مهر 1393

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف این پژوهش بررسی اثر یک جلسه فعالیت ورزشی تناوبی شدید انسدادی و غیر انسدادی بر برخی از آنزیم های ضداکسایشی(GPXوSOD) دانشجویان مرد فعال بود. 14نفر از دانشجویان  رشته تربیت بدنی دانشگاه خوارزمی تهران (میانگین سن75/2±79/23 سال و وزن77/8±87/69 کیلوگرم و شاخص توده بدنی 59/2±91/22 کیلوگرم بر مترمربع) ،به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. این پژوهش شامل دو گروه 7نفره(گروه انسداد و بدون انسداد) بود.آزمودنی ها پس از تکمیل پرسشنامه سلامتی در پروتکل تمرینی شرکت کردند. قبل و پس از انجام پروتکل تمرینی از آزمودنی ها خون گیری به عمل آمد تا میزان آنزیم های ضداکسایشی آن ها از طریق روش آزمایشگاهی الایزا مشخص شود. تحلیل داده ها با بهره گرفتن از آزمون های   Tوابسته و T مستقل نشان داد که  تمرین انسدادی  نسبت به تمرین غیرانسدادی برسطح سرمی GPX و SOD  در مردان سالم تاثیر معناداری نداشته است. هرچندلازم به ذکراست که درگروه انسدادی میزان GPX درپاسخ(42درصد) و SOD  (6درصد)در مقایسۀ باپیش آزمون افزایش داشت.

 

 

 

واژه­های کلیدی

 

فعالیت ورزشی تناوبی شدید،تمرین انسدادی( محدودیت جریان خون)، آنزیم های ضداکسایشی، دانشجویان مردفعال

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

عنوانصفحه

 

فصل اول: طرح پژوهش

 

1-1 . مقدمه. 2

 

1-2 . بیان مسئله پژوهش. 4

 

1-3 . اهمیت وضرورت پژوهش. 5

 

1-4 . اهداف پژوهش. 6

 

1-4-1 . هدف کلی 6

 

1-4-2 . اهداف اختصاصی 6

 

1-5 . فرضیات پژوهش. 6

 

1-5-1 . فرض کلی 6

 

1-5-1-1 . فرضیه های اختصاصی پژوهش 6

 

1-6 . قلمرو پژوهش. 6

 

1-7 . محدودیت­های پژوهش. 7

 

1-8 . تعریف   مفهومی و عملیاتی اصطلاحات 7

 

1-8-1. فعالیت تناوبی شدید(رکاب زدن(. 7

 

1-8-2 .  تمرین انسدادی(محدودیت جریان خون) 7

 

1-8-3 . دانشجویان مرد فعال. 7

 

 

 

 

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش

 

2-1. مقدمه. 9

 

2-2 . تعریف و انواع گونه های  فعال اکسیژن. 9

 

2-2-1.گونه های واکنشی اولیه. 10

 

2-2-1-1. سوپراکساید. 10

 

2-2-1-2 . پراکسید هیدروژن. 10

 

2-2-1-3 . رادیکال هیدروکسیل 10

 

2-2-1-4 . نیتریک اکساید(NO) 10

 

2-2-1-5 . پراکسی نیتریت 11

 

2-2-2 . گونه های واکنشی ثانویه. 11

 

2-2-2-1 . منابع تولید گونه های واکنشی 11

 

2-2-2-1-1 . منابع اولیه تولید گونه های واکنشی 12

 

2-2-2-1-1-1. میتوکندری 12

 

2-2-2-1-1-2 . گزانتین اکسیداز 12

 

2-2-2-1-1-2 . NADPH اکسیداز 12

 

2-2-2-1-1-3 . فسفولیپاز A2. 13

 

2-2-2-1-1-4 . کاتکولامین ها 13

 

2-2-2-1-1-5 . پراکسی زوم ها 13

 

2-2-2-1-1-6 . نیتریک اکساید سنتتاز 14

 

2-2-2-1-2 . منابع ثانویه تولید گونه های واکنشی 14

 

2-3 . ضد اکسایش ها و انواع آن ها 15

 

2-3-1 . ضداکسایش های آنزیمی 15

 

2-3-1-1 . آنزیم سوپراکساید دیسموتاز(SOD) 15

 

2-3-1-2 . آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) 16

 

2-3-1-3 . آنزیم کاتالاز(CAT) 17

 

2-3-1-4 . آنزیم پارااکسوناز-1. 17

 

2-3-2 . ضداکسایش های غیرآنزیمی 18

 

2-3-3 . ضداکسایش های تغذیه ای 18

 

2-4 . فشار اکسایشی 18

 

2-4-1 . اثرات بیولوژیکی ROS. 19

 

2-4-1-1 . اثرات مثبت زیستی 19

 

2-4-1-2 . اثرات منفی ROS. 19

 

