به زنان گستره ی بسیار وسیعی از مقالات و سر فصل های متنوعی را در بر می گیرد که سخن در مورد هر یک از آن ها بسیار است. یکی از این موضوعات که در جامعه کنونی و در عصر حاضر بسیار مهم تلقی می شود مساله اشتغال زنان است. اشتغال زنان به منزله یک مسئله اجتماعی، موضوعی میان رشته ای است که با حوزه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و حقوقی مرتبط است.
اهمیت کار زنان از گذشته تا کنون بر کسی پوشیده نیست، آنچه حایز اهمیت است تغییر نوع کار است. زنان در گذشته اغلب در مزارع در کنار مردان خود به فعالیت می پرداختند و به اقتصاد خانواد کمک می کردند بی آنکه آسیب های کنونی آنان را تهدید کند ولی بعد از ورود صنعت و افزایش مشاغل صنعتی، زنان وارد بازارهای کار خارج از منزل شدند و با گستره تر شدن مشاغل و حضور مستمر در شغل انتخابی آسیب های زیادی در خلل نبودن آنان در منزل، زنان، سایر اعضای خانواده و همچنین افراد جامعه را تهدید می کند.
در پایان نامه ی حاضر، در ابتدا پیامد های مثبت و منفی اشتغال زنان مورد بررسی و سپس به شناخت آسیب هایی که موقعیت زنان شاغل را به صورت فردی، خانوادگی و اجتماعی تهدید می کند پرداخته و در نهایت راه حل هایی با توجه به فرهنگ و ساختار جامعه ارائه خواهد شد.
1- بیان مساله
با توجه به اهمیت موضوع اشتغال زنان، امروزه این موضوع از حوزه‌های مختلفی همچون ادبیات توسعه، علوم اجتماعی، علم اقتصاد، علم روانشناسی و حوزه‌ی حقوق مورد بحث قرار گرفته است. مساله بررسی آسیب اشتغال زنان یکی از بدیهی ترین آسیب های موجود در جامعه است که خود موجب بروز بسیاری از ناهنجاری ها و بالتبع وقوع جرم در جامعه می شود. گسترش اشتغال زنان، ارزش‌های جامعه‌ی زنان و مردان را دچار تغییراتی می‌کند که آثار مهمی بر فرد، خانواده و روابط اجتماعی دارد. علاوه بر آن، اشتغال زنان بر جسم و روان زنان، روابط زناشویی، مادری، آسیب‌های اجتماعی، اقتصاد خانواده و اقتصاد ملی، جمعیت و شکل‌گیری شخصیت و آینده‌ی فرزندان وی نیز اثرات مهم و قابل توجهی خواهد داشت.
تعریف خوب مساله نیمی از راه حل است. چنانچه آسیب های موجود در سر راه اشتغال زنان در جامعه به خوبی و به دور از هیچگونه جانبداری تبیین شود با توجه به شرایط و مقتضیات جامعه و فرهنگی که عامه مردم با آن روبرو هستند راهکارهایی ارائه خواهد شد که در جهت جلوگیری از آسیب های بزرگتر مثمر ثمر واقع خواهد شد. در دیدگاه حقوق کیفری یکی از مهمترین راهبردها پیشگیری از وقوع جرم است. در اشتغال زنان باید تدابیری اتخاذ کرد که ایفای نقش در بازار کار ضرورتاً با ایفای نقش‌های خانوادگی در تضاد نباشد، همچنین ضرورت ایجاد تغییرات در بعضی از موارد قوانین و آئین‌نامه استخدامی به منظور کاهش بی‌عدالتی مبادله‌ای (یعنی کمبود حقوق نسبت به میزان کار) به طور مضاعف احساس می‌شود. افزایش انگیزه زنان برای اشتغال مؤثر در بخش‌های مختلف در گرو تجدید نظر در نظام پاداش و جزای حاکم بر قوانین است. آموزش‌های هدفمند رسانه‌های جمعی و فرآیند جامعه‌پذیری و نهادینه شدن واسطه‌های بین زنان و دولت نیز از موانع شخصیتی زنان برای ورود به بازار کار می‌کاهد. همچنین باید با تجدید نظر در قوانین و آیین نامه‌های مرتبط، از امکان بروز تهدیدات و خطرات شغلی علیه زنان جلوگیری به عمل آورد. شایان ذکر است مفهوم بررسی آسیب ها از دیدگاه حقوقی و جرمشناسی، کلیه انحرافاتی است که به نقص ارزش های اخلاقی و دینی جامعه منتهی می گردد.
2- اهمیت موضوع
با افزایش آگاهی های اجتماعی و میل روز افزون زنان برای ورود به بازار کار و عرصه های اجتماعی، میزان نارضایتی عمومی آنان از جایگاه و نقش های زنانه نیز بیشتر شده است. ارزش رسالت های اساسی زنان هر روز کمرنگ تر می شود. پیامد این موضوع هم گریبانگیر خود فرد در قالب واکنش های چون ناراحتی های روحی و افسردگی، مواجه شدن با چند وظیفه و احساس سردرگمی و. می باشد و هم گریبانگیر جامعه در قالب بسیاری از ناهنجاری ها که ریشه در این موضوع دارد.
3- اهداف تحقیق
در این تحقیق، دنبال اهداف زیر هستیم :
بررسی پیامدهای مثبت و منفی اشتغال زنان در جامعه کنونی با لحاظ نیاز جامعه و الگوی فرهنگی مذهبی .
شناخت خصوصیات و ویژگی های زیستی روانشناختی از زنان در جهت معرفی مناسب ترین نوع از اشتغال برای آنان.
تاثیر اشتغال زنان بر انواع جرایمی که در ارتباط با خود آنان و سایر اعضای خانواده است.
ارائه راهکارهای موثر در جهت کاهش آسیب های موجود در سر راه اشتغال زنان.
4- سوالات تحقیق
احکام اسلامی و فرهنگ موجود در جامعه در ارتباط با اشتغال زنان چگونه جمع می گردد؟
تاثیر اشتغال زنان بر جرایم و انحرافات چیست؟
5- فرضیات تحقیق
در صورت رعایت تناسب بین نوع شغل و ویژگی های ذاتی زنان، و اولویت دادن وظیفه ی اصلی زنان (مادری و همسری) و رعایت معیارهای اسلامی برای ظاهر شدن در جامعه اشتغال زنان از دیدگاه اسلامی بلامانع است.
اشتغال زنان از این حیث که به نوعی بار مسولیت مضاعف بر آنان است و آنان را از وظایف اصلی شان در محیط خانه غافل می کند موجب شکل گیری آسیب های فراوانی در شخص زنان و سایر اعضای خانواده و بالتبع وقوع جرم در جامعه می شود.
6- پیشینه و سابقه ی تحقیق
در مورد آسیب های اشتغال زنان اثرات بسیاری تالیف گردیده است که اغلب مقالات از دیدگاه جامعه شناسی و روانشناسی به این مساله پرداخته اند از آن جایی که برای جلوگیری از جرم لازم است جامعه و نیازهای آن سنجیده شود و از جنبه فردی به علم روانشناسی نیاز داریم در تدوین پایان نامه حاضر، از همه آنها استفاده شده است. می توان به موارد زیر اشاره کرد.
1- مجموعه مقالات اشتغال زنان، این اثر شامل 9 مقاله و گفت و گوست که به بررسی مباحث فقهی و اجتماعی اشتغال زنان می پردازد و هر نویسنده بحث اشتغال زنان را از نگاه خود به چالش می کشد.
