بهره گیری از شاخص های آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می‏تواند به برنامه‏ ریزی گردشگری کمک نماید تا جاذبه های گردشگری به منظور گذران اوقات فراغت مورد استفاده بهتر قرار گیر ند .
در این پژوهش با بهره گیری از آمار ایستگاه هواشناسی سینوپتیک جزیره کیش سال‏های 1991 تا 2010 ، شرایط آسایش انسانی براساس مدل ها و شاخص زیست اقلیمی (TCI,PMV,PET,SET و ترجونگ ) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج شاخص TCI نشان داد که ارزش توصیفی آسایش اقلیمی از 3 آبان تا 9 اردیبهشت (ایده آل، عالی ، خیلی خوب ، خوب) و از 10 اردیبهشت تا 2 آبان درجات متفاوت (قابل قبول، حدبحرانی، نامطلوب) و شاخص PMV از 19 آبان تا 26 فروردین شرایط( آسایش و کمی گرم) و از 27 فروردین تا 18 آبان درجات متفاوت ( گرم، خیلی گرم و داغ ) و شاخص PET از 16 آبان تا 30 فروردین وضعیت (آسایش، کمی خنک و کمی گرم)و از 31 فروردین تا 15 آبان درجات متفاوت (گرم، خیلی گرم و داغ) وشاخصSET از 25 آبان تا 11 فروردین شرایط (آسایش، خنک، خیلی خنک)و از 12 فروردین تا 24 آبان وضعیت اقلیمی(گرم،خیلی گرم، شرجی ، و فوق العاده گرم) و شاخص ترجونک در آسایش اقلیمی شبانه نشان داد که از 17 آبان تا 31 فروردین نشان دهنده احساس غالب مطبوع و خنک و 1 اردیبهشت تا 16 آبان نشان دهنده احساس غالب گرم ، بسیار داغ و معمولی است و احساس غالب روزانه از 25 آذر تا 29 اسفند نشان دهنده وضعیت مطبوع و دلپذیر، نه گرم و نه سرد(معمولی) و از 1 فروردین تا 23 آذر نشان دهنده درجات متفاوت ، گرم، داغ، بسیارداغ و فوق العاده داغ می باشد لذا تمامی مدل ها و شاخص های بکار رفته نشان میدهند، حدود پنج ماه از سال شرایط اقلیمی در وضعیت مطلوب و ایده آل برای گردشگران می‏باشد. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند راهنمای برنامه ریزان صنعت گردشگری جهت توسعه گردشگری منطقه مورد بهره برداری قرار گیرد.


کلید واژه : روزانه،آب و هوا، گردشگری، جزیره کیش



فهرست مطالب
1فصل اول ( کلیات پژوهش) 3
1-1 بیان مساله 4
1-2 اهمیت و ضرورت پژوهش 5
1-3 اهداف پژوهش 5
1-3-1 اهداف اصلی. 6
1-3-2 اهداف فرعی. 6
1-4 سئوالات و فرضیه های اساسی پژوهش 6
1-5 کاربرد نتایج پژوهش 7
1-6 استفاده کنندگان از نتایج پژوهش 7
1-7 روش و ابزار گردآوری اطلاعات 7
1-8 موقعیت جغرافیای طبیعی. 8
1-8-1 موقعیت ریاضی جزیره کیش 8
1-8-2 موقعیت نسبی جزیره کیش 8
2فصل دوم ( ادبیات تحقیق) 9
2-1 چارچوب نظری پژوهش 10
2-1-1 اقلیم 10
2-1-2 زیست اقلیم انسانی. 10
2-1-3 شاخص. 10
2-1-4 منطقه آسایش 10
2-1-5 گردشگری و گردشگر. 10
2-2 عوامل مؤثر بر گردشگری. 12
2-3 مفهوم آب و هوا 12
2-4 نوسانات و تغییرات اقلیمی. 14
2-5 تغییرآب و هوا و صنعت گردشگری. 15
2-6 روابط بین آب و هوا و گردشگری. 16
2-7 تاثیر عناصر اقلیمی بر انسان. 17
2-7-1 دمای هوا و آسایش انسان. 17
2-7-2 رطوبت و آسایش انسان. 18
2-7-3 تابش و آسایش انسان. 19
2-7-4 باد و آسایش انسان. 19
2-8 محدوده آسایش و عوامل مؤثر بر آن. 20
2-9 آسایش اقلیم گردشگری. 21
2-10 پیشینه تحقیق. 22
2-10-1 مطالعات انجام شده در خارج از کشور 23
2-10-2 مطالعات انجام شده در ایران. 26
3فصل سوم ( داده ها و روش پژوهش) 30
3-1 روش و چارچوب نظری پژوهش 31
3-2 معرفی داده ها و داده های مطالعاتی. 31
3-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها 32
4فصل چهارم ( تجزیه و تحلیل زیست اقلیم انسانی) 33
4-1 عوامل شکل دهنده جغرافیای طبیعی جزیره کیش 35
4-1-1 توپوگرافی. 35
4-1-2 شیب و جهت شیب جزیره کیش 36
4-2 عوامل شکل دهنده اقلیم جزیره کیش 38
4-3 توده های هوای مؤثر بر جزیره کیش 38
4-3-1 روباد نیمه استوایی. 39
4-3-2 پرفشارجنب حاره 39
4-4 بررسی فراسنج های اقلیمی جزیره کیش 40
4-4-1 دما 40
4-4-2 رطوبت نسبی. 43
4-4-3 تابش 45
4-4-4 بارش 46
4-4-5 باد 47
4-5 شاخص های آسایش اقلیمی. 50
4-5-1 شاخص اقلیم توریستی (TCI) 50
