این تحقیق بر آن است تا به این پرسش اساسی پاسخ دهد که الگوی سبک زندگی زن مسلمان ایرانی در عرصه های نقش اجتماعی و مصرف و پوشش دارای چه مولفه هایی بوده و راهکار تقویت آن در جامعه چیست؟ روش مورد استفاده در این تحقیق کیفی و از نوع تحلیل اسنادی است و البته علاوه بر مطالعه متون و منابع روایی معتبر، مصاحبه از صاحبنظران این عرصه نیز انجام شده است. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که نامطلوب بودن اختلاط زن و مرد، عزت و شأن زن و اصالت خانواده با محوریت زن از جمله عناصر نظام ارزشی حاکم در تعیین کیفیت نقش اجتماعی زنان است و نکوهش اسراف و تجمل گرایی، نیاز حقیقی و نیاز کاذب، زهد و قناعت، تبرج مطلوب برای زنان از جمله عناصر نظام ارزشی حاکم بر الگوی مصرف زن مسلمان و کارکردهای اجتماعی و فردی حجاب از ملاحظات مربوط به الگوی پوشش زن مسلمان لحاظ شده است. در پایان تحقیق همچنین راهکارهایی پیرامون تقویت الگوی استخراج شده در جامعه ارائه شده است.

 

کلیدواژه ها: الگوهای سبک زندگی، زن مسلمان ایرانی، مصرف، نقش اجتماعی، حجاب و پوشش.

 

 فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

الف. بیان مساله 1

 

ضرورت و اهمیت تحقیق . 4
پ. اهداف تحقیق . 4

 

سوالات تحقیق . 4
 

تعریف مفاهیم 5
 

پیشینه تحقیق 6
 

روش انجام تحقیق 13
 

ابزار گردآوری اطلاعات . 13
 

محدوده زمانی و مکانی تحقیق 13
 

سازماندهی فصول 13
فصل دوم: چهارچوب نظری تحقیق

 

مقدمه . 15

 

الف. مبانی هستی شناختی 16

 

هستی مخلوق 16
 

هستی هدفمند و منتظم . 16
 

تناسب میان تکوین و تشریع . 18
 

دنیا و آخرت . 20
 

عالم غیب 21
ب. مبانی انسان شناختی . 23

 

انسان بنده و خلیفه خدا . 23
 

انسان موجودی ذو ابعاد 24
عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

فطرت انسان . 26
 

انسان موجودی محدود . 27
 

انسان موجودی مختار . 27
پ. مبانی زن شناختی . 28

 

اشتراک زن و مرد در انسانیت . 28
 

تفاوت های زن و مرد در خلقت 30
               1.2. نقصان عقل 33

 

               2.2. کمال احساس 35

 

               3.2. ضعف جسمانی 35

 

               4.2. غیرت در مردان 36

 

               1.2. صبر و حیا در زنان . 37

 

آفرینش اصیل زن . 38
ت. مبانی معرفت شناختی . 40

 

منزلت عقل در هندسه معرفت دینی . 40
 

منزلت وحی در هندسه معرفت دینی 41
 

نسبت میان عقل، نقل و وحی 43
ج. مبانی دین شناختی 45

 

فرد و جامعه . 45
 

نقش دین در تشریع و قانونگذاری . 46
 

معیار ارزشمندی و ارزش گذاری 47
 

نظام حق و تکلیف 48
 

عدل و حکمت الهی . 49
جمع بندی . 51

 

 

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

فصل سوم: مولفه های الگوی نقش اجتماعی زن مسلمان ایرانی پس از انقلاب اسلامی

 

مقدمه . 55

 

الف. اصول و پیش فرض های حاکم بر دیدگاه اجتماعی اسلامی . 56

 

تعالی فرد در گرو تعالی جامعه 56
 

معیار ارزشمندی نقش ها . 56
 

جایگاه مرد و زن در اقتصاد خانواده و جامعه . 58
 

نقش های مکمل و موازی . 59
 

اصالت خانواده و مصالح آن . 60
ب. نظام ارزشی حاکم در بحث نقش زنان 64

 

مطلوب نبودن اختلاط زن و مرد 64
 

عزت و احترام زن 65
 

محوریت زن در خانواده . 66
 

تاکید بر مربی بودن زن . 68
پ. مولفه های نقش اجتماعی زنان 70

 

همسری 70
 

مادری 72
 

خانه داری . 74
 

تحصیل . 75
 

آموزش و تربیت . 78
 

اشتغال و فعالیت اقتصادی 79
 

مشارکت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی . 87
 جمع بندی 89

 

فصل چهارم: مولفه های الگوی مصرف زن مسلمان ایرانی پس از انقلاب اسلامی

 

 مقدمه . 90 

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

الف. اصول و پیش فرض های حاکم بر دیدگاه اسلام در باب مصرف 91

 

سطوح رفاه در دیدگاه اسلامی 91
 

مصرف مطابق با شان عرفی افراد . 91
 

فقر و غنا . 92
 

قاعده نفی سبیل و ارتباط مصرف با تولید 94
 

مفهوم نیاز 95
          1.5. مد و مصرف گرایی مدرن . 96

 

          2.5. تاملی بر پدیده خرید فراغتی . 98

 

          3.5. نقش تبلیغات بازرگانی در ایجاد نیاز کاذب . 100

 

          4.5. فرهنگ مبتنی بر چشم و هم چشمی . 101

 

ب. نظام ارزشی اسلام در باب مصرف 102

 

نکوهش اسراف 102
         1.1. محدوده اسراف 103

 

زهد 105
 

قناعت و صرفه جویی . 107
 

انفاق 107
 

تبرج مطلوب برای زن . 108
 

نکوهش چشم و هم چشمی 109
 

مذمت تجمل گرایی . 110
 

شکر و طلب روزی از خدا 111
پ. مولفه های الگوی مصرف زن مسلمان ایرانی 112

 

پوشاک 112
 

وسایل زندگی . 113
 

مصارف آرایشی و بهداشتی 114
عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

وقت و زمان . 115
 

وسیله نقلیه شخصی . 115
 

انفاق 116