2-4-1-3 . تخریب چربی ها 20

 

2-4-1-4 . آسیب اکسایشیDNA. 20

 

2-4-1-5 . آسیب اکسایشی پروتئین ها 20

 

2-4-2 . سازگاری­های آنزیم­های ضد اکسایشی نسبت به تمرینات ورزشی 21

 

2-4-2-1 . پاسخ سیستم ضداکسایشی به تمرینات ورزشی 21

 

2-5 . تمرینات انسدادعروقی ) کاآتسو) 22

 

2-5-1 . ساز و کار تمرینات انسدادی 24

 

2-6 . پیشینه پژوهش های انجام شده 24

 

2-6-1. پیشینه پژوهش های داخلی 24

 

2-6-2 . پیشینه پژوهش های خارجی 25

 

2-7 . نتیجه گیری 28

 

 

 

فصل سوم: روش­شناسی پژوهش

 

3-1 .  مقدمه. 30

 

3-2 . روش و طرح  پژوهش. 30

 

3-3 .  جامعه ونمونۀ آماری پژوهش. 31

 

3-3-1 . جامعۀ آماری 31

 

3-3-2 .  نمونۀ آماری 31

 

3-3-3 . ویژگی های آزمودنی ها و شاخص های مورد اندازه گیری 31

 

3-4 .  متغیرهای پژوهش. 32

 

3-4-1.  متغیرمستقل 32

 

3-4-2.  متغیروابسته. 32

 

3-5 . ابزار جمع آوری داده­ ها 32

 

3-6 .روش اجرای پژوهش. 32

 

3-7 . روش آماری پژوهش. 34

 

 

 

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

 

4-1 . مقدمه. 36

 

4-2 . آمارتوصیفی 36

 

4-3 . آزمون فرضیه ­های پژوهش. 37

 

4-4 . بررسی پیش فرض­ها 38

 

4-4-1 . آزمون کولموگروف اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده­ ها 38

 

4-5 . آزمون فرضیه ­ها 39

 

4-5-1 . فرضیه اول. 39

 

4-5-2 .  فرضیه دوم. 40

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1 . مقدمه. 43

 

5-2 .  خلاصه پژوهش. 43

 

بحث پیرامون یافته های پژوهش. 44

 

نتیجه گیری 46

 

5-5-1 . یشنهادهای برخواسته از پژوهش. 46

 

5-5-2 . پیشنهادهایی برای سایر پژوهشگران. 47

 

فهرست منابع و مآخذ. 48

 

پیوست­ها 54

 

چکیده انگلیسی 58

 

فهرست جدول­ها

 

عنوان                                                                                                                              صفحه

 

جدول3-1: طرح پژوهش. 30

 

جدول 3-2: توصیف متغیرهای آنتروپومتریکی آزمودنی ها 31

 

جدول4-1: اطلاعات مربوط به میزان درک سختی(RPE) آزمودنی ها حین تمرین 36

 

جدول4-2: اطلاعات مربوط به میزان ضربان قلب بیشینه آزمودنی ها حین تمرین 36

 

جدول4-3: اطلاعات مربوط به توان حداکثر(Wmax) آزمودنی ها حین تمرین 37

 

جدول4-4: اطلاعات آماره­های توصیفی مربوط به مقدارGPX(u/l) 37

 

جدول4-5: اطلاعات آماره­های توصیفی مربوط به مقدارSOD(u/l) 37

 

جدول4-6: نتایج آزمون k.s مربوط به بررسی نرمال بودن توزیع داده­ ها در دو گروه 38

 

جدول4-7: نتایج آزمونT وابسته جهت مقایسه میانگین های پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دردوگروه 39

 

جدول4-8: نتایج آزمونT مستقل  مربوط به مقادیر Gpx سرم درپیش آزمون و پس­آزمون. 39

 

جدول4-9: نتایج آزمون T وابسته جهت مقایسه میانگین های پیش آزمون وپس آزمون در دوگروه 40

 

جدول4-10: نتایج آزمونT مستقل  مربوط به مقادیر SOD سرم درپیش آزمون و پس­آزمون. 40

 

 

 

فهرست تصاویر و نمودارها

 

عنوان                                                                                                                              صفحه

 

شکل3-1: ران بند متصل به فشارسنج. 34

 

شکل4-1: مقادیر پیش آزمون وپاسخ GPX سرم دردو گروه 40

 

شکل4-2: مقادیر پیش آزمون وپاسخ SOD سرم دردو گروه 41

 

 

 

 

فصل اول 

 

مقدمه و طرح پژوهش
 

 

 

 