4-6 شاخص دمای معادل فیزیولوژیک (PET) 61
4-7 بررسی شاخص دمای معادل فیزیولوژیک (PET) جزیره کیش 63
4-8 روش شاخص متوسط نظر سنجی پیش بینی شده (PMV) 65
4-9 بررسی شاخص متوسط نظر سنجی پیش بینی شده (PMV) جزیره کیش 67
4-10 روش شاخص پیش بینی درصد نارضایتی PPD 69
4-11 روش تعادل دمایی (TEK) 69
4-12 بررسی شاخص تعادل دمایی(TEK) جزیره کیش 70
4-13 روش شاخص دمای مؤثر استاندارد(SET) 71
4-14 بررسی شاخص متوسط نظر سنجی پیش بینی شده (SET) جزیره کیش 71
4-15 روش زیست اقلیمی ترجونگ 73
4-16 ارزیابی ضریب راحتی روز و شب به روش ترجونگ 74
4-17 ارزیابی ضریب راحتی اقلیم فیزیولوژیک جزیره کیش بر اساس روش ترجونگ 76
4-18 چگونگی ارزیابی تاثیر خنک کنندگی با به روش ترجونگ 90
4-19 ارزیابی تاثیر ضریب خنک کنندکی باد بر اقلیم فیزیولوژیک جزیره کیش به روش ترجونگ 93
4-20 جمع بندی نتایج شاخص ها 113
5فصل پنجم (نتیجه گیری، تحلیل فرضیه ها و پیشنهادات) 126
5-1 خلاصه عناصر اقلیمی. 127
5-1-1 دما 127
5-1-2 بارش 127
5-1-3 رطوبت نسبی. 127
5-1-4 تابش 127
5-2 خلاصه روش شاخص اقلیم توریستی(TCI) 128
5-3 خلاصه روش دمای معادل فیزیولوژیک (PET) 128
5-4 خلاصه روش متوسط نظر سنجی پیش بینی شده (PMV) 128
5-5 خلاصه روش دمای موثر (SET) 128
5-6 خلاصه روش زیست اقلیمی ترجونگ 129
5-7 تحلیل فرضیه ها 129
5-7-1 تحلیل فرضیه شماره یک. 129
5-7-2 تحلیل فرضیه شماره دو. 129
5-8 پیشنهادات 130






فهرست جداول
جدول ‏3‑1: مشخصات ایستگاه هواشناسی سینوپتیک جزیره کیش 32
جدول ‏4‑1: متوسط دمای فصول سال جزیره کیش طی دوره اماری(1991-2010) 42
جدول ‏4‑2: مولفه های مؤثر بر شاخص اقلیم آسایش گردشگری(TCI) 51
جدول ‏4‑3 مقادیر عددی شاخص (TCI) 53
جدول ‏4‑4: آستانه بارندگی و مقادیر شاخص مربوطه 53
جدول ‏4‑5: متغیر آفتاب و مبنای ارزیابی آن. 54
جدول ‏4‑6: روش ارزش گذاری متغیر باد 55
جدول ‏4‑7: طبقه بندی شاخص TCI شش ماه اول سال جزیره کیش طی دوره آماری (1991-2010) 57
جدول ‏4‑8: طبقه بندی شاخص TCI شش ماهه دوم سال جزیره کیش طی دوره آماری (1991-2010) 58
جدول ‏4‑9: ارزش نارسانایی پوشاک مختلف 61
جدول ‏4‑10:مقادیر آستانه روش PET. 62
جدول ‏4‑11: ارزش نارسانایی پوشاک مختلف روش PMV 65
جدول ‏4‑12: مقادیر آستانه روش PMV 67
جدول ‏4‑13: آستانه های تعیین شده برای شاخص TEK (برحسب درجه سانتی گراد) 70
جدول ‏4‑14: مقادیر آستانه روش SET (گوانزالس و همکاران، 1974) 71
جدول ‏4‑15: نفاهیم، نشانه ها و علائم نمودار ضریب راحتی برحسب ترجونگ 74
جدول ‏4‑16:مفاهیم، نشانه ها و علائم مونوگراف ضریب راحتی بر حسب ترجونگ 75
جدول ‏4‑17 : ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 78
جدول ‏4‑18: ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 79
جدول ‏4‑19: ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 80
جدول ‏4‑20: ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 81
جدول ‏4‑21: ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 82
جدول ‏4‑22 : ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 83
جدول ‏4‑23:ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 84
جدول ‏4‑24: ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 85
جدول ‏4‑25 :ادامه ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 86
جدول ‏4‑26 : ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 87
جدول ‏4‑27: ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 88
جدول ‏4‑28: ضریب راحتی نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 89
جدول ‏4‑29: ضریب تاثیر باد 91
جدول ‏4‑30: تاثیر مشترک باد در روز و شب بر حسب بررسی ترجونگ 91
جدول ‏4‑31: تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 96
جدول ‏4‑32:ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب به روش ترجونگ 97
جدول ‏4‑33: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب به روش ترجونگ 98
جدول ‏4‑34: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب به روش ترجونگ 99
جدول ‏4‑35: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب به روش ترجونگ 100
جدول ‏4‑36:ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب به روش ترجونگ 101
جدول ‏4‑37: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد نسبت روز به شب به روش ترجونگ 102
جدول ‏4‑38: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد به روش ترجونگ 103
جدول ‏4‑39: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد به روش ترجونگ 104
جدول ‏4‑40: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد به روش ترجونگ 105
جدول ‏4‑41: ادامه تاثیر ضریب خنک کنندگی باد به روش ترجونگ 106
جدول ‏4‑42: ادامه تاثیرضریب خنک کنندگی باد به روش ترجونگ 107
جدول ‏4‑43: اقلیم فیزیولوژیک نسبت روز به شب جزربره کیش به روش ترجونگ 109
جدول ‏4‑44 : ادامه اقلیم فیزیولوژیک نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 110
جدول ‏4‑45 : ادامه اقلیم فیزیولوژیک نسبت روزه به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 111
جدول ‏4‑46 : ادامه اقلیم فیزیولوژیک نسبت روز به شب جزیره کیش به روش ترجونگ 112
جدول ‏4‑47: مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 114
جدول ‏4‑48: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 115
جدول ‏4‑49: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 116
جدول ‏4‑50: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 117
جدول ‏4‑51: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 118
جدول ‏4‑52: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 119
جدول ‏4‑53: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 120
جدول ‏4‑54: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 121
جدول ‏4‑55: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 122
جدول ‏4‑56: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 123
جدول ‏4‑57: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 124
جدول ‏4‑58: ادامه مقایسه روشها و ارزیابی تطبیقی شاخص های TCI، PMV ، PET ، SET و ترجونگ جزیره کیش 125
فهرست اشکال
شکل ‏1‑1: موقعیت جغرافیایی جزیره کیش 8
شکل ‏4‑1 : نقشه نقاط ارتفاعی جزیره کیش بر حسب متر. 36
شکل ‏4‑2: نقشه جهت شیب و عمق آبهای ساحلی جزیره کیش 37
شکل ‏4‑3: گلباد جهت و میانگین سرعت سالانه باد جزیره کیش طی دوره آماری(1991-2010) 49
شکل ‏4‑4: نمودار مورد استفاده برای محاسبه شاخص های CID و CIA 52
شکل ‏4‑5:مقیاس گرافیکی جهت محاسبه رتبه فراسنج باد 55
شکل ‏4‑6 :نتایج نهایی شاخص آسایش اقلیم گردشگری (TCI) در ایستگاه مورد مطالعه 59
شکل ‏4‑7: نمودار روند تغییرات روزانه شاخص TCI جزیره کیش 60
شکل ‏4‑8: نمودار ماهانه تغییرات شاخصTCI جزیره کیش 60
شکل ‏4‑9: نتایج نهایی روزانه شاخص آسایش اقلیم گردشگری (PET) در ایستگاه مورد مطالعه 64
شکل ‏4‑10: نمودار ماهانه روند تغییرات شاخص PET جزیره کیش 65
شکل ‏4‑11: نتایج نهایی روزانه شاخص آسایش اقلیم گردشگری (PMV) در ایستگاه مورد مطالعه 68
شکل ‏4‑12: نمودار ماهانه روند تغییرات شاخص PMV جزیره کیش 69
شکل ‏4‑13: نتایج نهایی شاخص آسایش اقلیم گردشگری(SET) در ایستگاه مورد مطالعه 72
شکل ‏4‑14: نمودار ماهانه روند تغییرات شاخص SETایستگاه کیش 73
شکل ‏4‑15: محدوده ضرایب راحتی، برحسب ترجونگ (1966) 74
شکل ‏4‑16: نتایج نهایی تاثیرضریب راحتی اقلیم فیزیولوژیک جزیره کیش به روش ترجونک. 76
شکل ‏4‑17 : نمودار ماهانه ضریب راحتی روز جزیره کیش به روش ترجونگ 77
شکل ‏4‑18: نمودار ماهانه ضریب راحتی شب به روش ترجونگ جزیره کیش 77
شکل ‏4‑19: ضریب تاثیر باد و دفع انرژی بر حسب کیلوکالری بر متر مربع. 90