1-1.      مقدمه
 

فعالیت بدنی بخش جدایی ناپذیر زندگی انسان است که دامنه وسیعی از فعالیت های عادی روزانه تا فعالیت بسیار شدید ورزشی را دربر می گیرد. ازجمله تغییرات بیولوژیکی بارز درطول فعالیت بدنی، افزایش متابولیسم و تولید رادیکال آزاد است. بدن انسان از طریق سیستم ضداکسایشی در مقابل این مواد از خود محافظت می کند. آنزیم های ضداکسایشی اولین خط دفاعی بدن در برابر حمله انواع رادیکال های فعال اکسیژن هستند. سه آنزیم اصلی عبارتند از: سوپراکسید دیسموتاز([1](SOD، کاتالاز((CAT[2] و گلوتاتیون پراکسیداز((GSH-PX[3] می باشند(1). انواع رادیکال های آزاد شامل: گونه های اکسیژن فعال ((ROS[4]، گونه های نیتروژن فعال(RNS) و گونه های سولفور فعال(RS) می باشند(2).سوبستراهایROS، کربوهیدرات ها، پروتئین ها، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک(DNA) هستند که ROS باعث اکسیدشدن این مواد شده و نیز موجب غیرفعال شدن آنزیم ها و نیز اختلال در غشاهای زیستی می شوند. در اثر این فعل و انفعالات اکسیدشدن سوبستراها سبب تغییر اطلاعات ژنتیکی و ماهیت طبیعی پروتئین ها، غیرفعال شدن آنزیم ها، اختلال غشاهای زیستی و زمینه بروز بسیاری از بیماری های قلبی و عروقی ،سرطان ها، دیابت و غیره می شوند(2).اکسیژن در دسترس، تولید رادیکال های آزاد از نوع ROS را افزایش می دهد ودر طول فعالیت های شدید بدنی که با افزایش اکسیژن مصرفی رو به رو هستیم تولید آن ها به چند برابرحالت استراحت می رسد(2).باوجود تایید اثر سودمند فعالیت جسمانی برسلامتی، مطالعه های زیادی نشان داده اند که فعالیت های ورزشی ازجمله تمرینات(HIIE)  موجب فشار اکسایشی ازطریق افزایش تولید گونه های اکسیژن واکنش پذیر می شود(3). از طرف دیگر، در سال های اخیر پژوهش هایی به منظور تعیین نوع و مقدار اثرات تمرینات انسدادی صورت گرفته است. تمرینات انسدادی دارای قدمتی در حدود40سال می باشند و اصالت آن به کشور ژاپن برمی گردد، جایی که آن را با نام کاآتسو[5] می شناسند(4).ویژگی تمرین کوآتسو در اینست که با صرف زمان کمتر و شدت های پایین تمرینی می توان عملکرد ورزشکاران را ارتقا داد(4).در این نوع تمرین عضو مورد تمرین را ازقسمت فوقانی با بهره گرفتن از دستگاه کوآتسو و یا یک باند ارتجاعی می بندند وآن را تحت تمرینات بسیار سبک ورزشی قرار می دهند(4, 5).این عمل سبب ایجاد یک حوضچه خونی موقت در عضو مورد تمرین شده و به سبب آن تجمع مواد متابولیکی بویژه اسیدلاکتیک به طور موضعی در عضو افزایش میابد.شرایط ایسکمی ایجاد شده بر اثر این وضعیت،پاسخ های هورمونی وسازگاری های عضلانی را سبب می شود(6).لذا محقق درنظر دارد که این شرایط ایسکمی ایجاد شده بر اثر این نوع تمرینات تاچه اندازه موجب تولید آنزیم های ضداکسایشی(SOD,GPX) خواهدشد. به هرحال پژوهش های صورت گرفته تاکنون بیشتر روی ترکیب تمرین مقاومتی همراه با انسداد تمرکز داشته و سازگاری های عضلانی بر اثر این نوع تمرینات صورت گرفته است و اطلاعات کمی در زمینه تاثیر تمریناتHIIE همراه با انسداد بر آنزیم های ضداکسایشی وجود دارد. بدین منظور در این پژوهش به مطالعه تاثیر یک جلسه فعالیت ورزشی تناوبی شدید انسدادی و غیرانسدادی بر  آنزیم های ضداکسایشی GPX,SOD),) در مردان فعال پرداخته خواهد شد.

 

1-2 . بیان مسئله پژوهش

 

رادیکال های آزاد اتم یا گروهی از اتم های بسیار واکنش پذیر هستند که یک یا چند الکترون جفت نشده دارند و تولید این رادیکال ها فرایند طبیعی واکنش های متابولیسمی بدن است(7). در دهه های اخیر نقش آنتی اکسیدان ها در پیشگیری از پیدایش و پیشرفت استرس های اکسیداتیو مطرح شده است(8). با توجه به اینکه فعالیت ورزشی شدید می تواند مصرف اکسیژن را تا100 برابرحالت استراحت  افزایش دهد، تولید رادیکال های آزاد پس از ورزش افزایش می یابد(9).با فعالیت های